Οδθγόσ για τα Ανκρώπινα Δικαιώματα των χρθςτών του Διαδικτφου

Οδθγόσ για τα Ανκρώπινα Δικαιώματα των χρθςτών του Διαδικτφου

Σφςταςθ (2014)6 τθσ Επιτροπισ Υπουργών του Συμβουλίου τθσ Ευρώπθσ για τον Οδθγό για τα Ανκρώπινα Δικαιώματα των χρθςτών του Διαδικτφου (Υιοκετικθκε από τθν Επιτροπι των Υπουργϊν ςτισ 16 Απριλίου 2014 ςτθν 1197 θ Συνάντθςι τουσ) 1. Τα κράτθ μζλθ του Συμβουλίου τθσ Ευρϊπθσ ζχουν τθν υποχρζωςθ να διαφυλάςςουν, για όλουσ εντόσ τθσ δικαιοδοςίασ τουσ, τα ανκρϊπινα δικαιϊματα και τισ κεμελιϊδεισ ελευκερίεσ, όπωσ αυτζσ κατοχυρϊνονται ςτθν Ευρωπαϊκι Σφμβαςθ για τα Ανκρϊπινα Δικαιϊματα (ETS No 5 τθσ Σφμβαςθσ). Η υποχρζωςθ αυτι ιςχφει, επίςθσ, και ςτο πλαίςιο τθσ χριςθσ του Διαδικτφου. Εκτόσ των άλλων, εφαρμόςιμεσ είναι και οι λοιπζσ ςυμβάςεισ και τα νομοκετικά κείμενα του Συμβουλίου τθσ Ευρϊπθσ, που αφοροφν ςτθν προςταςία του δικαιϊματοσ τθσ ελευκερίασ τθσ ζκφραςθσ, τθσ πρόςβαςθσ ςτθν πλθροφορία, τθσ ελευκερίασ του ςυνακροίηεςκαι, τθσ ιδιωτικισ ηωισ και τθσ προςταςίασ των προςωπικϊν δεδομζνων, κακϊσ και τθσ προςταςίασ από τα εγκλιματα ςτον κυβερνοχϊρο. 2. Οι υποχρεϊςεισ των κρατϊν μελϊν να ςζβονται, να προςτατεφουν και να προωκοφν τα ανκρϊπινα δικαιϊματα, περιλαμβάνουν και τθν επίβλεψθ των ιδιωτικϊν εταιριϊν. Τα διεκνϊσ αναγνωριςμζνα και αδιαίρετα ανκρϊπινα δικαιϊματα, όπωσ και τα ςχετικά πρότυπα, υπεριςχφουν των γενικϊν όρων και των προχποκζςεων που επιβάλλονται ςτουσ χριςτεσ του Διαδικτφου από οποιονδιποτε ιδιωτικό φορζα. 3. Το Διαδίκτυο ζχει αξία δθμόςιασ υπθρεςίασ. Άνκρωποι, κοινότθτεσ, δθμόςιοι φορείσ και ιδιωτικοί οργανιςμοί βαςίηονται ςτο Διαδίκτυο για τισ δραςτθριότθτζσ τουσ και ζχουν τθν νόμιμθ προςδοκία ότι οι υπθρεςίεσ τουσ κα είναι προςβάςιμεσ, κα παρζχονται χωρίσ διακρίςεισ, κα είναι προςιτζσ, αςφαλείσ, αξιόπιςτεσ και εν γζνει εξελίξιμεσ. Περαιτζρω, και κατά τθν χριςθ του Διαδικτφου, κανείσ δεν κα πρζπει να υποβάλλεται ςε οποιαδιποτε παράνομθ, αχρείαςτθ ι δυςανάλογθ παρζμβαςθ ςτθν άςκθςθ των ανκρωπίνων δικαιωμάτων και των κεμελιωδϊν ελευκεριϊν του. 1

4. Οι χριςτεσ του Διαδικτφου κα πρζπει να ζχουν τθν απαραίτθτθ υποςτιριξθ, προκειμζνου να κατανοοφν και να αςκοφν αποτελεςματικά τα δικαιϊματά τουσ online, όταν τα δικαιϊματα και οι ελευκερίεσ τουσ υφίςτανται περιοριςμοφσ ι παρεμβάςεισ. Αυτι θ υποςτιριξθ κα πρζπει να περιλαμβάνει κακοδιγθςθ ωσ προσ τθν πρόςβαςθ ςε αποτελεςματικά διορκωτικά μζτρα. Δεδομζνων των δυνατοτιτων που παρζχει το Διαδίκτυο για διαφάνεια και λογοδοςία ςτα δθμόςια ηθτιματα, οι χριςτεσ κα πρζπει να ενκαρρφνονται ϊςτε να χρθςιμοποιοφν το Διαδίκτυο, προκειμζνου να ςυμμετζχουν ςτθν δθμοκρατικι ηωι. 5. Προκειμζνου να εξαςφαλιςτεί ότι τα υφιςτάμενα ανκρϊπινα δικαιϊματα και οι κεμελιϊδεισ ελευκερίεσ κα ιςχφουν ιςότιμα online και offline, θ Επιτροπι των Υπουργϊν ςυςτινει, ςφμφωνα με το άρκρο 15 παρ. β του Καταςτατικοφ του Συμβουλίου τθσ Ευρϊπθσ, ςτα