ΑΠΌΦΡΑΞΗ ΦΛΈΒΑΣ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΎΣ. Οδηγός για την κατανόηση της απόφραξης φλέβας αμφιβληστροειδούς

ΑΠΌΦΡΑΞΗ ΦΛΈΒΑΣ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΎΣ Οδηγός για την κατανόηση της απόφραξης φλέβας αμφιβληστροειδούς

«Αφιερώστε λίγο χρόνο για να πληροφορηθείτε για την απόφραξη φλέβας αμφιβληστροειδούς μπορεί να σας βοηθήσει να διατηρήσετε την όρασή σας»

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Απόφραξη φλέβας αμφιβληστροειδούς: δεδομένα... 4 Διατρέχω κίνδυνο;... 6 Τί είναι η απόφραξη φλέβας αμφιβληστροειδούς;... 8 Η ζωή με την απώλεια της όρασης λόγω της απόφραξης φλέβας αμφιβληστροειδούς... 16 Ερωτήσεις για τον γιατρό σας... 19 Υλικό για την απόφραξη φλέβας αμφιβληστροειδούς... 20 Γλωσσάρι... 21 Σημειώσεις... 23 Το ViaOpta υποστηρίζεται από τη Novartis Pharmaceuticals ως υπηρεσία προς τους ασθενείς και τους φροντιστές τους. Το συγκεκριμένο έντυπο ασθενών δεν αποσκοπεί στην παροχή προσωπικών ιατρικών συμβουλών και, σε περίπτωση που έχετε απορίες, παρακαλείστε να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας.

2 «Η απόφραξη φλέβας αμφιβληστροειδούς είναι μια συχνή διαταραχή του αμφιβληστροειδούς και κύρια αιτία τύφλωσης»

ΑΠΟΦΡΑΞΗ ΦΛΕΒΑΣ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΥΣ Ενδεχομένως δεν γνωρίζετε πολλά πράγματα για την απόφραξη φλέβας αμφιβληστροειδούς, όπως άλλωστε οι περισσότεροι. Ακόμα και εάν έχετε ήδη διαγνωστεί με απόφραξη φλέβας αμφιβληστροειδούς, μπορεί να μην έχετε κατανοήσει πλήρως τι συμβαίνει στα μάτια σας. Το έντυπο αυτό έχει συνταχθεί αποσκοπώντας στην παροχή ορισμένων πληροφοριών, οι οποίες θα σας βοηθήσουν να μάθετε περισσότερα για την απόφραξη φλέβας αμφιβληστροειδούς. Έχει αναπτυχθεί αποσκοπώντας στην εκπλήρωση των αναγκών των ατόμων που μπορεί να διατρέχουν κίνδυνο εμφάνισης απόφραξης φλέβας αμφιβληστροειδούς καθώς και των ατόμων που διαγνώστηκαν πολύ πρόσφατα με τη νόσο. Το έντυπο αυτό διακρίνεται σε τέσσερις ενότητες: 1. Απόφραξη φλέβας αμφιβληστροειδούς: δεδομένα. Γενικές πληροφορίες για την απόφραξη φλέβας αμφιβληστροειδούς. 2. Διατρέχω κίνδυνο; Παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση απόφραξης φλέβας αμφιβληστροειδούς, τους οποίους θα πρέπει να τους γνωρίζουν όλοι. 3. Τί είναι η απόφραξη φλέβας αμφιβληστροειδούς; Σύντομη περιγραφή του τρόπου με τον οποίο μπορεί να επηρεάσει την όρασή σας η απόφραξη φλέβας αμφιβληστροειδούς, των εξετάσεων που θα ζητήσει ο γιατρός σας στο πλαίσιο της διάγνωσης καθώς και μία επισκόπηση των διαθέσιμων θεραπειών που ενδέχεται να επιβραδύνουν την εξέλιξη της απόφραξης φλέβας αμφιβληστροειδούς ή ακόμα και να βελτιώσουν την όρασή σας. 3 4. Η ζωή με την απώλεια της όρασης λόγω της απόφραξης φλέβας αμφιβληστροειδούς. Πρακτικές πληροφορίες και συμβουλές για όσους έχουν εμφανίσει απώλεια της όρασης λόγω της απόφραξης φλέβας αμφιβληστροειδούς. Παρόλο που η απόφραξη φλέβας αμφιβληστροειδούς δεν μπορεί να θεραπευτεί, διατίθενται θεραπείες, οι οποίες μπορούν να βοηθήσουν στην επιβράδυνση της εξέλιξης της απώλειας της όρασης και στη βελτίωση της όρασής σας. Υπάρχουν, επίσης, αρκετοί τρόποι με τους οποίους μπορείτε να φροντίσετε για την ποιότητα της ζωής σας, να αντιμετωπίσετε τους παράγοντες κινδύνου σας και να συμβάλλετε στην υγεία των οφθαλμών σας. Αφιερώστε λίγο χρόνο για να πληροφορηθείτε για την απόφραξη φλέβας αμφιβληστροειδούς μπορεί να σας βοηθήσει να διατηρήσετε την όρασή σας.

