ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 2.8.2013 COM(2013) 567 final ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ σχετικά με τις απαιτήσεις που πρέπει να πληρούν τα παιδιά που διασχίζουν τα εξωτερικά σύνορα των κρατών μελών EL EL

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ σχετικά με τις απαιτήσεις που πρέπει να πληρούν τα παιδιά που διασχίζουν τα εξωτερικά σύνορα των κρατών μελών 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 444/2009 1 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 28ης Μαΐου 2009, για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2252/2004 του Συμβουλίου σχετικά με την καθιέρωση προτύπων για τα χαρακτηριστικά ασφαλείας και τη χρήση βιομετρικών στοιχείων στα διαβατήρια και τα ταξιδιωτικά έγγραφα των κρατών μελών (στο εξής: ο κανονισμός) θέσπισε την αρχή «ένα άτομο-ένα διαβατήριο». Σύμφωνα με την αρχή αυτή, τα διαβατήρια και ταξιδιωτικά έγγραφα εκδίδονται ως ατομικά έγγραφα η έκδοση οικογενειακών ή άλλων ομαδικών διαβατηρίων δεν είναι πλέον εφικτή. Η Διεθνής Οργάνωση Πολιτικής Αεροπορίας (ΔΟΠΑ) είχε συστήσει την αρχή αυτή ήδη από το 1997, κρίνοντας ασφαλέστερο να διαθέτει κάθε φυσικό πρόσωπο συμπεριλαμβανομένων των παιδιών το δικό του διαβατήριο 2. Η παρούσα έκθεση ανταποκρίνεται στην υποχρέωση του άρθρου 1 του κανονισμού, σύμφωνα με την οποία «Η Επιτροπή υποβάλλει έκθεση σχετικά με τις απαιτήσεις για τα παιδιά που ταξιδεύουν μόνα ή συνοδευόμενα, και διασχίζουν τα εξωτερικά σύνορα των κρατών μελών το αργότερο στις 26 Ιουνίου 2012 και προτείνει, εάν είναι αναγκαίο, τις κατάλληλες πρωτοβουλίες προκειμένου να εξασφαλισθεί μια κοινή προσέγγιση σχετικά με τους κανόνες για την προστασία των παιδιών που διασχίζουν τα εξωτερικά σύνορα των κρατών μελών». Το παρόν έγγραφο βασίζεται σε εμπεριστατωμένη μελέτη που εκπονήθηκε για λογαριασμό της Επιτροπής (στο εξής: η μελέτη 3 ) επί της νομοθεσίας και των πρακτικών της ΕΕ, των κρατών μελών της και των συνδεδεμένων χωρών Σένγκεν 4 σχετικά με το θέμα των παιδιών υπηκόων της ΕΕ και υπηκόων τρίτων χωρών 5 τα οποία διασχίζουν - μόνα ή συνοδευόμενα - τα εξωτερικά σύνορα 6. Η έκθεση ασχολείται (πιο συγκεκριμένα) με τους ελέγχους σε παιδιά που διασχίζουν νόμιμα τα εξωτερικά σύνορα. 2. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ «ΕΝΑ ΑΤΟΜΟ-ΕΝΑ ΔΙΑΒΑΤΗΡΙΟ» Τα περισσότερα κράτη μέλη ακολουθούν την αρχή αυτή εδώ και πολλά χρόνια. Εντούτοις, ο κανονισμός προβλέπει μεταβατική περίοδο σύμφωνα με την οποία η αρχή έπρεπε να έχει 1 2 3 4 5 6 EE L 142 της 6.6.2009, σ. 1. http://legacy.icao.int/icao/en/atb/sgm/onepassportconcept.htm Η μελέτη πραγματοποιήθηκε από την κοινοπραξία Ramboll-EurAsylum στο πλαίσιο του Ταμείου Εξωτερικών Συνόρων. Η τελική έκθεση είναι διαθέσιμη στον δικτυακό τόπο της Γενικής Διεύθυνσης Εσωτερικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής: http://ec.europa.eu/dgs/home-affairs/elibrary/documents/policies/borders-and-visas/general/index_en.htm. Καλύπτει σειρά από ερωτήματα που συνδέονται με το ζήτημα της διέλευσης των συνόρων από παιδιά. Η παρούσα έκθεση, ωστόσο, πραγματεύεται τα ουσιαστικότερα ζητήματα, όπως ο αντίκτυπος της αρχής «ένα άτομο-ένα διαβατήριο». Ισλανδία, Λιχτενστάιν, Νορβηγία και Ελβετία. Σύμφωνα με το άρθρο 1 της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα του παιδιού, για τους σκοπούς της παρούσας έκθεσης, ως παιδί νοείται κάθε άνθρωπος ηλικίας μικρότερης των 18 ετών. Σύμφωνα με την απουσία ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα, καθώς και με το άρθρο 1 του κανονισμού, η παρούσα έκθεση δεν εξετάζει τα θέματα που σχετίζονται με την κυκλοφορία των παιδιών εντός του χώρου Σένγκεν, παρόλο που η Επιτροπή γνωρίζει ότι και εκεί υπάρχουν υποθέσεις εμπορίας και απαγωγής παιδιών. EL 2 EL