κράτθ μζλθ: 5.1. να προωκοφν ενεργά, μεταξφ των πολιτϊν, των δθμόςιων και των ιδιωτικϊν φορζων, τον Οδθγό για τα Ανκρϊπινα Δικαιϊματα των χρθςτϊν του Διαδικτφου, όπωσ κακορίηεται ςτο Παράρτθμα του παρόντοσ, και να λάβουν ςυγκεκριμζνα μζτρα αναφορικά με τθν εφαρμογι του, προκειμζνου να καταςτιςουν δυνατι για τουσ χριςτεσ τθν άςκθςθ των ανκρωπίνων δικαιωμάτων και των κεμελιωδϊν ελευκεριϊν τουσ online, 5.2. να αξιολογοφν, να ανακεωροφν τακτικά και, όπου κρίνεται αναγκαίο, να αφαιροφν περιοριςμοφσ ςχετικά με τθν άςκθςθ των δικαιωμάτων και των ελευκεριϊν ςτο Διαδίκτυο, ειδικά, δε, όταν δεν ςυνάδουν με τθν Σφμβαςθ, υπό το φωσ πάντα τθσ ςχετικισ νομολογίασ του Ευρωπαϊκοφ Δικαςτθρίου Ανκρωπίνων Δικαιωμάτων. Κάκε περιοριςμόσ κα πρζπει να υπαγορεφεται από τον Νόμο, κάτι το οποίο είναι αναγκαίο ςε μια δθμοκρατικι κοινωνία, προκειμζνου να επιτευχκεί ζνασ νόμιμοσ ςκοπόσ, και να είναι αναλογικόσ ςε ςχζςθ με τον επιδιωκόμενο νόμιμο ςκοπό, 5.3. να εξαςφαλίςουν ότι οι χριςτεσ του Διαδικτφου κα ζχουν πρόςβαςθ ςε αποτελεςματικά διορκωτικά μζτρα, όταν τα δικαιϊματα και οι ελευκερίεσ τουσ περιορίηονται ι όταν κεωροφν ότι τα δικαιϊματά τουσ ζχουν παραβιαςτεί. Τοφτο προχποκζτει τθν ενίςχυςθ του ςυντονιςμοφ και τθσ ςυνεργαςίασ μεταξφ των αρμόδιων κεςμικϊν οργάνων, των νομικϊν προςϊπων δθμοςίου και ιδιωτικοφ δικαίου, κακϊσ και των κοινοτιτων, ενϊ, επίςθσ, απαιτεί τθν ςφμπραξθ και τθν αποτελεςματικι ςυνεργαςία με φορείσ του ιδιωτικοφ τομζα, κακϊσ και με οργανιςμοφσ 2

τθσ κοινωνίασ των πολιτϊν. Ανάλογα με το εκάςτοτε εκνικό κεςμικό πλαίςιο, τοφτο ενδζχεται να περιλαμβάνει μθχανιςμοφσ ζννομθσ προςταςίασ, όπωσ αυτοί που παρζχονται από τισ αρχζσ προςταςίασ προςωπικϊν δεδομζνων, τουσ εκνικοφσ οργανιςμοφσ προςταςίασ ανκρωπίνων δικαιωμάτων (όπωσ είναι, λ.χ., ο ςυνιγοροσ του Πολίτθ, ο Συνιγοροσ του Παιδιοφ κ.α.), δικαςτικζσ διαδικαςίεσ, κακϊσ και από γραμμζσ υποςτιριξθσ (hotlines), 5.4. να προάγουν τθν ςυνεργαςία με άλλουσ κρατικοφσ και μθ κρατικοφσ φορείσ, εντόσ και εκτόσ του Συμβουλίου τθσ Ευρϊπθσ, αναφορικά με τα πρότυπα και τισ διαδικαςίεσ που ζχουν ςχζςθ με τθν προςταςία των ανκρωπίνων δικαιωμάτων και των κεμελιωδϊν ελευκεριϊν ςτο Διαδίκτυο, 5.5. να ενκαρρφνουν τον ιδιωτικό τομζα να ςυμμετάςχει ςε γνιςιο διάλογο με τισ αρμόδιεσ κρατικζσ αρχζσ και τουσ κοινωνικοφσ φορείσ κατά τθν άςκθςθ τθσ εταιρικισ κοινωνικισ τουσ ευκφνθσ και, ςυγκεκριμζνα, με διαφάνεια και λογοδοςία, ςφμφωνα με τισ «Κατευκυντιριεσ Αρχζσ για τισ Επιχειριςεισ και τα Ανκρϊπινα Δικαιϊματα: εφαρμόηοντασ το Πλαίςιο Προςταςίασ, Σεβαςμοφ και Θεραπείασ των Ηνωμζνων Εκνϊν». Ο ιδιωτικόσ τομζασ κα πρζπει, επίςθσ, να ενκαρρφνεται, προκειμζνου να ςυνειςφζρει ςτθν διάδοςθ του παρόντοσ Οδθγοφ, 5.6. να ενκαρρφνουν τουσ κοινωνικοφσ φορείσ, ϊςτε να υποςτθρίξουν τθν διάδοςθ και τθν εφαρμογι του Οδθγοφ, προκειμζνου να αποτελζςει ζνα αποτελεςματικό εργαλείο για τουσ χριςτεσ του Διαδικτφου. 3

