Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Πέμπτη 26 Σεπτεμβρίου Ελληνική Οικονομία ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ

Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Πέμπτη 26 Σεπτεμβρίου 2013 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Ελληνική Οικονομία Τα καλά νέα συνεχίζονται και στο 3 ο 3μηνο 2013 όπου διαμορφώνονται πλέον συνθήκες αποκλιμάκωσης της ύφεσης σε στέρεες βάσεις. Οι ευνοϊκές εξελίξεις αναφέρονται, μεταξύ άλλων, στον τουρισμό, τις εισπράξεις από τις διεθνείς μεταφορές (ναυτιλία) και τις εξαγωγές αγαθών, αλλά και στον περαιτέρω περιορισμό της πτώσης της εγχώριας ζήτησης υπό την επίπτωση και της εντυπωσιακής πορείας αύξησης της απασχόλησης σε σχέση με τα προηγούμενα 3μηνα και του δραστικού περιορισμού της πτώσης της απασχόλησης σε ετήσια βάση. Οι εξελίξεις αυτές σηματοδοτούν τον περαιτέρω περιορισμό της ύφεσης στην ελληνική οικονομία και στο 4 ο 3μηνο όπου η μεταβολή του ΑΕΠ σε ετήσια βάση θα συγκρίνεται με το εξαιρετικά χαμηλό επίπεδό του 2012 και όπου αναμένουμε και την από καιρού προβαλλόμενη αναζωπύρωση και των κρατικών επενδύσεων που συγχρηματοδοτούνται από τα διαρθρωτικά ταμεία και μάλιστα κατά ποσοστό 95%. Ενισχύονται έτσι ουσιαστικά οι προοπτικές για έγκαιρη επιστροφή σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης της οικονομίας που θα συμβάλουν στη σταδιακή αναζωογόνηση των επιχειρήσεων που βρίσκονται έως τώρα υπό συνεχή πίεση (λόγω του καταποντισμού σε πολύ χαμηλά επίπεδα της εγχώριας ζήτησης) και στην μείωση των πολύ υψηλών ποσοστών ανεργίας που ταλανίζουν ένα μεγάλο μέρος των εγχώριων νοικοκυριών. Αυτές οι ευνοϊκές εξελίξεις γίνονται τώρα κατανοητές και από πολλούς σημαντικούς αναλυτές διεθνώς, όπως η Capital Economics, η Goldman Sachs, η JP Morgan, κ.ά., που εκτιμούν ότι η ύφεση θα είναι τελικά μικρότερη από ότι είχε εκτιμηθεί το 2013 και ότι οι προοπτικές για ανάκαμψη από το 2014 έχουν τώρα αυξηθεί σημαντικά. Γίνονται κατανοητές και από το πλήθος των επενδυτών που είτε έρχονται στην Ελλάδα ή αναζητούν κάποια ισχυρότερη στήριξη των ήδη διαμορφωμένων εκτιμήσεών τους για την προοπτική ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας και για τις ευκαιρίες επενδύσεων σε ελληνικές επιχειρήσεις (π.χ., στα πλαίσια των αποκρατικοποιήσεων) και γενικότερα σε ελληνικά περιουσιακά στοιχεία. Όπως ήταν αναμενόμενο, οι ευνοϊκότερες εξελίξεις φαίνεται ότι υιοθετούνται τώρα και από την Τρόικα και από την ελληνική κυβέρνηση που προβλέπουν τώρα πτώση του ΑΕΠ το 2013 κατά -4,0% και -3,8% αντίστοιχα και πιο βέβαιη ανάκαμψη από το 2014. Είναι δε πιθανό ότι αυτές οι πέραν του αναμενομένου ευνοϊκές εξελίξεις δεν θα διαφύγουν τώρα της προσοχής και αυτών των ίδιων των εταιρειών πιστοληπτικής αξιολόγησης. Αυτό θα οδηγήσει σε εκ βάθρων αναθεώρηση των εκτιμήσεων αυτών των εταιρειών για την πορεία της ελληνικής οικονομίας και σε εύλογες αποφάσεις αναβάθμισης της Ελλάδος και των εγχώριων επιχειρήσεων και τραπεζών, από τα τρίσβαθα της πιστοληπτικής υποβάθμισης που κατατάσσονται σήμερα (ιδιαίτερα από τη Moody s). Ειδικότερα, οι κυριότερες ευνοϊκές εξελίξεις στην ελληνική οικονομία στο 3 ο 3μηνο 2013 συνοψίζονται στα ακόλουθα: Η σπουδαιότερη εξέλιξη στην οικονομία τους τελευταίους μήνες ήταν η εντυπωσιακή βελτίωση της απασχόλησης που σηματοδοτεί την αρχή του τέλους της μείωσης των θέσεων εργασίας (Διάγραμμα 1.). 2,0% 1,5% 1,0% 0,5% 0,0% 0,5% 1,0% 1,5% 2,0% Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Διάγραμμα 1.Αριθμός Απασχολούμενων (% μηνιαία μεταβολή, εποχικώς διορθωμένα στοιχεία) κινητός μέσος 6 μηνών Στο 2 ο 3μηνο 2013 σημειώθηκε αύξηση της απασχόλησης κατά 0,9% σε 3μηνιαία βάση σύμφωνα με τα εποχικώς διορθωμένα μηνιαία στοιχεία της Έρευνας Εργατικού Δυναμικού (ΕΕΔ) της ΕΛΣΤΑΤ και κατά 1,0% σύμφωνα με τα μη εποχικώς διορθωμένα 3μηνιαία στοιχεία της ΕΕΔ. Λαμβάνοντας υπόψη τα στοιχεία του ΕΡΓΑΝΗ για το 3 ο 3μηνο 2013, εκτιμάται ότι θα υπάρξει και νέα αύξηση της απασχόλησης σε 3μηνιαία βάση σε αυτό το 3μηνο και με τα στοιχεία της ΕΕΔ. Στον τομέα του εξωτερικού τουρισμού, σύμφωνα με στοιχεία της ΤτΕλλάδος, σημειώθηκε μεγάλη αύξηση των αφίξεων με όλα τα μεταφορικά μέσα τον Ιούλιο 2013 κατά 14,0% (Ιούλ.2012: -4,1%), με αύξηση και των τουριστικών εισπράξεων κατά 12,3% (Ιούλ.2012: -4,8%). Ειδικότερα, η αύξηση των εισπράξεων από τον εξωτερικό τουρισμό τον Ιούλ.2013 ανήλθε στα 258,5 εκατ. Με αυτές τις τάσεις η αύξηση των εισπράξεων από τον εξωτερικό τουρισμό αναμένεται να υπερβεί τα 680 εκατ. στο 3 ο 3μηνο 2013 ως σύνολο, πράγμα που θα συνεπάγεται άμεση θετική συμβολή στην αύξηση του ΑΕΠ στο 3μηνο αυτό κατά περισσότερο από 1,3 π.μ. Συνολικά, στο 1 ο 7μηνο 2013 η αύξηση των αφίξεων ανήλθε στο 12,9% και η αύξηση των εισπράξεων από τον εξωτερικό τουρισμό ανήλθε στο 15,5%. Επιπλέον των ανωτέρω, η μεγάλη αύξηση του εξωτερικού τουρισμού έχει συμβάλει πιθανότατα και στην περαιτέρω επιβράδυνση της πτώσης της ιδιωτικής κατανάλωσης τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 2013, όπως φαίνεται από την ικανοποιητική εξέλιξη των εσόδων από τον ΦΠΑ στο σύνολο των προϊόντων εκτός καπνού και καυσίμων στο 2μηνο αυτό. Είναι χαρακτηριστικό ότι η πτώση των εσόδων από την πηγή αυτή περιορίστηκε στο -7,4% σε ετήσια βάση στο 8μηνο 2013, από -11,0% σε ετήσια βάση στο 1 ο 6μηνο 2013. Τέλος, η

περιορισμένη πτώση της εγχώριας ζήτησης φαίνεται και από την αύξηση των εισαγωγών αγαθών τον Ιούλ.2013, όπως σημειώνεται στη συνέχεια. Στον τομέα των καθαρών εισπράξεων από την ποντοπόρο ναυτιλία, που σημείωσαν μεγάλη πτώση και είχαν σημαντική αρνητική επίπτωση στη μεταβολή του ΑΕΠ στο 1 ο 6μηνο 2013, σημειώθηκε περιορισμός της πτώσης τους τον Ιούλ.2013 και αναμένεται γενικά να έχουν μηδενική επίπτωση στη μεταβολή του ΑΕΠ στο 3 ο 3μηνο του 2013 και ουσιαστική θετική επίπτωση στο 4 ο 3μηνο 2013, από σημαντικά αρνητική επίπτωση που είχαν στο 3 ο και ιδιαίτερα στο 4 ο 3μηνο 2012. Αυξημένες ήταν και οι εξαγωγές αγαθών τον Ιούλ.2013 κατά 13.5% σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕλλάδος, ενώ και οι εισαγωγές αγαθών ήταν αυξημένες κατά 1,2%, Χωρίς καύσιμα και πλοία οι εξαγωγές αγαθών ήταν αυξημένες κατά 11,7% τον Ιούλ.2013 και οι εισαγωγές αγαθών κατά 6,4%. Με βάση τα στοιχεία των εμπορευματικών συναλλαγών της ΕΛΣΤΑΤ οι συνολικές εξαγωγές αγαθών ήταν αυξημένες κατά 6,7% τον Ιουλ.2013 (χωρίς πετρελαιοειδή: -6,3%) και οι εισαγωγές αγαθών ήταν αυξημένες κατά 2,2% (χωρίς πετρελαιοειδή: -5,5%). Στον τομέα της βιομηχανίας σημειώθηκε αύξηση τον Ιούλ.2013 τόσο του Δείκτη Νέων Παραγγελιών (ΔΝΠ) κατά 0,8% (εγχώρια αγορά: -3,2%, εξωτερική αγορά +3,9%), όσο και του Δείκτη Κύκλου Εργασιών (ΔΚΕ) κατά 3,5% (εγχώρια αγορά: -4,7%, εξωτερική αγορά: +17,4%). Η παραγωγή της μεταποιητικής βιομηχανίας σημείωσε πτώση κατά -4,3% τον Ιούλ.2013, μετά την αύξησή της κατά 4,6% τον Ιούν.2013, ενώ στο 7μηνο.2013 ήταν ελαφρά μειωμένη κατά -0,2%. Γενικά στον τομέα αυτό η έως σήμερα αδυναμία ουσιαστικής ανάκαμψης της εγχώριας ζήτησης (για κατανάλωση και επενδύσεις) αποτελεί πολύ μεγάλο εμπόδιο για την ανάκαμψη πολλών κλάδων της μεταποιητικής βιομηχανίας. Για παράδειγμα, η νέα κατακόρυφη πτώση των επενδύσεων σε κατοικίες κατά -35,6% στο 1 ο 6μηνο 2013 συμβάλλει στην νέα πτώση της παραγωγής τον Ιούλ2013 του κλάδου των μη μεταλλικών ορυκτών κατά -20,1%, των επίπλων (-21,7%), της κατασκευής μεταλλικών προϊόντων (-10,7%), του Ξύλου και Φελλού (-38,7%), κ.