ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ειζαγφγή ζηην πληροθορική Ενόηηηα 8: Λνγηζκηθό Βξάλα Βαζηιηθή Σκήκα Γηνίθεζεο Δπηρεηξήζεσλ
Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται ςε άδειεσ χρήςησ Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπωσ εικόνεσ, που υπόκειται ςε άλλου τφπου άδειασ χρήςησ, η άδεια χρήςησ αναφζρεται ρητώσ. 2
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό ζχει αναπτυχθεί ςτα πλαίςια του εκπαιδευτικοφ ζργου του διδάςκοντα. Το ζργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα ςτο ΤΕΙ Κεντρικήσ Μακεδονίασ» ζχει χρηματοδοτήςει μόνο τη αναδιαμόρφωςη του εκπαιδευτικοφ υλικοφ. Το ζργο υλοποιείται ςτο πλαίςιο του Επιχειρηςιακοφ Προγράμματοσ «Εκπαίδευςη και Δια Βίου Μάθηςη» και ςυγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ζνωςη (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικοφσ πόρουσ. 3
Λογιζμικό Λνγηζκηθό: ύλνιν πξνγξακκάησλ δηαζέζηκα ζην ρξήζηε. Πξόγξακκα: Αιιεινπρία νδεγηώλ πξνο ησλ Η/Τ γηα ηελ εθηέιεζε ζπγθεθξηκέλεο δηαδηθαζίαο 4
Καηηγορίες Λογιζμικού Πξνγξάκκαηα ζπζηήκαηνο Λεηηνπξγηθό ζύζηεκα Γιώζζεο πξνγξακκαηηζκνύ Λνγηζκηθό εθαξκνγώλ Λνγηζκηθό δηθηύνπ Γηάθνξεο εθαξκνγέο 5
Στέζη τρήζηη-μητανής Χρήστης Η/Υ Λ/Σ Ευαρμογές 6
Λειηοσργικό ζύζηημα Λεηηνπξγηθό ζύζηεκα είλαη έλα ζύλνιν πξνγξακκάησλ - αξρείσλ ηα νπνία θνξηώλνληαη ζηνλ Η/Τ θαηά ην μεθίλεκα ηνπ θαη αλαιακβάλνπλ ηελ δηαρείξηζε ηεο κεραλήο θαη ηελ επηθνηλσλία ηεο κε ην εμσηεξηθό πεξηβάιινλ. 7
Βαζικές διεργαζίες ΛΣ Σν Λ αλαιακβάλεη ηελ εθηέιεζε δηεθπεξαίσζε ησλ παξαθάησ δηαδηθαζηώλ: Γηαρείξηζε θαη νξγάλσζε αξρείσλ Οξγάλσζε κλήκεο θαη ηνλ ηξόπν πξνζπέιαζεο ηεο από ηηο εθαξκνγέο Γηαρείξηζε ηεο CPU θαη ηνλ ηξόπν πνπ απηή ζα εθηειέζεη ηηο δηάθνξεο δηαδηθαζίεο Δπηθνηλσλία κε ηα πεξηθεξεηαθά Γηεπθόιπλζε ηνπ ρξήζηε ζηελ πξνεηνηκαζία ησλ πξνγξακκάησλ θαζώο θαη ζηελ βειηηζηνπνίεζε θαη παξαθνινύζεζε ηεο εθηέιεζεο ησλ δηαδηθαζηώλ 8
