Δασική Διαχείριση
Το δάσος είναι ένα πολύπλοκο οικοσύστη μα η λειτουργία του οποίου επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα του εδάφους, του νερού και του αέρα. Προσφέρει προϊόντα για οικονομική εκμετάλλευση, δουλειά στους παραδασόβιους πληθυσμούς και αναψυχή στους επισκέπτες. Δηλαδή η λειτουργία του δάσους είναι πολλαπλή: Βιολογική οικολογική, κοινω νική και οικονομική. Επομένως η σωστή διαχείριση του δάσους θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις τρεις αυτές συνιστώσες της λειτουργίας του και να τις εξα σφαλίζει στο διηνεκές (αειφορική διαχείριση).
Δυστυχώς, η μέχρι πρόσφατα διαχείριση των δασών ήταν αλόγιστη και είχε ως αποτέλε σμα την καταστροφή μεγάλων δασικών εκτά σεων. Τα δάση άρχισαν να καταστρέφονται με την εμφάνιση του πολιτισμού, όταν οι άνθρω ποι για να καλύψουν τις ανάγκες τους προέβαιναν σε ληστρικές υλοτομίες, εκχερσώσεις, υπερβοσκήσεις κ.λπ. Ημείωσηκαιηυποβάθμισητωνδασώνοδήγησεστην ανάγκη ορθολογικής διαχείρισής τους για την προστασία και τη διατήρησή τους στο διηνεκές. Για το σκοπό αυτό αναπτύχθηκε η επιστήμη της Δασολογίας, ο ρόλος της οποί ας είναι να διαχειρίζεται ορθολογικά τα δάση.
Δασική χρήση Απλή (μονή) χρήση επιδιώκεται από το δάσος ένα είδος ωφέλειας Πρωταρχική χρήση επιδιώκεται από το δάσος ένα κύριο είδος ωφέλειας και κάποτε δευτερεύουσες ωφέλειες Πολλαπλή χρήση επιδιώκονται ταυτόχρονα πολλαπλές ωφέλειες
Από άποψη διαχείρισης: Βασικό πρόβλημα της πολλαπλής χρήσης Σύγκρουση μεταξύ διάφορων χρήσεων (δηλαδή κάθε μία χρήση είναι στενά συνδεδεμένη με τις άλλες και έχει σημαντική επίδραση στη διαμόρφωση του κόστους παραγωγής των άλλων χρήσεων)
3 λόγοι για δασική διαχείριση πολλαπλής χρήσης: 1. Η δασική γη παράγει πολλά αγαθά και Υπηρεσίες. 2. Το συνολικό καθαρό εισόδημα μπορεί να αυξηθεί με το συνδυασμό δύο ή περισσοτέρων χρήσεων στο έδαφος συγκρινόμενο με εκείνο της απλής χρήσης 3. Αρμονικός σχεδιασμός των χρήσεων γης είναι επιθυμητός για το κοινωνικό συμφέρον
Αλληλεπιδράσεις δασικών λειτουργιών
Διαδικασία διαχείρισης πολλαπλής χρήσης 1. Απογραφή δασικών πόρων διαμόρφωση εναλλακτικών 2. Εκτίμηση σχέσεων παραγωγής 3. Αντιστάθμιση των επιπτώσεων
Σχέσεις παραγωγής σε ένα δάσος. Καθορίζουν πως τα διάφορα παραγόμενα αγαθά θα συμπεριφέρονται σε κάθε εναλλακτικό συνδυασμό των εισροών(βελτιώσεις ξυλώδους κεφαλαίου, προσφορά ευκολιών αναψυχής κτλ)
Τύποι σχέσεων παραγωγής α. Ανεξάρτητες β. Συμπληρωματικές γ. Ανταγωνιστικές δ. Συνδυασμός των α, β, γ
Ανεξάρτητες σχέσεις παραγωγής Ηπαραγωγήενόςαγαθού μπορεί να αυξηθεί χωρίς να επηρεάζει την παραγωγή των άλλων αγαθών (σπάνια συμβαίνει στα δάση, η διαχείριση πολλαπλής χρήσης δεν θα συναντούσε προβλήματα)
Συμπληρωματικές σχέσεις παραγωγής Αύξηση της παραγωγής ενός αγαθού προκαλεί αύξηση και στην παραγωγή του άλλου αγαθού [Χρήσειςδασικήςγης συμβιβαστές πχ. παραγωγή ξύλου παραγωγή νερού παραγωγή βοσκήσιμης ύλης ή πανίδα παρθένα φύση]
Ανταγωνιστικές σχέσεις παραγωγής Αύξηση της παραγωγής ενός αγαθού μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την ελάττωση της παραγωγής στο άλλο. [ πχ νερό πανίδα αναψυχή βοσκή ξύλο είναι ανταγωνιστικά αγαθά Δασικές χρήσεις «ασυμβίβαστες» ή «μέτρια συμβιβαστές»]
Μέθοδοι πολλαπλής χρήσης Με βάση τον χρόνο 1 μέθοδος (κατανέμονται οι χρήσεις στις διάφορες εποχές του χρόνου) Με βάση την επιφάνεια 2 μέθοδοι
Μέθοδος πρωταρχικής χρήσης (primary use method) Όλη η έκταση χαρτογραφείται ώστε να παράγει αρκετά αγαθά αλλά κάθε κομμάτι δασικής γης ή ζώνη πρέπει να αφιερωθεί σε μία μόνο (πρωταρχική) χρήση (ζωνοποίηση κύριας χρήσης). Οι δευτερεύουσες χρήσεις επιτρέπονται μέχρι του σημείου που αρχίζουν και παρεμποδίζουν την πρωταρχική χρήση.
Μέθοδος πολλαπλών προϊόντων Βασίζεται στην οικονομική έννοια των «καμπυλών δυνατοτήτων παραγωγής» οι οποίες δείχνουν για δύο ή περισσότερα προϊόντα που παράγονται μαζί (πολλαπλή παραγωγή) όλους τους δυνατούς συνδυασμούς παραγωγής από μία έκταση σε ορισμένο κόστος. Επειδή δε το κόστος είναι καθορισμένο σε αυτές τις καμπύλες ονομάζονται και καμπύλες «ίσο κόστους»
Από το σύνολο των δασικών εκτάσεων σε παγκόσμιο επίπεδο, υπολογίζεται ότι: Το 11,2% (με σαφείς αυξητικές τάσεις) συνδέεται κατά προτεραιότητα με τη διατήρηση της βιολογικής ποικιλότητας. Τα δάση αυτά βρίσκονται κυρίως μέσα σε προστατευόμενες περιοχές. Το 34,1% χρησιμοποιείται κατά προτεραιότητα για την παραγωγή ξυλείας και άλλων δασικών προϊόντων. Με εξαίρεση την Αφρική και την Ωκεανία, στις υπόλοιπες ηπείρους παρατηρείται μια ελαφρά πτωτική τάση του παραγόμενου όγκου ξυλείας. Το 9% προορίζεται κατά προτεραιότητα για την προστασία του νερού και του εδάφους, καθώς επίσης τον έλεγχο χιονοστιβάδων, τη σταθεροποίηση αμμόλοφων, την πρόληψη της ερημοποίησης και την προστασία των παράκτιων περιοχών. Αν και είναι δύσκολο να ποσοτικοποιηθεί, ολοένα αυξάνεται το ποσοστό των δασών που συνδέεται με την αναψυχή, τον τουρισμό, την εκπαίδευση και τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Συνεργάστηκαν: Αναστασία Πατατιμίδη, Παρασκευή Μάγγα