ο.κ. Ανάλογες ήταν οι εξελίξεις και στον Κύκλο Εργασιών των ανωτέρω κλάδων, ενώ αυξημένος ήταν ο ΔΚΕ τον Ιούλ.2013 για τα τρόφιμα, τον καπνό, τα προϊόντα από ελαστική και πλαστική ύλη, τα φάρμακα, τα μηχανοκίνητα οχήματα, κ.ά. Επίσης, η παραγωγή της μεταποιητικής βιομηχανίας είναι καθηλωμένη από το γεγονός ότι πολλές επιχειρήσεις των οποίων η παραγωγή ήταν εξαρτημένη από κρατικές προμήθειες, σήμερα είναι εκτός λειτουργίας (ναυπηγεία, ΕΛΒΟ, ΕΑΣ, κ.ά.). Παρόλα αυτά σημειώνονται τάσεις σταθεροποίησης τόσο στην παραγωγή όσο και στον κύκλο εργασιών της μεταποιητικής βιομηχανίας ως σύνολο. Ωστόσο, η ουσιαστική ανάκαμψη της παραγωγής του κλάδου θα εξαρτηθεί από την οριστική άρση των παραγόντων που εμποδίζουν την ανάκαμψη στους κλάδους της αγοράς ακινήτων, καθώς και των ναυπηγείων και των αμυντικών βιομηχανιών. Στην αγορά ακινήτων, φαίνεται ότι δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για την ανάκαμψη, πιθανότατα από τα μέσα του 2014, με την εισαγωγή του νέου Ενιαίου Φόρου Ακινήτων σε όλα ανεξαιρέτως τα κτίσματα, στα εντός σχεδίου οικόπεδα και στις εκτός σχεδίου εκτάσεις γης (αγρούς, αγροτεμάχια, βοσκότοπους κ.λπ.). Ο νέος φόρος θα αντικαταστήσει τον ΕΕΤΗΔΕ και τους ΦΑΠ (2010, 2011, 2012) που επιβλήθηκαν ταυτόχρονα (όλοι μαζί) και καθήλωσαν πλήρως την αγορά ακινήτων (και όχι μόνο) το 2013. Αντίθετα, ο νέος φόρος θα επιβληθεί με λογικούς συντελεστές που δεν θα αποτελούν εμπόδιο στην πραγματοποίηση συναλλαγών και επενδύσεων στην αγορά ακινήτων. Θα συμβάλλει έτσι στην ανάκαμψη αυτής της σημαντικής αγοράς στις ήδη διαμορφούμενες πολύ χαμηλές τιμές, ιδιαίτερα αν η εφαρμογή του από 1.1.2014 συνδυαστεί, όπως αναμένεται, και με την αναγκαία εκλογίκευση του φόρου επί των συναλλαγών ακινήτων. Επιπλέον των ανωτέρω, δεν θα πρέπει να υποβαθμιστεί το γεγονός ότι ήδη δόθηκαν 20 άδειες διαμονής στην Ελλάδα σε ξένους επενδυτές που πραγματοποιούν επενδύσεις σε εγχώρια ακίνητα αξίας άνω των 250 χιλ., σύμφωνα με τον νέο επενδυτικό νόμο 4146/2013, ενώ άνω των 300 ερωτημάτων για τέτοιες άδειες έχουν γίνει από τον Απρίλιο (που ψηφίστηκε ο νόμος) έως σήμερα στην υπηρεσία Invest in Greece. Τέλος, είναι επίσης αξιοσημείωτο το γεγονός ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕλλάδος, η εισροή κεφαλαίων από το εξωτερικό για αγορά ακινήτων στην Ελλάδα αυξήθηκε στα 60,3 εκατ. στο 1 ο 6μηνο 2013, από 48,1 εκατ. στο 1 ο 6μηνο 2012 (αύξηση κατά 25,4%). Τα ποσά αυτά εκτιμάται ότι θα αυξηθούν σημαντικά στα επόμενα 3μηνα, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην ανάκαμψη της αγορά ακινήτων και της οικονομίας γενικότερα. Στον τομέα των επενδύσεων οι εξελίξεις που σημειώνονται είναι επίσης αξιοσημείωτες και σηματοδοτούν θετική επίπτωση στην ανάκαμψη της οικονομίας. Ειδικότερα, σημειώνονται τα ακόλουθα: α) Οι δαπάνες του ΠΔΕ ήταν αυξημένες κατά 39,2% και κατά 27,7% σε ετήσια βάση τον Ιούλ.2013 και τον Αύγ.2013 αντίστοιχα, έναντι της νέας μείωσής τους κατά -12,8% στο 1 ο 6μηνο 2013. Επίσης, σημαντικά αυξημένες ήταν του Ιούλ-Αύγ.2013 οι εισπράξεις από τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ-27. Αυτό σημαίνει ότι οι επενδύσεις που εξαρτώνται από το κράτος θα έχουν θετική επίπτωση στη μεταβολή του ΑΕΠ στο 3 ο και στο 4 ο 3μηνο 2013, έναντι σης σημαντικής αρνητικής επίπτωσης που είχαν για μια ακόμη φορά στο 1 ο 6μηνο 2013. β) Μεγάλης σημασίας εξέλιξη αποτελεί το 15ετές ομολογιακό δάνειο σχετικά χαμηλού επιτοκίου (5,0%), ύψους 739 εκατ. που εξασφάλισε η ΔΕΗ από διεθνή κοινοπραξία τραπεζών με την υποστήριξη του Οργανισμού Ασφάλισης Εξαγωγών της Γερμανίας (Euler Hermes) αλλά και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) για την κατασκευή της νέας Λιγνιτικής μονάδας παραγωγής Η/Ε στην Πτολεμαΐδα. (Υπενθυμίζεται εδώ ότι η ΔΕΗ αντιμετώπιζε μεγάλα προβλήματα ρευστότητας το 2012, με τη μετοχή της να καταποντίζεται στα 1,18 την 5.6.2013 - εν όψει και της απειλής που υπήρχε 2

τότε για εγκατάλειψη των Μνημονίων και των προγραμμάτων προσαρμογής της ελληνικής οικονομίας. Την 24.9.2013 η μετοχή της ΔΕΗ κυμαινόταν στα 8,26 και η μεγάλη αυτή εταιρεία επαναφέρει σε ισχύ το σημαντικό επενδυτικό της πρόγραμμα). Το συνολικό κόστος παραγωγής της νέας μονάδας («Πτολεμαΐδα 5»), συνολικής ισχύος 660MW, εκτιμάται στα 1,4 δις και κατά την κατασκευή της θα απασχολήσει περί τους 3.000 εργαζόμενους. Το έργο αυτό ενισχύει την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού της χώρας και συμβάλλει στην ουσιαστική βελτίωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την παραγωγή Η/Ε, αφού η νέα μονάδα θα αντικαταστήσει παλαιές μονάδες υψηλής εκπομπής ρύπων Η έγκριση του ανωτέρω δανείου αποτελεί ασφαλώς απόδειξη εμπιστοσύνης στις οικονομικές προοπτικές της ελληνικής οικονομίας. γ) Όπως αναφέρεται στον Τύπο, προωθείται με γοργούς ρυθμούς το έργο της επέκτασης του Νότιου Λιμένα Κρουαζιέρας του ΟΛΠ, μετά την έκκριση της μελέτης των περιβαλλοντικών όρων από το ΥΠΕΚΑ. Το έργο είναι προϋπολογισμού 120 εκατ. και θα επιχορηγηθεί (χρηματοδοτηθεί) κατά 95% από τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ-27. Η ολοκλήρωση του έργου έχει προγραμματιστεί σε 23 μήνες από την πρόσληψη του τεχνικού συμβούλου. δ) Φαίνεται ότι επιταχύνεται η διαδικασία για την έγκριση και η έναρξη της διαδικασίας υλοποίησης τουριστικών επενδύσεων με προϋπολογισμό άνω των 1,0 δις. Το σπουδαιότερο είναι ότι η ελληνική οικονομία έχει ήδη αυτονομηθεί. Η επερχόμενη ανάκαμψη αναμένεται να περιορίσει σημαντικά και τον «πολιτικό κίνδυνο» που ξένοι και εγχώριοι επενδυτές θεωρούν ότι απειλεί ακόμη την Ελλάδα. Η καταστροφή δεν επήλθε. Τα εμπόδια που υπήρχαν για την ανταγωνιστική ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας έχουν περιοριστεί στο ελάχιστο. Δεν χρειαζόμαστε πια το συνεχές φούσκωμα της εγχώριας ζήτησης με μη βιώσιμο δανεισμό από το εξωτερικό. Δεν χρειαζόμαστε εισοδήματα που δεν τα κερδίσαμε με διεθνώς ανταγωνιστική παραγωγή. Παραγωγή την οποία έχουμε τη δυνατότητα να αναπτύξουμε με βάση τα σπουδαία συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας μας. Ο