Review from 19/10/2015 Articlesize (cm2): 1568 ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ, από σελίδα 26 Customer: Author: Rubric: ΥΓΕΙΑ Subrubric: Καρκίνος Mediatype: Print Η πρόληψη, το κλειδί στη μάχη κατά του καρκίνου >Σεμινάριο με ανακοίνωση πορισμάτων για τις αιτίες και την πρόληψη της νόσου στα παιδιά και στους ενήλικες Σχεδόν τίποτα καινούργιο από όσα ήδη γνωρίζουμε, αλλά επιμένουμε να αγνοούμε ή να μη δίνουμε τη σημασία που πρέπει, μας ανέφερε ο διευθυντής της Παιδοογκολογικής Παιδοαιματολογικής Κλινικής του Μακάρειου Νοσοκομείου, δρ Λοΐζος Λοΐζου, στη συνέντευξη που είχαμε μαζί του, με αφορμή σεμινάριο που πραγματοποιήθηκε στις ιγ Οκτωβρίου για τις αιτίες και την πρόληψη του καρκίνου και της λευχαιμίας. Όλοι γνωρίζουμε ότι η κακή διατροφή, το κάπνισμα, η παχυσαρκία, το αλκοόλ, η καθιστική ζωή, η αλόγιστη έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία, παράγοντες δηλαδή που εμείς οι ίδιοι μπορούμε να επηρεάσουμε, αυξάνουν τις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου. Με τη σωστή και αποτελεσματική πρόληψη σε κάθε έναν από τους δώδεκα κυριότερους παράγοντες που θεωρούνται αιτίες πρόκλησης καρκίνου, μπορούν να ανατραπούν τα δεδομένα. «Πιστεύω ότι ένα μεγάλο μέρος της νίκης κατά του καρκίνου θα επιτευχθεί αν επιτύχουμε σωστή πρόληψη, η οποία θα πρέπει να ξεκινά από τις πολύ μικρές ηλικίες», υπογραμμίζει ο δρ Λοΐζου. Ο καρκίνος αποτελεί στις μέρες μας πραγματική μάστιγα με ένα στα τρία άτομα να προσβάλλεται σε κάποια φάση της ζωής του από μια μορφή της νόσου, ενώ μελέτεςπου δημοσιεύτηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο δεν αποκλείουν στα επόμενα χρόνια, το 50% των ανθρώπων, ένας στους δύο δηλαδή, να προσβάλλεται από καρκίνο. Η έκταση του προβλήματος και οι δυσοίωνες προοπτικές για τη νόσο έδωσαν το έναυσμα Μιλά στον «Φ» ο διευθυντής της Παιδοογκολογικής Κλινικής Μακάρειου Νοσοκομείου δρ Λοΐζος Λοίζου στο'ιδρυμα «Ελπίδα» να διευρύνει την εκστρατεία ενημέρωσης που ξεκίνησε εδώ και αρκετά χρόνια, αλλά περιοριζόταν σε διαλέξεις στα πλαίσια του νοσοκομείου ή άλλων οργανισμών, με τη διοργάνωση σεμιναρίων που απευθύνονται στο ευρύτερο κοινό, στους γιατρούς και φυσικά στους ίδιους τους ασθενείς. «Είναι έναςτρόπος να συμβάλουμε και εμείς, στον βαθμό που μπορούμε, στην καταπολέμηση της μάστιγας του καρκίνου». Στο πλαίσιο αυτό είναι και η διοργάνωση του σεμιναρίου το Σάββατο ιγ Οκτωβρίου, με θέμα «Καρκίνος και λευχαιμία σε παιδιά και ενήλικες: αιτίες και πρόληψη». Συνδιοργανωτής είναι η Παιδιατρική Εταιρεία Κύπρου, ενώ στηρίζουν οι Ιατρικές Σχολές του Πανεπιστημίου Κύπρου, του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου και ο Παγκύπριος Ιατρικός Σύλλογος. Οι αιτίες του καρκίνου και της λευχαιμίας, αναφέρει ο δρ Λοίζου, είναι πολλές και εντάσσονται σε διάφορες κατηγορίες που έχουν σχέση με το περιβάλλον, με τη γονιδιακή ταυτότητα του κάθε ανθρώπου, με την κληρονομικότητα, αν και τα περιστατικά σε σχέση με την κληρονομικότητα είναιτα λιγότερα. «Βέβαια, έχει σχέση η διατροφή, η έκθεση στην ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία που μεταφέρει μεγάλη ενέργεια, όπως η ραδιενέργεια, οι ακτίνες Χ, η κοσμική ακτινοβολία, τα ραδιενεργά απόβλητα κ.