Χαιρετισμός Προέδρου 11 η Ετήσια Γενική Συνέλευση 7 Σεπτεμβρίου 2010 Αγαπητοί Μέτοχοι, Με ιδιαίτερη ευχαρίστηση σας καλωσορίζω στην 11 η Ετήσια Γενική Συνέλευση της εταιρείας Δήμητρα Επενδυτική Δημόσια Λίμιτεδ και σας ευχαριστώ που μας τιμάτε με την παρουσία σας. Το 2010, ήταν ακόμα μια χρονιά όπου η αβεβαιότητα κυριάρχησε στις διεθνείς αγορές. Η κρίση χρέους που βιώνουν πολλές χώρες στην Ευρώπη αλλά και στις ΗΠΑ, αποτελούν αγκάθι στην ανάπτυξη και την σταθερότητα της παγκόσμιας οικονομίας. Ως αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης οι οίκοι αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας προχώρησαν σε υποβαθμίσεις πολλών χωρών, εντείνοντας την αβεβαιότητα και προκαλώντας αναταράξεις στο διεθνές οικονομικό στερέωμα. Σήμερα η ανάγκη για δημοσιονομική εξυγίανση και πειθαρχία προβάλλει όσο ποτέ άλλοτε και τα κράτη κρίνονται πλέον από τη συνέπειά τους σε σχέση με βασικούς δημοσιονομικούς στόχους όπως είναι το χαμηλό ή και μηδενικό δημοσιονομικό έλλειμμα, χαμηλός πληθωρισμός, μείωση του δημόσιου χρέους και ένα πιο υγιές εμπορικό ισοζύγιο που να αντανακλά τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς τους. Το μεγάλο ζητούμενο όμως παραμένει η ανάπτυξη. Παρά τα ιστορικά χαμηλά επιτόκια που καθόρισε η ΕΚΤ, ο ρυθμός ανάπτυξης στην ΕΕ ήταν σχετικά χαμηλός φθάνοντας το 1,8%, καθώς δόθηκε έμφαση στην οικονομική εξυγίανση και τον περιορισμό των κρατικών δαπανών. Η ίδια πολιτική συνεχίζεται και το 2011. 1
Στην Ελλάδα η δημοσιονομική κατάσταση προκάλεσε ισχυρούς κλυδωνισμούς στην οικονομία και το τραπεζικό σύστημα. Η οικονομική ύφεση οδήγησε την ανεργία σε ιστορικά ψηλά επίπεδα και σύμφωνα με όλες τις προβλέψεις η χώρα δεν αναμένεται να επανέλθει σε ρυθμούς ανάπτυξης πριν το 2013. Η κατάσταση στην Ελλάδα δεν άφησε τη Κύπρο ανεπηρέαστη. Οι κυπριακές τράπεζες απώλεσαν σημαντικό ποσοστό της κεφαλαιοποίησής τους λόγω της έκθεσής τους στα ελληνικά ομόλογα αλλά και τις αυξημένες προβλέψεις για επισφάλειες. Η κατάσταση αυτή έχει υποτροπιάσει το 2011 με αποτέλεσμα οι τιμές των τραπεζικών μετοχών να καταγράψουν σημαντική πτώση που ξεπερνά το 70%. Αυτό που προβληματίζει ιδιαίτερα όμως βραχυπρόθεσμα αλλά και μεσοπρόθεσμα, είναι η επιδείνωση της δημοσιονομικής κατάστασης της Κύπρου που επιβαρύνθηκε ακόμα περισσότερο μετά την τραγική έκρηξη στο Μαρί. Θετική εξέλιξη αποτελεί το πρώτο πακέτο μέτρων που προωθήθηκε πρόσφατα υπό μορφή νομοσχεδίων και τα οποία ψηφίστηκαν από τη Βουλή. Φαίνεται ότι υπάρχει η αναγκαία πολιτική και κοινωνική συναίνεση ώστε να προωθηθεί προς τη Βουλή νέο πακέτο μέτρων και να ληφθούν επιπρόσθετα μέτρα που θα καθησυχάσουν τις αγορές και τους ξένους οίκους αξιολόγησης, προκειμένου να καταστεί εφικτό για την Κύπρο να καταφύγει στις αγορές για τις δανειακές της ανάγκες και να αποφύγει τον μηχανισμό στήριξης ή ακόμα το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Ωστόσο και στην περίπτωση της Κύπρου το ζητούμενο είναι η ανάπτυξη. Παρά το θετικό ρυθμό ανάπτυξης που είχαμε το 2010, προβλέπεται ότι η οικονομία μας θα παρουσιάσει το 2011 μηδενικό ρυθμό ανάπτυξης. Υπό τη σκιά των αρνητικών δεδομένων της χρονιάς που επισκοπούμε, η Δήμητρα Επενδυτική Δημόσια Λτδ κατάφερε σε μεγάλο βαθμό να πετύχει 2
