Η επνρή ηνπ Υπνινγηζηηθνύ Νέθνπο (Cloud Computing)

Κεθάιαην 3 Η επνρή ηνπ Υπνινγηζηηθνύ Νέθνπο (Cloud Computing) 3.1 Εηζαγσγή Θα ππάξμνπλ πνιινί ηξφπνη κε ηνπο νπνίνπο ην Τπνινγηζηηθφ Νέθνο (Cloud Computing) ζα αιιάμεη ηηο επηρεηξήζεηο θαη ηελ νηθνλνκία θαη νη πεξηζζφηεξνη είλαη δχζθνιν λα πξνβιεθζνχλ, αιιά κηα εηθφλα ήδε αλαδχεηαη. Οη επηρεηξήζεηο πξνζηδηάδνπλ φιν θαη πεξηζζφηεξν ηελ ίδηα ηελ ηερλνινγία: πην πξνζαξκφζηκεο, πην ζπλπθαζκέλεο θαη πην εμεηδηθεπκέλεο. Απηέο νη βειηηψζεηο δελ είλαη θαηλνχξηεο, αιιά ην Cloud Computing ζα ηηο επηηαρχλεη (The Economist, 2008). Οη θαηαλαισηέο έρνπλ πξνεγεζεί ησλ επηρεηξήζεσλ ζηε ρξήζε ππεξεζηψλ πνπ ζηεξίδνληαη ζηε ινγηθή ηνπ Νέθνπο, ην νπνίν επηηξέπεη θαιχηεξε ζπλεξγαζία, φπσο είλαη ηα blogs, ηα wikis θαη ηα θνηλσληθά δίθηπα (Facebook, Twitter). Η πξψηε γεληά ησλ αηφκσλ πνπ έρνπλ κεγαιψζεη ρξεζηκνπνηψληαο φια απηά ηα εξγαιεία ηψξα εηζέξρνληαη ζην εξγαηηθφ δπλακηθφ. Όληαο ζπλεζηζκέλνη ζηε λννηξνπία ηεο ειεχζεξεο αληαιιαγήο πιεξνθνξηψλ, απηνί νη 35

«ηζαγελείο» ηεο ςεθηαθήο επνρήο ζα είλαη αλππφκνλνη κε ηνπο θαλφλεο ησλ παξαδνζηαθψλ ππνινγηζηηθψλ ζπζηεκάησλ ησλ επηρεηξήζεσλ (The Economist, 2008). «Σν Τπνινγηζηηθφ Νέθνο (Cloud Computing) αλαθέξεηαη ζηηο εθαξκνγέο πνπ παξαδίδνληαη σο ππεξεζίεο κέζσ ηνπ δηαδηθηχνπ θαη ζηα ππνινγηζηηθά κεραλήκαηα (hardware) θαη ζην ινγηζκηθφ (software) πνπ βξίζθνληαη ζε έλα θέληξν πιεξνθνξηψλ πνπ παξέρεη απηέο ηηο ππεξεζίεο. Οη ππεξεζίεο ζπρλά αλαθέξνληαη σο Λνγηζκηθφ σο Τπεξεζία (SaaS Software as a Service). Σν hardware θαη ην software ζην θέληξν πιεξνθνξηψλ είλαη απηά πνπ ζπρλά απνθαινχκε σο Νέθνο (Cloud). Όηαλ έλα Νέθνο είλαη δηαζέζηκν ζην θνηλφ κε έλαλ ηξφπν ρξνληθήο κίζζσζεο, απηφ απνθαιείηαη Γεκφζην Νέθνο (Public Cloud), ελψ νη ππεξεζίεο πνπ πσινχληαη είλαη νη επνλνκαδφκελεο σο Τπνινγηζηηθέο Γεκφζηεο Τπεξεζίεο (Utility Computing). Υξεζηκνπνηνχκε ηνλ φξν Ιδησηηθφ Νέθνο (Private Cloud) γηα λα αλαθεξζνχκε ζε εζσηεξηθά θέληξα πιεξνθνξηψλ κηαο επηρείξεζεο ή ελφο νξγαληζκνχ, ηα νπνία δελ είλαη δηαζέζηκα ζην επξχ θνηλφ. Δπνκέλσο ην Cloud Computing είλαη ην ζχλνιν ησλ SaaS θαη ηνπ Utility Computing, αιιά δελ πεξηιακβάλεη ην Private Cloud. Ο θφζκνο κπνξεί λα είλαη ρξήζηεο ή πάξνρνο ησλ SaaS ή ρξήζηεο ή πάξνρνο ηνπ Utility Computing» (Armbrust et al., 2009). Σα πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα ησλ επηρεηξήζεσλ αλέθαζελ ππφζρνληαλ λα θάλνπλ ηηο επηρεηξήζεηο πην επθίλεηεο. ηε δεθαεηία ηνπ 90 πνιιέο επηρεηξήζεηο αλαδηάξζξσζαλ ηηο επηρεηξεκαηηθέο δηαδηθαζίεο ηνπο φηαλ μεθίλεζαλ λα εθαξκφδνπλ ζπζηήκαηα ERP. Αιιά, φηαλ εθαξκφζηεθαλ απηά ηα ηεξάζηηα παθέηα ινγηζκηθνχ, νη επηρεηξήζεηο έπαςαλ λα είλαη εππξνζάξκνζηεο ζε νπνηαδήπνηε αιιαγή ζε αλαδπφκελεο εθαξκνγέο ινγηζκηθνχ. ε αθξαίεο εθθάλζεηο ζηνπο θχθινπο ησλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ, επηθξαηεί ε άπνςε φηη ε εθαξκνγή ινγηζκηθνχ ηεο SAP, θνξπθαίνπ παξφρνπ ζπζηεκάησλ ERP παγθνζκίσο, είλαη ζα λα ξίρλεηο ηζηκέλην ζηελ επηρείξεζή ζνπ (The Economist, 2008). Φπζηθά κηα ηέηνηα δηαηχπσζε είλαη ιίγν ππεξβνιηθή κηαο θαη ην Cloud Computing, κέζα απφ ηηο δπλαηφηεηεο αλάπηπμεο εθαξκνγψλ θαη επεθηαζηκφηεηαο, έρεη κεηαηξέςεη ηηο ιεηηνπξγίεο πνπ εηζήγαγε αξρηθά ην ERP ζε αλαγθαηφηεηα. Πιένλ φιεο νη επηρεηξήζεηο δχλαληαη λα έρνπλ ζε αληαγσληζηηθέο ηηκέο ππνινγηζηηθνχο πφξνπο θαη λα ρξεζηκνπνηνχλ εθαξκνγέο πνπ αλαπηχζζνπλ νη ίδηεο ή έρνπλ ήδε εγθαηεζηεκέλεο νη πάξνρνη ηνπ Cloud Computing ζηα πεξηβάιινληά ηνπο πξνθεηκέλνπ λα βειηηζηνπνηήζνπλ ηηο ιεηηνπξγίεο θαη ηηο δηαδηθαζίεο ηνπο, ξακκέλεο ζηηο αλάγθεο ηνπο θαη ζε θφζηνο πνπ κπνξνχλ λα αληαπεμέιζνπλ. 36

3.2 Θεσξεηηθό πιαίζην ηνπ Cloud Computing Οη Stanoevska-Slabeva θαη Wozniak αλαθέξνπλ ζπλνπηηθά θάπνηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ Cloud Computing: Σν Cloud Computing είλαη κία λέα κέζνδνο ππνινγηζκψλ. Οη δνκηθνί πφξνη (hardware, απνζήθεπζε θαη software ηνπ ζπζηήκαηνο) θαη νη εθαξκνγέο παξέρνληαη κε κνξθή ππεξεζηψλ. Όηαλ απηέο νη ππεξεζίεο παξέρνληαη απφ έλαλ αλεμάξηεην πάξνρν ή απφ εμσηεξηθνχο πειάηεο, ηφηε ην Cloud Computing βαζίδεηαη ζε έλα επηρεηξεκαηηθφ κνληέιν κίζζσζεο αλάινγα κε ηε ρξήζε. Κχξηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ Νεθψλ είλαη ε ρξήζε εηθνληθψλ πεξηβαιιφλησλ θαη ε δπλακηθή επεθηαζηκφηεηα φπνηε απηέο δεηεζνχλ. Σν Utility Computing θαη ην SaaS παξέρνληαη ζε έλα εληαίν παθέην, παξφηη ην πξψην κπνξεί λα θαηαλαισζεί θαη κφλν ηνπ. Οη ππεξεζίεο ηνπ Νέθνπο θαηαλαιψλνληαη είηε κέζσ ελφο πξνγξάκκαηνο πεξηήγεζεο ζην δηαδίθηπν είηε κέζσ κηαο θαζνξηζκέλεο εθαξκνγήο δηαζχλδεζεο πξνγξακκάησλ (API Application Programming Interface). Σν Δζληθφ Ιλζηηηνχην Σππνπνηήζεσλ θαη Σερλνινγίαο (NIST National Institute of Standards and Technology) είλαη έλα ίδξπκα επξέσο γλσζηφ ζε παγθφζκην επίπεδν γηα ηε δνπιεηά ηνπ ζην πεδίν ηεο ηερλνινγίαο πιεξνθνξηψλ. ηε ζπλέρεηα ζα παξνπζηαζηεί ν νξηζκφο ηεο εξγαζίαο ηνπ Cloud Computing, φπσο απηφο νξίδεηαη απφ ην ηλζηηηνχην. Σν NIST νξίδεη ηελ αξρηηεθηνληθή ηνπ Cloud Computing πεξηγξάθνληαο πέληε νπζηψδε ραξαθηεξηζηηθά, ηξία κνληέια ππεξεζίαο λέθνπο θαη ηέζζεξα κνληέια αλάπηπμεο λέθνπο (Cloud Security Alliance, 2009). 37

Εηθόλα 3.1 Απεηθόληζε νξηζκνύ NIST γηα ηελ αξρηηεθηνληθή ηνπ Cloud Computing (πεγή: Cloud Security Alliance, 2009) 3.2.1 Οπζηώδε ραξαθηεξηζηηθά ηνπ Cloud Computing Όπσο αλαθέξζεθε, ππάξρνπλ 5 νπζηψδε ραξαθηεξηζηηθά ηνπ Cloud Computing, ηα νπνία εμεγνχλ ηε ζρέζε θαη ηε δηαθνξά πνπ πθίζηαηαη ζπγθξηηηθά κε ηηο παξαδνζηαθέο ππνινγηζηηθέο κεζφδνπο. 1. Απηφ-εμππεξέηεζε θαηά απαίηεζε (on-demand-self-service) Οη θαηαλαισηέο κπνξνχλ λα εθνδηάδνληαη ή λα απνξξίπηνπλ ηελ παξνρή ππεξεζηψλ, ρσξίο αλζξψπηλε δηακεζνιάβεζε κε ηνλ πάξνρν ππεξεζηψλ. 2. Δπξεία πξφζβαζε ζην δίθηπν Παξέρεηαη ηθαλφηεηα θάιπςεο δηθηχνπ θαη πξφζβαζε κέζσ ηππνπνηεκέλσλ κεραληζκψλ. 3. Γηάζεζε πφξσλ (resource pooling) Οη πφξνη ηνπ παξφρνπ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ππνινγηζηηθέο δηαδηθαζίεο δηαηίζεληαη γηα λα εμππεξεηνχλ πνιιαπινχο ρξήζηεο. Οη πφξνη ρξεζηκνπνηνχλ έλα κνληέιν «πνιχ-ελνηθηαζηή» θαη ζπλδπάδνληαο δπλακηθά θπζηθνχο θαη εηθνληθνχο πφξνπο αληαπνθξίλνληαη ζηελ εθάζηνηε θαηαλαισηηθή δήηεζε. 4. Σαρεία ειαζηηθφηεηα 38

