Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Ενότητα 2: Οργάνωση και εναλλακτικές στρατηγικές στην μετεγκατάσταση της παραγωγικής δραστηριότητας στο εξωτερικό Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται διαφορετικά Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.
1 ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΠΟΛΥΕΘΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Ιωάννης Μελέας Διοίκηση Πολυεθνικών Επιχειρήσεων
2 Τύποι Διεθνών Επιχειρηματικών Δραστηριοτήτων Η οικονομική θεωρία και πρακτική έχει τυποποιήσει τις διεθνείς επιχειρηματικές δραστηριότητες ως ακολούθως: 3. Στρατηγικές Συμμαχίες (Strategic Alliances): Πρόκειται για ένα είδος κοινοπραξίας, η οποία αφορά σε πιο στρατηγικούς και μακροπρόθεσμους στόχους. Οι συμμαχίες αυτές συνάπτονται μεταξύ τοπικών και ξένων επιχειρήσεων, με σκοπό την εκμετάλλευση της νέας τεχνολογίας και των κεφαλαίων από τις τοπικές επιχειρήσεις και την καλή γνώση της τοπικής αγοράς από τις ξένες.
3 Τύποι Διεθνών Επιχειρηματικών Δραστηριοτήτων 4. Επένδυση Greenfield: Είναι η καθιέρωση μιας εξολοκλήρου νέας οντότητας από το μηδέν (εξαγοράς γης, μηχανημάτων, κατασκευής κτιριακών εγκαταστάσεων). 5. Επένδυση Brownfield: Είναι η απόκτηση μιας υπάρχουσας επιχείρησης με κτιριακές εγκαταστάσεις, η οποία μετατρέπεται και αναπτύσσεται εξολοκλήρου (πχ εξαγορά ενός πολυώροφου πολυκαταστήματος για να χρησιμοποιηθεί ως κεντρικό κατάστημα και κεντρικά γραφεία μιας τράπεζας). 6. Απόκτηση μιας υπάρχουσας επιχείρησης (acquisition) και λειτουργία της επιχείρησης χωρίς σημαντικές αλλαγές.
4 Τύποι Διεθνών Επιχειρηματικών Δραστηριοτήτων 7. Εκμετάλλευση απόκτηση πλειοψηφία (acquisition on majority): Είναι η απόκτηση των μεριδίων πλειοψηφίας μιας υπάρχουσας επιχείρησης. 8. Απόκτηση μειοψηφίας (acquisition of a minority): Είναι η απόκτηση των μεριδίων μειοψηφίας μιας υπάρχουσας επιχείρησης. Στη διεθνή βιβλιογραφία είναι γενικά αποδεκτό ότι η κατοχή ενός ποσοστού 25% του μετοχικού κεφαλαίου της θυγατρικής είναι αναγκαία, ώστε να ασκείται αποτελεσματικός έλεγχος. 9. Συγχώνευση και εξαγορά (merger an acquisition): Είναι η συγχώνευση δύο ή περισσοτέρων επιχειρήσεων, συνήθως μιας μεγάλης και μιας μικρής, που έχουν ως σκοπό την αναδιάρθρωση της μικρής εταιρίας.
5 Τύποι Διεθνών Επιχειρηματικών Δραστηριοτήτων 10. Παράκτια επιχείρηση (offshore): Είναι η δημιουργία offshore επιχείρησης σε μία χώρα όπου ορισμένες πτυχές για τη σχέση πολυεθνικών-κυβέρνησης, όπως η φορολογία, είναι ευνοϊκές προκειμένου να αναληφθεί μέρος ή όλες οι δραστηριότητες της μητρικής επιχείρησης από την επιχείρηση του εξωτερικού με ελάχιστη φορολογία. Αυτές οι χώρες καλούνται φορολογικοί παράδεισοι (tax heavens).
Έμμεσες σχέσεις 6 Έμμεσες σχέσεις αναπτύσσονται μέσω σύναψης αγοραίων συμβάσεων μεταξύ επιχειρήσεων εγκατεστημένων σε διαφορετικές χώρες και δεν προϋποθέτουν κανένα ποσοστό ιδιοκτησίας της μίας επί της άλλης. Επιπλέον δεν προϋποθέτουν τη μεταφορά χρημάτων από πλευράς του ξένου επενδυτή. Αντ αυτού ο ξένος επενδυτής συμβάλλει με τη γνώση και την εμπειρία του (know how managerial skills κτλ) γύρω από το επενδυτικό σχέδιο με σκοπό το αντάλλαγμα και μια ανταμοιβή, είτε οικονομική, είτε άλλη (στρατηγική).
