1 Τεχνολογία και Κοινωνία Μάθηµα 3 ο Δηµήτρης Τσέλιος
2 Περιεχόµενο του µαθήµατος Η ψηφιοποίηση σχεδόν των πάντων «Όταν µπορείτε να µετρήσετε αυτό για το οποίο µιλάτε και να το εκφράσετε µε αριθµούς, ξέρετε κάτι για αυτό. Όταν όµως δεν µπορείτε να το εκφράσετε µε αριθµούς, τότε η γνώση σας είναι φτωχή και καθόλου ικανοποιητική.» Lord Kelvin
3 Ψηφιοποίηση (1) Σήµερα όταν µας ρωτούν κάτι συχνά ψάχνουµε σε µια ιστοσελίδα ή χρησιµοποιούµε ένα γκάτζετ. Παράδειγµα τέτοιας εφαρµογής είναι το Waze, µια εφαρµογή GPS για οδηγίες κατεύθυνσης. Όµως υπάρχουν αρκετές τέτοιες εφαρµογές σήµερα Τι παραπάνω προσφέρει το Waze; Το Waze µας επιστρέφει τη διαδροµή που είναι η καλύτερη τη συγκεκριµένη στιγµή. Γίνεται δυναµικός υπολογισµός της βέλτιστης διαδροµής. Το Waze έγινε πραγµατικότητα χάρη στον νόµο του Moore και την εκθετική τεχνολογική πρόοδο.
4 Ψηφιοποίηση (2) Η υπηρεσία βασίζεται στον τεράστιο αριθµό ισχυρών αλλά φθηνών συσκευών (τα έξυπνα κινητά των χρηστών της). Αυτό έγινε εφικτό πρόσφατα χάρη στις σωρευµένες αυξήσεις της ψηφιακής ισχύος και τη µείωση του κόστους. Η νέα τεχνολογική επανάσταση βασίζεται σε τρεις δυνάµεις: εκθετική αύξηση της υπολογιστικής ισχύος, ψηφιοποίηση και ανα-συνδυασµός της καινοτοµίας. Ψηφιοποίηση: κωδικοποίηση της πληροφορίας ως µια ροή bits.
5 Ψηφιοποίηση (3) Το Waze χρησιµοποιεί διάφορες ροές πληροφοριών: ψηφιοποιηµένοι χάρτες οδών, συντεταγµένες θέσης των αυτοκινήτων, ειδοποιήσεις για τα µπλοκαρίσµατα. Το Waze και άλλες σύγχρονες υπηρεσίες online εκµεταλλεύονται δυο οικονοµικές ιδιότητες της ψηφιακής πληροφορίας: Η πληροφορία είναι µη αντίπαλη Έχει σχεδόν µηδενικό οριακό κόστος αναπαραγωγής Η ψηφιακή πληροφορία δεν «αναλώνεται» όταν χρησιµοποιείται. Είναι εξαιρετικά φθηνή η αναπαραγωγή ενός αντιγράφου κάποιου ψηφιοποιηµένου πόρου.
6 Παραδείγµατα ψηφιοποίησης (1) Παράδειγµα: ψηφιοποιηµένα βιβλία, εφηµερίδες, µουσική κλπ. Ενώ η δηµιουργία του αρχικού αντίγραφου ενός βιβλίου ή µιας ταινίας ίσως κοστίσει πολύ, το κόστος για τα επιπλέον ψηφιακά αντίγραφα είναι σχεδόν µηδενικό. Αυτό είναι το «µηδενικό οριακό κόστος αναπαραγωγής». Το να γίνεται κάτι δωρεάν, τέλεια και στιγµιαία µάλλον φαντάζει ως παράλογη προσδοκία για τα περισσότερα προϊόντα, καθώς όµως ψηφιοποιείται ολοένα και περισσότερη πληροφορία, ολοένα και περισσότερα προϊόντα θα εµπίπτουν σε αυτές τις κατηγορίες.