τους στρατηγικούς στόχους της. Αν και η αγορά δεν μας επέτρεψε να πετύχουμε τους οικονομικούς στόχους που θέσαμε καταφέραμε να μειώσουμε την εξάρτηση των εισοδημάτων μας από τις αρνητικές επιδράσεις των αγορών κατά την τελευταία τριετία και βελτιώσαμε σημαντικά την ποιότητα του ενεργητικού μας. Με τον τρόπο αυτό πετύχαμε να αντιμετωπίσουμε δραστικά τους κινδύνους που θα είχαν πολύ μεγαλύτερο αρνητικό αντίκτυπο στα οικονομικά μας αποτελέσματα. Σε αυτό λοιπόν το έντονο μεταβαλλόμενο οικονομικό σκηνικό, οι ζημιές μετά τη φορολογία που κατέγραψε το Συγκρότημα κατά το έτος 2010 ανήλθαν στα 15,6 εκατομμύρια σε σχέση με ζημιές ύψους 9,2 εκατομμυρίων το 2009. Οι ζημιές αυτές είναι αποτέλεσμα της συνεχιζόμενης παγκόσμιας οικονομικής κρίσης η οποία επηρέασε αρνητικά το χαρτοφυλάκιο του Συγκροτήματος, και κυρίως τις επενδύσεις σε χρηματιστηριακές αξίες. Αρνητικά επηρέασαν επίσης τα οικονομικά αποτελέσματα οι προβλέψεις για την αξία της ακίνητης περιουσίας του Συγκροτήματος οι οποίες είναι όμως ως επί το πλείστον μη πραγματοποιηθείσες. Στις 31 Δεκεμβρίου 2010, το καθαρό ενεργητικό του Συγκροτήματος μειώθηκε στα 162,7 εκατομμύρια, δηλαδή 81,36 σεντ ανά μετοχή, σε σχέση με 177,1 εκατομμύρια, δηλαδή 88,53 σεντ ανά μετοχή, που ήταν στο τέλος του 2009, καταγράφοντας μείωση της τάξης του 8,1%. Κατά την ίδια περίοδο ο Γενικός Δείκτης του Χρηματιστηρίου Αξιών Κύπρου κατέγραψε ζημιές που ξεπερνούν το 33%. Αγαπητοί μέτοχοι, Οι κακές όπως και οι καλές εποχές έρχονται και παρέρχονται. Με συνέπεια στη στρατηγική μας αλλά και σύνεση στις κινήσεις μας, το Δ.Σ. του 3
Συγκροτήματος έχει διαμορφώσει ένα πιο ποιοτικό αλλά και πιο ανθεκτικό στις κακουχίες των αγορών χαρτοφυλάκιο ώστε να μπορούμε να διαχειριστούμε ακόμη πιο αποτελεσματικά τις μεγάλες προκλήσεις των αγορών. Το μέλλον εξαρτάται από τις ενέργειες που κάνουμε στο παρόν. Πιστεύουμε πως με τις ενέργειές μας έχουμε θέσει στέρεες βάσεις για καλύτερες αποδόσεις. Μπορεί το μεγάλο χάσμα που υπάρχει μεταξύ της τιμής της μετοχής στο ΧΑΚ και την εσωτερική αξία της μετοχής να δείχνει ότι η αγορά δεν εκτιμά σήμερα αυτές τις ενέργειες όσο θα έπρεπε, ωστόσο θέλουμε να σας διαβεβαιώσουμε ότι η διάρθρωση του ενεργητικού μας είναι τέτοια που μας επιτρέπει μεγάλη ευελιξία στις κινήσεις μας ώστε να αξιοποιήσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις ευκαιρίες που βρίσκονται μπροστά μας προς όφελος των μετόχων μας. Με τον τρόπο αυτό περιορίζουμε σημαντικά τους κινδύνους και αυξάνουμε τις προοπτικές κερδοφορίας για το μέλλον. Η Δήμητρα διατηρεί σήμερα ένα αρκετά καλά διαρθρωμένο χαρτοφυλάκιο με επενδύσεις σε μετοχές, ομόλογα, ακίνητα και επενδύσεις σε έργα υποδομής. Στις 30 Ιουνίου 2011, οι επενδύσεις μας σε μετοχικούς τίτλους στο ΧΑΚ και χρηματιστήρια του εξωτερικού αποτελούν το 13% του συνολικού ενεργητικού της Εταιρείας και ανέρχονται στα 22 εκ. Το 40% των κεφαλαίων αυτών είναι τοποθετημένα σε επιλεγμένους τίτλους στο ΧΑΚ, κυρίως στις τράπεζες και εταιρείες από τον FTSE 20. Tο υπόλοιπο 60%, είναι τοποθετημένο σε επιλεγμένους τίτλους στα κύρια χρηματιστήρια του εξωτερικού. Η σωστή διαχείριση των επενδύσεων της Εταιρείας σε μετοχικούς τίτλους στην Κύπρο και στο εξωτερικό αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την επιτυχία του στρατηγικού μας σχεδιασμού. Με στόχο την ορθολογιστική διαχείριση του χαρτοφυλακίου που είναι επενδυμένο σε μετοχικούς 4