ενσωματωθεί από τα κράτη μέλη στο εσωτερικό δίκαιο το αργότερο στις 26 Ιουνίου 2012 κατά τρόπον ώστε να μη «θίγεται η αρχική ισχύς για τον κάτοχο του εγγράφου». Η τελευταία διάταξη σημαίνει ότι: Από τις 26 Ιουνίου 2012 τα διαβατήρια των πολιτών της ΕΕ πρέπει να εκδίδονται αποκλειστικά ως ατομικά έγγραφα. Μετά την ημερομηνία αυτή όλα τα παιδιά, ανεξάρτητα από την ηλικία τους, πρέπει να έχουν το δικό τους διαβατήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και δεν επιτρέπεται να ταξιδεύουν αποκλειστικά βάσει καταχώρισής τους στο διαβατήριο των γονέων τους. Τα διαβατήρια των γονέων εξακολουθούν να ισχύουν για τους ίδιους (δηλ. τους κατόχους) και μετά τις 26 Ιουνίου 2012, ακόμη και αν περιέχουν τα ονόματα των παιδιών τους. Ωστόσο, ορισμένα κράτη μέλη αντιλαμβάνονται διαφορετικά τη μεταβατική περίοδο και υποστήριξαν ότι μπορούν ακόμη να εκδίδουν διαβατήρια που περιέχουν καταχώριση των παιδιών (τα λεγόμενα οικογενειακά διαβατήρια) έως τις 26 Ιουνίου 2012 και ότι οι καταχωρίσεις των παιδιών θα εξακολουθούν να ισχύουν καθ όλη τη διάρκεια ισχύος του διαβατηρίου. Η Επιτροπή κατέστησε σαφές στην αρμόδια ομάδα εργασίας του Συμβουλίου ότι η ερμηνεία αυτή αντιβαίνει στον στόχο της διάταξης και στον ορισμό της τριετούς μεταβατικής περιόδου. Η Επιτροπή παρέσχε περαιτέρω οδηγίες επί του θέματος υπό μορφή σύστασης της 14ης Δεκεμβρίου 2012 7 σχετικά με την τροποποίηση της σύστασης για την καθιέρωση κοινού «Πρακτικού εγχειριδίου για τους συνοριοφύλακες (εγχειρίδιο Σένγκεν)», προς χρήση από τις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών κατά τη διενέργεια συνοριακών ελέγχων επί προσώπων (C (2006) 5186 final) 8. Η σύσταση διευκρινίζει ότι ο κανονισμός δεν εφαρμόζεται στην Ιρλανδία και στο Ηνωμένο Βασίλειο ούτε ισχύει για τα διαβατήρια που εκδίδονται από τρίτες χώρες. Υπενθυμίζει ότι ισχύουν οι διατάξεις της οδηγίας 2004/38/ΕΚ 9 σχετικά με το δικαίωμα των πολιτών της Ένωσης και των μελών των οικογενειών τους να κυκλοφορούν και να διαμένουν ελεύθερα εντός της επικράτειας των κρατών μελών. Σύμφωνα με το άρθρο 5 παράγραφος 4 της οδηγίας 10 η απουσία ατομικού διαβατηρίου για τα παιδιά που εγγράφονται στο διαβατήριο των γονέων τους δεν θα πρέπει να οδηγεί αυτομάτως σε άρνηση αναχώρησης από το έδαφος κράτους μέλους ή εισόδου σε αυτό. Η καταχώριση του παιδιού στο διαβατήριο των γονέων θα μπορούσε να θεωρηθεί ως «ένα άλλο μέσο να αποδείξουν ότι καλύπτονται από το δικαίωμα της ελεύθερης κυκλοφορίας». 7 8 9 10 C(2012) 9330 final C(2006) 5186 final EE L 158 της 30.4.2004, σ. 77. «Οσάκις πολίτης της Ένωσης ή μέλος της οικογένειάς του που δεν είναι υπήκοος κράτους μέλους δεν διαθέτει τα απαιτούμενα ταξιδιωτικά έγγραφα ή, ανάλογα με την περίπτωση, την αναγκαία θεώρηση, το οικείο κράτος μέλος, πριν εφαρμόσει το μέτρο της επαναπροώθησης, παρέχει στα πρόσωπα αυτά κάθε εύλογη δυνατότητα για την απόκτηση των αναγκαίων εγγράφων ή την αποστολή τους εντός ευλόγου προθεσμίας ή προκειμένου να επιβεβαιωθεί ή να αποδειχθεί με άλλα μέσα ότι καλύπτονται από το δικαίωμα της ελεύθερης κυκλοφορίας και διαμονής». EL 3 EL

Στα περισσότερα κράτη μέλη η αρχή «ένα άτομο-ένα διαβατήριο» θεσπίστηκε προ πολλών ετών δυνάμει του εθνικού δικαίου. Λίγα μόνο κράτη μέλη περίμεναν μέχρι τις 26 Ιουνίου 2012 για να καταργήσουν πλήρως τα οικογενειακά διαβατήρια. Κανένα πρόβλημα όσον αφορά τη θέσπιση της αρχής δεν αναφέρθηκε από τα κράτη μέλη ούτε επισημάνθηκε από τη μελέτη. Στην ουσία η μελέτη κατέδειξε ότι η αρχή «ένα άτομο-ένα διαβατήριο» έγινε ευνοϊκά δεκτή από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη και ιδίως τους συνοριοφύλακες, τις εθνικές αρχές και τις ΜΚΟ που εργάζονται στον τομέα της προστασίας των παιδιών. Τα περισσότερα μέρη θεωρούν ότι η αρχή αυτή έχει καταστήσει ασφαλέστερα τα ταξίδια των παιδιών και ταχύτερη τη διέλευση των συνόρων, στον βαθμό που είναι πλέον δυνατό να ταυτοποιήσουν οι συνοριοφύλακες ένα παιδί ως τον κάτοχο του διαβατηρίου. Σε ορισμένες περιπτώσεις ήταν πιο δύσκολο να διαπιστωθεί ο συγγενικός δεσμός του παιδιού με τον γονέα του όταν δεν είχαν το ίδιο το επώνυμο. Για τις περιπτώσεις αυτές, αρκετοί ενδιαφερόμενοι, συμπεριλαμβανομένου του FRONTEX, υποστήριξαν την ιδέα να περιλαμβάνονται στο διαβατήριο του παιδιού πληροφορίες για τον/τους γονέα(-είς), τον/τους νόμιμο (ους) κηδεμόνα (-ες) 11. 3. ΠΑΙΔΙΑ: ΕΙΔΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΗ ΔΙΕΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΣΥΝΟΡΩΝ Η έννοια «ένα άτομο-ένα διαβατήριο» είναι απλώς μια απαίτηση που έχει σκοπό να καταστήσει τη διέλευση των συνόρων ασφαλέστερη για τα παιδιά, να προασπίσει τα δικαιώματά τους και να καταπολεμήσει τις απαγωγές και την εμπορία παιδιών. Σχετικά με το θέμα αυτό υπάρχει πληθώρα άλλων διατάξεων και διαδικασιών σε επίπεδο ΕΕ, καθώς και σε εθνικό επίπεδο. Στόχος του παρόντος κεφαλαίου είναι μια σύντομη επισκόπηση των πλέον συναφών διατάξεων και πρακτικών. 