Αλληλεξάρτηση και τα Οφέλη του Εμπορίου

Αλληλεξάρτηση και τα Οφέλη του Εμπορίου - Οι σύγχρονες οικονομίες χαρακτηρίζονται από μεγάλο βαθμό αλληλεξάρτησης. - Κάθε χώρα εξειδικεύεται στην παραγωγή διαφορετικών αγαθών και διενεργεί εμπορικές συναλλαγές με τις υπόλοιπες χώρες. - Ορισμός: (i) Οι εξαγωγές μιας χώρας περιλαμβάνουν τα αγαθά που παράγονται στην εγχώρια οικονομία και πωλούνται στο εξωτερικό. (ii) Οι εισαγωγές μιας χώρας περιλαμβάνουν τα αγαθά που παράγονται στο εξωτερικό και πωλούνται στην εγχώρια οικονομία. - Τα οφέλη του διεθνούς εμπορίου εξετάζονται από τη θεωρία του συγκριτικού πλεονεκτήματος. 1

Το Ιστορικό Πλαίσιο της Ανάλυσης: Εμποροκρατισμός και Ελεύθερο Εμπόριο - 16 ος 18 ος αιώνας: Δημιουργία και Ανάπτυξη σύγχρονων εθνώνκρατών. Ζητούμενο: Συσσώρευση εθνικού πλούτου, ανάπτυξη εγχώριας βιομηχανίας. Κυρίαρχη οικονομική πολιτική: Εμποροκρατισμός (υψηλοί δασμοί για τον περιορισμό των εισαγωγών, πλεονασματικό εμπορικό ισοζύγιο, εξασφάλιση πρώτων υλών από τις αποικίες). - Τέλη 18 ου αιώνα: Η Αγγλία αποτελεί πλέον τη μεγαλύτερη βιομηχανική δύναμη. Οι Άγγλοι έμποροι και βιομήχανοι επιδιώκουν τη διεύρυνση της αγοράςγιαταπροϊόντατους. Κυρίαρχη Οικονομική πολιτική: Υποστήριξη ελεύθερου εμπορίου (κατάργηση εισαγωγικών δασμών, ελεύθερη εξαγωγή βιομηχανικών προϊόντων στο εξωτερικό). 2

- Οι φιλελεύθερες ιδέες του Διαφωτισμού και της Γαλλικής Επανάστασης μεταφέρονται στο οικονομικό πεδίο από την κλασική οικονομική σχολή της Αγγλίας. dam Smith, 1776: Έρευνα για τη Φύση και τα Αίτια του Πλούτου των Εθνών David Ricardo, 1817: Αρχές της Πολιτικής Οικονομίας και της Φορολογίας Η Αρχή του Συγκριτικού Πλεονεκτήματος και τα Οφέλη του Διεθνούς Εμπορίου (Ricardo, 1817) - Έστω ότι υπάρχουν δύο χώρες Α και Β. - Κάθε χώρα μπορεί να παράγει δύο αγαθά Χ και Υ. - Κάθε χώρα διαθέτει 40 μονάδες (ώρες) εργασίας: Lx + Ly =40 (1) 3

Παραγωγικές Δυνατότητες για τη χώρα Α - Η χώρα Α μπορεί να παράγει 1 μονάδα Χ με 10 ώρες εργασίας: 1 = L 10 : Συνάρτηση παραγωγής του αγαθού Χ στη χώρα Α (2) - Η χώρα Α μπορεί να παράγει 1 μονάδα Υ με 20 ώρες εργασίας: Y 1 = L 20 Y : Συνάρτηση παραγωγής του αγαθού Υ στη χώρα Α (3) Παραγωγικές Δυνατότητες για τη χώρα Β - Η χώρα Β μπορεί να παράγει 1 μονάδα Χ με 8 ώρες εργασίας: 1 = L 8 : Συνάρτηση παραγωγής του αγαθού Χ στη χώρα (4) - Η χώρα Β μπορεί να παράγει 1 μονάδα Υ με 1 ώρα εργασίας: Y = L Y : Συνάρτηση παραγωγής του αγαθού Υ στη χώρα (5) 4

