ΣΧΕ ΙΟ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Σχ. Έτος: 2012-2013 ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΝΑ Α: 1 Ο ΕΠΑΛ ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ/Τοµέας Ηλεκτρονικών/ Β Λυκείου Ο ΤΙΤΛΟΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΑΝΟΙΧΤΟΥ ΚΩ ΙΚΑ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ» ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΥΠΕΥΘΥΝΩΝ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΣΧΕΤΙΚΗ ΙΑΤΙΘΕΜΕΝΕΣ ΩΡΕΣ ΓΙΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΣΕ (ΠΕ) (ΦΟΡΕΑΣ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ ΕΤΗ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ) (ΝΑΙ/ΟΧΙ) ΜΑΛΤΕΖΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΕ.17.04 2 ΟΧΙ ΕΕΤΕΚ ΚΟΤΣΙΦΑΚΟΣ ΗΜΗΤΡΙΟΣ ΠΕ 17.08 2 ΝΑΙ ΟΕΠΠΕΚ/ ΕΕΤΕΚ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΗ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ Α. ΣΚΟΠΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ: Λειτουργικό Σύστηµα Linux. Πολλοί µαθητές, ακόµη και σήµερα, πιστεύουν ότι η εκµάθηση του Linux είναι δύσκολη υπόθεση, ή ότι µόνο οι ειδικοί µπορούν να καταλάβουν πως λειτουργεί ένα τέτοιο σύστηµα. Παρόλο την διαθεσιµότητα ευρείας δηµόσιας τεκµηρίωσης, αυτή είναι διασκορπισµένη στον ιστό και συχνά είναι δυσνόητη, αφού συνήθως απευθύνεται σε έµπειρους χρήστες του UNIX ή του Linux. Σήµερα, χάρη στην διαρκή του ανάπτυξη, το Linux κερδίζει οπαδούς στην εκπαίδευση, στην εργασία αλλά και στο σπίτι. Ο σκοπός αυτής της έρευνας είναι να δείξει στους µαθητές, και µάλιστα ταυτόχρονα µε την πρώτη τους επαφή µε την ειδικότητα, ότι το Linux είναι απλό και συναρπαστικό και χρησιµοποιείται σε όλες τις περιπτώσεις. Αυτή η ερευνητική εργασία σχεδιάστηκε για µια γενική επισκόπηση του λειτουργικού συστήµατος Linux, και απευθύνεται σε µαθητές νέους χρήστες ως οδηγός εξερεύνησης και εκκίνησης, µε σχέδια δράσης και οµαδικές εφαρµογές. Όσο για τους προχωρηµένους, αν αυτοί υπάρξουν ανάµεσα στους µαθητές, αυτό µπορεί 1
να αποτελέσει µια αφετηρία αναφοράς για τις µελλοντικές τους εργασίες, καθώς και µια συλλογή από τις βασικές γνώσεις που χρειάζονται ως προστάδιο προς τη διαχείριση συστήµατος και τη διαχείριση δικτύου. Σκοπός της ερευνητικής µας κατεύθυνσης είναι να εφαρµοστούν πολλά πραγµατικά παραδείγµατα για χρήστες του Linux και µελλοντικούς διαχειριστές δικτύων. Ελπίζουµε όσα υλοποιήσουµε να βοηθήσουν στην καλύτερη κατανόηση του συστήµατος Linux και να ενθαρρύνουµε τους µαθητές να δοκιµάσουν τις δικές τους ιδέες. Τα ερευνητικά ερωτήµατα που θα µας απασχολήσουν είναι τα ακόλουθα: Τι είναι το λειτουργικό σύστηµα σε έναν υπολογιστή και ποιες λειτουργίες εκτελεί. Ιστορική ανασκόπηση του λειτουργικού συτήµατος Linux. Εγκατάσταση παραµετροποίηση λειτουργικού συτήµατος Linux. Εφαρµογές λογισµικό ανοιχτού κώδικα. ιαχείριση Συστήµατος. Ασφάλεια και προστασία. Προγραµµατισµός στο shell. Εφαρµογή Linux σε Ενσωµατωµένα Ηλεκτρονικά Υπολογιστικά Συστήµατα (Smart Phones, Tablet PCs, Smart TVs) Υπάρχουν διάφορες διανοµές Linux (π.