Οη ππεξεζίεο κπνξνχλ λα παξέρνληαη γξήγνξα θαη ειαζηηθά. 5. Μεηξνχκελε ππεξεζία Σα ζπζηήκαηα Cloud Computing νξγαλψλνπλ θαη βειηηζηνπνηνχλ απηφκαηα ηε δηάζεζε ησλ πφξσλ παξέρνληαο δπλαηφηεηα κέηξεζεο ησλ ρξεζηκνπνηνχκελσλ ππεξεζηψλ αλάινγα ην είδνο (ι.ρ. απνζήθεπζεο, επεμεξγαζίαο, εχξνπο ζχλδεζεο ή δηαζέζηκσλ ινγαξηαζκψλ ρξεζηψλ) (Cloud Computing Alliance, 2009). 3.2.2 Μνληέια ππεξεζίαο λέθνπο Τπάξρνπλ 3 κνληέια ππεξεζίαο λέθνπο θαη 3 ζεκειηψδεηο θαηεγνξίεο νη νπνίεο ζπρλά αλαθέξνληαη θαη σο «κνληέιν SPI» (Software, Platform or Infrastructure as a service Λνγηζκηθφ, Πιαηθφξκα ή Γνκή κηαο ππεξεζίαο). 1. Λνγηζκηθφ λέθνπο σο ππεξεζία (SaaS) Απηή είλαη κηα δπλαηφηεηα πνπ δίλεηαη ζηνπο ρξήζηεο λα ρξεζηκνπνηνχλ ηηο εθαξκνγέο πνπ δηαηίζεληαη ζην λέθνο. 2. Πιαηθφξκα λέθνπο σο ππεξεζία (PaaS) Κάλνληαο ρξήζε απηνχ ηνπ είδνπο ησλ ππεξεζηψλ ν ρξήζηεο κπνξεί λα ιεηηνπξγήζεη εθαξκνγέο πνπ έρνπλ αλαπηπρζεί απφ ηνλ ίδην, ρξεζηκνπνηψληαο γιψζζα πξνγξακκαηηζκνχ ή εξγαιεία πνπ παξέρνληαη απφ ηνλ πάξνρν ηεο ππεξεζίαο ζηε δνκή ηνπ λέθνπο. 3. Γνκή ηνπ λέθνπο σο ππεξεζία (IaaS) Απηή είλαη κηα δπλαηφηεηα πνπ παξέρεηαη ζηνλ θαηαλαισηή ε νπνία ηνλ εθνδηάδεη κε ιεηηνπξγίεο επεμεξγαζίαο, απνζήθεπζεο, δηθηχνπ θαη άιινπο ζεκειηψδεηο ππνινγηζηηθνχο πφξνπο ζηνπο νπνίνπο ν ρξήζηεο κπνξεί λα αλαπηχμεη θαη λα ηξέμεη νπνηαζδήπνηε κνξθήο ινγηζκηθνχ, φπσο ιεηηνπξγηθά ζπζηήκαηα ή πξνγξάκκαηα (Cloud Security Alliance, 2009). 3.2.3 Μνληέια αλάπηπμεο λέθνπο Τπάξρνπλ 4 κνληέια αλάπηπμεο λέθνπο θαη ρσξίδνληαη ζηηο εμήο θαηεγνξίεο: 1. Γεκφζην λέθνο (Public cloud) Η δνκή ηνπ δεκφζηνπ λέθνπο είλαη δηαζέζηκε ζε φιν ην θνηλφ. 2. Ιδησηηθφ λέθνο (Private cloud) ε απηνχ ηνπ είδνπο ην λέθνπο, ε δνκή είλαη θνηλή γηα έλαλ νξγαληζκφ. 3. Νέθνο θνηλφηεηαο (Community cloud) ε απηνχ ηνπ είδνπο λέθνπο ε δνκή ηνπ είλαη θνηλή γηα αξθεηνχο νξγαληζκνχο θαη ππνζηεξίδεη κία ζπγθεθξηκέλε θνηλφηεηα κε θνηλά ελδηαθέξνληα θαη θνηλέο αλάγθεο. 39

4. Τβξηδηθφ λέθνο (Hybrid cloud) Σν παξφλ είλαη έλα λέθνο απνηεινχκελν απφ δχν ή πεξηζζφηεξα λέθε δηαθνξεηηθνχ είδνπο (Cloud Security Alliance, 2009). 3.3 Η εμέιημε ηνπ Cloud Computing Τπήξρε αλέθαζελ κηα δηαθσλία γηα ηελ εμέιημε ηνπ Cloud Computing θαη ζηελ αλάδεημε ηνπ Τπνινγηζηηθνχ Πιέγκαηνο (Grid Computing). Μεξηθνί ζεσξνχλ φηη ην Cloud Computing θαη ην Grid Computing είλαη ην ίδην θαηλφκελν, ελψ άιινη ππνζηεξίδνπλ φηη ην πξψην είλαη επέθηαζε ηνπ δεχηεξνπ. Γηα λα βξνχκε ηελ αιήζεηα πξέπεη λα κάζνπκε γηα ην Grid Computing (Stanoevska-Slabeva θαη Wozniak, 2009). Σν Grid Computing είλαη έλα ζχλζεην θαηλφκελν ην νπνίν αλαπηχρζεθε κέζα απφ ηηο πξψηκεο εμειίμεηο ζηηο παξάιιειεο, δηαλεκεκέλεο θαη πςειήο επίδνζεο ππνινγηζηηθέο δηαδηθαζίεο (Harms et al., 2006). Οη Stanoevska-Slabeva θαη Wozniak (2009) δίλνπλ ηνλ εμήο νξηζκφ: «Έλα ππνινγηζηηθό πιέγκα (ό,ηη δειαδή αληηπξνζσπεύεη ην Grid Computing) είλαη κηα δνκή ππνινγηζηηθώλ κεραλεκάησλ θαη ινγηζκηθνύ πνπ παξέρεη εμαξηεκέλε, ζηαζεξή, δηάρπηε θαη θζελή πξόζβαζε ζε πςειέο ππνινγηζηηθέο δπλαηόηεηεο.» Μεηά απφ απηφ ε αλάπηπμε ηεο ππνζηήξημεο γεληθψλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ κε ηε κνξθή δηακνηξαδφκελσλ πφξσλ άξρηζε λα κεηξηέηαη φπσο θαη ζην πξαγκαηηθφ πξφβιεκα ηνπ πιέγκαηνο. χκθσλα κε ηνπο Foster et al. (2001): «Τν πξαγκαηηθό θαη ζπγθεθξηκέλν πξόβιεκα πνπ βξίζθεηαη θάησ από ηε ζύιιεςε ηνπ πιέγκαηνο είλαη ε ζπληνληζκέλε δηακνίξαζε ησλ πόξσλ θαη ε επίιπζε πξνβιεκάησλ κε έλα δπλακηθό, απνηεινύκελν από πνιιά ηδξύκαηα, εηθνληθό νξγαληζκό. Η δηακνίξαζε πνπ ελδηαθέξεη ην ρξήζηε δελ είλαη πξσηαξρηθά ε αληαιιαγή θαθέισλ αιιά ε απεπζείαο πξόζβαζε ζε ππνινγηζηέο, ινγηζκηθό, δεδνκέλα θαη άιινπο πόξνπο, όπσο απαηηείηαη από έλα εύξνο ζπληνληζηηθώλ ζηξαηεγηθώλ επίιπζεο πξνβιεκάησλ θαη ζηξαηεγηθώλ δηακεζνιάβεζεο ησλ πόξσλ, όπσο απηέο αλαδύνληαη από ηε βηνκεραλία, ηελ επηζηήκε θαη ηε κεραληθή.» Οη εηθνληθνί νξγαληζκνί κπνξνχλ λα νξηζηνχλ, βάζεη απηνχ ηνπ νξηζκνχ, σο κία δπλακηθή νκάδα απφ κνλάδεο, πεξεηαίξσ νκάδεο ή νξγαληζκνχο πνπ θαζνξίδνπλ ηηο ζπλζήθεο θαη ηνπο θαλφλεο δηακνίξαζεο πφξσλ (Joseph et al., 2004). Κάπνηνη νξγαληζκνί έρνπλ νξίζεη ην Grid Computing βάζεη ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηνπ. χκθσλα κε ηελ IBM: 40

«Τν Grid Computing ζνπ επηηξέπεη λα ελνπνηείο ην ζύλνιν ησλ ρξεζηώλ ηεξκαηηθώλ, ησλ απνζεθεπηηθώλ ζπζηεκάησλ θαη ησλ δηθηύσλ ζε έλα κεγάιν ζύζηεκα πνπ επλνεί ηε δηαλνκή δύλακεο ελόο πνιιαπινύ ζπζηήκαηνο πόξσλ ζε έλαλ κόλν ρξήζηε γηα έλα ζπγθεθξηκέλν ζθνπό. Σε έλα ρξήζηε ην ζύζηεκα θαίλεηαη λα είλαη έλα ηεξάζηην ππνινγηζηηθό ζύζηεκα» (Kourpas, 2006). Η πεξηγξαθή ηνπ Cloud Computing λσξίηεξα θαη ηνπ Grid Computing εδψ δείρλνπλ φηη ηα δχν απηά έρνπλ πνιιέο νκνηφηεηεο. Απηφ νδεγεί ζε δηέλεμε φζνλ αθνξά ηηο δηαθνξέο ζηηο δχν ηερλνινγίεο. Ο πίλαθαο 3.1 δείρλεη ηηο ηερληθέο δηαθνξέο κεηαμχ ηνπ Cloud Computing θαη ηνπ Grid Computing, φπσο παξνπζηάδεηαη απφ ηελ Katarina Stanoevska-Slabeva θαη ηνλ Thomas Wozniak (2009). Πίλαθαο 3.1 Τερληθέο δηαθνξέο κεηαμύ ησλ δύν ηερλνινγηώλ (πεγή: Stanoevska-Slabeva θαη Wozniak) Φξεζηκνπνηνύκελα κέζα Τππηθό κνηίβν ρξεζηκνπνίεζεο Επίπεδν ρξήζεο εηθνληθώλ κέζσλ Grid Computing Καηαλνκή ζε πνιιαπινχο δηαθνκηζηέο (servers) κηαο απιήο δηαδηθαζίαο. πλήζσο ρξεζηκνπνηείηαη γηα εθηέιεζε εξγαζηψλ ι.ρ. εθηέιεζε ελφο πξνγξάκκαηνο γηα πεξηνξηζκέλν ρξφλν. Πεξηνξηζκέλε ρξήζε εηθνληθψλ κέζσλ Cloud Computing Δηθνληθνί servers, έλαο server εθηειεί πνιιέο δηαδηθαζίεο ηαπηφρξνλα. Σαθηηθή ρξήζε γηα ππεξεζίαο καθξφρξνλεο ππνζηήξημεο. Δθηεηακέλε ρξήζε εηθνληθψλ κέζσλ Όπσο παξνπζηάδεηαη θαη ζηνλ πίλαθα 3.1 απηφ πνπ δηαθνξνπνηεί ην Cloud Computing απφ ην Grid Computing είλαη ε έλλνηα ηεο δεκηνπξγίαο εηθνληθψλ πφξσλ, έλλνηα πνπ θέξεηαη ζπλήζσο κε ην φλνκα «virtualization». Σν Cloud Computing αμηνπνηεί ην virtualization πξνθεηκέλνπ λα κεγηζηνπνηήζεη ηελ ππνινγηζηηθή ηζρχ. To virtualization, επεηδή δηαρσξίδεη ηε ινγηθή απφ ηε θπζηθή χπαξμε, επηιχεη θάπνηεο απφ ηηο πξνθιήζεηο πνπ εγείξνληαλ κε ηε ρξήζε ηνπ Grid Computing. Δλψ ην Grid Computing πεηπραίλεη κεγάιν επίπεδν ρξεζηκνπνίεζεο απφ ηελ θαηαλνκή ζε πνιιαπινχο servers κηαο απιήο δηαδηθαζίαο, ε δεκηνπξγία εηθνληθψλ servers ζην Cloud Computing πεηπραίλεη ηνλ ίδην ζηφρν επηηξέπνληαο ζε έλαλ server λα ππνινγίδεη πνιιέο δηαδηθαζίεο ηαπηφρξνλα (Lynch, 2008). 41

Παξάιιεια κε ηηο δηαθνξέο ζηνλ ηξφπν εθκεηάιιεπζεο ηεο ηερλνινγίαο κεηαμχ ησλ δχν θαηλνκέλσλ, παξαηεξείηαη θαη δηαθνξά ζην κνηίβν ηεο ρξεζηκνπνίεζήο ηνπο. Δλψ ην Grid Computing ρξεζηκνπνηείηαη θπξίσο φηαλ απαηηείηαη αλάζεζε κηαο εθηέιεζεο εξγαζίαο, ελψ ην Cloud Computing ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα ππνζηεξίμεη καθξφρξνλε παξνρή ππεξεζηψλ (EGEE, 2008). Όπσο αλαθέξζεθε θαη πξνεγνπκέλσο, ππάξρεη κηα δηέλεμε ζηνλ θφζκν ηεο ηερλνινγίαο γηα ην αλ ην Cloud Computing πξνήιζε απφ ηελ εμέιημε ηνπ Grid Computing θαη γηα ην αλ ην Grid Computing απνηειεί ην ζεκέιην ιίζν ηνπ Cloud Computing. Οη Foster et al. (2008) γηα παξάδεηγκα πεξηγξάθνπλ ηε ζρέζε κεηαμχ ηνπο σο αθνινχζσο: «Υπνζηεξίδνπκε όηη ην Cloud Computing όρη κόλν ππεξέρεη ηνπ Grid Computing, αιιά απνηειεί εμέιημε απηνύ θαη ζηεξίδεηαη ζε απηό, θαζώο απνηειεί ηε ξαρνθνθαιηά ηνπ θαη ηε δνκή ππνζηήξημήο ηνπ. Η εμέιημε απνηειεί έλα απνηέιεζκα αιιαγήο ηεο εζηίαζεο από κία δνκή πνπ λα πξνζθέξεη απνζήθεπζε θαη ππνινγηζηηθνύο πόξνπο (όπσο είλαη απηή ηνπ Grid Computing) ζε κία δνκή πνπ λα ζηεξίδεηαη ζηελ νηθνλνκία θαη λα ζηνρεύεη λα παξέρεη πην αθεξεκέλνπο πόξνπο θαη ππεξεζίεο (όπσο ζηελ πεξίπησζε ηνπ Cloud Computing).» Δπνκέλσο κπνξνχκε λα ζπλνςίζνπκε φηη ην Grid Computing είλαη ην ελαξθηήξην ζεκείν θαη ε βάζε γηα ηελ εμέιημε ηνπ Cloud Computing. Σν δεχηεξν ζεκειησδψο αληηπξνζσπεχεη ηελ απμεηηθή ηάζε πξνο ηελ εμσηεξηθή αλάζεζε πφξσλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ, φπσο είλαη ε ππνινγηζηηθή ηζρχ, ν απνζεθεπηηθφο ρψξνο πιεξνθνξηψλ ή νη επηρεηξεκαηηθέο εθαξκνγέο, θαη ε απφθηεζε απηψλ ησλ ππεξεζηψλ (Stanoevska-Slabeva θαη Wozniak, 2009). 3.4 Η πηνζέηεζε ηνπ Cloud Computing Οη επηρεηξήζεηο πξέπεη λα ιάβνπλ ππφςε ηνπο ηα νθέιε θαη ηα κεηνλεθηήκαηα θαη άιιεο επηδξάζεηο ηνπ Cloud Computing ζε απηέο θαη ζηε ρξήζε πξαθηηθψλ πξηλ ηελ πηνζέηεζε θαη ρξήζε ησλ ππεξεζηψλ ηνπ (Khajeh-Hosseini et al., 2010β). ε επηρεηξήζεηο, ε πηνζέηεζή ηνπ ζρεηίδεηαη πην έληνλα κε ηελ σξηκφηεηα ηνπ νξγαληζκνχ θαη ηελ εηαηξηθή θνπιηνχξα απφ ηελ ηερλνινγία απηή θάζε απηή. Κάπνηνη πξνβιέπνπλ φηη ε πηνζέηεζε ηνπ Cloud Computing δελ πξφθεηηαη λα γίλεη ελ κία λπθηί, ελψ κπνξεί λα πάξεη 10 κε 15 ρξφληα πξηλ απφ ηελ αιιαγή ζε κία ηππηθή επηρείξεζε (Sullivan, 2009). Δπνκέλσο είκαζηε ζηελ αξρή κηαο κεηαβαηηθήο πεξηφδνπ θαηά ηελ νπνία πνιιέο απνθάζεηο πξέπεη λα παξζνχλ ζρεηηθά κε ηελ πηνζέηεζε ηνπ Cloud Computing απφ ηνλ επηρεηξεκαηηθφ θφζκν. 42