ΑΠΌΦΡΑΞΗ ΦΛΈΒΑΣ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΌΈΙΔΌΎΣ: ΔΈΔΌΜΈΝΑ Οι φλέβες στους οφθαλμούς σας - οι επονομαζόμενες «αμφιβληστροειδικές φλέβες» - αποτελούν σημαντικό μέρος της κυκλοφορίας του αίματος και είναι απαραίτητες για να μπορείτε να δείτε καλά. Ο κύριος ρόλος τους έγκειται στη μεταφορά του αίματος εκτός του αμφιβληστροειδούς. Η απόφραξη φλέβας αμφιβληστροειδούς συντελείται όταν παρατηρείται απόφραξη σε μία από αυτές τις φλέβες, συνήθως λόγω αθηροσκλήρωσης ή θρόμβου αίματος. Η απόφραξη συντελείται χωρίς προειδοποίηση και ενδέχεται να προκαλέσει διαρροή στην ωχρά κηλίδα - το τμήμα του οφθαλμού, στο οποίο συντελείται η εστίαση του φωτός. Αυτό οδηγεί συχνά σε οίδημα, το επονομαζόμενο «οίδημα της ωχράς κηλίδας», το οποίο μπορεί να προκαλέσει θολή όραση και ορισμένες φορές ολική απώλεια της όρασης. «Η απόφραξη φλέβας αμφιβληστροειδούς μπορεί να είναι μία σοβαρή κατάσταση, η οποία συχνά εξελίσσεται σε αιφνίδια απώλεια της όρασης στον προσβεβλημένο οφθαλμό» 4 Διογκωμένα ή διαρραγέντα αιμοφόρα αγγεία Ωχρά κηλίδα Οίδημα ωχράς κηλίδας Αμφιβληστροειδής Οφθαλμός με λεπτομερή απεικόνιση του αμφιβληστροειδούς και της περιοχής στην οποία παρατηρείται απόφραξη φλέβας αμφιβληστροειδούς

Απόφραξη φλέβας αμφιβληστροειδούς: οι αριθμοί Η απόφραξη φλέβας αμφιβληστροειδούς είναι η δεύτερη συχνότερη αμφιβληστροειδική αγγειακή διαταραχή μετά από τη διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια Παγκοσμίως, εκτιμάται ότι 16,4 εκατομμύρια άτομα έχουν προσβληθεί από απόφραξη φλέβας αμφιβληστροειδούς 13,9 εκατομμύρια από απόφραξη κλάδου της φλέβας αμφιβληστροειδούς (BRVO) και 2,5 εκατομμύρια άτομα από απόφραξη της κεντρικής φλέβας αμφιβληστροειδούς (CRVO) 5 Ο επιπολασμός της απόφραξης φλέβας αμφιβληστροειδούς ποικίλλει με την ηλικία και εμφανίζεται συχνότερα στα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών

6 ΔΙΑΤΡΕΧΩ ΚΙΝΔΥΝΟ; Υπάρχουν αρκετοί παράγοντες, ορισμένους εκ των οποίων μπορείτε να ελέγξετε και άλλους όχι, οι οποίοι μπορεί να σας θέσουν σε αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης απόφραξης φλέβας αμφιβληστροειδούς, ή μπορεί να προκαλέσουν την επιδείνωση της υφιστάμενης κατάστασης. Ορισμένοι από τους γνωστούς και τους πιθανολογούμενους παράγοντες κινδύνου για την απόφραξη φλέβας αμφιβληστροειδούς είναι οι εξής: Ηλικία (ο ισχυρότερος παράγοντας κινδύνου για την απόφραξη κλάδου της φλέβας αμφιβληστροειδούς) Υπερβολικό βάρος ή παχυσαρκία Καρδιαγγειακή νόσος (π.χ. εγκεφαλικό, στεφανιαία νόσος) Διαβήτης Αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση Γλαύκωμα Υψηλή αρτηριακή πίεση Υψηλή χοληστερόλη Υπερλιπιδαιμία Ανεπαρκής σωματική άσκηση Κάπνισμα Ορισμένοι από αυτούς τους παράγοντες κινδύνου δεν μπορούν να μεταβληθούν αλλά κάποιοι άλλοι μπορούν. Όταν είναι δυνατό, εξετάστε το ενδεχόμενο προσαρμογής του τρόπου ζωής σας και των συνηθειών σας για να μειώσετε τον κίνδυνο. Θα πρέπει να λάβετε, επίσης, κατάλληλες ιατρικές συμβουλές και θεραπεία για οποιαδήποτε από τις παραπάνω οφθαλμικές ή συστηματικές καταστάσεις, οι οποίες αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης απόφραξης φλέβας αμφιβληστροειδούς στους οφθαλμούς σας.

