Περιοδικό: Vivere Τεύχος: 3, Μάρτιος 2004 ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΟ ΔΕΡΜΑ Δρ. Des Fernandes (πλαστικός χειρουργός, ιδρυτής της Environ Skin Care και δημιουργός των φαρμακοκαλλυντικών Environ ) Η ακμή είναι μια ασθένεια του δέρματος που οφείλεται στη μόλυνση των σμηγματογόνων αδένων και όχι σε τοξίνες του αίματος. Τόσο το προβληματικό δέρμα σε πλήρη έξαρση, όσο και τα μεμονωμένα σπυράκια αναπτύσσονται με τον ίδιο τρόπο. ΤΑ ΣΠΥΡΑΚΙΑ KΑΙ H ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ TΟΥΣ: Τα σπυράκια στο πρόσωπο, το λαιμό και την πλάτη σχηματίζονται ως εξής: 1. Απόφραξη των σμηγματογόνων αδένων με κατάλοιπα της κερατίνης στιβάδας οι φραγμένοι πόροι φουσκώνουν με σμήγμα και νεκρά κύτταρα της κερατίνης στιβάδας φαγέσωρες. Όσο περνά ο χρόνος το σμήγμα ξηραίνεται και το χρώμα του σκουραίνει μαύρα στίγματα. 2. Οι σμηγματογόνοι αδένες συνεχίζουν να παράγουν σμήγμα και το πρήξιμο των αδένων και των πόρων γίνεται περισσότερο εμφανές κύστες. 3. Εξαιτίας της δράσης των βακτηρίων που βρίσκονται στην επιφάνεια της επιδερμίδας, το σμήγμα αποσυντίθεται και τα βακτήρια αρχίζουν να πολλαπλασιάζονται μόλυνση (κόκκινα σπυράκια). 4. Η μόλυνση εξελίσσεται σε σχηματισμό πύου σπυράκι με πύο. Τα σπυράκια μπορεί να «σπάσουν» και να προκαλέσουν ουλές στο δέρμα (ινωμάτωση). ΤΑ ΑΙΤΙΑ TΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΟΥ ΔΕΡΜΑΤΟΣ Τα βασικά αίτια δεν είναι σαφή σε αυτό το στάδιο. Φαίνεται ότι πραγματοποιείται μια διαφοροποίηση στη φύση του σμήγματος που εκκρίνεται, με αποτέλεσμα να στερεοποιείται και να σκληρύνεται πιο εύκολα σχηματίζοντας ένα «φράγμα» στον πόρο που αποφράζει τον σμηγματογόνο αδένα. Κάποιοι φαίνεται ότι διαθέτουν περισσότερους σμηγματογόνους αδένες στο πρόσωπο, καθώς και σε άλλες περιοχές του δέρματος. Επιπλέον, έχει παρατηρηθεί ότι οι ορμόνες μπορεί να προκαλούν διαφοροποιήσεις στη σύνθεση του σμήγματος. Το προβληματικό δέρμα, τα σπυράκια και οι φαγέσωρες παρατηρούνται συνήθως σε περιοχές του δέρματος που εκτίθενται στον ήλιο. Η έκθεση στον ήλιο προκαλεί ανεπάρκεια βιταμίνης Α σε αυτές τις περιοχές και υπάρχει σημαντική πιθανότητα αυτή η ανεπάρκεια να αποτελεί ένα σοβαρό αίτιο του προβληματικού δέρματος. Η βιταμίνη Α είναι γνωστή για την ιδιότητά της να ελέγχει και CHRYSALLIS PRODERMA Κωνσταντινουπόλεως 29, 171 21 Ν. Σμύρνη, τηλ. 210.93.29.800, fax: 210.93.29.801, e mail: chrysallis@acn.gr Document1/29/11/2007 /ARTICLE # 6 1
να ομαλοποιεί τη λειτουργία των σμηγματογόνων αδένων και την ποιότητα του σμήγματος που εκκρίνεται. CHRYSALLIS PRODERMA Κωνσταντινουπόλεως 29, 171 21 Ν. Σμύρνη, τηλ. 210.93.29.800, fax: 210.93.29.801, e mail: chrysallis@acn.gr Document1/29/11/2007 /ARTICLE # 6 2