τουρισμός, οι εξαγωγές αγαθών, η υποκατάσταση εισαγωγών, η διαφαινόμενη αναζωπύρωση των Ξένων Άμεσων Επενδύσεων δείχνουν το δρόμο. Τα εκατομμύρια νοικοκυριά και οι εκατοντάδες χιλιάδες επιχειρήσεις που υπέφεραν τα πάνδεινα στα προηγούμενα 4 χρόνια, έχουν τώρα αρχίσει να ελπίζουν και το σπουδαιότερο να δραστηριοποιούνται. Δημιουργούνται ευκαιρίες ώστε οι 400 χιλ. νέοι άνθρωποι που σήμερα είναι άνεργοι να μπουν δυναμικά στην παραγωγή, στις υπηρεσίες, στην βιομηχανία και στη διεθνώς ασυναγώνιστη (όσον αφορά την ποιότητα των προϊόντων) ελληνική γεωργία. Η βάση για την ανάκαμψη και την μετέπειτα ισχυρή ανάπτυξη είναι υπαρκτή, στέρεα και πιο δυνατή από ποτέ. Παγκόσμια Οικονομία Η Fed αιφνιδίασε τις αγορές με την απόφαση της την 18 η Σεπτεμβρίου να διατηρήσει το μηνιαίο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων (QE) στα $ 85 δισ., επικαλούμενη τις ισχύουσες νομισματικές συνθήκες, τον αργό ακόμη ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας των ΗΠΑ και τον χαμηλό πληθωρισμό. Ωστόσο, δεν αποκλείεται η απόφαση της FED να σχετίζεται, ενδεχομένως, και με το νέο πρόσωπο που θα αναλάβει ως επικεφαλής της τον Φεβρ.2014. Ειδικότερα, η Janet Yellen, που έχει αναδειχθεί ως ισχυρή υποψήφια για τη θέση του επικεφαλής της Fed, εμφανίζεται αρκετά θετική στην επέκταση της διάρκειας εφαρμογής της τρέχουσας διευκολυντικής νομισματικής πολιτικής και στη διατήρησή της έως ότου η ανεργία (7,3% τον Αύγ.2013) κινηθεί σε πιο αποδεκτά επίπεδα. Συγκεκριμένα, πολλά μέλη της Fed δεν έχουν κρύψει την εκτίμησή τους ότι η ανεργία διαμορφώνεται ακόμη σε σχετικά ανησυχητικά υψηλά επίπεδα. εκατ. 160 155 150 145 140 135 130 2007Q4 2008Q3 2009Q2 Αγορά εργασίας ΗΠΑ (2007 2013) Εργατικό δυναμικό (αριστερός άξονας) Αριθμός απασχολούμενων (αριστερός άξονας) Ανεργία % (δεξιός άξονας) 2010Q1 2010Q4 Μετά την ανωτέρω απόφαση της FED, φαίνεται ότι είναι μάλλον δύσκολο να αποφασιστεί η έναρξη της σταδιακής μείωσης του προγράμματος QE πριν από τον Δεκ.2013. Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγουν οι αναλυτές, έχοντας υπόψη τους ότι μέχρι το τέλος του έτους υπάρχουν δύο συνεδριάσεις της Νομισματικής Επιτροπής (FOMC) της Fed, η μια τον Οκτώβριο (29-30) και η άλλη τον Δεκέμβριο (17-18). Επιπλέον, εντός της συγκεκριμένης περιόδου θα υπάρξουν οι ανακοινώσεις για το ΑΕΠ των ΗΠΑ το 3 ο 3μηνο 2013, η 1 η μέτρηση στις 30 Οκτ.2013 και η 2 η μέτρηση στις 26 Νοεμ.2013. Εκτιμάται ότι η FED θα αναμένει την δεύτερη ανακοίνωση για το ΑΕΠ πριν προχωρήσει στις τελικές της αποφάσεις. Στην κατεύθυνση της διατήρησης προς το παρόν της ακολουθούμενης νομισματικής πολιτικής της Fed, ο επικεφαλής της Fed-Ν.Υόρκης δήλωσε πρόσφατα ότι η οικονομία των ΗΠΑ εξακολουθεί να χρειάζεται την υποστήριξη μιας πολύ χαλαρής νομισματικής πολιτικής. Παράλληλα, ο ομόλογος του στην Fed- Ατλάντας εξέφρασε την άποψη ότι στην αγορά εργασίας έχει μειωθεί ο δυναμισμός που θα οδηγούσε ταχύτερα στην πλήρη απασχόληση (με την ανεργία στο 5,3% έως το 6,0% του εργατικού δυναμικού) και η πολιτική της FED αλλά και της κυβέρνησης των ΗΠΑ θα πρέπει να επιδιώκουν να ξαναδώσουν τον χαμένο δυναμισμό και την δημιουργικότητα που απαιτείται στην οικονομία των ΗΠΑ ως σύνολο. Γενικά, δεν είναι τώρα καθόλου 2011Q3 2012Q2 2013Q1 10% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3

εμφανές το πότε η FED θα κρίνει ότι οι συνθήκες έχουν πλέον αποκατασταθεί για να προχωρήσει σε ουσιαστική αλλαγή της νομισματικής της πολιτικής. Μετά τα ανωτέρω, μια αισιόδοξη ένδειξη για την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας, αποτέλεσε η άνοδος του πρόδρομου δείκτη HSBC-PMI μεταποίησης για την Κίνα, ο οποίος ανήλθε στο 51,2 τον Σεπ. 2013 καταγράφοντας υψηλό 6 μηνών, έναντι 50,1 τον Αυγ.2013. Επιβεβαιώνεται έτσι η εκτίμηση περί διατήρησης των υψηλών ρυθμών οικονομικής ανάπτυξης της Κίνας και το 2013. Σε ανοδική πορεία διατηρήθηκαν επίσης και οι επιμέρους δείκτες που αφορούν στις νέες παραγγελίες γενικά και ιδιαίτερα στις νέες εξαγωγικές παραγγελίες. Στην Ευρώπη, οι γερμανικές εκλογές της 22 ης Σεπτεμβρίου συγκέντρωσαν το επενδυτικό ενδιαφέρον και ανέδειξαν, όπως άλλωστε αναμενόταν, ως νικητή των εκλογών την καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ. Το ποσοστό του κόμματος της καγκελαρίου άγγιξε το 41,5%, αλλά δεν κατάφερε να εξασφαλίσει αυτοδυναμία. Επιπλέον, το Κόμμα των Φιλελευθέρων (FDP) που συμμετείχε στην προηγούμενη Κυβέρνηση δεν κατόρθωσε να εισέλθει στη Βουλή. Ως εκ τούτου το κόμμα της καγκελαρίου (CDU) θα πρέπει τώρα να συνεργασθεί με ένα εκ των υπολοίπων Κομμάτων προκειμένου να συγκροτηθεί η νέα κυβέρνηση με την αναγκαία πλειοψηφία στη Βουλή. Ήδη ξεκίνησαν σχετικές συζητήσεις με το 2 ο μεγαλύτερο Κόμμα, αυτό των σοσιαλδημοκρατών και οι εκτιμήσεις είναι ότι η νέα Κυβέρνηση θα συγκροτηθεί με συνεργασία των δύο αυτών μεγάλων Κομμάτων. Στην Ιταλία, το υπουργείο οικονομικών, αναθεώρησε σε υψηλότερα επίπεδα την εκτίμηση του για την πτώση του ΑΕΠ το 2013 στο -1,7%, έναντι -1,3% της αρχικής του εκτίμησης. Επίσης, για το 2014 εκτιμά τώρα την αύξηση του ΑΕΠ στο 1,0%, από 1,3% που ήταν η προηγούμενη εκτίμηση. Σημειώνεται ότι ο ΟΟΣΑ (Σεπτ.2013) προβλέπει πτώση του ΑΕΠ της Ιταλίας κατά -1,8% το 2013, μετά την μικρότερη του αναμενομένου πτώση του κατά -1,0% σε ετησιοποιημένη βάση στο 2 ο 3μηνο 2013 και μετά την πτώση κατά -2,2% σε ετησιοποιημένη βάση στο 1 ο 3μηνο 2013 και κατά -2,4% το 2012. Στην Πορτογαλία, ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης S&P έθεσε την πιστοληπτική διαβάθμιση του δημοσίου (ΒΒ) υπό καθεστώς παρακολούθησης για ενδεχόμενη υποβάθμιση εντός των επομένων τριών μηνών. Σύμφωνα με τον οίκο αξιολόγησης υπάρχει αυξημένη πιθανότητα μη επίτευξης των δημοσιονομικών στόχων και τήρησης των συμφωνηθέντων του προγράμματος του ΔΝΤ και της ΕΕ. Σύμφωνα με την ανακοίνωση του S&P στους κινδύνους που πιθανώς να αντιμετωπίσει η Πορτογαλία περιλαμβάνονται η πιθανή απόρριψη των νέων δημοσιονομικών και διαρθρωτικών μέτρων από το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο, αδύναμη οικονομική ανάπτυξη και πολιτική όξυνση που μπορεί να φέρει καθυστερήσεις στην ανακοίνωση του προϋπολογισμού του 2014 αλλά και αλλαγές στο συμφωνηθέν πρόγραμμα προσαρμογής με την Τρόικα. Σημειώνεται ότι ο οίκος Moody s αξιολογεί την Πορτογαλία κατά μια βαθμίδα χαμηλότερα σε Ba3 με αρνητικές τις προοπτικές, ενώ ο Fitch κατά μια βαθμίδα υψηλότερα από τον S&P σε BB+ με αρνητικές προοπτικές. Στις αγορές κεφαλαίου, καθοδικές τάσεις επικράτησαν σε εβδομαδιαία βάση για την πλειονότητα των ομολογιακών αποδόσεων μετά την απόφαση της Fed να μην προβεί σε αλλαγή του προγράμματος αγοράς ομολόγων. Ωστόσο, η αρχή της εβδομάδας βρήκε τα ευρωπαϊκά ομόλογα να κινούνται σε θετικό έδαφος, μετά την εκλογική νίκη της καγκελαρίου Μέρκελ. 