Η απφθαζε ηεο πηνζέηεζεο είλαη δχζθνιε εμαηηίαο ελφο εχξνπο πξαθηηθψλ θαη θνηλσληθνπνιηηηθψλ αηηηψλ. Γελ είλαη δπλαηφλ φιεο νη επηρεηξήζεηο λα αλαζέζνπλ εμσηεξηθά φιεο ηηο ππνινγηζηηθέο απαηηήζεηο ηνπο ζε παξφρνπο Cloud Computing. Απηφ ζα δεκηνπξγνχζε έλα εηεξνγελέο ππνινγηζηηθφ πεξηβάιινλ ην νπνίν ζα είλαη βαζηζκέλν ζε servers ζπλδεδεκέλνπο ζην ζχζηεκα, νξγαλσηηθά λέθε θαη πηζαλψο πεξηζζφηεξα απφ έλα Γεκφζηα Νέθε. Σν πψο δηαρεηξίδεηαη ε πηνζέηεζε ηνπ Cloud Computing δελ εμαξηάηαη κφλν απφ ηερληθά δεηήκαηα, αιιά θαη απφ θνηλσληθνπνιηηηθνχο παξάγνληεο (ι.ρ. θφζηε, εκπηζηεπηηθφηεηα θαη έιεγρνο), απφ ηελ επίδξαζε ζηηο πξαθηηθέο ζηε δνπιεηά θαη απφ πεξηνξηζκνχο πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηα ήδε ππάξρνληα επηρεηξεκαηηθά κνληέια. Δπνκέλσο, αλ ζέινπκε λα ζπλνςίζνπκε ηα ζεκεία πνπ πξέπεη λα εζηηάζεη κηα επηρείξεζε πξηλ ηελ πηνζέηεζε ελφο ηέηνηνπ ζπζηήκαηνο είλαη ηα εμήο: 1. Να παξέρεη αθξηβείο πιεξνθνξίεο γηα ηα θφζηε ηεο πηνζέηεζεο. 2. Να ππνζηεξίδεη ηε δηαρείξηζε ξίζθνπ. 3. Να εμαζθαιίδεη φηη φζνη ιακβάλνπλ απνθάζεηο κπνξνχλ λα θάλνπλ ελεκεξσκέλνπο ζπκβηβαζκνχο κεηαμχ ησλ νθειψλ θαη ησλ ξίζθσλ (Khajeh-Hosseini, 2010γ). 3.5 Κόζηε ηνπ Cloud Computing Σν Cloud Computing ζπρλά έξρεηαη καδί κε ηελ νηθνλνκηθή έθεζε ε νπνία νξίδεη φηη «κεηαηξέπεη έμνδα θεθαιαίνπ ζε ιεηηνπξγηθά έμνδα» (Armbrust et al., 2009). Οη επηρεηξήζεηο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ην Cloud Computing πιεξψλνπλ δηαθνξεηηθά αλάινγα κε ηε ζπκθσλία κεηαμχ απηψλ θαη ησλ παξφρσλ ηεο ππεξεζίαο. πλήζσο νη πάξνρνη ηεο ππεξεζίαο έρνπλ ιεπηνκεξή νηθνλνκηθά κνληέια ηα νπνία ρξεζηκνπνηνχλ γηα λα θνζηνινγνχλ αλάινγα κε ηε ρξήζε ησλ ππεξεζηψλ ηνπο (Khajeh-Hosseini et al., 2010β). Τπάξρνπλ δηαθνξεηηθά κνληέια θνζηνιφγεζεο δηαζέζηκα ζηελ αγνξά ηέηνησλ ππεξεζηψλ. Παξφια απηά ην πην ζχλεζεο κνληέιν θνζηνιφγεζεο είλαη απηφ ηνπ Armbrust, ηα νπνίν είλαη έλα βξαρππξφζεζκν κνληέιν ρξέσζεο. Ο Armbrust πεξηγξάθεη ην βξαρππξφζεζκν κνληέιν ρξέσζεο ζαλ έλα απφ ηα πην ελδηαθέξνληα θαη θαηλνηφκα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ Cloud Computing. Οη εξεπλεηέο έρνπλ ζπδεηήζεη ηα νηθνλνκηθά δεηήκαηα πνπ εγείξνληαη απφ ην Cloud Computing θαη ηα αλαιχνπλ απφ δχν ζθνπηέο. Μία απηή ηνπ θαηαλαισηή θαη κία απηή ηνπ παξφρνπ. Καη νη δχν ζθνπηέο έρνπλ δηαθνξεηηθά κνληέια ηηκψλ/θφζηνπο. 43

3.5.1 Κόζηνο από ηε ζθνπηά ηνπ θαηαλαισηή Απφ ηε ζθνπηά ηνπ θαηαλαισηή αλαιχνληαη ηα κνληέια πνπ πηνζεηνχληαη απφ ηνπ παξφρνπο θαη θαιείηαη ν θαηαλαισηήο λα πιεξψζεη. Οπφηε απφ απηή ηε ζθνπηά κειεηνχληαη ηα θφζηε απφ ηε κεξηά πνπ δεκηψλνπλ ην ρξήζηε. χκθσλα κε ηνλ Armbrust (2009) ην Cloud Computing παξέρεη έλα κνληέιν θνζηνιφγεζεο ην νπνίν αθνινπζεί ηνλ θαλφλα πιεξσκήο αλάινγα κε ηε ρξήζε ησλ ππνινγηζηηθψλ πφξσλ ζε κία βξαρππξφζεζκε βάζε φπνηε απαηηείηαη θαη απαιιαγή απφ νπνηαδήπνηε νηθνλνκηθή δέζκεπζε φηαλ νη πφξνη δελ είλαη πιένλ απαξαίηεηνη. Δπνκέλσο, φπνηε δελ ρξεηάδνληαη νη κεραλέο θαη νη απνζεθεπηηθνί ρψξνη, απνδεζκεχνληαη (Armbrust et al., 2009). Υαξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα είλαη ην «Elastic Compute Cloud» (EC2) ησλ δηαδηθηπαθψλ ππεξεζηψλ ηεο Amazon (AWS), ην νπνίν πνπιάεη 1.0 GHz x 86 ISA «θνκκάηηα» ζηελ ηηκή ησλ $ 0.10 ηελ ψξα θαη αλ επηζπκεί ν ρξήζηεο λα πξνζζέζεη επηπιένλ «θνκκάηηα» απηά πξνζηίζεληαη εληφο 2 κε 5 ιεπηψλ. Οη ρξεψζεηο ηφηε αθνινπζνχλ ηηο Κιηκαθνχκελεο Τπεξεζίεο Απνζήθεπζεο ηεο Amazon (S3 Scalable Storage Services), κε ρξεψζεηο $ 0.12 - $ 0.15 ηελ ψξα γηα θάζε επηπιένλ GB ην κήλα θαη γηα θάζε επηπιένλ εχξνο δηαθίλεζεο πιεξνθνξηψλ απφ ην AWS κέζσ ην δηαδηθηχνπ νη ρξεψζεηο θπκαίλνληαη απφ $ 0.10 έσο $ 0.15 αλά GB ην κήλα. αλ απνηέιεζκα ε Amazon ππνζηεξίδεη φηη ρξεζηκνπνηψληαο ζηαηηζηηθά ζχλζεηεο πνιιαπιέο πεξηζηάζεηο ζε έλα απιφ θπζηθφ θνπηί, ην θνπηί κπνξεί λα λνηθηαζηεί ζε πνιινχο πειάηεο νη νπνίνη δελ επεκβαίλνπλ ζηε δνπιεηά ησλ ππνινίπσλ (Armbrust et al., 2009). O Armbrust (2009) απνθαιεί απηή ηε κέζνδν θνζηνιφγεζεο «πιεξψλεηο φζν ρξεζηκνπνηείο» («pay as you go»). Γηα παξάδεηγκα, αλ θάπνηνο αγνξάζεη ψξεο απφ ην Cloud Computing κπνξεί λα ηηο θαηαλείκεη αλνκνηφκνξθα ζην ρξφλν ζε κία δηθηπσκέλε θνηλφηεηα, φπσο ι.ρ. αλ ρξεζηκνπνηήζεη 200 ψξεο ηνπ server ηε κία κέξα θαη θακία ψξα ηελ επφκελε, πιεξψλεη κφλν γηα ηηο 200 ψξεο. Μέζσ απηήο ηεο κεζφδνπ κπνξεί λα είλαη αθξηβφηεξν λα αγνξάζεηο ρξφλν θαη πφξνπο επεμεξγαζίαο δεδνκέλσλ, απφ ην λα αγνξάζεηο έλα server γηα ην ίδην δηάζηεκα, αιιά ν Armbrust ππνζηεξίδεη φηη ην θφζηνο αληηζηαζκίδεηαη απφ ηα νθέιε ηνπ Cloud Computing φζνλ αθνξά ηελ πξνζθεξφκελε ειαζηηθφηεηα θαη ηε κεηαβίβαζε ηνπ ξίζθνπ. ρεηηθά κε ηελ ειαζηηθφηεηα ηνπ Cloud Computing, ε δπλαηφηεηα λα πξνζζέηεη θάπνηνο ή λα αθαηξεί πφξνπο παξάιιεια κε ηε δηάξθεηα επεμεξγαζίαο πνπ πεξηνξίδεηαη ζε ιεπηά αληί γηα ψξεο ή βδνκάδεο επηηξέπνπλ λα ηαηξηάδεη ηνπο πφξνπο ζην θνξηίν εξγαζίαο πνιχ θαιχηεξα (Armbrust et al., 2009). Η ρξήζε ηνπ server ζηνλ πξαγκαηηθφ θφζκν εθηηκάηαη απφ 5% έσο 20% (Ragan θαη Siegel, 2008). Απηφ ελψ θαίλεηαη αξθεηά ρακειφ πνζνζηφ, είλαη κηα παξαηήξεζε πνπ ην κέζν θνξηίν γηα πνιιέο ππεξεζίεο ππεξβαίλεη ζην 44