τίτλους, η Δήμητρα έχει συνάψει συμφωνίες με αξιόλογους συμβουλευτικούς οίκους, τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό. Η Εταιρεία διατηρεί επίσης ένα καλά διορθωμένο χαρτοφυλάκιο σε επενδύσεις σταθερού εισοδήματος. Στις 30 Ιουνίου 2011 το χαρτοφυλάκιο αυτό ανέρχεται σε 8 εκατομμύρια και αποτελεί το 4,7% του συνολικού ενεργητικού του οργανισμού. Με στόχο την πιο αποδοτική διαχείριση των επενδύσεων της Εταιρείας σε κρατικά και εταιρικά ομόλογα, όπως και άλλα προϊόντα σταθερού εισοδήματος, συνεργαζόμαστε ενεργά με διεθνούς φήμης συμβουλευτικούς οίκους. Η επέκταση των δραστηριοτήτων, άνοιξε το δρόμο για ενεργή εμπλοκή της Εταιρείας στον τομέα της Ανάπτυξης Γης & Ακινήτων. Αυτό οδηγεί στη διαφοροποίηση του χαρτοφυλακίου και τη συμμετοχή μας στις αποδόσεις αυτού του τομέα δραστηριότητας. Για το σκοπό αυτό η Δήμητρα έχει συνάψει συνεργασίες με εξειδικευμένους συμβούλους και οργανισμούς ανάπτυξης γης και ακινήτων και έχει ήδη προβεί σε επιλεγμένες επενδύσεις σε αυτό τον τομέα. Οι επενδύσεις στον τομέα αυτό ανέρχονται σήμερα στα 59,5 εκ. και αποτελούνται από ακίνητη ιδιοκτησία και έργα ανάπτυξης ακινήτων, τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό. Αυτές οι επενδύσεις αποτελούν σήμερα το 35% του συνολικού ενεργητικού του Συγκροτήματος. Όσο αφορά τα έργα ανάπτυξης γης και ακινήτων αναφέρω χαρακτηριστικά τη στρατηγική συμμετοχή μας στο έργο Amathusa Coastal Heights για την ανάπτυξη εξοχικών κατοικιών στη Λεμεσό σε συνεργασία με τη Cybarco. Το έργο αυτό είναι κατά 90% ολοκληρωμένο και πουλημένο και μέχρι σήμερα έχει αποφέρει εκπληκτικά αποτελέσματα. 5
Αξιοσημείωτο είναι επίσης το έργο Elea Golf Resort που αφορά την ανέγερση του πρώτου Signature Golf στην Κύπρο, στην περιοχή Ανατολικό στη Γεροσκήπου σε συνεργασία με σημαντικούς οργανισμούς από την Κύπρο και το εξωτερικό. Οι εργασίες για την κατασκευή του γηπέδου Golf έχουν ολοκληρωθεί και η επίσημη λειτουργία του έργου έχει ξεκινήσει τον Οκτώβριο του 2010. Το ενδιαφέρον του Συγκροτήματος για επενδύσεις σε ακίνητη περιουσία επικεντρώνεται σε ακίνητα, κυρίως εμπορικής φύσης, όπως γραφεία και καταστήματα, με σκοπό τα επαναλαμβανόμενα εισοδήματα από ενοίκια αλλά και την κεφαλαιουχική αύξηση. Με αυτό τον τρόπο το Συγκρότημα εξασφαλίζει επαναλαμβανόμενα εισοδήματα και ταυτόχρονα μειώνει τον κίνδυνο μεταβλητότητας της κερδοφορίας του οργανισμού. Κατά τα 4 τελευταία χρόνια έχουμε προβεί στην αγορά γραφειακών εγκαταστάσεων στο κέντρο της Λευκωσίας και της Λεμεσού τα οποία σήμερα φέρουν σημαντικά επαναλαμβανόμενα εισοδήματα. Σήμερα, το Συγκρότημα κατέχει γραφειακούς χώρους συνολικού εμβαδού 10.300 τ.μ. σε 7 διαφορετικά κτίρια σε κεντρικές λεωφόρους σε Λευκωσία και Λεμεσό και τα ετήσια εισοδήματα από ενοίκια ξεπερνούν το 1.200.000. Οι εργασίες για την κατασκευή του κτιρίου Demetra Tower επί της Λεωφόρου Λεμεσού στη Λευκωσία, συνολικού εμβαδού 3.520 τ.μ., έχουν ολοκληρωθεί μέσα στο 2010 και στο κτίριο αυτό έχει στεγαστεί και η Εταιρεία. Όλοι οι χώροι έχουν ενοικιαστεί και το ακίνητο αναμένεται να φέρει σημαντικά επαναλαμβανόμενα εισοδήματα. Επιπλέον, έχουν σχεδόν ολοκληρωθεί οι κατασκευαστικές εργασίες στο υπό ανέγερση κτίριο επί της Λεωφόρου Ακροπόλεως στη Λευκωσία, συνολικού εμβαδού 800 τ.μ. 6