19.9.2013 17.9.2013 +/- μβ Ελλάδα 10,08% 10,34% -26 Ισπανία 1 4,32% 4,41% -9 Ιταλία 0 Υ 4,23% 4,45% -22 Πορτογαλία 7,17% 7,16% 1 Γαλλία B 2,42% 2,48% -6 Ολλανδία O N 2,28% 2,31% -3 Γερμανία D 1,92% 1,96% -4 Ιαπωνία S 0,68% 0,72% -4 ΗΠΑ 2,75% 2,85% -10 Πηγή: Bloomberg Υποχώρησε η διαφορά απόδοσης του 10ετούς ισπανικού ομολόγου με εκείνη του αντίστοιχου γερμανικού, στις 237 μ.β. από 252 μ.β. που ήταν προ εβδομάδος αλλά και η διαφορά απόδοσης του 10ετούς πορτογαλικού ομολόγου με εκείνη του αντίστοιχου γερμανικού στις 508 μ.β. από 536 μ.β.. Στην πρωτογενή αγορά, το δημόσιο στη Γαλλίας άντλησε την 23.9.2013 το ποσό των 7,188 δισ. μέσω δημοπρασίας εντόκων γραμματίων (ΕΓ), διάρκειας 3-,6- και 12- μηνών. Ειδικότερα, μέσω 3μηνων ΕΓ αντλήθηκε το ποσό των 3,796 δισ. με μέσο κόστος δανεισμού 0,063% από 0,083% της προηγούμενης αντίστοιχης δημοπρασίας. Μέσω 6μηνων ΕΓ αντλήθηκαν 1,695 δισ. με κόστος 0,101% από 0,122%. Τέλος, μέσω ΕΓ 12-μηνης διάρκειας συγκεντρώθηκε το ποσό των 1,697 δισ. με μέσο κόστος 0,184% από 0,214% της αντίστοιχης τελευταίας δημοπρασίας. Εξελίξεις στην πραγματική οικονομία: Στις ΗΠΑ, αισθητή βελτίωση συνεχίζει να καταγράφει η αγορά ακινήτων. Ο αριθμός των κατοικιών που εισήλθαν στο στάδιο της κατασκευής αυξήθηκε κατά 0,9% σε μηνιαία βάση τον Αύγ.2013 έναντι αύξησής του κατά 5,7% και τον Ιούλ.2013. Επίσης, οι πωλήσεις υφιστάμενων κατοικιών αυξήθηκαν κατά 1,7% σε μηνιαία βάση τον Αύγ.2013, έναντι αύξησής τους κατά 6,5% τον Ιούλ.2013. Ωστόσο, οι οικοδομικές άδειες μειώθηκαν κατά -3,8% σε μηνιαία βάση τον Αύγ.2013, έναντι αύξησής τους κατά 3,9% τον Ιούλ.2013. Στον τομέα των συναλλαγών με το εξωτερικό, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών στο 2 ο 3μηνο 2013 υποχώρησε στα $98,89 δισ. από $ 104,90 δισ. που ήταν το 1 ο 3μηνο 2013. Οι εξαγωγές το 2 ο 3μηνο 2013 αυξήθηκαν κατά 1,3% σε ετήσια βάση, ενώ οι εισαγωγές μειώθηκαν κατά -0,4%. Στην αγορά εργασίας, οι εβδομαδιαίες αιτήσεις για εγγραφή στα ταμεία ανεργίας, σημείωσαν αύξηση κατά 15.000 4

την εβδομάδα έως 14.9.2013 και διαμορφώθηκαν στις 309.000. Παρά την σημειωθείσα άνοδο (η οποία οφείλεται σε κάποιο βαθμό στο γεγονός ότι την περασμένη εβδομάδα δύο πολιτείες δεν είχαν συμμετάσχει στην καταμέτρηση), οι αιτήσεις για επίδομα ανεργίας διαμορφώνονται στα χαμηλότερα επίπεδα από τον Οκτώβριο 2007. Ειδικότερα, ο κινητός μέσος όρος 4 εβδομάδων, κατέγραψε μείωση κατά 7.000 με αποτέλεσμα να διαμορφωθεί στις 314.750. Επομένως, υπάρχει πραγματική βελτίωση στην αγορά εργασίας, η οποία, ωστόσο, δεν θεωρείται ακόμη αρκετή για να οδηγήσει την FED σε αλλαγή της νομισματικής της πολιτικής. Στη Ζώνη του Ευρώ (ΖτΕ.) τα στοιχεία που ανακοινώνονται επιβεβαιώνουν την άποψη ότι η Γερμανία αναπτύσσεται με σχετικά πολύ ικανοποιητικούς ρυθμούς και ακολουθεί η Γαλλία η οποία σε αντίθεση με τη Γερμανία πρωτοστατεί αναπτυξιακά στον τομέα των υπηρεσιών. Η άνοδος του ενοποιημένου δείκτη PMI της ΖτΕ για 7 ο συνεχή μήνα στο 52,1 τον Σεπτ.2013, από 51,5 τον Αύγ.2013 και έναντι εκτίμησης της αγοράς για άνοδο στο 51,7 οδηγεί σε αισιόδοξα σενάρια για την αύξηση του ΑΕΠ τουλάχιστον το 3 ο 3μηνο 2013. Στους επιμέρους δείκτες, ο δείκτης PMI μεταποίησης υποχώρησε στο 51,1 από 51,4 ενώ αντιθέτως ο δείκτης ΡΜΙ υπηρεσιών ανήλθε στο 52,1 από 50,7. Αυτό ενδεχομένως να προοιωνίζει μια ανάκαμψη και της ιδιωτικής κατανάλωσης στο 3 ο 3μηνο 2013. Ειδικότερα, στη Γερμανία, ο ενοποιημένος δείκτης ΡΜΙ ανήλθε οριακά στο 53,8 τον Σεπ.2013 από 53,5 τον Αύγ.2013. Η ενίσχυση του δείκτη αποδίδεται στη βελτίωση τόσο του δείκτη υπηρεσιών αλλά και του δείκτη στη μεταποίηση, ο οποίος συνέχισε την ανοδική του πορεία για 3 ο συνεχή μήνα. Θετική εξέλιξη αποτελεί η οριακή άνοδος του δείκτη επιχειρηματικού κλίματος IFO για 5 ο συνεχή μήνα, στο 107,7 τον Σεπ.2013 έναντι 107,6 τον Αύγ.2013. Στη Γαλλία, ο ενοποιημένος δείκτης ΡΜΙ για 1 η φορά μετά από 19 μήνες, ξεπέρασε το όριο των 50 μονάδων και διαμορφώθηκε στο 50,2 τον Σεπ.2013, έναντι 48,8 τον Αύγ.2013. Η άνοδος οφείλεται κατά κύριο λόγο στην αύξηση του δείκτη υπηρεσιών, η οποία δεν αποτρέπει την εκτίμηση περί χαμηλών ρυθμών ανάπτυξης της γαλλικής οικονομίας. Στις αγορές συναλλάγματος, το ευρώ, στον απόηχο τoυ εκλογικού αποτελέσματος στη Γερμανία που ενισχύει την σταθερότητα της ακολουθούμενης πολιτικής, καταγράφει σημαντικά κέρδη έναντι του δολαρίου ΗΠΑ και διαπραγματεύεται στα 1,3554 USD/EUR (23.9.2013) ήτοι το υψηλότερο επίπεδο από τον Φεβ.2013. Ωστόσο η απότομος άνοδος του ευρώ δεν αποκλείει την προσωρινή του εξασθένιση, καθώς οι επενδυτές θα θελήσουν να καταγράψουν τα κέρδη των πρόσφατων ημερών. Όσον αφορά το ελβετικό φράγκο, σε δηλώσεις του ο επικεφαλής της ΤτΕλβετίας επανέλαβε τη γνωστή άποψη του ότι το φράγκο εξακολουθεί να είναι υπερτιμημένο και ότι ο καθορισμός ως ανώτατου ορίου διακύμανσης τα 1,20 CHF/EUR τον Σεπ.2011, συνεχίζει να αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την εξασφάλιση της οικονομικής ανάπτυξης της χώρας του. Το όριο αυτό θεωρείται απαραίτητο εργαλείο της νομισματικής πολιτικής της ΤτΕλβετίας προκειμένου να περιοριστούν οι κίνδυνοι αρνητικών εξελίξεων. Η ΤτΕλβετίας στην προσπάθεια της να υπερασπιστεί το όριο των 1,20 CHF/EUR δαπάνησε περί τα CHF 188 δισ. το 2012. Στα πλαίσια αυτά, το ελβετικό φράγκο έχει υποτιμηθεί κατά 1,8% έναντι του ευρώ από την αρχή του έτους. (1,2306 CHF/EUR την 24.9.2013). Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τις πρόσφατες εκτιμήσεις της ΤτΕλβετίας το ΑΕΠ της χώρας θα αυξηθεί μεταξύ 1,5%-2,0% το 2013. Η στερλίνα συνεχίζει να καταγράφει κέρδη για τρίτη κατά σειρά εβδομάδα έναντι του δολαρίου ΗΠΑ σημειώνοντας εβδομαδιαία κέρδη της τάξης του 0,8% και οριακές απώλειες 0,3% έναντι του ευρώ. Διαπραγματευόταν με το δολάριο στα $1,6030 και με το ευρώ στις 0,8427 την 24.9.2013 από $1,5905 και 0,8401 την 17.9.2013. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Ελληνική Οικονομία Προϋπολογισμός 2013: Η εκτέλεση του Π2013 στο 8μηνο Ιαν.-Αύγ.2013 διαμορφώνεται, όπως είχε ανακοινωθεί και στα προσωρινά στοιχεία, καλύτερα του αναμενομένου, με το πρωτογενές ισοζύγιο να είναι πλεονασματικό στα 2,862 δισ., έναντι ελλείμματος 1,414 δισ. το αντίστοιχο 8μηνο πέρυσι και έναντι του στόχου για έλλειμμα 2,496 δις στο 8μηνο 2013. Βέβαια, στο ποσό αυτό θα πρέπει να αφαιρεθούν τα έκτακτα έσοδα ύψους 1,5 δισ. που είχε η Ελλάδα από την επιστροφή των κερδών των κεντρικών τραπεζών του Ευρωσυστήματος από την διακράτηση ελληνικών κρατικών ομολόγων που είχαν αγοραστεί από την ΕΚΤ στα πλαίσια του προγράμματος SMP. Αλλά και πάλι, και χωρίς αυτά τα έσοδα, δημιουργείται πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 1,362 δισ. Ειδικότερα: Οι Πρωτογενείς Δαπάνες του Τ.Π ήταν σημαντικά μειωμένες κατά -9,0% σε ετήσια βάση και 5