3.1. Νομοθεσία και πρακτικές σε επίπεδο ΕΕ Οι κυριότερες διατάξεις που αφορούν τη διέλευση των εξωτερικών συνόρων του χώρου Σένγκεν από τα παιδιά καθορίζονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 562/2006 12 για τη θέσπιση του κοινοτικού κώδικα σχετικά με το καθεστώς διέλευσης προσώπων από τα σύνορα (κώδικας συνόρων του Σένγκεν) και στα παραρτήματά του 13. Εκτός από το να υπενθυμίζει ότι «οι συνοριοφύλακες δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στους ανηλίκους», το παράρτημα VII, σημείο 6 του κώδικα συνόρων του Σένγκεν προβλέπει ότι, όσον αφορά τα παιδιά που συνοδεύονται, είναι απαραίτητο να ελέγχεται αν τα πρόσωπα που τα συνοδεύουν έχουν τη γονική μέριμνα. Ειδικότερα, αυτό θα πρέπει να γίνεται όταν το παιδί συνοδεύεται μόνον από έναν ενήλικα, ή όταν οι συνοριοφύλακες υποπτεύονται ότι το παιδί μπορεί να έχει αποσπαστεί παράνομα από την επιμέλεια του νόμιμου κηδεμόνα. Σε περίπτωση που υπάρχουν «σοβαρές υπόνοιες» διενεργούνται περαιτέρω έρευνες από τους συνοριοφύλακες. Όσον αφορά τα παιδιά που ταξιδεύουν ασυνόδευτα, κατά γενικό κανόνα οι συνοριοφύλακες πρέπει να ελέγχουν διεξοδικά τα έγγραφά τους. 11 12 13 Η ιδέα παρουσιάστηκε επίσης κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για τον κανονισμό. Ωστόσο, εγκαταλείφθηκε για διάφορους λόγους, όπως π.χ. η νομική βάση της εν λόγω διάταξης (βλ. επίσης σημείο 5.1). EE L 105 της 13.4.2006, σ. 1. Ειδικότερα, το παράρτημα VII: Ειδικές ρυθμίσεις για ορισμένες κατηγορίες προσώπων EL 4 EL

Επιπλέον το σημείο 3.7 του μέρους ΙΙ τμήμα 1 του πρακτικού εγχειριδίου για τους συνοριοφύλακες 14 προβλέπει ότι αν υπάρχουν αμφιβολίες σχετικά με τη χορήγηση άδειας διέλευσης των συνόρων από το παιδί κατά την έξοδο, οι συνοριοφύλακες θα πρέπει να επικοινωνήσουν με το εθνικό σημείο επαφής 15 του κράτους μέλους Σένγκεν ιθαγένειας ή διαμονής του παιδιού. Εάν κάποιες πληροφορίες εγείρουν υπόνοιες απαγωγής ή μη εξουσιοδοτημένης εξόδου, οι συνοριοφύλακες δύνανται να αρνηθούν την έξοδο του παιδιού, ή να συλλέξουν όλες τις διαθέσιμες πληροφορίες όσον αφορά τον προορισμό του παιδιού και του προσώπου που το συνοδεύει. Όσον αφορά τους υπηκόους τρίτων χωρών που εισέρχονται στον χώρο Σένγκεν και εμπίπτουν στην υποχρέωση θεώρησης, οι διαδικασίες και οι όροι θεσπίζονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ.810/2009 16 για τη θέσπιση κοινοτικού κώδικα θεωρήσεων (κώδικας θεωρήσεων). Σε ό, τι αφορά τα παιδιά, ορίζεται ότι τα έντυπα των αιτήσεων θεώρησης πρέπει να υπογράφονται από πρόσωπο που ασκεί τη γονική μέριμνα ή νόμιμη κηδεμονία. Σύμφωνα με το εγχειρίδιο για την εξέταση αιτήσεων θεώρησης και την τροποποίηση χορηγηθεισών θεωρήσεων 17 (το εγχειρίδιο του κώδικα θεωρήσεων), τα προξενεία πρέπει να εξακριβώνουν αν το πρόσωπο που υποβάλλει αίτηση θεώρησης για λογαριασμό του παιδιού είναι ο γονέας ή ο νόμιμος κηδεμόνας του. Η συγκατάθεση του ασκούντος τη γονική μέριμνα ή του νόμιμου κηδεμόνα πρέπει να ζητείται από αιτούντες ηλικίας κάτω των 18 ετών, ανεξάρτητα από την ηλικία ενηλικίωσης στη χώρα διαμονής. Τα προξενεία θα πρέπει επίσης να ελέγχουν μήπως ο ανήλικος έχει μετακινηθεί χωρίς τη συγκατάθεση του προσώπου στο οποίο έχει ανατεθεί νόμιμα η γονική μέριμνα. Αν υπάρχει υπόνοια παράνομης μετακίνησης του παιδιού, το προξενείο θα πρέπει να προβεί σε όλες τις αναγκαίες έρευνες προκειμένου να την αποτρέψει. Σε επίπεδο ΕΕ ο Frontex πραγματοποίησε, την περίοδο Νοεμβρίου-Δεκεμβρίου 2010 συντονισμένο έλεγχο σχετικά με την παράνομη μετανάστευση παιδιών (Agelaus 2010). Ο έλεγχος αυτός πραγματοποιήθηκε σε 42 αερολιμένες της Ευρώπης με στόχο τη μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση του κοινού στο φαινόμενο της παράνομης μετανάστευσης παιδιών. Τον Νοέμβριο του 2011 η υπό την αιγίδα του Frontex συνεργασία πολλών φορέων με τίτλο «Joint Operation Hammer» έδωσε επίσης έμφαση στο θέμα της εμπορίας παιδιών. Στο πλαίσιο αυτό εκπονήθηκαν κατευθυντήριες γραμμές ελέγχου στις οποίες υπογραμμίζεται ότι πρωταρχικό μέλημα πρέπει πάντοτε να αποτελεί το υπέρτερο συμφέρον του παιδιού και ότι πρέπει να τηρείται η αρχή της μη επαναπροώθησης. Οι κατευθυντήριες γραμμές περιέχουν μη εξαντλητικό κατάλογο των δεικτών εμπορίας παιδιών και επισημαίνουν ότι εάν υπάρχουν ενδείξεις ότι το παιδί ενδέχεται να διατρέχει κίνδυνο, οι συνοριοφύλακες θα πρέπει να διενεργούν διεξοδικότερο έλεγχο (δευτεροβάθμιο έλεγχο). Περιέχουν επίσης χρήσιμες συμβουλές σχετικά με τον τρόπο επικοινωνίας με τα παιδιά. Το 2011 ο Frontex εκπόνησε επίσης δέσμη εκπαίδευσης συνοριοφυλάκων στον τομέα της καταπολέμησης της εμπορίας ανθρώπων: σε ορισμένα τμήματα του εγχειριδίου θίγεται η ιδιαίτερη κατάσταση και οι ιδιαίτερες ανάγκες των παιδιών. 