Καηηγορίες ΛΣ Σα Λ δηαθξίλνληαη κε βάζε ηα παξαθάησ ραξαθηεξηζηηθά: Αξηζκόο ρξεζηώλ πνπ κπνξνύλ λα εμππεξεηεζνύλ ηαπηόρξνλα (single user multi user) Αξηζκόο πξνγξακκάησλ ή δηαδηθαζηώλ πνπ κπνξνύλ λα ηξέμνπλ ηαπηόρξνλα (single tasking multi tasking) Σξόπν εθηέιεζεο ή ρξνλνδξνκνιόγεζεο πξνγξακκάησλ (batch time sharing) 9
Διατείριζη ηης CPU από ηο ΛΣ Σα Λ δηαρεηξίδεηαη ηε CPU κε ηξόπν πνπ λα επηηξέπεη ηελ πξνζπέιαζε ζε απηήλ όισλ ησλ ρξεζηώλ θαη όισλ ησλ δηαδηθαζηώλ. Τπάξρνπλ εηδηθά πξνγξάκκαηα: Γηα ρξνληζκό (ρξνλνπξνγξακκαηηζηήο ή scheduler) Γηα θαηαλνκή ηνπ ρξόλνπ ηεο CPU (δηαλεκεηήο ή dispatcher) Καηαγξαθή δηαδηθαζηώλ (process status) Υεηξηζκόο δηαθνπηώλ ηεο CPU (interrupt handler) 10
Διατείριζη ηης RAM από ηο ΛΣ H δηαρείξηζε ηεο RAM είλαη δνπιεηά ηνπ Λ. Έλα απαξαίηεην ηκήκα ηνπ Λ θνξηώλεηαη ζηε RAM κε ην μεθίλεκα ηνπ Η/Τ. ηηο επόκελεο ζέζεηο κλήκεο θνξηώλνληαη νη εθαξκνγέο θαη ηα πξνγξάκκαηα ησλ ρξεζηώλ. Σν ζεκείν πνπ ζα θνξησζνύλ ηα δεδνκέλα ηνπ ρξήζηε θαζνξίδεηαη από ην Λ. ε πεξίπησζε πνπ ηα δεδνκέλα θαη ηα πξνγξάκκαηα είλαη αξθεηά κεγάια ην Λ ρξεζηκνπνηεί δηάθνξεο ηερληθέο, όπσο ην λα βιέπεη ηκήκα ηνπ ζθιεξνύ δίζθνπ σο RAM. ηηο δηαδηθαζίεο δηαρείξηζεο ηεο κλήκεο πεξηιακβάλεηαη θαη ε ηκεκαηνπνίεζε ηεο. Με ηελ κέζνδν απηή θάζε κηα δηαδηθαζία ηξέρεη ρξεζηκνπνηώληαο ην δηθό ηεο θνκκάηη κλήκεο. 11
Διατείριζη αρτείφν από ηο ΛΣ (1) Αξρείν είλαη έλα απηνδύλακν ζύλνιν πιεξνθνξηώλ κε ζπγθεθξηκέλν όλνκα, κέγεζνο θαη ηδηόηεηεο πνπ πξνζδηνξίδνπλ ηνλ ηξόπν πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζεί. Κάζε αξρείν θνξηώλεηαη ζηελ RAM όηαλ πξόθεηηαη λα ρξεζηκνπνηεζεί. To Λ επίζεο κπνξεί λα: Δγγξάθεη αξρεία ζην δίζθν Γηαγξάθεη αξρεία Αλνίγεη θαη θιείλεη αξρεία (γηα δηάβαζκα θαη εγγξαθή) Αληηγξάθεη θαη κεηνλνκάδεη Σαμηλνκεί, ελεκεξώλεη αξρεία 12
Διατείριζη αρτείφν από ηο ΛΣ (2) Σν όλνκα ελόο αξρείνπ είλαη ηεο κνξθήο: Κπξίσο_όλνκα_αξρείνπ.επέθηαζε Σν θπξίσο όλνκα δίλεηαη από ην ρξήζηε ε επέθηαζε δειώλεη ην είδνο ηνπ αξρείνπ Σν κήθνο ηνπ νλόκαηνο εμαξηάηαη από ην Λ. Η επέθηαζε δειώλεη ην είδνο ηνπ αξρείνπ π.ρ. Γξάκκα.doc Κνηλόρξεζηα.xls Πειάηεο.mdb Γπν_κέξεο_κόλν.mp3 αξρείν θεηκέλνπ αξρείν ινγηζηηθνύ θύιινπ Excel αξρείν βάζεο δεδνκέλσλ Access αξρείν ήρνπ mp3 13
