Κοινωνικά - δημογραφικά χαρακτηριστικά και συνθήκες διαβίωσης των φοιτητών της Φλώρινας Τσακιρίδου Ελένη, Ειδική Επιστήμονας, Π.Τ.Δ.Ε. Φλώρινας, Α.Π.Θ. Κυρίδης Αργύρης, Λέκτορας, Π.Τ.Ν. Φλώρινας, Α.Π.Θ. Περίληψη Η παρουσία φοιτητικού πληθυσμού στην πόλη της Φλώρινας έχει μια ιστορία 78 ετών από την ίδρυση ακόμα του εξατάξιου Διδασκαλείου (1924) της Παιδαγωγικής Ακαδημίας (11/1941) μέχρι και σήμερα οπότε και λειτουργούν τα τρία πανεπιστημιακά τμήματα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Το Διδασκαλείο σε ένα διάστημα 9 ετών (1924-1933) φιλοξένησε 286 σπουδαστές, ενώ η Παιδαγωγική Ακαδημία Φλώρινας στα 45 χρόνια της λειτουργίας της φιλοξένησε συνολικά 4.894 φοιτητές εκ των οποίων το 26,4% κάτοικοι του νομού Φλώρινας. Πρόσφατη έρευνα (1996) έδειξε ότι μόνο το 8,2% των φοιτητών/ τριών της Παιδαγωγικής Σχολής κατάγονταν από το νομό της Φλώρινας. Η ίδια έρευνα κατέγραψε τα κοινωνικά και τα εκπαιδευτικά χαρακτηριστικά των φοιτητών και 7 χρόνια μετά επιχειρούμε μια εκ νέου καταγραφή προσθέτοντας στοιχεία που θεωρούμε ότι παρουσιάζουν ερευνητικό ενδιαφέρον. Εξετάζεται η κοινωνική σύνθεση του φοιτητικού πληθυσμού (κοινωνική και γεωγραφική προέλευση), η στέγασή του, οι συνθήκες διαβίωσής του και άλλα δημογραφικά χαρακτηριστικά. Το ερευνητικό πλαίσιο Η Φλώρινα είναι μια φοιτητούπολη με την κυριολεκτική σημασία του όρου αφού ύστερα από μόλις 12 χρόνια από την απελευθέρωσή της αρχίζει να φιλοξενεί συνεχώς φοιτητικούς πληθυσμούς. 1 Αρχικά στο εξατάξιο Διδασκαλείο (1924 1934), στη συνέχεια στην Παιδαγωγική Ακαδημία (1941 1989) και τέλος στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης Φλώρινας του Α.Π.Θ., στο Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών Φλώρινας του Α.Π.Θ. (1989 & 1993 αντίστοιχα) και στο Τμήμα Βαλκανικών Σπουδών του Α.Π.Θ. (1999). Η συνεχής παρουσία φοιτητικού πληθυσμού στην πόλη της Φλώρινας για 78 χρόνια έχει διαμορφώσει ένα ιστορικό, κοινωνικό και οικονομικό πλέγμα το οποίο σημασιοδοτεί, κατά τη γνώμη μας, με καταλυτικό τρόπο τη ζωή της πόλης, αλλά και των φοιτητών που φιλοξενεί. Και από την άποψη αυτή μια μελέτη της κοινωνικής σύνθεσης του φοιτητικού πληθυσμού αποτελεί ένα corpus δεδομένων, τα οποία μπορούν να αποκαλύψουν βασικές παραμέτρους της σύμπλεξης του τοπικού πληθυσμού με το φιλοξενούμενο φοιτητικό πληθυσμό και της διαλεκτικής σχέσης του εκάστοτε φοιτητικού πληθυσμού με το ιστορικό γίγνεσθαι της πόλης και της περιοχής και τα παράγωγά τους (κοινωνικά, ιδεολογικά, οικονομικά κ.λπ.). Για παράδειγμα, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε την οικονομική ή την πολιτιστική ώθηση που μπορεί να έδωσε η παρουσία φοιτητών στην πόλη. Αρκεί να αναφέρουμε ότι στα 45 χρόνια λειτουργίας της Παιδαγωγικής Ακαδημίας φοίτησαν συνολικά 4.894 φοιτητές από τους οποίους το 26,4% ήταν κάτοικοι του νομού. Σύμφωνα με στοιχεία έρευνας που διεξήχθη το 1996 το ποσοστό των φοιτητών της Παιδαγωγικής Σχολής που κατάγονταν από το νομό ήταν μόνο 8,2%. 2 Έρευνα του 1999 έδειξε μικρή μείωση του συγκεκριμένου 1 Μόνο κατά το χρονικό διάστημα (1934 1941) κατά το οποίο είχε παύσει η λειτουργία του Διδασκαλείου και δεν είχε ιδρυθεί ακόμα η Παιδαγωγική Ακαδημία δεν υπήρξαν φοιτητές στη Φλώρινα. 2 Κυρίδης Α. (1997). Τα κοινωνικά και τα δευτεροβάθμια εκπαιδευτικά χαρακτηριστικά των φοιτητών της Παιδαγωγικής Σχολής Φλώρινας. Θεσσαλονίκη: Αφοι Κυριακίδη. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι το αναφερόμενο στοιχείο προέρχεται από αδημοσίευτο υλικό της έρευνας. Πρακτικά Συνεδρίου, Φλώρινα 1912 2002: Ιστορία και Πολιτισμός 1 1
