Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Γεωπονική Σχολή Εξελίξεις και τάσεις τεχνολογιών πληροφορικής, επικοινωνιών και αυτοματισμού στη γεωργική παραγωγή Σταύρος Γ. Βουγιούκας Επίκουρος Καθηγητής Α.Π.Θ. Εργαστήριο Γεωργικής Μηχανολογίας Τομέας Εγγείων Βελτιώσεων, Εδαφολογίας και Γεωργικής Μηχανικής
Οι παραγωγοί «πιέζονται» Υψηλό κόστος παραγωγής Υλικά Ενέργεια Εργασία ανεισμός Περιβαλλοντικοί περιορισμοί Πιστοποιήσεις GLOBALGAP,.. Τεκμηρίωση υσμενείς συνθήκες διάθεσης προϊόντων Χαμηλές τιμές «Ενδιάμεσοι» Κορεσμός αγοράς ιεθνής ανταγωνισμός υσμενείς συνθήκες παραγωγής Ανεπάρκεια νερού Κλιματική αλλαγή ακραία φαινόμενα 2
Πως μπορούν να βοηθήσουν οι «Νέες Τεχνολογίες»; 3
Παραδείγματα Εφαρμογών Μετεωρολογικοί σταθμοί Προγραμματισμός άρδευσης Φυτοπροστασία Λίπανση ακριβείας ρβ Υποβοηθούμενη πλοήγηση ακριβείας Λογισμικό διαχείρισης γεωργικών εκμεταλλεύσεων Εικονικές εκμεταλλεύσεις (virtual it farming) ιαδικτυακή «λαϊκή» 4
Μετεωρολογικοί σταθμοί Μέτρηση παραμέτρων, όπως Θερμοκρασία, υγρασία, πίεση, ταχύτητα και διεύθυνση αέρα Ατμοσφαιρικές κατακρημνίσεις Ηλιακή ακτινοβολία Εδαφική υγρασία, θερμοκρασία Τηλεμετρική αποστολή δεδομένων Χαμηλό κόστος απόκτησης και λειτουργίας Περιορισμένες απαιτήσεις συντήρησης 5
Μετεωρολογικοί σταθμοί: Προγραμματισμός άρδευσης Υπολογισμός εξατμισοδιαπνοής και αναγκών των φυτών σε νερό, ανάλογα με την καλλιέργεια Αυτόματη λειτουργία συστήματος διανομής νερού Οφέλη Εξοικονόμηση νερού Αύξηση απόδοσης καλλιέργειας Οικονομία χρόνου, αυτόματη τεκμηρίωση 6
Μετεωρολογικοί σταθμοί: Ασθένειες Φυτοπροστασία Πολλές ασθένειες εμφανίζονται ή εξαπλώνονται υπό κατάλληλες συνθήκες θερμοκρασίας ρ και υγρασίας Λογισμικό με μοντέλα ασθενειών προειδοποιεί τον παραγωγό για να λάβει μέτρα Ψεκασμοί Βέλτιστη επιλογή ακροφυσίων και ταχύτητας ψεκασμού ανάλογα με τις ατμοσφαιρικές συνθήκες Οφέλη από τη μείωση ψεκασμών Περιβαλλοντικά Οικονομικά (υλικά, πετρέλαιο, χρόνος) 7
Πλοήγηση ακριβείας με GPS Συστήματα πλοήγησης ελκυστήρων βάσει GPS Υποβοηθούμενη ή αυτόματη οδήγηση Χρησιμοποιούνται για παρακολούθηση διαδρομών με σταθερή ταχύτητα Λειτουργούν υπό την συνεχή επιτήρηση οδηγού-χειριστή Προσφέρουν ακρίβεια και επαναληψιμότητα (μέχρι και 2 εκ.) Οφέλη Ψεκασμός και λίπανση χωρίς αλληλεπικαλύψεις και κενά ημιουργία χαρτών απόδοσης σε συνδυασμό με αισθητήρες απόδοσης Εργονομία Αυτόματη τεκμηρίωση 8
Μεταβλητή εναπόθεση λιπάσματος Λειτουργία σε πραγματικό χρόνο Εκτίμηση ανάγκης φυτών σε άζωτο βάσει ειδικού αισθητήρα και αγρονομικού λογισμικού Οφέλη Οικονομικά (λίπασμα, καύσιμα, χρόνος, απόδοση) Περιβαλλοντικά Αυτόματη τεκμηρίωση 9