Παράρτημα της Σύστασης CM/Rec(2014)6 Ειςαγωγι 1. Ο παρϊν οδθγόσ είναι ζνα εργαλείο για εςάσ, τουσ χριςτεσ του Διαδικτφου, προκειμζνου να ενθμερωκείτε ςχετικά με τα δικαιϊματά ςασ όταν βρίςκεςτε online, τουσ τυχόν περιοριςμοφσ τουσ, κακϊσ και τα διακζςιμα διορκωτικά μζτρα για τουσ περιοριςμοφσ αυτοφσ. Τα ανκρϊπινα δικαιϊματα και οι κεμελιϊδεισ ελευκερίεσ ζχουν τθν ίδια ιςχφ, τόςο online όςο και offline. Αυτι θ αρχι επιτάςςει τον εκ μζρουσ ςασ ςεβαςμό των δικαιωμάτων και των ελευκεριϊν των άλλων χρθςτϊν του Διαδικτφου. Ο παρϊν Οδθγόσ ςάσ παρζχει πλθροφορίεσ ςχετικά με τθν πρακτικι ςθμαςία των δικαιωμάτων και των ελευκεριϊν ςτο Διαδίκτυο, τον τρόπο εφαρμογισ τουσ ςτθν πράξθ, κακϊσ και τον τρόπο πρόςβαςθσ ςτα διορκωτικά μζτρα. Αποτελεί, δε, ζνα εξελιςςόμενο ζγγραφο, το οποίο κα ενθμερϊνεται ανά τακτικά χρονικά διαςτιματα. 2. Ο παρϊν Οδθγόσ βαςίηεται ςτθν Ευρωπαϊκι Σφμβαςθ Δικαιωμάτων του Ανκρϊπου (ΕΣΔΑ) και ςε άλλεσ ςυμβάςεισ και νομοκετικά κείμενα του Συμβουλίου τθσ Ευρϊπθσ που αςχολοφνται με διάφορεσ πτυχζσ τθσ προςταςίασ των ανκρωπίνων δικαιωμάτων. Όλα τα μζλθ του Συμβουλίου τθσ Ευρϊπθσ ζχουν κακικον να ςζβονται, να προςτατεφουν και να εκπλθρϊνουν τα δικαιϊματα και τισ ελευκερίεσ που ορίηονται από τα νομοκετικά κείμενα που ζχουν επικυρϊςει. Ο παρϊν Οδθγόσ είναι, επίςθσ, εμπνευςμζνοσ από τθ ςυνεχι ερμθνεία των ωσ άνω δικαιωμάτων και ελευκεριϊν από το Ευρωπαϊκό Δικαςτιριο των Δικαιωμάτων του Ανκρϊπου (ΕΔΔΑ), κακϊσ κι από άλλα ςχετικά κεςμικά όργανα του Συμβουλίου τθσ Ευρϊπθσ. 3. Ο παρϊν Οδθγόσ δεν κατοχυρϊνει κάποια νζα ανκρϊπινα δικαιϊματα και κεμελιϊδεισ ελευκερίεσ, αλλά ενιςχφει τα υφιςτάμενα πρότυπα ανκρωπίνων δικαιωμάτων, κακϊσ και τουσ μθχανιςμοφσ επιβολισ. 1 Πρόςβαςθ και μθ διάκριςθ 1. Η πρόςβαςθ ςτο Διαδίκτυο είναι ζνα ςθμαντικό μζςο για τθν άςκθςθ των δικαιωμάτων και των ελευκεριϊν ςασ και για τθ ςυμμετοχι ςασ ςτισ 1 Ο παρϊν Οδθγόσ αποτελεί μζροσ ςφςταςθσ, υιοκετθκείςασ από τθν Επιτροπι Υπουργϊν των 47 κρατϊν μελϊν του Συμβουλίου τθσ Ευρϊπθσ. Λεπτομερζςτερεσ επεξθγθματικζσ πλθροφορίεσ για τον Οδθγό μποροφν να αναηθτθκοφν ςτθν αιτιολογικι ζκκεςθ τθσ εν κζματι Συςτάςεωσ. 4

δθμοκρατικζσ διαδικαςίεσ. Για το λόγο αυτό, δεν κα πρζπει να ςτερείςκε τθσ ςφνδεςισ ςασ ςτο Διαδίκτυο, εφόςον δεν το επικυμείτε, εκτόσ εάν υπάρξει ςχετικι απόφαςθ δικαςτθρίου. Σε οριςμζνεσ περιπτϊςεισ, ενδζχεται θ διακοπι τθσ υπθρεςίασ πρόςβαςθσ να γίνει βάςει ςυμβατικϊν ρυκμίςεων, αλλά θ περίπτωςθ αυτι κα πρζπει να ςυνιςτά τθν ζςχατθ λφςθ. 2. Η πρόςβαςι ςασ ςτο Διαδίκτυο κα πρζπει να είναι προςιτι οικονομικά και να παρζχεται χωρίσ διακρίςεισ. Θα πρζπει να ζχετε τθν καλφτερθ δυνατι πρόςβαςθ ςτο περιεχόμενο, τισ εφαρμογζσ και τισ υπθρεςίεσ του Διαδικτφου, χρθςιμοποιϊντασ τισ ςυςκευζσ τθσ επιλογισ ςασ. 3. Εάν ηείτε ςε αγροτικζσ ι γεωγραφικά απομακρυςμζνεσ περιοχζσ ι εάν ζχετε χαμθλό ειςόδθμα ι ςυγκεκριμζνεσ ανάγκεσ ι κάποιασ μορφισ αναπθρία, κα πρζπει να ζχετε τθν νόμιμθ προςδοκία από τισ δθμόςιεσ αρχζσ τθσ χϊρασ ςασ ότι κα κάνουν εφλογεσ προςπάκειεσ και ότι κα λάβουν ςυγκεκριμζνα μζτρα, προκειμζνου να διευκολφνουν τθν πρόςβαςι ςασ ςτο Διαδίκτυο. 