δηπιάζην ή αθφκε θαη ζην δεθαπιάζην. Κάπνηνη ρξήζηεο εζθεκκέλα πξνζδηνξίδνπλ ηηο αλάγθεο ηνπο βάζεη ηεο αλακελφκελεο κέγηζηεο δήηεζεο ησλ πφξσλ, θάλνληαο ηνλ εμνπιηζκφ ηνπο λα δνπιεχεη ζην ξειαληί ζε φιεο ηηο ππφινηπεο ρξνληθέο πεξηφδνπο πνπ ε δήηεζε είλαη ρακειφηεξε. Απηφ θαηαιήγεη ζηε ζπαηάιε ησλ πφξσλ (Armbrust et al., 2009). Τπάξρνπλ θη άιια κνληέια δηαζέζηκα ζηελ αγνξά πνπ εμεηάδνπλ ην θφζηνο απφ ηε κεξηά ηνπ θαηαλαισηή. Απηά έρνπλ κία απφ ηηο 3 κνξθέο, νη νπνίεο είλαη «θιηκαθσηήο ηηκνιφγεζεο», «θφζηνο αλά κνλάδα» θαη «ηηκνιφγεζε βάζεη ζπλδξνκήο» (Youseff et al., 2008). Σν λέθνο ηεο Amazon.com έρεη πηνζεηήζεη ην κνληέιν θιηκαθσηήο ηηκνιφγεζεο ζην νπνίν νη ππεξεζίεο λέθνπο πξνζθέξνληαη ζε δηάθνξεο θιίκαθεο θαη θάζε θιίκαθα πξνζθέξεη πξνθαζνξηζκέλεο ππνινγηζηηθέο πξνδηαγξαθέο. Οη πξνδηαγξαθέο απηέο κπνξνχλ λα αθνξνχλ θαηαλνκή κλήκεο, είδνο θαη ηαρχηεηα επεμεξγαζίαο θιπ. Δπίζεο ε θάζε θιίκαθα κπνξεί λα πξνζθέξεη δηαθνξεηηθφ επίπεδν ζχκβαζεο παξνρήο ππεξεζηψλ (SLA Service Level Agreement) ζε ζπγθεθξηκέλε ηηκή αλά κνλάδα ρξφλνπ. Η ηηκνιφγεζε αλά κνλάδα ρξεζηκνπνηείηαη θπξίσο γηα κεηαθνξά δεδνκέλσλ θαη ρξήζε κλήκεο (Youseff et al., 2008). Οη ρξήζεηο πνπ πξνζθέξεη ην GoGrid Cloud, γηα παξάδεηγκα, είλαη θαηαλνκήο θπξίαο κλήκεο, κε θχξηα κνλάδα κέηξεζεο ρξήζεο γηα ην ζχζηεκα λα είλαη ε RAM/ψξα (GoGrid, 2010). Απηή ε κέζνδνο είλαη πνιχ πην επέιηθηε απφ ηελ θιηκαθσηή ρξέσζε, θαζψο επηηξέπεη ζην ρξήζηε λα αλαδηαλείκεη θαηά βνχιεζε ηελ ηνπνζεζία ηεο κλήκεο, βάζεη ησλ εθάζηνηε αλαγθψλ ηνπ. Σέινο ην κνληέιν ηηκνιφγεζεο βάζεη ζπλδξνκήο ρξεζηκνπνηείηαη θπξίσο γηα SaaS. Απηφ ην κνληέιν επηηξέπεη ζηνπο ρξήζηεο λα πξνβιέπνπλ ηα πεξηνδηθά θφζηε ρξήζεο ηνπ Cloud Computing κε κεγαιχηεξε αθξίβεηα (Youseff et al., 2008). 3.5.2 Κόζηνο από ηε ζθνπηά ηνπ παξόρνπ Γηα ηηο επηρεηξήζεηο, ε αλαγλψξηζε ηνπ θφζηνπο επέλδπζεο ζε Cloud Computing δελ είλαη αξθεηή. Δίλαη εμίζνπ ζεκαληηθφ λα γλσξίδνπλ ην θφζηνο παξνρήο ησλ ππεξεζηψλ ηνπ γηα δηάθνξνπο ιφγνπο. Αξρηθά, ππάξρεη ην ελδερφκελν λα κελ θαιχπηνληαη λνκηθά νη ρξήζηεοεπηρεηξήζεηο λα θάλνπλ ρξήζε ελφο Public Cloud, επνκέλσο πξέπεη λα δνζεί βαξχηεηα ζηελ αλάπηπμε πεξηζζφηεξσλ Private Clouds. Δλ δεπηέξνηο, αλ νη πάξνρνη επελδχζνπλ θπξίσο ζε Private Clouds, ηφηε ππάξρεη ην ελδερφκελν λα πεξηζζέςεη απνζεθεπηηθφο ρψξνο πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ, ηνλ νπνίν κπνξνχλ ζηε ζπλέρεηα λα λνηθηάζνπλ. Δπνκέλσο είλαη ζεκαληηθφ γηα ηηο παξφρνπο επηρεηξήζεηο λα γλσξίδνπλ ην θφζηνο ππνζηήξημεο ησλ Private Clouds. Μεξηθνί εξεπλεηέο έρνπλ εξγαζηεί πάλσ ζην θφζηνο ησλ θέληξσλ δεδνκέλσλ ησλ λεθψλ. Οη Greenberg et al. (2009) ππνζηεξίδνπλ πσο ηα θφζηε απηψλ ησλ θέληξσλ κπνξνχλ λα κεησζνχλ έρνληαο ππφςε ηα θφζηε ησλ servers, ηεο απαηηνχκελεο ππνδνκήο, ηεο 45

παξερφκελεο ππνινγηζηηθήο ηζρχνο θαη ηεο δηαζχλδεζεο ζε δίθηπν. χκθσλα κε απηνχο, νη πνιηηηθέο κείσζεο θφζηνπο πξέπεη λα εζηηάζνπλ ζηηο ζεξκνθξαζίεο ιεηηνπξγίαο απηψλ ησλ θέληξσλ, νη νπνίεο πξέπεη λα είλαη ρακειέο γηα λα κεησζνχλ ηα θφζηε ςχμεο ηεο θάζε κνλάδαο, θαη ζηε δεκηνπξγία πνιιψλ κηθξψλ θέληξσλ δεδνκέλσλ γηα λα ειαηηψζνπλ ην θφζηνο εχξνπο δψλεο (bandwidth) (Greenberg et al., 2009). 3.5.3 Επηδξάζεηο ηνπ Cloud Computing ζηνλ εηαηξηθό πξνϋπνινγηζκό Όπσο έρεη ήδε ηνληζηεί, ην Cloud Computing είλαη ε εμέιημε ηνπ Grid Computing, νπφηε νη πεξηζζφηεξεο πνιπεζληθέο κεηέθεξαλ ην κνληέιν ιεηηνπξγίαο ηνπο απφ ην δεχηεξν ζην πξψην. ηε ζπλέρεηα παξνπζηάδνληαη νη επηδξάζεηο ζηνλ εηαηξηθφ πξνυπνινγηζκφ ηνπ Cloud Computing. 3.5.3.1 Οθέιε Οη Khajeh-Hosseini et al. (2010α), ζην case study ηνπο ζρεηηθά κε ηε κεηαθνξά ησλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ κηαο επηρείξεζεο ζε έλα κνληέιν IaaS (Γνκή λέθνπο ζαλ Τπεξεζία), αλαθέξνληαη ζε κία δνκή λέθνπο δηαρεηξηδφκελε απφ ηξίηνπο. χκθσλα κε απηνχο, αλ απηή ε δνκή ρξεζηκνπνηεζεί απφ ηελ επηρείξεζε, ηφηε ε ηειεπηαία επσθειείηαη κε πνιιέο επθαηξίεο λα βειηηψζεη ηε δηαρείξηζε ησλ εζφδσλ θαη ησλ εμφδσλ θαη γηα ηα εζσηεξηθά νηθνλνκηθά ηεο αιιά θαη γηα ηηο ζπλδηαιιαγέο ηεο κε ηνπο πειάηεο. Δπίζεο επλνεί ηε δηαρείξηζε ηεο ξνήο θεθαιαίνπ ζηα εζσηεξηθά νηθνλνκηθά ηεο δεηήκαηα, θαζψο ην κνληέιν ηηκνιφγεζεο ησλ ππεξεζηψλ λέθνπο είρε ειάρηζην αξρηθφ θφζηνο θαη κεληαία ηηκνιφγεζε, ελψ παξάιιεια κεηψλεη ηε κεηαβιεηφηεηα ζηηο αλάγθεο ειεθηξηζκνχ. Απηά είλαη ηα νθέιε, ζπγθξηλφκελα κε έλα θέληξν επεμεξγαζίαο δεδνκέλσλ εληφο ηεο επηρείξεζεο, θαζψο κπνξεί λα είλαη πνιπέμνδε ε αλαβάζκηζε ησλ κεραλεκάησλ θαη ηνπ ινγηζκηθνχ ηνπ, ελψ ε ξνή θεθαιαίνπ κπνξεί λα θαζπζηεξεί ή λα δπζρεξαίλεηαη απφ ηνπο client ππνινγηζηέο (ελλννχληαη νη πεξηθεξεηαθνί ππνινγηζηέο). Παξάιιεια κε απηά ηα δεηήκαηα πνπ ρξήδνπλ αληηκεηψπηζεο, ε εηαηξία έρεη λα αληηκεησπίζεη θαη ην θφζηνο ηεο ελέξγεηαο πνπ θάλεη ρξήζε. Φπζηθά απηή ε αλεζπρία πεξηέξρεηαη πιένλ ζηηο επζχλεο ηξίησλ, ελψ δελ επηβαξχλεη ηελ επηρείξεζε πηα. Η δνκή ηνπ Νέθνπο είλαη πνιχ βνεζεηηθή γηα ην νηθνλνκηθφ ηκήκα ηεο επηρείξεζεο, θαζψο κεηψλεη ην δηνηθεηηθφ θφξην εξγαζίαο. Η κεηαβίβαζε ζε ηξίηνπο φισλ απηψλ ησλ δηαδηθαζηψλ παξέρεη ιχζεηο κε λέα κνληέια θνζηνιφγεζεο, ηα νπνία βνεζνχλ ζηε δηαρείξηζε ησλ εζφδσλ απφ ηνπο πειάηεο, απφ ηηο πσιήζεηο θαη απφ ην κάξθεηηλγθ (Khajeh- Hosseini et al., 2010α). Οη Khajeh-Hosseini et al. (2010α) θαηέιεμαλ φηη ην Cloud Computing είλαη κηα απνδηνξγαλσηηθή δηαδηθαζία, ηεο νπνίαο ζθνπφο είλαη λα αιιάμεη ηνλ ηξφπν πνπ ιεηηνπξγνχλ 46

ηα πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα ζε κία επηρείξεζε θαη πψο απηά αλαπηχζζνληαη εληφο κηαο εηαηξίαο επεηδή είλαη θηελά, απιά ζηε ρξήζε θαη ραξαθηεξίδνληαη απφ δπλαηφηεηεο επεθηαζηκφηεηαο. Σν Cloud Computing κπνξεί λα είλαη ζεκαληηθά θζελφηεξν ζπγθξηηηθά κε ηελ αγνξά θαη ζπληήξεζε ελφο εζσηεξηθνχ θέληξνπ επεμεξγαζίαο πιεξνθνξηψλ, θαζψο εμαιείθεη πιήξσο ηελ αλάγθε ππνζηήξημεο απηνχ, αθνχ νπζηαζηηθά δελ ππάξρεη θάπνηα θπζηθήο κνξθήο δνκή λα ζπληεξεζεί. Παξφια απηά ππάξρνπλ πνιιά ζέκαηα θνηλσληθήο θαη ηερληθήο θχζεο πνπ πξέπεη ε επηρείξεζε λα ιάβεη ππφςε ηεο πξηλ κεηαβεί ζηε λέα ηερλνινγία ηνπ Νέθνπο (Khajeh-Hosseini et al., 2010α). ε πνιιέο επηρεηξήζεηο, έλα εθηηκψκελν σο ρακειφ δηνηθεηηθφ θφζηνο κπνξεί λα είλαη αξθεηά πςειφ φηαλ ηα ηκήκαηα είλαη δηάζπαξηα ζε έλα θηήξην, ζπρλά πνιχ πςειφηεξν απφ ηε δηαηήξεζε θαη ζπληήξεζε ηνπ κεραληθνχ εμνπιηζκνχ πνπ ζπκβάιεη ζηε δηνίθεζε. Με ηε ζπκβνιή ηνπ Cloud Computing νη επηρεηξήζεηο κπνξνχλ λα ππνζθειίζνπλ ην δηνηθεηηθφ θφζηνο κε ηξεηο ηξφπνπο. Πξψηνλ, ε δνκή ηνπ ζπζηήκαηνο, ε νπνία απνηειείηαη απφ ην κεραληθφ εμνπιηζκφ θαη ηε ζπληήξεζή ηνπ, ηελ αλαβάζκηζή ηνπ, αιιά θαη ηηο ζπλερείο αλαβαζκίζεηο ινγηζκηθνχ αλαιακβάλεηαη απφ ην Νέθνο. Γεχηεξνλ, αθνχ ε εηαηξία έρεη θαηαζηαιάμεη ζην πξσηφθνιιν δηαδηθαζηψλ γηα backup, ην Νέθνο δηαζθαιίδεη ηε ζπλερή δηεθπεξαίσζε θαη δηαρείξηζή ηνπ. Σέινο, ε εγθαηάζηαζε κηαο ινγηζκηθήο εθαξκνγήο ιακβάλεη ρψξα κηα θνξά θαη γίλεηαη δηαζέζηκε ζε φινπο ηνπο ρξήζηεο. Βέβαηα ε δηαρείξηζε ηεο εθαξκνγήο, ι.ρ. ε ππνζηήξημε ηεο, νη αλαβαζκίζεηο ηεο ή δηαρείξηζή ηεο απφ ηνπο ρξήζηεο, δε ζπκπεξηιακβάλεηαη θαηά ηε κεηαθνξά ζην Νέθνο, κε απνηέιεζκα λα κελ είλαη ν θαζνξηζηηθφο ιφγνο γηα λα θάλεη ρξήζε ηνπ Cloud Computing κηα επηρείξεζε, αιιά απνηειεί έλαλ, έζησ θαη ειάζζνλνο ζεκαζίαο, ιφγν. Δίλαη ζεκαληηθφ λα γίλεη αληηιεπηφ φηη απηά πνπ ζεσξνχληαη ρακειά δηνηθεηηθά θφζηε κπνξνχλ πξηλ ηε κεηαθνξά ζε ιεηηνπξγίεο Νέθνπο λα είλαη αξθεηά πςειφηεξα απφ ην θφζηνο ρξήζεο ηνπ Νέθνπο (Rosenthal et al., 2009). ηα ζπκβαηηθά ζπζηήκαηα, ε ρξήζε ησλ πφξσλ γεληθά είλαη ρακειή. Δθηηκάηαη φηη θπκαίλεηαη ζην 15-20% γηα ηα θέληξα πιεξνθνξηψλ, ελψ άιινη εθηηκνχλ φηη είλαη ρακειφηεξε (Evdemon θαη Liptaak, 2007). Τπάξρνπλ πνιινί ιφγνη πνπ είλαη ρακειή ε ρξήζε ησλ πφξσλ, θαζψο ηα ζηειέρε ζπλήζσο επελδχνπλ ζηελ απφθηεζε πφξσλ πξνθεηκέλνπ λα αληηκεησπίζνπλ ηηο πεξηφδνπο πςειήο δήηεζεο απηψλ. Απηφ βέβαηα ζπλεπάγεηαη φηη, πέξαλ απηψλ ησλ πεξηφδσλ, νη ππνινγηζηηθνί πφξνη παξακέλνπλ αλεθκεηάιιεπηνη. Η ζπκβνιή ηνπ Cloud Computing ζε απηφ ην δήηεκα είλαη φηη νπζηαζηηθά εμνκαιχλεη ηελ παξνρή ησλ πφξσλ, αλάινγα κε ηε δήηεζε, δίλνληαο ηε δπλαηφηεηα ζηνπο ρξήζηεο λα δηαηεξνχλ πεξίπνπ ην 40% ησλ δηαζέζηκσλ πφξσλ ζε δηαξθή ρξήζε (Rosenthal et al., 2009). 47