14 15 16 17 Σύσταση της Επιτροπής για την καθιέρωση κοινού «Πρακτικού εγχειριδίου για τους συνοριοφύλακες (Εγχειρίδιο Σένγκεν)», προς χρήση από τις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών κατά τη διενέργεια συνοριακών ελέγχων επί προσώπων (C(2006) 5186 final), όπως τροποποιήθηκε με τη σύσταση της Επιτροπής C(2008) 2976 final. Τα εθνικά σημεία επαφής για την πραγματοποίηση διαβουλεύσεων σχετικά με ανηλίκους απαριθμούνται στο παράρτημα 37 του εγχειριδίου. EE L 243 της 15.9.2009, σ. 1. Απόφαση C(2010) 1620 final της Επιτροπής, της 19ης Μαρτίου 2010, σχετικά με τη θέσπιση εγχειριδίου για την εξέταση αιτήσεων θεώρησης και την τροποποίηση των χορηγηθεισών θεωρήσεων. EL 5 EL

3.2. Νομοθεσία και πρακτικές σε εθνικό επίπεδο Όσον αφορά το εθνικό δίκαιο και τις εθνικές πρακτικές, υφίστανται ελάχιστες συγκεκριμένες απαιτήσεις όσον αφορά τα παιδιά που διασχίζουν τα σύνορα. Ένας συνήθης τρόπος για την προστασία των παιδιών είναι η απαίτηση της γονικής συγκατάθεσης. Στα περισσότερα κράτη μέλη η συγκατάθεση προβλέπεται ήδη στο στάδιο της υποβολής των αιτήσεων για την έκδοση διαβατηρίου. Ορισμένα κράτη μέλη 18 απαιτούν γραπτή άδεια του ενός γονέα/ νόμιμου κηδεμόνα ή αίτηση συμπληρωμένη από τον ένα γονέα ή τον νόμιμο κηδεμόνα. Άλλα κράτη μέλη 19 απαιτούν γραπτή άδεια και των δύο γονέων. Κάποια άλλα κράτη μέλη 20 απαιτούν να συνοδεύεται το παιδί από τον ένα γονέα κατά την υποβολή της αίτησης, ενώ σε άλλα κράτη μέλη επιβάλλεται 21, καταρχήν, η παρουσία αμφότερων των γονέων. Επιπλέον, ιδίως σε περίπτωση υπόνοιας, οι συνοριοφύλακες στα περισσότερα κράτη μέλη διατηρούν το δικαίωμα, σύμφωνα με το παράρτημα VII του κώδικα συνόρων του Σένγκεν, να ζητήσουν τα ταξιδιωτικά έγγραφα για να διαπιστώσουν τη σχέση μεταξύ του παιδιού και του ενήλικα που το συνοδεύει. Στην πράξη, πρόκειται συνήθως για γονική άδεια στην οποία δηλώνεται η συγκατάθεση του/των γονέα (-ων) για να εγκαταλείψει το παιδί τη χώρα ή για να εισέλθει σε αυτήν. Υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις του θέματος, δηλαδή αν η άδεια απαιτείται για τα παιδιά των πολιτών της Ένωσης 22, τα παιδιά των υπηκόων κράτους μέλους 23 ή τα παιδιά υπηκόων τρίτης χώρας 24. Για τους ιδίους υπηκόους, σε ορισμένα κράτη μέλη, έχουν οριστεί συγκεκριμένες αρχές για την έκδοση της άδειας, αλλά τα περισσότερα κράτη μέλη δεν έχουν ορίσει συγκεκριμένη αρχή έκδοσης ούτε υπόδειγμα γονικής άδειας. Οι κανόνες και πρακτικές διαφέρουν επίσης όσον αφορά την ανάγκη επαλήθευσης της ταυτότητας και/ή μετάφρασης της άδειας. Σε ορισμένες περιστάσεις μια χρήσιμη μέθοδος που εξασφαλίζει ότι ο ανήλικος ταξιδεύει με εξουσιοδότηση του/των νόμιμου (-ων) κηδεμόνα (-ων) είναι ο έλεγχος στα σύνορα των διατάξεων όσον αφορά την επιμέλεια. Σε πολλά κράτη μέλη οι συνοριοφύλακες δυσκολεύονται να λάβουν πληροφορίες σχετικά με τις συμφωνίες όσον αφορά την επιμέλεια, ιδίως σε σύντομο χρονικό διάστημα. Ενώ οι συνοριοφύλακες σε ορισμένα κράτη μέλη 25 έχουν άμεση πρόσβαση στις εθνικές βάσεις δεδομένων ή στα μητρώα πληθυσμού, σε άλλα κράτη μέλη 26 για να λάβουν τις πληροφορίες αυτές πρέπει να απευθυνθούν στους δήμους και στα τοπικά δικαστήρια. Σύμφωνα με τη νομοθεσία της ΕΕ περί της ευθύνης των μεταφορέων, ιδίως σύμφωνα με την οδηγία 2001/51 της 28ης Ιουνίου 2001 27, οι μεταφορείς πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι επιβάτες που ταξιδεύουν από τρίτες χώρες έχουν στην κατοχή τους τα αναγκαία ταξιδιωτικά έγγραφα για την είσοδό τους στο έδαφος των κρατών μελών. Στο πλαίσιο αυτό οι μεταφορείς μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο όσον αφορά τον έλεγχο της 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 Π.χ.: Τσεχική Δημοκρατία, Εσθονία, Λετονία, Αυστρία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σλοβενία, Ηνωμένο Βασίλειο. Π.χ.: Δανία, Ελλάδα, Ιρλανδία, Μάλτα, Κάτω Χώρες, Πολωνία, Φινλανδία, Σουηδία Π.χ.: Βέλγιο, Γερμανία, Ισπανία, Λιθουανία, Σλοβακία Π.χ.: Βουλγαρία, Γαλλία, Ιταλία Π.χ.: Ιταλία, Πολωνία, Πορτογαλία Π.χ.: Βουλγαρία, Λιθουανία, Ρουμανία Π.χ.: Βέλγιο, Ισπανία, Γαλλία, Κύπρος, Λετονία, Μάλτα, Πορτογαλία Π.χ.: Γερμανία, Εσθονία, Λετονία, Κάτω Χώρες, Φινλανδία, Σουηδία Π.χ.: Τσεχική Δημοκρατία, Μάλτα EE L 187 της 10.07.2001, σ. 45. EL 6 EL