7 Παραδείγµατα ψηφιοποίησης (2) Επιχειρηµατικά µοντέλα όπου το πρώτο αντίγραφο παραµένει ακριβό. «Η πληροφορία παράγεται ακριβά αλλά αναπαράγεται φθηνά». Shapiro και Varian Τέτοιο παράδειγµα είναι οι διαδικτυακές υπηρεσίες στιγµιαίας µετάφρασης. Οι ανάλογες εφαρµογές δεν είναι αποτέλεσµα κάποιας πρόσφατης ανακάλυψης. Είναι εφαρµογές που ανιχνεύουν στατιστικά µοτίβα σε τεράστιες δεξαµενές ψηφιακού περιεχοµένου που ήταν ακριβό στην παραγωγή αλλά φθηνό στην αναπαραγωγή του.
8 Παραδείγµατα ψηφιοποίησης (3) Τι συµβαίνει όταν το περιεχόµενο διατίθεται δωρεάν; Το περιεχόµενο της Wikipedia διατίθεται δωρεάν. Το Blogger εµφανίστηκε τον Αύγουστο του 1999 ενώ η Wikipedia τον Ιανουάριο του 2001 ενώ το Friendster, ένας πρώιµος ιστότοπος κοινωνικής δικτύωσης το 2002. Το Facebook ιδρύθηκε το 2004 και είναι σήµερα η πιο δηµοφιλής ιστοσελίδα. Έξι από τις δέκα πιο δηµοφιλείς ιστοσελίδες περιεχοµένου παράγονται κυρίως από χρήστες τους. Το περιεχόµενο βελτιώνεται από τους χρήστες όπως συµβαίνει µε το Siris και τη Wikipedia.
9 Παραδείγµατα ψηφιοποίησης (4) Αυτό όµως συνέβαινε πάντα: οι άνθρωποι µοιράζονται την πληροφορία µε άλλους ανθρώπους. Όµως σήµερα επικοινωνούν και οι µηχανές: Μ2Μ επικοινωνία. Τέτοια επικοινωνία χρησιµοποιεί το Waze, το Kayak, τα ΑΤΜ κλπ.
Η εξάντληση του µετρικού συστήµατος: η έκρηξη των δεδοµένων (1) Σύµφωνα µε τη Cisco Systems η παγκόσµια κίνηση στο Διαδίκτυο σε µόλις πέντε χρόνια µεταξύ 2006 και 2011 δωδεκαπλασιάστηκε, φθάνοντας τα 23,9 εξαµπάιτ το µήνα. 10 Το 2012 υπήρχαν 2,7 ζεταµπάιτ σχεδόν 50% περισσότερα από το 2011. Το 2016 υπολογίζεται ότι η κυκλοφορία στο Διαδίκτυο θα φτάσει τα 1,3 ζεταµπάιτ. Με αυτό τον ρυθµό αύξησης σε λίγα χρόνια θα εξαντληθεί το µετρικό σύστηµα. Σήµερα το µεγαλύτερο πρόθεµα ήταν το γιώτα.
Η εξάντληση του µετρικού συστήµατος: η έκρηξη των δεδοµένων (2) Είναι όµως αυτή η ψηφιοποίηση χρήσιµη; Παράδειγµα 1 ο Υπάρχουν µοντέλα που µπορούν να προβλέψουν τις µελλοντικές µεταβολές στις πωλήσεις κατοικιών και τις τιµές σε µια περιοχή. Τα δεδοµένα προέρχονται από τη βάση των αναζητήσεων της Google. Παράδειγµα 2 ο Με βάση το Twitter οι ερευνητές της Ιατρικής του Harvand έκαναν προβλέψεις για την επιδηµία χολέρας στην Αϊτή, το 2010. Παράδειγµα 3 ο Με βάση το Twitter προβλέπεται ο αριθµός των εισιτηρίων µιας νέας ταινίας. Ο στατιστικολόγος είναι ένα από τα επαγγέλµατα που θα έχει τεράστια ζήτηση τα επόµενα χρόνια. 11
12 Νέες στιβάδες φέρνουν νέες συνταγές Αυτό σηµαίνει ότι µια ψηφιακή υπηρεσία δοµείται σε πολλαπλές στιβάδες και γενιές ψηφιοποίησης. Ψηφιακοί χάρτες Πληροφορίες θέσης µέσω GPS Δεδοµένα από την κοινότητα των χρηστών Δεδοµένα από τους αισθητήρες
13 Βιβλιογραφία Η θαυµαστή εποχή της νέας τεχνολογίας, Brynjolfsson Eric, McAfee Andrew, 2016, Εκδόσεις Κριτική, σελίδες 103-123