Διαγώνισμα στην Έκφραση-Έκθεση Γ Λυκείου Κυριακή 11 Οκτωβρίου 2015 ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ Κείμενο 10 Δεκέμβρη. Παγκόσμια ημέρα αφιερωμένη στα ανθρώπινα δικαιώματα. Πριν από 50 σχεδόν χρόνια, στις 10 Δεκέμβρη του 1948, τα Ηνωμένα Έθνη υπέγραψαν την Οικουμενική Διακήρυξη για την προστασία και διαφύλαξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σύμφωνα με τον καταστατικό χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, τα κράτη-μέλη είναι υποχρεωμένα να προάγουν την τήρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των βασικών ελευθεριών του ατόμου, έτσι όπως αυτά ορίζονται και απαριθμούνται στην Οικουμενική Διακήρυξη για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Παρόλα αυτά,όμως, σήμερα που ο «πολιτισμός» μας «εξελίσσεται» ραγδαία, η τεχνολογική μας ανάπτυξη κάνει άλματα και η ζωή μας γίνεται «καλύτερη», υπάρχουν αναρίθμητα θύματα διακρίσεων, συλλήψεων, φυλακίσεων, βασανισμών, δολοφονιών. Αποτελεί νέο στοιχείο στη ζωή μας η συνειδητοποίηση ότι ο φυλακισμένος «εχθρός», ο εκτός νόμου άνθρωπος του υπόκοσμου, είναι μια ανθρώπινη οντότητα, που αντί να αναδομείται και να βελτιώνεται μέσα στις φυλακές, κονιορτοποιείται και εξουθενώνεται ή αποδέχεται σ' όλη την γραμμή τον έκνομο και εγκληματικό τρόπο ζωής και λειτουργεί με γνώμονα ένα σύστημα αντιαξιών, που του δίνουν όσο και αν φαίνεται παράδοξο ένα νόημα ζωής. Εκείνο που ακόμα και σήμερα δυστυχώς δε λαμβάνεται υπ' όψη είναι ότι η εγκληματική προσωπικότητα είναι 9 στις 10 περιπτώσεις δημιούργημα ενός ανθρώπινου περιβάλλοντος της μικρής κοινωνίας, που είναι το άμεσο περιβάλλον του και της μικρής κοινωνίας μέσα στην οποία ζει. Το συμπέρασμα είναι ότι ο «εγκληματίας» - ο οποίος παρανόμησε είτε απλά εκφράζοντας τις ιδέες και τα πιστεύω του ειρηνικά, είτε παραβιάζοντας πραγματικά τους νόμους της πατρίδας του - όχι μόνο δε βελτιώνεται στη φυλακή, αλλά αντίθετα ολοκληρώνεται σαν εγκληματική προσωπικότητα. Οι σύγχρονες φυλακές ταυτίζονται με σχολεία εγκληματικότητας εξαιτίας της αθλιότητας που τις κυριαρχεί. Επομένως, η φυλακή είναι «εξ' ορισμού» χώρος βίας και αναπαραγωγής της βίας. Δε θα μπορούσαμε να μη μιλήσουμε για τις εκτελέσεις με συνοπτικές διαδικασίες ή τις εξωδικαστικές εκτελέσεις που μαστίζουν τη ζωή σε πολλές χώρες του κόσμου μας, χωρίς να αναφέρουμε τη θανατική ποινή, νομιμοποιημένη εκτέλεση, η οποία πολλές φορές εκλεπτύνεται με σκοπό να γίνει πιο «ανθρώπινη» ή αντίθετα πιο φρικτή, για παραδειγματισμό. Η θανατική ποινή δεν είναι δυνατόν να χρησιμοποιείται κατά του εγκλήματος. Αποτελεί έγκλημα η ίδια. Είναι αδύνατον να αποκλειστεί η πιθανότητα δικαστικής πλάνης. Η θανατική ποινή είναι η μόνη ποινή η οποία, μετά την εκτέλεσή της, δεν μπορεί πλέον να ανακληθεί ή να μετατραπεί. Η φρίκη για το έγκλημα δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιείται ως δικαιολογία για την προσφυγή στην θανατική ποινή. Αποτελεί υπέρβαση των ανθρωπίνων ορίων. Η αφαίρεση μιας ζωής δεν μπορεί να είναι αποτέλεσμα ανθρώπινης ετυμηγορίας. Η θανατική ποινή είναι απάνθρωπη: αποκεφαλισμός, καύση στην πυρά, απαγχονισμός, θάλαμος αερίων, τουφεκισμός, ηλεκτρική καρέκλα. Η επινοητικότητα των ανθρώπων είναι ανεξάντλητη όταν πρόκειται να εξοντώσουν τον συνάνθρωπό τους. 1