ταυτότητας του παιδιού και της σχέσης του με τους ενήλικες συνοδούς. Η μελέτη έδειξε ότι οι μεταφορείς επιδεικνύουν ιδιαίτερη προσοχή μόνο στα παιδιά που ταξιδεύουν μόνα, ενώ πολύ μικρότερη προσοχή δίνεται στα παιδιά που ταξιδεύουν με τον ένα γονέα. Τα παιδιά που ταξιδεύουν μόνα αεροπορικώς είναι τα πλέον «προστατευμένα», διότι οι αεροπορικές εταιρείες ακολουθούν τις κατευθυντήριες γραμμές της IATA (Διεθνής Ένωση Αερομεταφορών) 28 όσον αφορά τα παιδιά που ταξιδεύουν μόνα και οι περισσότερες αεροπορικές εταιρείες διαθέτουν υπηρεσίες για τους ασυνόδευτους ανηλίκους. Για τα παιδιά που ταξιδεύουν δια ξηράς ή δια θαλάσσης υπάρχουν πιο διαφοροποιημένες διαδικασίες. Ο βαθμός συνεργασίας μεταξύ των συνοριακών φρουρών και των μεταφορέων διαφέρει επίσης μεταξύ των χωρών. Σε ορισμένα κράτη μέλη υφίσταται ενεργή και θεσμοθετημένη συνεργασία μεταξύ αερομεταφορέων και συνοριοφυλάκων, για παράδειγμα για την ανίχνευση ύποπτων περιπτώσεων, αλλά αυτό δεν αποτελεί τον κανόνα. Ενώ οι απαιτήσεις αναφορικά με τη γονική άδεια ποικίλλουν, τα κράτη μέλη χρησιμοποιούν αρκετά παρεμφερείς πρακτικές για να εντοπίσουν μια πιθανή κατάσταση κινδύνου (π.χ. κίνδυνο απαγωγής ή εμπορίας ανθρώπων). Πολύ συχνά, είναι θέμα προσωπικής εκτίμησης της κατάστασης και η συνάντησή του με το παιδί είναι εκείνη που ενδέχεται να εγείρει τις υποψίες του συνοριοφύλακα. Οι ακόλουθοι παράγοντες θα μπορούσαν, μεταξύ άλλων, να εγείρουν υπόνοιες, ή τουλάχιστον να ωθήσουν τους συνοριοφύλακες να προβούν σε συστηματικό έλεγχο των διαβατηρίων μέσω ορισμένων επαληθεύσεων: - τα διαφορετικά επώνυμα ή η έλλειψη κάθε ομοιότητας μεταξύ του παιδιού και του ενήλικα που το συνοδεύει - η συμπεριφορά του παιδιού και ο τρόπος επικοινωνίας του με τον ενήλικα που το συνοδεύει η χώρα αναχώρησης ή προορισμού, (π.χ. χώρες που συσχετίζονται με γνωστές οδούς εμπορίας ανθρώπων). Η μελέτη φανερώνει ότι στις αποφάσεις των συνοριοφυλάκων υπερισχύει συνήθως η ασφάλεια του παιδιού έναντι της ανάγκης μετακίνησης, διότι κάθε κατάσταση που εγείρει την παραμικρή υπόνοια υποβάλλεται συνήθως σε δευτεροβάθμιους ελέγχους. Ωστόσο, υπάρχουν λίγα στατιστικά στοιχεία σχετικά με τον εντοπισμό στα σύνορα παιδιών που διατρέχουν κίνδυνο (ή εν γένει σχετικά με τη διέλευση των συνόρων από παιδιά). Οι πρακτικές που χρησιμοποιούν οι συνοριοφύλακες βασίζονται σε ένα μείγμα επαγγελματικής κατάρτισης, κατευθυντήριων γραμμών, εμπειρίας και κοινής λογικής. Μολονότι σε ορισμένα κράτη μέλη υπάρχουν ειδικά προγράμματα κατάρτισης 29, και σε πολλά άλλα κράτη μέλη οι συνοριοφύλακες λαμβάνουν κάποια κατάρτιση όσον αφορά την προστασία των παιδιών, η μελέτη αποκάλυψε ότι δεν δίνεται ιδιαίτερη προσοχή σε αυτό το θέμα. Υπάρχουν επίσης συγκεκριμένες καταχωρίσεις που μπορούν να τραβήξουν την προσοχή των συνοριοφυλάκων και να οδηγήσουν σε περαιτέρω ενέργειες. Εκτός από τις εθνικές βάσεις δεδομένων που βρίσκονται στη διάθεσή τους, όλες οι χώρες Σένγκεν χρησιμοποιούν το σύστημα πληροφοριών Σένγκεν δεύτερης γενιάς (SIS II) ως κύρια πηγή πληροφοριών σχετικά με τα παιδιά των οποίων έχει δηλωθεί η εξαφάνιση ή σχετικά με ειδικές καταχωρίσεις σχετικά με τον ενήλικο που θα τα συνοδεύει. Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι συνοριοφύλακες μπορούν να επικοινωνούν με τις υπηρεσίες SIRENE στη χώρα καταγωγής του παιδιού. Εξάλλου, μπορούν επίσης να απευθυνθούν στα εθνικά σημεία επαφής για ανηλίκους (παράρτημα 37 του πρακτικού εγχειριδίου συνοριοφυλάκων) και να ανατρέξουν 28 29 Recommended Best Practice for Minors (Συνιστώμενη βέλτιστη πρακτική για ανηλίκους), 41η συνεδρίαση IATA/CAWG, 16-17 Μαΐου 2007, Τόκιο Π.χ..: το Ηνωμένο Βασίλειο ξεχωρίζει για τα ειδικά μαθήματα κατάρτισης με άξονα τα παιδιά, τα οποία βασίζονται στον «κώδικα πρακτικής για την προστασία των παιδιών» της μεθοριακής αρχής του ΗΒ EL 7 EL