Έμμεσες σχέσεις 7 Μερικά είδη μιας τέτοιας συμμετοχής είναι: - Συμφωνία χορήγησης αδειών (licensing): Σ αυτή την περίπτωση δίνεται το δικαίωμα στην τοπική επιχείρηση να χρησιμοποιεί τη γνώση και την τεχνολογία, που είναι χαρακτηριστικά που μεταφέρονται από την ξένη επιχείρηση. - Συμφωνία δικαιόχρησης (franchising): Στην περίπτωση αυτή η ξένη επιχείρηση επιτρέπει στην τοπική εταιρία να δουλέψει κάτω από το ίδιο εμπορικό σήμα της μητρικής εταιρίας, παράγοντας ακριβώς το ίδιο προϊόν (ή υπηρεσία), λειτουργώντας ως μια μεμονωμένη επιχείρηση για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα, πάντοτε με την αυστηρή καθοδήγηση της εταιρίας. Όλες οι μορφές σχέσεων μεταξύ επιχειρήσεων εγκατεστημένων σε διαφορετικές χώρες, από την ΑΞΕ μέχρι το franchising, συνιστούν τη διεθνή παραγωγή.
Η έννοια της πολυεθνικής επιχείρησης 8 Μια Πολυεθνική Επιχείρηση (Π.Ε.) μπορεί να οριστεί και να αναλυθεί σε τρία επίπεδα: 1. Οικονομικό επίπεδο 2. Οργανωτικό πεδίο 3. Χάραξη Στρατηγικής
Οικονομικό Επίπεδο 9 Στο οικονομικό επίπεδο, όπου μια επιχείρηση χαρακτηρίζεται ως πολυεθνική ανάλογα με το μέγεθος, τη γεωγραφική διασπορά και την έκταση των δραστηριοτήτων στο εξωτερικό. Το ποσοστό των πωλήσεων, του ενεργητικού, της παραγωγής και των κερδών που προέρχονται από θυγατρικές εγκατεστημένες στο εξωτερικό αποτελούν τα κριτήρια προσδιορισμού της πολυεθνικότητας μιας επιχείρησης. Είναι γενικά αποδεκτό, σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, ότι 20 με 25% τουλάχιστον της συνολικής δραστηριότητας της επιχείρησης πρέπει ν πραγματοποιείται από θυγατρικές στο εξωτερικό, ώστε αυτή να χαρακτηριστεί πολυεθνική.
Οργανωτικό Πεδίο 10 Στο οργανωτικό πεδίο, όπου μια επιχείρηση μπορεί να χαρακτηριστεί πολυεθνική σύμφωνα με το βαθμό που ενσωματώνει τις θυγατρικές της μονάδες στο σύστημα οργάνωσης, διοίκησης και παραγωγής της μητρικής εταιρίας. Τα κριτήρια του βαθμού πολυεθνικότητας είναι η δομή της οργάνωσης, ο συγκεντρωτισμός της λήψης αποφάσεων, η στρατηγική της επιχείρησης και η δυνατότητά της να δρα ως ένα ενιαίο σύνολο σε παγκόσμιο επίπεδο.
Χάραξη ενιαίας στρατηγικής 11 Στη χάραξη ενιαίας στρατηγικής, όπου μία επιχείρηση χαρακτηρίζεται ως πολυεθνική όταν οι θυγατρικές της υπόκεινται σε κοινή στρατηγική, η οποία σχεδιάζεται και εκτελείται κάτω από μια γεωκεντρική αντίληψη, δηλαδή την οικοδόμηση διεθνών ή περιφερειακά ολοκληρωμένων δραστηριοτήτων.
Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό. Οι όροι χρήσης των έργων τρίτων επεξηγούνται στη διαφάνεια «Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων». Τα έργα για τα οποία έχει ζητηθεί άδεια αναφέρονται στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/από-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.
Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων διαθέσιμο με άδεια CC-BY διαθέσιμο με άδεια CC-BY-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-ND διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-ND διαθέσιμο με άδεια CC0 Public Domain διαθέσιμο ως κοινό κτήμα χωρίς σήμανση Δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, παρά μόνο εάν ζητηθεί εκ νέου άδεια από το δημιουργό. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου και η δημιουργία παραγώγων αυτού με απλή αναφορά του δημιουργού. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού, και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η δημιουργία παραγώγων του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου και η δημιουργία παραγώγων του. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. Συνήθως δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου.
Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους.
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.