χ. Debian, Fedora, Ubuntu, Knopix) που διαφοροποιούνται λόγω των διαφορετικών προγραµµάτων υποστήριξης (συµπεριλαµβανοµένου και του γραφικού περιβάλλοντος), που ενσωµατώνουν γύρω από το βασικό πυρήνα (kernel). Ένα καλό σηµείο εκκίνησης για να βρει κανείς τη διανοµή της αρεσκείας του είναι ο ιστότοπος http://www.linux.org. 2
Β. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ (κριτήρια επιλογής θέµατος, συσχέτιση µε διδασκόµενα µαθήµατα, αναµενόµενα µαθησιακά οφέλη κ.λ.π., ενδεικτικά µέχρι 300 λέξεις). Όλες η νέες ηλεκτρονικές συσκευές περιέχουν επεξεργαστές και µνήµη, δηλαδή είναι µικρά ή µεγάλα υπολογιστικά συστήµατα. Επειδή περιέχουν όλο και περισσότερο σύνθετο λογισµικό υπάρχει σχεδόν πάντα φορτωµένο και ένα λειτουργικό σύστηµα, όπου ο τεχνικός πέρα από το υλικό µέρος της συσκευής θα πρέπει να γνωρίζει και το λογισµικό µέρος αν όχι σε επίπεδο εφαρµογής, τουλάχιστον σε επίπεδο συστήµατος (Λειτουργικό Σύστηµα). Το πλέον διαδεδοµένο λειτουργικό Σύστηµα µε την µεγαλύτερη τάση εξάπλωσης είναι το Linux. Πολλοί ιδιώτες χρησιµοποιούν το Linux ως σταθµό εργασίας (workstation) και ειδικά οι µαθητές, οι διαχειριστές συστηµάτων και οι προγραµµατιστές. Το Linux είναι επίσης αρκετά διαδεδοµένο στις εταιρείες, οι οποίες το χρησιµοποιούν για µια πληθώρα υπηρεσιών, όπως e-mail, www, ftp, firewalls, ή ώς εξυπηρέτη εφαρµογών. Το Linux είναι ιδιαίτερα διαδεδοµένο στους παροχείς υπηρεσιών Internet και στα Πανεπιστηµιακά ιδρύµατα. Στη χώρα µας, το Linux χρησιµοποιείται στα εργαστήρια πληροφορικής των δευτεροβάθµιων εκπαιδευτικών ιδρυµάτων (π.χ. Λύκεια). To ανοιχτό λογισµικό είναι φτηνότερο, γρηγορότερο, πολύ πιο ευέλικτο και πιο προσαρµόσιµο σε σχέση τα Windows. Είναι φτηνότερο από οποιαδήποτε εµπορική έκδοση Unix. Εύκολη η συντήρησή του από οποιοδήποτε σηµείο του Internet. Έχει καλύτερη υποστήριξη υλικού (hardware) από τα FreeBSD, SCO και Solaris/X86. Ο πηγαίος κώδικάς του είναι διαθέσιµος. Οι µαθητές πέρα από την ενεργό συµµετοχή τους στο εργαστήριο θα µπορέσουν να βρουν δωρεάν υποστήριξη και βοήθεια µέσω των αµέτρητων internet-newsgroups, λιστών ταχυδροµείου, των ιστοσελίδων. Επίσης, έχουν τη δυνατότητα να επικοινωνήσουν µε e-mail κατευθείαν µε τον οποιοδήποτε προγραµµατιστή. Θα µάθουν επίσης να αναζητούν βοήθεια στον τοπικό σας Σύλλογο Χρηστών Linux (Linux User Group ή LUG) και αν χρειαστούν υποστήριξη εµπορικού επιπέδου, τότε θα µπορούν να απευθυνθούν σε κάποιο διανοµέα Linux ή σε κάποια εταιρεία που χρησιµοποιεί και παρέχει υποστήριξη. Υπάρχει µια µεγάλη ποικιλία προγραµµάτων και εργαλείων για το Linux και µάλιστα τα περισσότερα από αυτά είναι ελεύθερα και ανοιχτού κώδικα. Θα παρουσιαστούν επίσης αρκετές σουίτες γραφείου όπως το Staroffice/Openoffice, το Koffice, το Applixware, το WordPerfect κλπ. 3
