ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ Μ.Ε. ΠΡΟΟ ΟΣ ΕΣΠΕΡΙ ΩΝ 104, ΚΑΛΛΙΘΕΑ (ΤΗΛ. :210 9514517) & ΑΙΓΑΙΟΥ 109, ΝΕΑ ΣΜΥΡΝΗ (ΤΗΛ.: 210 9355996) www.proodos.gr ΓΡΑΠΤΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ, ΘΕΜΑ Α1 Να δώσετε το περιεχόµενο των όρων: α)αγροτική Μεταρρύθµιση β)κλήριγκ γ) ικοµµατισµός ΚΥΡΙΑΚΗ 10 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2013 δ)κοινωνιολογική Εταιρεία Μονάδες 12 ΘΕΜΑ Α2 Να χαρακτηρίσετε µε βάση τις ιστορικές σας γνώσεις ως σωστές ή λανθασµένες τις προτάσεις που ακολουθούν και να αιτιολογήσετε τις προτάσεις που θεωρείτε λανθασµένες. α)η διχοτόµηση της δραχµής αποτελούσε ουσιαστικά ένα µέτρο υποχρεωτικού δανεισµού του κράτους. β)μετά τους Βαλκανικούς πολέµους το ελληνικό κράτος απέκτησε απόλυτη εθνική οµοιογένεια. γ)η ίδρυση της Τράπεζας της Ελλάδος έγινε µε τη βοήθεια και την υποστήριξη της Εθνικής Τράπεζας και ξένων συµβούλων. δ)οι πεδινοί είχαν αρχηγό τον Κανάρη και είχε οπαδούς παράνοµα διορισµένους και ανέργους πτυχιούχους. ε)στο τελευταίο τέταρτο του 19 ου αιώνα, το εκλογικό σύστηµα επέβαλλε την ψήφιση ενός µόνο κόµµατος. στ)το 1906 ιδρύθηκε από τον ηµήτριο Γούναρη ένας πολιτικός σχηµατισµός, η κοινοβουλευτική οµάδα των Ιαπώνων. ζ)ο Βενιζέλος πήρε εντολή σχηµατισµού κυβέρνησης µετά την παραίτηση της Κυβέρνησης ραγούµη (6 Οκτωβρίου 1911) η)το κόµµα του Θεοτόκη αποτέλεσε τον πυρήνα των Αντιβενιζελικών, αφού είχε τη µεγαλύτερη εκλογική βάση. Μονάδες 8 1
ΘΕΜΑ Α 3 Να συνδέσετε τα στοιχεία της Α στήλης µε τα αντίστοιχα της Β στήλης: Στήλη Α 1.Εκλεκτικοί 2.Κουµουνδούρος 3.Ράλλης 4.Γαλλικό Κόµµα 5.Παπαναστασίου 6.Κ.Μαυροµιχάλης ΘΕΜΑ Β 1 Στήλη Β α.εθνικό Κόµµα β.λαϊκό Κόµµα γ.ετερόκλητη παράταξη δ.αντιβενιζελικό κόµµα ε.βία και Νοθεία στ. Νέα Γενιά Μονάδες 6 α)τι γνωρίζετε για τις επενδύσεις στις υποδοµές της χώρας κατά την περίοδο του µεσοπολέµου; β)τι γνωρίζετε για την εµπλοκή του βασιλιά στα πολιτικά πράγµατα µετά την Εθνοσυνέλευση (1862-1864); Με ποιον τρόπο περιορίστηκε αυτή η εµπλοκή του; ΘΕΜΑ Β 2 Μονάδες 12 α)ποια ήταν τα αίτια της επιτυχίας του Βενιζέλου στις εκλογές του Μαρτίου 1912; β)ποια ήταν τα αιτήµατα και τα αποτελέσµατα του κινήµατος στο Γουδί; ΘΕΜΑ Γ 1 Μονάδες 12 Λαµβάνοντας υπόψη το κείµενο του σχολικού βιβλίου σας και το περιεχόµενο του παραθέµατος να επισηµάνετε και να αναλύσετε τους παράγοντες που επηρέασαν θετικά ή αρνητικά την εξέλιξη του εργατικού κινήµατος στην Ελλάδα. Φεντερασιόν Φεντερασιόν ετιτλοφορήθη η σοσιαλιστική οργάνωσις Θεσσαλονίκης. Ωνοµάσθη υπό των υδρυτών αυτής ούτω, διότι εφρόνουν ότι εν Τουρκία όπου υπήρχον πολλαί εθνότητες, δεν ηδύνατο άλλως πως να οργανωθώσιν οι σοσιαλισταί. Σχεδόν