διαμορφώθηκαν κατά 1,929 δισ. χαμηλότερα από τον στόχο που είχε τεθεί για το 8μηνο Ιαν.-Αύγ. 2013. Για το 2013, ο στόχος είναι για μείωση των δαπανών αυτών κατά -4,2% έναντι του 2012, ή μείωση κατά -6,6% για να δημιουργηθεί και αποθεματικό ύψους 1,1 δις. Σημειώνεται ότι η μείωση των πρωτογενών δαπανών του Τ.Π. στο 8μηνο2013 κατά -9,0% έχει λάβει χώρα παρά το ότι οι επιχορηγήσεις των ασφαλιστικών ταμείων από τον Τακτικό Προϋπολογισμό (Τ.Π.) διαμορφώνεται συνολικά στο 69% της προγραμματισμένης χρηματοδότησής τους για το 2013 ως σύνολο, όπως αυτή είχε προσδιοριστεί (σε σημαντικά υψηλότερα επίπεδα έναντι του Π2013) με βάση το επικαιροποιημένο ΜΠΔΣ 2013-2016, έναντι του 67% που θα έπρεπε να είχαν λάβει. Επίσης, η επιχορήγηση των κρατικών επιχειρήσεων από τον Τ.Π. είναι αυξημένη κατά 16,1% σε ετήσια βάση στο 8μηνο.2013 (ενώ για το σύνολο του 2013 προβλέπεται μείωσή τους κατά -0,2%) και οι αντικριζόμενες δαπάνες είναι επίσης αυξημένες κατά 7,4% στο 8μηνο 2013 (ενώ για το 2013 προβλέπεται αύξησή τους κατά 3,0%). Επομένως, η μεγάλη πτώση των πρωτογενών δαπανών του Τ.Π. οφείλεται στα δραστικά μέτρα μείωσής τους που ελήφθησαν τον Οκτ.-Νοέμ.2012, τα οποία συμβάλουν στη σημαντική μείωση των μισθών και των συντάξεων των εργαζομένων στο δημόσιο τομέα κατά -8,6% και ανάλογα στον ιδιωτικό τομέα. Από πουθενά δεν προκύπτει από τα αναλυτικά στοιχεία δαπανών του 8μήνου 2013 τάση καθυστερήσεων πληρωμών. Μάλλον το αντίθετο θα μπορούσε να υποθέσει κανείς. Αναφέρθηκε βέβαια και έχει κάποια βάση το θέμα των καθυστερήσεων των πληρωμών των επιδομάτων των πολυτέκνων. Ωστόσο, η καθυστέρηση αυτή μπορεί να αφορά ένα ποσό της τάξης των 300 εκατ. που υπέρ-αντισταθμίζεται από τις υπερβάλλουσες πληρωμές στους τομείς που προαναφέρθηκαν. Από την άλλη πλευρά, ακόμη και αν οι πληρωμές των επιδομάτων πολυτέκνων είχαν ανέλθει στα 465 εκατ., όσο και το 2012, η πτώση των πρωτογενών δαπανών του Τ.Π. θα ήταν -8,2%, έναντι -4,2% που έχει προϋπολογιστεί. Σε κάθε περίπτωση, ο στόχος για τη μείωση των πρωτογενών δαπανών του Τ.Π. το 2013 υπέρκαλύπτεται κατά περισσότερο από 1,5 δις με βάση τα στοιχεία του 8μήνου 2013. Πιο αναλυτικά: (α) Οι δαπάνες της κεντρικής κυβέρνησης για μισθολογικές αποδοχές και για συντάξεις ήταν σημαντικά μειωμένες κατά -8,6% στο 8μηνο Ιαν-Αύγ. 2013, μετά την πτώση τους κατά -7,5% στο 8μηνο του 2012. Ειδικότερα, σημειώνεται η μεγάλη πτώση των μισθολογικών αμοιβών στην κεντρική διοίκηση και στα νοσοκομεία κατά -8,7% και -11,4% αντίστοιχα. Επίσης, οι πληρωμές για συντάξεις ήταν μειωμένες στο 1 ο 8μηνο 2013 κατά -10,1% σε ετήσια βάση, ενώ για το έτος 2013 ως σύνολο έχει προγραμματιστεί η μείωσή τους κατά -12,2%. Συνολικά, οι δαπάνες για αποδοχές και συντάξεις της κεντρικής κυβέρνησης αναμένεται να μειωθούν σε 18,6 δις το 2013, από 20,51 δις το 2012, σημειώνοντας πτώση κατά -9,4% το 2013, από την πτώση τους κατά -6,0% το 2012. (β) Οι επιχορηγήσεις των ασφαλιστικών ταμείων (Α.Τ.) ήταν επίσης σημαντικά μειωμένες στα 8,7 δισ. στο 1 ο 8μηνο του 2013, από 10,5 δισ. στο 1 ο 8μηνο του 2012. Σε μεγάλο βαθμό αυτή η μείωση αντικατοπτρίζει τη σημαντικά μειωμένη προγραμματισμένη επιχορήγηση των Α.Τ. από τον Τ.Π. στα 12,6 δις το 2013, από 14,5 δις το 2012 (πτώση κατά -12,9%). Άλλωστε, στο 8μηνο Ιαν.-Αύγ.του 2013 έχει ήδη καταβληθεί το 69,0% της συνολικής προγραμματισμένης επιχορήγησης για το τρέχον έτος. Η επιχορήγηση του ΙΚΑ ανήλθε στα 1,99 δισ. στο 1 ο 8μηνο του 2013 (το 71,3% της προγραμματισμένης ετήσιας επιχορήγησής του) και ήταν σημαντικά μειωμένη έναντι του 1 ου 8μήνου του 2012, όπου είχε διαμορφωθεί στα 2,95 δις. Η επιχορήγηση του ΙΚΑ έχει προγραμματιστεί να μειωθεί στα 2,8 δισ. το 2013, από 3,98 δις το 2012 (έναντι 2,18 δις που είχε προϋπολογιστεί). Αντίθετα, συνεχίζεται η αύξηση της επιχορήγησης του ΟΑΕΕ κατά 5,8% σε ετήσια βάση στο 1 ο 8μηνο του 2013 στα 1,0 δισ., δηλαδή στο 72,1% της προγραμματισμένης ετήσιας επιχορήγησης του Οργανισμού αυτού που έχει προσδιοριστεί από το ΜΠΔΣ 2013-2016 στα 1,4 δισ. έναντι της τελικής διαμόρφωσής της στα 1,43 δισ. το 2012 (από 800 εκατ. που είχε προσδιοριστεί αρχικά). Η επιχορήγηση του ΕΟΠΥΥ από τον Τ.Π. ανήλθε στα 736 εκατ. στο 8μηνο Ιαν.-Αύγ. 2013 (δηλαδή στο 66,4% της προϋπολογισθείσας επιχορήγησης) και ήταν αυξημένη κατά 23,5% έναντι του αντίστοιχου διαστήματος πέρυσι. Σημειώνεται ότι η επιχορήγηση που εισέπραξε ο ΕΟΠΥΥ το 2012 ανήλθε τελικά στα 1,02 δις, ενώ για το 2013 εκτιμάται στα 1,108 δις. Τέλος, η επιχορήγηση του ΟΓΑ συνεχίζει να μειώνεται δραστικά κατά -28,1% σε ετήσια βάση το 1 ο 8μηνο 2013 και ανήλθε στα 2,22 δισ., δηλαδή στο 70,8% της προγραμματισμένης ετήσιας επιχορήγησής του, η οποία για το έτος 2013 ως σύνολο έχει προσδιοριστεί στα 2,8 δις, από 4,24 δις το 2012 και 4,66 δις το 2011. Συνολικά, οι πρωτογενείς δαπάνες του Τ.Π. εκτιμάται τώρα ότι θα διαμορφωθούν στα 43,6 δισ. (-7,5%) το 2013 (8μηνο.2013: -9,0%), από 45,15 δις (-4,2%) που προβλέπει το επικαιροποιημένο ΜΠΔΣ 2013-2016 και από 47,14 δις το 2012 (-8,2% από το 2011). Καθαρά Έσοδα Τ.Π.: Σημαντική βελτίωση σημειώνεται και στον τομέα αυτό, ιδιαίτερα στους έμμεσους φόρους των οποίων η πτώση στο 8μηνο 2013 περιορίστηκε στο -8,2% σε ετήσια βάση, έναντι πτώσης κατά -12,5% στο 4μηνο 2013 και -10,5% στο 1 ο 6μηνο 2013. Για το έτος ως σύνολο η πτώση τους εκτιμάται στο -5,7% σύμφωνα με το επικαιροποιημένο ΜΠΔΣ 2013-2016. Ο στόχος αυτός αναμένεται να προσεγγιστεί, δεδομένου ότι τα έσοδα από το τον ΦΠΑ και τον ΕΦΚ στο πετρέλαιο θέρμανσης στο 4 ο 3μηνο 2013 αναμένεται να είναι σημαντικά αυξημένα έναντι του 4 ου 3μήνου 2012, ενώ και τα έσοδα του 2013 από τα τέλη κυκλοφορίας οχημάτων θα εισπραχθούν φέτος κατά κύριο λόγο στο τελευταίο 3μηνο 2013. 6