στις βάσεις δεδομένων της Europol και της INTERPOL, οι οποίες περιέχουν, για παράδειγμα, πληροφορίες σχετικά με εγκληματίες και εξαφανισθέντα πρόσωπα καθώς και με παιδιά θύματα εκμετάλλευσης. Από τη στιγμή που οι συνοριοφύλακες επισημάνουν μια κατάσταση κινδύνου, οι διαδικασίες των εθνικών μηχανισμών συντονισμού (παραπομπής) διαφέρουν από το ένα κράτος μέλος στο άλλο. Σε ορισμένα κράτη μέλη 30, παρατηρείται σαφής καθορισμός και τήρηση των λόγω μηχανισμών παραπομπής, ενώ σε άλλα οι μηχανισμοί βασίζονται περισσότερο σε ad hoc αποφάσεις. Οι συνοριοφύλακες γνωρίζουν συνήθως με ποιες κοινωνικές υπηρεσίες πρέπει να επικοινωνήσουν, αλλά δεν υπάρχουν πάντοτε συγκεκριμένες περιγραφές των καταστάσεων που επιβάλλουν επικοινωνία ούτε της διαδικασίας που πρέπει να ακολουθηθεί, ιδίως σε ιδιαίτερες συνθήκες (π.χ. όταν η κατάσταση κινδύνου διαπιστώνεται νωρίς το πρωί ή αργά το βράδυ). 4. ΟΡΘΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ Έχουν εντοπιστεί ορισμένες ορθές πρακτικές για την παροχή καλύτερης προστασίας στα παιδιά: Παροχή εξειδικευμένης κατάρτισης στους συνοριοφύλακες σχετικά με την προστασία των παιδιών σε ορισμένα κράτη μέλη ανάλογη κατάρτιση λαμβάνουν επίσης το προσωπικό εδάφους και το πλήρωμα θαλάμου επιβατών των αεροπορικών εταιρειών. Στα κύρια σημεία διέλευσης των συνόρων τοποθέτηση σε κάθε βάρδια ενός συνοριοφύλακα με ειδική κατάρτιση σε θέματα που αφορούν το παιδί. Θέσπιση αγαστής συνεργασίας μεταξύ των συνοριοφυλάκων και του προσωπικού ελέγχου εισιτηρίων στους μεγάλους αερολιμένες. Εφόσον απαιτείται γονική άδεια ή σε περίπτωση που εγείρονται υπόνοιες, επαλήθευση της γνησιότητας των εγγράφων μέσω επικοινωνίας με τον/τους άλλο (- ους) γονέα (-είς) και μέσω της υποβολής ερωτήσεων για να διαπιστωθεί ότι δεν πρόκειται για πλαστοπροσωπία. Για τα παιδιά κάτω από μια ορισμένη ηλικία, θεωρείται ασφαλέστερο να ελέγχονται από τους συνοριοφύλακες παρά από αυτόματο σύστημα συνοριακού ελέγχου. Άμεση πρόσβαση των συνοριοφυλάκων στα εθνικά μητρώα πληθυσμού. Θέσπιση σαφών μηχανισμών παραπομπής σχετικά με τις αρμόδιες αρχές επικοινωνίας και τον χρόνο επικοινωνίας μαζί τους σε περίπτωση συναγερμού. 5. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 5.1. «Ένα άτομο-ένα διαβατήριο» Η εφαρμογή της αρχής «ένα άτομο-ένα διαβατήριο» δεν φαίνεται να δημιουργεί προβλήματα. Οι ειδικοί επαγγελματίες και οι άμεσα ενδιαφερόμενοι θεωρούν ότι η αρχή αυτή έχει καταστήσει τα ταξίδια των παιδιών ασφαλέστερα και τις συνοριακές διελεύσεις ταχύτερες, στο μέτρο που είναι πλέον δυνατό να προσδιορίζουν οι συνοριοφύλακες το παιδί ως τον κάτοχο του διαβατηρίου, πράγμα που ήταν δύσκολο όταν το παιδί ταξίδευε με οικογενειακό διαβατήριο. 30 Π.χ.: Βουλγαρία, Ηνωμένο Βασίλειο EL 8 EL

Ήδη κατά τις συζητήσεις σχετικά με τον κανονισμό περί διαβατηρίων τέθηκε το ερώτημα κατά πόσον θα βοηθούσε η προσθήκη του/των ονόματος (-των) του/των νόμιμου (-ων) κηδεμόνα (-ων) στα διαβατήρια των παιδιών. Θα ήταν ίσως ευκολότερη η διέλευση των συνόρων (τόσο για τους ταξιδιώτες όσο και για τους συνοριοφύλακες) στις περιπτώσεις που ο γονέας και το παιδί που συνταξιδεύουν έχουν διαφορετικά επώνυμα. Εξάλλου, μια τέτοια πρωτοβουλία ενδέχεται να δημιουργήσει την ανάγκη πρόσθετων δικαιολογητικών, όταν άλλοι ενήλικες, πέραν των γονέων ή των νόμιμων κηδεμόνων που αναγράφονται στο διαβατήριο, ταξιδεύουν μαζί με το παιδί. Η κατάσταση θα οδηγήσει σε πρόσθετη διοικητική επιβάρυνση κατά το ότι το διαβατήριο του παιδιού θα πρέπει να ανανεώνεται σε περίπτωση αλλαγών στις ρυθμίσεις επιμέλειας ή αλλαγής του επωνύμου των γονέων (π.χ σε περίπτωση σύναψης νέου γάμου). Μέχρι σήμερα, η Επιτροπή δεν διαθέτει επαρκή στοιχεία που να αιτιολογούν το επιχείρημα ότι μια τέτοια πρωτοβουλία θα συμβάλει στον εντοπισμό των θυμάτων εμπορίας ή/και απαγωγής παιδιών, και ότι, ως εκ τούτου, απαιτείται ανάληψη δράσης σε επίπεδο ΕΕ. Η Επιτροπή είναι διατεθειμένη να συνεχίσει τη δημόσια συζήτηση με τα κράτη μέλη και τα ενδιαφερόμενα μέρη σχετικά με τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα αυτής της πρωτοβουλίας. Σε κάθε περίπτωση, τίποτε δεν εμποδίζει τα κράτη μέλη να θεσπίσουν την αναγραφή του ονόματος των γονέων/νόμιμων κηδεμόνων στα διαβατήρια των παιδιών. Λαμβανομένου υπόψη του πεδίου εφαρμογής του κανονισμού, η αρχή «ένα άτομο-ένα διαβατήριο» ισχύει για τους πολίτες των κρατών που αποτελούν μέρος του χώρου Σένγκεν. Ο κώδικας συνόρων Σένγκεν δεν υποχρεώνει τα παιδιά υπηκόους τρίτης χώρας να διαθέτουν το δικό τους ατομικό διαβατήριο κατά την είσοδο ή την έξοδό τους από τον χώρο Σένγκεν. Όσον αφορά τα παιδιά