«Είναι σημαντικό να ακολουθείτε προληπτική προσέγγιση και να προχωράτε σε αλλαγές στον τρόπο ζωής προκειμένου να μειώσετε τον κίνδυνο εμφάνισης ή επιδείνωσης της απόφραξης φλέβας αμφιβληστροειδούς» 7

ΤΙ ΈΙΝΑΙ Η ΑΠΌΦΡΑΞΗ ΦΛΈΒΑΣ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΌΈΙΔΌΎΣ; Υπάρχουν δύο είδη απόφραξης φλέβας αμφιβληστροειδούς ανάλογα με το σημείο της απόφραξης: Απόφραξη της κεντρικής φλέβας αμφιβληστροειδούς. Απόφραξη της κεντρικής αμφιβληστροειδικής φλέβας παρατηρείται όταν αποφράσσεται η κεντρική ή κύρια φλέβα του αμφιβληστροειδούς. Σε αυτή την περίπτωση επηρεάζεται ολόκληρος ο αμφιβληστροειδής. Αυτός ο τύπος απόφραξης είναι λιγότερο συχνός από την απόφραξη κλάδου φλέβας του αμφιβληστροειδούς αλλά μπορεί να οδηγήσει σε αιφνίδια, ανώδυνη απώλεια της όρασης. 8 Απόφραξη κλάδου φλέβας αμφιβληστροειδούς. Οι κλάδοι της φλέβας του αμφιβληστροειδούς εκτείνονται και παροχετεύουν αίμα σε διάφορες περιοχές του αμφιβληστροειδούς. Απόφραξη κλάδου φλέβας αμφιβληστροειδούς (BRVO) παρατηρείται όταν παρατηρείται απόφραξη σε αυτούς τους κλάδους. Αυτή η μορφή απόφραξης φλέβας αμφιβληστροειδούς είναι περίπου πέντε φορές συχνότερη από την απόφραξη της κεντρικής φλέβας του αμφιβληστροειδούς και, ανάλογα με την εντόπισή της, ενδέχεται να προκαλέσει αιφνίδια, ανώδυνη μείωση στην όραση. Εάν ο αποφραγμένος κλάδος είναι μικρός ή βρίσκεται περιφερικά, η απώλεια της όρασης μπορεί να μην γίνει αντιληπτή για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ωστόσο, υφίσταται και ενδέχεται να εκτείνεται ή να οδηγήσει σε επιπλοκές, εάν δεν αντιμετωπιστεί. Απόφραξη της κεντρικής φλέβας αμφιβληστροειδούς Απόφραξη κλάδου φλέβας αμφιβληστροειδούς Αποφραγμένη φλέβα Αιμορραγίες στον αμφιβληστροειδή Σημείο απόφραξης φλέβας Αιμορραγίες στον αμφιβληστροειδή Φυσιολογικά αιμοφόρα αγγεία

ΠΌΙΑ ΈΙΝΑΙ ΤΑ ΣΎΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΠΌΦΡΑΞΗΣ ΦΛΈΒΑΣ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΌΈΙΔΌΎΣ; Με την απόφραξη φλέβας αμφιβληστροειδούς, τυχόν απώλεια της όρασης που μπορεί να εμφανίσετε συντελείται μόνο στον οφθαλμό που έχει προσβληθεί από τη νόσο. Η απόφραξη φλέβας αμφιβληστροειδούς μπορεί να εμφανιστεί χωρίς προειδοποιητικά συμπτώματα και ορισμένα άτομα με απόφραξη φλέβας αμφιβληστροειδούς ενδέχεται να μην παρατηρήσουν κανένα σύμπτωμα. Επομένως, είναι σημαντικό να ελέγχετε τακτικά τους οφθαλμούς σας. Όταν εμφανιστούν συμπτώματα απόφραξης φλέβας αμφιβληστροειδούς, μπορεί να περιλαμβάνουν τα εξής: θολή όραση παραμορφωμένη όραση (τα αντικείμενα φαίνονται στρεβλωμένα) αλλαγές στην αντίληψη των χρωμάτων ήπια έως σημαντική απώλεια της όρασης 9 Η έκταση της απώλειας της όρασης εξαρτάται από τον βαθμό στον οποίο έχει προσβληθεί ο αμφιβληστροειδής. Η απώλεια της όρασης από την απόφραξη της κεντρικής φλέβας αμφιβληστροειδούς τείνει να είναι σοβαρότερη από την απόφραξη κλάδου φλέβας αμφιβληστροειδούς καθώς επηρεάζεται ολόκληρος ο αμφιβληστροειδής. Η απώλεια της όρασης μπορεί να επηρεάσει την ικανότητά σας να εκτελείτε καθημερινές δραστηριότητες, όπως είναι η ανάγνωση, η παρακολούθηση τηλεόρασης και η οδήγηση. Αυτό μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τη ζωή σας. ΘΑ ΈΜΦΑΝΙΣΩ ΑΠΌΦΡΑΞΗ ΦΛΈΒΑΣ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΌΈΙΔΌΎΣ ΚΑΙ ΣΤΌΝ ΑΛΛΌ ΌΦΘΑΛΜΌ; Ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι η απόφραξη φλέβας αμφιβληστροειδούς ενδέχεται να επανεμφανιστεί στον προσβεβλημένο οφθαλμό, ή στον άλλο οφθαλμό, σε έως και το 15% των ασθενών σε διάστημα πέντε ετών. Παρόλο που δεν έχει μελετηθεί εκτενώς, υπάρχουν δεδομένα, τα οποία υποστηρίζουν ότι η πιθανότητα υποτροπής ενδέχεται να μειωθεί όταν η ιατρική θεραπεία επικεντρώνεται στην ρύθμιση των παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου του ασθενούς.

