ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΓΕΩΡΓΙΑ ΧΡΙΣΤΟΦΗΣ ΚΟΡΩΝΑΙΟΣ ΕΜΘΠΜ /ΑΠΘ COLUMBIA UNIVERSITY

Transcript

1 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΓΕΩΡΓΙΑ ΧΡΙΣΤΟΦΗΣ ΚΟΡΩΝΑΙΟΣ ΕΜΘΠΜ /ΑΠΘ COLUMBIA UNIVERSITY

2 ΚΟΙΝΗ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Κ

3 Η Ολοκληρωμένη Πολιτική για τα Προϊόντα (ΟΠΠ) Η στρατηγική της ολοκληρωμένης πολιτικής για τα προϊόντα (ΟΠΠ) στηρίζεται στις τρεις φάσεις της διαδικασίας λήψεως αποφάσεων που επηρεάζουν τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο του κύκλου ζωής των προϊόντων, δηλαδή: στην εφαρμογή της αρχής "ο ρυπαίνων πληρώνει" κατά τον καθορισμό της τιμής των προϊόντων, Η αγορά είναι σε θέση να βελτιστοποιήσει τις περιβαλλοντικές επιδόσεις των προϊόντων, εάν όλες οι τιμές απηχούν το πραγματικό περιβαλλοντικό κόστος των εν λόγω προϊόντων. Κατά κανόνα αυτό δεν ισχύει ακόμη. H εφαρμογή της αρχής "ο ρυπαίνων πληρώνει" θα επέβαλλε την ενσωμάτωση του περιβαλλοντικού κόστους στην τιμή. στην εν επιγνώσει επιλογή των καταναλωτών, Η εκπαίδευση των καταναλωτών (συμπεριλαμβανομένων των παιδιών) και των επιχειρήσεων, αποτελεί σημαντικό μέσο για την αύξηση της ζήτησης των φιλικών προς το περιβάλλον προϊόντων, για την οικολογική στροφή της κατανάλωσης. Ένα άλλο μέσο ενημέρωσης των καταναλωτών συνίσταται στον εφοδιασμό τους με κατανοητές, έγκυρες και αξιόπιστες τεχνικές πληροφορίες, μέσω της σήμανσης των προϊόντων ή μέσω άλλων πηγών πληροφοριών με εύκολη πρόσβαση. και στην ανάλυση κύκλου ζωής και στον οικολογικό σχεδιασμό των προϊόντων Η Πράσινη Βίβλος της ΕΕ (Ιούνιος 2001) για την ΟΠΠ τονίζει ότι οι κατευθυντήριες γραμμές για τον οικολογικό σχεδιασμό, καθώς και μία γενική στρατηγική ενσωμάτωσης του περιβάλλοντος στη διαδικασία σχεδιασμού, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως μέσα υιοθέτησης της αντίληψης του κύκλου ζωής στις επιχειρήσεις.

4 Η Μεθοδολογία της Ανάλυσης Κύκλου Ζωής Η ΑΚΖ είναι μία συστηματική αναλυτική μέθοδος η οποία βοηθάει στην καταγραφή και εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων μίας διεργασίας.

5 H ιστοσελίδα... Το Ecosmes.net παρέχει πληροφορίες, εργαλεία και υπηρεσίες για να βοηθήσει τις ΜΜΕ να αναπτύξουν και να εμπορευτούν πράσινα προϊόντα, και σκοπεύει να προωθήσει συνοδευτικά μέτρα, μέσω της ανάπτυξης συνεργασίας και συμφωνιών με τις δημόσιες αρχές και άλλους βασικούς εμπλεκόμενους φορείς. Στην ιστοσελίδα παρουσιάζονται διάφοροι σχετικοί σύνδεσμοι και εργαλεία που στοχεύουν στις ΜΜΕ που προέρχονται από διάφορες χώρες. Μεταξύ άλλων περιλαμβάνει και on-line λύσεις και προσβάσεις σε υπηρεσίες έμπειρων συμβούλων.