ά. Υπάρχουν και άλλοι περιβαλλοντικοίπαράγοντες οι οποίοι μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο, όπωςχημικές και άλλες ουσίες. Οι μολύνσεις ι είναι, επίσης, αίτιες που / προκαλούν καρκίνο, / όπως το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού που προκαλεί καρκίνο του στομάχου, ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων '""*' HPVnou ευθύνεται για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και για τον οποίο ευτυχώς υπάρχει εμβόλιο, οι ιοίτης ηπατίτιδας Β και Γ που ευθύνονται για πρόκληση καρκίνου στο συκώτι και άλλοι ιοί. Στους παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνονται, επίσης, το αλκοόλ, το κάπνισμα και η διατροφή, όπως και η παχυσαρκία και η καθιστική ζωή.όλα αυτά συμβάλλουν στη γένεση καρκίνου». Συνολικά, σύ μφωνα με τον δρα Λοίζου, υπάρχουν 12 βασικοί παράγοντες. «Η υπ' αριθμόν ένα κυριότερη αιτία πρόκλησης καρκίνου στον άνθρωπο είναι η γήρανση. Μετά είναιτο κάπνισμα, η ηλιακή ακτινοβολία, η ιονίζουσα ακτινοβολία, δηλαδή η ραδιενέργεια, ραδόνιο, ακτίνες Χ κ.λπ., ακολουθούν οι χημικές και άλλες ουσίες, οι μολύνσεις από ιούς και βακτήρια, ορμόνες όπου έχουν ενοχοποιηθεί, διάφορες μορφές ορμονικής υποκατάστασης, το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου όταν υπάρχει κληρονομικότητα ή οικογενειακή προδιάθεση, το αλκοόλ, η διατροφή, η παχυσαρκία και η καθιστική ζωή». Πάνω σ' αυτές τις αιτίες, υπογραμμίζει, είναιπου μπορούμε να κάνουμε σωστή και αποτελεσματική πρόληψη. Page 1 / 5
Το κάπνισμα προκαλεί 31% των θανάτων από καρκίνο ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑ, λοιπόν, που εύλογα τίθεται είναι πόσους θανάτους μπορούμε να αποφεύγουμε κάθε χρόνο χάρη στην αποτελεσματική πρόληψη. «Σύμφωνα με μελέτες που έχουν δημοσιευτεί, αν καταπολεμήσουμε το κάπνισμα, αποφεύγουμε 29 31% των θανάτων από καρκίνο που προκαλούνται από το κάπνισμα, και στον τομέα της διατροφής, μπορούμε να αποφεύγουμε 20 50% των καρκίνων που οφείλονται στις κακές διατροφικές συνήθειες. Σε ό,τι αφορά τις μολύνσεις από βακτήρια και ιούς, μπορούμε χάρη στην αποτελεσματική πρόληψη να έχουμε 10 20% μείωση των θανάτων, για την ιονίζουσα και την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, αν δουλέψουμε σωστά εναντίον αυτών των παραγόντων, μπορούμε να έχουμε 5 7% λιγότερους θανάτους. Εάν κάνουμε πρόληψη στους παράγοντες που έχουν σχέση με την επαγγελματική απασχόληση, είναι δυνατόν να πετύχουμε 2 4%, και σε παράγοντες που έχουν σχέση με τη ρύπανση του αέρα, του νερού και των τροφίμων