Περιβαλλοντική αξιολόγηση κύκλου ζωής μιας φιάλης κρασιού Κων/νος νος Αμπελιώτης Επικ. Καθηγητής, Τμ. Οικιακής Οικονομίας Οικολογίας Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο
Περιεχόμενα Η έννοια του κύκλου ζωής Ο ρόλος της ΑΚΖ στην τροφική αλυσίδα Μελέτη περίπτωσης: Η φιάλη κρασιού Συμπεράσματα
Ο τομέας των τροφίμων Είναι ένας από τους 3 πλέον επιβαρυντικούς μαζί με τα κτήρια και τις μεταφορές Ανάγκη για συστημική προσέγγιση με στόχο την περιβαλλοντική βελτίωση
Καλλιέργεια αμπέλου Οινοποίηση Εμφιάλωση Απόβλητα Κατανάλωση Μεταφορά
Ορισμός ΑΚΖ κατά ISO14040 Η ΑΚΖ είναι μια τεχνική για την εκτίμηση των περιβαλλοντικών παραμέτρων και των πιθανών επιπτώσεων που σχετίζονται με ένα προϊόν μέσω: 1. Της απογραφής των δεδομένων εισόδου και εξόδου ενός συστήματος (inventory analysis) 2. Της αξιολόγησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των εισροών και των εκροών (impact assessment) 3. Της ερμηνείας των αποτελεσμάτων της απογραφής και της εκτίμησης των επιπτώσεων σε σχέση με τους στόχους της μελέτης (interpretation)
ΕΙΣΟΔΟΙ Πρώτες ύλες Ενέργεια Απόκτηση πρώτων υλών Βιομηχανική επεξεργασία Μεταφορά και διανομή Χρήση Ανακύκλωση, απόθεση ΕΞΟΔΟΙ Προϊόντα Στερεά απόβλητα Αέριοι ρύποι Υγρά απόβλητα Απόβλητη ενέργεια Όρια του συστήματος
Οργανισμοί που ασχολούνται με την εξέλιξη της ΑΚΖ διεθνώς 1. SETAC Society for Environmental Toxicology and Chemistry (www.setac.org) Η πρώτη διδάξασα το 1989 (Vermont,( Η.Π.Α.).) 2. ISO International Standardization Organization (www.iso.ch) 3. UNEP United Nations Environmental Program (http:// http://www.uneptie.org/pc/pc/tools/lca.htm)
Κατηγορίες εξεταζόμενων επιπτώσεων (ISO 14040) 1. Κατανάλωση φυσικών πόρων 2. Ανθρώπινη υγεία 3. Οικολογική ισορροπία
ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΚΖ (ISO14040) Ορισμός σκοπού και αντικειμένου Απογραφή δεδομένων Ερμηνεία Εκτίμηση επιπτώσεων
Η λειτουργική μονάδα (ΛΜ) Ένα από τα πιο βασικά σημεία μιας ΑΚΖ είναι η κατά το δυνατόν πιο αναλυτική περιγραφή της λειτουργίας του συστήματος και μέσω αυτής ο καθορισμός της ΛΜ Η ΛΜ αποτελεί το μέτρο της απόδοσης του συστήματος
Σκοπός της μελέτης: Η περιβαλλοντική αξιολόγηση του κύκλου ζωής μιας φιάλης κρασιού 750 ml που παράγεται στη Νάουσα και καταναλώνεται στην Αθήνα
Καλλιέργεια Λίπανση Αντιμετώπιση ασθενειών Συγκομιδή Επεξεργασία Έκθλιψη Ζύμωση Παλαίωση Απόβλητα συσκευασίας Χρήση Εμφιάλωση 1 φιάλη (750 ml) Μεταφορά
Περιβαλλοντικές επιβαρύνσεις Καλλιέργεια Λιπάσματα και εντομοκτόνα Νερό Ενέργεια Οινοποίηση Πρώτες ύλες και ενέργεια Εμφιάλωση Συσκευασία (γυαλί, φελλός, χαρτί, αλουμίνιο, κλπ) Νερό Μεταφορά Ορυκτά καύσιμα