εις κάθε πόλιν της Τουρκίας υπήρχον αρκετά στοιχεία από κάθε εθνικότητα και οι σοσιαλισταί έδει να σχηµατίσουν τµήµατα εξ εκάστης, συνδεόµενα µεταξύ των αφ ένος µεν δια της συνδέσεώς των εις µιαν τοπικήν Οµοσπονδίαν, αφ ετέρου δε δια της συνενώσεως των κατά τόπους οµοσπονδιών εις µίαν οθωµανικήν. Τούτο άλλως τε επέβαλλαν λόγοι τεχνικοί πως ηδύνατο να γίνη η σύνδεσις Αρµενίων σοσιαλιστών (Αρµενίας, Πόντου και Κων/λεως), Τούρκων σοσιαλιστών (που ενεφανίσθησαν αργότερον), Βουλγάρων, Σέρβων, Ελλήνων, 2
Ισραηλιτών και άλλων, αφού δεν υπήρχε καν µία κοινή γλώσσα ως µέσον επικοινωνίας και αλληλεπιδράσεως;... Το σπουδαιότερον έργον της Φεντερασιόν ήτο η µεταξύ των Ισραηλιτών διδασκαλία, η παρακολούθησις των σωµατείων, η οργάνωσις διαλέξεων, συζητήσεων κλπ. Υπήρχε όµως έλλειψις φιλολογίας, βιβλίων και εφηµερίδων. Οι εργάται δεν ήξευραν άλλην γλώσσαν πλην της ισπανοεβραϊκής. Έπρεπε να εκδοθή εν φύλλον...η εφηµερίς αυτή εβαπτίσθη Εφηµερίς των Εργατών και εξεδόθη κατ αρχάς µεν εις 4 γλώσσας, τουρκικήν, ελληνικήν, βουλγαρικήν και ισπανοεβραϊκήν (τέσσαρα φύλλα µόνον), ακολούθως δε εις δύο µόνον, βουλγαρικήν και ισπανοεβραϊκην (πέντε άλλα φύλλα). Αι 100 λίρες είχον εξατµισθή εις έξοδα µεταφράσεως κυρίως, και η Εφηµερίς των Εργατών εξέπνευσε µαζί των. Αλλ η ιδέα της εκδόσεως εφηµερίδος δεν εναυάγησεν. Απεναντίας αργότερον εκαρποφόρησε. Παραλλήλως προς την διδασκαλία του σοσιαλισµού, η Φεντερασιόν εφρόντιζε και δια τα εργατικά σωµατεία... Η Νεοτουρκική κυβέρνησις παρηκολούθει υπόπτως την αναπτυσσοµένην ζύµωσιν. Απεργίαι των σιδηροδροµικών όλων των ευρωπαϊκών δικτύων ετάραξε τα νεύρα του κοµιτάτου. Ο τότε υπουργός των Εσωτερικών Φερίτ πασάς συνέταξε και υπέβαλε εις την οθωµανικήν Βουλήν νοµοσχέδιον δια του οποίου απηγορεύετο το δικαίωµα της απεργίας εις τους οπωσδήποτε εργαζοµένους εις υπηρεσίας «δηµοσίας ανάγκης» ως οι σιδηροδροµικοί, τροχιοδροµικοί κλπ. Εξ αφορµής του νοµοσχεδίου τούτου εξαπελύθη εκ Θεσσαλονίκης κύµα αγανακτήσεως και διαµαρτυρίας, το οποίον, διατρέξαν την Μακεδονίαν και Θράκην, µετεδόθη εις όλην την Μικράν Ασίαν. Το πρώτον συλλαλητήριον ωργανώθη εν Θεσσαλονίκη, ουχί άνευ εµποδίων και προστριβών µε τας αρχάς, αι οποίαι δεν ηννόουν να το επιτρέψουν Την ηµέραν εκείνην όλος ο στρατός Θεσσαλονίκης ήτο εν επιφυλακή, το δε ιππικόν είχε περιζώσει την πλατείαν. Μ όλα ταύτα το συλλαλητήριον εσηµείωσεν εξαιρετικήν επιτυχίαν. Μία ανθρωποπληµµύρα κατέκλυσε τας οδούς και εγέµισε γρήγορα όχι µόνον την πλατείαν, αλλά και όλας τας παρόδους. Το ιππικόν ηναγκάσθη να ευρύνη διαρκώς περισσότερον την περιζωσθείσαν περιοχήν δια να περιλάβη όλον εκείνον τον ανθρώπινον όγκον. Εις έναν εξώστην των δύο µεγάλων κτιρίων έναντι του Τελωνείου εστήθησαν αι σηµαίαι των σωµατείων. Γ. Κορδάτου, Ιστορία της νεώτερης Ελλάδας, σσ.241-244 ΘΕΜΑ Γ 2 Μονάδες 25 Λαµβάνοντας υπόψη το παρακάτω κείµενο και τις γνώσεις σας από το σχολικό βιβλίο να αναφέρετε τα στοιχεία της πολιτικής του Χ.