Όσον αφορά τους άμεσους φόρους, σημειώνεται σημαντική υστέρηση στο 8μηνο 2013, αφού ήταν μειωμένοι κατά -13,6% σε ετήσια βάση, ενώ για το 2013 ως σύνολο έχει προγραμματιστεί η μείωσή τους κατά -4,6%. Ειδικότερα: α) Τα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων (ΦΕΦΠ) ήταν σημαντικά μειωμένα στο 8μηνο 2013 κατά -28% σε ετήσια βάση στα 4,33 δις, από 6,01 δις στο 8μηνο 2012. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται στην μεγάλη καθυστέρηση υποβολής των φορολογικών δηλώσεων το 2013 και αποστολής των εκκαθαριστικών σημειωμάτων. Αναμένεται σημαντική βελτίωση των εισπράξεων τον Σεπτ.2013 και σε κάποιο βαθμό και στους επόμενους μήνες, αλλά η ανωτέρω μεγάλη πτώση σηματοδοτεί επίσης μεγάλες απώλειες εσόδων από αδυναμία ή άρνηση πληρωμής ακόμη και του βεβαιωμένου φόρου από ένα μεγάλο αριθμό φορολογουμένων. Για το σύνολο του έτους η πτώση των εισπράξεων από τον φόρο αυτό αναμένεται να διαμορφωθεί περί το -18%, έναντι -22% που προβλέπει το επικαιροποιημένο ΜΠΔΣ 2013-2016. β) Μεγάλη βελτίωση σημειώθηκε στην εξέλιξη των εσόδων από τον φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων (ΦΕΝΠ) που ήταν μειωμένα στο 8μηνο 2013 κατά -11,2% σε ετήσια βάση, έναντι εκτίμησης για πτώση τους κατά -13,8% το 2013 ως σύνολο. Σημειώνεται ότι τον Αύγ.2013, τα έσοδα από αυτήν την πηγή αυξήθηκαν κατά 34,1% (πολύ περισσότερο του αναμενομένου). Για το 2013 ως σύνολο η πτώση τους αναμένεται τώρα στο -10% γ) Τα έσοδα από τους φόρους στην περιουσία διαμορφώθηκαν στα 1,79 δισ. στο 1 ο 8μηνο 2013 και ήταν μειωμένα κατά -11,9% έναντι του 1 ου 8μήνου 2012, όπου είχε εισπραχθεί το κύριο μέρος του ΕΕΤΗΔΕ του 2011. Ωστόσο, ήδη από τον Αύγ.2013 έχει αρχίσει και εισπράττεται μέρος από το ΕΕΤΗΔΕ οπότε τα έσοδα αυτά τον Αύγ.2013 διαμορφώθηκαν στα 151 εκατ. έναντι 23 εκατ. τον Αύγ.2012. Τα έσοδα αυτά εκτιμάται από το ΜΠΔΣ να ανέλθουν στα 3,18 δις το 2013. Η υπερβολική επιβάρυνση των φορολογουμένων με την επιβολή ταυτόχρονα (από τον Αύγουστο 2013) και των ΦΑΠ για τα έτη 2011 και 2012, τα έσοδα από τους οποίους συμπεριλαμβάνονται στους άμεσους φόρους ΠΟΕ, δημιουργεί εύλογες αμφιβολίες για την επίτευξη του στόχου των εσόδων από τους φόρους περιουσίας. Εκτιμάται ότι τα έσοδα από την πηγή αυτή δεν θα υπερβούν τελικά τα 2,8 δις. δ) Αξιοσημείωτη αύξηση κατά 42,1% σημειώνεται στα έσοδα από τους άμεσους φόρους ΠΟΕ, στους οποίους έχουν συμπεριληφθεί και τα έσοδα από τον ΦΑΠ του 2010 και τώρα εισέρχονται και τα έσοδα από τους ΦΑΠ του 2011 και του 2012. Επιπλέον, έχουν αρχίσει να αποδίδουν σταδιακά και τα μέτρα για την είσπραξη ενός μέρους των βεβαιωμένων ληξιπρόθεσμων φορολογικών οφειλών, καθώς επίσης και έσοδα από τις ρυθμίσεις ληξιπρόθεσμων οφειλών και παλαιών φορολογικών υποθέσεων. Το 2013 τα έσοδα από την πηγή αυτή εκτιμώνται ότι θα υπερβούν τα 3,0 δις από 2,0 δις στο 8μηνο 2013. ε) Περιορίστηκε η πτώση των εσόδων από τον ΦΠΑ στο -9,5% στο 8μηνο 2013, από -11,4% στο 1 ο 6μηνο 2013 και έναντι πτώσης κατά -10,5% το 2013 που προβλέπεται από το ΜΠΔΣ. Ειδικότερα, τον Αύγ.2013 τα έσοδα από ΦΠΑ μειώθηκαν μόνο κατά -3,7% σε ετήσια βάση, σημειώνοντας καλύτερη επίδοση από τον στόχο που είχε τεθεί για τον μήνα αυτό. Συγκεκριμένα, πολύ καλύτερα από τον στόχο (κατά 257 εκατ.) διαμορφώθηκαν τα έσοδα από ΦΠΑ εκτός καυσίμων και καπνού, αν και το 8μηνο Ιαν.-Αύγ.2013, παρά το ότι συνεχίζεται η πτώση τους κατά -7,4%. Μεγάλη παραμένει η πτώση των εσόδων από τον ΦΠΑ στα προϊόντα καυσίμων (1 ο 8μηνο. 13: -18,5%), το οποίο εν μέρει οφείλεται στις καλές καιρικές συνθήκες, ενώ για το 2013 ως σύνολο έχει υπολογισθεί πτώση τους κατά -10,9%.Συνολικά για το 2013 ως σύνολο η πτώση των εσόδων από τον ΦΠΑ αναμένεται τώρα να μην ξεπεράσει το -8,1%, από -10,5% που έχει προγραμματιστεί. στ) Σημαντικά χαμηλότερα ήταν τα έσοδα από τα τέλη κυκλοφορίας οχημάτων, τα οποία ανήλθαν μόλις στα 126 εκατ. στο 1 ο 8μηνο 2013, από 244 εκατ. στο 1 ο 8μηνο 2012. Το 2013 εκτιμάται να εισπραχθούν από την πηγή αυτή έσοδα ύψους 1,228 δις, έναντι εσόδων ύψους 1,305 δις το 2012. ζ) Θετική εξέλιξη αποτελεί η μεγάλη αύξηση των εσόδων από τους έμμεσους φόρους ΠΟΕ κατά 24,0% στο 8μηνο Ιαν-Αύγ. 2013, μετά την αύξησή τους κατά 55,8% στο 1 ο 8μηνο 2012. Για το έτος 2013 ως σύνολο το ΜΠΔΣ προβλέπει πτώση των εσόδων από τους έμμεσους φόρους ΠΟΕ κατά -3,8%. Ωστόσο, η είσπραξη των διογκωμένων ληξιπρόθεσμων απαιτήσεων από τον ΦΠΑ και από άλλους έμμεσους φόρους εξασφαλίζει σημαντικά έσοδα από την πηγή αυτή το 2013 και στα επόμενα έτη. Το πιο σημαντικό, ωστόσο, είναι να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική είσπραξη των τρεχόντων εσόδων από τον ΦΠΑ και από τους άλλους έμμεσους φόρους. η) Όσον αφορά τις επιστροφές φόρων που ήταν μειωμένες κατά -51,3% στο 8μηνο 2013 θα πρέπει και εδώ να σημειωθεί ότι η όποια καθυστέρηση σημειώνεται στις επιστροφές οφείλεται στην αναγκαία διαδικασία ελέγχου των υποθέσεων επιστροφής φόρων, ενόψει και των σημαντικών ευρημάτων φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής που συχνά ανακοινώνονται από το ΣΔΟΕ και άλλους οργανισμούς. Σημειώνεται πάντως ότι οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις του κράτους έναντι επιστροφής φόρων ήταν σημαντικά μειωμένες στο 7μηνο 2013. Συνολικά, για το έτος 2013 ως σύνολο εκτιμάται τώρα ότι οι επιστροφές φόρων θα είναι μειωμένες κατά ποσοστό άνω του -30%. Με βάση τα ανωτέρω, η υλοποίηση του Π2013 από την πλευρά των καθαρών εσόδων του Τακτικού Προϋπολογισμού (Τ.Π.) είναι πλέον εφικτή. Τα έσοδα αυτά έχουν προγραμματιστεί να μειωθούν κατά -3,3% και να διαμορφωθούν στα 46,72 δις το 2013, έναντι 48,54 δισ. το 2012. Με βάση τα στοιχεία του 8μήνου 2013 εκτιμάται τώρα ότι τα καθαρά έσοδα του Τ.Π. μπορεί να πλησιάσουν τα 47,0 δις το 2013 σημειώνοντας πτώση λίγο 7

μικρότερη του -3,0%. Με τις πρωτογενείς δαπάνες του Τ.Π. να μειώνονται κατά -7,5% η εμφάνιση ακόμη και πλεονάσματος στο πρωτογενές ισοζύγιο της κεντρικής κυβέρνησης (χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα 1,5 δις του προγράμματος SMP) είναι πλέον εφικτή. Δείκτες Νέων Παραγγελιών (ΔΝΠ) και Κύκλου Εργασιών (ΔΚΕ) στη Βιομηχανία: Μικρή αύξηση κατά +0,8% σημείωσε τον Ιούλ.2013, σε ετήσια βάση, ο Δείκτης Νέων Παραγγελιών της Βιομηχανίας (ΔΝΠ), στο σύνολο της αγοράς, έναντι πτώσης κατά -9,3% τον Ιουν. 2013 και -14,8% τον Ιούλ.2012. Η αύξηση του ΔΝΠ οφείλεται στην άνοδο κατά +3,9% των νέων παραγγελιών από το εξωτερικό, καθώς οι παραγγελίες από το εσωτερικό μειώθηκαν κατά -3,2% σε ετήσια βάση. Εξέλιξη του Δείκτη Κύκλου Εργασιών (ΔΚΕ) στην εγχώρια αγορά Στάθμιση Ιούλιος 2013 Ιούλιος 2012 Τρόφιμα 17,59 1,8% 2,6% Καπνός 1,36 9,9% 17,8% Κλωστοϋφαντουργικές ύλες 1,64 4,0% 19,7% Χαρτί και προϊόντα 2,17 0,4% 7,9% Εκτυπώσεις και αναπ. προεγγ. Μέσων 1,51 10,0% 14,2% Χημικά προϊόντα 4,33 3,5% 7,7% Βασικά φαρμακευτικά 2,41 3,0% 13,6% Προϊόντα από ελαστική και πλαστική ύλη 3,12 8,9% 2,2% Μη μεταλικά ορυκτά 7,49 3,0% 30,4% Ηλεκτρολογικός εξοπλισμός 1,86 10,5% 25,7% Μηχανήματα και είδη εξοπλισμού 1,05 29,1% 30,0% Άλλες μεταποιητικές δραστηριότητες 0,33 1,5% 22,3% Ηλεκτρονικοί υπολογιστές 0,48 52,2% 27,0% Ποτά 5,29 5,7% 2,2% Είδη Ένδυσης 1,69 6,5% 13,6% Βασικά μεταλλα 7,48 9,2% 13,8% Κατασκευή μεταλλλικών προϊόντων 4,32 18,4% 5,7% Μηχανοκίνητα οχήματα 0,66 9,8% 41,5% Παράγωγα πετρελαίου και άνθρακα 27,13 6,3% 0,5% Λοιπός εξοπλισμός μεταφορών 1,36 44,5% 59,2% Δέρματα είδη υπόδησης 0,55 64,6% 56,8% Ξύλο και φελλός 1,24 25,5% 29,2% Επισκευή και εγκατάσταση μηχανημάτων 3,62 3,7% 21,3% Έπιπλα 1,34 21,8% 36,4% Σύνολο 100,00 4,2% 7,0% Σύνολο χωρίς παράγωγα πετρελαίου 72,87 2,5% 7,1% Πηγή: ΕΛΛ.