- Χρησιμοποιούμε τις (1), (2) και (3) για να εξάγουμε την PPF κατά τα γνωστά: (1),(2),(3) + 2Y = 4 : PPF (6) - Χρησιμοποιούμε τις (1), (4) και (5) για να εξάγουμε την PPF Β κατά τα γνωστά: ΥΑ (1),(4),(5) 8 + Y = 40 : PPF (7) 12 3 2 1 Ε 0 2 3 Τ Y Τ 4 : Y = 12 3 Λ = 1 PPF : 2 2 ΧΑ ΥΒ 40 0 PPF : Y = 40 8 : Y = 30 3 30 Σ 24 21 Μ Σ 20 2 Ζ 2.5 3 5 10 5 ΧΒ

-To κόστος ευκαιρίας των αγαθών Χ και Υ στη χώρα Α είναι: KE dy d 1 = = 1/2, KE = = = 2 d dy KE Y -To κόστος ευκαιρίας των αγαθών Χ και Υ στη χώρα Β είναι: KE dy d 1 = = 8, KE = = = 1/ 8 d dy KE Y Απόλυτο και Συγκριτικό Πλεονέκτημα - Ορισμός: Η χώραα(β) έχει απόλυτο πλεονέκτημα στην παραγωγή του αγαθού Χ αν το οριακό προϊόν της εργασίας για το αγαθό Χ στη χώρα Α (Β) είναι μεγαλύτερο από το οριακό προϊόν της εργασίας για το αγαθό Χ στη χώρα Β (Α): MPL d d = > ( < ) MPL = dl dl 6

- Στο παράδειγμα, έχουμε: d d MPL = 1/10 MPL 1/8 dl = < = dl = Η χώρα Β έχει απόλυτο πλεονέκτημα στην παραγωγή του Χ. dy dy MPL = Y 1/20 MPLY 1 dl = < = dl = Y Η χώρα Β έχει απόλυτο πλεονέκτημα στην παραγωγή του Υ. - Δηλαδή: Η χώρα Β έχει απόλυτο πλεονέκτημα στην παραγωγή και των δύο αγαθών. - Ορισμός: Η χώραα(β) έχει συγκριτικό πλεονέκτημα στην παραγωγή του αγαθού Χ αν το κόστος ευκαιρίας του αγαθού Χ για τη χώρα Α (Β) είναι μικρότερο από το κόστος ευκαιρίας του Χ για τη χώρα Β (Α): KE < ( > ) KE Y 7

- Στο παράδειγμα, έχουμε: dy dy KE = 1/2 KE 8 d = < = d = Η χώρα Α έχει συγκριτικό πλεονέκτημα στην παραγωγή του Χ. d d KE = Y 2 KEY 1/8 dy = > = dy = Η χώρα Β έχει συγκριτικό πλεονέκτημα στην παραγωγή του Υ. - Αφού το κόστος ευκαιρίας των αγαθών είναι διαφορετικό στις χώρες Α και Β, υπάρχουν οφέλη από την εξειδίκευση και το εμπόριο. - Η συνολική (παγκόσμια) παραγωγή και των δύο αγαθών μπορεί να αυξηθεί αν η χώρα Α εξειδικευθεί στην παραγωγή του αγαθού Χ (όπου έχει συγκριτικό πλεονέκτημα) και η χώρα Β εξειδικευθεί στην παραγωγή του αγαθού Υ (όπου έχει συγκριτικό πλεονέκτημα). ΑνηχώραΑαυξήσειτηνπαραγωγήτουΧκατάμίαμονάδα, τότε 8 η παραγωγή του Υ πρέπει να μειωθεί κατά 1/2 μονάδες.