Λογισμικό ιαχείρισης Γεωργικών Εκμεταλλεύσεων Καταχώρηση α πόρων παραγωγής σε βάση δεδομένων με υποστήριξη GIS Σχεδιασμός και χρονοπρογραμματισμός εργασιών Εύκολη και γρήγορη καταγραφή καλλιεργητικών εργασιών Αυτόματη δημιουργία αναφορών συμμόρφωσης ιαχείριση μηχανημάτων Οικονομική παρακολούθηση Υποστήριξη γεωργίας ακριβείας 10
Εικονικές εκμεταλλεύσεις (virtual farming) Μεμονωμένοι παραγωγοί «ενώνουν» ώ τα χωράφια τους για οικονομία κλίμακας Στις προμήθειες υλικών Σε πάγιο εξοπλισμό Στην παροχή υποστήριξης από γεωπόνους Στα συμβόλαια εργασιών, συγκομιδής Αυξημένη διαπραγματευτική ισχύς για τη διάθεση των προϊόντων Ασφαλέστερος πειραματισμός με εναλλακτικές καλλιέργειες Η διαθεσιμότητα κατάλληλων αισθητήρων καθιστά αδιαμφισβήτητη την ποσότητα εισροών και παραγωγής γής κάθε αγροτεμαχίου 11
Εικονικοί «Συνεταιρισμοί» Παραγωγοί και καταναλωτές αααλ μίας περιοχής ρο σχηματίζουν «συνεταιρισμό» μέσω ιαδικτύου Τα μέλη πληρώνουν εφάπαξ εγγραφή Κάθε 1η εβδομάδα του μήνα οι παραγωγοί αναρτούν στο website τα προϊόντα τους Οι καταναλωτές δίνουν παραγγελίες Η παράδοση γίνεται στο σπίτι ή σε προκαθορισμένες τοποθεσίες Οφέλη Εξάλειψη μεσαζόντων Χτίσιμο σχέσεων εμπιστοσύνης 12
Τάσεις Το κόστος των νέων τεχνολογιών πέφτει διαρκώς και γίνονται προσιτές και από μικρούς παραγωγούς Μεγάλος όγκος δεδομένων από σταθμούς, δίκτυα αισθητήρων, ιαδίκτυο και μηχανήματα. Ανάπτυξη προτύπων ανταλλαγής δεδομένων (ISOBUS, AgroXML). Πληροφοριακά συστήματα με πολλές δυνατότητες επεξεργασίας και απεικόνισης δεδομένων, αρχειοθέτησης, στήριξης αποφάσεων, αυτόματης τεκμηρίωσης λειτουργιών. Ρομποτική Οι νέες τεχνολογίες μπορεί να οδηγήσουν σε ριζικά νέα «μοντέλα» παραγωγής και διάθεσης προϊόντων. 13
Τι εμποδίζει την εκτεταμένη υιοθέτηση νέων τεχνολογιών στην Ελλάδα; Κόστος Πολυπλοκότητα Έλλειψη ενημέρωσης υσπιστία Ελλιπείς γνώσεις Αγροτών Γεωπόνων 14
Συμπεράσματα Ο διεθνής ανταγωνισμός από χώρες με πολύ χαμηλό κόστος παραγωγής πιέζει τις τιμές των προϊόντων. Επιπλέον, οι απαιτήσεις για τήρηση κωδίκων ορθής καλλιέργειας, τεκμηρίωση λειτουργιών, αύξηση της ποσότητας, της ποιότητας και της ασφάλειας των προϊόντων μείωση εισροών (χημικά, ενέργεια, νερό), έρχονται σε σύγκρουση με την απαίτηση για χαμηλό κόστος παραγωγής. γής Απαραίτητη η πλήρης εκμετάλλευση των νέων τεχνολογιών. Οι παραγωγοί και οι γεωπόνοι πρέπει να λάβουν κατάρτιση σχετική με τις αρχές, τη λειτουργία,, τη χρήση και τα οφέλη των νέων τεχνολογιών. 15