6 Παγκόσμια Χρήση Λιπασμάτων ( )

7 Χρήση Λιπασμάτων σε Κίνα, Ινδία & ΗΠΑ ( )

8 Παγκόσμια Παραγωγή Σιτηρών ανα τόνο Χρησιμοπ. Λιπάσματος ( )

9 Παραγωγή Σιτηρών ανα τόνο Χρησιμοπ. Λιπάσματος στην Κίνα ( )

10 Παραγωγή Σιτηρών ανα τόνο Χρησιμοπ. Λιπάσματος στις ΗΠΑ ( )

11 Παραγωγή Σιτηρών ανα τόνο Χρησιμοπ. Λιπάσματος στην Ινδία ( )

12 Παγκόσμια Παραγωγή Σιτηρών & Χρήση Λιπασμάτων ( ) Εκατομμύρια Τόνοι Τόνοι Παραγωγή Σιτηρών Κατανάλωση Λιπασμάτων Παραγωγή σιτηρών ανα τόνο χρησιμοπ. λιπάσματος 0 Έτη

13 Χρήση Ενέργειας στην Παραγωγή Τροφίμων Οικιακός τομέας (ψύξη & χρήση) 31% Εστιατόρια 7% Μεταπώληση τροφών 4% Συσκευασία 7% Γεωργική παραγωγή 21% Μεταφορά τροφών 14% Επεξεργασία 16%

14 Ενεργειακή Κατανάλωση Τα επεξεργασμένα τρόφιμα αποτελούν τα ¾ των συνολικών παγκόσμιων πωλήσεων τροφίμων. Ένα κιλό παγωμένων φρούτων ή λαχανικών απαιτεί 1822 kcal ενέργειας για επεξεργασία και 1234 kcal για συσκευασία, συν την ενέργεια για την ψύξη κατά τη διάρκεια της μεταφοράς στα καταστήματα και στα σπίτια. Η επεξεργασία μιας κονσέρβας φρούτων ή λαχανικών μισού kg καταναλώνει περίπου 261 kcal,, ενώ η συσκευασία απαιτεί άλλα kcal,, εξαιτίας της υψηλής κατανάλωσης ενέργειας κατά την εξαγωγή και την κατασκευή του χάλυβα. Η επεξεργασία των προγευμάτων με δημητριακά απαιτεί kcal ανά κιλό προφανώς πέντε φορές την ενέργεια που περιλαμβάνεται στα ίδια τα δημητριακά!

15

16 Κατανάλωση Λιπασμάτων στην Ελλάδα Tons / 1000 tons 800,0 700,0 600,0 500,0 400,0 300,0 200,0 Total N Total P2O5 Total K2O Total N + P2O5 + K2O 100, Έτη

17 Γεωργία & τρόφιμα W Μέση παραγωγή σιτηρών % Διαφ. ( ) 000 Μετρικοί Τόνοι ( ) Αρδεύσι Μέση Μέση ημερήσια Μέση μη κατά Μέση ετήσια κατά κεφαλήν απόδοση έκταση κεφαλήν χρήση παροχή σιτοπαραγω ως παραγωγή λιπασμάτων ενέργειας γής ποσοστό κρέατος της (Kcals, 1999) Kg ανά Kg/εκτά συνολικ % εκτάριο ριο Kg/εκτάριο % Διαφ. % Διαφ. Διαφ. ής Από καλλιεργ. καλλιεργ καλλιεργ. από Από καλλιερ Συνολ. ζωϊκά έκτασης. έκτασης έκτασης από γήσιμης προϊόντα (1999- ( ) 2001) γης (3) EU GR 4430 (19) 3527 (5) 47 (10) (23)

18 Εισερχόμενες ροές - Γεωργία Οργώσιμη & μόνιμως καλιεργήσιμη έκταση (000 εκτάρια) (2000) Αγροτικό δυναμικό Εργάτες % Συνολ ανά εργατικού εκτάριο δυναμικού καλλιεργ. (2001) έκτασης (2000) Χρήση τρακτέρ Αρ. τρακτέρ (2000) Τρακτέρ ανά 1000 εκτάρια καλλιεργ έκτασης (2000) Αρδεύσιμη έκταση ως ποσοστό της συνολικής καλλιεργή σιμης γης 2000 Μέση χρήση λιπασμάτων (Kg/εκτάριο καλλιεργ. έκτασης ) (2000) Καλλιεργήσιμη έκταση υπό οργανική διαχείριση Συνολ. % (εκτάρια) Συνολ (2003) W ,3 0, ,6 18,1 91, EU ,4 0, ,9 8,1 72, GR ,2 0, ,1 37,6 118, ,6