4. Κατά τθ ςυναλλαγι ςασ με τισ δθμόςιεσ αρχζσ, τουσ παρόχουσ υπθρεςιϊν διαδικτφου (ISP), τουσ παρόχουσ online περιεχομζνου και υπθρεςιϊν, κακϊσ και τουσ άλλουσ χριςτεσ (ατομικά ι ςε ομάδεσ) δεν κα πρζπει, για κανζνα λόγο, να υποςτείτε διακρίςεισ λόγω φφλου, φυλισ, χρϊματοσ, γλϊςςασ, κρθςκείασ ι πεποικιςεων, πολιτικϊν φρονθμάτων ι άλλων απόψεων, εκνικισ ι κοινωνικισ προζλευςθσ, ιδιότθτασ μζλουσ εκνικισ μειονότθτασ, περιουςίασ, γζννθςθσ ι άλλθσ κατάςταςθσ, ςυμπεριλαμβανομζνθσ τθσ εκνοτικισ καταγωγισ, τθσ θλικίασ και του ςεξουαλικοφ προςανατολιςμοφ. Ελευκερία τθσ ζκφραςθσ και τθσ πλθροφόρθςθσ Ζχετε το δικαίωμα να αναηθτάτε, να λαμβάνετε και να μεταδίδετε πλθροφορίεσ ι ιδζεσ τθσ επιλογισ ςασ, χωρίσ παρεμβάςεισ και ανεξαρτιτωσ ςυνόρων. Αυτό ςθμαίνει ότι: 1. Ζχετε τθν ελευκερία να εκφράηεςτε online και να αποκτάτε πρόςβαςθ ςε πλθροφορίεσ, απόψεισ και εκφράςεισ άλλων. Αυτό περιλαμβάνει τον πολιτικό λόγο, τισ απόψεισ ςχετικά με τθ κρθςκεία, τισ γνϊμεσ και τισ εκφράςεισ που λαμβάνονται ευνοϊκά ι δε κεωροφνται προςβλθτικζσ, αλλά, επίςθσ, και όςεσ ενδζχεται να προςβάλλουν, να ςοκάρουν ι να ενοχλοφν άλλουσ. Θα πρζπει να λαμβάνετε δεόντωσ υπ όψιν τθ φιμθ ι τα δικαιϊματα των άλλων, ςυμπεριλαμβανομζνου του δικαιϊματοσ ςτθν ιδιωτικότθτα. 5

2. Είναι δυνατόν να τίκενται περιοριςμοί ςε εκφράςεισ, οι οποίεσ υποκινοφν διακρίςεισ, μίςοσ ι βία. Οι περιοριςμοί αυτοί πρζπει να είναι νόμιμοι, προςαρμοςμζνοι αυςτθρά ςτθν κάκε περίπτωςθ και να εκτελοφνται με δικαςτικι εποπτεία. 3. Είςτε ελεφκεροι να δθμιουργείτε, να επαναχρθςιμοποιείτε και να διανζμετε περιεχόμενο, ςεβόμενοι το δικαίωμα τθσ πνευματικισ ιδιοκτθςίασ, ςυμπεριλαμβανομζνου και του δικαιϊματοσ του δθμιουργοφ. 4. Οι δθμόςιεσ αρχζσ ζχουν κακικον να ςζβονται και να προςτατεφουν τθν ελευκερία τθσ ζκφραςθσ και τθσ ενθμζρωςισ ςασ. Οποιοιδιποτε περιοριςμοί ςε αυτζσ τισ ελευκερίεσ δεν πρζπει να είναι αυκαίρετοι, πρζπει να επιδιϊκουν ζναν νόμιμο ςκοπό, ςφμφωνα με τθν Ευρωπαϊκι Σφμβαςθ των Δικαιωμάτων του Ανκρϊπου, όπωσ, μεταξφ άλλων, τθν προςταςία τθσ εκνικισ αςφάλειασ ι τθσ δθμόςιασ τάξθσ, τθσ δθμόςιασ υγείασ ι των θκϊν, και κα πρζπει να ςυνάδουν με το δίκαιο των ανκρωπίνων δικαιωμάτων. Επιπλζον, δε, οι περιοριςμοί αυτοί κα πρζπει να γνωςτοποιοφνται ςε εςάσ, ςυνοδεία πλθροφοριϊν για το πϊσ μπορείτε να ζχετε κακοδιγθςθ ι να λάβετε αποηθμίωςθ, και δεν κα πρζπει να είναι ευρφτεροι ι να διαρκοφν περιςςότερο από όςο είναι απολφτωσ αναγκαίο για να επιτευχκεί ο νόμιμοσ επιδιωκόμενοσ ςκοπόσ τουσ. 5. Ο πάροχοσ υπθρεςιϊν Διαδικτφου, κακϊσ και οι πάροχοοι online περιεχομζνου και υπθρεςιϊν που ςασ εξυπθρετοφν, ζχουν ωσ εταιρικι ευκφνθ το ςεβαςμό των ανκρωπίνων δικαιωμάτων και τθν παροχι μθχανιςμϊν ανταπόκριςθσ ςτα αιτιματά ςασ. Θα πρζπει, ωςτόςο, να είςτε ενιμεροι ότι οι πάροχοι online υπθρεςιϊν, όπωσ τα κοινωνικά δίκτυα, δφνανται να επιβάλλουν περιοριςμοφσ ςε ςυγκεκριμζνεσ μορφζσ περιεχομζνου και ςυμπεριφορϊν, βάςει τθσ πολιτικισ περιεχομζνου που ακολουκοφν. Θα πρζπει να είςτε ενιμεροι ςχετικά με τζτοιουσ ενδεχόμενουσ περιοριςμοφσ, προκειμζνου να ζχετε τθ δυνατότθτα να αποφαςίςετε ςασ εάν κα χρθςιμοποιιςετε τισ εν λόγω υπθρεςίεσ ι όχι. Αυτό περιλαμβάνει ςυγκεκριμζνεσ πλθροφορίεσ ςχετικά με το τι κεωρεί ο εκάςτοτε πάροχοσ online υπθρεςίασ ωσ παράνομο ι ακατάλλθλο περιεχόμενο και ςυμπεριφορά, κατά τθ χριςθ τθσ παρεχόμενθσ υπθρεςίασ, κακϊσ και το πϊσ αντιμετωπίηονται οι περιπτϊςεισ αυτζσ από τον πάροχο. 6. Μπορείτε να επιλζξετε να μθν αποκαλφπτετε τθν ταυτότθτά ςασ online, χρθςιμοποιϊντασ, για παράδειγμα, ζνα ψευδϊνυμο. Θα πρζπει, ωςτόςο, να είςτε ενιμεροι ότι μποροφν να λθφκοφν μζτρα εκ μζρουσ των εκνικϊν 6

αρχϊν, τα οποία μποροφν να οδθγιςουν ςτθν αποκάλυψθ τθσ πραγματικισ ςασ ταυτότθτασ. Δικαίωμα του ςυνζρχεςκαι, του ςυνεταιρίηεςκαι και τθσ ςυμμετοχισ Ζχετε το δικαίωμα να ςυνζρχεςκε ειρθνικά και να ςυνεταιρίηεςκε με άλλουσ, χρθςιμοποιϊντασ το Διαδίκτυο. Στθν πράξθ αυτό ςθμαίνει ότι: 1. Ζχετε τθν ελευκερία να επιλζγετε οποιαδιποτε ιςτοςελίδα, εφαρμογι ι άλλθ Υπθρεςία, προκειμζνου να ςχθματίηετε, να ςυμμετζχετε, να κινθτοποιείτε και να λαμβάνετε μζροσ ςε κοινωνικζσ ομάδεσ και ςυνακροίςεισ, ανεξάρτθτα εάν αυτζσ αναγνωρίηονται επίςθμα ι μθ από τισ δθμόςιεσ αρχζσ. Θα πρζπει, επίςθσ, να ζχετε τθν δυνατότθτα να χρθςιμοποιείτε το Διαδίκτυο, προκειμζνου να αςκείτε το δικαίωμά ςασ, να ςχθματίηετε ι να ςυμμετζχετε ςε ςυνδικαλιςτικζσ οργανϊςεισ. 2. Ζχετε το δικαίωμα να πραγματοποιείτε ειρθνικζσ διαμαρτυρίεσ online. Θα πρζπει, ωςτόςο, να γνωρίηετε ότι εάν οι διαμαρτυρίεσ ςασ οδθγοφν ςε αποκλειςμό, διακοπι υπθρεςιϊν ι/και ηθμιζσ ςε περιουςία άλλων, ενδζχεται να αντιμετωπίςετε τισ ζννομεσ ςυνζπειεσ για τισ πράξεισ ςασ. 3. Ζχετε τθν ελευκερία να χρθςιμοποιείτε όλα τα διακζςιμα online εργαλεία, προκειμζνου να ςυμμετζχετε ςε δθμόςιεσ πολιτικζσ ςυηθτιςεισ, νομοκετικζσ πρωτοβουλίεσ και λεπτομερείσ ελζγχουσ ςτισ διαδικαςίεσ λιψθσ αποφάςεων, ςε τοπικό, εκνικό και παγκόςμιο επίπεδο, ςυμπεριλαμβανομζνου του δικαιϊματοσ ςτθν υπογραφι αναφορϊν και ςτθν ςυμμετοχι ςτθν διαμόρφωςθ πολιτικϊν ςχετικά με τθν διακυβζρνθςθ του Διαδικτφου. Ιδιωτικότθτα και προςταςία προςωπικών δεδομζνων Ζχετε δικαίωμα ςτθν ιδιωτικι και οικογενειακι ηωι ςτο Διαδίκτυο, το οποίο περιλαμβάνει τθν προςταςία των προςωπικϊν ςαν δεδομζνων, κακϊσ και τον ςεβαςμό ςτθν εμπιςτευτικότθτα τθσ αλλθλογραφίασ και των επικοινωνιϊν ςασ. Αυτό ςυνεπάγεται οτι: 7