ΑνηχώραΒαυξήσειτηνπαραγωγήτουΥκατάμίαμονάδα, τότε η παραγωγή του Χ πρέπει να μειωθεί κατά 1/8 μονάδες. Η επίπτωση μιας τέτοιας εξειδίκευσης των δύο χωρών θα είναι η αύξηση της συνολικής παραγωγής του Χ κατά 7/8 μονάδες και η αύξηση της συνολικής παραγωγής του Υ κατά 1/2 μονάδες. (Π1) Παραγωγή και Κατανάλωση σε Αυτάρκεια - Αν δεν υπάρχει εμπόριο μεταξύ των χωρών, κάθε χώρα καταναλώνει ακριβώς τις ποσότητες που παράγει (οι PPF Α, PPF παριστάνουν επίσης τις καταναλωτικές δυνατότητες των χωρών Α και Β, αντίστοιχα). - Ο ακριβής συνδυασμός παραγωγής/κατανάλωσης που επιλέγει κάθε χώρα επί της PPF εξαρτάται από τις προτιμήσεις των καταναλωτών στη συγκεκριμένη χώρα. - Έστω ότι οι προτιμήσεις είναι τέτοιες ώστε κάθε χώρα χρησιμοποιεί τη μισή διαθέσιμη ποσότητα εργασίας στην παραγωγή του Χ και την 9 άλλη μισή ποσότητα εργασίας στην παραγωγή Υ. Δηλαδή:

Χώρα Α: L = 20, L = 20 Ε ( = 2, Y = 1): Σημείο Αυτάρκειας για την Α Y Χώρα Β: L = 20, L = 20 Ζ ( = 2.5, Y = 20) : Σημείο Αυτάρκειας για την Y - Έστω P x η τιμή του αγαθού Χ και P y η τιμή του αγαθού Υ Ο λόγος (P x /P y ) ονομάζεται σχετική τιμή του Χ και δείχνει πόσες μονάδες Υ ανταλλάσσονται με μία μονάδα Χ στην αγορά. - Σε καθεστώς αυτάρκειας, το κόστος ευκαιρίας εκφράζει επίσης τη σχετική τιμή (τους εγχώριους όρους ανταλλαγής) των αγαθών σε κάθε χώρα: P = KE = 1/2 : Σχετική τιμή του Χ στη χώρα Α PY P = KE = 8 : Σχετική τιμή του Χ στη χώρα PY 10

(Π2) Παραγωγή και Κατανάλωση με Διεθνές Εμπόριο - Έστω ότι οι δύο χώρες αποφασίζουν να εξειδικευθούν και να διενεργούν εμπορικές συναλλαγές μεταξύ τους. - Κάθε χώρα θα εξειδικευθεί στην παραγωγή του αγαθού όπου έχει συγκριτικό πλεονέκτημα. Η χώρα Α εξειδικεύεται στην παραγωγή Χ => Αναμένουμε ότι η χώρα Α θα εξάγει Χ και θα εισάγει Υ. Η χώρα Β εξειδικεύεται στην παραγωγή Υ => Αναμένουμε ότι η χώρα Β θα εξάγει Υ και θα εισάγει Χ. - Έστω ότι η διεθνής σχετική τιμή (οι διεθνείς όροι ανταλλαγής) του αγαθού Χ είναι (Px/Py) f. - Γιαναέχουνκαιοιδύοχώρεςοφέληαπότοεμπόριο, η διεθνής σχετική τιμή του Χ πρέπει να βρίσκεται ανάμεσα στις εγχώριες σχετικές τιμές που επικρατούν σε κάθε χώρα: 11

P P P P = KE = KE 1/2 8 PY PY PY PY f f - Έστω ότι η διεθνής σχετική τιμή του αγαθού Χ είναι: P 1 = 3,8 P Y 2 f Εξήγηση αμοιβαίων οφελών από το εμπόριο ΗχώραΑμπορείτώρανααγοράζει(εισάγει) το αγαθό Υ στη διεθνή τιμή, η οποία είναι χαμηλότερη από το κόστος ευκαιρίας που αντιμετωπίζει για την παραγωγή αυτού του αγαθού: PY P f = 1/3< KE = 2 Y => Η χώρα Α ωφελείται από το εμπόριο. 12