19 Γεωργική παραγωγή Δημητριακά Αγροτική παραγωγή ( ) Κατά Συνολ. κεφαλή (2002) (2002) Παραγωγή Συνολ. (000 μετρικοί τόνοι) (2002) % Διαφ. από 1992 Σοδειές Kg ανά % Διαφ. εκτάριο από 1992 (2002) Παραγωγή σπόρων Συνολ. % (000 Διαφ. μετρικοί Since τόνοι) Παραγωγή ριζών & βολβών Παραγωγή κρέατος Συνολ. (μετρικοί (000 % Διαφ. τόνοι) 2001 μετρικοί από 1992 τόνοι) 2002 W , , , , EU (34.3 ) (15.2) GR (8.8) 3543 (1.7) 41 (17.6) 877 (16.9)

20 ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΥΚΛΟΥ ΖΩΗΣ ΤΟΥ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ

21 Για την συλλογή ενός τόνου καρπού ελιάς (8 ώρες) η αντίστοιχη κατανάλωση βενζίνης είναι 15,45 kg ή 21,16lt Τα καύσιμα που καταναλώνονται στον ελαιώνα είναι: 20 kg / δέντρο ετησίως κλαδιά και φύλλα ελιάς με 32% υγρασία (καύση βιομάζας) 1,7069lt πετρελαίου diesel / δέντρο ετησίως 0,18673 lt απλής βενζίνης / δέντρο ετησίως 21,16986 lt απλής βενζίνης / ανά τόνο συλλεγόμενου ελαιοκάρπου 100 KWh ηλεκτρικής ενέργειας / στρέμμα (15 δέντρα) ετησίως

22 Για την βενζίνη η συνολική ποσότητα είναι 30,5 lt / τόνο καρπού ή 22,27 kg για την εντατική καλλιέργεια και 33,6164 lt ή 24,54 kg για την παραδοσιακή. Πολλαπλασιάζοντας τους δείκτες εκπομπών με την κατανάλωση βενζίνης που αντιστοιχεί σε 1kg1 ελαιοκάρπου και 1kg1 ελαιολάδου προκύπτουν οι εκπομπές ρύπων για την παραγωγή αυτών των ποσοτήτων. Οι τιμές μέσα στις παρενθέσεις είναι για την εντατική καλλιέργεια

23 Εκπεμπόμενοι ρύποι CO 2 CO NMVOC NO X CH 4 SO 2 N 2 O Εκπομπές ρύπων από τους βενζινοκινητήρες Συντελεστές εκπομπών (gr ρύπου /kg καυσίμου) 2598, ,809 39,69 22,869 2,4676 0,4518 0,06951 Ρύποι σε gr ανά kg ελαιοκάρπου (gr/kg) 63,771(56,5359) 7,6027 (6,8994) 0,974 (0,8839) 0,5612 (0,5093) 0,0605 (0,0549) 0,011 (0,01) 0,0017 (0,0015) Ρύποι σε gr ανά kg ελαιολάδου (gr/kg) 318,86 (282,68) 38,014 (34,497) 4,87 (4,4195) 2,806 (2,5465) 0,3028 (0,2747) 0,055 (0,05) 0,0085 (0,0078)

24 Για το πετρέλαιο diesel που καταναλώνουν οι ελκυστήρες, η κατανάλωση ανά kg καρπού είναι 0,1138 kg καυσίμου και 0,07445 kg για την εντατική ελαιοκαλλιέργεια. Έτσι πολλαπλασιάζοντας τους δείκτες εκπομπών με την κατανάλωση πετρελαίου diesel,, μπορούμε να ανάγουμε τις εκπομπές ρύπων σε kg καρπού και ελαίου, όπως φαίνεται στον πιο κάτω πίνακα. Οι τιμές εντός παρενθέσεως αφορούν την εντατική καλλιέργεια.