υπηκόων τρίτων χωρών που υπόκεινται στην υποχρέωση θεώρησης, η θεώρηση Σένγκεν φαίνεται να παρέχει ανάλογη «προστασία» με την αρχή «ένα άτομο-ένα διαβατήριο», διότι περιλαμβάνει πρόσφατη φωτογραφία του παιδιού, ακόμη και αν περιλαμβάνεται στο διαβατήριο του γονέα, δηλαδή ακόμη και σε περίπτωση οικογενειακού διαβατηρίου χωριστές θεωρήσεις με ατομικές φωτογραφίες εκδίδονται για κάθε γονέα και για κάθε παιδί. Επιπλέον, κατά τη διαδικασία έκδοσης θεώρησης τα προξενεία οφείλουν να επαληθεύουν ότι το (τα) πρόσωπο (-α) που υποβάλλει αίτηση θεώρησης εξ ονόματος του παιδιού είναι ο/οι γονέας (-είς) ή ο/οι νόμιμος (-οι) κηδεμόνας (-ες). Ωστόσο, αυτό το είδος «προστασίας» δεν καλύπτει τα παιδιά υπηκόων τρίτων χωρών που δεν χρήζουν θεώρησης. Παρόλα αυτά, η αρχή «ένα άτομο-ένα διαβατήριο», ως συνιστώμενο πρότυπο του ΔΟΠΑ, ισχύει ήδη στις περισσότερες χώρες που απαλλάσσονται της θεώρησης. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή δεν θεωρεί αναγκαίο να απαιτεί από τα παιδιά υπηκόους τρίτης χώρας να έχουν το ατομικό τους διαβατήριο. 5.2. Νομοθεσία και πρακτικές σε επίπεδο ΕΕ Ορισμένα ενδιαφερόμενα μέρη θεωρούν ότι λεπτομερέστερες κατευθυντήριες γραμμές και παραδείγματα βέλτιστων πρακτικών θα μπορούσαν να διευκολύνουν τις διαδικασίες στα σημεία διέλευσης των συνόρων. Από την άλλη πλευρά, θα ήταν δύσκολο να αποτυπωθεί σε επίσημους κανόνες και διαδικασίες ολόκληρο το φάσμα των καταστάσεων που αντιμετωπίζουν οι συνοριοφύλακες. Η Επιτροπή πρότεινε τροποποιήσεις του κώδικα συνόρων του Σένγκεν 31 βάσει των οποίων πρέπει να περιλαμβάνεται στο κοινό βασικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα για τους συνοριοφύλακες εξειδικευμένη κατάρτιση για τον εντοπισμό και τη διαχείριση καταστάσεων που αφορούν ευάλωτα πρόσωπα, όπως οι ασυνόδευτοι ανήλικοι και τα θύματα εμπορίας ανθρώπων. Βάσει των τροποποιήσεων θα πρέπει επίσης να θεσπιστεί επισήμως ο κατάλογος των εθνικών σημείων επαφής για τις διαβουλεύσεις σχετικά με τους ανηλίκους (σήμερα 31 COM(2011) 118 final EL 9 EL

καταρτίζεται σε εθελοντική βάση) και να καταστεί υποχρεωτική η χρήση του σε περίπτωση αμφιβολίας όσον αφορά κάποια από τις περιστάσεις που αφορούν ανηλίκους, ανεξαρτήτως του αν ταξιδεύουν συνοδευόμενοι ή ασυνόδευτοι. Με δεδομένη την ευρεία ποικιλία περιπτώσεων που αφορούν συνοριακούς ελέγχους σε παιδιά, η Επιτροπή δεν κρίνει αναγκαία την εκπόνηση περαιτέρω προδιαγραφών στο επίπεδο των νομικών πράξεων της ΕΕ. Παράλληλα, η Επιτροπή είναι διατεθειμένη να μελετήσει εναλλακτικούς τρόπους για την παροχή περαιτέρω καθοδήγησης στους συνοριοφύλακες, είτε με κατευθυντήριες γραμμές, είτε με κατάρτιση, είτε με άλλα μέσα. Με βάση τα υφιστάμενα επιτεύγματα, την πείρα που αντλήθηκε από τις κοινές επιχειρήσεις και σε συνέργεια με τις συνεχιζόμενες εργασίες σε επίπεδο Επιτροπής για την κατάρτιση των ειδικών κατευθυντήριων γραμμών προς τις προξενικές υπηρεσίες και τους συνοριοφύλακες σχετικά με την αναγνώριση των θυμάτων εμπορίας ανθρώπων, ο FRONTEX καλείται να εντείνει την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης σε θέματα που αφορούν τη διέλευση των συνόρων από τα παιδιά μέσω της βελτίωσης του κοινού βασικού εκπαιδευτικού προγράμματος 32 και/ή της ανάπτυξης μιας ειδικής ενότητας κατάρτισης και/ή κατευθυντήριων γραμμών και/ή σεμιναρίων. Τα κράτη μέλη καλούνται επίσης να δώσουν μεγαλύτερη έμφαση στο ζήτημα αυτό στο πλαίσιο της κατάρτισης των συνοριοφυλάκων τους. Η ασφάλεια των παιδιών φαίνεται ότι έχει ιδιαίτερη σημασία για τους συνοριοφύλακες: η ελάχιστη υπόνοια οδηγεί συνήθως στη διενέργεια διεξοδικότερου ελέγχου. Η Επιτροπή θα εξετάσει πάντως το ενδεχόμενο προσαρμογής του πρακτικού εγχειρίδιου για τους συνοριοφύλακες και του εγχειριδίου του κώδικα θεωρήσεων και θα αναφέρει ρητά ότι το συμφέρον του παιδιού πρέπει να διασφαλίζεται κατά προτεραιότητα. 