Η χώρα Β μπορεί τώρα να αγοράζει (εισάγει) το αγαθό Χ στη διεθνή τιμή, η οποία είναι χαμηλότερη από το κόστος ευκαιρίας που αντιμετωπίζει για την παραγωγή αυτού του αγαθού: P = 3< KE = 8 PY f => Η χώρα Β ωφελείται επίσης από το εμπόριο. Παραγωγή και Κατανάλωση της χώρας Α με εμπόριο (i) Παραγωγή της χώρας Α με εμπόριο P P - Έστω η παραγόμενη ποσότητα του αγαθού Χ (Υ) στη ( Y ) χώρα Α με εμπόριο. - Έστω ότι η χώρα Α εξειδικεύεται πλήρως στην παραγωγή του Χ (δηλαδή αφιερώνει ολόκληρη τη διαθέσιμη ποσότητα εργασίας στην παραγωγή Χ): P P L = 40, LY = 0 T( = 4, Y = 0) : Σημείο Παραγωγής για τη χώρα Α 13 με εμπόριο

(ii) Κατανάλωση της χώρας Α με εμπόριο - Έστω η ποσότητα του αγαθού Χ (Υ) που καταναλώνει η ( Y ) χώρα Α με εμπόριο. - Οι εξαγωγές αγαθού Χ από τη χώρα Α είναι: - Οι εισαγωγές αγαθού Υ στη χώρα Α είναι: - Η χώρα Α χρησιμοποιεί τα έσοδά της από τις εξαγωγές αγαθού Χ για να εισάγει (αγοράσει) αγαθό Υ: Y P Y P P p ( ) = p ( Y Y ) [Συνθήκη Εμπορικού Ισοζυγίου] y p + p Y = p + p Y P P y y [Συνολική Αξία Κατανάλωσης = Συνολικό Εισόδημα χώρας Α] - Ησχέση(8) είναι ο εισοδηματικός περιορισμός της χώρας Α και δείχνει τις καταναλωτικές δυνατότητες της συγκεκριμένης χώρας όταν υπάρχει διεθνές εμπόριο. P (8) 14

- Ξαναγράφουμε την (8) ως εξής: p P P p (8) Y = + Y Y = 12 3 py py f f ( ) -H χώρα Α επιλέγει κάποιον καταναλωτικό συνδυασμό επί της σύμφωνα με τις προτιμήσεις των καταναλωτών. - Έστω ότι οι προτιμήσεις των καταναλωτών στη χώρα Α είναι τέτοιες ώστε η χώρα Α επιλέγει τον καταναλωτικό συνδυασμό Τ ( = 3, Y =3). - Χωρίς διεθνές εμπόριο, η χώρα Α καταναλώνει το συνδυασμό Ε(Χ Α =2,Υ Α =1). - Άρα: Το διεθνές εμπόριο διευρύνει τις καταναλωτικές δυνατότητες της χώρας Α από PPF σε και της επιτρέπει να καταναλώνει μεγαλύτερες ποσότητες και από τα δύο αγαθά. => Η χώρα Α ωφελείται από το διεθνές εμπόριο. 15

Παραγωγή και Κατανάλωση της χώρας Β με εμπόριο (i) Παραγωγή της χώρας Β με εμπόριο P P - Έστω ( Y ) η παραγόμενη ποσότητα του αγαθού Χ (Υ) στη χώρα Β με εμπόριο. - Έστω ότι η χώρα Β αφιερώνει 16 μονάδες εργασίας στην παραγωγή Χ και 24 μονάδες εργασίας στην παραγωγή Υ: P P L = 16, LY = 24 Σ ( = 2, Y = 24) : Σημείο Παραγωγής για τη χώρα με εμπόριο (ii) Κατανάλωση της χώρας Β με εμπόριο - Έστω η ποσότητα του αγαθού Χ (Υ) που καταναλώνει η ( Y ) χώρα Β με εμπόριο. - Οι εξαγωγές αγαθού Υ από τη χώρα Β είναι: - Οι εισαγωγές αγαθού Χ στη χώρα Β είναι: Y P Y P 16