το ποσοστό αυτό μπορεί να είναι από ι% έως 5%». Ο καρκίνος αποτελεί σης μέρες μας πραγματική μάστιγα με ένα στα τρία άτομα να προσβάλλεται σε κάποια φάση της ζωής του από μια μορφή της νόσου, ενώ μελέτες που δημοσιεύτηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο δεν αποκλείουν στα επόμενα χρόνια, το 50% των ανθρώπων, ένας στους δύο δηλαδή, να προσβάλλεται από καρκίνο. Η έκταση του προβλήματος και οι δυσοίωνες προοπτικές για τη νόσο έδωσαν το έναυσμα στο Ίδρυμα «Ελπίδα» να διευρύνει την εκστρατεία ενημέρωσης που ξεκίνησε εδώ και αρκετά χρόνια, αλλά περιοριζόταν σε διαλέξεις στα πλαίσια του νοσοκομείου ή άλλων οργανισμών, με τη διοργάνωση σεμιναρίων που απευθύνονται στο ευρύτερο κοινό, στους γιατρούς και φυσικά στους ίδιους τους ασθενείς. Page 2 / 5
Αγνώστου αιτιολογίας 95% των περιστατικών ΔΥΣΤΥΧΩΣ, στην περίπτωση του καρκίνου και της λευχαιμίας στα παιδιά η πρόληψη είναι πολύ περιορισμένη καθώς η νόσος στις ηλικίες αυτές είναι στις πλείστες των περιπτώσεων, 95%. αγνώστου αιτιολογίας. «Δεν μπορούμε να κάνουμε αποτελεσματική πρόληψη στα παιδιά, γι' αυτό και το κλειδί της επιτυχίας είναι η έγκαιρη ανίχνευση της νόσου, η γρήγορη διάγνωση και η αποτελεσματική και γρήγορη εντατική χημειοθεραπεία, η οποία μπορεί να θεραπεύσει από 75% έως και 83% των παιδιών, ανάλογα με το είδος του καρκίνου. Πολύ σπάνια, εντοπίζονται κληρονομικές περιπτώσεις που μεταφέρονται με γονίδια από τους γονείς στα παιδιά. Κάποτε, μπορεί να υπάρχει κάποια οικογενειακή προδιάθεση, χωρίς όμως να υπάρχουν συγκεκριμένα γονίδια, και σε σπάνιες περιπτώσεις πρόκειται βασικά για ειδικές περιπτώσεις, λόγω έκθεσης σε ραδιενέργεια.έχουμε / ακριβώς την αντίθετη εικόνα από / αυτήν που υπάρχει στους ενήλικες, / όπου η πρόληψη είναι το κλειδί της ί επιτυχίας». 1 Μπορού με, όμως, όπως τονίζει \ ο δρ Λοΐζου, να διδάξουμε από πο \ λύ νωρίς στα παιδιά την πρόληψη, \ «διότι εκεί είναι το κλειδί που θα μας επιτρέψει να νικήσουμε τον καρκίνο. Δεν είναι χάρη σε εκπληκτικές ανακαλύψεις που θα πετύχουμε τη νίκη κατά του καρκίνου. Πιστεύω ότι ένα μεγάλο μέρος της νίκης θα επιτευχθεί με τη σωστή πρόληψη, η οποία θα πρέπει να ξεκινά από το νηπιαγωγείο, να συνεχίζει στο δημοτικό, στο λύκειο, στο πανεπιστήμιο, θέλουμε τα παιδιά μας, όταν γίνουν ενήλικες, να είναι προστατευμένα απο τον καρκίνο με βάση τις γνώσεις που εμείς θα τους εμπεδώσουμε από τον καιρό που είναι πολύ μικροί». Καταθέτοντας την προσωπική του εμπειρία από τα 30 χρόνια που ασχολείται αποκλειστικά με τον καρκίνο στα παιδιά και στους εφήβους, μας λέει ότι στις περισσότερες περιπτώσεις η αποτελεσματικότερη ανίχνευση γίνεται από τους ίδιους τους γονείς και ιδιαίτερα από τη μητέρα. «Βλέπουν κάτι ασυνήθιστο να συμβαίνει στα παιδιά τους, ένας πυρετός που δεν υποχωρεί, ένα κουβάρι που εμφανίζεται ξαφνικά, ένα μικρό οζίδιο, μια χλομάδα ανεξήγητη, κούραση, αλλαγή στη συμπεριφορά