Στο χαρτοφυλάκιο της Εταιρείας συμπεριλαμβάνεται επίσης ιδιόκτητο κτίριο στη Λεωφόρο Ομονοίας στη Λεμεσό, συνολικού εμβαδού 2.100 τ.μ., το οποίο ενοικιάζεται σε πολυεθνική εταιρεία με μακροπρόθεσμο συμβόλαιο. Επιπλέον, η Εταιρεία κατέχει στο χαρτοφυλάκιο της γραφεία επί της οδού Μαρκορά στο κέντρο της Λευκωσίας συνολικού εμβαδού 450 τ.μ., τα οποία ενοικιάζονται σε δυο ξένες εταιρείες. Κατά το έτος 2010 το Συγκρότημα έχει προβεί σε περεταίρω επενδύσεις που αφορούν αγορά γραφειακών χώρων, συνολικού εμβαδού 1.500 τ.μ., που βρίσκονται πάνω σε σύγχρονο κτίριο επί της Λεωφόρου Στροβόλου στη Λευκωσία. Τα γραφεία αυτά είναι ήδη ενοικιασμένα από κυπριακή τράπεζα. Επιπλέον έχει αγοραστεί κτίριο συνολικού εμβαδού 860 τ.μ., επί της Λεωφόρου Ιφιγενείας στη Λευκωσία το οποίο είναι ήδη πλήρως ενοικιασμένο και φέρει εισοδήματα από ενοίκια. Κατά το τρέχον έτος, η Εταιρεία προχώρησε στην αγορά εκθεσιακού χώρου επί της Λεωφόρου 28 ης Οκτωβρίου στη Λευκωσία, συνολικού εμβαδού 1.000 τ.μ., ο οποίος είναι ενοικιασμένος σε γνωστή εμπορική εταιρεία. Η κρίση στην κτηματαγορά έχει ανεβάσει τις αποδόσεις ενοικίων, και η ρευστότητα που διαθέτουμε μας δίνει την ευκαιρία να εμπλουτίσουμε το χαρτοφυλάκιο μας με επενδύσεις σε ακίνητα στην Κύπρο τα οποία προσφέρουν επαναλαμβανόμενα εισοδήματα από ενοίκια όπως επίσης και κεφαλαιουχικά κέρδη. Η περίοδος 2009-2011 υπήρξε σημαντική προς την κατεύθυνση υλοποίησης του στρατηγικού στόχου της Δήμητρας, για δραστηριοποίηση 7
στον τομέα των μεγάλων έργων υποδομής και συγκεκριμένα στους τομείς της ενέργειας και των αφαλατώσεων. Η εμπλοκή της Εταιρείας στο έργο της μονάδας αφαλάτωσης στην Επισκοπή έχει ουσιαστικά ανοίξει νέους ορίζοντες ανάπτυξης για την εταιρεία μας. Η Δήμητρα συμμετέχει στο έργο με ποσοστό που αντιστοιχεί στο 20% της Κοινοπραξίας μεταξύ της ισραηλινής Mekorot Development & Enterprise, της Logicom Public Ltd και της Δήμητρας. Το έργο αφορά τον σχεδιασμό, την κατασκευή, τη λειτουργία και τη συντήρηση μονάδας αφαλάτωσης στην Επισκοπή, δυναμικότητας 40.000 κυβικών μέτρων νερού ημερησίως για 20 χρόνια. Η μονάδα έχει σχεδιαστεί με τις πλέον προηγμένες διαθέσιμες τεχνολογίες και θα είναι από τις πιο σύγχρονες στην Ευρώπη. Τα κατασκευαστικά έργα έχουν ήδη ξεκινήσει και αναμένεται ότι η μονάδα θα τεθεί σε λειτουργία τον Ιούνιο του 2012. Είμαι στην ευχάριστη θέση να σας αναφέρω ότι πολύ πρόσφατα το Τμήμα Ανάπτυξης Υδάτων έχει προχωρήσει στην προκαταρτική κατακύρωση προς την κοινοπραξία μας με την Logicom και την Mekorot του έργου για την ανακαίνιση και διαχείριση του σταθμού αφαλάτωσης στη Λάρνακα για περίοδο 25 χρόνων. Δύο άλλες εταιρείες που συμμετείχαν στο διαγωνισμό έχουν καταθέσει ιεραρχική προσφυγή στην Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών, πιστεύουμε όμως ότι δεν θα υπάρξει πρόβλημα ακύρωσης της απόφασης του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι δύο σταθμοί αφαλατώσεις στη Λεμεσό και τη Λάρνακα θα παράγουν περάν του 50% του αφαλατωμένου νερού στην Κύπρο. 8
