ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΗΡΙΑ ΜΑΝΤΟΥΛΙ Η ΠΑΙ ΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ - ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΗΜΟΤΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ- ΛΥΚΕΙΟ Επώνυµο: Όνοµα:... Πατρώνυµο: Τηλέφωνο:... Σχολείο από το οποίο αποφοίτησα:. Α. ΚΕΙΜΕΝΟ Θέρµη, 9 Μαΐου 2010 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΕΛΛΗΝΙΚΑ Το παιχνίδι αποτελεί αναπόσπαστο κοµµάτι της καθηµερινότητας των παιδιών σε όλους τους λαούς της γης και σε όλες τις εποχές, και δεν είναι τυχαίο ότι πολλά παιχνίδια δεν έχουν αλλάξει στο πέρασµα του χρόνου. Το παιδί, διαδραµατίζοντας διαφορετικούς ρόλους στο παιχνίδι του, αναπτύσσει συναισθήµατα, φαντάζεται εικόνες, µιµείται και αντιλαµβάνεται ότι υπάρχουν διαφόρων ειδών άνθρωποι. Μέσα από τα παιχνίδια τα παιδιά µαθαίνουν, ανακαλύπτουν τον κόσµο, καλλιεργούν τη µνήµη και την κριτική σκέψη τους, πλουτίζουν την ψυχή τους, διαµορφώνουν την προσωπικότητά τους και ταυτόχρονα διασκεδάζουν. Τα παιδιά, σήµερα, δεν έχουν ούτε ελεύθερους χώρους ούτε ελεύθερο χρόνο και παίζουν συνήθως µόνα τους. Ξεχνούν τα συλλογικά, οµαδικά παιχνίδια, ενώ τα παλιά παραδοσιακά δεν τα γνωρίζουν πια ούτε στην επαρχία. ε δίνουν διέξοδο στη δηµιουργική φαντασία τους, και, στην πραγµατικότητα, δε διαλέγουν µόνα τα παιχνίδια τους. Αντί γι αυτά διαλέγουν οι διαφηµίσεις, οι βιοµηχανίες, οι έµποροι και µετά οι γονείς. Η έλλειψη γνήσιου παιχνιδιού οδηγεί τα παιδιά στους υπολογιστές και την τηλεόραση, που, όµως, δεν µπορούν να υποκαταστήσουν το πραγµατικό παιχνίδι και οι κίνδυνοι παραµονεύουν. Υπάρχει, βέβαια, µεγαλύτερη πρόσβαση σε πληροφορίες, αυτό, όµως, δε σηµαίνει οπωσδήποτε πραγµατική µόρφωση και ουσιαστική γνώση της ζωής... Β. ΝΟΗΜΑΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ (Να απαντηθούν στην κόλα αναφοράς). ιασκευή από τον ηµερήσιο τύπο Με βάση το κείµενο να απαντήσεις στα ερωτήµατα: 1. Ποια είναι η προσφορά του παιχνιδιού στα παιδιά; 2. Ποια είναι η αιτία και ποια η συνέπεια της έλλειψης γνήσιου παιχνιδιού σήµερα; (Μονάδες 20) Γ. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ (Να απαντηθεί στην κόλα αναφοράς). Παίρνοντας αφορµή και µονάχα αφορµή από τo κείµενo να γράψεις µια έκθεση µε θέµα: «Ποιο παιχνίδι µού αρέσει περισσότερο και γιατί». Η έκθεσή σου αυτή να έχει σύντοµο πρόλογο, σύντοµο επίλογο και ενδιάµεσα δύο παραγράφους, απ τις οποίες η πρώτη να περιλαµβάνει την περιγραφή του παιχνιδιού και των κανόνων του ( αν υπάρχουν) και η δεύτερη τους λόγους για τους οποίους σου αρέσει περισσότερο. Ολόκληρο το κείµενό σου (πρόλογος, κύριο µέρος και επίλογος) να µην ξεπερνάει τη µία σελίδα στην κόλα αναφοράς. (Μονάδες 30)
. ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΕΣ-ΜΟΡΦΟΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ (Να απαντηθούν σ αυτό το έντυπο). 1. α) Να συµπληρώσεις τα κενά µε τον κατάλληλο (ως προς το γένος, την πτώση και τον αριθµό) τύπο του επιθέτου που βρίσκεται στην παρένθεση: Μετά από (συνεχής)... πιέσεις απέσπασαν την υπόσχεσή του. Το συµβόλαιο που έχετε στα χέρια σας αποτελεί (ακριβής)... αντίγραφο. Οι (καφετής)... τοίχοι έκαναν το δωµάτιο καταθλιπτικό. Πρέπει να συγχωρήσετε την (ενστικτώδης)... αντίδρασή της. Προηγείται η φροντίδα των (άρρωστος)...ανθρώπων. Οι (βαθύς)... καναπέδες είναι πιο αναπαυτικοί. β) Να σχηµατίσεις τα µονολεκτικά παραθετικά των παρακάτω επιθέτων στον αντίστοιχο (ως προς το γένος, τον αριθµό και την πτώση) τύπο µ αυτόν που δίνεται στο θετικό βαθµό: Θετικός Συγκριτικός Υπερθετικός απλούς (η) ακριβής αγνούς µικρής µεγάλα πλατιάς 2. Να ξαναγράψεις τις παρακάτω λέξεις στο διπλανό κενό συλλαβισµένες (βάζοντας δηλαδή ενωτικό ανάµεσα στις συλλαβές τους): συµµετρικός βαλλίστρα εναρκτήριος εκστρατεύω ξεδιαντροπιά (Μονάδες 2,5) 3. α) Στις παρακάτω φράσεις να συµπληρώσεις τα κενά βάζοντας στη θέση της παύλας ό,τι χρειάζεται κάθε φορά: Αγαπ...στε τη φύση. Παραδ...θείτε στις οµορφιές της. Όσ... πιο πολ... αγάπη τής δείξετε τόσ... πλουσιότερη θα είναι η ανταµ...βή σας. 2
β) Από τα ρήµατα που δίνονται παρακάτω να σχηµατίσεις και να γράψεις τον τύπο που σηµειώνεται µέσα στην παρένθεση : χρησιµοποιούµαι ( γ πληθ. πρ. παρατ. οριστ.)... γέρνω ( β εν. πρ. αορ. οριστ. )... υποβάλλω ( β πληθ. πρ. αορ. προστ. )... βλέπω ( β εν. πρ. αορ. προστ. )... στέλνω ( β πληθ. πρ.παρακ. οριστ. )... γίνοµαι (µετοχή παρακειµένου στο αρσενικό γένος. )... στέκοµαι ( β εν. πρ. αορ. προστ. )... (Μονάδες 3,5) 4. α) Να γράψεις τι µέρος του λόγου είναι καθεµιά από τις λέξεις που είναι γραµµένες µε έντονα γράµµατα στο παρακάτω κείµενο: Οι γυναίκες της εποχής µας στην πλειονότητά τους εργάζονται το ίδιο σκληρά και παραγωγικά µε τους άντρες. Ασχολούνται, λοιπόν, σήµερα µε όλες τις εργασίες, συνήθως όµως µε όσες απαιτούν περισσότερο πνευµατική παρά σωµατική προσπάθεια.. µας... σκληρά... λοιπόν... όσες... πνευµατική... (Μονάδες 2,5 ) β) Να συµπληρώσεις τον παρακάτω πίνακα (οι επιθετικοί τύποι να γραφούν στο αρσενικό γένος): Αριθ. Απόλυτα Τακτικά Πολλαπλασιαστικά Αναλογικά Περιληπτικά 3 (Μονάδες 2,5 ) 5. α) Στις ακόλουθες φράσεις να βάλεις τον κατάλληλο τύπο του ονόµατος που είναι µέσα στην παρένθεση: Μας ζήτησε να υπολογίσουµε το µήκος της (διάµετρος)...του κύκλου. Στα διαγωνίσµατα γεωµετρίας είναι απαραίτητη η χρήση γεωµετρικών ( όργανα).... Οι (σκαπανέας)... αποτελούσαν τµήµα του στρατού. Ο αθλητισµός διδάσκει το σεβασµό των (αντίπαλος).... Τα (ενδιαφέρον)... της (κυρία Περδίκη)... είναι κυρίως επιστηµονικά. 3