Το Διεθνές Σύμφωνο για τα Αστικά και Πολιτικά Δικαιώματα, ορίζει ότι η θανατική καταδίκη δεν μπορεί να επιβληθεί για εγκλήματα που έχουν τελεστεί από άτομα ηλικίας κάτω των 18 χρόνων και όμως 7 χώρες καταδίκασαν σε θάνατο ή εκτέλεσαν άτομα τα οποία ήταν ανήλικα κατά τον χρόνο τέλεσης της εγκληματικής πράξης. Στη Νιγηρία τον Ιούνιο του 1988, 13 νέοι από 16 έως 18 χρονών, ένοχοι ένοπλης ληστείας, μετά από συνοπτική δίκη, καταδικάστηκαν σε θάνατο κατά παράβαση του ποινικού κώδικα που απαγορεύει την επιβολή θανατικής ποινής σε παιδιά κάτω των 17. Στο Πακιστάν τον Ιούνιο του 1987, ένα παιδί 12 χρονών κατά την τέλεση της πράξης καταδικάστηκε σε θάνατο για ένοπλη ληστεία και φόνο. Οι Η.Π.Α πραγματοποιούν τις περισσότερες εκτελέσεις νέων, ενώ έχουν τους περισσότερους με θανατική καταδίκη υπό εκτέλεση. Θα πρέπει να θυμηθούμε, επίσης, πως στις 15 Νοεμβρίου του 1989 υιοθετήθηκε και υπογράφτηκε από την Γενική Συνέλευση του Ο.Η.Ε. μια νέα σύμβαση για τα δικαιώματα του παιδιού. Πρόκειται για ένα θεμελιώδη έγγραφο που πηγάζει απ' την πεποίθηση πως τα ανθρώπινα δικαιώματα ανήκουν σε όλους, χωρίς καμία διάκριση φύλου, χρώματος, θρησκείας, πολιτικών ιδεών, εθνικής ή κοινωνικής καταγωγής και ηλικίας. Είναι κοινή πίστη πως κάθε φορά που γεννιέται ένα παιδί, φέρνει μαζί του την ελπίδα ότι ο θεός δεν έχει ακόμα απογοητευτεί από τους ανθρώπους και όμως σαράντα χιλιάδες παιδιά πεθαίνουν καθημερινά σ' όλο το κόσμο. Η εξαθλίωση, η πείνα, η πορνεία, η εκμετάλλευση αναπτύσσονται σε όλο τους το μεγαλείο. Δεν πρέπει, επίσης, να ξεχνάμε πως οι γυναίκες είναι τα αφανή θύματα της δεκαετίας του '90. Τα περισσότερα θύματα των πολέμων είναι γυναίκες και παιδιά. Οι περισσότεροι πρόσφυγες σε όλον τον κόσμο είναι γυναίκες και παιδιά. Οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των γυναικών είναι ανεξέλεγκτες, κυρίως επειδή παραμένουν κρυφές. Κάθε χρόνο, σύμφωνα με την UNICEF, περισσότερα από ένα εκατομμύριο βρέφη πεθαίνουν, επειδή γεννιούνται κορίτσια. Εξαιτίας του φύλου τους οι γυναίκες υφίστανται παραβιάσεις τόσο από κυβερνήσεις όσο και από ιδιώτες. Για τις γυναίκες ο κίνδυνος είναι διπλός: από τη μια οι διακρίσεις που υφίστανται λόγω του φύλου τους, και από την άλλη ο κίνδυνος που αντιμετωπίζουν στον ίδιο βαθμό, αν όχι και περισσότερο από τους άντρες, να γίνουν θύματα παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους. Τις δύο τελευταίες δεκαετίες ιδρύθηκαν σε όλο τον κόσμο πολλές γυναικείες οργανώσεις. Η εισαγωγή και τα 30 άρθρα της Οικουμενικής Διακήρυξης ας γίνει μια πρόκληση για όλους εκείνους των οποίων οι συνειδήσεις προσβάλλονται και επαναστατούν για τις παραβιάσεις, αλλά και για εκείνους που παραμένουν αδιάφοροι. Ας γίνει μια ευκαιρία για να αναλάβουν δράση, να υψώσουν την φωνή τους, μαζί με αυτούς που χρόνια αγωνίζονται για τα ανθρώπινα δικαιώματα, και σε κάποια μέρη της γης, θυσιάζουν ακόμη και την ζωή τους γι' αυτό. Η παγκόσμια κοινή γνώμη, με τον