ΣΤΑΤ. Επίσης, στο 7μηνο 2013, στο σύνολο της αγοράς, ο ΔΝΠ μειώθηκε κατά -5,4%, σε ετήσια βάση, έναντι πτώσης κατά -9,4% στο 7μηνο.2012. Η εξέλιξη αυτή είναι συνδυασμός της μείωσης κατά -5,7% του ΔΝΠ από την εγχώρια αγορά και της μείωσης των παραγγελιών από το εξωτερικό κατά -5,8%. Όσον αφορά στον Δείκτη Κύκλου Εργασιών (ΔΚΕ,) σημείωσε αύξηση στο σύνολο της αγοράς κατά +3,6% τον Ιουλ.2013, σε ετήσια βάση (που είναι η μεγαλύτερη ετήσια αύξηση των τελευταίων 8 μηνών) έναντι μείωσης κατά -4,7% τον Ιούν.2013 και -7,7% τον Ιούλ.2012. Η θετική αυτή εξέλιξη προήλθε από την σημαντική άνοδο της ζήτησης από την εξωτερική αγορά (Ιούλ.2013:+16,8%). Επίσης, ο ΔΚΕ στη βιομηχανία υποχώρησε, κατά - 4,7%, σε ετήσια βάση, στο 7μηνο 2013, έναντι αύξησής του κατά +1,8% στο 7μηνο 2012. Η μείωση του ΔΚΕ στο 7μηνο 2013 είναι συνδυασμός της αύξησης κατά +8,3% των εξαγωγικών παραγγελιών, μετά τη αύξησή τους κατά +9,6% στο 7μηνο 2012 και της μείωσης των παραγγελιών από την εγχώρια αγορά κατά -13,2%, μετά την υποχώρησή τους κατά -2,7% στο 7μηνο 2012. Στους παραπάνω πίνακες απεικονίζονται οι μεταβολές του ΔΚΕ σε επιμέρους κατηγορίες προϊόντων, τόσο στην εγχώρια αγορά όσο και στις αγορές εξωτερικού. Εξέλιξη του Δείκτη Κύκλου Εργασιών (ΔΚΕ) στις αγορές εξωτερικού Στάθμιση Ιούνιος 2013 Ιούνιος 2012 Τρόφιμα 10,37 10,1% 1,9% Ποτά 1,09 5,0% 18,5% Καπνός 1,65 36,5% 20,2% Κλωστοϋφαντουργικές ύλες 3,63 0,5% 26,2% Είδη Ένδυσης 5,03 21,1% 13,5% Βασικά φαρμακευτικά 1,31 1,2% 11,7% Προϊόντα από ελαστική και πλαστική ύλη 4,40 23,9% 8,8% Μη μεταλικά ορυκτά 3,33 14,7% 129,4% Βασικά μεταλλα 22,15 13,6% 4,6% Κατασκευή μεταλλλικών προϊόντων 3,31 16,6% 9,3% Ηλεκτρολογικός εξοπλισμός 4,94 8,1% 21,3% Μηχανήματα και είδη εξοπλισμού 1,89 1,1% 20,6% Μηχανοκίνητα οχήματα 0,15 57,2% 5,1% Άλλες μεταποιητικές δραστηριότητες 0,20 44,8% 11,5% Παράγωγα πετρελαίου και άνθρακα 26,74 42,5% 14,9% Χημικά προϊόντα 5,43 3,8% 16,8% Ηλεκτρονικοί υπολογιστές 1,79 10,6% 0,0% Λοιπός εξοπλισμός μεταφορών 0,86 7,1% 38,9% Χαρτί και προϊόντα από χαρτί 0,79 7,3% 6,6% Δέρματα είδη υπόδησης 0,20 210,7% 99,2% Έπιπλα 0,17 8,8% 19,1% Εκτυπώσεις και αναπ. προεγγ. Μέσων 0,04 12,8% 7,2% Σύνολο 100,00 16,8% 8,7% Σύνολο χωρίς παράγωγα πετρελαίου 73,26 5,4% 4,7% Πηγή: ΕΛΛ.ΣΤΑΤ. Τουριστική Κίνηση (Στοιχεία: Τράπεζα της Ελλάδος): Σημαντική αύξηση σημείωσαν οι αφίξεις αλλοδαπών τουριστών που επισκέφτηκαν με κάθε μεταφορικό μέσο την Ελλάδα, αφού ανήλθαν στις 8.684,8 χιλ. στο 7μηνο.2013, έναντι 7.690,9 χιλ. στο 7μηνο.2012, σημειώνοντας αύξηση κατά +12,9% σε ετήσια βάση, έναντι μείωσής τους κατά -7,2% στο 7μηνο. 2012. Η αύξηση της τουριστικής κίνησης το 2013 συνοδεύεται με αξιοσημείωτη άνοδο των εισπράξεων από τον εξωτερικό τουρισμό κατά +15,5% στο 7μηνο 2013 (7μηνο 2012: -11,3%). Tο ταξιδιωτικό ισοζύγιο είχε σημαντικό πλεόνασμα 4,65 δισ. στο 7μηνο 2013 σημειώνοντας αύξηση κατά +22,2% (7μηνο. 2012: -4,9%). Ειδικότερα, οι εισπράξεις από κατοίκους των χωρών της ΖτΕ ανήλθαν στα 2,2 δισ.(+7,9%) και οι εισπράξεις από κατοίκους των χωρών της ΕΕ εκτός της ΖτΕ στα 1,2 δισ. (+5,4%). Σχετικά με τους κύριους τουριστικούς μας εταίρους, οι εισπράξεις από τη Γερμανία αυξήθηκαν κατά +7,3% (7μηνο.2012:-9,1%) από τη Γαλλία +25,9% (7μηνο. 2012:-20,5%), ενώ οι εισπράξεις από τη Βρετανία μειώθηκαν κατά -7,0% (7μηνο. 2012:+35,4%), λόγω μείωσης των αφίξεων. Αναφορικά με τη σύνθεση της εισερχόμενης ταξιδιωτικής κίνησης ανά περιοχή και χώρα προέλευσης σημειώθηκε: 1) Αύξηση των ταξιδιωτών από τις χώρες της Ζώνης του Ευρώ και της ΕΕ-28 κατά +4,9% και +4,8% σε 8

ετήσια βάση αντίστοιχα, έναντι πτώσης κατά -15,2% και -10,5% αντίστοιχα στο 7μηνο. 2012. Από τις επί μέρους χώρες επισημαίνεται η σημαντική αύξηση του αριθμού των τουριστών από τη Γερμανία (7μηνο.2013: 5,2%,7μηνο 2012: -7,2%) και από τη Γαλλία τουριστών (7μηνο. 2013: +20,9%, 7μηνο. 2012: -23,1%). 2) Μείωση των τουριστών προερχόμενων από χώρες της ΕΕ εκτός της Ζώνης του Ευρώ (7μηνο. 2013: +4,7%, 7μηνο 2012: -3,1%). Από την περιοχή αυτή σημειώνεται η πτώση των αφίξεων από το Ην, Βασίλειο κατά -9,7% στο 7μηνο.2013, έναντι αύξησης +27,9% στο 7μηνο. 2012. Η μείωση του τουριστικού ρεύματος από το Ην. Βασίλειο (που αποτελεί τη 2 η σε μέγεθος, μετά τη Γερμανία, παραδοσιακή πηγή του ελληνικού τουρισμού οφείλεται κυρίως στην προτίμηση που έδειξαν οι Βρετανοί τουρίστες στα ελκυστικά πακέτα διακοπών των δαλματικών ακτών. Θα πρέπει πάντως να σημειωθεί και η επίδραση της υποτίμησης της αγγλική λίρας έναντι του ευρώ, κατά 3,5%, που σημειώθηκε στο 7μηνο. 2013 έναντι του 7μήνου 2012 3) Σημαντική άνοδος κατά +26,1% στο 7μηνο. 2013 (7μηνο 2012: -1,2%) των αφίξεων από τις λοιπές χώρες, οι οποίες κατά πλειονότητα δεν ανήκουν στις παραδοσιακές πηγές του ελληνικού τουρισμού. Από αυτές επισημαίνεται η άνοδος της τουριστικής ροής από τη Ρωσία (7μηνο.2013: 50,5%, 7μηνο 2012: 15,6%). Τα έσοδα από τη Ρωσία ανήλθαν στα 607,8 εκατ. στο 7μηνο.2013 (7μηνο. 2012: 403,9 εκατ.) Το ενδιαφέρον των ρώσων τουριστών προς την Ελλάδα είναι έκδηλο, καθώς το 2012 επισκέφτηκαν τη Χώρα μας 874.787 (2011: 738.927) ρώσοι τουρίστες και το 2013 εκτιμάται ότι ο αριθμός τους θα υπερβεί το 1,0 εκατ.. Σημειώνεται ότι το 2012 οι αφίξεις από την Ρωσία απετέλεσαν το 5,6% της προέλευσης μη κατοίκων στην Ελλάδα, ποσοστό που θα αυξηθεί περαιτέρω το 2013. Σημειώθηκε ανάκαμψη των αφίξεων από τις ΗΠΑ (7μηνο. 2013: +20,4%, 7μηνο. 2012: -29,8%), που αντιπροσώπευαν το 2012 μόλις το 2,4% των συνολικών αφίξεων μη κατοίκων στη χώρα μας. Συνολικά το 2012 ήλθαν στην Ελλάδα 15,5 εκατ. τουρίστες, έναντι 16,4 εκατ. το 2011, ενώ το 2013 εκτιμάται ότι ο αριθμός των συνολικών αυξήσεων προβλέπεται να αυξηθεί κατά 10% περίπου υπερβαίνοντας τα 17 εκατ. Η παγκόσμια τουριστική ζήτηση εκτιμάται ότι το 2013 θα υπερέβη σημαντικά τις αρχικές προσδοκίες, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού (World Tourism Organization). Συγκεκριμένα, οι διεθνείς αφίξεις αυξήθηκαν κατά 5,2% στο 1 ο 6μηνο.2013, σε ετήσια βάση, ενώ συνολικά το 2013 εκτιμάται ότι θα αυξηθούν κατά +5% (2012: +4%), έναντι αρχικής εκτίμησης για αύξηση μεταξύ 3-4%. Εμπορική Ναυτιλία: Συνεχίζεται η αύξηση της χωρητικότητας των εμπορικών πλοίων (άνω των 100 τόνων) υπό ελληνική σημαία (ΕΛΣΤΑΤ) το 2013, καθώς ανήλθε στους 44.3 εκατ. τόνους τον Ιούλ. 2013, έναντι 44,1 εκατ. τόνους τον Ιούλ.201, 43,6 εκατ. τόνους τον Δεκ.2012, 43,4 τον Δεκ.2011, έναντι 27,3 εκατ. τόνους τον Δεκ. του 2000. Ωστόσο, ο αριθμός των πλοίων με ελληνική σημαία μειώθηκε στα 1.939 πλοία τον Δεκ. 12 από 2.014 πλοία τον Δεκ. 11. Η μεταφορική ικανότητα των πλοίων ελληνικού νηολογίου αυξήθηκε παρά τη μικρή μείωση του αριθμού των πλοίων με ελληνική σημαία σε 1.911 τον Ιούλ.2013, από 1,968 τον Ιούλ. 2012 και 1.939 τον Δεκ.2012. Σημειώνεται ότι η μείωση του αριθμού των υπό ελληνική σημαία πλοίων οφείλεται κυρίως στην