25 Εκπομπές ρύπων από τους κινητήρες diesel Εκπεμπόμενος ρύπος Συντελεστές εκπομπών (gr ρύπου/kg καυσίμου) Ρύποι σε gr ανά kg ελαιοκάρπου (gr/kg) Ρύποι σε gr ανά kg ελαιολάδου (gr/kg) CO , ,3544 (227,8997) 1741,772 (1139,498) CO 15,5203 1,7662 (1,1555) 8,831 (5,7774) NMVOC 4, ,4628 (0,30277) 2,314 (1,5139) NO X 25, ,883 (1,8862) 14,4154 (9,4308) CH 4 0, ,03542 (0,02317) 0,1771 (0,11585) SO 2 5,4155 0,6163 (0,4032) 3,0814 (2,016) N 2 O 0, , (0,009268) 0,07083 (0,004634)

26 Η τελευταία πηγή αερίων ρύπων είναι η ηλεκτροπαραγωγή, σε ένα μικρό μέρος της οποίας αντιστοιχεί η κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος για την άρδευση του ελαιώνα. Η συνολική ετήσια κατανάλωση είναι 100 KWh / στρέμμα ή 6,6 KWh / ελαιόδεντρο. Με ποσότητα καρπού στο ελαιόδεντρο 30 και 40 kg κάθε δύο χρόνια για τους δύο τύπους καλλιέργειας (χρειάζονται αντιστοίχως 66,666 και 50 δέντρα για την παραγωγή ενός τόνου καρπού), προκύπτουν οι εκπομπές ανά kg καρπού και ελαίου που παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα

27 Εκπομπές ρύπων από την ηλεκτροπαραγωγή Εκπεμπόμενος ρύπος Δείκτης εκπομπής (gr/kwh) Εκπομπές ανά kg καρπού (gr/kg) Εκπομπές ανά kg ελαιολάδου (gr/kg) CO ,35 568,5938 (426,4457) 2842,969 (2132,228) CO 0,1924 0,0855 (0,0641) 0,4275 (0,32) NO X 3,1549 1,402 (1,0516) 7,0102 (5,2581) SO 2 10,984 4,8813 (3,661) 24,4064 (18,3048) CH 4 11,6896 5,1953 (3,8965) 25,9764 (19,4824) NMVOC 0,0385 0,0171 (0,0128) 0,0855 (0,06416) N 2 O 0,0128 0,0057 (0,00436) 0,02844 (0,0213) σωματίδια 2,6668 1,1851 (0,8888) 5,9256 (4,444)

28 Το σύνολο των αερίων ρύπων που παράγονται στον ελαιώνα σε ποσότητες ρύπου ανά kg καρπού και ανά kg ελαιολάδου φαίνονται στον πίνακα που ακολουθεί. Η αναγωγή έγινε με την παραδοχή ότι το δέντρο αποδίδει 40 kg ελαιοκάρπου κατά μέσο όρο (εντατική καλλιέργεια) Εκπεμπόμενος ρύπος NMVOC N 2 O Σωματίδια Σύνολο εκπεμπόμενων ρύπων Ποσότητα (gr/kg καρπού) CO , ,4065 CO 8,119 40,595 NO X 3, ,2355 SO 2 4, ,371 CH 4 3, ,8731 1, , ,8888 Ποσότητα (gr/kg ελαίου) 5, , ,444

29 Στο Γράφημα σχηματοποιείται η συμμετοχή των τεσσάρων πηγών αέριας ρύπανσης που εμφανίζονται στον ελαιώνα, στο σύνολο των εκπομπών κάθε ρύπου ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΚΑΘΕ ΠΗΓΗΣ ΣΤΙΣ ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΕΚΠΟΜΠΕΣ 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% CO2 CO NOX SO2 CH4 NMVOC N2O Καύση απόκλαδων Βενζινοκινητήρες Ελκυστήρες Ηλεκτρική ενέργεια

30 Στο Γράφημα φαίνονται και οι αντίστοιχες τιμές των εκπομπών (εκτός του CO 2 ) για 1 kg ελαιολάδου, από κάθε πηγή εκπομπής ΕΚΠΟΜΠΕΣ ΡΥΠΩΝ ΣΤ ΟΝ ΕΛΑΙΩΝΑ (gr/kg 35 ελαιολάδου) CO NOX SO2 CH4 NMVOC N2O σωματίδια Βενζινοκινητήρες Ελκυστήρες Ηλεκτρική ενέργεια