κατάλληλο χειρισμό, μπορεί να γίνει ισχυρό μέσο επιρροής στα κέντρα εξουσίας. Έτσι, δεν αρκεί μόνο οι κυβερνήσεις και οι διεθνείς οργανισμοί να γνωρίζουν τις διατάξεις της Οικουμενικής Διακήρυξης. Πρέπει να τις γνωρίζει και ο απλός άνθρωπος στο δρόμο, ο άνθρωπος για τον οποίο αυτές οι διατάξεις διατυπώθηκαν και αποτελούν την πατρογονική του κληρονομιά. Όταν οι λαοί του κόσμου αποκτήσουν πλήρη συνείδηση των δικαιωμάτων τους, οι κυβερνήσεις δεν θα τολμούν πια να τα αψηφούν και να τα εκμηδενίζουν. Η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι υπόθεση όλων. 2
ΘΕΜΑΤΑ Α. Να γράψετε την περίληψη του κειμένου σε 90-110 λέξεις. ( Μονάδες 25) Β1. Να απαντήσετε με σωστό ή λάθος στις παρακάτω προτάσεις με βάση το κείμενο: -Ο Ο.Η.Ε είναι ο παγκόσμιος φορέας για την προάσπιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων -Η ανάπτυξη του πολιτισμού σήμερα συντελεί στη μείωση των παραβιάσεων των ανθρώπινων δικαιωμάτων. - Η διαμόρφωση μιας εγκληματικής προσωπικότητας σχετίζεται με το περιβάλλον που μεγαλώνει ο άνθρωπος. - Η φυλακή σωφρονίζει τους «εγκληματίες». -Οι περισσότερες εκτελέσεις νέων γίνονται στις χώρες της Ασίας. ( Μονάδες 10) Β2.α) Στις υπογραμμισμένες λέξεις να δώσετε από ένα συνώνυμο ( Μονάδες 4) β) Στις έντονα τυπωμένες λέξεις να βρείτε από δύο παράγωγες από το θέμα του 2 ου συνθετικού. ( Μονάδες 6) Β3. Να βρεθούν οι τρόποι ανάπτυξης στην 6 η παράγραφο. (Μονάδες 10) Β4. Να βρεθούν οι τρόποι και τα μέσα πειθούς στην 7 η και 11 η παράγραφο του κειμένου. ( Μονάδες 5) Γ. «Ενώ από παντού ακούγονται διακηρύξεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ανάγκη σεβασμού τους, εντούτοις τα δικαιώματα αυτά παραβιάζονται σε πολλές περιπτώσεις. Να γράψετε ένα άρθρο στο σχολικό περιοδικό, στο οποίο να αναφέρετε ενδεικτικές περιπτώσεις παραβίασης των δικαιωμάτων του ανθρώπου στην εποχή μας και να προτείνετε τρόπους αντιμετώπισης του προβλήματος». (Μονάδες 50) 3
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α. Το κείμενο αναφέρεται στην καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Παρόλο που αυτά θεσμοθετήθηκαν απόν την Οικουμενική Διακήρυξη και προστατεύονται από τα Ηνωμένα Έθνη, παρατηρούνται συνεχείς παραβιάσεις τους. Φαινόμενο τέτοιο αποτελεί η κακή λειτουργία του σωφρονιστικού συστήματος, που περιορίζεται στον εγκλεισμό των εγκληματιών, αγνοώντας τα αίτια που οδήγησαν στην εγκληματική συμπεριφορά. Το αποτέλεσμα είναι να μην επιτυγχάνεται ο σωφρονισμός τους. Άλλωστε, η διατήρηση της θανατικής ποινής σε πολλές χώρες και ακόμη περισσότερο το γεγονός ότι επιβάλλεται σε ανήλικους συνιστά ωμή παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Εξάλλου τα δικαιώματα των παιδιών αλλά και των γυναικών καταπατώνται λόγω της φυσικής τους αδυναμίας. Για να αντιμετωπιστεί, λοιπόν, το πρόβλημα θα πρέπει οι πολίτες, οι κυβερνήσεις και οι διεθνείς οργανισμοί να δράσουν συλλογικά. Β 1 Σωστό Λάθος Σωστό Λάθος Λάθος Β 2α αναρίθμητα: αμέτρητα οντότητα: ύπαρξη δικαιολογία: πρόφαση ξεχνάμε: λησμονούμε Β 2β αποδέχεται: δοχείο, δεκτικός αναφέρουμε: φορέας, φορά προβάλλονται: βολή, βολίδα 4
