Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Πέμπτη 25 Ιουλίου Ελληνική Οικονομία ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ

Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Πέμπτη 25 Ιουλίου 2013 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Ελληνική Οικονομία Τα καλά νέα για την ελληνική οικονομία συνεχίζονται παρά τις δυσκολίες που, αναπόφευκτα, αντιμετωπίζονται στην προωθούμενη υλοποίηση του προγράμματος εξυγίανσης και αναδιάρθρωσης του δημόσιου τομέα της χώρας: Το πρώτο καλό νέο στο προηγούμενο 7ήμερο ήταν η ανακοίνωση των στοιχείων για την εξέλιξη των βασικών μεγεθών του ισοζυγίου πληρωμών τον Μάιο.2013 και στο 1 ο 5μηνο.2013. Αξιοσημείωτη ήταν η επίτευξη (μετά από πολλά έτη) πλεονάσματος στο Ισοζυγίου Τρεχουσών Συναλλαγών (ΙΤΣ) της χώρας τον Μάιο, αλλά ακόμη πιο σημαντική ήταν η μεγάλη αύξηση των αφίξεων ξένων τουριστών, κατά 24,4%, και των εισπράξεων από τον εξωτερικό τουρισμό, κατά 38,5%, στον ίδιο μήνα. Οι εξελίξεις αυτές αναμένεται να συμβάλουν στον περιορισμό της πτώσης του ΑΕΠ της χώρας ήδη από το 2 ο 3μηνο.2013. Το δεύτερο καλό νέο ήταν η από καιρού συζητούμενη «δοκιμαστική» μείωση του συντελεστή του ΦΠΑ στην εστίαση στο 13% (9,0% στα Δωδεκάνησα και τις Κυκλάδες) από την 1 η Αυγούστου 2013, από το 23% (16%) που ίσχυε από τον Σεπτ.2011. Η φορολογική αυτή ελάφρυνση αναμένεται επίσης να έχει θετικά αποτελέσματα στον τουρισμό και στη οικονομία, υπό ορισμένες, ωστόσο, σημαντικές προϋποθέσεις, όπως αναλύεται στη συνέχεια. Όσον αφορά τις εξελίξεις στο ισοζύγιο πληρωμών σημειώνονται τα ακόλουθα: α) Το γεγονός ότι το Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών (ΙΤΣ) της χώρας ήταν πλεονασματικό κατά 21,6 εκατ. τον Μάιο.2013, από έλλειμμα 1,23 δις τον Μάιο.2012 και 1,87 δις τον Μάιο.2011. Επίσης, στο 1 ο 5μηνο.2013 το έλλειμμα στο ΙΤΣ περιορίστηκε δραστικά, κατά -58,9% έναντι του 1 ου 5μήνου.2012 και αναμένεται να είναι πλεονασματικό κατά περίπου 0,8% του ΑΕΠ το 2013 ως σύνολο. β) Η μεγάλη αύξηση των εισπράξεων της χώρας από τον εξωτερικό τουρισμό κατά 38,5% τον Μάιο.2013 και κατά 15,44% στο 1 ο 5μηνο.2013. Η εξέλιξη αυτή ήταν αποτέλεσμα της αύξησης των αφίξεων ξένων τουριστών κατά 24,4% σε ετήσια βάση τον Μάιο.2013 και κατά 9,5% στο 1 ο 5μηνο.2013. Με αυτές τις τάσεις εκτιμάται τώρα ότι οι αφίξεις ξένων τουριστών (με βάση τις έρευνές συνόρων που πραγματοποιεί η Τράπεζα της Ελλάδος) θα υπερβούν τα 17,0 εκατ. το 2013, από 15,52 εκατ. το 2012, ενώ οι εισπράξεις από τον εξωτερικό τουρισμό αναμένεται να υπερβούν τα 11,1 δις το 2013, από 10,0 δις το 2012. γ) Η συνεχιζόμενη αύξηση των εξαγωγών αγαθών χωρίς καύσιμα και πλοία κατά 4,34% στο 1 ο 5μηνο.2013, μετά την αύξησή τους κατά 8,2% στο 1 ο 5μηνο.2012 και κατά 17,4% στο 1 ο 5μηνο.2011, παρά την μικρή πτώση τους κατά -5,8% τον Μάιο.2013, μετά την αύξησή τους κατά 14,4% τον Μάιο.2012. Είναι αξιοσημείωτο ότι η αυξητική πορεία των εξαγωγών συνεχίζεται παρά τη ταυτόχρονη μεγάλη πτώση των εισαγωγών αγαθών και υπηρεσιών. δ) Αρνητική εξέλιξη στο ισοζύγιο των υπηρεσιών αποτελεί η μεγάλη πτώση των εισπράξεων από τις διεθνείς μεταφορές (κυρίως την ελληνική ναυτιλία) κατά -19,8% τον Μάιο.2013 και κατά -14,9% στο 1 ο 5μηνο. 2013. Η εξέλιξη αυτή μειώνει σε κάποιο βαθμό τις θετικές επιπτώσεις των ανωτέρω εξελίξεων στα βασικά μεγέθη του Ισοζυγίου Πληρωμών στην επιβράδυνση της πτώσης του ΑΕΠ από το 2 ο 3μηνο του 2013. Όσον αφορά την μείωση του συντελεστή του ΦΠΑ στην εστίαση, αναμένεται να έχει ουσιαστικά ευνοϊκά αποτελέσματα στον τουρισμό και στην οικονομία, τα οποία, ωστόσο, θα προκύψουν εάν η ανωτέρω φορολογική ελάφρυνση συμβάλλει, στα πλαίσια και της γενικότερης μεταρρύθμισης και οργανωτικής αναβάθμισης του φορολογικού συστήματος της χώρας, στις ακόλουθες ουσιαστικές βελτιώσεις στη λειτουργία της ελληνικής οικονομίας: Πρώτον, στην αποκατάσταση της νομιμότητας, των συνθηκών υγιούς ανταγωνισμού και της στοιχειώδους κοινωνικής δικαιοσύνης στην είσπραξη των εσόδων από τον ΦΠΑ από όλους τους υπόχρεους. Η μείωση του συντελεστή του ΦΠΑ δεν θα πρέπει να έχει ως αποτέλεσμα την περαιτέρω μείωση των εσόδων από τον ΦΠΑ στα προϊόντα εστίασης και γενικότερα. Σημειώνεται ότι η αύξηση του συντελεστή του ΦΠΑ στην εστίαση στο 23% τον Σεπτ.2011 είχε ως συνέπεια την έξαρση της φοροδιαφυγής στον κλάδο και τον καταποντισμό των εσόδων από τον ΦΠΑ από την πηγή αυτή. Κατ αντιστοιχία, μετά τη μείωση του συντελεστή στο 13% (9%) θα πρέπει να εξασφαλιστεί ότι τα έσοδα από τον ΦΠΑ στην εστίαση θα παραμείνουν αμετάβλητα ή θα αυξηθούν, έτσι ώστε τα συνολικά έσοδα από τον ΦΠΑ να υπερβούν τα 13,4 δις το 2013, από 6,58 δις στο 1 ο 6μηνο.2013. Για να συμβεί αυτό θα πρέπει να αποκατασταθεί η νομιμότητα στον κλάδο της εστίασης με έκδοση νόμιμων αποδείξεων και την υποβολή των περιοδικών δηλώσεων ΦΠΑ από όλους. Αυτό θα πρέπει να εξασφαλιστεί και με την εντατικοποίηση των σχετικών ελέγχων από τους αρμόδιους φορείς και τη θέσπιση αυστηρών ποινών που τελικά θα επιβάλλονται ανελλιπώς στους παραβάτες και καταχραστές των παρακρατηθέντων εσόδων από τον ΦΠΑ και από άλλους φόρους. Ειδικότερα, θα πρέπει να αλλάξει ριζικά η κατάσταση σύμφωνα με την οποία οι επιχειρήσεις και οι επαγγελματίες υποβάλλουν δήλωση ΦΠΑ όταν έχουν εξασφαλίσει την ελαχιστοποίηση της πληρωμής του φόρου με την μη έκδοση νόμιμων αποδείξεων, ενώ δεν υποβάλλουν καθόλου δήλωση ΦΠΑ όταν, προφανώς, η υποχρέωση επιστροφής του ΦΠΑ ή/και καταβολής των εισφορών στα Ασφαλιστικά Ταμεία αφορά σχετικά μεγάλα ποσά. Τα βασικά δεδομένα της κατάστασης που ισχύει σήμερα αποκαλύπτονται από τα ακόλουθα: α) Από το ότι 238,9 χιλ. υπόχρεοι σε ΦΠΑ δεν υπέβαλαν περιοδικές δηλώσεις ΦΠΑ από τις αρχές του 2013, ενώ το ίδιο είχε συμβεί και το 2012. β) Από την καθημερινή εμπειρία του κάθε πολίτη σύμφωνα με

την οποία η έκδοση αποδείξεων στον τομέα της παροχής υπηρεσιών από ελεύθερους επαγγελματίες αποτελεί ουσιαστικά εγκαταλελειμμένη πρακτική. γ) Από στοιχεία που φαίνεται να διαθέτει το Υπ. Οικονομικών για επιχειρήσεις οι οποίες πληρώνουν για ΦΠΑ ποσά μικρότερα του 5,0% του κύκλου εργασιών τους. Επίσης, οι πιο πρόσφατοι έλεγχοι του ΣΔΟΕ αποκαλύπτουν εξαιρετικά υψηλά ποσοστά παραβατικότητας στον τομέα της εστίασης σε σχετικά προνομιούχες τουριστικά περιοχές όπως η Ρόδος (με 16% συντελεστή ΦΠΑ), το Πήλιο, κ.