Αγαπητοί μέτοχοι, Παρά τις απώλειες των τελευταίων τριών ετών η Δήμητρα διατηρεί σήμερα ένα αρκετά καλά διαρθρωμένο χαρτοφυλάκιο με επενδύσεις στο ΧΑΚ και επιλεγμένα χρηματιστήρια του εξωτερικού, σε κρατικά και εταιρικά ομόλογα και άλλες επενδύσεις σταθερού εισοδήματος, όπως επίσης και επενδύσεις στον τομέα ανάπτυξης γης και ακινήτων αλλά και επιλεγμένες επενδύσεις σε έργα υποδομής. Πρόσθετα, η Εταιρεία διαθέτει σημαντικά ρευστά διαθέσιμα τα οποία μας παρέχουν τη δυνατότητα να εκμεταλλευτούμε επενδυτικές ευκαιρίες που θα επιφέρει η οικονομική κρίση. Εκ μέρους του Διοικητικού Συμβουλίου, θα ήθελα να εκφράσω τις ανησυχίες μας για τις τελευταίες εξελίξεις όσον αφορά την πορεία της Ελληνικής, Κυπριακής αλλά και της παγκόσμιας οικονομίας. Τα προβλήματα με τα οποία είμαστε σήμερα αντιμέτωποι αλλά και η έντονη μεταβλητότητα που επικρατεί στις χρηματιστηριακές αγορές δε μας επιτρέπουν να προβούμε σε οποιεσδήποτε ασφαλείς προβλέψεις. Εντούτοις, το γεγονός ότι κάποιες οικονομίες φαίνεται να εξέρχονται της ύφεσης μας δίνουν ελπίδες για καλύτερες μέρες. Το πρόγραμμα οικονομικής εξυγίανσης τόσο της Ελλάδας όσο και της Κύπρου, ευελπιστούμε να φέρει σταθερότητα και νοικοκύρεμα στις δύο χώρες. Θα ήθελα να σας διαβεβαιώσω ότι η Δήμητρα έχει όλα τα εχέγγυα για να αντιμετωπίσει το μεταβαλλόμενο και ρευστό οικονομικό σκηνικό. Η σωστή διάρθρωση του χαρτοφυλακίου μας, τα ρευστά διαθέσιμα που διαθέτουμε, οι αυξημένες επενδυτικές επιλογές που έχει επιφέρει η επέκταση των δραστηριοτήτων μας, το καλό όνομα που έχουμε δημιουργήσει ως ένας σοβαρός θεσμικός επενδυτής σε συνδυασμό με την αναμενόμενη 9
ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας, αποτελούν τα εχέγγυα για μια καλύτερη πορεία δυναμικής ανάπτυξης και κερδοφορίας. Νοιαζόμαστε για τους μετόχους μας και ενεργούμε πάντοτε με γνώμονα το μακροπρόθεσμο συμφέρον τους. Θέλω να διαβεβαιώσω εκ μέρους του Δ.Σ. ότι θα συνεχίσουμε να καταβάλλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια προς όφελος του επενδυτικού κοινού της Κύπρου που μας εμπιστεύθηκε. Κλείνοντας, επιθυμώ να εκφράσω τις θερμές μου ευχαριστίες σε όλα τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου και ιδιαίτερα στο Γενικό Διευθυντή και στα στελέχη της Εταιρείας για την άψογη συνεργασία μαζί τους και για την προσφορά τους στην εταιρεία μας. Ευχαριστώ επίσης τους Ελεγκτές και τους Νομικούς μας Συμβούλους για την εποικοδομητική συνεργασία που είχαμε κατά τη διάρκεια του έτους καθώς και όλους Διαχειριστές Κεφαλαίων και λοιπούς συνεργάτες μας σε όλα τα επίπεδα δραστηριότητάς μας. Θα ήθελα επίσης να ευχαριστήσω θερμά τη μεγάλη Συνεργατική οικογένεια, τα μέλη της οποίας αποτελούν τη συντριπτική πλειοψηφία των μετόχων της Δήμητρα και όλους τους μετόχους της Εταιρείας για την εμπιστοσύνη με την οποία μας περιβάλλουν και να τους διαβεβαιώσω πως γνώμονας μας παραμένει πάντοτε η διασφάλιση των δικών τους συμφερόντων. Σας ευχαριστώ. Δημητράκης Σταύρου Πρόεδρος Δ.Σ. 10
Παρουσίαση Οικονομικών Αποτελεσμάτων 2010 11 η Ετήσια Γενική Συνέλευση 7 Σεπτεμβρίου 2011 Αγαπητοί μέτοχοι, αγαπητοί συνεργάτες Σας καλωσορίζω και εγώ με τη σειρά μου, στην 11 η εταιρείας Δήμητρα Επενδυτική Δημόσια Λτδ. Ετήσια Γενική Συνέλευση της Κατά το έτος 2010 συνεχίστηκε η επιδείνωση της κατάστασης της παγκόσμιας οικονομίας μετά την πρωτοφανή χρηματοοικονομική κρίση της περασμένης τριετίας. Η πορεία της παγκόσμιας οικονομίας εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται από αβεβαιότητα και η χρηματοοικονομική σταθερότητα στο διεθνές περιβάλλον παραμένει ρευστή και εύθραυστη. Η μεγαλύτερη ανησυχία επικεντρώνεται πλέον στις μεγάλες δημοσιονομικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει αριθμός χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ζώνης του Ευρώ. Το έτος 2010, αλλά και η φετινή χρονιά, ήταν ιδιαίτερα δύσκολες