του παιδιού. Βλέπουν ότι το παιδί χάνει βάρος, δεν είναι καλά, δεν θέλει να παίξει, πονάει σε συγκεκριμένο σημείο, σημάδια τα οποία η μάνα βλέπει και την ανησυχούν. Οι μητέρες έχουν πολύ καλή ικανότητα να αντιλαμβάνονται ότι κάτι δεν πάει καλά στο παιδί τους και η αμέσως επόμενη κίνηση είναι να σπεύσουν στον παιδίατρο, ο οποίος ζητά περαιτέρω εξετάσεις και μετά αποστέλλονται κοντά μας. Άρα, το κλειδί στην ανίχνευση είναι η σωστή διαπαιδαγώγηση των γονιών στο να μπορούν να αναγνωρίζουν πότε το παιδί τους δεν είναι καλά. Στην Κύπρο, στον τομέα αυτό, βρισκόμαστε σε καλά επίπεδα. Πρέπει, επίσης, οι παιδίατροι και άλλοι γιατροί που ασχολούνται με παιδιά, εφήβους και νέους ενήλικες να είναι εκπαιδευμένοι στο να αναγνωρίζουν έγκαιρα διάφορες μορφές έναρξης καρκίνου. Εδώ υπάρχει πολλή δουλειά να γίνει και σ' αυτό συμβάλλουμε και εμείς με τα σεμινάρια που διοργανώνουμε κάθε χρόνο σε όλες τις επαρχίες». Page 3 / 5
Η παχυσαρκία σημαντικός παράγοντας κίνδυνου ΥΠΑΡΧΟΥΝ, σύμφωνα με τον δρα Λοΐζου, τουλάχιστον επτά κατηγορίες δράσεων στον τομέα της πρόληψης όπου μπορεί να γίνει σημαντική δουλειά. «Το πρώτο είναι, οπωσδήποτε, η αποφυγή κάθε μορφής καπνίσματος και έκθεσης στο παθητικό κάπνισμα, δεύτερο ο περιορισμός της κατανάλωσης αλκοόλ, η αποφυγή της υπερβολικής έκθεσης στον ήλιο που είναι μια μορφή ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας. Πρέπει να καταλάβει ο κόσμος πως όταν εκτίθεται στον ήλιο, εκτίθεται σε ιονίζουσα ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία που μεταβάλλει το ϋνατων κυττάρων, ιδιαίτερα του δέρματος, και μπορεί να προκαλέσει καρκίνο. Γι' αυτό, άλλωστε, βλέπουμε ότι έχουν αυξηθεί σημαντικά τα περιστατικά μελανώματος στους νέους ανθρώπους.ένας σημαντικός παράγοντας, τον οποίο ο κόσμος δεν γνωρίζει καλά, είναι η παχυσαρκία, η οποία \ αποτελεί αιτία πρόκλησης καρκίνου. Τα \ παχύσαρκα άτομα δεν μεταφέρουν \ απλά ένα περιττό βάρος, μεταφέρουν \ έναν ιστό που είναι το περιττό λίπος, ' το οποίο παράγει συνεχώς βλαβερές ουσίες, οι οποίες έχουν φλεγμονώδεις και καρκινογόνες δράσεις. Το μήνυμα, λοιπόν, που πρέπει να περάσει είναι ότι η παχυσαρκία είναι παράγοντας κίνδυνου και μπορεί να προκαλέσει πολλές μορφές καρκίνου, τουλάχιστον οκτώ με εννιά διαφορετικές μορφές. «Πέμπτος μεγάλος τομέας πρόληψης είναι η τακτική σωματική άσκηση, τουλάχιστον 30 λεπτά καθημερινά, και έκτος η προφύλαξη από μολύνσεις. Δεν πρέπει να ξεχνάμε τους εμβολιασμούς που προστατεύουν από τον καρκίνο, όπως το εμβόλιο κατά του HPV και διαφόρων μορφών ηπατίτιδας. Τέλος είναι η πρόληψη με την αντικαρκινική διατροφή. Η κακή διατροφή αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου και λόγω παχυσαρκίας, που μπορεί να προκαλέσει καρκίνο παχέος εντέρου, προστάτη, μήτρας, ενδομητρίου και μαστού. Για τις μορφές αυτές καρκίνου, είναι αποδεδειγμένο ότι μια από τις αιτίες πρόκλησης είναι η παχυσαρκία.