Τρικούπη και των αντιπάλων του που αιτιολογούν το χαρακτηρισµό του µεν Τρικούπη ως πλουτοκράτη, των δε αντιπάλων του ως αρχοµανών. Χαρακτηριστική είναι η ονοµασία των δύο κοµµάτων: ο Τρικούπης είχε το Νεωτερικό κόµµα, ενώ ο ηλιγιάννης το Εθνικό. Για τον Τρικούπη, νεωτερισµός ήταν η διάκριση εξουσιών και η ανάπτυξη της ιδιωτικής κοινωνίας µέχρι την αυτονόµησή της. Για τους αντιπάλους του, εθνική ήταν αυτή καθαυτή η ανάπτυξη 3
του ανάµικτου κρατικό - κοινωνικού συγκροτήµατος, µέσα στο οποίο έδρευαν αναπόσπαστα και τα ιδιωτικά συµφέροντα. Έτσι ο αγώνας µεταξύ των δύο παρατάξεων αναφερόταν πρώτιστα στη χρήση της κρατικής µηχανής, και γι αυτό ήταν κατευθείαν πολιτικός. Από τα δύο πολιτικά προγράµµατα, του Τρικούπη ήταν περισσότερο εντοπισµένο κοινωνικά : εξυπηρέτηση του µεγάλου ιδιωτικού κεφαλαίου στην πορεία για την αστικοποίηση και τον εξευρωπαϊσµό των κοινωνικών σχέσεων. Οι επιδιώξεις του ηλιγιάννη ήταν λιγότερο χρωµατισµένες ταξικά, πράγµα που επέτρεπε τη συνύπαρξη στον ίδιο χώρο όλων των δυσαρεστηµένων, από την άκρα δεξιά ως την άκρα αριστερά. Κοινός παρανοµαστής µέσα στο δηλιγιαννικό συνονθύλευµα ήταν η άρνηση του χωρισµού των εξουσιών. Κεντρικός στόχος του αντιτρικουπισµού ήταν όχι ο µερισµός, αλλά η συγκέντρωση των εξουσιών και η διεύθυνσή τους από την πολιτική. Χαρακτηριστικό του Τρικούπη ήταν το πάθος για την οικονοµική ανάπτυξη, ενώ των αντιπάλων του το πάθος για την αναρρίχηση στα δηµόσια αξιώµατα και για την κυριαρχία της πολιτικής εξουσίας πάνω στην οικονοµική. Έτσι, ο Τρικούπης κατηγορήθηκε σαν πλουτοκράτης, ενώ οι αντίπαλοί του σαν αρχοµανείς. Στην ολιγαρχία του πλούτου αντιτάχθηκε η ολιγαρχία της πολιτικής ζωής. Η πρώτη χειραγωγήθηκε από τους κεφαλαιούχους, ενώ η δεύτερη από το πνεύµα του µικροαστισµού και του λαϊκισµού. Μέσα στο δηλιγιαννικό στρατόπεδο βρέθηκαν επίσης και οι προερχόµενοι από τα παλαιά τζάκια και τον κοτζαµπασισµό. Όµως, τα παλιά αυτά στρώµατα είχαν ξεπέσει οριστικά. Τους ήταν αδύνατο πια να λειτουργήσουν οπισθοδροµικά σαν µια φεουδαρχική αντίδραση. Αντίθετα, η πολιτική τους παρουσία πήρε αναπότρεπτα τη µορφή της αρχοµανίας, της θεσιθηρίας, της δηµοσιοϋπαλληλίας (µιας φατριαστικής υπαλληλίας, όπως την χαρακτήρισε ο ίδιος ο Τρικούπης). Έτσι, ο παλιός κοτζαµπασισµός εµφανίσθηκε µε τη µορφή του εκσυγχρονισµένου µικροαστισµού και λαϊκισµού. Οι µεταβολές της ελληνικής κοινωνίας µετά το 1860 ήταν µεγάλες και