ά. Σε αυτές τις περιπτώσεις η μείωση του συντελεστή του ΦΠΑ στην εστίαση από το 23% (16%) στο 13% (9,0%) θα έχει νόημα μόνο αν το ποσοστό παραβατικότητας στον κλάδο μειωθεί κάτω του 15%. Δεύτερον, στη βελτίωση των συνθηκών για την επιβίωση και την υγιή ανάπτυξη των επιχειρήσεων στον κλάδο της εστίασης και γενικότερα, με ευνοϊκές επιπτώσεις και στην αύξηση της απασχόλησης. Η ανάκαμψη της οικονομίας και η αντιστροφή της πτωτικής πορείας της απασχόλησης είναι σήμερα (ή θα πρέπει να είναι) η κύρια επιδίωξη της οικονομικής πολιτικής στη χώρα. Με αυτό το δεδομένο, οι όποιες ευνοϊκές επιπτώσεις από τη μείωση του συντελεστή του ΦΠΑ στην εστίαση κινδυνεύουν να εξαφανιστούν ή/και να αντιστραφούν από τη διαφαινόμενη εμμονή της Κυβέρνησης και άλλων παραγόντων στο να εξασφαλίσουν ότι «η μείωση του ΦΠΑ θα περάσει στον καταναλωτή». Σε σχέση με αυτό το σημαντικό θέμα θα πρέπει να σημειωθούν τα ακόλουθα: α) Σε ένα γενικό επίπεδο, οι τιμές στην αγορά στην Ελλάδα και στο σύνολο των χωρών του ΟΟΣΑ διαμορφώνονται ελεύθερα υπό την πίεση του ανταγωνισμού που, ιδιαίτερα στα προϊόντα των επιχειρήσεων εστίασης, έχει στα τελευταία χρόνια - της μεγάλη ύφεσης στην ελληνική οικονομία - λάβει εξαιρετικά έντονες διαστάσεις. Η Κυβέρνηση δεν έχει δικαιοδοσία να επιβάλει διοικητικά τις τιμές των προϊόντων και δεν θα πρέπει, ούτε έχει καμιά δυνατότητα, να προσπαθήσει καν να ελέγξει τις επιχειρήσεις για το αν μείωσαν τις τιμές τους μετά τη μείωση του ΦΠΑ ή όχι. β) Η τήρηση της ανωτέρω «ουδετερότητας» της Κυβέρνησης όσον αφορά την τιμολογιακή πολιτική των επιχειρήσεων είναι μεγάλης σημασίας στην περίπτωση της επικείμενης μείωσης του συντελεστή του ΦΠΑ. Αυτό συμβαίνει διότι οι όροι ανταγωνισμού στον τομέα έχουν ήδη διαταραχθεί σήμερα σημαντικά εις βάρος των συνεπών φορολογικά επιχειρήσεων. Μετά την αύξηση του συντελεστή του ΦΠΑ τον Σεπτ.2011 αυτές οι επιχειρήσεις απορρόφησαν ένα μεγάλο μέρος αυτής της αύξησης με μείωση των κερδών τους, τα οποία είχαν ήδη μειωθεί και από τη δραστικά μειωμένη εγχώρια ζήτηση. Αντίθετα, ένας μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων του κλάδου προστάτεψε ή/και αύξησε (αντί να μειώσει) τα κέρδη του με την παράνομη διακράτηση και του ΦΠΑ που εισέπραξε, ή που αναλογούσε στις πωλήσεις τους. Με αυτά τα δεδομένα, η μείωση του συντελεστή του ΦΠΑ έχει σήμερα ως στόχο αφενός να αποκαταστήσει τα σημαντικά μειωμένα κέρδη των συνεπών φορολογικά επιχειρήσεων και αφετέρου να παρακινήσει της μη συνεπείς φορολογικά επιχειρήσεις να επανέλθουν στη νομιμότητα και να αποκαταστήσουν την ομαλότητα στην πληρωμή του ΦΠΑ στο κράτος και στην εκπλήρωση των λοιπών φορολογικών τους υποχρεώσεων. Αυτή η διαδικασία δεν θα πρέπει να τεθεί σε κίνδυνο με την προσφυγή σε επίμονους ελέγχους όσον αφορά την τιμολογιακή πολιτική των εκατοντάδων χιλιάδων επιχειρήσεων στον κλάδο της εστίασης. Η Εξέλιξη του Δημοσίου Χρέους: Από τη Eurostat ανακοινώθηκε ότι το χρέος της γενικής κυβέρνησης της Ελλάδος ανήλθε στα 305,3 δις (160,5% του ΑΕΠ) στο τέλος του 1 ου 3μήνου του 2013. Η ονομαστική αξία αυτού του χρέους παρουσιάζεται υψηλότερη ως ποσοστό του ΑΕΠ από το επίσης εξαιρετικά υψηλό χρέος της Ιταλίας ( 2.034,8 δις ή 130,3% του ΑΕΠ), της Ισπανίας ( 922,8 δις ή 88,2% του ΑΕΠ), της Ιρλανδίας ( 204,1 δις, ή 125,1% του ΑΕΠ), του Ηνωμένου Βασιλείου ( 1.385,7 δις ή 88,2% του ΑΕΠ) και της Πορτογαλίας ( 208,3 δις ή 127,2% του ΑΕΠ). Ωστόσο, είναι εντελώς παραπλανητικό να συγκρίνεται το σημερινό Ελληνικό δημόσιο χρέος με εκείνο του 2009, ή με το σημερινό δημόσιο χρέος των άλλων Ευρωπαϊκών χωρών για σημαντικούς, προφανείς και γνωστούς λόγους, οι οποίοι, ωστόσο, φαίνεται να θεωρούνται ως περιορισμένης σημασίας σε πολλές τρέχουσες αναλύσεις. Οι κυριότεροι από αυτούς τους λόγους είναι οι ακόλουθοι: α) Το 2009 το χρέος της γενικής κυβέρνησης ανερχόταν στο 129% του ΑΕΠ, αλλά δεν συμπεριελάμβανε το «κρυφό» τότε χρέος των ασφαλιστικών ταμείων και των δημοσίων επιχειρήσεων το οποίο συμπεριλαμβάνεται και με το πάρα-πάνω στο σημερινό χρέος του 160,5% του ΑΕΠ. Έτσι, χωρίς τα αναγκαία μέτρα προσαρμογής και εάν οι συντάξεις συνέχιζαν να καταβάλλονται στα επίπεδα που είχαν διαμορφωθεί πριν από την κρίση του 2010, τότε το χρέος του 2009 θα ανερχόταν σε επίπεδα άνω του 200% του ΑΕΠ το 2020, του 300% του ΑΕΠ το 2030 και του 800% του ΑΕΠ το 2050. Αντίθετα, με την εφαρμογή του προγράμματος προσαρμογής το χρέος των 160,5% του ΑΕΠ το 2013 (το οποίο έχει επιβαρυνθεί ακόμη και με τα 50 δις που διετέθησαν για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών πράγμα που ακόμη εκκρεμεί σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες) εκτιμάται ότι θα μειωθεί στο 120% του ΑΕΠ το 2020, κάτω από το 70% του ΑΕΠ το 2030 και σε ακόμη χαμηλότερα επίπεδα στις επόμενες 10ετίες, αν, προφανώς, δεν επανακάμψει και πάλι στην Ελλάδα η πρακτική της άσκησης κοινωνικής πολιτικής με δανεικά. Η μακροχρόνια πτωτική πορεία του ελληνικού δημοσίου χρέους είναι τώρα εξασφαλισμένη από το γεγονός ότι το αναμορφωμένο ελληνικό ασφαλιστικό σύστημα είναι σήμερα αναμφισβήτητα βιώσιμο κάτι που δεν μπορεί να λεχθεί με βεβαιότητα για όλες τις άλλες αναπτυγμένες χώρες του ΟΟΣΑ. β) Το σημερινό ελληνικό δημόσιο χρέος είναι ρυθμισμένο χρέος με εξαιρετικά μακροχρόνια διάρκεια και σχετικά χαμηλά και σαφώς προσδιορισμένα από σήμερα επιτόκια, πράγμα που 2

δεν συμβαίνει στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ειδικότερα, η μέση διάρκεια του ελληνικού χρέους υπερβαίνει τα 16 έτη, ενώ από τα 305 δις του συνολικού χρέους τα 147,6 δις έχουν λήξη και θα πρέπει να αναχρηματοδοτηθούν μετά το 2030, Αντίθετα, το κύριο μέρος του χρέους των άλλων χωρών που προαναφέρθηκαν έχει λήξεις και θα πρέπει να αναχρηματοδοτηθεί έως το 2025 και ένα μεγάλο ποσοστό αυτού του χρέους θα πρέπει να αναχρηματοδοτηθεί στα επόμενα 2-3 έτη, με επιτόκια της αγοράς (τα οποία μπορεί να αυξηθούν σε περίοδο κρίσης). γ) Το σημερινό ελληνικό δημόσιο χρέος διακρατείται κατά ποσοστό 90% περίπου από δημόσιους φορείς της Ζώνης του Ευρώ και από το ΔΝΤ, καθώς και από την Τράπεζα της Ελλάδος, ενώ στο τέλος Μαρτίου 2013 το Ελλ. Δημόσιο διέθετε και ταμιακά διαθέσιμα ύψους 7,0 δις. Μόνο το υπόλοιπο 10% είναι χρέος διαπραγματεύσιμο στις αγορές ομολόγων. Η περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους που διακρατείται από τις κεντρικές τράπεζες και από τους Μηχανισμούς Σταθεροποίησης της Ζώνης του Ευρώ (EFSF, ESM) προβλέπεται από τις αποφάσεις του Eurogroup της 26 ης Νοεμβρίου 2013 και θα τεθεί σε ισχύ πιθανότατα από το 2014 υπό την προϋπόθεση ότι η Ελλάδα θα επιτύχει πλεόνασμα στο πρωτογενές ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης το 2013, όπως είναι πράγματι δυνατό να συμβεί με βάση την υλοποίηση του Π2013 στο 1 ο 6μηνο.2013. Παγκόσμια Οικονομία Οι Υπ. Οικονομικών της ομάδας των 20 μεγάλων αναπτυγμένων και αναπτυσσόμενων οικονομιών (G- 20) συναντήθηκαν στη Μόσχα (19-20.7.2013) στα πλαίσια προετοιμασίας της συνόδου κορυφής των αρχηγών κρατών της G20 που θα πραγματοποιηθεί στην Αγία Πετρούπολη τον Σεπτ.2013. Στη συνάντησή τους αυτή οι Υπ. Οικονομικών δεσμεύθηκαν για την προώθηση της παγκόσμιας ανάπτυξης και απασχόλησης, καθώς διαπιστώνουν ότι η παγκόσμια ανάπτυξη παραμένει εύθραυστη και άνιση ενώ η ανεργία διατηρείται σε ιδιαιτέρως υψηλά επίπεδα. Παράλληλα οι υπουργοί οικονομικών προσπάθησαν να καθησυχάσουν τους επενδυτές μετά την αναστάτωση που προκάλεσε στις χρηματαγορές ορισμένων αναδυόμενων οικονομιών (Ρωσία, Βραζιλία) η προειδοποίηση της Fed περί σταδιακής εξόδου από το πρόγραμμα επαναγοράς ομολόγων. Αντιλαμβανόμενοι τους κινδύνους που εγκυμονεί