ΘΑ ΧΑΣΩ ΤΕΛΕΙΩΣ ΤΗΝ ΟΡΑΣΗ ΜΟΥ; Η έκταση της απώλειας της όρασης εξαρτάται από διάφορους παράγοντες. Ορισμένοι ασθενείς με απόφραξη κλάδου φλέβας αμφιβληστροειδούς παρατηρούν βελτιώσεις στην όρασή τους χωρίς τη θεραπεία και, σε ορισμένες περιπτώσεις, η θεραπεία ενδέχεται να βοηθήσει τους ασθενείς με απόφραξη φλέβας αμφιβληστροειδούς να επανακτήσουν λειτουργική όραση. Είναι σημαντικό να μπορείτε να διαχειριστείτε επιπλοκές όπως είναι το οίδημα της ωχράς κηλίδας, το γλαύκωμα και η νεοαγγείωση στον οφθαλμό σας. Συζητήστε με τον γιατρό σας σχετικά με το τι μπορείτε να κάνετε για να αντιμετωπίσετε τους κινδύνους σας. 10 ΠΩΣ ΤΙΘΕΤΑΙ Η ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΦΡΑΞΗΣ ΦΛΕΒΑΣ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΥΣ; Εάν έχετε παράγοντες κινδύνου για απόφραξη φλέβας αμφιβληστροειδούς, διασφαλίστε ότι πραγματοποιείτε τακτικούς οφθαλμολογικούς ελέγχους. Εάν ο οφθαλμίατρος που σας παρακολουθεί συνήθως υποψιάζεται απόφραξη φλέβας αμφιβληστροειδούς, θα υποβληθείτε σε πλήρη οφθαλμολογική εξέταση, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει τα εξής: Εξέταση οπτικής οξύτητας. Η συγκεκριμένη εξέταση χρησιμοποιεί οφθαλμολογικό πίνακα για να μετρήσει την ποιότητα της όρασής σας σε διαφορετικές αποστάσεις. Οφθαλμολογική εξέταση με μυδρίαση της κόρης. Τοποθετούνται σταγόνες στους οφθαλμούς σας, οι οποίες διευρύνουν τις κόρες και επιτρέπουν στον οφθαλμίατρό σας να δει στο εσωτερικό των οφθαλμών σας. Χρησιμοποιείται ένας ειδικός μεγεθυντικός φακός ούτως ώστε να εξεταστεί ο αμφιβληστροειδής και το οπτικό νεύρο για σημεία βλάβης ή άλλων προβλημάτων. Τονομέτρηση. Θα χρησιμοποιηθεί ένα εργαλείο για τη μέτρηση της πίεσης στο εσωτερικό των οφθαλμών σας. Ενδέχεται να χρησιμοποιηθούν σταγόνες για τη μυδρίαση των οφθαλμών σας πριν από τη συγκεκριμένη εξέταση. Τομογραφία οπτικής συνοχής (OCT). Η συγκεκριμένη εξέταση χρησιμοποιεί ειδική κάμερα για να ληφθούν απεικονίσεις του αμφιβληστροειδούς σας. Η διαδικασία αυτή βοηθά τον οφθαλμίατρό σας να διαγνώσει, θεραπεύσει και αντιμετωπίσει αμφιβληστροειδικές παθήσεις. Αγγειογραφία φλουορεσκεΐνης. Θα ενεθεί στο μπράτσο σας μια ειδική χρωστική και θα ληφθούν εικόνες καθώς θα διέρχεται η χρωστική από τα αιμοφόρα αγγεία του αμφιβληστροειδούς σας. Η συγκεκριμένη εξέταση βοηθά στον εντοπισμό τυχόν αιμοφόρων αγγείων που παρουσιάζουν διαρροή. Έγχρωμη φωτογραφία βυθού. Η συγκεκριμένη εξέταση χρησιμοποιεί ειδικό μικροσκόπιο, το οποίο έχει προσαρτηθεί σε ειδικά σχεδιασμένη κάμερα, η οποία δύναται να φωτογραφήσει την εσωτερική επιφάνεια του οφθαλμού, συμπεριλαμβανομένου του αμφιβληστροειδούς.