5.3. Νομοθεσία και πρακτικές σε εθνικό επίπεδο Η εθνική νομοθεσία και οι πρακτικές όσον αφορά τη γονική άδεια εμφανίζουν αρκετές αποκλίσεις μεταξύ των κρατών μελών. Εντούτοις, παρά την περιορισμένη εναρμόνιση στον τομέα αυτόν, οι πρακτικές που χρησιμοποιούν οι συνοριοφύλακες όσον αφορά τους ελέγχους των παιδιών είναι σχετικά παρεμφερείς. Δεν είναι δυνατό να αποφανθεί κανείς αν τα παιδιά προστατεύονται καλύτερα στα κράτη μέλη όπου, κατά γενικό κανόνα, απαιτείται γονική άδεια στα σύνορα. Ορισμένοι ειδικοί τονίζουν ότι τα έντυπα γονικής άδειας είναι εύκολο να πλαστογραφηθούν, ενώ άλλοι θεωρούν ότι πρόκειται για μια πρόσθετη περιττή περιπλοκή, ιδίως όταν η γονική συγκατάθεση απαιτείται ήδη και για την έκδοση του διαβατηρίου. Ωστόσο, αρκετοί ενδιαφερόμενοι τάσσονται υπέρ της κατάρτισης ενός τυποποιημένου εντύπου γονικής συγκατάθεσης για ταξίδια προς και από τον χώρο Σένγκεν (FRONTEX) ή σε διεθνές επίπεδο (ΔΟΠΑ). Πράγματι, με την εναρμόνιση θα καταστεί ευκολότερο για τους ταξιδιώτες να γνωρίζουν τι απαιτείται από πλευράς γονικής άδειας/συγκατάθεσης στα σύνορα από τον ενήλικα που συνοδεύει το παιδί καθώς και από τα παιδιά που ταξιδεύουν μόνα τους. Προς τούτο, η Επιτροπή και τα κράτη μέλη θα πρέπει να παρακολουθήσουν τις συζητήσεις σχετικά με την πιθανή κατάρτιση υποδείγματος εντύπου συγκατάθεσης για την πραγματοποίηση του 32 Άρθρο 5 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2007/2004 του Συμβουλίου, της 26ης Οκτωβρίου 2004, σχετικά με τη σύσταση ευρωπαϊκού οργανισμού για τη διαχείριση της επιχειρησιακής συνεργασίας στα εξωτερικά σύνορα των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. EL 10 EL

ταξιδιού, που προτάθηκε από το Μόνιμο Γραφείο της Διάσκεψης της Χάγης για το Ιδιωτικό Διεθνές Δίκαιο 33, και ενδέχεται να εξεταστεί περαιτέρω από τη ΔΟΠΑ. Λόγω των διαφορετικών διατάξεων των κρατών μελών, ιδίως όσον αφορά την αναγκαιότητα υποβολής γονικής άδειας στα σύνορα, καθοριστική σημασία αποκτά η παροχή αξιόπιστων πληροφοριών στο κοινό. Ενώ οι πληροφορίες σχετικά με την έκδοση διαβατηρίων και θεωρήσεων είναι άμεσα διαθέσιμες στους ταξιδιώτες σε πολλές γλώσσες, είναι, όπως φαίνεται, πολύ δύσκολο να βρεθούν συγκεκριμένες πληροφορίες σχετικά με την αναγκαιότητα υποβολής δικαιολογητικών εγγράφων, όπως η γονική άδεια. Οι πληροφορίες είναι συχνά διαθέσιμες μόνο στη γλώσσα του εκάστοτε κράτους μέλους και, όταν υπάρχουν, είναι δύσκολο να εντοπιστούν, όταν δεν αντιφάσκουν με άλλες πηγές πληροφοριών. Ούτε ο επίσημος δικτυακός τόπος της ΕΕ, η πύλη Europa, δεν παρέχει καμία συγκεκριμένη πληροφορία για το θέμα. Το Ευρωπαϊκό Δικαστικό Δίκτυο για αστικές και εμπορικές υποθέσεις έχει αναλάβει την κατάρτιση ενημερωτικού δελτίου για τις αστικές πτυχές της νόμιμης μετακίνησης παιδιών σε άλλο κράτος μέλος. Το ενημερωτικό δελτίο θα βασίζεται σε στοιχεία προερχόμενα από τα κράτη μέλη και θα είναι διαθέσιμο στη δικτυακή πύλη European e-justice Portal 34. Επιπλέον, η Επιτροπή είναι έτοιμη να αναβαθμίσει τον δικτυακό τόπο europa.eu/travel, βάσει στοιχείων που θα της διαβιβάσουν τα κράτη μέλη. Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να βελτιώσουν σημαντικά την ποιότητα των πληροφοριών που απευθύνονται στο ευρύ κοινό σχετικά με τις απαιτήσεις που πρέπει να πληρούν τα παιδιά που διέρχονται τα σύνορα. Όταν οι συνοριοφύλακες βλέπουν ότι ενδέχεται να υπάρχει κίνδυνος, οι διαδικασίες και οι γνώσεις που διαθέτουν σχετικά με τους εθνικούς μηχανισμούς συντονισμού φαίνεται να διαφέρουν μεταξύ των κρατών μελών. Λίγα μόνο κράτη μέλη διαθέτουν σαφείς εθνικούς μηχανισμούς συντονισμού. Κατά συνέπεια, τα κράτη μέλη καλούνται να αναπτύξουν κατάλληλους εθνικούς μηχανισμούς συντονισμού και να ενημερώσουν τα σημεία διέλευσης των συνόρων για τους μηχανισμούς αυτούς, ούτως ώστε οι συνοριοφύλακες να γνωρίζουν με ποιον πρέπει να επικοινωνήσουν σε κάθε περίσταση, και ποιες είναι οι αρμοδιότητες των διαφόρων φορέων. Θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι συνοριοφύλακες για να επιτύχουν ισορροπία μεταξύ της προστασίας των συμφερόντων του παιδιού και των ενδεχόμενων εμποδίων στην ελευθερία μετακίνησής του. Το έργο που έχει ήδη επιτελεστεί στον τομέα της εμπορίας ανθρώπων θα μπορούσε να αποτελέσει πηγή έμπνευσης για την ανάπτυξη ανάλογων μηχανισμών παραπομπής. Τέλος, υπάρχουν λίγα στατιστικά στοιχεία σχετικά με τα παιδιά που υπάρχει υπόνοια ότι διατρέχουν κίνδυνο στα σύνορα (ή γενικά τη διέλευση των συνόρων από παιδιά), καθώς και σχετικά με την εμπορία και απαγωγή παιδιών. Για να μπορέσουν να προτείνουν πιο τεκμηριωμένες επιλογές πολιτικής στον τομέα αυτόν, τα κράτη μέλη και ο FRONTEX καλούνται να βελτιώσουν τη συλλογή δεδομένων και στατιστικών στοιχείων σχετικά με τα παιδιά που διέρχονται τα σύνορα. 33 34 http://www.hcch.net/upload/wop/abduct2012pd15e.pdf https://e-justice.europa.eu/home.do EL 11 EL