μια παρατεταμένη περίοδο νομισματικής χαλάρωσης, οι υπουργοί οικονομικών, τόνισαν ότι όποιες αλλαγές προκύψουν στη νομισματική πολιτική θα είναι πολύ προσεκτικές, προκειμένου να μην υπάρξει υπερβολική μεταβλητότητα στις αγορές. Παράλληλα, κάλεσαν τις πλεονασματικές οικονομίες να ενισχύσουν την εγχώρια ζήτηση στις οικονομίες τους και τις ελλειμματικές οικονομίες να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα τους, για να εξασφαλιστεί η συνέχιση μιας υγιούς παγκόσμιας ανάπτυξης. Δεσμεύτηκαν να δώσουν έμφαση στην επαναφορά της παγκόσμιας οικονομίας σε ισορροπία, μέσω συνδυασμένων προσπαθειών που θα στηρίζονται στη δημοσιονομική εξυγίανση και τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Από την άλλη πλευρά, επιβεβαιώσουν και πάλι τη μη αποδοχή κινήσεων υποτίμησης των εθνικών νομισμάτων με επιδίωξη την επίτευξη ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος. Αντιθέτως συνηγόρησαν στην εφαρμογή ευέλικτων συστημάτων συναλλαγματικών ισοτιμιών τα οποία θα λειτουργούν στα πλαίσια των αγορών. Τέλος, οι Υπ. Οικονομικών του G-20 εξέφρασαν την πλήρη υποστήριξη τους στο νέο πλαίσιο κανονισμών του ΟΟΣΑ για τον περιορισμό της φοροδιαφυγής των πολυεθνικών επιχειρήσεων, οι οποίες προκειμένου να αποφύγουν τη φορολογία χρησιμοποιούν διάφορες πρακτικές λογιστικής καταχώρησης κερδών σε χώρες με χαμηλούς φορολογικούς συντελεστές. Η εφαρμογή του νέου πλαισίου αναμένεται να συμβάλλει στον περιορισμό των δημοσιονομικών ελλειμμάτων πολλών χωρών. Στην αναβάθμιση των προοπτικών της πιστοληπτικής αξιολόγησης των ΗΠΑ, σε σταθερές από αρνητικές προέβη ο οίκος Moody's ενώ επιβεβαίωσε την αξιολόγηση των ΗΠΑ στο Aaa. Υπενθυμίζεται ότι σε παρόμοια κίνηση αναβάθμισης των προοπτικών έχει προχωρήσει και ο οίκος S&P. Σύμφωνα, με την Moody's η κίνηση της αποδίδεται στην καθοδική τάση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων των ΗΠΑ, τάση, η οποία αναμένεται να συνεχιστεί και στα επόμενα έτη, στα οποία η Moody s προβλέπει και θεωρεί αναγκαία τη συνέχιση της δημοσιονομικής προσαρμογής. Όσον αφορά την ανάπτυξη της οικονομίας η Moody s εκτιμά ότι αν και όχι ιδιαίτερα υψηλός στην τρέχουσα περίοδο, θα ισχυροποιηθεί σταδιακά στα επόμενα 3μηνα. Υπενθυμίζεται, ότι οι ΗΠΑ διατηρούν την άριστη αξιολόγηση ΑΑΑ από Moody's και Fitch, ενώ η S&P δίδει αξιολόγηση ΑΑ+. Όσον αφορά την προοπτική μεταβολής της νομισματικής πολιτικής από την FED, ο πρόεδρος της τελευταίας μιλώντας στην Επιτροπή Οικονομικών και Χρηματοπιστωτικών Υποθέσεων της αμερικανικής Βουλής δήλωσε ότι τα επιτόκια δεν πρόκειται να αυξηθούν εάν δεν υποχωρήσει η ανεργία στο 6,5% και αν δεν σταθεροποιηθεί ο πληθωρισμός. Ταυτόχρονα, αναφέρθηκε στο ενδεχόμενο τερματισμού του προγράμματος αγοράς κρατικών ομολόγων από τη FED, αλλά εντός του επομένου έτους, και εάν οι οικονομικές εξελίξεις το επιτρέψουν. Ειδικότερα, προκειμένου να καθησυχάσει τους επενδυτές ο επικεφαλής της Fed προσπάθησε να τονίσει ότι ο τερματισμός του προγράμματος αγοράς ομολόγων υποδηλώνει την βελτίωση των οικονομικών συνθηκών και την απομάκρυνση των οποιοδήποτε κινδύνων για το σύνολο της οικονομίας των ΗΠΑ. Στην Ευρωζώνη και ειδικότερα στην Πορτογαλία, η Ολομέλεια της Βουλής απέρριψε κατά πλειοψηφία την πρόταση μομφής εναντίον της κυβέρνησης (230- βουλευτές καταψήφισαν την πρόταση-87 την 3

υπερψήφισαν) με αποτέλεσμα ο κυβερνητικός συνασπισμός να ξεπεράσει μια δύσκολη στιγμή σε μια περίοδο πολιτικής αστάθειας. Ο πρόεδρος της Πορτογαλίας ζήτησε την περασμένη εβδομάδα από τα τρία κόμματα, δηλαδή από το Σοσιαλιστικό Κόμμα (PS), το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (PSD) και το Συντηρητικό κόμμα (CDS/PP), που έχουν συνυπογράψει το μνημόνιο στήριξης της χώρας με τους διεθνείς πιστωτές, να καταλήξουν σε ένα σύμφωνο εθνικής σωτηρίας ώστε να ξεπεραστεί η πολιτική κρίση μετά από τις παραιτήσεις των υπουργών Οικονομικών και Εξωτερικών (επικεφαλής του συντηρητικού κόμματος και εταίρου των Σοσιαλδημοκρατών). Οι δηλώσεις του ηγέτη των Σοσιαλιστών και επικεφαλή της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ότι τα κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού απέρριψαν όλες τις προτάσεις του, καθιστώντας αδύνατη τη συμφωνία εθνικής σωτηρίας, που πρότεινε ο πρόεδρος της χώρας, δημιούργησαν μια προσωρινή ανησυχία για τις πολιτικές εξελίξεις στην Πορτογαλία, αλλά όλοι συμφωνούν ότι η προκήρυξη εκλογών δεν αποτελεί λύση στα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Πορτογαλία. Ο πρόεδρος της Πορτογαλίας, από την πλευρά του, με δηλώσεις του ξεκαθάρισε ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να παραμείνει στην εξουσία μέχρι εξάντληση της θητείας της και ότι τα κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού θα πρέπει να ολοκληρώσουν το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής προκειμένου η χώρα να επιστρέψει γρήγορα στις αγορές. Οι προσπάθειες αντιμετώπισης της πολιτικής κρίσης καθησύχασε τους επενδυτές, με αποτέλεσμα να μειωθεί οριακά το κόστος δανεισμού επί των νέων εκδόσεων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η πρόσφατη δημοπρασία ομολόγων στην Ισπανία την 18.7.2013, με την οποία το ισπανικό δημόσιο άντλησε συνολικά το ποσό των 3,06 δισ. ως ακολούθως: (1) Μέσω δημοπρασίας ομολόγων λήξεως 07/2016 αντλήθηκε το ποσό των 1,12 δισ. με μέσο κόστος 2,768% έναντι 2,875% στην αντίστοιχη τελευταία δημοπρασία. (2) Μέσω δημοπρασίας ομολόγων λήξεως 10/2018 αντλήθηκε το ποσό των 926 εκατ. με μέσο επιτόκιο 3,735% έναντι 3,792%. Τέλος, (3) μέσω δημοπρασίας ομολόγων λήξεως 10/2023, συγκεντρώθηκαν 1,017 δισ. με μέσο κόστος δανεισμού 4,723% έναντι 4,765% και δείκτη υπερκάλυψης 2,30 από 1,84. Την ίδια ημέρα το γαλλικό δημόσιο άντλησε το ποσό των 8 δισ. ως ακολούθως: α) Από δημοπρασία 2ετών ομολόγων αντλήθηκε το ποσό των 2,09 δισ. με μέσο κόστος δανεισμού 0,31% από 0,51% της τελευταίας αντίστοιχης δημοπρασίας. β) Από δημοπρασία 4ετών ομολόγων αντλήθηκε το ποσό των 1,77 δισ. με μέσο κόστος δανεισμού 0,66% από 0,49% της τελευταίας αντίστοιχης δημοπρασίας. Τέλος, γ) μέσω 5ετών ομολόγων αντλήθηκε το ποσό των 4,12 δισ. με μέσο κόστος δανεισμού 1,09%, από 1,24% της προηγούμενης αντίστοιχης δημοπρασίας. Παρόμοια ήταν η συμπεριφορά των επενδυτών και την 22.7.2013 λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση διατήρησης της πορτογαλικής κυβέρνησης στην εξουσία από τον πρόεδρο της χώρας. Το γερμανικό δημόσιο άντλησε το ποσό των 2,430 δισ. μέσω δημοπρασίας ΕΓ διάρκειας 12 μηνών με μέσο κόστος δανεισμού 0,0513%, από 0,1229% της προηγούμενης αντίστοιχης δημοπρασίας. Τα ανωτέρω, συνηγορούν στην εδραίωση της πίστης ότι αποκαθίσταται σταδιακά η ομαλότητα στης ευρωπαϊκές αγορές κρατικών ομολόγων, παρά το ότι το χρέος της γενικής κυβέρνησης των περισσοτέρων χωρών που αντιμετωπίζουν δημοσιονομικά προβλήματα αυξήθηκε σημαντικά στο 1 ο 3μηνο.2013. Στην Κίνα, η ΤτΚίνας ανακοίνωσε την κατάργηση του κατώτατου επίπεδου στα επιτόκια δανεισμού που ίσχυε