«Η απόφραξη φλέβας αμφιβληστροειδούς διαγιγνώσκεται μετά από πλήρη οφθαλμολογικό έλεγχο. Επομένως, είναι σημαντικό να διασφαλίσετε ότι κάνετε τακτικά εξετάσεις» 11

ΠΩΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΕΤΑΙ Η ΑΠΟΦΡΑΞΗ ΦΛΕΒΑΣ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΥΣ; Εσείς και ο οφθαλμίατρός σας θα αποφασίσετε μαζί ποια θεραπεία είναι καλύτερη για εσάς. Το οίδημα ωχράς κηλίδας, το οποίο προκύπτει από την απόφραξη φλέβας (κεντρικής ή κλάδου) του αμφιβληστροειδούς αντιμετωπίζεται είτε με θεραπεία με αντιαγγειακό ενδοθηλιακό αυξητικό παράγοντα (αντι-vegf), εμφυτεύματα στεροειδών ή φωτοπηξία με λέιζερ (για τη BRVO). Σε ορισμένες περιπτώσεις, ενδέχεται να συνιστάται συνδυασμός διαθέσιμων θεραπειών. Θεραπευτικές επιλογές 12 Αντι-VEGF θεραπεία Το «αντι-vegf» σημαίνει «αντιαγγειακός ενδοθηλιακός αυξητικός παράγοντας». Πιστεύεται ότι ο VEGF πυροδοτεί τη μη φυσιολογική διαρροή και ανάπτυξη των αιμοφόρων αγγείων στην ωχρά κηλίδα, η οποία θα οδηγήσει στην εμφάνιση οιδήματος. Τα αντι-vegf φάρμακα ενίονται στον οφθαλμό σας ώστε να βοηθήσουν στην πρόληψη αυτού του φαινομένου. Εμφυτεύματα στεροειδών Με γενική αναισθησία, ο γιατρός σας θα ενέσει ένα μικρό εμφύτευμα στο πίσω μέρος του οφθαλμού σας. Το εμφύτευμα δρα βοηθώντας στη μείωση του οιδήματος στο πίσω μέρος του οφθαλμού σας, με αποτέλεσμα τη μείωση ή την πρόληψη επέκτασης της βλάβης στην ωχρά κηλίδα. Φωτοπηξία με λέιζερ Με τη συγκεκριμένη θεραπεία, ο γιατρός σας θα στοχεύσει μία ακτίνα λέιζερ υψηλής ενέργειας σε περιοχές όπου τα διαρρέοντα αιμοφόρα αγγεία θα μπορούσαν να επηρεάσουν την κεντρική όραση, εάν δεν αντιμετωπιστούν. Με τον τρόπο αυτό επιβραδύνεται η διαρροή υγρού και μειώνεται η ποσότητα του υγρού στον αμφιβληστροειδή.

«Η θεραπεία της απόφραξης φλέβας αμφιβληστροειδούς είναι μία διαδικασία, η οποία περιλαμβάνει τη συνεργασία σας με τον οφθαλμίατρό σας» 13

ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΑΣΗ ΣΑΣ - ΔΙΑΤΗΡΗΣΤΕ ΤΗ Η όρασή σας είναι πολύτιμη. Γι αυτό κάνετε ότι καλύτερο μπορείτε για να τη διατηρήσετε. Υπάρχουν συγκεκριμένα πράγματα που μπορείτε να κάνετε και τα οποία μπορεί να βοηθήσουν στην καθυστέρηση της απώλειας της όρασης: Παρακολουθείτε προληπτικά την όρασή σας Τακτικές επισκέψεις στον οφθαλμίατρό σας - μην παραλείπετε τα προγραμματισμένα ραντεβού σας Μάθετε τις αλλαγές που θα πρέπει να παρακολουθείτε στην όρασή σας και τον καλύτερο τρόπο εντοπισμού τους (π.χ. καλύπτοντας το ένα μάτι κάθε φορά και εξετάζοντας ειδικά σχεδιασμένα σχήματα ή εικόνες) Εάν παρατηρήσετε αλλαγή στην όρασή σας, επικοινωνήστε αμέσως με τον οφθαλμίατρό σας Να κινήστε προληπτικά όσον αφορά την αποκατάσταση της όρασης και τη χρήση οπτικών βοηθημάτων (π.χ. χρήση μεγεθυντικού φακού) 14 Ελέγξετε για καρδιαγγειακούς παράγοντες κινδύνου Εάν έχετε παράγοντες κινδύνου καρδιαγγειακούς να λαμβάνετε τις συνταγογραφημένες φαρμακευτικές αγωγές σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού σας Κρατήστε την υψηλή αρτηριακή πίεση υπό έλεγχο Εάν έχετε διαβήτη, κρατήστε τα επίπεδα της γλυκόζης αίματος υπό έλεγχο Εάν τα επίπεδα της χοληστερόλης είναι πολύ υψηλά, συζητήστε με τον γιατρό σας τον τρόπο μείωσής τους Διατηρήστε ένα υγιές σωματικό βάρος Εάν καπνίζετε, συζητήστε με τον γιατρό σας το πρόγραμμα διακοπής του καπνίσματος και συνεργαστείτε ώστε να διακόψετε το κάπνισμα το ταχύτερο δυνατό Να γυμνάζεστε τακτικά Άλλα ειδικά μέτρα που θα πρέπει να λαμβάνετε υπόψη, εάν έχετε απόφραξη φλέβας αμφιβληστροειδούς είναι τα εξής: Παραμείνετε καλά ενυδατωμένοι. Πίνετε αρκετό νερό Εάν λαμβάνετε θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης ή από του στόματος αντισυλληπτικά, συζητήστε με τον γιατρό σας εάν πρέπει να υπάρξει προσαρμογή στη λήψη τους