οριστικές : στο εξής το βασικό δίληµµα δεν ήταν πια αν η Ελλάδα θα πήγαινε προς τα εµπρός ή προς πίσω, αλλά αν θα ακολουθούσε το δρόµο της αναπτύξεως του κεφαλαίου ή την προοπτική του µικροαστισµού. Το κράτος, για τον Τρικούπη, ήταν ένα εργαλείο για την οικονοµική ανάπτυξη, ενώ για τον ηλιγιάννη ήταν ένας αντικειµενικός στόχος. Ο Τρικούπης απέβλεπε στο να χρησιµοποιήσει το κράτος, ενώ ο ηλιγιάννης στο να το κατακτήσει. Έτσι, ο κρατικός παρεµβατισµός στην οικονοµική και κοινωνική ζωή ήταν επιδίωξη παροδική για τον ένα, µονιµότερη για τον άλλο. Ι.Ε.Ε.,τόµ.Ι,σ.22 Μονάδες 25 ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ! 4
ΕΝ ΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α1 α)αγροτική Μεταρρύθµιση: σελ.42, σχ.βιβλ. «Καθώς η κατοχή γης συνθήκες.» β)κλήριγκ: σελ.54, σχ.βιβλ. «Στο εξωτερικό εµπόριο θετικά στοιχεία» γ) ικοµµατισµός: σελ.80, σχ.βιβλ. «Το διάστηµα θεµελιώθηκαν» δ)κοινωνιολογική Εταιρεία: σελ.89 σχ.βιβλ. «Σε κάποιες εκλογικές Εταιρεία» και σελ.93 σχ.βιβλ. «Σοβαρότερη από όλες ιδρύσουν κόµµα» ΘΕΜΑ Α2 α)σ β)λ σελ.49 «Το κύριο πρόβληµα Εβραίοι» γ)λ σελ.53 «Παρά τις αντιδράσεις αργότερα» δ)λ σελ.77 «Οι πεδινοί θεσµούς» ε)λ σελ.82 «Το εκλογικό αρνητικά» στ)σ ζ)λ σελ.90 «Ο Βενιζέλος 1910» η)σ ΘΕΜΑ Α3 1-γ 2-στ 3-δ 4-ε 5-β 6-α ΘΕΜΑ Β 1 α) Σελ.52, σχ.βιβλ.: «Οι ραγδαίες αλλαγές εδαφών» β) Σελ.78-79, σχ.βιβλ. : «Παρά την αντίδραση πολιτικού τοπίου» 5
ΘΕΜΑ Β2 α) Σελ.90-91,σχ.βιβιλ.:«Το πρώτο εξάµηνο σηµαντικών κοινωνικών προβληµάτων» β) Αιτήµατα:Σελ.86, σχ.βιβλ. :«Το 1909 δηµοσιονοµική πολιτική» Αποτελέσµατα: Σελ.88, σχ.βιβλ.: «Υπό την πίεση τις επιδιώξεις του» ΘΕΜΑ Γ1 Η ιστορική γνώση βρίσκεται στις σελ. 46-47 σχ.βιβλ. Αξιοποιήσιµα στοιχεία παραθέµατος: 1 η παράγραφος: γιατί ονοµάστηκε Φεντερασιόν η οργάνωση 2 η : διαφορετικές εθνικότητες των σοσιαλιστών και δυσκολίες συνένωσης 3 η :έκδοση εφηµερίδας των εργατών 4 η :προσκόµµατα που έβρισκε η οργάνωση από τη Νεοτουρκική κυβέρνηση 5 η :επικράτηση της οργάνωσης µέσω του συλλαλητηρίου ΘΕΜΑ Γ2 Η ιστορική γνώση βρίσκεται στις σελ 80-81. σχ.βιβλ. Αξιοποιήσιµα στοιχεία παραθέµατος: Η χαρακτηριστική ονοµασία των δύο κοµµάτων: α) «Νεωτερικόν» του Τρικούπη β) «Εθνικό» του ηλιγιάννη Τα πολιτικά προγράµµατα των δύο αντιπάλων: α)τρικούπης: ταξικός προσανατολισµός, 6
εξυπηρέτηση ιδιωτικού κεφαλαίου, αστικοποίηση, εξευρωπαϊσµός, οικονοµική ανάπτυξη, ολιγαρχία πλούτου. β) ηλιγιάννης: συνύπαρξη οπαδών όλων των κοινωνικών τάξεων και ιδεολογιών, άρνηση της διάκρισης των εξουσιών, συγκέντρωση της εξουσίας και διεύθυνσή της από το κόµµα, κατάληψη δηµοσίων αξιωµάτων, κυριαρχία πολιτικής εξουσίας πάνω στην οικονοµική, ολιγαρχία πολιτικής ζωής. 7