Στα πλαίσια του µαθήµατος Επικοινωνίες ίκτυα και Τεχνολογία Υπολογιστών και γενικότερα µε την κατεύθυνση της ειδικότητας «Ηλεκτρονικός Υπολογιστικών Συστηµάτων και δικτύων», η γνωριµία των µαθητών µε το λειτουργικό σύστηµα που θα επικρατήσει σε όλες της ηλεκτρονικές συσκευές στους τοµείς των Επικοινωνίων (Smart Phones, Satellite Receivers), ικτύωσης (Linux Servers, Routers), Ηλεκτρονικών Υπολογιστών (Tablet PCs), είναι πλέον αναγκαία. Τα µαθησιακά οφέλη που αναµένονται είναι: 1]ενίσχυση της αυτενέργειας των µαθητών και στην παρότρυνσή τους για ανάληψη πρωτοβουλιών, 2]εξοικείωση των µαθητών µε το οµαδικό πνεύµα, 3]την ενεργό συµµετοχή και την επίτευξη στόχων µέσω συνεργασίας, 4]ανάπτυξη της επικοινωνιακής ικανότητας των µαθητών και της ικανότητας στην παρουσίαση εργασιών, ανάπτυξη ικανοτήτων όπως: 5]αναζήτηση πληροφοριών, 6] επεξεργασία και αξιολόγηση στοιχείων, 7]σύνθεση απόψεων, 8]λήψη αποφάσεων, 10]αξιοποίηση θεωρητικών γνώσεων για την επίτευξη πρακτικών αποτελεσµάτων. 4
Γ. ΕΝ ΕΙΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΜΕΘΟ ΟΥ ΠΟΥ ΘΑ ΑΚΟΛΟΥΘΗΘΕΙ Για την υλοποίηση της Ειδικής Θεµατικής ραστηριότητας εφαρµόζεται κατά κανόνα η µέθοδος project, χωρίς να αποκλείονται άλλες συνεργατικές µέθοδοι που ικανοποιούν τους στόχους του µαθήµατος. Η µέθοδος project βασίζεται στην µαθητοκεντρική, βιωµατική µάθηση και προωθεί τη στοχευµένη και οργανωµένη έρευνα, την οµαδοσυνεργατικότητα και τον εξατοµικευµένο ρυθµό µάθησης.οι οµαδικές συνθετικές-δηµιουργικές εργασίες έχουν συνθετικό χαρακτήρα και επιδιώκουν την ανάπτυξη της δηµιουργικής ικανότητας του µαθητή και γενικότερα την καλλιέργεια ερευνητικού πνεύµατος µέσω της αναζήτησης στοιχείων από διαφορετικές πηγές και την τελική σύνθεση των στοιχείων αυτών. Σε πρώτο επίπεδο θα γίνει µια αδρή εισαγωγή στη διαχείριση Λειτουργικών Συστηµάτων. Θα εστιάσουµε στην περιγραφή Control Panel και σε γενικά εργαλεία εποπτείας του συστήµατος που θα µελετήσουµε. Η απόκτηση δεξιοτήτων στο Λ.Σ. Linux στο θεωρητικό µέρος θα στηρίζεται σε διαλέξεις, από τους διδάσκοντες και από προσκεκληµένους οµιλητές [ http://hellug.gr/ ] Ένωση Χρηστών και φίλων Λίνουξ Ελλάδος. Επιπλέον οι µαθητές θα έχουν την δυνατότητα να ερευνήσουν βιβλιογραφικά και εργαστηριακά ένα ή διάφορα θέµατα επιλογής τους, που θα καλύπτουν τις τεχνολογίες αιχµής του ανοιχτού λογισµικού από τα άµεσα ενδιαφέροντα τους. Στο εργαστηριακό µέρος του µαθήµατος η οργάνωση της ερευνητικής εργασίας θα στηρίζεται στη χρήση και αξιοποίηση των Υποδοµών των εργαστηρίων του τµήµατος µας και την χρήση της Βιβλιοθήκης του σχολείου.. ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ-ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ (σε περίπτωση κατασκευής) Αναµενόµενα αποτελέσµατα είναι η εξοικείωση µε πραγµατικές συνθήκες και προκλήσεις της αγοράς εργασίας τις οποίες θα κληθούν να αντιµετωπίσουν οι µαθητές µετά την αποφοίτησή τους. Ήδη σήµερα παρατηρούµε όλες τις συσκευές νέας τεχνολογίας (από κινητά µέχρι tablets και ipad) να λειτουργούν αποκλειστικά µε ανοιχτο λογισµικό. Θα εγκατασταθεί το Λειτουργικό Σύστηµα LINUX σε έξι σταθµούς εργασίας, µε δυνατότητα δικτύωσης και θα συνταχθεί ένα εγχειρίδιο εγκατάσταση και διαχείρησης του Λειτουργικού Συστήµατος και εφαρµογών ανοικτού λογισµικού. Τέλος θα εγκατασταθεί το λειτουργικό Σύστηµα LINUX σε Ενσωµατωµένο Υπολογιστικό Σύστηµα παρόµοιο µε αυτό που χρησιµοποιούν τα Smart Phones. 5
Ε. ΠΟΡΟΙ ΥΛΙΚΑ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ Εργαστήριο Υπολογιστικών Συστηµάτων και ικτύων Βιβλιοθήκη του σχολείου http://1epal-peram.att.sch.gr Ιστοσελίδες: http://kotsifakos.info/ http://users.sch.gr/iomaltezos/ ΣΤ. ΕΝ ΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ/ ΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ 1. Το Περιβάλλον Προγραµµατισµού UNIX B.W.Kernighan,R.Pike, 2001 Κλειδάριθµος 2. Teach Yourself UNIX in 24 Hours, 3rd Ed. D.Taylor, 2005 SAMS 3. Advanced Bash-shell Scripting Guide R.Cooper, (http://www.tldp.org/ldp/abs/html/) 4. Learning the bash Shell, 2nd Ed. C.Newham, B.Rosenblatt, 1998 O Reilly 5. UNIX Shells by Example, 4th Ed. E.Quigley, 2004 Prentice Hall 6. Unix Shell Programming, 3rd Ed. S.G.Kochan, P.Wood, 2003 SAMS 7. Mastering Regular Expressions, 3rd Ed.- J. E.F.Friedl, 2006 O Reilly, 8. System Performance Tuning, 2nd Ed. - GP.D.Musumeci,M.Loukides, 2002 O Reilly 9. Understanding the Linux 2.6.8.1 CPU Scheduler J.Aas, 2005 Silicon Graphics, (http://josh.trancesoftware.com/linux/linux_cpu_scheduler.pdf) 10.http://www.tldp.org/ (διάφορα βιβλία για Linux) Running Linux, By Matt Welsh, Matthias Kalle Dalheimer, and Lar Kaufman, ed. O'Reilly. http://docstore.mik.ua/orelly/linux/run/index.htm (1/9/2012) Linux in a Nutshell, By Ellen Siever, Stephen Spainhour, Stephen Figgins and Jessica P. Hekman, ed. O'Reilly. http://docstore.mik.ua/orelly/linux/lnut/index.htm(1/9/2012) A Beginner's Introduction to Command-line Linux. http://floppix.ccai.com/labs.html (1/9/2012) http://cgi.di.uoa.gr/~ad/osdir/vademecum.pdf (1/9/2012) 6