«Η όρασή σας είναι πολύτιμη. Γι αυτό κάνετε ότι καλύτερο μπορείτε για να τη διατηρήσετε. Υπάρχουν συγκεκριμένα πράγματα που μπορείτε να κάνετε, τα οποία μπορεί να βοηθήσουν στην καθυστέρηση της απώλειας της όρασης» 15

Η ΖΩΗ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΩΛΕΙΑ ΤΗΣ ΟΡΑΣΗΣ ΛΟΓΩ ΤΗΣ ΑΠΟΦΡΑΞΗΣ ΦΛΕΒΑΣ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΥΣ Η απώλεια της όρασης λόγω της απόφραξης φλέβας αμφιβληστροειδούς δεν σημαίνει απαραιτήτως ότι θα τυφλωθείτε. Ωστόσο, η νόσος μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ποιότητα της ζωής σας. Η σημαντική απώλεια της όρασης μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ικανότητά σας να λειτουργείτε όπως κάνατε παλαιότερα, καθιστώντας ιδιαίτερα δύσκολη την ενασχόλησή σας με ορισμένες δραστηριότητες που θεωρούσατε δεδομένες, όπως είναι η ανάγνωση, η οδήγηση και η παρακολούθηση τηλεόρασης. Ωστόσο, η μεγάλη πλειοψηφία των ασθενών διατηρεί την ανεξαρτησία της ακόμα και εάν, σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτό απαιτεί τη χρήση οπτικών βοηθημάτων και αποκατάστασης. «Τα οπτικά βοηθήματα και η αποκατάσταση μπορούν να σας βοηθήσουν να διατηρείτε την ανεξαρτησία σας» 16 Ένα από τα πλέον δύσκολα προβλήματα προς υπέρβαση είναι η συναισθηματική επιβάρυνση που επιφέρει η σοβαρή απώλεια της όρασης. Κατά την αρχική διάγνωση, οι άνθρωποι μπορεί να βιώσουν διάφορα συναισθήματα συμπεριλαμβανομένων των εξής: θυμός, άρνηση, δυσπιστία, απώλεια, απέχθεια, λύπη και σοκ. Τα περισσότερα άτομα περνούν μία περίοδο κατάθλιψης, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε ακόμα περισσότερα προβλήματα σε σχέση με την αντιμετώπιση της απώλειας της όρασης και μόνο, εάν δεν αντιμετωπιστεί. Εάν νοιώθετε κατάθλιψη, είναι σημαντικό να αντιμετωπίσετε αυτό το συναίσθημα. «Ζητήστε βοήθεια εάν τη χρειάζεστε. Τα προσφιλή σας άτομα, η οικογένεια, οι φίλοι και ακόμα και άλλα άτομα με απόφραξη φλέβας αμφιβληστροειδούς είναι δίπλα σας για να σας βοηθήσουν» Το κλειδί είναι να μάθετε να προσαρμόζεστε στις νέες καταστάσεις. Τα άτομα που μαθαίνουν να προσαρμόζονται στη διαταραγμένη όραση μπορούν να συνεχίσουν να κάνουν τα πράγματα που τους αρέσουν, διατηρώντας την ανεξαρτησία και την αυτοπεποίθησή τους. Για παράδειγμα, εάν σας ευχαριστεί το διάβασμα, μπορεί να δοκιμάσετε τη χρήση μεγεθυντικού φακού ή την ακρόαση μαγνητοφωνημένων βιβλίων. Οι ομάδες υποστήριξης τυφλών ή ατόμων με μερική τύφλωση μπορούν να σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε την απώλεια της όρασής σας. Μπορούν να προσφέρουν