31 Οι ρύποι SO 2, CH 4, N 2 O και σωματίδια προέρχονται κατά κύριο λόγο από την ηλεκτροπαραγωγή, ενώ στην εκπομπή του CO 2 συνεισφέρει η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στον ίδιο βαθμό με όλες τις άλλες πηγές μαζί. Το CO και οι NMVOC προέρχονται κυρίως από τους βενζινοκινητήρες, ενώ τα NOx από τους κινητήρες diesel των ελκυστήρων. Το CO που εκπέμπεται κυρίως από τους βενζινοκινητήρες είναι ο ρύπος με το μεγαλύτερο ρυθμό εκπομπής, ενώ ακολουθούν το CH 4 και το SO 2 από την ηλεκτροπαραγωγή και σε μικρότερο βαθμό τα NO x από τους κινητήρες diesel Για την αναγωγή των συστατικών σε ποσότητες ανά τόνο ελαιοκάρπου, θα χρησιμοποιηθούν οι δείκτες παραγωγής αποβλήτων Α1 = 0,7 m³ ³ / tn καρπού για τα πιεστήρια, και Α2 = 1,3 m³ ³ / tn καρπού για τα decanter.. Τα αποτελέσματα παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα

32 Σύσταση υγρών αποβλήτων ελαιουργείων Παράμετρος BOD5 (gr/) COD (gr/) Οργανικό και αμμωνιακό άζωτο (grn/) Ολικά στερεά(g/) Αιωρούμενα στερεά (g/) Ζάχαρα (g/) Φωσφόρος (g/) Έλαιο (g/) PH Ειδικό βάρος Ξηρή ουσία (g/) Πιεστήρια (/l αποβλήτων) ,8-3, , Ίχνη-1,4 0,3-8,9 4,2-7 1, Decanter (/l αποβλήτων) ,27-0, ,4-22 0,5-2 0,02-0, ,7-5,3 1,02 60 (/kg καρπού) ,35-2,24 18,2-84 0,42-28,6 0,65-4,9 Ίχνη-0,98 0,21-29,9 4,2-7 1,02-1, (/l ελαιολάδου) ,75-11, , ,25-24,5 <4,9 1,05-129, ,1-5,

33 Η παραγωγή αερίων ρύπων όπως προαναφέρθηκε προκαλείται από δύο παράγοντες : την καύση του πυρηνόξυλου στον λέβητα και την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας. Η εξαντλημένη ελαιοπυρήνη όπως αυτή παραλαμβάνεται από τα πυρηνελαιουργεία έχει θερμογόνο δύναμη 4600 Kcal / kg ή 19260,2 KJ / kg ή 5,35 KWh / kg.. Με κατανάλωση 50 kg / τόνο ελαιοκάρπου οι εκπομπές ρύπων μπορούν να αναχθούν σε kg καρπού και ελαιολάδου

34 Εκπομπές ρύπων στους λέβητες Εκπεμπόμενος ρύπος Ποσότητα (gr) ανά KWh gr ρύπων ανά kg ελαιοκάρπου gr ρύπων ανά kg ελαιολάδου CO 2 109, ,159 68, , , ,713 CO 0,4-4 0,107-1,070 0,535-5,350 NO x 0,14-0,5 0, , , ,66875 SO 2 0,4-0,6 0,107-0,1605 0,535-0,8025 HCl 0,05-0,3 0, , , ,40125 Πολυαρωματικοί HC 0,4-1 0,107-0,2675 0,535-1,3375 Διοξίνες 0,1-1*10-8 0,2675-2,675*10-9 1, ,375*10-9 Σωματίδια 0,01-0,3 0, , , ,40125

35 Εκπομπές ρύπων κατά την ηλεκτροπαραγωγή Εκπεμπόμενος ρύπος Δείκτης εκπομπής (gr/kwh) Εκπομπές ανά kg καρπού (gr/kg) Εκπομπές ανά kg ελαιολάδου (gr/kg) CO ,35 40, ,696 CO 0,1924 0, ,03078 NO X 3,1549 0, ,50478 SO 2 10,984 0, ,7574 CH 4 11,6896 0, , NMVOC 0,0385 0, ,0062 N 2 O 0,0128 0, , Σωματίδια 2,6668 0, ,426688