Η πυκνή κερατίνη στιβάδα συντελεί, επίσης, στην εμφάνιση του προβληματικού δέρματος. Οι περισσότεροι άνθρωποι δε γνωρίζουν ότι όταν εκτίθενται στον ήλιο, ενώ η ακτινοβολία UV μπορεί να εξοντώσει τα βακτήρια και να «αποστειρώσει» το προβληματικό δέρμα, ταυτόχρονα συμβάλει στην πύκνωση της κερατίνης στιβάδας, η οποία με τη σειρά της μπορεί να οδηγήσει πιο εύκολα σε απόφραξη των πόρων των σμηγματογόνων αδένων. Στην Ευρώπη αυτή η μορφή ακμής ονομάζεται συχνά ακμή της Μαγιόρκα. Επίσης, η υπερβολική απολέπιση της κερατίνης στιβάδας μπορεί να οδηγήσει σε απόφραξη των πόρων των σμηγματογόνων αδένων. Το σμήγμα αναμιγνύεται με τα νεκρά κύτταρα της κερατίνης στιβάδας και γίνεται περισσότερο συμπαγές, φράζοντας τους πόρους και τους σμηγματογόνους αδένες και οδηγώντας σε προβληματικό δέρμα. Τα βακτήρια που είναι υπεύθυνα για τη διάσπαση του σμήγματος βρίσκονται σε δέρμα που δεν είναι απαραίτητα προβληματικό, μετατρέποντας το σμήγμα σε πύο. Αυτά τα βακτήρια ελέγχονται από το ph του δέρματος. Το ph του δέρματος είναι συνήθως μεταξύ 4.5 και περίπου 6.5. Όσο πιο χαμηλό είναι το ph, τόσο καλύτερο είναι το υδρολιπιδικό φίλμ του δέρματος και τόσο λιγότερα βακτήρια παρατηρούνται. Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΟΥ ΔΕΡΜΑΤΟΣ Πολλοί κάνουν συχνά το λάθος να πιστεύουν ότι το προβληματικό δέρμα αποτελεί μια εκδήλωση προβλήματος στο αίμα ή ρύπων στο δέρμα. Φροντίζουν το δέρμα τους καθαρίζοντας το συχνά και με σκληρά καθαριστικά, επιτυγχάνοντας μόνο να επιδεινώσουν το πρόβλημα. Η θεραπεία είναι δύσκολη αλλά πρέπει να εστιάζεται στα ειδικά αίτια του προβληματικού δέρματος. Δε θα πρέπει να ισχυριζόμαστε ότι οι αλλαγές στην ποιότητα του σμήγματος οφείλονται σε ορμονικά προβλήματα. Είναι πιθανόν, βεβαίως, ορμονικές διαταραχές να επηρεάζουν όλους τους άλλους σημαντικούς παράγοντες: 1. Τη λειτουργία των σμηγματογόνων αδένων. 2. Την πιθανότητα απόφραξης του σμηγματογόνου αδένα. 3. Τα «φράγματα» από σμήγμα και κερατίνη. 4. Την οξύτητα του δέρματος. 5. Τις μολύνσεις. Το πιο σημαντικό θέμα στο οποίο πρέπει να επιμείνουμε είναι ότι όταν περιποιούμαστε ένα προβληματικό δέρμα κυρίως προσπαθούμε να θεραπεύσουμε τα συμπτώματα. Τα βασικά φυσικά αίτια του προβληματικού δέρματος μπορεί να συνεχίζουν να υφίστανται. Είναι σημαντικό να κατανοούμε ότι ακόμη και όταν ένα προβληματικό δέρμα έχει θεραπευθεί, μπορεί οι παράγοντες που συντελούν στην επανεμφάνιση του να υφίστανται ακόμα. Η θεραπεία του προβληματικού δέρματος πρέπει να διαρκεί για Document1/29/11/2007 /ARTICLE # 6 3
πολλά χρόνια και για το λόγο αυτό θα πρέπει να είναι ήπια και να αξιοποιεί την ίδια τη φυσιολογία του δέρματος. 1. ΜΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΥΠΕΡΕΚΚΡΙΣΗΣ ΤΩΝ ΣΜΗΓΜΑΤΟΓΟΝΩΝ ΑΔΕΝΩΝ Αυτό επιτυγχάνεται καλύτερα με την τοπική εφαρμογή βιταμίνης Α, είτε με τις ηπιότερες καλλυντικές της μορφές είτε με την ισχυρότερη φαρμακευτική της μορφή. Σε μερικούς ανθρώπους είναι απαραίτητη μόνο μια πολύ χαμηλή ποσότητα βιταμίνης Α για να μειωθεί η δραστηριότητα των σμηγματογόνων αδένων και η έκκριση σμήγματος. Επιπλέον, παρατηρείται ότι η ποιότητα του σμήγματος διαφέρει ανάλογα με το δέρμα. Άλλοι άνθρωποι χρειάζονται υψηλότερα επίπεδα βιταμίνης Α για να μειώσουν