διάφορες συσκευές ενίσχυσης της όρασης και συμβουλές, καθώς και συμβουλευτική σε θέματα αποκατάστασης της όρασης, κοινωνική υποστήριξη και άλλες υπηρεσίες ώστε να μπορέσετε να εκμεταλλευτείτε στο έπακρο την εναπομείνασα όρασή σας και να αυξήσετε την ανεξαρτησία σας. Η αποκατάσταση της χαμηλής όρασης και η ύπαρξη ενός σταθερού δικτύου υποστήριξης από το οικογενειακό περιβάλλον, τους φίλους, τις ομάδες υποστήριξης και άλλους οργανισμούς για τους τυφλούς ή τους μερικώς βλέποντες μπορούν να σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε την απώλεια της όρασης. 17

18 «Τα άτομα που μαθαίνουν να προσαρμόζονται ώστε να μπορούν να συνεχίσουν να κάνουν τα πράγματα που τους αρέσουν, τα καταφέρνουν πολύ καλύτερα»

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΓΙΑΤΡΟ ΣΑΣ Ποιες είναι οι πιθανότητες εμφάνισης απόφραξης φλέβας αμφιβληστροειδούς; Πώς μπορώ να μειώσω τον κίνδυνο εμφάνισης απόφραξης φλέβας αμφιβληστροειδούς; Πόσο σοβαρή είναι η απόφραξη φλέβας αμφιβληστροειδούς; Θα χάσω εντελώς την όρασή μου; Πως θα επηρεάσει η απόφραξη φλέβας αμφιβληστροειδούς την καθημερινή μου ζωή; Θα μπορώ πλέον να διαβάσω ή να παρακολουθήσω τηλεόραση; Θα πρέπει να σταματήσω να οδηγώ; Σε πόσο διάστημα θα επιδεινωθεί η όρασή μου; Μπορώ να κάνω κάτι για να επιβραδύνω την εξέλιξη της απόφραξης φλέβας αμφιβληστροειδούς; Έχω παράγοντες κινδύνου για απόφραξη φλέβας αμφιβληστροειδούς; Ποιες άλλες ειδικότητες θα πρέπει να συμβουλευτώ; Θα επηρεαστεί και ο άλλος οφθαλμός; Τί επιλογές έχω όσον αφορά τη θεραπεία; Ποιες είναι οι πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες της θεραπείας μου; Θα είναι επώδυνη η θεραπεία μου; Θα σταματήσει η θεραπεία την απώλεια της όρασης; Πόσες θεραπείες θα χρειαστώ; Για πόσο χρονικό διάστημα θα πρέπει να λαμβάνω τη θεραπεία; Πόσο γρήγορα θα πρέπει να ξεκινήσω τη θεραπεία μου; Υπάρχουν συσκευές ενίσχυσης της όρασης, οι οποίες θα μπορούσαν να με βοηθήσουν; Πού μπορώ να απευθυνθώ για συναισθηματική υποστήριξη για μένα και/ή την οικογένειά μου, εάν τη χρειαστώ; 19

ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΘΗΣΗ ΣΑΣ Μπορείτε να βρείτε επιπλέον πληροφορίες για την απόφραξη φλέβας αμφιβληστροειδούς καθώς και υποστηρικτικές πληροφορίες στα ακόλουθα σημεία: ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙ ΟΠΑΘΩΝ (Π.Ε.Α.) Διεύθυνση Γραφείων: Βερανζέρου 14, 2ος όροφος τ.κ. 104 32 Τηλ.- Fax: 210 52 38 389 Ταχ. Δ/νση: Τ.Θ. 8159 T.K. 10210, ΑΘΗΝΑ ΕΔΡΑ: Αριστείδου 128, Καλλιθέα 17672, hellenic.retina.society@gmail.com http://www.retina.gr Εθνικός Οργανισμός Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ) Κεντρικά: Λ. Κηφισίας 39, 151 23 Μαρούσι Διεύθυνση Φαρμάκου: Αποστόλου Παύλου 12, 151 23 Μαρούσι (2ος όροφος) Τηλέφωνα: 210-8110677 (Γραμματεία Επιτροπής) 20 «Οι ειδικοί και οι άλλες υπηρεσίες μπορούν να προσφέρουν διάφορες συσκευές ενίσχυσης της όρασης και συμβουλές, καθώς και συμβουλευτική για την αποκατάσταση της όρασης» http://www.eopyy.gov.gr Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων Μεσογείων 284, 15562 Χολαργός Τηλ. Κέντρο: 213 2040 000 Fax: 210 6545 535 Email: relationa@eof.gr Επισκέψεις κοινού καθημερινά από τις 12:00 15:00 Ώρες λειτουργίας πρωτοκόλλου: 07:30 15:00