β) Να µεταφέρεις τις παρακάτω προτάσεις στον άλλο αριθµό, όπου είναι δυνατό. Η επιδίωξη του φιλάργυρου ανθρώπου είναι το κέρδος.... Η µεγαλύτερη δύναµη γι αυτόν είναι το χρήµα..... Υποστηρίζει όποιο καθεστώς τον ευνοεί οικονοµικά.... 6. Να συµπληρώσεις τον παρακάτω πίνακα τοποθετώντας τα συνώνυµα και τα αντώνυµα των λέξεων της πρώτης στήλης : ήρεµος αναιδής ανδρείος Συνώνυµο Αντώνυµο 7. α) Να σχηµατίσεις σύνθετα µε τα παρακάτω ζευγάρια των λέξεων: συν + µορφώνω (ουσιαστικό)... ξένος +δέχοµαι (ουσιαστικό)... συν + ρέω (ουσιαστικό)... ένας + µισός (επίθετο)... πυρ+ σβήνω (επίθετο)... (Μονάδες 2,5 ) β) Πώς λέγεται µε σύνθετη λέξη : η αµοιβή για εργασία µιας ηµέρας... το δέντρο που ρίχνει τα φύλλα του το χειµώνα... αυτός που αγαπάει ιδιαίτερα τη φύση... η µετακίνηση προς τα πίσω... (Μονάδες 2 ) 4
8. α) Να αναγνωρίσεις το συντακτικό ρόλο των λέξεων που είναι γραµµένες µε έντονα γράµµατα (υποκείµενο, αντικείµενο, κατηγορούµενο): Προσπαθώ να είµαι προσεχτικός και εργατικός µαθητής. Οι καθηγητές µου παραδίδουν χρήσιµα και ευχάριστα µαθήµατα. Με τους συµµαθητές µου έχω πολύ καλές σχέσεις, εκτός από ορισµένους που είναι άτακτοι και ζαβολιάρηδες. Τα παιδιά του Λυκείου δε µας ενοχλούν, αλλά δεν έχουν ιδιαίτερες σχέσεις µαζί µας. µαθητής... µαθήµατα... ζαβολιάρηδες... τα παιδιά... µας... σχέσεις... β) Να µετατρέψεις τη σύνταξη των παρακάτω προτάσεων: i) από ενεργητική σε παθητική: Η φωτιά κατέστρεψε µεγάλη δασική έκταση.... ii) από παθητική σε ενεργητική: Ο οικισµός έγινε ερείπια από το βοµβαρδισµό.... (Μονάδες 2) γ) Να µετατρέψεις: i) τον ευθύ λόγο σε πλάγιο: Ο Σπύρος ρώτησε τον Ορέστη: «θέλεις να ετοιµάσουµε µαζί την εργασία της γεωγραφίας;». ii) τον πλάγιο λόγο σε ευθύ: Προσκάλεσα την Αντιγόνη να έρθει στο σπίτι µου. (Μονάδες 2 ) 5
Ε. ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ (Μονάδες 10) ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ ΒΑΘΜΟΣ 1 ου ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΤΗ:.... ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:.... ΥΠΟΓΡΑΦΗ:....... ΒΑΘΜΟΣ 2 ου ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΤΗ:.. ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:.... ΥΠΟΓΡΑΦΗ:..... Μ.Ο.: 6