Διατείριζη αρτείφν από ηο ΛΣ (3) Η απνζήθεπζε θαη νξγάλσζε ησλ αξρείσλ γίλεηαη: Άκεζε ή ηπραία πξνζπέιαζε: Σα αξρεία είλαη νξγαλσκέλα κε ηελ βνήζεηα ελόο πίλαθα πεξηερνκέλσλ (index). Η ζέζε ζην δίζθν θαη ηα ζηνηρεία ηνπ αξρείνπ θαηαγξάθνληαη ζε έλαλ εηδηθό ρώξν πνπ θαιείηαη πίλαθαο αλαθνξάο ησλ αξρείσλ(file Allocation Table, FAT). Καηά ηελ αλάθηεζε ελόο αξρείνπ δηαβάδεηαη πξώηα ε ζέζε από ηνλ πίλαθα αλαθνξάο. Ο ηξόπνο απηόο πξόζβαζεο ζηηο πιεξνθνξίεο είλαη ηαρύηαηνο. εηξηαθή νξγάλσζε: Ο ηξόπνο απηόο αθνινπζείηαη θπξίσο ζηηο καγλεηηθέο ηαηλίεο. Σα αξρεία εγγξάθνληαη ην έλα κεηά ην άιιν. Α αλάθηεζε ηνπο απαηηεί ηελ δηέιεπζε πάλσ από όιεο ηηο πιεξνθνξίεο πνπ πξνεγνύληαη. 14
Διατείριζη αρτείφν από ηο ΛΣ (4) Οζνλ αθνξά ηε ινγηθή νξγάλσζε ησλ αξρείσλ, ην Λ νξγαλώλεη ηα αξρεία ζύκθσλα κε ην ζύζηεκα ησλ θαηαιόγσλ (θαθέισλ) πνπ έρεη δελδξνεηδή κνξθή. Η δνκή ηνπ δέληξνπ ηζρύεη γηα όια ηα ιεηηνπξγηθά ζπζηήκαηα. Η δηαδξνκή ε νπνία θαζνξίδεη ηελ ζέζε ηνπ αξρείνπ ζηελ δνκή ηνπ δέληξνπ θαιείηαη κνλνπάηη ή path. 15
Διατείριζη αρτείφν από ηο ΛΣ (5) Ρηδηθόο θαηάινγνο C: Windows Drivers Αξρεία εθαξκνγώλ Boot Live Kernel Reports Logs Adobe Internet Explorer 16
Γλώζζες προγραμμαηιζμού Δίλαη ην ινγηζκηθό κε ην νπνίν κπνξνύκε λα αλαπηύμνπκε ιεηηνπξγηθά ζπζηήκαηα, πξνγξάκκαηα εθαξκνγώλ θαζώο θαη λα αλαπηύμνπκε πξνγξάκκαηα κε ηα νπνία ν Η/Τ ζα εθηειέζεη δηάθνξεο δηαδηθαζίεο. Κάζε γιώζζα πξνγξακκαηηζκνύ απαξηίδεηαη από έλα ζύλνιν ραξαθηεξηζηηθώλ ιέμεσλ (ιέμεηο θιεηδηά) θαη από θαλόλεο κε βάζε ηνπο νπνίνπο ζπληάζζνληαη ηα πξνγξάκκαηα. Οη γιώζζεο πξνγξακκαηηζκνύ ρσξίδνληαη ζε ρακεινύ θαη πςεινύ επηπέδνπ. 17
Γλώζζες ταμηλού επιπέδοσ Γιώζζα κεραλήο Ο πξνγξακκαηηζκόο εδώ γίλεηαη απεπζείαο ζην δπαδηθό ζύζηεκα. Η γιώζζα κεραλήο είλαη δηαθνξεηηθή γηα θάζε CPU θαη απνηειεί ην ζύλνιν εληνιώλ πνπ θαηαιαβαίλεη ε ζπγθεθξηκέλε CPU. πκβνιηθή γιώζζα (Assembly) Οη εληνιέο είλαη ζε πνιύ απιή ζπκβνιηθή γιώζζα. Δδώ είλαη απαξαίηεηνο ν ζπκβνινκεηαθξαζηήο (assembler) ν νπνίνο, πξνθεηκέλνπ λα εθηειεζηεί ην πξόγξακκα, ην κεηαηξέπεη ζε γιώζζα κεραλήο. 18