Καλλιέργεια Λίπανση (αρδευόμενος, οινοποιήσιμες) Άζωτο: : 15 kg/στρέμμα στρέμμα/έτοςέτος Φώσφορος: : 5 kg/στρέμμα στρέμμα/έτοςέτος Κάλι: : 8 kg/στρέμμα στρέμμα/έτοςέτος Αντιμετώπιση ασθενειών Συγκομιδή
Οινοποίηση για 1 l κρασί 2 kg σταφύλια 2,5 kg νερό 75 mg SO 2 162 g NAOH 600 kj ηλεκτρισμός
Παραγωγή κρασιού Παραλαβή Ζύγισμα Έκθλιψη Ζύμωση Συμπύκνωση Διήθηση
Πλύσιμο και πλήρωση φιάλης Για 1000 φιάλες 950 l νερό 1,16 kg χαρτί 0,5 kg διαλύτες (NaOH) 0,1 kg κόλλα 31 kwh ηλεκτρισμό + 270 MJ πετρέλαιο
Μεταφορά Κενή φιάλη 750 ml: 530 g βάρος Γεμάτη: : 530+750+ φελλός, κλπ = 1300 g Μεταφορά με φορτηγό diesel 16t Αποστάσεις από Αθήνα: Νάουσα: : 500 km Bordeaux: 2100 km
Ανάλυση με το πρόγραμμα SimaPro 5.1 Αξιολόγηση επιπτώσεων μετη μεθοδολογία Ecoindicator99, Hierarchist
Το διάγραμμα ροής
Σκοπός της αξιολόγησης επιπτώσεων... Η περιγραφή των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που προκύπτουν ως αποτέλεσμα των ρυπαντικών φορτίων που ποσοτικοποιήθηκαν στο στάδιο της απογραφής δεδομένων Ρυπαντικά φορτία -> Περιβαλ. επιπτώσεις
Γενικευμένες κατηγορίες επιπτώσεων 1. Εξάντληση φυσικών πόρων 2. Ανθρώπινη υγεία 3. Οικολογικές επιπτώσεις Οι 3 παραπάνω υποδιαιρούνται σε πιο συγκεκριμένες κατηγορίες επιπτώσεων
11 κατηγορίες επιπτώσεων 3 κατηγορίες (τελικών) απωλειών Ανθρώπινη υγεία (Disability Adjusted Life Years) Ποιότητα οικοσυστήματος (απώλειες ειδών σε συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή και χρονική περίοδο) Φυσικοί πόροι (επιπλέον ενέργεια που απαιτείται για μελλοντικές εξορύξεις)
11 κατηγορίες επιπτώσεων Κόκκινα: Πράσινα: Μπλε: Ανθρώπινη υγεία Ποιότητα οικοσυστήματος Φυσικοί πόροι
1. Καρκινογένεση 2. Αναπνευστικά προβλήματα από οργανικές 3. Αναπνευστικά προβλήματα από ανόργανες 4. Κλιματική αλλαγή 5. Καταστροφή στοιβάδας όζοντος 6. Ακτινοβολία 7. Τοξικές επιπτώσεις στο οικοσύστημα 8. Ευτροφισμός/Οξίνιση 9. Χρήση γης 10. Εξάλειψη ορυκτών πόρων 11. Εξάλειψη ορυκτών ενεργειακών πόρων
http://www.pre.nl/eco-indicator99/european_lca.htm
Νάουσα-Αθήνα
Μπορντώ Αθήνα
Μπορντώ Αθήνα νταλίκα
Περιορισμοί της μελέτης Γενικευμένα δεδομένα Δεν λήφθηκαν υπόψη απόβλητα της οινοποίησης υποδομές (κτήρια, δοχεία, κ.λπ.) παρασκευή γυάλινων συσκευασιών ανακύκλωση γυάλινων συσκευασιών
Συμπεράσματα Η συστημική προσέγγιση της ΑΚΖ αναδεικνύει σημαντικές πληροφορίες Κατάταξη διεργασιών: Μεταφορά, οινοποίηση, καλλιέργεια, έμφιάλωση Η κύρια περιβαλλοντική επίπτωση του κύκλου ζωής της φιάλης του κρασιού είναι η εξάλειψη των ορυκτών ενεργειακών πόρων
Περιβαλλοντικά φιλικότερη παραγωγή κρασιού: Ξεκινήστε από τον τρόπο μεταφοράς Δείτε και τη συσκευασία Προτιμήστε τα τοπικά κρασιά