άρα, η κακή διατροφή που οδηγεί στην παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου. Το 33% των καρκίνων που εμφανίζονται κάθε χρόνο υπολογίζεται από επίσημα διεθνή στοιχεία ότι οφείλεται στην κακή διατροφή. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, που ο Ιπποκράτης είπε ότι το φαγητό σας να είναι το φάρμακο σας και το φάρμακο το φαγητό σας». Ποια είναι τα κακά πράγματα στη διατροφή που αυξάνουν τον κίνδυνο για καρκίνο; «Το υπερβολικό λίπος ζωικής προέλευσης, η υπερβολική κατανάλωση κόκκινου κρέατος, αλλαντικών, η υπερκατανάλωση θερμίδων και αλκοόλ, το πολύ αλάτι ή τα πολύ πικάντικα φαγητά στη διατροφή, όπως επίσης και τα καβουρδισμένα κρέατα ή άλλα φαγητά. Δεν σημαίνει ότι πρέπει να αποφεύγουμε αυτά τα τρόφιμα, αλλά ότι πρέπει να είμαστε προσεκτικοί, περιορίζοντας την κατανάλωση τους. Παν μέτρον άριστον. Αποτελεί βασική αρχή ότι η διατροφή πρέπει να είναι εμπλουτισμένη με ποικιλία τροφίμων από τον φυτικό κόσμο, πολλά φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής αλέσεως, πλούσια σε φυτικές ίνες και φτωχή σε ζωικά λίπη και αλάτι». Οι αντικαρκινικές δράσεις που έχουν κάποια τρόφιμα έχουν αποδειχθεί άλλωστε μέσα από αρκετές έρευνες. Εκείνο που τονίζει ο δρ Λοΐζου είναι ότι από μόνα τους τα τρόφιμα αυτά δεν είναι ικανά να σταματήσουν τον καρκίνο. Ούτε είναι εγγύηση ότι με την κατανάλωση τους δεν θα πάθει κάποιος καρκίνο. «Οι μελέτες δείχνουν ότι άτομα που ακολουθούν διατροφή πλούσια σε αυτά τα στοιχεία έχουν λιγότερες πιθανότητες να προσβληθούν από διάφορες μορφές καρκίνου/ενα άλλο στοιχείο που θέλω να τονίσω είναι η συνεργεία διαφόρων ουσιών από διάφορες τροφές που δρουν και ωφελούντον οργανισμό κατά του Page 4 / 5
καρκίνου. Γι' αυτό δεν πρέπει να εστιάζουμε σε μία μόνο τροφή». Η καλύτερη συνταγή για να προστατεύουμε τον οργανισμό μας από τον καρκίνο και άλλες ασθένειες, επισημαίνει, είναι η φυσική εμπλουτισμένη διατροφή, η οποία να περιλαμβάνει στο μέτρο του δυνατού κάποια τρόφιμα που αποδεδειγμένα έχουν συσχετισθεί με μείωση πρόκλησης καρκίνου και άλλων ασθενειών. «Μερικές απο τις τροφές αυτές είναι τα φυλλώδη λαχανικά χρώματος σκούρου η πρασίνου η αυτά που έχουν έντονα χρώματα κίτρινο, πορτοκαλί, καρότα, γλυκοπατάτα, κολοκύθα. Αυτά που έχουν καροτινοειδείς ή και άλλες ωφέλιμες ουσίες, τα σταυρανθή, όπως το μπρόκολο, το κουνουπίδι, το λάχανο, λαχανάκια Βρυξελλών, κρεμμύδι, σκόρδο, πράσο, ντομάτα, καρπούζι, πιπεριές, φρούτα, εσπεριδοειδή. Πρόσφατες έρευνες δείχνουν οτιτο μαύρο και πράσινο τσάι, όπως και ο καφές, περιέχουν αντικαρκινικές ιδιότητες, ιδιαίτερα το καϊμάκιτου καφέ.'αλλεςτροφές είναι όσπρια, ξηροί καρποί και η σόγια για ορισμένες μορφές καρκίνου». Όλες οι μελέτες που έχουν δείξει ότι κάποιες ουσίες έχουν αντικαρκινική δράση, καταλήγει ο δρ Λοΐζου, έχουν βασιστεί σε μελέτες πάνω στις διατροφικές συνήθειες των ανθρώπων. Page 5 / 5