Γλώζζες συηλού επιπέδοσ Οη γιώζζεο πξνγξακκαηηζκνύ πςεινύ επηπέδνπ πεξηέρνπλ εληνιέο θαηάιιειεο, ώζηε ν πξνγξακκαηηζηήο λα κπνξεί λα ζπληάμεη έλα πξόγξακκα ζε κνξθή θαηαλνεηή, αιιά θαη λα κπνξεί εύθνια λα θαηαιάβεη ην πεξηερόκελν ελόο άιινπ πξνγξάκκαηνο. Πιενλεθηήκαηα: Φπζηθόηεξν ηξόπν έθθξαζεο ησλ πξνβιεκάησλ Κώδηθαο αλεμάξηεηνο από ηνλ Η/Τ πνπ ρξεζηκνπνηείηαη Σα πξνγξάκκαηα είλαη θαηαλνεηά θαη εύθνια όζνλ αθνξά ζηε δηόξζσζε θαη ηελ ζπληήξεζε ηνπο Γιώζζεο πξνγξακκαηηζκνύ πςεινύ επηπέδνπ: Fortran Basic, C++, Java, Cobol, Algor, Pascal 19
Λογιζμικό εθαρμογών Πξνγξάκκαηα πνπ είλαη εμεηδηθεπκέλα ζε δηάθνξεο εξγαζίεο όπσο Λνγηζκηθό δηθηύνπ Πξνγξάκκαηα πξνζνκνίσζεο Πξνγξάκκαηα ζρεδίαζεο Πξνγξάκκαηα επεμεξγαζίαο ήρνπ θαη εηθόλαο Δπεμεξγαζηέο θεηκέλνπ Βάζεηο δεδνκέλσλ Λνγηζηηθά θύιια Καη πνιιά άιια 20
Λογιζμικό δικηύοσ Πξνγξάκκαηα πνπ ππνζηεξίδνπλ ηελ ζσζηή δηαθίλεζε θαη επεμεξγαζία ηεο πιεξνθνξίαο κέζα ζηα δηάθνξα είδε δηθηύσλ. Γηα παξάδεηγκα Φπιινκεηξεηέο Λνγηζκηθό δηαρείξηζεο ειεθηξνληθνύ ηαρπδξνκείνπ 21
Διάθορες εθαρμογές λογιζμικού (1) Πξνγξάκκαηα πξνζνκνίσζεο Με ηα πξνγξάκκαηα απηά επηηπγράλεηαη ζηνλ ππνινγηζηή ε εηθνληθή πινπνίεζε δηαδηθαζηώλ, νη νπνίεο γηα δηάθνξνπο ιόγνπο δελ κπνξνύλ λα εθηειεζηνύλ ζηελ πξάμε. π.ρ. πξνζνκνησηέο πηήζεο. Πξνγξάκκαηα ζρεδίαζεο Ηιεθηξνληθώλ θπθισκάησλ Αξρηηεθηνληθώλ θαηαζθεπώλ Μεραλώλ θ.α. Γηα παξάδεηγκα όιεο νη ζύγρξνλεο κεραλέο, πινία, αεξνπιάλα θηι, πξηλ θαηαζθεπαζηνύλ ζρεδηάδνληαη θαη ειέγρνληαη κε ηέηνηνπ είδνπο ινγηζκηθό. 22
Διάθορες εθαρμογές λογιζμικού (2) Δπεμεξγαζηέο θεηκέλνπ Η πιένλ δηαδεδνκέλε εθαξκνγή ζηνπο Η/Τ θιαζηθή γξαθνκεραλή παξακεξίζηεθε θαη ηα ζύγρξνλα πξνγξάκκαηα επεμεξγαζίαο θεηκέλνπ έρνπλ απεξηόξηζηεο δπλαηόηεηεο. Λνγηζηηθά θύιια Σα ινγηζηηθά θύιια (spreadsheets) είλαη εθαξκνγέο ινγηζκηθνύ πνπ έρνπλ αληηθείκελν ηελ νξγάλσζε, επεμεξγαζία θαη παξνπζίαζε αξηζκεηηθώλ θπξίσο δεδνκέλσλ. 23
Τζλος Ενότητας 24