τόσο για την ελληνική όσο και την κυπριακή οικονομία. Συνεπακόλουθο ήταν και ο επενδυτικός τομέας να μην μείνει ανεπηρέαστος. Για το Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου, το έτος 2010 μπορεί να χαρακτηριστεί ως έτος έντονων χρηματιστηριακών μεταβολών. Το πρώτο και δεύτερο τρίμηνο του έτους, οι μετοχικοί τίτλοι στο ΧΑΚ δεχτήκαν σημαντικές πιέσεις με το Γενικό Δείκτη να πέφτει τον Ιούνιο στα επίπεδα των 1000 μονάδων, καταγράφοντας ζημιές της τάξης του 42% κατά το πρώτο εξάμηνο. Η περίοδος μέχρι τον Οκτώβριο του ίδιου έτους είδε τις αγορές διεθνώς, να καταγραφούν σημαντικά κέρδη καθώς τα μέτρα δημοσιονομικής εξυγίανσης που επιχείρησαν αρκετές χώρες έδωσαν ελπίδες στους επενδύτες. Ο Γενικός Δείκτης του ΧΑΚ αναρριχήθηκε μέχρι τις 1400 μονάδες στο τέλος Οκτωβρίου, καταγράφοντας κέρδη της τάξης του 35% μέσα σε 4 μήνες. 1
Δυστυχώς όμως, αυτό δεν ήταν το τέλος του πτωτικού κύκλου. Με την ελληνική οικονομία να βρίσκεται ένα βήμα πριν την πτώχευση, αριθμό άλλων Ευρωπαϊκών χωρών να εμφανίζουν δημοσιονομικά προβλήματα, αλλά και την κυπριακή οικονομία να εισέρχεται σε δημοσιονομικές περιπέτειες, ο Γενικός Δείκτης του ΧΑΚ έκλυσε το έτος στις 1000 μονάδες σημειώνοντας ετήσιες ζημιές που ξεπερνούν το 33%. Μέσα σε αυτό το έντονα πτωτικό κλίμα, το Συγκρότημα, κατά το έτος 2010, κατέγραψε ζημιές ύψους 15,6 εκατομμυρίων που ισοδυναμεί με ζημιά 7,8 σεντ ανά μετοχή, σε σχέση με ζημιές 9,2 εκατομμυρίων το 2009. Ως εκ τούτου, το καθαρό ενεργητικό του Συγκροτήματος διαμορφώθηκε στα 162,7 εκατομμύρια, δηλαδή 81,4 σεντ ανά μετοχή. Αυτή η μείωση ισοδυναμεί με απώλειες της τάξης του 8%. Οι ζημιές αυτές είναι αποτέλεσμα της συνεχιζόμενης παγκόσμιας οικονομικής κρίσης η οποία επηρέασε αρνητικά το χαρτοφυλάκιο του Συγκροτήματος, και κυρίως τις επενδύσεις σε μετοχές. Αρνητικά επηρέασαν επίσης τα οικονομικά αποτελέσματα οι προβλέψεις για την αξία της ακίνητης περιουσίας του Συγκροτήματος οι οποίες είναι όμως ως επί το πλείστον μη πραγματοποιηθείσες. Τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία του Συγκροτήματος, δηλαδή οι επενδύσεις σε μετοχές και ομόλογα, κατέγραψαν ζημιές 11,8 εκατομμυρίων σε αντίθεση με κέρδη 3,6 εκατομμύρια το 2009. Οι ζημιές αυτές αφορούν ζημιές από αγοραπωλησίες και επανεκτίμηση μετοχών στην Κύπρο και στο εξωτερικό ύψους 11,1 εκατομμυρίων και ζημιές από ομόλογα ύψους 700 χιλιάδων. Ο τομέας ανάπτυξης γης και ακινήτων κατέγραψε επίσης ζημιές ύψους 5,6 εκατομμυρίων σε σχέση με ζημιές ύψους 18,3 εκατομμυρίων το 2009. Το ποσό των 5,6 εκατομμυρίων αποτελείται από κέρδη ύψους 600 χιλιάδων που προήλθαν από ενοίκια εισπρακτέα και ζημιές ύψους 6,2 εκ. που αφορούν προβλέψεις για την αξία της ακίνητης περιουσίας του Συγκροτήματος, κυρίως στη Ρουμανία, και είναι μη πραγματοποιηθείσες ζημιές. 2
Τα συνολικά εισοδήματα από μερίσματα ανήλθαν στα 2,7 εκατομμύρια, καταγράφοντας αύξηση της τάξης του 20% σε σχέση με το έτος 2009. Η αύξηση αυτή οφείλεται στη μερισματική πολιτική των δημοσίων εταιρειών. Η μερισματική απόδοση πάνω στο χαρτοφυλάκιο της Εταιρείας με επενδύσεις στο ΧΑΚ ανήλθε στο 9,1%, ενώ οι επενδύσεις σε χρηματιστήρια του εξωτερικού παρουσίασαν μερισματική απόδοση της τάξης του 8,1%. Οι τόκοι εισπρακτέοι για το έτος 2010 περιορίστηκαν στα 4,9 εκατομμύρια σε σχέση με 5,7 το προηγούμενο έτος, παρουσιάζοντας μείωση της τάξης του 