τη δραστηριότητα των σμηγματογόνων αδένων τους. 2. ΜΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑΣ ΑΠΟΦΡΑΞΗΣ ΤΟΥ ΣΜΗΓΜΑΤΟΓΟΝΟΥ ΑΔΕΝΑ Η έκθεση στην ισχυρή ακτινοβολία UV θα πρέπει να ελαττωθεί. Μπορούμε να φροντίσουμε την παχιά και πυκνή κερατίνη στιβάδα με: I. Βιταμίνη A, b Αctive SebugelA, Proactive* Moisture gel ή Debut II. Οξέα φρούτων σειρά b Active και Alpha Hydroxy III. Υπεροξείδιο του βενζοϋλίου 3. ΔΙΑΛΥΣΗ ΤΩΝ «ΦΡΑΓΜΑΤΩΝ» ΑΠΟ ΣΜΗΓΜΑ ΚΑΙ ΚΕΡΑΤΙΝΗ I. «Έξυπνος» καθαρισμός του δέρματος: δε θα πρέπει ποτέ να ξεχνάμε τη σημασία του ορυκτού ελαίου (b Active Sebutrol). Αποφεύγετε τα σαπούνια με ισχυρά απορρυπαντικά στοιχεία. II. Οξέα φρούτων (BHA και AHA) III. Πίλινκ 4. ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΠΕΔΩΝ ΟΞΥΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΔΕΡΜΑΤΟΣ I. Alpha Toner Forte. Εάν το αισθάνεστε ιδιαίτερα ισχυρό μπορείτε να το αραιώσετε με νερό σε βαμβάκι. Είναι, όμως, περισσότερο αποτελεσματικό εάν χρησιμοποιηθεί χωρίς νερό. II. Ή b Active Sebutone III. Όξινο Πίλινκ. 5. ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΗΣ ΜΟΛΥΝΣΗΣ I. Έλαιο τεϊόδενδρου Αυστραλίας II. Υπεροξείδιο του βενζοϋλίου Το προβληματικό δέρμα αποτελεί μια από τις βασικές ενδείξεις για το πίλινκ. Το πίλινκ θα «αποστειρώσει» τα σπυράκια σχεδόν άμεσα (πολλοί αισθάνονται ότι ο πόνος στα σπυράκια σταματά μέσα σε 20 λεπτά μετά τη θεραπεία). Πρέπει να επαναλαμβάνεται μέχρι το βασικό πρόβλημα να τεθεί υπό έλεγχο. Από τη στιγμή αυτή και μετά, το πίλινκ δεν είναι απαραίτητο. Document1/29/11/2007 /ARTICLE # 6 4
Μόνο στην περίπτωση που η παραπάνω αγωγή δεν είναι αρκετή, τότε θα πρέπει να καταφύγουμε σε αντιβιοτικά, ορμόνες ή φαρμακευτική αγωγή με βιταμίνη Α (Roaccutane κ.λ.π.). Είναι σημαντικό ότι η θεραπεία του προβληματικού δέρματος αφορά την θεραπεία των συμπτωμάτων και για αυτό θα πρέπει να είναι μακροχρόνια. Ένα αποθαρρυντικό γεγονός είναι ότι σε γενικές γραμμές η θεραπεία του προβληματικού δέρματος, σε αρχικό στάδιο, προκαλεί την επιδείνωση της κατάστασης του δέρματος, πριν οδηγήσει στα πρώτα σημάδια βελτίωσης. Αυτό το στάδιο έξαρσης μπορεί να έχει διάρκεια πολλούς μήνες. Εάν η κατάσταση του προβληματικού δέρματος δεν είναι πολύ σοβαρή, τότε η περιποίηση με τη σειρά b Active (Βήτα οξέα φρούτων) σε συνδυασμό με τη σειρά Proactive* (βιταμίνη Α) είναι αρκετή. Εάν δεν παρουσιαστεί βελτίωση τότε μπορούμε να καταφύγουμε στο πίλινκ. Εάν η κατάσταση είναι σοβαρή, τότε άμεσα προτείνω ένα ελαφρύ πίλινκ από την πρώτη συνεδρία ακόμη και αν δεν έχει χρησιμοποιηθεί προηγουμένως βιταμίνη Α αφού ένα ελαφρύ πίλινκ δε θα αποσταθεροποιήσει το δέρμα και θα προσφέρει ένα άμεσο αποτέλεσμα στον έλεγχο του προβληματικού δέρματος. Αρχικά, λοιπόν, προτείνεται η σειρά b Active σε συνδυασμό με τοπική εφαρμογή βιταμίνης Α (Proactive * Moisture Gel) και αμέσως μετά μια σειρά από επαναλαμβανόμενα πίλινκ. * H Σειρά Proactive ονομάζεται πλέον Original Document1/29/11/2007 /ARTICLE # 6 5