μέχρι σήμερα και το οποίο δεν επέτρεπε στις τράπεζες να διαμορφώσουν τα επιτόκια δανεισμού κάτω από το 70% του βασικού επιτοκίου (βλέπε διάγραμμα) που ορίζει η ίδια η ΤτΚίνας, Με αυτό τον τρόπο η ΤτΚίνας πραγματοποιεί ένα σημαντικό βήμα στην υλοποίηση του προγράμματός της για την οικονομική και νομισματική μεταρρύθμιση της χώρας. Η απόφαση, η οποία είναι σε ισχύ από τις 20.7.2013, δεν περιλαμβάνει τα στεγαστικά δάνεια. Κρίνεται γενικά ως καθαρά σημειολογική αφού στην πραγματικότητα παρά την ύπαρξη μέχρι πρότινος του περιορισμού, το μέσο επιτόκιο δανεισμού ήταν υψηλότερο του βασικού επιτοκίου. Η ΤτΚίνας εάν πραγματικά επιδιώκει την νομισματική μεταρρύθμιση θα πρέπει παράλληλα να εφαρμόσει το ίδιο μέτρο και στον τομέα των καταθέσεων, καθώς δεν επιτρέπεται στις εμπορικές τράπεζες να προσφέρουν επιτόκια καταθέσεων υψηλότερα του 10% του επιτοκίου αναφοράς για καταθέσεις των τραπεζών στην κεντρική τράπεζα. Εξελίξεις στην πραγματική οικονομία: Στις ΗΠΑ, στην αγορά ακινήτων, τα δημοσιευθέντα στοιχεία εμφάνισαν μια μικτή εικόνα επιβεβαιώνοντας την υψηλή μεταβλητότητα της συγκεκριμένης αγοράς, παρά τη βελτίωση που έχει σημειωθεί τα τελευταία 3μηνα. Ειδικότερα, ο αριθμός των κατοικιών που εισήλθαν στο στάδιο της κατασκευής μειώθηκε σε μηνιαία βάση κατά -9,9% τον Ιούν.2013 μετά από άνοδο +8,9% τον Μάιο.2013. Σε ετήσια βάση καταγράφηκε αύξηση 10,4%. Παράλληλα, οι οικοδομικές άδειες μειώθηκαν κατά -7,5% σε μηνιαία βάση τον Ιούν.2013 για 2 ο 4

συνεχή μήνα, ενώ σε ετήσια βάση οι άδειες ήταν αυξημένες κατά +16,1%. Από την άλλη πλευρά συνεχίζεται απρόσκοπτα η αυξητική πορεία των τιμών των ακινήτων, όπως και η διακύμανση των χρηματιστηριακών αγορών σε επίπεδα υψηλότερα ακόμη και πριν από τη μεγάλη χρηματοοικονομική κρίση 2007-2009. Στην αγορά εργασίας η βελτίωση συνεχίζεται, μετά από κάποιες διακυμάνσεις. Οι εβδομαδιαίες αιτήσεις για εγγραφή στα ταμεία ανεργίας, υποχώρησαν στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων 2 μηνών την προηγούμενη εβδομάδα. Συγκεκριμένα, οι νέες αιτήσεις μειώθηκαν κατά 24.000 την εβδομάδα έως 13.7.2013 στις 334.000. Ο μέσος όρος 4 εβδομάδων, κατέγραψε μείωση επίσης κατά 5.250 με αποτέλεσμα να διαμορφωθεί στις 346.000. Στη Ζώνη του Ευρώ (ΖτΕ), η πιο εντυπωσιακή εξέλιξη ήταν η απότομη άνοδος του συνολικού Δείκτη Υπευθύνων Προμηθειών (PMI) στο 50,4 τον Ιούλ.2013 (υψηλό 18-μηνών), από 48,7 τον Ιούν.2013, με αύξηση του δείκτη PMI στις υπηρεσίες στο 49,6 τον Ιούλ.2013, από 48,3 τον Ιούν.2013 και με μεγάλη αύξηση του δείκτη PMI στη μεταποιητική βιομηχανία στο 52,3 τον Ιούλ.2013, από 48,8 τον Ιούν.2013. Με βάση την εμπειρία του παρελθόντος, ο συνολικός δείκτης PMI είναι τώρα συμβατός με μηδενική (0,0%) μεταβολή του ΑΕΠ της ΖτΕ στο 2 ο και στο 3 ο 3μηνο του 2013, από την μικρή πτώση του κατά -0,2% σε 3μηνιαία βάση στο 1 ο 3μηνο.2013. Ωστόσο, οι μέσες τιμές των ακινήτων στη ΖτΕ εκτιμάται ότι υποχώρησαν κατά -1,3% το 1ο 3μηνο.2013 σε σχέση με το 4ο 3μηνο.2012. Συνολικά, οι τιμές των ακινήτων έχουν υποχωρήσει κατά -5,8% από το ιστορικά υψηλό που είχαν καταγράψει το 3ο 3μηνο.2008, ενώ οι μέχρι σήμερα ενδείξεις συνηγορούν για συνέχιση της καθοδικής πορείας και στα επόμενα 3μηνα.2013. Στις αγορές συναλλάγματος, το ευρώ εμφανίζεται ενισχυμένο έναντι των κυριοτέρων νομισμάτων. Θετικά επηρεάζει το ευρώ η απομάκρυνση της πιθανότητας διεξαγωγής πρόωρων εκλογών στην Πορτογαλία. Το ευρώ διαπραγματευόταν την 22.7.2013 στα 1,3187 EUR/USD (βλέπε διάγραμμα) από 1,3000 EUR/USD που ήταν την 15.7.2013. Η ζήτηση για το δολάριο ΗΠΑ παραμένει σχετικά ικανοποιητική εν μέσω προσδοκιών ότι η Fed θα αρχίσει να περιορίζει το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων από το τέλος του τρέχοντος έτους, ή, το πιθανότερο από τις αρχές του 2014. Στη διάρκεια της πρώτης ημέρας της εξαμηνιαίας κατάθεσης του ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Χρηματοπιστωτικών Υπηρεσιών του Κογκρέσου, ο πρόεδρος της Fed εξέφρασε την άποψη ότι η ομοσπονδιακή τράπεζα θα μπορούσε να περιορίσει το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων, εάν η οικονομία συνεχίζει να βελτιώνεται, αλλά όπως χαρακτηριστικά δήλωσε τίποτα δεν είναι προκαθορισμένο, καθώς η οικονομική ανάκαμψη συνεχίζεται με έναν μέτριο ρυθμό, με αποτέλεσμα η νομισματική πολιτική να παραμείνει χαλαρή για το προσεχές μέλλον. Απώλειες για το δολάριο έναντι του γιεν, μετά την επικράτηση του κυβερνητικού συνασπισμού στην Ιαπωνία στις εκλογές για την Άνω Βουλή την 21.7.2013. Το εκλογικό αποτέλεσμα επιτρέπει στην κυβέρνηση της Ιαπωνίας να συνεχίσει το πρόγραμμα των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που έχει ξεκινήσει από τις αρχές του 2013, με στόχο την τόνωση της οικονομικής ανάπτυξης στη χώρα και την καταπολέμηση του αποπληθωρισμού. Το ιαπωνικό γιεν διαπραγματευόταν έναντι του δολαρίου ΗΠΑ στα 99,84 JPY/USD 22.7.2013 από 100,30 JPY/USD που ήταν την 17.7.2013. Η βρετανική λίρα σε εβδομαδιαία βάση καταγράφει κέρδη +0,6%, καθώς διαπραγματευόταν την 22.7.2013 στις 0,85896 GBP/EUR. Σταθεροποιητικές τάσεις για το ελβετικό φράγκο που κυμαινόταν στα 1,2372 CHF/EUR την 22.7.2013. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Ελληνική Οικονομία Ισοζύγιο Πληρωμών: To έλλειμμα του εξωτερικού ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών με τις κεφαλαιακές μεταβιβάσεις (ΙΤΣ) μειώθηκε στα 2,43 δις στο 5μηνο 13 από 5,90 δις στο 5μηνο 12, σημειώνοντας σημαντική μείωση κατά 3,48 δισ. ή κατά -58,9% σε ετήσια βάση, μετά την πτώση του κατά -45,6% σε ετήσια βάση στο 5μηνο 12. Έτσι το έλλειμμα του ΙΤΣ μειώθηκε στο -1,32% του ΑΕΠ στο 1 ο 5μηνο 13, έναντι -3,05% του ΑΕΠ στο 1 ο 5μηνο 12 και από -5,2% του ΑΕΠ στο 1 ο 5μηνο 11. Με βάση αυτές τις εξελίξεις, για το έτος 2013 ως σύνολο αναμένεται τώρα ότι το ΙΤΣ της χώρας θα καταστεί για πρώτη φορά στη μεταπολεμική περίοδο πλεονασματικό με πλεόνασμα της τάξης του 1,0% του ΑΕΠ, από έλλειμμα -2,2% του ΑΕΠ το 2012. Το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου εκτός καυσίμων και πλοίων μειώθηκε στα 3,37 δισ. ή κατά -14,5% σε ετήσια βάση στο 5μηνο 13, μετά τη μείωσή του κατά -31,4% σε ετήσια βάση στο 5μηνο 12. Η μείωση αυτή του ελλείμματος επιτεύχθηκε λόγω της μείωσης των εισαγωγών αγαθών εκτός καυσίμων και πλοίων κατά - 3,5% σε ετήσια βάση στο 5μηνο 13, έναντι -12,8% στο 5μηνο 12 και κυρίως λόγω της νέας αύξησης των εξαγωγών αγαθών εκτός καυσίμων και πλοίων κατά 4,3% στο 5μηνο 13, μετά την αύξησή τους κατά 8,2% στο 5μηνο 12. Όσον αφορά το Ισοζύγιο των Καυσίμων, οι πληρωμές για εισαγωγές καυσίμων ήταν μειωμένες κατά -13,5% 5