14%. Η μείωση οφείλεται κατά κύριο λόγο στη μείωση των τόκων από χρηματοοικονομικά στοιχεία που κατέχονται μέχρι τη λήξη, κατά περίπου 500.000, καθότι σημαντικό μέρος των επενδύσεων αυτών ρευστοποιήθηκε κατά τη διάρκεια του έτους. Οι τόκοι από τραπεζικές καταθέσεις μειώθηκαν επίσης κατά περίπου 200.000, λόγω της μείωσης των επιτοκίων. Η μέση απόδοση πάνω στις τραπεζικές καταθέσεις και ρευστά διαθέσιμα κυμαίνεται γύρω στο 4,5%. Παράλληλα, η μέση απόδοση πάνω στα εταιρικά ομόλογα, ξεπέρασε το 9%. Tα λειτουργικά έξοδα παρέμειναν αμετάβλητα στα 1,7εκ. όσα ήταν και το προηγούμενο έτος. Επιπλέον, τα χρηματοδοτικά έξοδα αυξήθηκαν ελαφρώς από 111 χιλιάδες το 2009 σε 133 χιλιάδες το 2010. Αγαπητοί μέτοχοι Η επιδείνωση του παγκόσμιου οικονομικού κλίματος και η αστάθεια στις χρηματιστηριακές αγορές ήταν τα κύρια χαρακτηριστικά και του πρώτου εξαμήνου του 2011. Κατά τους τελευταίους έξι μήνες η Κυπριακή οικονομία βρέθηκε στο επίκεντρο σφοδρών υποβαθμίσεων λόγω των δημοσιονομικών προβλημάτων που παρουσιάστηκαν και της διόγκωσης του χρέους της χώρας. Ακολούθησαν οι υποβαθμίσεις των τριών μεγάλων τραπεζών κυρίως λόγω της έκθεσης τους στα ομόλογα του ελληνικού κράτους πυροδοτώντας έτσι μια νέα περίοδο πτωτικής τάσης στο ΧΑΚ. Οι μετοχές των τραπεζών έφτασαν σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα και ο Γενικός Δείκτης του ΧΑΚ έπεσε 3
κάτω από τις 425 μονάδες καταγράφοντας ζημιές της τάξης του 60% μέσα σε οκτώ μήνες. Ως εκ τούτου, το πρώτο εξάμηνο του 2011, το χαρτοφυλάκιο της Εταιρείας παρουσιάζει ζημιές της τάξης των 825.000, που αναλογούν σε μείωση του καθαρού ενεργητικού του Συγκροτήματος της τάξης του 0,6%. Στο τέλος Ιουνίου 2011, το συνολικό ενεργητικό του Συγκροτήματος διαμορφώθηκε στα 169,5 εκατομμύρια. Είναι αξιοσημείωτο ότι ενδιαμέσου της μεγαλύτερης οικονομικής κρίσης του αιώνα που ταλανίζει την παγκόσμια οικονομία κατά τα τελευταία 4 χρόνια οι καταθέσεις και τα ρευστά διαθέσιμα της Εταιρείας αυξήθηκαν στα 70 εκ. ξεπερνώντας το 41% του ενεργητικού του Συγκροτήματος. Επιπρόσθετα, το 4,7% του ενεργητικού του Συγκροτήματος, δηλαδή ποσό της τάξης των 8 εκατομμυρίων, είναι επενδυμένο σε εταιρικά ομόλογα. Οι επενδύσεις στον τομέα ανάπτυξης γης και ακινήτων αντιπροσωπεύουν το 35% του ενεργητικού με την αξία των ακινήτων του Συγκροτήματος να διαμορφώνεται στα 59 εκατομμύρια. Αξίζει να σημειωθεί ότι πέραν του 50% του χαρτοφυλακίου ακινήτων, αποτελείται από εμπορικά κτίρια και γραφεία τα οποία επιφέρουν επαναλαμβανόμενα ενοίκια με αποδώσεις που ξεπερνούν το 5%. Το χαρτοφυλάκιο της Εταιρείας με εμπορικά ακίνητα έχει ετήσια εισοδήματα από ενοίκια που ξεπερνούν το 1.200.000. Οι ρευστοποιήσεις μετοχών που επιχειρήθηκαν κατά τα τελευταία τέσσερα χρόνια αλλά και η πτώση στις τιμές των μετοχών περιόρισαν τις επενδύσεις του Συγκροτήματος στο Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου και σε Χρηματιστήρια του εξωτερικού στο 13% του ενεργητικού. Η έκθεση του Συγκροτήματος σε χρηματιστηριακές αξίες ανέρχεται στα 22 εκατομμύρια, από τα οποία 9 εκατομμύρια, δηλαδή το 40%, αφορούν μετοχές στο ΧΑΚ και κυρίως τις μεγάλες τράπεζες και άλλες εταιρείας της κύριας αγοράς και τo υπόλοιπο 60% είναι επενδυμένα σε επιλεγμένους τίτλους σε χρηματιστήρια του εξωτερικού. 4