Παξαδείγκαηα κε ζσζηήο δηαρείξηζεο ησλ πφξσλ είλαη νη εηθφλεο 3.2, 3.3 θαη 3.4. ηελ πξψηε θαίλεηαη ε ρξήζε ησλ πφξσλ κε ζσζηή πξφβιεςε θνξχθσζεο ηεο δήηεζεο, ε νπνία φκσο έρεη ζαλ απνηέιεζκα ηε ζπαηάιε απηψλ ηηο ππφινηπεο ρξνληθέο πεξηφδνπο. ηηο άιιεο δχν θαίλεηαη μεθάζαξα ε κε θάιπςε φισλ ησλ αλαγθψλ ηνπ ζπζηήκαηνο, ιφγσ ζηαζεξήο ρσξεηηθφηεηαο ησλ πφξσλ, ζε θάπνηεο πεξηφδνπο θαη ε ζπαηάιε απηψλ θάπνηεο άιιεο. Σν Cloud Computing νπζηαζηηθά πξνζθέξεη κηα θάιπςε ησλ αλαγθψλ ησλ πφξσλ πνπ πξνζεγγίδεη πνιχ θαιχηεξα ηηο πξαγκαηηθέο αλάγθεο ζε πξαγκαηηθφ ρξφλν, εμαζθαιίδνληαο νηθνλνκία γηα ηελ επηρείξεζε θαη νξζνινγηθή ρξήζε απηψλ. Εηθόλα 3.2 Φσξεηηθόηεηα ππνινγηζηηθώλ πόξσλ ηθαλή λα θαιύςεη ηελ θνξύθσζε ηεο δήηεζεο (πεγή: Armbrust, 2009) Εηθόλα 3.3 Φσξεηηθόηεηα ππνινγηζηηθώλ πόξσλ αλίθαλε λα θαιύςεη όιεο ηηο αλάγθεο ηεο επηρείξεζεο (πεγή: Armbrust, 2009) 48

Εηθόλα 3.4 Φσξεηηθόηεηα ππνινγηζηηθώλ πόξσλ αλίθαλε λα θαιύςεη ηηο αλάγθεο ηεο επηρείξεζεο (πεγή: Armbrust, 2009) Πνιιέο λενζχζηαηεο επηρεηξήζεηο πηζαλφηαηα δε ζα ππήξραλ ρσξίο ηηο ππεξεζίεο Νέθνπο. Παξάδεηγκα ηέηνησλ επηρεηξήζεσλ είλαη ε Animoto, πνπ παξέρεη ππεξεζίεο πνπ επηηξέπνπλ ζην ρξήζηε λα κεηαηξέςεη θσηνγξαθίεο ζε θαιιηηερληθά κνπζηθά βίληεν θάλνληαο ρξήζε ινγηζκηθνχ ηερλεηήο λνεκνζχλεο. Όηαλ ιαλζαξίζηεθε απηή ε ππεξεζία ζην Facebook, έλα θνηλσληθφ δίθηπν, ε δήηεζε ήηαλ ηέηνηα πνπ έπξεπε ε επηρείξεζε λα απμήζεη ηηο εηθνληθέο ηεο κεραλέο ζην AWS απφ 50 ζε 3.500 εληφο ηξηψλ εκεξψλ. Έλα αδχλαην ζελάξην επίηεπμεο αθφκε θαη κε παξνρή ηεξάζηησλ θεθαιαίσλ απφ ηελ ίδηα ηελ επηρείξεζε. Σν AWS δελ αληηκεηψπηδε πξφβιεκα λα αληαπεμέιζεη ζε απηή ηελ θνξχθσζε ηεο δήηεζεο θαη θάιπςε επαξθψο ηηο αλάγθεο ηεο επηρείξεζεο (The Economist, 2008). Η ηζρχο ηνπ server είλαη αλάινγε ηνπ θφζηνπο ιεηηνπξγίαο ηνπ, δεδνκέλνπ ησλ απαηηνχκελσλ δηαδηθαζηψλ ςχμεο θαη θαηαλάισζεο ελέξγεηαο. Σν Cloud Computing κεηψλεη απηφ ην θφζηνο κέζσ ησλ νηθνλνκηψλ θιίκαθαο, θαζψο δηαρεηξίδεηαη θαιχηεξα ηηο αλάγθεο ζε ελέξγεηα, ζε δηαδηθαζίεο ςχμεο θαη ζε θφζηνο θηινβαηψξαο. Απηφ πξνθχπηεη απφ κία θαιχηεξε δηαρείξηζε απηψλ ησλ παξαγφλησλ θφζηνπο, δεδνκέλνπ φηη είλαη απφ ηνπο θπξηφηεξνπο πφξνπο κηαο εηαηξίαο παξνρήο ππεξεζηψλ Νέθνπο. Δπίζεο νη πάξνρνη Cloud Computing επηιέγνπλ λα εγθαηαζηαζνχλ ζε πεξηνρέο κε ρακειέο αληηθεηκεληθέο αμίεο (Rosenthal et al., 2009). Οη Rosenthal et al. (2009), ζην άξζξν ηνπο ζρεηηθά κε ην παξάδεηγκα βηνταηξηθήο επηρείξεζεο θαη ηελ αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ, θάλνπλ ιφγν γηα ηξία θχξηα θφζηε απηνχ ηνπ είδνπο επηρείξεζεο θαη πψο απηά επεξεάδνληαη απφ ην Cloud Computing. Απηά πεξηιακβάλνπλ ηε δηνίθεζε ηνπ ζπζηήκαηνο, ηελ ηδαληθή ρξήζε ππνινγηζηηθψλ πφξσλ θαη ηε ρξήζε ειεθηξηθήο ηζρχνο απφ ηνπο ρξήζηεο θαη ηηο εγθαηαζηάζεηο (Rosenthal et al., 2009). πλνςίδνληαο ηα θπξηφηεξα νθέιε ζα ιέγακε φηη είλαη ηα εμήο: 49

1. Η γεληθή δηάζεζε νηθνλνκηθψλ θαη αλζξψπηλσλ πφξσλ γηα ηε δηαρείξηζε θαη ζπληήξεζε ελφο θέληξνπ πιεξνθνξηψλ εληφο ηεο επηρείξεζεο πνιιέο θνξέο θνζηίδεη πεξηζζφηεξν απφ ηελ θαηαβνιή αληηηίκνπ γηα ηηο ππεξεζίεο Νέθνπο. 2. Η ρξήζε ππνινγηζηηθψλ πφξσλ γίλεηαη νξζφηεξα κε ηε ρξήζε Cloud Computing, ρσξίο λα γίλεηαη ζπαηάιε απηψλ. 3. Οη ππεξεζίεο Νέθνπο θαηαθέξλνπλ κέζα απφ ηηο νηθνλνκίεο θιίκαθαο λα κεηψζνπλ ηηο απαηηήζεηο ζε ελέξγεηα, άξα θαη ην ζπλνιηθφ θφζηνο, γηα ηε δηαρείξηζε πιεξνθνξηψλ. 3.5.3.2 Μεηνλεθηήκαηα Οη Mayur et al. (2008) εμεξεπλνχλ ηελ ππεξεζία ηεο Amazon.com γηα απνζήθεπζε πιεξνθνξηψλ S3 πξνθεηκέλνπ λα δνπλ πψο αληαπνθξίλεηαη ζε επηζηεκνληθέο εθαξκνγέο πιεξνθνξηψλ πςειψλ απαηηήζεσλ. χκθσλα κε ηα ιεγφκελά ηνπο ην S3 παξέρεη κία κέζνδν ηηκνιφγεζεο γηα ηελ παξνρή θαη ππνζηήξημε ησλ ηξηψλ ραξαθηεξηζηηθψλ δεδνκέλσλ, ηα νπνία είλαη ε πςειή αληνρή (durability), πςειή δηαζεζηκφηεηα (availability) θαη γξήγνξε πξφζβαζε (access), κνινλφηη νη πεξηζζφηεξεο εθαξκνγέο δελ θαιχπηνπλ θαη ηηο 3 απαηηήζεηο. Γηα παξάδεηγκα, ε απνζήθεπζε αξρείσλ απαηηεί πςειή αληνρή φπσο απηή κεηαθξάδεηαη σο κεγάινο φγθνο δεδνκέλσλ, αιιά δε ρξεηάδεηαη πςειή δηαζεζηκφηεηα νχηε ηαρεία πξφζβαζε. Δπνκέλσο ζπζηήλεηαη ζην S3 λα παξέρεη ππεξεζίεο θαη λα ηηο θνζηνινγεί θιηκαθσηά βάζεη ηεο απαηηνχκελεο αλαινγίαο αληνρήο: δηαζεζηκφηεηαο: πξφζβαζεο, γηα λα επηηεπρζνχλ θαιχηεξα ηηκνιφγηα (Mayur et al., 2008). Άξα ην θφζηνο είλαη πςειφηεξν γηα ηηο ππεξεζίεο πνπ παξέρνπλ θαη ηα ηξία ραξαθηεξηζηηθά επεμεξγαζίαο δεδνκέλσλ ηαπηφρξνλα. Ο Lublinsky (2009) ζηελ αλαθνξά ηνπ «Clearing the air on Cloud Computing», θάλεη ιφγν γηα πςειφηεξα θφζηε ηεο ρξήζεο ηνπ Cloud Computing ζπγθξηηηθά κε απηά ζηέγαζεο εληφο ηεο επηρείξεζεο ελφο θέληξνπ πιεξνθνξηψλ. Παξφια απηά, απηφ είλαη έλα δήηεκα πνπ πξνθχπηεη κφλν γηα ηηο κεγάιεο επηρεηξήζεηο, ελψ νη κηθξνκεζαίεο θαίλνληαη λα κελ επεξεάδνληαη, απνιακβάλνληαο ηα νθέιε ηνπ Νέθνπο. χκθσλα κε ηα ιεγφκελά ηνπ: «Τν Νέθνο θαη νη πξνζθεξόκελεο ππεξεζίεο ηνπ, πξνο ην παξόλ, είλαη πην ζειθηηθά από ηηο κηθξνύ θαη κεζαίνπ κεγέζνπο επηρεηξήζεηο [ ] θαη νη πεξηζζόηεξνη πειάηεο ηνπ Νέθνπο είλαη νη κηθξέο επηρεηξήζεηο» (Lublinsky, 2009). Απηφ νθείιεηαη ζην γεγνλφο φηη νη κηθξέο επηρεηξήζεηο δελ έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα επελδχζνπλ ζε έλα ηεξάζηην θέληξν πιεξνθνξηψλ, ην νπνίν αθνξά επελδχζεηο ζε hardware θαη ζε software, φπσο ζε έλα πιήξεο ζχζηεκα ERP. Η κεηαβιεηφηεηα ηνπ θφζηνπο είλαη ην θιεηδί γηα ηε κεηαθνξά ησλ επηρεηξεκαηηθψλ δηαδηθαζηψλ ζε ππεξεζίεο λέθνπο, φηαλ νη 50