απόσυρση παλαιότερων σκαφών (που υπολογίζεται στο 10% του υφιστάμενου στόλου το 2012) και στην ενσωμάτωση νεότερων και υπερσύγχρονων μονάδων. Επομένως, η μέση χωρητικότητα των πλοίων ελληνικού νηολογίου αυξήθηκε σημαντικά σε 23.196 τόνους τον Ιούλ.2013, έναντι 22.401 τον Ιούλ.2012, 22.492 τον Δεκ. 12, 21.547 τον Δεκ. 11, έναντι 13.893 τον Δεκέμβριο 2000. Γενικότερα η ελληνική εμπορική ναυτιλία αναπτύσσεται δυναμικά και το 2013, γεγονός που προκύπτει από την αύξηση της μέσης χωρητικότητας του ελληνόκτητου στόλου (ελληνική και ξένη σημαία) σε 56.430 τόνους τον Ιούν.2013, από 54.343 τον Δεκ. 2012, 52.160 το 2011, έναντι 36.734 τόνους το 2001 και αφετέρου από τη μείωση της μέσης ηλικίας των ελληνικών πλοίων υπό ελληνική και ξένη σημαία σε 13,4 έτη τον Ιούν.2013, από 14,7 έτη το 2012, 15,9 έτη το 2011, 17,6 έτη το 2009, έναντι 21,4 έτη το 2001. Συνεπώς, η μέση ηλικία των ελληνικών πλοίων είναι ακόμα χαμηλότερη αυτής του παγκόσμιου στόλου (Ιούν.2013: 15,8 έτη 2012:16,0 έτη) και πλησιάζοντας τη μέση ηλικία των πλοίων της ΕΕ-27 (Ιούν.2013 11,8 έτη, 2012: 12,0 έτη). Ειδικότερα, η μέση ηλικία των ελληνικών πλοίων άνω των 10.000 τόνων κατήλθε στα 10,2 έτη τον Ιούν.2013, από 11,1 έτη το 2012, 12,1 το 2011 και 16,0 έτη το 2006. (βλ. Διάγραμμα). 25 20 15 10 5 0 19,9 19,7 19,6 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ: ΜΕΣΗ ΗΛΙΚΙΑ ΠΛΟΙΩΝ (άνω των 10.000 τόνων) 16,0 15,3 14,8 14,2 12,9 12,1 Παρά την υποχώρηση, λόγω κυρίως της ανανέωσης του αριθμού των πλοίων το 2012, ο υπό ελληνική διαχείριση στόλος βρίσκεται στην 4 η θέση της παγκόσμιας κατάταξης από πλευράς αριθμού, κατέχει όμως την 1 η θέση παγκοσμίως σε μεταφορική ικανότητα. Ειδικότερα σύμφωνα με την Review of Maritime Transport 2013, οι έλληνες εφοπλιστές ήταν πρώτοι σε μεταφορική ικανότητα καθώς τον Ιούν.2013 11,1 10,2 9

ήλεγχαν το 16,7% της παγκοσμίου μεταφορικής ικανότητας (με πλοία μεγαλύτερα των 1.000 τόνων) με 215,7 εκατ. τόνους, από 202,3 εκατ. τόνους το 2012 και 202,3 εκατ. τόνους το 2011, έναντι και 186,1 εκατ. τόνους το 2010. Η μεταφορική ικανότητα του ελληνόκτητου στόλου αυξήθηκε τα τελευταία 12 έτη κατά 75% με τάση περαιτέρω ανόδου. Κατά είδος πλοίου, οι έλληνες εφοπλιστές ελέγχουν σήμερα το 22,0% του παγκόσμιου στόλου στα δεξαμενόπλοια με δεύτερη την Ιαπωνία (12,9%) και δεν υπολείπονται στα φορτηγά ξηρού φορτίου με ποσοστό συμμετοχής 21% στη διεθνή κατάταξη (Ιαπωνία 27%). Επίσης, σύμφωνα με τα στοιχεία του ναυλομεσιτικού οίκου Golden Destiny, ο ελληνικός εφοπλισμός φαίνεται ότι θα καταγράφει το 2013 νέο ρεκόρ παραγγελιών νεότευκτων πλοίων, αφού μόνο τον Μάιο 2013 οι έλληνες πλοιοκτήτες είχαν παραγγελίες για 26 πλοία ξηρού φορτίου, 16 δεξαμενόπλοια και 6 πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων. Αναφορικά με το νηολόγιο που χρησιμοποιούν τα πλοία ελληνικών συμφερόντων, η ελληνική σημαία αντιπροσωπεύει το 33% του συνολικού στόλου το 2012, έναντι χρήσης της εγχώριας σημαίας 10% και 15% της Ιαπωνίας και Γερμανίας. Για τον ελληνικό στόλο δημοφιλείς επιλογές σημαιών αποτελούν οι σημαίες του Παναμά της Μάλτας της Λιβερίας και της Κύπρου που αντιπροσωπεύουν το 42% του αριθμού των πλοίων του συνολικού ελληνικού στόλου. 5.000 4.500 4.000 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 Baltic Dry Index Οι ναύλοι ξηρού φορτίου διαμορφώθηκαν μέχρι τον Αύγ.2013 σε χαμηλό επίπεδο, γεγονός που προκύπτει από εξέλιξη του δείκτη της ναυλαγοράς ξηρού φορτίου (Baltic Dry Index, βλ. Διάγραμμα). Ωστόσο, κατά την διάρκεια του Σεπ.2013 ο βασικός αυτός δείκτης ναυλαγοράς πλησίασε στο τέλος Σεπ.2013 τις 2.000 μονάδες έπειτα από ένα ανοδικό ράλι που ξεκίνησε από τις 1.139 μον. στις 2.9, λόγω της αυξημένης μεταφορικής ζήτησης από την Βραζιλία και την Κίνα. Τέλος, σύμφωνα με τα εθνικολογιστικά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ η υπό ελληνική σημαία ναυτιλία απέδωσε το 6,2% της συνολικής προστιθέμενης αξίας της οικονομίας στο 1 ο 6μηνο 2013 από 3,6% το 2011 και 2,6% το 2000. Παγκόσμια Οικονομία ΗΠΑ: Στην αγορά ακινήτων, ο αριθμός των κατοικιών που εισήλθαν στο στάδιο της κατασκευής αυξήθηκε κατά 0,9% σε μηνιαία βάση τον Αύγ.2013 από αύξηση κατά 5,7% τον Ιούλ.2013 και μείωση κατά -9,1% τον Ιούν.2013, ενώ σε ετήσια βάση οι ενάρξεις αυξήθηκαν κατά 19,0%. Επίσης, οι οικοδομικές άδειες μειώθηκαν κατά -3,8% σε μηνιαία βάση τον Αύγ.2013, έναντι αύξησης κατά 3,9% τον Ιούλ.2013 και μείωσης κατά -6,8% τον Ιούν.2013, ενώ σε ετήσια βάση οι άδειες αυξήθηκαν κατά 11,0%. Οι πωλήσεις υφιστάμενων κατοικιών αυξήθηκαν κατά 1,7% σε μηνιαία βάση τον Αύγ.2013, έναντι μεγαλύτερης αυξήσεως κατά 6,5% τον Ιούλ.2013, ενώ σε ετήσια βάση ενισχύθηκαν κατά 13,2%. Ο δείκτης τιμών κατοικιών S&P/Case- Shiller (Composite-20), ενισχύθηκε κατά 1,8% σε μηνιαία βάση τον Ιούλ.2013 από 0,7% σε τον Ιούνιο.2013, ενώ σε ετήσια βάση αυξήθηκε κατά 12,4%. Επίσης, ο δείκτης τιμών FHFA αυξήθηκε κατά 1,0% σε μηνιαία βάση τον Ιούλ.2013 από 0,7% τον Ιούν.2013, ενώ σε ετήσια βάση η αύξηση του δείκτη ανήλθε στο 8,8%. Στον τομέα των καταναλωτών, ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης του Conference Board, σημείωσε μείωση (εκτιμάται ότι είναι προσωρινή) στο 79,7 τον Σεπτ.2013, έναντι 81,8 τον Αύγ.2013 και 81,0 τον Ιούλ.2013. Η μέτρια υποχώρηση του δείκτη αποδίδεται στην αύξηση των επιτοκίων (επηρεάζει αρνητικά την αγορά ακινήτων και τη στεγαστική πίστη) και την πτώση των τιμών των μετοχών (το χρονικό διάστημα που πραγματοποιήθηκε η καταμέτρηση του δείκτη). Όσον αφορά τον τομέα των εξωτερικών πληρωμών, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών στο 2 ο 3μηνο 2013 διαμορφώθηκε στα $ 98,89 δις από $ 104,90 δις στο 1 ο 3μηνο 2013 και $ 110,51 δις στο 2 ο 3μηνο 2012. Οι συνολικές εξαγωγές του 2 ου 3μηνου 2013 αυξήθηκαν κατά 1,3% σε ετήσια βάση, ενώ αντίστοιχα οι συνολικές εισαγωγές μειώθηκαν κατά -0,4%. Στην αγορά εργασίας οι εβδομαδιαίες αιτήσεις για εγγραφή στα ταμεία ανεργίας, αυξήθηκαν κατά 15.000 την εβδομάδα έως 14.9.2013 και διαμορφώθηκαν στις 309.000. Ο μέσος όρος 4 εβδομάδων, κατέγραψε μείωση επίσης κατά 7.000 με αποτέλεσμα να διαμορφωθεί στις 314.750. ΖτΕ: Όπως προαναφέρθηκε, συνεχίζονται οι θετικές ενδείξεις για αύξηση του ΑΕΠ στη ΖτΕ και το 3 ο 3μηνο 2013, μετά από αύξηση κατά +0,3% σε 3μηνιαία βάση το 2 ο 3μηνο 2013, όπως σηματοδοτεί η αύξηση του ενοποιημένου δείκτη ΡΜΙ στη ΖτΕ τον Σεπ.2013. Στη Γερμανία, ο ενοποιημένος δείκτης ΡΜΙ διαμορφώνεται αισθητά άνω του 50, στο 53,8 τον Σεπ.2013, από 53,5 τον Αύγ.2013. Η ενίσχυση του δείκτη αποδίδεται στη βελτίωση του δείκτη υπηρεσιών στο 54,4 το Σεπ.2013, από 52,8 τον Αύγ.2013, ενώ στην ίδια κατεύθυνση κινείται και ο αντίστοιχος δείκτης στη μεταποίηση, ο οποίος αυξάνεται για 3 ο συνεχή μήνα και διαμορφώνεται 10