σε ετήσια βάση στο 5μηνο 13, μετά την αύξησή τους κατά 5,3% στο 5μηνο 12. Από την άλλη πλευρά, οι εισπράξεις από εξαγωγές καυσίμων αυξήθηκαν κατά 21,7% στο 5μηνο 13, έπειτα από την αύξησή τους κατά 23,7% σε ετήσια βάση και στο 5μηνο 12. Έτσι, στο 5μηνο 13 σημειώθηκε μείωση στο έλλειμμα του ισοζυγίου των καυσίμων κατά 1,6 δισ. έναντι μείωσής του κατά 148,2 εκατ. στο 5μηνο 12, λόγω της μείωσης των εισαγωγών και της μεγαλύτερης αύξησης των εξαγωγών διυλισμένων καυσίμων. Η αύξηση των συνολικών εξαγωγών αγαθών (με καύσιμα και πλοία) διαμορφώθηκε στο 8,57% στο 1 ο 5μηνο 13, έναντι +11,59% στο 1 ο 5μηνο 12 και αποτελεί ουσιαστικό στήριγμα για την οικονομία της χώρας στην τρέχουσα περίοδο της ύφεσης. Έτσι, οι εξαγωγές αγαθών ανήλθαν στα 9,36 δισ. στο 5μηνο 13, έναντι 8,62 δισ. στο 5μηνο 12 και 7,73 δις στο 5μηνο του 2011. Ισοζύγιο Υπηρεσιών: Αυξημένο κατά 7,65% σε ετήσια βάση ήταν το πλεόνασμα του ισοζυγίου στο 5μηνο 13, μετά τη μεγαλύτερη αύξησή του κατά 17,75% στο 5μηνο 12. Η αύξηση του πλεονάσματος αυτού οφείλεται κυρίως στην αύξηση των εισπράξεων από τον τουρισμό κατά 15,44% σε ετήσια βάση. Ωστόσο, οι συνολικές εισπράξεις από τις εξαγωγές υπηρεσιών μειώθηκαν στα 8,02 δισ. στο 5μηνο 13 από 8,72 δισ. στο 5μηνο 12. Η πτώση αυτή υπέρ-αντιστάθμισε την πτώση των πληρωμών για εισαγωγές υπηρεσιών από το εξωτερικό στα 4,52 δισ. στο 5μηνο 13 από 5,47 δισ. στο 5μηνο 12. Ειδικότερα: Α. Τα έσοδα από τον εξωτερικό τουρισμό ήταν αυξημένα στα 1,73 δισ. στο 5μηνο 13 από 1,5 δισ. στο 5μηνο 12 και 1,69 δισ. στο 5μηνο 11. Από την άλλη πλευρά, μεγαλύτερη ήταν η πτώση των πληρωμών από εγχώριους κατοίκους για τουρισμό στο εξωτερικό, κατά -10,11% στο 5μηνο 13, έναντι της μείωσή τους κατά -18,22% στο 5μηνο 12. Συνεπώς, το τουριστικό ισοζύγιο της χώρας είχε πλεόνασμα 306,3 εκατ. στο 5μηνο. 13, έναντι ελλείμματος 27,7 εκατ. στο 5μηνο 12. Β. Ωστόσο, οι εισπράξεις από την ελληνική ναυτιλία κατέγραψαν νέα μείωση κατά -14,94% σε ετήσια βάση στο 5μηνο 13, μετά την οριακή αύξησή τους κατά 0,88% στο 5μηνο 12. Από την άλλη πλευρά, και οι πληρωμές για δαπάνες των ναυτιλιακών επιχειρήσεων ή για μεταφορές στο εξωτερικό μειώθηκαν επίσης κατά -14,42% στο 5μηνο 13. Ως συνέπεια, σημειώθηκε νέα μείωση του πλεονάσματος του ισοζυγίου των μεταφορών (κυρίως της ναυτιλίας) κατά -15,42%. Γ. Υποχώρηση των εισπράξεων από τις εξαγωγές λοιπών υπηρεσιών κατά -5,32% σημειώθηκε στο 5μηνο 13, μετά την αύξησή τους κατά 5,14% στο 5μηνο 12. Επίσης, οι πληρωμές για εισαγωγές λοιπών υπηρεσιών ήταν μειωμένες κατά -24,05% στο 5μηνο 13 από -0,14% στο 5μηνο 12. Ως αποτέλεσμα, το έλλειμμα του ισοζυγίου των λοιπών υπηρεσιών ελαχιστοποιήθηκε στα 68,6 εκατ. στο 1 ο 5μηνο.2013, από 466 εκατ. στο 1 ο 5μηνο.2012 και από 761,2 εκατ. στο 1 ο 5μηνο.2010. Ισοζύγιο Εισοδημάτων: Σημειώθηκε μείωση του ελλείμματος κατά -27,46% στο 5μηνο 13, έναντι - 26,78% στο 5μηνο 12. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στη μεγάλη μείωση των πληρωμών τόκων, μερισμάτων και κερδών σε επενδυτές του εξωτερικού κατά -17,06% σε ετήσια βάση, έναντι μεγαλύτερης μείωσής τους κατά -19,21% στο 5μηνο 12. Οριακή αύξηση κατά 0,89% σε ετήσια βάση σημείωσαν οι εισπράξεις τόκων, μερισμάτων και κερδών εγχώριων κατοίκων από το εξωτερικό, έπειτα από την αύξησή τους κατά 1,17% στο 5μηνο 12. Στο ισοζύγιο τρεχουσών μεταβιβάσεων οι εισπράξεις από την ΕΕ-27 αυξήθηκαν κατά 4,31% σε ετήσια βάση στα 2,68 δισ. στο 5μηνο 13, ενώ τα μεταναστευτικά εμβάσματα αυξήθηκαν κατά 30,96% σε ετήσια βάση, έναντι μείωσής τους κατά -7,21% στο 5μηνο 12. Επίσης, μειωμένες κατά -37,63% είναι και οι πληρωμές (μεταφορές) μεταναστευτικών εμβασμάτων στο εξωτερικό, στα 303,6 εκατ. στο 5μηνο 13 από 486,7 εκατ. στο 5μηνο 12. Στο ισοζύγιο κεφαλαιακών μεταβιβάσεων οι εισπράξεις από διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ-27 διαμορφώθηκαν στα 1,24 δισ. στο 5μηνο 13 από 1,15 δισ. στο 5μηνο 12. Οι εισπράξεις αυτές εξακολουθούν να διαμορφώνονται σε χαμηλά επίπεδα σε σχέση με το ύψος των κονδυλίων από τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ-27 που είναι διαθέσιμα για την Ελλάδα έως το 2015. Είναι εμφανές ότι οι εισπράξεις της χώρας από την πηγή αυτή είχαν ουσιαστικά διακοπεί από τον Μάιο του 2012, διαμορφώνοντας τις συνθήκες για τη μεγάλη πτώση του ΑΕΠ και στο 2 ο 6μηνο του 2012. Μετά την ευνοϊκή επίλυση του θέματος της συνέχισης της χρηματοδοτικής ενίσχυσης της Ελλάδος από τη ΖτΕ και από το ΔΝΤ από τον Δεκ. 12, αναμένεται ότι θα αποκατασταθεί ξανά και η ροή πόρων από τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ-27 προς την Ελλάδα. Αναμένεται έτσι ότι οι εισπράξεις που δεν πραγματοποιήθηκαν από την πηγή αυτή στην περίοδο 2010-2012, θα πραγματοποιηθούν τώρα το 2013 και το 2014 συμβάλλοντας στην περαιτέρω βελτίωση του ελληνικού ΙΤΣ αλλά, κυρίως, στην ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας. Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών σε εκατ. Ιαν.-Μάιος 2013 Ιαν.-Μάιος 2012 Απόλυτη Διαφορά Έλλειμμα Ισοζυγίου Καυσίμων -3.261,2-4.905,4-1.644,2 Έλλειμμα Ισοζυγίου Πλοίων -552,8-493,8 59,0 Έλλ. Εμπορικού Ισοζ. εκτός Καυσ. & Πλοίων -3.373,6-3.947,2-573,6 Έλλειμμα Εμπορικού Ισοζυγίου -7.187,5-9.346,4-2.158,9 Έλλειμμα Ισοζυγίου Εισοδημάτων -1.517,0-2.091,3-574,3 Πλεόνασμα Ισοζυγίου Υπηρεσιών 3.497,5 3.249,0-248,5 Πλεόνασμα Ισοζυγίου Μεταβιβάσεων 2.780,4 2.286,6-493,8 Ελλειμμα Ισοζ. Τρεχουσών Συναλλαγών (με κεφαλαιακές μεταβιβάσεις) -2.426,6-5.902,1-3.475,5 Πλεόνασμα Λογαριασμού Κεφαλαίων 1.474,8 6.883,9-5.420,2 Άμεσες Επενδύσεις 1.119,1-224,2 1.343,3 Επενδύσεις Χαρτοφυλακίου -11.071,3-71.884,9 60.813,6 Λοιπές Επενδύσεις 11.433,9 79.011,0-67.577,1 Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος Στον Λογαριασμό Κεφαλαίων (ΛΚ), σημειώθηκε πλεόνασμα ύψους 1,48 δισ. στο 5μηνο 13, έναντι πλεονάσματος 6,90 δισ. στο 5μηνο 12. Οι εξελίξεις στις επιμέρους κατηγορίες εισροής και εκροής κεφαλαίων είχαν ως ακολούθως: 6

(α) Στον τομέα των Ξένων Άμεσων Επενδύσεων (ΞΑΕ) σημειώθηκε σημαντική καθαρή εισροή ύψους 1,12 δις στο 5μηνο 13, έναντι καθαρής εκροής 224,2 εκατ. στην αντίστοιχη περίοδο του 2012. Ειδικότερα, οι άμεσες επενδύσεις μη κατοίκων στην Ελλάδα εμφάνισαν καθαρή εισροή 946,2 εκατ. ενώ οι εγχώριες επιχειρήσεις συνέβαλαν σε καθαρή εισροή ύψους 173,0 εκατ. από ρευστοποίηση άμεσων επενδύσεών τους στο εξωτερικό. (β) Στον τομέα των επενδύσεων χαρτοφυλακίου, σημειώθηκε καθαρή εκροή ύψους 11,07 δισ. έναντι καθαρής εκροής 71,88 δισ. την αντίστοιχη περίοδο του 2012. Ειδικότερα, καταγράφηκε εκροή κεφαλαίων λόγω της αύξησης των τοποθετήσεων των εγχώριων θεσμικών επενδυτών σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του εξωτερικού κατά 4,8 δισ. αλλά και λόγω της αύξησης των τοποθετήσεων κατοίκων σε παράγωγα του εξωτερικού κατά 279 εκατ. Επίσης εκροή σημειώθηκε και λόγω της μείωσης των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε ελληνικά ομόλογα και έντοκα γραμμάτια κατά 6,9 δισ. Αντίθετα, εισροή κεφαλαίων καταγράφηκε λόγω της μείωσης των τοποθετήσεων κατοίκων σε μετοχές του εξωτερικού κατά 345 εκατ. αλλά και λόγω της αύξησης των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε ελληνικές μετοχές κατά 578 εκατ. (γ) Στον τομέα των «λοιπών επενδύσεων, η καθαρή εισροή ύψους 11,43 δισ. έναντι καθαρής εισροής 79,01 δισ. το αντίστοιχο 5μηνο του 