Β 3 Αιτιολόγηση, παράδειγμα Β 4 -Επίκληση στη λογική με τεκμήρια ( αποτελέσματα -παραδείγματα ερευνών) -> 7 η - Επίκληση στη λογική με επιχειρήματα: Προκείμενες: Η παγκόσμια κοινή γνώμη...εκμηδενίζουν Συμπέρασμα: Η προστασία...όλων -> 11 η Γ. ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΚΑΤΑΠΑΤΗΣΗΣ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΠΑΙΔΙΟΥ Παρόλες τις διακηρύξεις των παγκόσμιων οργανισμών για την περιφρούρηση των δικαιωμάτων του παιδιού και της ομαλής ανάπτυξής του (σωματικής, νοητικής, ηθικής, πνευματικής, κοινωνικής), παρατηρούνται γεγονότα καταπάτησής τους: ΣΤΙΣ ΥΠΑΝΑΠΤΥΚΤΕΣ ΧΩΡΕΣ: 1) Υψηλά ποσοστά θνησιμότητας. 2) Εξαθλιωμένες βιοτικές συνθήκες. 3) Απουσία παιδείας και αναλφαβητισμός. 4) Εμπόριο παιδιών, παιδική πορνεία. 5) Επάνδρωση στρατιωτικών μονάδων με παιδιά. ΣΤΙΣ ΑΝΑΠΤΥΓΜΕΝΕΣ ΧΩΡΕΣ: 1) Κακοποίηση παιδιών (ξυλοδαρμοί, σεξουαλικοί βιασμοί, στέρηση τροφής, έλλειψη συνθηκών υγιεινής). 2) Τα παιδιά γίνονται θύματα του μεγάλου και αυξανόμενου αριθμού διαζυγίων. 3) Παιδιά αναγκάζονται να εργαστούν από πολύ μικρή ηλικία, αποτελώντας φθηνό εργατικό δυναμικό. 4) Οι συνθήκες ζωής στα αστικά κέντρα κλονίζουν τον ευαίσθητο παιδικό ψυχικό κόσμο. 5) Γίνονται τα παιδιά αντικείμενα προβολής και εκμετάλλευσης από τη διαφήμιση. 5
ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ 1) Ανθρωποκεντρική παιδεία, η οποία θα θέσει στο κέντρο του ενδιαφέροντος του ανθρώπου τον άνθρωπο και θα συντελέσει στη βελτίωση όλων των τομέων της ζωής του. 2) Συνειδητοποίηση της ισότητας όλων των ανθρώπινων όντων, ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου, φυλής, χρώματος, κ.τ.λ.. 3) Ανάπτυξη στις σχέσεις των ανθρώπων της αγάπης και της φιλίας, που δε θα επιτρέψουν την καταπάτηση των δικαιωμάτων. 4) Ενημέρωση του κοινού για γεγονότα καταπάτησης και ευαισθητοποίησή του για την ανάγκη προστασίας της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. 5) Καλύτερη λειτουργία των θεσμών (οικογένεια), για να προστατεύεται και να ολοκληρώνεται η ανθρώπινη προσωπικότητα. ΠΡΟΣΦΟΡΑ-ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ 1. Κοινωνική: βοηθά τους ανθρώπους να επικοινωνήσουν μεταξύ τους, να ανταλλάξουν απόψεις, να κατανοήσουν ο ένας τον άλλον, τους μετατρέπει σε κοινωνικά όντα. Έτσι, οι άνθρωποι γίνονται πιο ανεκτικοί με το διαφορετικό, καταπολεμούν προκαταλήψεις και στερεότυπα. 2. Πνευματική: η γλώσσα δίνει τη δυνατότητα στον άνθρωπο να μορφοποιήσει τη σκέψη του, να προσεγγίσει ευκολότερα και να κατακτήσει τη γνώση. Η γλώσσα μορφώνει, μεταδίδει γνώσεις, είναι η βάση των επιστημών, των τεχνών και των γραμμάτων, συμβάλλει στη διάσωση του πολιτισμού (γραπτή γλώσσα). 3. Ηθική: με τη βοήθεια της γλώσσας ο άνθρωπος καλλιεργεί το ήθος του πλουτίζει τον συναισθηματικό του κόσμο, κατακτά την αυτογνωσία, βελτιώνεται. 4. Εθνική: η γλώσσα αποτελεί στοιχείο της παράδοσης, διαμορφώνει την εθνική συνείδηση, αποτελεί συνεκτικό κρίκο μεταξύ των γενεών, συσπειρώνει όσους αποτελούν ένα έθνος, δεν επιτρέπει την πολιτισμική αλλοτρίωση, ταυτίζεται με την ιστορική συνέχεια και συνείδηση ενός λαού. 6
7