- Η χώρα Β χρησιμοποιεί τα έσοδά της από τις εξαγωγές αγαθού Υ για να εισάγει (αγοράσει) αγαθό Χ: P P p ( Y Y ) = p ( ) [Συνθήκη Εμπορικού Ισοζυγίου] Y P P p + pyy = p + pyy (9) [Συνολική Αξία Κατανάλωσης = Συνολικό Εισόδημα χώρας ] - Ησχέση(9) είναι ο εισοδηματικός περιορισμός της χώρας Β και δείχνει τις καταναλωτικές δυνατότητες της συγκεκριμένης χώρας όταν υπάρχει διεθνές εμπόριο. - Ξαναγράφουμε την (9) ως εξής: p P P p (9) Y = + Y Y = 30 3 py py f f ( Β ) -H χώρα Β επιλέγει κάποιον καταναλωτικό συνδυασμό επί της Β σύμφωνα με τις προτιμήσεις των καταναλωτών. 17

- Μπορούμε να υπολογίσουμε τον καταναλωτικό συνδυασμό (, Y ) που επιλέγει η χώρα Β χρησιμοποιώντας τις συνθήκες ισορροπίας στις αγορές των αγαθών Χ και Υ: Συνολική Ζήτηση Χ = Συνολική Προσφορά Χ + = + = P P Συνολική Ζήτηση Υ = Συνολική Προσφορά Υ Y + Y = Y + Y Y = P P Σ ( = 3, Y = 21): Σημείο Κατανάλωσης για τη χώρα 21 με εμπόριο - Χωρίς διεθνές εμπόριο, η χώρα Β καταναλώνει το συνδυασμό Ζ(Χ Β =2.5,Υ Β =20). 3 - Άρα: Το διεθνές εμπόριο διευρύνει τις καταναλωτικές δυνατότητες της χώρας Β από PPF Β σε Β και της επιτρέπει να καταναλώνει μεγαλύτερες ποσότητες και από τα δύο αγαθά. 18 => Η χώρα Β ωφελείται επίσης από το διεθνές εμπόριο.

Τα Τρίγωνα Ανταλλαγών P P - Η χώρα Α παράγει το συνδυασμό T( = 4, Y = 0) και καταναλώνει το συνδυασμό T ( = 3, Y = 3) => ΗχώραΑεξάγει ΗχώραΑεισάγει P Το τρίγωνο (ΤΛΤ ) ονομάζεται τρίγωνο ανταλλαγών γιατηχώραα = ( ΛΤ ) = 1 μονάδα αγαθού Χ P Y Y = ( ΛΤ ) = 3 μονάδες αγαθού Υ P P - Η χώρα Β παράγει το συνδυασμό Σ ( = 2, Y = 24) και καταναλώνει το συνδυασμό Σ ( = 3, Y = 21) P => ΗχώραΒεξάγει Y Y = ( ΜΣ ) = 3 μονάδες αγαθού Υ P ΗχώραΒεισάγει = ( ΜΣ ) = 1 μονάδα αγαθού Χ Το τρίγωνο (ΣΜΣ ) ονομάζεται τρίγωνο ανταλλαγών για τη χώρα Β 19

Τελικές Παρατηρήσεις - Αν οι χώρες αντιμετωπίζουν διαφορετικό κόστος ευκαιρίας στην παραγωγή των αγαθών, τότε μπορούν να ωφεληθούν από την εξειδίκευση και το διεθνές εμπόριο. - Μολονότι κάθε χώρα ως σύνολο ωφελείται από το εμπόριο, στο εσωτερικό κάθε χώρας υπάρχουν κάποιες ομάδες ατόμων που ωφελούνται και κάποιες άλλες ομάδες ατόμων που ζημιώνονται από το άνοιγμα του εμπορίου. Γιαναωφεληθούντελικάόλαταάτομααπότοεμπόριο, χρειάζεται να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα αναδιανομής του πλούτου εκ μέρους της κυβέρνησης. - Οι διαφορές στο κόστος ευκαιρίας (εξαιτίας των οποίων δημιουργούνται τα οφέλη από το εμπόριο) μπορούν να εξηγηθούν από τις διαφορές στη σχετική αφθονία παραγωγικών συντελεστών μεταξύ των χωρών (θεωρία Heckscher Ohlin). 20