Οι άλλες επενδύσεις ύψους 5,6 εκατομμυρίων, δηλαδή το 3,3% του συνολικού ενεργητικού, αφορούν, κατά κύριο λόγο, τη συμμετοχή του Συγκροτήματος στο έργο αφαλάτωσης στην Επισκοπή και τη συμμετοχή μας στο έργο του Ινστιτούτου Γενετικής για το σύνδρομο Down. Τα υπόλοιπα στοιχεία του συνολικού ενεργητικού ανέρχονται σε 4 εκατομμύρια και αφορούν, κατά κύριο λόγο, τόκους και μερίσματα εισπρακτέα. Το καθαρό ενεργητικό του Συγκροτήματος στο τέλος Ιουνίου 2010 διαμορφώθηκε στα 81 σεντ ανά μετοχή. Σήμερα η μετοχή της Εταιρείας στο ΧΑΚ διαπραγματεύεται στα 18 σεντ παρουσιάζοντας έκπτωση της τάξης του 77% σε σχέση με την καθαρή εσωτερική αξία. Αυτό σίγουρα μας προβληματίζει, αλλά όμως η παρατεταμένη πτωτική τάση που παρατηρείται στο ΧΑΚ τα τελευταία 3 χρόνια και οι μειωμένοι όγκοι διαπραγμάτευσης της αγοράς δεν μας αφήνουν πολλά περιθώρια αντίδρασης. Παρά ταύτα, η τιμή της μετοχής φαίνεται να παρουσιάζει κάποια αντίσταση στις πιέσεις της αγοράς και είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι ενώ ο Γενικός Δείκτης του ΧΑΚ απώλεσε 60% της αξίας του κατά του πρώτους οκτώ μήνες του έτους, οι ζημιές στην τιμή της μετοχής περιορίστηκαν στο 20%. Αγαπητοί μέτοχοι Το παγκόσμιο οικονομικό σκηνικό παραμένει ρευστό και εκτιμάται ότι οι αγορές θα συνεχίσουν να παρουσιάζουν έντονες μεταβολές. Αντιμέτωποι με την έντονη μεταβλητότητα που επικρατεί στις χρηματιστηριακές αγορές, κατά τα 4 τελευταία χρόνια επιχειρήσαμε μία σημαντική αναδιάρθρωση του χαρτοφυλακίου μας που μπορεί να χαρακτηριστεί ως αμυντική. Κατά τα έτη 2007 και 2008, πριν δηλαδή την κατάρρευση των χρηματιστηρίων, ρευστοποιήσαμε πέραν του 50% των επενδύσεων μας σε μετοχές, περιορίζοντας έτσι σε μεγάλο βαθμό τις ζημιές από επανεκτίμηση μετοχών. Συνάμα, προχωρήσαμε στην δραστηριοποίηση μας σε άλλους τομείς της οικονομίας, κτίζοντας ένα χαρτοφυλάκιο 5
από εμπορικά ακίνητα που επιφέρει σήμερα σταθερά και επαναλαμβανόμενα εισοδήματα από ενοίκια. Αξιώσαμε επίσης τη συμμετοχή της Εταιρείας σε άλλα έργα, με στόχο τη διασπορά του επενδυτικού κινδύνου, όπως για παράδειγμα το έργο αφαλάτωσης στην Επισκοπή. Παρά τις αντίξοες οικονομικές συνθήκες, κάτω από τις οποίες επιχειρήθηκε η αναδιάρθρωση του χαρτοφυλακίου, η ρευστότητα του Συγκροτήματος παραμένει σε ψηλά επίπεδα και σήμερα οι καταθέσεις ξεπερνούν το 40% του ενεργητικού του Συγκροτήματος. Πιστεύουμε ότι τα σημαντικά ρευστά διαθέσιμα που κατέχει η Εταιρεία θα μας παρέχουν τη δυνατότητα να εκμεταλλευτούμε επενδυτικές ευκαιρίες που θα επιφέρει η οικονομική κρίση. Είμαστε πεπεισμένοι ότι η αμυντική πλέον διάθρωση του χαρτοφυλακίου του Συγκροτήματος και η δραστηριοποίηση μας σε άλλους τομείς της οικονομίας, πέραν των επενδύσεων σε μετοχές, σε συνδυασμό με την αναμενόμενη έξοδο από την οικονομική κρίση, θα επιφέρει μεσοπρόθεσμα θετικά αποτελέσματα για το Συγκρότημα. Κλείνοντας, θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους τους συνεργάτες μας και τους επαγγελματικούς μας συμβούλους για την εποικοδομητική συνεργασία που είχαμε κατά τη διάρκεια του έτους. Η προσφορά τους είναι σημαντική στην επίτευξη των στόχων μας. Θα ήθελα επίσης να ευχαριστήσω θερμά και όλους τους μετόχους της Εταιρείας, και ιδιαίτερα τη Συνεργατική οικογένεια, για την εμπιστοσύνη με την οποία μας περιβάλλουν και να τους διαβεβαιώσω ότι γνώμονας μας παραμένει πάντοτε η διασφάλιση των δικών τους συμφερόντων. Σας ευχαριστώ Δρ. Νίκος Μιχαηλάς Γενικός Διευθυντής 6