ΓΛΩΣΣΑΡΙ Αθηροσκλήρυνση: κατάσταση, στην οποία συγκεντρώνονται λιπώδεις ουσίες στα τοιχώματα των αρτηριών. Οι λιπώδεις αυτές ουσίες διογκώνονται, σκληραίνουν και τελικά αποφράσουν τις αρτηρίες. Παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου: σε αυτούς περιλαμβάνονται η καρδιαγγειακή νόσος (π.χ. εγκεφαλικό, στεφανιαία νόσος), υψηλή χοληστερόλη, υψηλή αρτηριακή πίεση και οι θρομβωτικές ασθένειες. Κεντρική όραση: η περιοχή της όρασής σας όταν εστιάζετε κάπου. Διαβήτης: χρόνια (απειλητική για τη ζωή) νόσος, όπου το σώμα δεν επεξεργάζεται κανονικά τη γλυκόζη και τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα αυξάνονται σε επίπεδα που μπορούν να προκαλέσουν διάφορα προβλήματα υγείας. Γλαύκωμα: όρος, ο οποίος χρησιμοποιείται για μία ομάδα οφθαλμικών διαταραχών, οι οποίες χαρακτηρίζονται από βλάβη στο οπτικό νεύρο, η οποία συνήθως σχετίζεται με την αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση. Υπερλιπιδαιμία: μη φυσιολογικά αυξημένα επίπεδα λιπιδίων στο αίμα. Ενδοφθάλμια πίεση: πίεση υγρού στο εσωτερικό του οφθαλμού. Χαμηλή όραση: όρος που χρησιμοποιείται για την κατάσταση στην οποία η όραση είναι μικρότερη από τη φυσιολογική ή παρατηρείται έκπτωση της όρασης. Δεν υπάρχουν ειδικές μετρήσεις οπτικής οξύτητας για τον ορισμό της χαμηλής όρασης. 21 Ωχρά κηλίδα: η μικρή, κεντρική περιοχή του αμφιβληστροειδούς που επιτρέπει την όραση μικρών λεπτομερειών. Νεοαγγείωση: αναφέρεται στην ανάπτυξη νέων αιμοφόρων αγγείων. Επιπολασμός: τμήμα ή ποσοστό του πληθυσμού με κατάσταση ή νόσο. Αμφιβληστροειδής: ο λεπτός, αποτελούμενος από πολλές στοιβάδες ιστός που καλύπτει τα δυο τρίτα περίπου του εσωτερικού τοιχώματος του οφθαλμού στο πίσω μέρος του οφθαλμού. Ο αμφιβληστροειδής λειτουργεί όπως το φιλμ της κάμερας και περιέχει εκατομμύρια φωτοϋποδοχείς, οι οποίοι αποστέλλουν εικόνες στον εγκέφαλο. Αμφιβληστροειδοπάθεια: βλάβη στα μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία του αμφιβληστροειδούς. Αγγειακός ενδοθηλιακός αυξητικός παράγοντας (VEGF): πρωτεΐνη σηματοδότησης, η οποία προάγει την ανάπτυξη νέων αιμοφόρων αγγείων και η οποία απελευθερώνεται όταν η παροχή αίματος και οξυγόνου είναι ανεπαρκής.

22 Βιβλιογραφικές αναφορές Channa R et al. Treatment of macular edema due to retinal vein occlusions. Clin Ophthalmol. 2011; 5: 705 713. David R et al. Epidemiology of retinal vein occlusion and its association with glaucoma and increased intraocular pressure. Ophthalmologica 1988; 197: 69-74. Fonrose M. Retinal vein occlusion. 2011 http://emedicine.medscape.com/article/798583- overview Hayreh SS et al. Systemic diseases associated with various types of retinal vein occlusion. Am J Ophthalmol 2001; 131: 61-77. Kirwan JF et al. Sex hormone preparations and retinal vein occlusion. Eye 1997; 11: 53 56. Macdonald D. The ABCs of RVO: a review of retinal venous occlusion. Clin Exp Optom 2013 [Epub ahead of print] MedlinePlus Medical Encyclopedia. Retinal vein occlusion. 2011. Ozurdex product monograph. 2011. Rogers S et al. The prevalence of retinal vein occlusion: pooled data from population studies from the United States, Europe, Asia and Australia. Ophthalmology 2010; 117: 313-319. Rogers S et al. Natural history of branch retinal vein occlusion: an evidence-based systematic review. Ophthalmology 2010; 117: 1094-1101. Shahid H et al. The management of retinal vein occlusion: is interventional ophthalmology the way forward? Br J Ophthalmol 2006; 90: 627-639. The Royal College of Ophthalmologists. Interim Guidelines for Management of Retinal Vein Occlusion. 2010. Vu HTV et al. Impact of unilateral and bilateral vision loss on quality of life. Br J Ophthalmol. 2005; 89: 360 363. Wong TY et al. Retinal-Vein Occlusion. N Engl J Med 2010; 363: 2135-2144.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 23

24 ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

«Αυτές οι πληροφορίες προορίζονται για γενική πληροφόρηση και ενημέρωση του κοινού και σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τη συμβουλή ιατρού ή άλλου αρμοδίου επαγγελματία υγείας» Η επιμέλεια των κειμένων έγινε από την Οφθαλμίατρο Dr. Γεωργία Ν. Παντελοπούλου, MD, FEBO. GR1407224237_RVO