36 Συνολικές εκπομπές ρύπων από τα ελαιουργεία Εκπεμπόμενος ρύπος Σύνολο εκπομπών σε gr ρύπων / kg ελαίου στο ελαιουργείο Ποσότητα ετήσιων εκπομπών για το σύνολο των ελαιουργείων (tn) CO 2 CO 0, , , ,7354 NO X 0, , , ,6179 SO 2 2,2924-2, , ,757 CH 4 1, ,24448 HC γενικά HCl N 2 O Διοξίνες Σωματίδια 536, ,409 0,5412-1,3437 0, , , , ,375*10-9 0,44-0, , ,87 232, ,791 28, ,5375 0, , , ,2-355,997

37 η συμμετοχή των δύο πηγών αερίων ρύπων στο σύνολο φαίνεται πιο κάτω. Οι ποσότητες εκπομπών αντιστοιχούν στην παραγωγή ενός κιλού ελαιολάδου ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΥΜ Μ ΕΤΟΧΗΣ ΤΩΝ ΠΗΓΩΝ ΣΤΙΣ ΕΚΠΟΜ ΠΕΣ 100% 80% 60% 40% 20% 0% CO2 CO NOX SO2 HCl HC Διοξίνες Σωματίδια CH4 N2O Καύση πυρηνόξυλου Ηλεκτρική ενέργεια

38 η ποσότητα των εκπεμπόμενων ρύπων (πλην CO 2 ) που αντιστοιχεί στην παραγωγή ενός κιλού ελαιολάδου, καθώς και η προέλευση των ρύπων. ΕΚΠΟΜΠΕΣ ΡΥΠΩΝ ΣΤ Ο ΕΛΑΙΟΥΡΓΕΙΟ (gr/kg ελαιολάδου) 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 CO NOX SO2 HCl HC Διοξίνες Σωματίδια CH4 N2O Καύση πυρηνόξυλου Ηλεκτρική ενέργεια

39 ΚΑΝΟΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΚΥΚΛΟΥ ΖΩΗΣ 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 φαινόμενο θερμοκηπίου όξινη βροχή ευτροφισμός αιθαλομίχλη Ελαιώνας Ελαιουργείο Σύνολο

40 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΚΥΚΛΟΥ ΖΩΗΣ 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 φαινόμενο θερμοκηπίου όξινη βροχή ευτροφισμός αιθαλομίχλη Ελαιώνας Ελαιουργείο Σύνολο

41 Είναι προφανής η επίπτωση των διαδικασιών παραγωγής ελαιοκάρπου που συντελούνται στον ελαιώνα στην δημιουργία του φαινομένου του θερμοκηπίου και της όξινης βροχής, ενώ αντίθετα το ελαιουργείο συμμετέχει με τα υγρά απόβλητα στην δημιουργία του φαινομένου του ευτροφισμού. Οι ρύποι που εκπέμπονται στον ελαιώνα οδηγούν στην δημιουργία αιθαλομίχλης περισσότερο από αυτούς του ελαιουργείου. Μετά την αξιολόγηση είναι δυνατή η σύγκριση των επιπτώσεων της διαδικασίας επί των φαινομένων που εξετάζονται.

42 ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΚΥΚΛΟΥ ΖΩΗΣ 1,8 2 1,6 1,4 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0,2 0 ελαιώνας ελαιουργείο σύνολο φαινόμενο θερμοκηπίου όξινη βροχή ευτροφισμός αιθαλομίχλη

43 ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΚΥΚΛΟΥ ΖΩΗΣ (ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ) ελαιώνας ελαιουργείο σύνολο φαινόμενο θερμοκηπίου ευτροφισμός όξινη βροχή αιθαλομίχλη

44 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΘΑ ΠΑΙΖΕΙ ΚΑΘΟΡΙΣΤΙΚΟ ΡΟΛΟ ΣΤΙΣ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΕ ΓΙΑ ΟΛΑ ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ, ΜΕ ΚΥΡΙΟ ΤΗΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΥΚΛΟΥ ΖΩΗΣ, ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΟΔΗΓΗΣΟΥΝ ΣΕ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΦΙΛΙΚΕΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΘΑ ΠΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ Ο ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΚΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ Η ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΕ ΤΙΣ ΕΛΑΧΙΣΤΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΤΟ ΘΕΜΕΛΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΒΙΩΣΙΜΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