1. Θα πρζπει να γνωρίηετε πωσ όταν χρθςιμοποιείτε το Διαδίκτυο, τα προςωπικά ςασ δεδομζνα τυγχάνουν τακτικισ επεξεργαςίασ. Αυτό ςυμβαίνει όταν χρθςιμοποιείτε υπθρεςίεσ, όπωσ περιθγθτζσ (browsers), θλεκτρονικό ταχυδρομείο (e-mail), θλεκτρονικζσ ςυηθτιςεισ (chat), πρωτόκολλα «φωνισ επί διαδικτυακοφ πρωτοκόλλου» (VoIP), κοινωνικά δίκτυα, μθχανζσ αναηιτθςθσ (search engines) και υπθρεςίεσ cloud για αποκικευςθ δεδομζνων (cloud data storage services). 2. Οι δθμόςιεσ αρχζσ και οι ιδιωτικζσ εταιρείεσ ζχουν υποχρζωςθ να ςζβονται και να τθροφν ςυγκεκριμζνουσ κανόνεσ και διαδικαςίεσ, όταν επεξεργάηονται τα προςωπικά ςασ δεδομζνα. 3. Τα προςωπικά ςασ δεδομζνα κα πρζπει να τυγχάνουν επεξεργαςίασ, μόνο όταν το επιτρζπει ο νόμοσ και εφόςον ζχετε δϊςει τθν ςυγκατάκεςι ςασ. Θα πρζπει, επίςθσ, να γνωρίηετε ποια προςωπικά δεδομζνα κα τφχουν επεξεργαςίασ ι/και κα μεταβιβαςκοφν ςε τρίτα μζρθ, πότε, από ποιον και για ποιον ςκοπό. Σε γενικζσ γραμμζσ, κα πρζπει να είςτε ςε κζςθ να αςκείτε ζλεγχο πάνω ςτα προςωπικά ςασ δεδομζνα (λ.χ. να ελζγχετε τθν ακρίβειά τουσ, να αιτείςκε τθσ διόρκωςθσ ι τθσ διαγραφισ τουσ και να μθν επιτρζπετε να τθροφνται για διάςτθμα μεγαλφτερο του απαραιτιτου). 4. Δεν πρζπει να υποβάλλεςκε ςε κακεςτϊσ γενικισ παρακολοφκθςθσ ι υποκλοπισ των ςυνομιλιϊν ςασ. Σε εξαιρετικζσ περιπτϊςεισ, οι οποίεσ περιγράφονται από τον νόμο, όπωσ για παράδειγμα οι ζρευνεσ για τζλεςθ αξιόποινων πράξεων, ενδζχεται να αςκθκεί παρζμβαςθ ςτα προςωπικά ςασ δεδομζνα. Στισ περιπτϊςεισ αυτζσ, πρζπει να ζχετε εφκολθ πρόςβαςθ ςε ςαφείσ και ακριβείσ πλθροφορίεσ, ςχετικά με τθν ςχετικι νομοκεςία ι πολιτικι, κακϊσ και με τα ςχετικά ςασ δικαιϊματα. 5. Η ιδιωτικότθτά ςασ πρζπει να τυγχάνει ςεβαςμοφ και ςτον χϊρο εργαςίασ ςασ. Αυτό περιλαμβάνει τθν εμπιςτευτικότθτα τθσ ιδιωτικισ online αλλθλογραφίασ και των επικοινωνιϊν ςασ. Ο εργοδότθσ ςασ οφείλει να ςασ ενθμερϊνει για τθν φπαρξθ οποιουδιποτε ςυςτιματοσ παρακολοφκθςθσ ι/και επιτιρθςθσ των προςωπικϊν ςασ δεδομζνων. 6. Μπορείτε να επικαλεςτείτε τθν βοικεια των Αρχϊν Προςταςίασ Προςωπικϊν Δεδομζνων, οι οποίεσ υφίςτανται ςτθν ςυντριπτικι πλειοψθφία των ευρωπαϊκϊν χωρϊν, προκειμζνου να διαςφαλίςετε τθν 8

εφαρμογι τθσ νομοκεςίασ και τθν τιρθςθ των αρχϊν ςχετικά με τθν προςταςία των προςωπικϊν δεδομζνων. Εκπαίδευςθ και Παιδεία Ζχετε δικαίωμα ςτθν εκπαίδευςθ, ςυμπεριλαμβανομζνθσ τθσ πρόςβαςθσ ςτθν γνϊςθ. Τοφτο ςθμαίνει οτι: 1. Θα πρζπει να ζχετε on line πρόςβαςθ ςτθν εκπαίδευςθ, κακϊσ και ςε κάκε πολιτιςτικό, επιςτθμονικό, ακαδθμαϊκό ι άλλο περιεχόμενο διακζςιμο ςε επίςθμεσ γλϊςςεσ. Είναι πικανό να ιςχφουν προχποκζςεισ για μια τζτοια πρόςβαςθ, προκειμζνου να ικανοποιθκεί θ αμοιβι των κατόχων δικαιωμάτων αναφορικά με τθν εργαςία τουσ. Θα πρζπει, επίςθσ, να μπορείτε να ζχετε ελεφκερθ πρόςβαςθ ςε χρθματοδοτοφμενθ από το Δθμόςιο ζρευνα και ςε πολιτιςτικά ζργα ελεφκερθσ χριςεωσ ςτο Διαδίκτυο, όπου αυτά είναι διακζςιμα. 