επηρεηξήζεηο επηζπκνχλ ηε βειηηζηνπνίεζε ηεο δηαρείξηζήο ηνπ θαη ηε δπλαηφηεηα επεθηαζηκφηεηαο ησλ εθαξκνγψλ δηαρείξηζήο ηνπ. πλεπψο ηα κεηνλεθηήκαηα απφ ηε ρξήζε ηνπ Cloud Computing είλαη ηα εμήο: 1. Δλδερνκέλσο ν ρξήζηεο λα πιεξψλεη γηα ιεηηνπξγίεο νη νπνίεο είλαη πεξηηηέο ζε ζρέζε κε ηηο αλάγθεο ηνπ, φπσο ζην παξάδεηγκα ηνπ S3. 2. Οη κεγάιεο επηρεηξήζεηο πνιιέο θνξέο πεξηηηεχεη λα θάλνπλ ρξήζε ησλ ππεξεζηψλ λέθνπο, αθνχ ηειηθά ηηο ζπκθέξεη ην ηδηφθηεην θέληξν πιεξνθνξηψλ. 3.6 To Cloud Computing θαη ε αζθάιεηα ησλ πιεξνθνξηώλ Απηή ε παξάγξαθνο αζρνιείηαη κε ηα δεηήκαηα αζθάιεηαο πνπ εγείξνληαη απφ ην Cloud Computing ζηνλ επηρεηξεκαηηθφ θφζκν. 3.6.1 Αζθάιεηα πιεξνθνξηώλ ζην Cloud Όπσο έρεη αλαθεξζεί λσξίηεξα νη πεξηζζφηεξεο επηρεηξήζεηο θάλνπλ ρξήζε ηνπ Cloud Computing, θπξίσο κέζσ ηεο κεζφδνπ ρξνληθήο κίζζσζεο, πξνθεηκέλνπ λα κεηψζνπλ ηα θφζηε ηνπο. Οη επηρεηξήζεηο θάλνπλ ρξήζε ηνπ λέθνπο γηα λα απνθηήζνπλ ρψξν γηα ηελ απνζήθεπζε πιεξνθνξηψλ. Απηή ε κέζνδνο απνζήθεπζεο είλαη ζαθψο θηελφηεξε απφ απηή εληφο ηεο επηρείξεζεο, αιιά ην εξψηεκα πνπ εγείξεηαη είλαη θαηά πφζν είλαη θαη αζθαιέζηεξε ή ηνπιάρηζηνλ εμίζνπ αζθαιήο. Δπνκέλσο είλαη αλ φρη ζηελ θνξπθή, αξθεηά ςειά ζηηο πξνηεξαηφηεηεο ησλ επηρεηξήζεσλ. Όπσο θαίλεηαη θαη ζηελ εηθφλα 3.5, ε αζθάιεηα είλαη έλα δήηεκα πνπ ραίξεη ηδηαίηεξεο αλεζπρίαο, αθφκα θαη απφ ηε ζθνπηά ηεο ρξήζεο ππεξεζηψλ Νέθνπο απφ ηνπο ίδηνπο ηνπο ππαιιήινπο πξνο δεκία ηεο εηαηξίαο (The Economist, 2008). 51

Εηθόλα 3.5 Αλεζπρία επηρεηξήζεσλ γηα ηε ρξήζε ππεξεζηώλ Νέθνπο από ηνπο ππαιιήινπο πξνο δεκία ηεο εηαηξίαο (πεγή: The Economist, 2008) Πξνθεηκέλνπ λα γίλεη θαηαλνεηφ ην δήηεκα ζηεο αζθάιεηαο ζην Cloud Computing είλαη ζεκαληηθφ λα έρεη γίλεη θαηαλνεηή ε δνκή ηνπ ζπζηήκαηνο. Η θαηαλφεζε ηεο δνκήο είλαη ην ζεκείν θιεηδί γηα ηελ θαηαλφεζε ηεο αζθάιεηαο ηνπ Νέθνπο θαη ηνπ ηξφπνπ επίηεπμήο ηεο. Η δνκή αλαθέξεηαη ζε πξφηεξεο παξαγξάθνπο. Σα πεξηζζφηεξα δεηήκαηα αζθάιεηαο πνπ πξνθχπηνπλ ζην Cloud Computing είλαη απνηέιεζκα ηεο έιιεηςεο ειέγρνπ πάλσ ζηε δνκή απφ ηε κεξηά ηνπ ρξήζηε ή ηεο επηρείξεζεο. Οη πεξηζζφηεξεο επηρεηξήζεηο δε γλσξίδνπλ πνχ απνζεθεχνληαη ηα δεδνκέλα ηνπο θαη ηη είδνπο κεραληζκνί ιακβάλνπλ ρψξα γηα λα ηα πξνζηαηέςνπλ, φπσο ι.ρ. αλ ηα δεδνκέλα ηνπο είλαη θξππηνγξαθεκέλα ή φρη, πνηα κέζνδνο θξππηνγξάθεζεο έρεη εθαξκνζηεί, αλ είλαη αζθαιήο ν δίαπινο κεηαθνξάο απηψλ θαη πψο δηαρεηξίδνληαη ηα θιεηδηά θξππηνγξάθεζεο (Window Security, 2009 ). Οη Jensen et al. (2009) παξνπζίαζαλ ηα ηερληθά δεηήκαηα αζθάιεηαο ζην Cloud Computing, παξφια απηά ηα δεηήκαηα απηά ζρεηίδνληαη πεξηζζφηεξα κε ηα πξνβιήκαηα ησλ ππεξεζηψλ δηθηχνπ θαη ησλ πξνγξακκάησλ πεξηήγεζεο ζην δίθηπν παξά κε ην Νέθνο απηφ θαζεαπηφ. Απηά ηα δεηήκαηα είλαη εμίζνπ πνιχ ζεκαληηθά γηα ην Cloud Computing θαζψο ην ηειεπηαίν θάλεη εθηεηακέλε ρξήζε ησλ ππεξεζηψλ δηθηχνπ θαη νη ρξήζηεο ηνπ θάλνπλ ρξήζε ησλ πξνγξακκάησλ πεξηήγεζεο γηα λα έρνπλ πξφζβαζε ζηηο ππεξεζίεο πνπ πξνζθέξνληαη απφ ην Νέθνο. Οη πην ζπλήζεηο επηζέζεηο ζηηο ππεξεζίεο δηθηχνπ αθνξνχλ ην XML πιαίζην ηεο ππνγξαθήο, φπνπ ε XML ππνγξαθή ρξεζηκνπνηείηαη γηα πηζηνπνίεζε (Jensen et al., 2009). Η αζθάιεηα ησλ πξνγξακκάησλ πεξηήγεζεο είλαη επίζεο έλα ζεκαληηθφ δήηεκα ζην Cloud Computing δεδνκέλνπ φηη ζε έλα Τπνινγηζηηθφ Νέθνο νη ππνινγηζκνί γίλνληαη ζε 52

απνκαθξπζκέλνπο servers θαη ν ππνινγηζηήο client (δειαδή ν πεξηθεξεηαθφο ππνινγηζηήο) ρξεζηκνπνηείηαη κφλν γηα λα θάλεη ηηο κεηαβηβάζεηο ησλ πιεξνθνξηψλ (I/O Input/Output) θαη λα πηζηνπνηεί ηηο εληνιέο ζην Νέθνο. Δπνκέλσο ηα ηππηθά πξνγξάκκαηα πεξηήγεζεο είραλ ηελ αλάγθε λα ζηέιλνπλ I/O θαη απηνί ρξεζηκνπνηήζεθαλ κε δηάθνξα νλφκαηα φπσο: εθαξκνγέο δηθηχνπ, «web 2.0» ή SaaS. Παξφια απηά ε ρξήζε ησλ πξνγξακκάησλ πεξηήγεζεο δεκηνχξγεζαλ ηελ ακθηβνιία ηεο αζθάιεηαο. Σν TLS (Transport Layer Security Αζθάιεηα Μεηαθνξάο ζε Δπίπεδα) είλαη ζεκαληηθφ ζε απηφ ην δήηεκα κηαο θαη ρξεζηκνπνηείηαη επξέσο γηα πηζηνπνίεζε θαη θξππηνγξάθεζε δεδνκέλσλ. Η ππνγξαθή XML ή θσδηθνπνίεζε XML δε κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ απεπζείαο απφ ην πξφγξακκα πεξηήγεζεο θαζψο ε θσδηθνπνίεζε κπνξεί λα επηηεπρζεί κφλν κέζσ ηνπ TLS θαη νη ππνγξαθέο κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ κφλν κέζσ ηεο «ρεηξαςίαο» TLS. Δπνκέλσο ηα πξνγξάκκαηα πεξηήγεζεο εμππεξεηνχλ κφλν ζαλ παζεηηθέο απνζήθεο δεδνκέλσλ (Jensen et al., 2009). Όπσο αλαθέξζεθε θαη πξνεγνπκέλσο, πξνθεηκέλνπ λα επηηεπρζεί ε θαηαλφεζε ηεο αζθάιεηαο ηνπ κνληέινπ ηνπ Cloud Computing είλαη ζεκαληηθφ λα επηηεπρζεί ε θαηαλφεζε ησλ ζρέζεσλ θαη ηεο εμάξηεζεο κεηαμχ ησλ κνληέισλ ηνπ Νέθνπο. Γηα φιεο ηηο ππεξεζίεο Νέθνπο ην IaaS είλαη ην ζεκέιην θαη ην PaaS έρεη δνκεζεί επάλσ ζε απηφ, ελψ ην SaaS είλαη δνκεκέλν κε ηε ζεηξά ηνπ πάλσ ζην πξνεγνχκελν, φπσο πεξηγξάθεηαη θαη ζηελ εηθφλα 3.6 (Cloud Security Alliance, 2009). 53

Εηθόλα 3.6 Οη ζρέζεηο κεηαμύ ησλ κνληέισλ Νέθνπο (πεγή: Cloud Security Alliance, 2009) Οη έιεγρνη αζθαιείαο ζην Cloud Computing δελ είλαη δηαθνξεηηθνί απφ απηνχο ζε έλα πεξηβάιινλ πιεξνθνξηαθνχ ζπζηήκαηνο. Παξφια απηά, επεηδή ην Cloud Computing ρξεζηκνπνηεί δηαθνξεηηθά κνληέια ππεξεζίαο, ιεηηνπξγηθά κνληέια θαη ηερλνινγίεο, παξνπζηάδεη δηαθνξεηηθά ξίζθα γηα έλαλ νξγαληζκφ. Η αζθάιεηα ηεο επηρείξεζεο εθαξκφδεηαη ζε έλα ή ζε πεξηζζφηεξα επίπεδα αλάινγα κε ηηο εγθαηαζηάζεηο (θπζηθή αζθάιεηα), κε ηε δνκή ηνπ δηθηχνπ ηεο (αζθάιεηα δηθηχνπ), κε ην πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκά 54

ηεο (αζθάιεηα ζπζηήκαηνο) θαη κε ηηο ππφινηπεο εθαξκνγέο πνπ ρξεζηκνπνηεί (αζθάιεηα εθαξκνγψλ). Οη ππεπζπλφηεηεο αζθαιείαο ηνπ παξφρνπ θαη ηνπ θαηαλαισηή εμαξηψληαη απφ ηα κνληέια Νέθνπο. Γηα παξάδεηγκα ην AWS EC2 ηεο Amazon.com (ην νπνίν πξφθεηηαη γηα έλα IaaS) θαηαλέκεη ηελ επζχλε ηεο αζθάιεηαο σο εμήο: ν πάξνρνο δηαρεηξίδεηαη ηε θπζηθή αζθάιεηα θαη ηελ αζθάιεηα ηνπ δηθηχνπ, ελψ ν ρξήζηεο είλαη ππεχζπλνο γηα ην πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα θαη ηηο ππφινηπεο εθαξκνγέο πνπ ρξεζηκνπνηεί (Cloud Security Alliance, 2009). Αλ ζα ζέιακε λα δνχκε ηελ θαηαλνκή ηεο επζχλεο ζα κπνξνχζακε λα πνχκε φηη φπσο θαίλνληαη ηα ηξία δηαθνξεηηθά κνληέια Νέθνπο ζηελ εηθφλα 3.2, ν ρξήζηεο έρεη κεγαιχηεξε επζχλε φζν κηθξφηεξν είλαη ην πιαίζην ηνπ κνληέινπ. Δίλαη πνιχ ζεκαληηθφ λα γίλνπλ θαηαλνεηέο νη δηαθνξέο κεηαμχ ησλ κνληέισλ ππεξεζηψλ γηα ηε ζηάζε δηαρείξηζεο ξίζθνπ ησλ επηρεηξήζεσλ. χκθσλα κε ηε Cloud Computer Alliance (2009), πέξα απφ ηελ αξρηηεθηνληθή, ππάξρνπλ θάπνηνη αθφκε παξάγνληεο πνπ πξέπεη λα ιεθζνχλ ππφςε φηαλ γίλεηαη αλαθνξά ζηελ αζθάιεηα ελφο Νέθνπο. Απηνί νη παξάγνληεο ρσξίδνληαη ζε δχν ηνκείο: ηνλ Σνκέα Γηαθπβέξλεζεο θαη ηνλ Δπηρεηξεζηαθφ Σνκέα. Ο Σνκέαο Γηαθπβέξλεζεο είλαη επξχο θαη αληηκεησπίδεη ζηξαηεγηθά δεηήκαηα θαη δεηήκαηα ηνπ ζπκβνιαίνπ αζθαιείαο εληφο ελφο πεξηβάιινληνο Νέθνπο, ελψ ν Δπηρεηξεζηαθφο Σνκέαο αζρνιείηαη κε πην βξαρππξφζεζκα δεηήκαηα αζθαιείαο θαη δεηήκαηα εθαξκνγήο ησλ πνηθηιηψλ αξρηηεθηνληθήο (Cloud Security Alliance, 2009). Ο Σνκέαο Γηαθπβέξλεζεο πεξηιακβάλεη: 1. Γηαθπβέξλεζε θαη δηαρείξηζε επηρεηξεκαηηθνχ ξίζθνπ Αζρνιείηαη κε ηελ ηθαλφηεηα ηνπ νξγαληζκνχ λα δηνηθείηαη θαη λα κεηξάεη ην επηρεηξεκαηηθφ ξίζθν πνπ δεκηνπξγείηαη απφ ην Cloud Computing. Αληηκεησπίδεη δεηήκαηα φπσο λνκηθέο πξνηεξαηφηεηεο γηα παξαβηάζεηο ηεο ζπκθσλίαο, ηελ ηθαλφηεηα ησλ ρξεζηψλ λα εθηηκνχλ επαξθψο ην ξίζθν ηνπ παξφρνπ ππεξεζηψλ Νέθνπο, ηελ επζχλε λα πξνζηαηεχεη επαίζζεηα δεδνκέλα θαη ην πψο ηα δηεζλή ζχλνξα κπνξνχλ επεξεάζνπλ φια ηα πξνεγνχκελα. 2. Ννκηθή θαη ειεθηξνληθή θάιπςε Αθνξά ζηα λνκηθά δεηήκαηα πνπ πξνθχπηνπλ φηαλ κηα επηρείξεζε κεηαβαίλεη ζε ππεξεζίεο Νέθνπο, φπσο απαηηήζεηο πξνζηαζίαο πιεξνθνξηψλ θαη ππνινγηζηηθψλ ζπζηεκάησλ, παξαβηάζεηο αζθαιείαο, θαλνληζηηθέο απαηηήζεηο, απαηηήζεηο απνξξήηνπ, δηεζλείο λφκνπο θιπ. 55