2012, οφείλεται κυρίως: α) στην αύξηση των δανειακών υποχρεώσεων του δημόσιου τομέα προς μη κατοίκους (τη Ζώνη του Ευρώ και το ΔΝΤ) κατά 22,13 δισ. (εισροή), β) την μείωση των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε καταθέσεις και repos στην Ελλάδα (εκροή) κατά 24,8 δις και γ) στην μείωση των τοποθετήσεων των εγχωρίων θεσμικών επενδυτών σε καταθέσεις και repos στο εξωτερικό κατά 16,5 δισ. Τέλος, στο ισοζύγιο του 5μηνου 13, καταγράφηκαν θετικά τακτοποιητέα στοιχεία ύψους 951,8 εκατ. έναντι αρνητικών τακτοποιητέων στοιχείων ύψους 981,8 εκατ. στο 5μηνο 12. Τουριστική Κίνηση (Στοιχεία: Τράπεζα της Ελλάδος): Σημαντική αύξηση σημείωσαν οι αφίξεις αλλοδαπών τουριστών που επισκέφτηκαν με κάθε μεταφορικό μέσο την Ελλάδα, αφού ανήλθαν στις 3.048 χιλ. στο 1 ο 5μηνο 13, έναντι 2,784,1 χιλ. στο 1 ο 5μηνο 12, σημειώνοντας αύξηση κατά +9,5% σε ετήσια βάση, έναντι μείωσής τους κατά -10,8% σε ετήσια βάση στο 1 ο 5μηνο 2. Η αύξηση αυτή των αφίξεων ξένων τουριστών στην Ελλάδα οφείλεται αποκλειστικά στη μεγάλη αύξηση των αφίξεων τον Μάι. 13 κατά 24,4%. Η αύξηση της τουριστικής κίνησης αναμένεται να ενταθεί στους επόμενους μήνες. Μάλιστα το θετικό μήνυμα είναι ότι η σημαντική αύξηση της τουριστικής κίνησης συνοδεύθηκε με σημαντική επίσης άνοδο των εισπράξεων από τον εξωτερικό τουρισμό κατά 15,4% στο 1 ο 5μηνο.2013 (1 ο 5μηνο 12: -11,3%) και κατά 38,5% τον Μάι. 13 (Μάι. 12: -13,0%). Αναφορικά με τη σύνθεση της ταξιδιωτικής κίνησης ανά περιοχή και χώρα προέλευσης σημειώθηκε: 1) Αύξηση των ταξιδιωτών από τις χώρες της Ζώνης του Ευρώ και της ΕΕ-27 κατά +7,7% και +2,1% σε ετήσια βάση αντίστοιχα στο 1 ο 5μηνο 13, μετά την πτώση του κατά -14,5% και -13,4% αντίστοιχα στο 1 ο 5μηνο 12. Από τις επί μέρους χώρες επισημαίνεται η σημαντική αύξηση του αριθμού των τουριστών από τη Γερμανία (1 ο 5μηνο 13: +34,2%,1 ο 5μηνο 12: -9,5%) και η διακριτή εφέτος άνοδος των προερχόμενων από τη Γαλλία τουριστών (1 ο 5μηνο 13: 17,3%, 1 ο 5μηνο 12: -33,3%). Ειδικά τον Μάι. 13 οι αφίξεις Γερμανών τουριστών αυξήθηκαν κατά 72,4% σε ετήσια βάση, καταγράφοντας παράλληλα αύξηση των εξόδων τους κατά 68,5%. Πάντως, σύμφωνα με τα στοιχεία των ως τώρα κρατήσεων (πηγή: ΣΕΤΕ), εκτιμάται ότι μαζί με τη Γερμανία θα αυξηθεί σημαντικά το 2013 η έλευση ταξιδιωτών από την Ολλανδία, την Αυστρία και το Βέλγιο. 2) Μείωση των τουριστών προερχόμενων από χώρες της ΕΕ εκτός της Ζώνης του Ευρώ (1 ο 5μηνο 13: -5,4%, 1 ο 3μηνο 12: -12,0%). Από την περιοχή αυτή σημειώνεται η πτώση των αφίξεων από το Ην, Βασίλειο κατά -22,5% στο 1 ο 5μηνο 13, έναντι +9,5% στο 1 ο 5μηνο 12. Η μείωση του τουριστικού ρεύματος από το Ην. Βασίλειο οφείλεται κυρίως στην προτίμηση που έδειξαν οι Βρετανοί τουρίστες στα ελκυστικά πακέτα διακοπών των δαλματικών ακτών. Θα πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι η Αγγλική λίρα ήταν στο 1 ο 6μηνο του 2013 υποτιμημένη έναντι του Ευρώ κατά περίπου 3,48% έναντι του 1 ου 6μήνου του 2012. Το Ην. Βασίλειο αποτελεί τη 2 η σε μέγεθος (μετά τη Γερμανία) παραδοσιακή πηγή του ελληνικού τουρισμού. 3) Σημαντική άνοδος κατά +21,5% στο 1 ο 5μηνο 13 των αφίξεων από τις λοιπές χώρες, οι οποίες κατά πλειονότητα δεν ανήκουν στις παραδοσιακές πηγές του ελληνικού τουρισμού, ενώ στο 1 ο 5μηνο 12 οι αφίξεις από τις χώρες αυτές είχαν σημειώσει μείωση κατά -6,3%. Από αυτές επισημαίνεται η άνοδος της τουριστικής ροής από τη Ρωσία (1 ο 5μηνο 13: +37,6%, 1 ο 5μηνο 12: -21,2%), που αναμένεται να συνεχισθεί και στο υπόλοιπο του 2013. Σταθερή πηγή εσόδων αποτελεί πλέον και η Ρωσία. Το ενδιαφέρον των ρώσων τουριστών προς την Ελλάδα είναι έκδηλο, καθώς το 2012 επισκέφτηκαν τη Χώρα μας 874.787 (2011: 738.927) ρώσοι τουρίστες και το 2013 εκτιμάται ότι ο αριθμός τους θα υπερβεί το 1,0 εκατ. Σημειώνεται ότι το 2012 οι αφίξεις από την Ρωσία απετέλεσαν το 5,6% της προέλευσης μη κατοίκων στην Ελλάδα, ποσοστό που θα αυξηθεί περαιτέρω το 2013. Αντίθετα, μείωση παρουσίασαν οι αφίξεις από τις ΗΠΑ με σημαντικά βραδύτερο ρυθμό από ό,τι πέρυσι (1 ο 5μηνο 13: -3,7,0%, 1 ο 5μηνο 12: -30,4%). Οι αφίξεις αυτές αντιπροσώπευαν το 2012 μόλις το 2,4% των συνολικών αφίξεων μη κατοίκων στη χώρα μας. Ανάπτυξη του τουρισμού στην Ελλάδα σημαίνει σημαντική αύξηση αυτού του ποσοστού. Συνολικά το 2012 ήλθαν στην Ελλάδα 15,5 εκατ. τουρίστες, έναντι 16,4 εκατ. το 2011, ενώ το 2013 εκτιμάται ότι ο αριθμός των συνολικών αυξήσεων 7

προβλέπεται να αυξηθεί κατά 10% περίπου υπερβαίνοντας τα 17 εκατ. Στο αναμενόμενο θετικό τουριστικό αποτέλεσμα το 2013 συνεισφέρει η βελτίωση του κλίματος οικονομικής εμπιστοσύνης στη Χώρα από τον Νοέμβριο του 2012, όπως προκύπτει από τον δείκτη οικονομικού κλίματος της Ε. Επιτροπής (Ιούν. 13: 93,5, Ιούλ. 12: 79,4). Αγορά Εργασίας (Σ.ΕΠ.Ε): Ενδείξεις ουσιαστικής βελτίωσης της αγοράς εργασίας το 2013 προκύπτουν και από τα 6μηνιαία στοιχεία του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ) του Υπουργείου Εργασίας. Συγκεκριμένα, οι εργοδότες προχωρούν σε νέες προσλήψεις, περιστέλλουν τις μετατροπές των συμβάσεων εργασίας από πλήρη σε μερική και εκ περιτροπής απασχόληση, ενώ παράλληλα εξασθενεί η τάση μετατροπής υφιστάμενων συμβάσεων πλήρους απασχόλησης σε ευέλικτες μορφές, όπως συνέβαινε στην περίοδο 2010-2012. Ειδικότερα, σύμφωνα με το Σ.ΕΠ.Ε, στο 1 ο 6μηνο 13 παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση των νέων προλήψεων κατά +37,3% σε ετήσια βάση (1 ο 6μηνο 13: 431,9 χιλ., 1 ο 6μηνο 12: 314,6 χιλ.), έναντι μείωσης κατά -10,8% στο 1 ο 6μηνο 12. Ειδικότερα, επισημαίνεται η αύξηση των συμβάσεων πλήρους απασχόλησης κατά +51,9% σε ετήσια βάση, έναντι μείωσής τους κατά -16,2% στο 1 ο 6μηνο 12, η αύξηση του αριθμού των συμβάσεων μερικής απασχόλησης κατά +24,1%, έναντι μείωσής τους κατά -2,9% στο 1 ο 6μηνο 12, η μείωση των εκ περιτροπής συμβάσεων απασχόλησης κατά -3,1% υπερβαίνοντας την αντίστοιχή μείωση (-1,9%) του 1 ου 6μήνου 12. Κατά συνέπεια, στο 1 ο 6μηνο 13 το 62,1% (1 ο 6μηνο 12: 56,1%) του συνόλου των νέων προσλήψεων αφορούσαν πλήρη απασχόληση, το 31,6% μερική (1 ο 6μηνο 12: 34,9%) και το 6,3% εκ περιτροπής (1 ο 6μηνο 12: 9,0%)- βλ. Πίνακα 1. Πίνακας 1: Διάρθρωση Συμβάσεων Εργασίας Ως % νέων συμβάσεων 2009 2010 2011 2012 1ο 3μηνο'13 Πλήρους απασχολήσεως 79,0% 66,9% 58,9% 55,0% 62,1% Μερικής απασχολήσεως 16,7% 26,1% 30,7% 35,4% 34,9% Εκ περιτροπής απασχολήσεως 4,3% 6,9% 9,0% 9,6% 6,3% Πηγή: Σ.ΕΠ.Ε. Πίνακας 2: Ροές Απασχόλησης σε χιλ. Ιαν./Ιουν.'13 Ιαν./Ιουν.'12 Ιαν./Ιουν.'11 2013/2012 2012/2011 Αναγγελίες προσλήψεων 473,85 404,62 443,61 17,1% -8,8% Απολύσεις 260,82 269,74 290,88-3,3% -7,3% Παραιτήσεις 122,50 115,57 122,78 6,0% -5,9% Απολύσεις+Παραιτήσεις 383,32 385,31 413,66-0,5% -6,9% Καθαρή μεταβολή της απασχόλησης 90,53 19,31 29,95 368,9% -35,5% Πηγή: Υπουργείο Εργασίας Επίσης στη διάρκεια του 1 ου 6μήνου 13 μειώθηκε ο αριθμός των μετατροπών συμβάσεων πλήρους απασχόλησης σε συμβάσεις μερικής, ή εκ περιτροπής (1 ο 6μηνο 13: 30,1 χιλ., 1 ο 6μηνο 12: 44,1 χιλ.). Συγκεκριμένα στο 1 ο 6μηνο 13, το 48,0% των μετατροπών αφορούσε μερική απασχόληση (1 ο 6μηνο 12: 56,1%), το 25,9% με εκ περιτροπής απασχόληση με κοινή συμφωνία (1 ο 6μηνο 12: 27,2%) και το 26,1% εκ περιτροπής απασχόληση με μονομερή απόφαση του εργοδότη (1 ο 6μηνο 12: 16,6%). Η σταθεροποίηση και οι ενδείξεις αύξησης της απασχόλησης το 2013 σύμφωνα με το Σ.