2. Ωσ μζροσ του Διαδικτφου και τθσ Παιδείασ για τα Μζςα, κα πρζπει να ζχετε πρόςβαςθ ςτθν ψθφιακι εκπαίδευςθ και γνϊςθ, προκειμζνου να αςκείτε τα δικαιϊματα και τισ ελευκερίεσ ςασ ςτο Διαδίκτυο. Αυτό περιλαμβάνει τισ δεξιότθτεσ για τθν κατανόθςθ, τθν χριςθ και τθν εναςχόλθςθ με ζνα ευρφ φάςμα των διαδικτυακϊν εργαλείων. Αυτό κα ςασ καταςτιςει ικανοφσ να αναλφετε κριτικά τθν ακρίβεια και τθν αξιοπιςτία του περιεχομζνου, των εφαρμογϊν και των υπθρεςιϊν ςτισ οποίεσ ζχετε ι επικυμείτε να ζχετε πρόςβαςθ. Παιδιά και ζφθβοι Ωσ παιδί ι ζφθβοσ ζχεισ όλα τα δικαιϊματα και τισ ελευκερίεσ που αποτυπϊνονται ςτον παρόντα Οδθγό. Συγκεκριμζνα, και εξαιτίασ τθσ θλικίασ ςου, δικαιοφςαι ειδικισ προςταςίασ και κακοδιγθςθσ όταν χρθςιμοποιείσ το Διαδίκτυο. Αυτό ςθμαίνει ότι: 1. Ζχεισ το δικαίωμα να εκφράηεισ ελεφκερα τισ απόψεισ ςου και να ςυμμετζχεισ ςτθν κοινωνία, να ακοφγεται θ άποψι ςου και να ςυνειςφζρεισ ςτθν διαδικαςία λιψθσ αποφάςεων, ςχετικά με τα ηθτιματα που ςε επθρεάηουν. Οι απόψεισ ςου, δε, πρζπει να χαίρουν 9

τθσ δζουςα προςοχισ, ςφμφωνα με τθν θλικία και τθν ωριμότθτά ςου, χωρίσ διακρίςεισ. 2. Δικαιοφςαι να λαμβάνεισ πλθροφορίεσ ςε γλϊςςα κατάλλθλθ για τθν θλικία ςου, κακϊσ και εκπαίδευςθ από τουσ δαςκάλουσ, εκπαιδευτζσ, γονείσ ι κθδεμόνεσ ςου, ςχετικά με τθν αςφαλι χριςθ του Διαδικτφου, ςυμπεριλαμβανομζνων των τρόπων προςταςίασ τθσ ιδιωτικότθτάσ ςου. 3. Θα πρζπει να γνωρίηεισ ότι το περιεχόμενο που δθμιουργείσ ο ίδιοσ ςτο Διαδίκτυο ι το περιεχόμενο που δθμιουργείσ αναφορικά με ςζνα από άλλουσ χριςτεσ του Διαδικτφου, είναι προςβάςιμο από οποιοδιποτε ςθμείο του πλανιτθ και ενδζχεται να κζςει ςε κίνδυνο τθν αξιοπρζπεια, τθν αςφάλεια και τθν ιδιωτικι ςου ηωι ι να είναι επιβλαβζσ για ςζνα ι τα δικαιϊματά ςου, τϊρα ι ςε μελλοντικό ςτάδιο τθσ ηωισ ςου. Κατόπιν αιτιματόσ ςου, οποιοδιποτε τζτοιο υλικό κα πρζπει να απομακρφνεται ι να διαγράφεται μζςα ςε ζνα ευλόγωσ ςφντομο χρονικό διάςτθμα. 4. Θα πρζπει να μπορείσ να λαμβάνεισ ξεκάκαρθ πλθροφόρθςθ ςχετικά με τισ περιπτϊςεισ παράνομου online περιεχομζνου ι ςυμπεριφορϊν (για παράδειγμα online παρενόχλθςθ), κακϊσ και ενθμζρωςθ ςχετικά με τισ δυνατότθτεσ αναφοράσ τζτοιων περιςτατικϊν. Οι πλθροφορίεσ αυτζσ κα πρζπει να είναι προςαρμοςμζνεσ ςτθν θλικία ςασ και ςτισ περιςτάςεισ, ενϊ κα πρζπει να ςοφ παρζχονται ςυμβουλζσ και υποςτιριξθ με τον δζοντα ςεβαςμό προσ τισ αρχζσ τθσ ανωνυμίασ και τθσ εμπιςτευτικότθτασ. 5. Θα πρζπει να ςου παρζχεται ειδικι προςταςία από οποιαδιποτε παρζμβαςθ ςτθν ςωματικι, πνευματικι ι θκικι ςου ευθμερία, ιδιαίτερα όταν αυτι αφορά ςε ςεξουαλικι εκμετάλλευςθ και κακοποίθςθ ςτο Διαδίκτυο ι ςε άλλεσ μορφζσ εγκλθμάτων ςτον κυβερνοχϊρο. Συγκεκριμζνα, ζχεισ το δικαίωμα κατάλλθλθσ εκπαίδευςθσ, προκειμζνου να μπορείσ να προςτατεφεισ τον εαυτό ςου από τζτοιεσ απειλζσ. Αποτελεςματικά διορκωτικά μζτρα 1. Ζχετε το δικαίωμα πρόςβαςθσ ςε αποτελεςματικά διορκωτικά μζτρα, όταν τα ανκρϊπινα δικαιϊματα και οι κεμελιϊδεισ ελευκερίεσ ςασ περιορίηονται ι παραβιάηονται. Προκειμζνου να αποκτιςετε πρόςβαςθ ςε κάποιο μζςο 10