3. πκβαηφηεηα θαη ινγηζηηθφο έιεγρνο Αθνξά ηε δηαηήξεζε θαη παξνρή ζπκβαηφηεηαο φηαλ ε επηρείξεζε κεηαβαίλεη ζε Cloud Computing. 4. Γηαρείξηζε θχθινπ δσήο ησλ πιεξνθνξηψλ Αζρνιείηαη κε ηε δηαρείξηζε ησλ δεδνκέλσλ πνπ παξακέλνπλ ζην Νέθνο, φπσο είλαη νη έιεγρνη απνδεκίσζεο πνπ κπνξνχλ λα εθαξκνζηνχλ φηαλ ράλεηαη ν θπζηθφο έιεγρνο, ην πνηνο είλαη ππεχζπλνο γηα ην απφξξεην ησλ πιεξνθνξηψλ, ε αθεξαηφηεηα θαη ε δηαζεζηκφηεηα. 5. Φνξεηφηεηα θαη δηαιεηηνπξγηθφηεηα Αθνξά ηε κεηαθνξά ησλ δεδνκέλσλ απφ έλαλ πάξνρν ζε έλαλ άιιν θαη ηελ επηζηξνθή απηψλ ζηελ επηρείξεζε. Σα πεξηζζφηεξα Νέθε βαζίδνληαη ζε αλνηρηέο δνκέο, πνπ επηηξέπνπλ ηε κεηαθνξά απφ έλαλ πάξνρν ζε έλα άιιν. Παξάδεηγκα είλαη ε Google πνπ έρεη εγθαηαζηήζεη νκάδα κεραληθψλ ππεχζπλσλ απνθιεηζηηθά γηα ηε κεηαθνξά δεδνκέλσλ κεηαμχ παξφρσλ (The Economist, 2009). Ο Δπηρεηξεζηαθφο Σνκέαο πεξηιακβάλεη: 1. Παξαδνζηαθή αζθάιεηα, επηρεηξεζηαθή ζπλνρή θαη αλάθηεζε πιεξνθνξηψλ Λακβάλεη ππφςε ηνπ ηνλ ηξφπν πνπ νη ρξεζηκνπνηνχκελεο ιεηηνπξγηθέο δηαδηθαζίεο ζηελ εθαξκνγή αζθάιεηαο επεξεάδνληαη απφ ην Cloud Computing. Απηφ ην θνκκάηη επίζεο εζηηάδεη ζηα ξίζθα πνπ ιακβάλνληαη απφ ηηο ππεξεζίεο Νέθνπο ζπλαξηήζεη κε ηηο πξνζδνθίεο ηεο επηρείξεζεο γηα θαιχηεξε δηαρείξηζε ηνπ ξίζθνπ. 2. Λεηηνπξγίεο ηνπ θέληξνπ πιεξνθνξηψλ Αζρνιείηαη κε ηελ αμηνιφγεζε ηνπ θέληξνπ πιεξνθνξηψλ ηνπ παξφρνπ θαη ηελ αξρηηεθηνληθή ηνπ ζαλ παξάγνληεο γηα ηε καθξφρξνλε ζηαζεξφηεηά ηνπ. 3. Αληηκεηψπηζε πεξηζηαηηθψλ, εηδνπνηήζεηο θαη απνθαηάζηαζε Αζρνιείηαη κε ηα modules πνπ πξέπεη λα είλαη εγθαηεζηεκέλα θαη ζηνλ πάξνρν αιιά θαη ζην ρξήζηε γηα λα εμαζθαιηζηεί κηα ζσζηή αληηκεηψπηζε ελφο αλαπάληερνπ πεξηζηαηηθνχ. 4. Αζθάιεηα εθαξκνγψλ Σν θνκκάηη απηφ εζηηάδεη ζηελ αζθάιηζε ηνπ ινγηζκηθνχ εθαξκνγψλ πνπ ηξέρνπλ ή αλαπηχζζνληαη εληφο ηνπ Νέθνπο. Απηφ πεξηιακβάλεη ηελ επηινγή αλ κηα επηρείξεζε ζα κεηαβεί ζε ππεξεζίεο Νέθνπο θαη, αλ λαη, ην πνην κνληέιν λα πηνζεηήζεη (IaaS, PaaS ή SaaS). 5. Κσδηθνπνίεζε θαη δηαρείξηζε θιεηδηψλ Αλαγλσξίδεη ηε ζσζηή ρξήζε θσδηθνπνίεζεο θαη ηελ επεθηαζηκφηεηα ηεο δηαρείξηζεο θιεηδηψλ. Δπηπιένλ αζρνιείηαη κε ην αλ είλαη απαξαίηεην λα 56

ρξεζηκνπνηεζνχλ ε θσδηθνπνίεζε θαη ε δηαρείξηζε θιεηδηψλ, πξνθεηκέλνπ λα δηαζθαιηζηεί ε πξφζβαζε ζηνπο πφξνπο αιιά θαη λα πξνζηαηεπηνχλ ηα δεδνκέλα. 6. Γηαρείξηζε ηαπηφηεηαο θαη πξφζβαζεο (IAM Identity and Access Management) Αθνξά ηε δηαρείξηζε ησλ ηαπηνηήησλ θαη ηε κφριεπζε ησλ ππεξεζηψλ θαηαιφγνπ γηα λα παξάζρεη έιεγρν πξφζβαζεο. Λακβάλεη επηπιένλ ππφςε ηελ εθηίκεζε ηεο εηνηκφηεηαο ηεο επηρείξεζεο λα δηεμάγεη κηα δηαρείξηζε ηαπηφηεηαο θαη πξφζβαζεο βαζηζκέλε ζηηο αξρέο ηνπ Νέθνπο. 7. Γεκηνπξγία εηθνληθψλ πφξσλ (Virtualization) Σν θνκκάηη απηφ αζρνιείηαη κε ηε ρξήζε ηνπ virtualization ζην Cloud Computing. Γηεξεπλά ηα ξίζθα πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ πνιιαπιή κίζζσζε (multi-tenancy), κε ηελ απνκφλσζε ησλ εηθνληθψλ κεραλεκάησλ, κε ηε ζπζηέγαζε ησλ ηειεπηαίσλ, κε ηα ηξσηά ζεκεία ηνπ θεληξηθνχ ειέγρνπ ησλ εηθνληθψλ κεραλεκάησλ θιπ. Δπίζεο ιακβάλεη ππφςε ηνπ δεηήκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε ηε δεκηνπξγία εηθνληθνχ software ή hardware (Cloud Security Alliance, 2009). Ο Δπξσπατθφο Οξγαληζκφο Γηθηχνπ θαη Αζθάιεηαο Πιεξνθνξηψλ (ENISA European Network and Information Security Agency) επίζεο αζρνιήζεθε κε δεηήκαηα αζθαιείαο θαη παξείρε ηα πην ζεκαληηθά ξίζθα ζηελ αζθάιεηα θαηά ηελ πηνζέηεζε ηνπ Cloud Computing, ηα νπνία πξέπεη λα ιεθζνχλ ππφςε πξηλ ηε κεηάβαζε ζε ππεξεζίεο Νέθνπο. Παξνπζίαζε 35 ξίζθα ηα νπνία ζρεηίδνληαη κε ηελ αζθάιεηα θαηά ηελ πηνζέηεζε ηνπ Cloud Computing (Cattedu θαη Hobgen, 2009). Απηά ηα ξίζθα κπνξνχλ λα δηαρσξηζηνχλ ζηηο εμήο θαηεγνξίεο: πκβφιαην αζθαιείαο θαη ξίζθα νξγαληζκνχ, φπσο ην «lock-in» ηνπ παξφρνπ, ε απψιεηα δηαθπβέξλεζεο, νη δπζθνιίεο ζπκβαηφηεηαο θαη ε απφθηεζε παξφρνπ ππεξεζηψλ Νέθνπο. Σερληθά ξίζθα, φπσο δηαξξνή πιεξνθνξηψλ, απψιεηα θιεηδηψλ θσδηθνπνίεζεο θαη ζχγθξνπζε κεηαμχ ησλ δηαδηθαζηψλ εθαξκνζκέλεο απφ πειάηεο γηα κείσζε ηεο ηξσηφηεηαο ησλ ζπζηεκάησλ θαη ησλ πιαηθφξκσλ Νέθνπο. Ννκηθά ξίζθα, φπσο είλαη ε πξνζηαζία δεδνκέλσλ θαη ε αδεηνδφηεζε ινγηζκηθνχ. Ρίζθα πνπ δελ είλαη απνθιεηζηηθά γηα ηηο ππεξεζίεο Νέθνπο, φπσο πξνβιήκαηα δηθηχνπ, κε εμνπζηνδνηεκέλε πξφζβαζε ζηα θέληξα πιεξνθνξηψλ θαη θπζηθέο θαηαζηξνθέο (Catteddu θαη Hogben, 2009). 3.6.2 Οθέιε αζθάιεηαο από ην Cloud Computing πδεηήζεθαλ ηα δεηήκαηα γηα ηελ απνζήθεπζε δεδνκέλσλ κε ηε ρξήζε ηνπ Cloud Computing. Παξφια απηά πξέπεη λα γίλεη λχμε γηα ηα νθέιε απηήο ηεο δηαδηθαζίαο. Ο Δπξσπατθφο Οξγαληζκφο Γηθηχνπ θαη Αζθάιεηαο Πιεξνθνξηψλ (ENISA European 57