ΕΠ.Ε συμβαδίζουν με τα στοιχεία για τις ροές απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα κατά το συστήματος «ΕΡΓΑΝΗ» του Υπουργείου Εργασίας, σύμφωνα με τα οποία στο 1 ο 6μηνο 13 σημειώθηκε σημαντική αύξηση των προσλήψεων και περιορισμός των απολύσεων. Μάλιστα ενώ μέχρι και τον Μάρτιο του 2013 φαινόταν ότι η βελτίωση ήταν αποτέλεσμα του περιορισμού των απολύσεων, από τον Απρίλιο και μετά αντανακλά κυρίως τις αυξημένες προσλήψεις (βλ. Πίνακα 2). Στον τομέα των μισθολογικών αμοιβών, από τα στοιχεία του Σ.ΕΠ.Ε προκύπτει ότι στο 1 ο 6μηνο 13 σημειώθηκε σημαντική μείωση των μισθών στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας. Πιο συγκεκριμένα στο χρονικό αυτό διάστημα 230 επιχειρήσεις που απασχολούν 29.795 εργαζομένους, προέβησαν σε σύναψη νέων επιχειρησιακών συμβάσεων με μέσο σταθμικό ποσοστό μείωσης μισθών κατά -13,5%, έναντι αντίστοιχής πτώσης μισθών κατά -24,4% στο 1 ο 6μηνο 12. Η μεγαλύτερη μείωση των αποδοχών παρατηρήθηκε στη Βόρειο Ελλάδα και στη Θεσσαλία (-16,0%), στα Ιόνια Νησιά (-35,0%), την Πελοπόννησο (-25,0%), στα Δωδεκάνησα (-19,8%), στις Κυκλάδες (-17,5%), στην Αθήνα (-25,0%), στον Πειραιά (-17,5%) και στην Κρήτη (-10,2%). Αντίθετα, περιορισμένη μείωση των αποδοχών σημειώθηκε στην Ανατολική και Δυτική Αττική (-4,8%και -5,8%). Πίνακας 3: Μέσες ακαθάριστες ονομαστικές αποδοχές (σύνολο της οικονομίας) Σωρευτική αύξηση 2011-2009 50,2% 2010-4,6% 2011-1,7% 2012-6,6% 2013-7,8% Σωρευτική μείωση 2010-2013 -21,0% Πηγή: ΤτΕ, Νομισματική Πολιτική Μάιος 2013 Οι μείωση των μισθών που παρατηρείται στις τουριστικές περιοχές αντανακλά την προσπάθεια βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας από πλευράς των τουριστικών επιχειρήσεων. Όσον αφορά την περικοπή των μισθών, σημειώνεται ότι στην περίοδο 2010-2013 οι μέσες ακαθάριστες αποδοχές των εργαζομένων στο σύνολο της οικονομίας μειώθηκαν σωρευτικά κατά -21,0%, έναντι αύξησης κατά +50,2% στην περίοδο 2001-2009 (βλ Πίνακα). Γενικά, τα στοιχεία του Υπουργείου Εργασίας φανερώνουν την εκλογίκευση της αγοράς εργασίας μετά τη εκ βάθρων εκλογίκευση της λειτουργίας της. Αντίθετα, αρνητικό συμπέρασμα των στοιχείων του Σ.ΕΠ.Ε είναι ότι στην Ελλάδα σοβεί το φαινόμενο της ανασφάλιστης εργασίας. Σύμφωνα με τους δειγματοληπτικούς ελέγχους που διενεργήθηκαν από μεικτά κλιμάκια του ΙΚΑ, του ΣΔΟΕ και του Σ.ΕΠ.Ε, στο 1 ο 6μηνο 13, σε σύνολο 36.606 εργαζομένων οι 14.039 (38,4% του συνόλου) βρέθηκαν ανασφάλιστοι, έναντι 35,4% στο 1 ο 6μηνο 12. Από το σύνολο των ανασφάλιστων εργαζομένων του 1 ου 6μήνου 13 το 48,5% ήταν αλλοδαποί. 8

Δείκτες Νέων Παραγγελιών (ΔΝΠ) και Κύκλου Εργασιών (ΔΚΕ) στη Βιομηχανία: Στον τομέα της βιομηχανίας σημειώνεται υποχώρηση του Δείκτη Νέων Παραγγελιών (ΔΝΠ) στο σύνολο της αγοράς με μείωσή του κατά -13,4% τον Μάι.13, έναντι αύξησής του κατά 2,5% τον Απρ.13 και μείωσης κατά -5,2% τον Μάι.12. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται στη μείωση κατά -12,9% του ΔΝΠ στην εγχώρια αγορά, έναντι της μεγάλης πτώσης του κατά -14,1% τον Μάι.12. Επίσης, μειωμένος κατά -14,5% ήταν και ο ΔΝΠ της εξωτερικής αγοράς μετά την αύξησή του κατά 3,5% τον Μάι.12. Γενικότερα, ο ΔΝΠ στη βιομηχανία υποχώρησε ελαφρά, κατά -6,6% σε ετήσια βάση, στο 1 ο 5μηνο 13, έναντι πτώσης του κατά -9,4% στο 1 ο 5μηνο 12. Η μείωση του ΔΝΠ στο 1 ο 5μηνο 13 προήλθε από τη μείωση των παραγγελιών από την εγχώρια αγορά κατά -4,6%, μετά τη μεγάλη πτώση τους κατά -16,0% στο 1 ο 5μηνο 12 και τη μείωση κατά -8,5% των εξαγωγικών παραγγελιών, μετά τη μείωσή τους κατά -3,7% στο 5μηνο 12. Ειδικότερα, ο ΔΝΠ από την εξωτερική αγορά σημείωσε πτώση κατά -14,5% τον Μάιο.2013, δείχνοντας ενδεχομένως ότι η κρίση στην Κύπρο και σε άλλες χώρες επηρεάζει αρνητικά της εξαγωγές αγαθών, ενώ επηρεάζει θετικά τον εξωτερικό τουρισμό της χώρας μας. Στην εγχώρια αγορά, μεγάλη πτώση σημειώθηκε τον Μάιο του 2013 στις παραγγελίες των βασικών μετάλλων και στην κατασκευή μεταλλικών προϊόντων, ενώ στα χημικά προϊόντα η πτώση ήταν ελάχιστη στο -1,8% τον Μάιο.2013, από αύξηση κατά 3,3% τον Μάιο.2012. Επίσης, αξιοσημείωτη είναι η αύξηση των νέων παραγγελιών στα είδη ένδυσης κατά 16,0% τον Μάιο του 2013, μετά την πτώση τους κατά -31,9%τον Μάιο.2012. Όσον αφορά τον Δείκτη Κύκλου Εργασιών (ΔΚΕ) στη βιομηχανία στο σύνολο της αγοράς σημειώνεται η αύξησή του κατά 2,0% τον Μάι.13 και η μείωσή κατά -6,4% στο 1 ο 5μηνο 13, με μεγάλη πτώση του δείκτη στην εγχώρια αγορά κατά -11,9% τον Μάι.13 και κατά -16,0% στο 1 ο 5μηνο 13. Η αύξηση του ΔΚΕ στο σύνολο της αγοράς τον Μάι.13 οφείλεται στην αύξηση στους εξής κλάδους: 1) παραγώγων πετρελαίου και άνθρακα κατά 21,6%, 2) μηχανοκίνητων οχημάτων κατά 13,6%, 3) δερμάτων-ειδών υπόδησης κατά 3,6%, 4) ειδών ένδυσης κατά 2,9% και 5) μηχανημάτων και ειδών εξοπλισμού κατά 1,5%. Στα ποτά σημειώθηκε μικρή πτώση κατά -1,6% τον Μάιο.2013, από αύξηση κατά 0,3% τον Μάιο.2012. Επίσης, μικρή πτώση σημειώθηκε στο ΔΚΕ στον κάδο του ηλεκτρολογικού εξοπλισμού κατά -1,2% τον Μάιο.2013, μετά τη μεγάλη άνοδό του κατά 28,2% τον Μάιο.2012. Από την άλλη πλευρά αξιοσημείωτη είναι και η πτώση κατά -10,5% του ΔΚΕ στον κλάδο των τροφίμων τον Μάιο.2013, μετά την αύξησή του κατά 8,3% τον Μάιο.2012, πράγμα που μπορεί να σχετίζεται και με το γεγονός ότι οι αργίες του Πάσχα του 2013 ήταν όλες εντός του Μαΐου. Μάλιστα, μειωμένος ήταν ο ΔΚΕ στα τρόφιμα τόσο στην εγχώρια αγορά (Μάιος 2013: -8,4%, Μάιος.2012: +4,9%), όσο και στις αγορές του εξωτερικού (Μάιος 2013: -18,2%, Μάιος.2012: +23,2%) Πάντως, ο ΔΚΕ στη βιομηχανία στις αγορές του εξωτερικού ήταν αυξημένος κατά 21,7% τον Μάιο.2013, μετά τη μείωσή του κατά -2,1% τον Μάιο.2012.Αυτή η αύξηση οφείλεται κατά κύριο λόγο στη μεγάλη αύξηση του ΔΚΕ εξωτερικού των παραγώγων πετρελαίου και άνθρακα κατά 61,3%. Αύξηση κατά 0,8% σημειώθηκε επίσης και στο ΔΚΕ εξωτερικού στον κλάδο του ηλεκτρολογικού εξοπλισμού, μετά τη μεγάλη αύξησή του κατά 89,2% τον Μάιο.2012. Τέλος, αξιοσημείωτη ήταν η αύξηση του ΔΚΕ εξωτερικού στους κλάδους των μηχανημάτων και ειδών εξοπλισμού (+10,7%), των μηχανοκίνητων οχημάτων (+48,5%) και ακόμη και των επίπλων (+2,2%). Εξέλιξη του Δείκτη Κύκλου Εργασιών (ΔΚΕ) στην εγχώρια αγορά Στάθμιση Mάιος 2013 Μάιος 2012 Τρόφιμα 17,59 8,4% 4,9% Καπνός 1,36 4,9% 26,4% Κλωστοϋφαντουργικές ύλες 1,64 12,8% 22,5% Χαρτί και προϊόντα 2,17 6,6% 8,8% Εκτυπώσεις και αναπ. προεγγ. Μέσων 1,51 10,5% 26,9% Χημικά προϊόντα 4,33 6,3% 0,4% Βασικά φαρμακευτικά 2,41 17,4% 1,0% Προϊόντα από ελαστική και πλαστική ύλη 3,12 2,8% 14,7% Μη μεταλικά ορυκτά 7,49 25,4% 32,9% Ηλεκτρολογικός εξοπλισμός 1,86 3,9% 17,9% Μηχανήματα και είδη εξοπλισμού 1,05 25,3% 22,8% Άλλες μεταποιητικές δραστηριότητες 0,33 21,2% 22,8% Ηλεκτρονικοί υπολογιστές 0,48 12,4% 3,7% Ποτά 5,29 1,9% 0,8% Είδη Ένδυσης 1,69 8,4% 30,7% Βασικά μεταλλα 7,48 26,3% 18,7% Κατασκευή μεταλλλικών προϊόντων 4,32 34,8% 7,5% Μηχανοκίνητα οχήματα 0,66 0,1% 37,3% Παράγωγα πετρελαίου και άνθρακα 27,13 12,5% 0,1% Λοιπός εξοπλισμός μεταφορών 1,36 66,8% 33,0% Δέρματα είδη υπόδησης 0,55 4,3% 44,1% Ξύλο και φελλός 1,24 11,5% 24,2% Επισκευή και εγκατάσταση μηχανημάτων 3,62 8,2% 3,0% Έπιπλα 1,34 29,1% 33,8% Σύνολο 100,00 11,9% 5,1% Σύνολο χωρίς παράγωγα πετρελαίου 72,87 8,5% 5,1% Πηγή: ΕΛΛ.