προςταςίασ, δεν είναι αναγκαίο να κινιςετε αμζςωσ νομικζσ διαδικαςίεσ. Οι μζκοδοι επιδίωξθσ διορκωτικϊν μζτρων πρζπει να είναι διακζςιμεσ, γνωςτζσ, προςβάςιμεσ, προςιτζσ οικονομικά και ικανζσ να παρζχουν κατάλλθλεσ αποηθμιϊςεισ. Τα αποτελεςματικά διορκωτικά μζτρα μποροφν να εφαρμοςτοφν απευκείασ από τουσ παρόχουσ υπθρεςιϊν διαδικτφου, τουσ δθμόςιουσ φορείσ ι/και τουσ εκνικοφσ οργανιςμοφσ προςταςίασ των ανκρωπίνων δικαιωμάτων. Τα μζτρα αυτά, ανάλογα με τθν εκάςτοτε παραβίαςθ, περιλαμβάνουν τθν ζρευνα, τθν παροχι εξθγιςεων, τθν διόρκωςθ, τθν απολογία, τθν αποκατάςταςθ, τθν επαναςφνδεςθ και τθν καταβολι αποηθμίωςθσ. Στθν πράξθ αυτό ςθμαίνει οτι: 1.1. Ο πάροχοσ υπθρεςιϊν διαδικτφου ςασ, ο πάροχοσ πρόςβαςθσ ςτο online περιεχόμενο/υπθρεςία, ι άλλθ εταιρεία και/ι οι δθμόςιοι φορείσ πρζπει να ςασ ενθμερϊνουν ςχετικά με τα δικαιϊματα, τισ ελευκερίεσ και τα πικανά διορκωτικά μζτρα, κακϊσ και τον τρόπο πρόςβαςθσ ςε αυτά. Τοφτο περιλαμβάνει τθν πρόςβαςθ ςε εφκολα προςβάςιμεσ πλθροφορίεσ, ςχετικά με τον τρόπο αναφοράσ και υποβολισ παραπόνων, αναφορικά με τυχόν παρεμβάςεισ ςτα δικαιϊματα ςασ, κακϊσ και ςτουσ τρόπουσ επιδίωξθσ από μζρουσ ςασ αποηθμίωςθσ. 1.2. Επιπρόςκετεσ πλθροφορίεσ και κακοδιγθςθ πρζπει να είναι διακζςιμεσ ςε εςάσ από τουσ δθμόςιουσ φορείσ, τουσ εκνικοφσ οργανιςμοφσ προςταςίασ των ανκρωπίνων δικαιωμάτων (όπωσ είναι οι διαμεςολαβθτζσ, λ.χ. ο Συνιγοροσ του Πολίτθ, ο Συνιγοροσ του παιδιοφ κ.α.), τισ Αρχζσ Προςταςίασ Προςωπικϊν Δεδομζνων, τουσ οργανιςμοφσ παροχισ ςυμβουλϊν ςε πολίτεσ, τισ ενϊςεισ ανκρωπίνων ι ψθφιακϊν δικαιωμάτων ι τισ ενϊςεισ καταναλωτϊν. 1.3. Οι Εκνικζσ Αρχζσ ζχουν τθν υποχρζωςθ να ςασ προςτατεφουν από εγκλθματικζσ δραςτθριότθτεσ ι αδικιματα που τελοφνται ςτο Διαδίκτυο ι διαπράττονται μζςω αυτοφ, ιδιαιτζρωσ, δε, όταν αφοροφν παράνομθ πρόςβαςθ, παρζμβαςθ, πλαςτογραφία ι άλλθ δόλια χειραγϊγθςθ τθσ ψθφιακισ ςασ ταυτότθτασ, των θλεκτρονικϊν ςυςκευϊν ςασ και των δεδομζνων που περιζχονται ςε αυτζσ. Οι αρμόδιεσ για τθν επιβολι των μζτρων Εκνικζσ Αρχζσ ζχουν τθν υποχρζωςθ να διεξάγουν ζρευνα και να λαμβάνουν τα κατάλλθλα μζτρα, ςυμπεριλαμβανομζνθσ τθσ επιβολισ κυρϊςεων, ςτθν περίπτωςθ που υποβάλλετε παράπονα ςχετικά με πρόκλθςθ ηθμιϊν ι παρζμβαςθ ςτθν ταυτότθτα ι τθν περιουςία ςασ ςτο Διαδίκτυο. 11

2. Κατά τον κακοριςμό των δικαιωμάτων ι των υποχρεϊςεϊν ςασ ι ςε οποιαδιποτε περίπτωςθ κατθγορίασ ςασ για τζλεςθ αξιόποινων πράξεων ςχετικά με το Διαδίκτυο: 2.1. Ζχετε το δικαίωμα ςε μια δίκαιθ δίκθ, εντόσ ευλόγου χρονικοφ διαςτιματοσ, από ανεξάρτθτο και αμερόλθπτο δικαςτιριο. 2.2. Ζχετε το δικαίωμα να υποβάλλετε ατομικι αίτθςθ ςτο Ευρωπαϊκό Δικαςτιριο Δικαιωμάτων του Ανκρϊπου (ΕΔΔΑ), αφότου εξαντλιςετε όλα τα διακζςιμα ζνδικα μζςα ςτθν χϊρα ςασ. 12