Network and Information Security Agency) έρεη εξεπλήζεη ηα νθέιε ησλ επηρεηξήζεσλ, ζρεηηθά κε απηφ ην θνκκάηη, πνπ πηνζεηνχλ ην Cloud Computing θαη αλαδεηθλχεη ζεκαληηθέο δπλαηφηεηεο βειηίσζεο ηεο αζθάιεηαο ηεο επηρείξεζεο θαη ηξφπνπο γηα λα επηηεπρζεί απηφ. Αθνινπζνχλ ηα ζεκαληηθφηεξα νθέιε: 1. Οηθνλνκίεο θιίκαθαο Δίλαη γεγνλφο φηη φινη νη ηχπνη κέηξσλ αζθαιείαο πνπ εθαξκφδνληαη ζε κεγάιε θιίκαθα είλαη θζελφηεξνη. Δπνκέλσο, πηνζεηψληαο ην Cloud Computing νη επηρεηξήζεηο απνθηνχλ θαιχηεξε πξνζηαζία γηα ην ίδην πνζφ ρξεκάησλ. Η πξνζηαζία πεξηιακβάλεη θάζε είδνπο ακπληηθνχ κέηξνπ φπσο είλαη ηα θίιηξα ησλ δηαθηλνχκελσλ πιεξνθνξηψλ, ειιείςεηο ζε hardware θαη software, ηζρπξή πηζηνπνίεζε, απνηειεζκαηηθή πξφζβαζε βάζεη ηνπ ξφινπ ηνπ θαζελφο ζηελ επηρείξεζε πνπ επηζπκεί ηελ πξφζβαζε θαη πξνεπηιεγκέλεο, θεληξηθά ππνβνεζνχκελεο, ιχζεηο δηαρείξηζεο ηαπηφηεηαο αλαγλψξηζεο. Όιεο απηέο νη κνξθέο πξνζηαζίαο βειηηψλνπλ ηηο επηδξάζεηο ηνπ δηθηχνπ ζπλεξγαζίαο αλάκεζα ζε δηάθνξα ζπλεξγάηεο πνπ ζπκκεηέρνπλ ζηελ άκπλα (Catteddu θαη Hobgen, 2009). Δπηπξφζζεηα ζε απηά ηα νθέιε έρνπκε ηα εμήο: i. Πνιιαπιέο ηνπνζεζίεο Οη πάξνρνη ππεξεζηψλ Νέθνπο ππνρξεσηηθά ζπληεξνχλ νηθνλνκηθνχο πφξνπο γηα ηελ αλαπαξαγσγή πεξηερνκέλνπ (αληηγξαθή ήδε ππάξρνληνο πιηθνχ), εληζρχνληαο έηζη ηελ αλεμαξηεζία απφ ηελ απνηπρία. Με απηφ ηνλ ηξφπν παξέρεηαη «αλάξξσζε» απφ νπνηαζδήπνηε κνξθήο δεκηά. ii. Γίθηπα αηρκήο Σν Cloud Computing παξέρεη αμηνπηζηία, βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο θαη ιηγφηεξα πξνβιήκαηα δηθηχνπ γηα ηηο επηρεηξήζεηο, δεδνκέλνπ φηη παξέρεη ηειεπηαίαο ηερλνινγίαο δπλαηφηεηεο απνζήθεπζεο, επεμεξγαζίαο πιεξνθνξηψλ θαη παξάδνζεο απηψλ. iii. Σαρχηεξε αληαπφθξηζε ζε νηαζδήπνηε κνξθήο πεξηζηαηηθφ Οη πάξνρνη ππεξεζηψλ Νέθνπο ρξεζηκνπνηνχλ ζπζηήκαηα πνπ ηνπο επηηξέπνπλ άκεζε θαη απνηειεζκαηηθή αληαπφθξηζε ζε νπνηαζδήπνηε κνξθήο πεξηζηαηηθφ, ι.ρ. ηνπο επηηξέπνπλ άκεζε αληαπφθξηζε ιφγσ γξήγνξεο αλαγλψξηζεο κηαο εθαξκνγήο θαθφβνπινπ ινγηζκηθνχ (malware). iv. Γηαρείξηζε απεηιψλ Οη κηθξέο επηρεηξήζεηο δε δχλαληαη λα δηαζέζνπλ πφξνπο γηα λα πξνζιάβνπλ εηδηθνχο λα αληηκεησπίδνπλ ζπγθεθξηκέλα δεηήκαηα αζθαιείαο, ελ αληηζέζεη κε ηνπ παξφρνπο ππεξεζηψλ Νέθνπο νη νπνίνη, φρη κφλν κπνξνχλ λα ηνπο δηαζέζνπλ, αιιά θαη αλαπηχζζνπλ ζηξαηεγηθέο δηαρείξηζεο απηψλ (Catteddu θαη Hogben, 2009). 58

2. Η αζθάιεηα ζα κέζν δηαθνξνπνίεζεο ηεο αγνξάο Γηα ηηο πεξηζζφηεξεο επηρεηξήζεηο ε αζθάιεηα είλαη ην πην ζεκαληηθφ δήηεκα πνπ ιακβάλεηαη ππφςε θαηά ηε κεηάβαζε ησλ ιεηηνπξγηψλ ηνπο ζε Νέθνο. Οη επηινγέο ηνπο γίλνληαη κε βάζε ηε θήκε ηεο εκπηζηεπηηθφηεηαο, ηα γεληθά νθέιε απφ ην Cloud Computing, ηα ξίζθα θαη ηηο ζπζηάζεηο γηα ηελ αθεξαηφηεηα θαη ηεο απζεληηθφηεηαο ηεο αζθάιεηαο ησλ πιεξνθνξηψλ, φπσο επίζεο θαη ηελ αζθάιεηα ησλ ππεξεζηψλ πνπ πξνζθέξεη ν πάξνρνο. Απηφ νδεγεί ηνπο παξφρνπο ησλ ππεξεζηψλ Νέθνπο λα βειηηψλνπλ ηελ αζθάιεηά πνπ πξνζθέξνπλ κέζα απφ ηνλ αληαγσληζκφ ηεο αγνξάο (Catteddu θαη Hogben, 2009). 3. Σππνπνηεκέλα πεξηβάιινληα γηα ηε δηαρείξηζε ησλ ππεξεζηψλ αζθαιείαο πρλά πξνζθέξνληαη απφ ηνπο κεγάινπο παξφρνπο ππεξεζηψλ λέθνπο αλνηρηά ηππνπνηεκέλα πεξηβάιινληα γηα ηε δηαρείξηζε ησλ ππεξεζηψλ αζθαιείαο. Απηφ πξνζθέξεη κηα αλνηρηή αγνξά ππεξεζηψλ αζθαιείαο φπνπ νη πειάηεο κπνξνχλ λα επηιέμνπλ αξρηθά ή λα κεηαπεδήζνπλ ζε άιιν πάξνρν πην εχθνια κε πνιχ ρακειά ιεηηνπξγηθά θφζηε. Γειαδή έλαο ρξήζηεο κπνξεί λα έρεη ζηε δηάζεζή ηνπ ηνπο πφξνπο πνπ πξνζθέξνληαη απφ έλαλ πάξνρν, πιελ ηνλ πφξν παξνρήο αζθάιεηαο, θαη ηνλ πφξν παξνρήο αζθάιεηαο λα ηνλ αληινχλ απφ άιιν πάξνρν επηιέγνληαο αλά πάζα ζηηγκή απφ κία αλνηρηή αγνξά. Δπνκέλσο ν ρξήζηεο κπνξεί λα απμήζεη ηνλ ηειεπηαίν πφξν θαηά βνχιεζε, αλάινγα κε ηελ εθάζηνηε δήηεζε, ρσξίο λα επεξεάδνληαη νη ππφινηπνη πφξνη ηνπ ζπζηήκαηφο ηνπ (Catteddu θαη Hogben, 2009). 4. Γξήγνξε θαη έμππλε επέθηαζε ησλ πφξσλ Τπάξρνπλ ήδε πνιινί πφξνη πνπ ππνζηεξίδνληαη απφ ηηο ππεξεζίεο Νέθνπο, φπσο είλαη ε απνζήθεπζε, ε δηάξθεηα ρξήζεο επεμεξγαζίαο δεδνκέλσλ (CPU), ε κλήκε (RAM), νη ππεξεζίεο δηθηχνπ θαη ε ρξήζε εηθνληθψλ κεραλεκάησλ. Όινη απηνί νη πφξνη κπνξνχλ λα επεθηαζνχλ γξήγνξα αληαπνθξηλφκελνη ζηε δήηεζε θαη, θαζψο εμειίζζεηαη ε ηερλνινγία, γίλνληαη φιν θαη πην επέιηθηε ε δπλαηφηεηα επέθηαζήο ηνπο. Οη πάξνρνη ππεξεζηψλ Νέθνπο δηαζέηνπλ επίζεο πφξνπο θαη δπλαηφηεηεο αλαδηαλνκήο ηνπο φπσο είλαη ην θηιηξάξηζκα ησλ πιεξνθνξηψλ γηα ιφγνπο αζθαιείαο, ε θσδηθνπνίεζε θιπ φηαλ κηα επίζεζε (ι.ρ. κία DDoS Distributed Denial of Service) είλαη πηζαλφ λα ιάβεη ρψξα, πξνθεηκέλνπ λα απμήζνπλ ηα κέηξα αζθαιείαο. Δπνκέλσο νη πάξνρνη κπνξνχλ λα πεξηνξίζνπλ ηηο επηπηψζεηο θάπνησλ επηζέζεσλ ελάληηα ζηε δηαζεζηκφηεηα θάπνησλ πφξσλ πνπ θηινμελνχληαη ζην Νέθνο ρξεζηκνπνηψληαο ζπλδπαζηηθά ηελ επέιηθηε αλαδηαλνκή ησλ πφξσλ θαη ηελ θαηάιιειε κέζνδν βειηηζηνπνίεζεο ησλ πφξσλ. Γη απηφ ην ιφγν ε ηθαλφηεηα λα επεθηείλνληαη δπλακηθά θαη επέιηθηα νη πφξνη, πνπ ζπκβάινπλ ζηελ άκπλα, θαηά βνχιεζε απνηειεί έλα ζηαζεξφ φθεινο γηα ηηο επηρεηξήζεηο. 59

Δπηπιένλ, φζν πεξηζζφηεξν επεθηάζηκνη είλαη νη πφξνη «δηαηξεκέλνη» ζε κηθξά θιάζκαηα επέθηαζεο φληαο ηνηνπηνηξφπσο πην επέιηθηνη, ηφζν θζελφηεξε είλαη άκεζε αληαπφθξηζε ζε απφηνκεο θνξπθψζεηο ηεο δήηεζεο (Catteddu θαη Hogben, 2009). 5. Έιεγρνο θαη ζπιινγή ζηνηρείσλ Η IaaS ππνζηεξίδεη ηελ θισλνπνίεζε θαηά βνχιεζε (on demand) ησλ εηθνληθψλ κεραλψλ, νπφηε θαηά ηελ παξαβίαζε ηεο αζθάιεηαο ν ρξήζηεο κπνξεί λα θαηαζθεπάζεη κηα εηθφλα ηεο εηθνληθήο κεραλήο γηα αλάιπζε ηνπ πεξηζηαηηθνχ offline. Απηφ ζπλεπάγεηαη ιηγφηεξνο ρξφλνο γηα ηελ αλάιπζε. Δπηπιένλ, ζε πεξίπησζε πνπ απαηηείηαη επηπιένλ απνζεθεπηηθφο ρψξνο γηα ηελ επεμεξγαζία δεδνκέλσλ, κπνξνχλ λα δεκηνπξγεζνχλ πνιινί θιψλνη θαη ε αλάιπζε λα πξαγκαηνπνηεζεί ελ παξαιιήισ κεηψλνληαο δξαζηηθά ην ρξφλν επεμεξγαζίαο. Έηζη παξέρεηαη ην πιενλέθηεκα ηεο βειηίσζεο ηεο a posteriori αλάιπζεο πνπ αθνξά δεηήκαηα αζθαιείαο θαη ηεο αχμεζεο εο πηζαλφηεηαο ηνπ εληνπηζκνχ ηνπ ζχηε. Σν Cloud Computing παξέρεη επηπιένλ νηθνλνκηθά ζπκθέξνπζα απνζήθεπζε θαηαγξαθψλ, πξνζθέξνληαο πεξηεθηηθέο θαηαγξαθέο (Catteddu θαη Hogben, 2009). 6. Καιχηεξε δηαρείξηζε θηλδχλνπ Η δηαρείξηζε δηαθφξσλ ζελαξίσλ θηλδχλνπ ζε κηα πκθσλία Δπηπέδνπ Τπεξεζηψλ (SLA Service Level Agreement) θαη ε επηξξνή ησλ παξαβηάζεσλ αζθαιείαο ζηε θήκε θηλεηνπνηνχλ ηνπο παξφρνπ ππεξεζηψλ Νέθνπο γηα πξαγκάησζε πεξηζζφηεξσλ εζσηεξηθψλ ειέγρσλ θαη δηαδηθαζηψλ αμηνιφγεζεο θηλδχλνπ. Απηφ βνεζάεη ζηνλ εληνπηζκφ ησλ θηλδχλσλ, νη νπνίνη δηαθνξεηηθά δε ζα εληνπίδνληαλ, απμάλνληαο έηζη ηα νθέιε (Catteddu θαη Hogben, 2009). 7. πγθέληξσζε πφξσλ Η ζπγθέληξσζε ησλ πφξσλ κεηνλεθηεί ζηελ αζθάιεηα ρσξίο ακθηβνιία αιιά έρεη θαη αξθεηά πιενλεθηήκαηα. Θεσξψληαο ηελ χπαξμε ηθαλνπνηεηηθψλ κέηξσλ αζθαιείαο δεδνκέλε, ε ζπγθέληξσζε ησλ πφξσλ πιενλεθηεί ζηε θζελφηεξε παξακεηξνπνίεζε θαη ζην θζελφηεξν έιεγρν πξφζβαζεο αλά κνλάδα πφξνπ, ζηε θζελφηεξε εθαξκνγή νινθιεξσκέλεο πνιηηηθήο αζθάιεηαο θαη ειέγρνπ πάλσ ζηε δηαρείξηζε δεδνκέλσλ θαη ζηε δηαρείξηζε πεξηζηαηηθψλ, φπσο επίζεο θαη θζελφηεξεο δηαδηθαζίεο ζπληήξεζεο (Catteddu θαη Hogben, 2009). 8. Απνηειεζκαηηθέο αλαβαζκίζεηο θαη πξνεπηινγέο (defaults) ην Cloud Computing νη εηθφλεο ησλ εηθνληθψλ κεραλψλ θαη ην software πνπ ρξεζηκνπνηείηαη απφ ηνπο πειάηεο κπνξεί λα αλαβαζκηζηεί κε ηηο ηειεπηαίεο εθδφζεηο θαη ξπζκίζεηο αζθαιείαο. Παξάιιεια κε απηφ νη ππεξεζίεο IaaS πξνζθέξνπλ πεξηβάιινληα 60