ΣΤΑΤ. Εξέλιξη του Δείκτη Κύκλου Εργασιών (ΔΚΕ) στις αγορές εξωτερικού Στάθμιση Μάιος 2013 Μάιος 2012 Τρόφιμα 10,37 18,2% 23,2% Ποτά 1,09 2,8% 14,3% Καπνός 1,65 18,5% 14,3% Κλωστοϋφαντουργικές ύλες 3,63 15,3% 24,3% Είδη Ένδυσης 5,03 1,2% 13,5% Βασικά φαρμακευτικά 1,31 5,5% 1,5% Προϊόντα από ελαστική και πλαστική ύλη 4,40 9,0% 15,6% Μη μεταλικά ορυκτά 3,33 18,7% 102,0% Βασικά μεταλλα 22,15 15,0% 10,4% Κατασκευή μεταλλλικών προϊόντων 3,31 15,2% 5,9% Ηλεκτρολογικός εξοπλισμός 4,94 0,8% 89,2% Μηχανήματα και είδη εξοπλισμού 1,89 10,7% 19,5% Μηχανοκίνητα οχήματα 0,15 48,5% 11,1% Άλλες μεταποιητικές δραστηριότητες 0,20 0,9% 78,0% Παράγωγα πετρελαίου και άνθρακα 26,74 61,3% 8,3% Χημικά προϊόντα 5,43 0,7% 4,2% Ηλεκτρονικοί υπολογιστές 1,79 44,5% 14,2% Λοιπός εξοπλισμός μεταφορών 0,86 19,0% 30,2% Χαρτί και προϊόντα από χαρτί 0,79 22,7% 2,7% Δέρματα είδη υπόδησης 0,20 69,4% 97,6% Έπιπλα 0,17 2,2% 30,1% Εκτυπώσεις και αναπ. προεγγ. Μέσων 0,04 74,8% 81,2% Σύνολο 100,00 21,7% 2,1% Σύνολο χωρίς παράγωγα πετρελαίου 73,26 5,3% 0,1% Πηγή: ΕΛΛ.ΣΤΑΤ. 9

Γενικά, τον Μάιο.2013 σημειώθηκε μη αναμενόμενη πτώση των εξαγωγών αγαθών εκτός καυσίμων και πλοίων κατά -5,8%, καθώς και πτώση του ΔΚΕ εξωτερικού σε βασικά προϊόντα όπως τα τρόφιμα, τα μη μεταλλικά ορυκτά (-18,7%, μετά την αύξησή τους κατά 102% τον Μάιο.2012), των βασικών μετάλλων και του κλάδου κατασκευής προϊόντων από μέταλλο και ακόμη και των κλωστοϋφαντουργικών υλών. Αυτά δείχνουν ότι ο Μάιος 2013 δεν επιβεβαίωσε την ανοδική πορεία των εξαγωγών αγαθών, όπως είχε συμβεί στους προηγούμενους μήνες. Παγκόσμια Οικονομία ΗΠΑ: Η FED μέσω του προέδρου της, στη συνεδρίαση της νομισματικής επιτροπής (FOMC) της 18 Ιουνίου 2013, έστειλε το μήνυμα ότι δεν αποκλείεται να περιορίσει σταδιακά τις ενέσεις ρευστότητας στην οικονομία, με έναρξη μιας διαδικασίας σταδιακής μείωσης του προγράμματος αγοράς κρατικών ομολόγων. Είχε αφεθεί να εννοηθεί ότι αυτό θα συνέβαινε υπό την προϋπόθεση ότι θα συνεχίζονταν οι θετικές εξελίξεις στην αγορά εργασίας και στη γενικότερη ανάπτυξη της οικονομίας και οι χρηματοπιστωτικές συνθήκες θα συνέχιζαν να είναι ευνοϊκές. Η εξέλιξη του πληθωρισμού δεν πιέζει προς το παρόν την FED για εσπευσμένες κινήσεις όσον αφορά την αλλαγή της νομισματικής της πολιτικής, αφού εξακολουθεί να κινείται σε επίπεδα κάτω του 2%. Η σημαντική βελτίωση της αγοράς εργασίας τον Μάιο και τον Ιούνιο του 2013 συνέβαλε στο να διαμορφωθεί η εντύπωση στις αγορές ότι έχουν ήδη δημιουργηθεί οι συνθήκες ώστε η απόφαση για τον περιορισμό του προγράμματος αγοράς κρατικών ομολόγων να λαμβανόταν στη συνεδρίαση της επιτροπής FOMC την 30 η Ιουλίου 2013 για εφαρμογή της από τον Σεπτ.2013. Η προοπτική αυτή δημιούργησε αναταραχές στις αγορές και, ιδιαίτερα, στις αναδυόμενες οικονομίες και ως εκ τούτου ο πρόεδρος της FED σε δηλώσεις του με αφορμή την 6μηνιαία αναφορά για την νομισματική πολιτική στο Κογκρέσο στις 17 Ιουλίου 2013 διευκρίνισε ότι η νομισματική πολιτική των ΗΠΑ θα συνεχίσει να είναι ενισχυτική της εγχώριας ζήτησης, έως ότου η ανάκαμψη της οικονομίας αποκτήσει πραγματικά σταθερές βάσεις. Επιπλέον, διαβεβαίωσε ότι ο περιορισμός του προγράμματος αγοράς ομολόγων όταν συμβεί δεν θα σημαίνει και επίσπευση της απόφασης για άνοδο και του βασικού επιτοκίου παρέμβασης της FED που σήμερα διαμορφώνεται κοντά στο 0,0%. Όσον αφορά στην πιθανή χρονική στιγμή της αναγγελίας μείωσης του προγράμματος αγοράς κρατικών τίτλων, οι εκτιμήσεις των αναλυτών συμφωνούν τώρα ότι είναι πιθανό να καθυστερήσει περισσότερο από ότι αρχικά είχε θεωρηθεί και να συμβεί με μεγαλύτερη πιθανότητα προς το τέλος του 2013, παρά το ότι η έναρξή του τον Σεπτ.2013 δεν μπορεί ακόμη να αποκλειστεί. Πάντως, καμιά απόφαση όσον αφορά αυτό το θέμα δεν αναμένεται τώρα να ληφθεί την 31 η Ιουλίου 2013. Όσον αφορά την αύξηση του βασικού επιτοκίου παρέμβασης της FED εκτιμάται τώρα ότι θα τεθεί στην ατζέντα μάλλον από τις αρχές του 2015, εφόσον η ανεργία έχει μειωθεί κάτω του 7,0% του εργατικού δυναμικού και οι γενικότερες οικονομικές συνθήκες το επιτρέψουν. Σημειώνεται ότι η είδηση για πιθανό περιορισμό του προγράμματος αγοράς κρατικών ομολόγων από την FED ενίσχυσε την προσφορά χρήματος Μ3. Τούτο συνέβη γιατί η προοπτική της αύξησης των αποδόσεων (πτώσης της τιμής) των ομολόγων οδήγησε κάποιους επενδυτές να πουλήσουν ομόλογα και να επενδύσουν σε τραπεζικές καταθέσεις προθεσμίας. 4,000 3,500 3,000 2,500 2,000 1,500 1,000 500 0 Νομισματική Βάση & Συνολικά Κεφάλαια Ομοσπονδιακής Τράπεζας ΗΠΑ (σε δισ. δολάρια) Ιαν-08 Ιουλ-08 Ιαν-09 Ιουλ-09 Ιαν-10 Ιουλ-10 Ιαν-11 Ιουλ-11 Ιαν-12 Ιουλ-12 Ιαν-13 Ιουλ-13 Συνολικ ά Κεφάλαια Ομοσπονδιακής Τράπεζας ΗΠΑ Πηγή: Thomson Datastream, FED Νομισματική Βάση Το δολάριο επηρεασμένο από τις παραπάνω ανακοινώσεις γύρω από νομισματική πολιτική της FED παρουσίασε αυξημένη μεταβλητότητα σε σχέση με το Ευρώ το προηγούμενο διάστημα και κινήθηκε σε εύρος μεταξύ 1,28-1,34 (19/6/2013, 9/7/2013), ενώ κυμαινόταν στο 1,32 USD/EUR την 25 η Ιουλίου 2013. Οι τρέχουσες εκτιμήσεις από την πλειονότητα των αναλυτών για την ισοτιμία ευρώ- δολαρίου αναφέρουν ότι μέσα στους επόμενους 6-12 μήνες το δολάριο αναμένεται να ενισχυθεί ελαφρά σε σχέση με το Ευρώ, κυρίως λόγω του περιορισμού της νομισματικής επέκτασης για την αγορά κρατικών ομολόγων και της προοπτικής αύξησης των επιτοκίων από την FED έστω και από το 2015. Τα στοιχεία που ανακοινώθηκαν για την πορεία της οικονομίας των ΗΠΑ το προηγούμενο διάστημα ήταν μικτά αλλά η γενική αίσθηση που επικράτησε ήταν ότι το 2 ο 3μηνο.2013 έκλεισε με μικρότερη αύξηση του ΑΕΠ (πιθανώς κατά 1,1% σε ετησιοποιημένη βάση) από ότι αρχικά αναμενόταν. Ωστόσο, το 2 ο 6μηνο του έτους αναμένεται να βελτιωθεί η εικόνα, ειδικά στον τομέα των λιανικών πωλήσεων και της βιομηχανικής παραγωγής. Η ιδιωτική κατανάλωση αναμένεται να ενισχυθεί λόγω και της σημαντικής αύξησης της απασχόλησης, καθώς και των μέσων αποδοχών των εργαζομένων, συνεπικουρούμενη από τη σταδιακή αύξηση των τιμών των μετοχών και των τιμών των ακινήτων. Επίσης, η καταναλωτική εμπιστοσύνη κυμαίνεται σε επίπεδο πάνω από το επίπεδό της πριν την οικονομική ύφεση με τάση ανοδική, οδηγώντας στο συμπέρασμα ότι ο ρυθμός αύξησης των λιανικών πωλήσεων και της ιδιωτικής κατανάλωσης είναι πιθανότερο να επιταχυνθούν από το 2 ο 6μηνο.2013. 10