ποσοστού (7,4%). 3 Με βάση τα παραπάνω μπορούμε να ισχυριστούμε ότι η πόλη της Φλώρινας φιλοξενεί κατά συντριπτική πλειοψηφία, φοιτητές που προέρχονται από διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Και από την άποψη αυτή θα πρέπει να τονίσουμε ότι σχηματοποιείται ένα πλαίσιο κοινωνικής πολυσυλλεκτικότητας, το οποίο πιθανώς επηρεάζει τις κοινωνικές και οικονομικές λειτουργίες της περιοχής. Ένα άλλο σημαντικό ζήτημα που θα πρέπει να ερευνηθεί σχετίζεται με τις ευκαιρίες εισαγωγής στα ελληνικά Α.Ε.Ι. Η γεωγραφική θέση της Φλώρινας και το είδος των σπουδών που προσφέρει μπορούν να αποτελέσουν δύο βασικές μεταβλητές ανάγνωσης των ευκαιριών εισαγωγής στα ελληνικά Α.Ε.Ι., μέσω της καταγραφής των κοινωνικών χαρακτηριστικών των φοιτητών των τριών τμημάτων. Βασικό είναι επίσης το ζήτημα της στέγασης των φοιτητών σε μια πόλη που κατά τεκμήριο δεν είναι οικιστικά έτοιμη να φιλοξενήσει ένα τόσο μεγάλο αριθμό σπουδαστών. Αυτό έχει σα συνέπεια την κατακόρυφη αύξηση των ενοικίων και γενικότερα την αύξηση του μέσου κόστους διαβίωσης. Τέλος, θεωρούμε ως βασικό ζήτημα την καταγραφή των απόψεων των φοιτητών γενικότερα για τις συνθήκες διαβίωσής τους στην πόλη της Φλώρινας. Σκοπός και στόχοι της έρευνας Σύμφωνα με τα όσα αναφέρθηκαν παραπάνω καθίσταται σαφές ότι σκοπός της έρευνας είναι να καταγράψει και να επεξεργαστεί μια σειρά από στοιχεία, τα οποία να παρουσιάζουν έστω και σε αδρές γραμμές πληροφορίες για το φοιτητικό πληθυσμό της Φλώρινας. Ειδικότερα συλλέξαμε πληροφορίες για τα παρακάτω ζητήματα: 1. Κοινωνική σύνθεση του φοιτητικού πληθυσμού της Φλώρινας (κοινωνική προέλευση φοιτητών γεωγραφική προέλευση - φύλο) 2. Γλωσσομάθεια 3. Συνθήκες στέγασης (συγκατοίκηση ποσό ενοικίου) 4. Στάσεις και απόψεις για τις συνθήκες διαβίωσης στη Φλώρινα Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι η πληθώρα των στοιχείων που συλλέξαμε και η ανυπαρξία επικέντρωσης σε έναν και μόνο παράγοντα διαβίωσης ή σε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά αποτελεί ζητούμενο της έρευνας. Πρόθεσή μας είναι να προσφέρουμε στατιστικά στοιχεία, τα οποία να περιγράφουν σε γενικές γραμμές την υπάρχουσα κατάσταση και, τα οποία να μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο μέλλον για ειδικότερες και πιο εκτεταμένες αναλύσεις. Το ερευνητικό εργαλείο Με δεδομένο ότι η έρευνά μας είναι προκαταρκτική και με το ότι σκοπός μας ήταν να συλλέξουμε όσο το δυνατόν περισσότερα στοιχεία επιλέξαμε ως καταλληλότερο εργαλείο το ερωτηματολόγιο. Αποτελέσματα Γενικά χαρακτηριστικά φοιτητών Στην έρευνα συμμετείχαν 405 φοιτητές, δηλαδή περίπου το % των ενεργών φοιτητών των τριών πανεπιστημιακών τμημάτων της Φλώρινας. Πιο συγκεκριμένα, το 75.7% είναι φοιτητές της Παιδαγωγικής Σχολής (38.4% στο Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης και 37.4% 3 Κυρίδης Α., Αγγελάκη Χ., Τσούλης Θ., Βεζυρίδου Μ., Μαυρικάκη Ε. & Χατζηγεωργίου Β. (1999). Πρόγραμμα Σπουδών και Λειτουργικά δεδομένα της Παιδαγωγικής Σχολής Φλώρινας. Αδημοσίευτο ερευνητικό πόρισμα. Φλώρινα: ΕΠΕΑΕΚ: Προγράμματα Σπουδών Συγγράμματα. Πρακτικά Συνεδρίου, Φλώρινα 1912 2002: Ιστορία και Πολιτισμός 2
στο Τμήμα Νηπιαγωγών) και το υπόλοιπο 24.3% του Τμήματος Βαλκανικών Σπουδών (πίνακας 1). Πίνακας 1. Κατανομή φοιτητών κατά τμήμα ΤΜΗΜΑ Αριθμός Ποσοστό Φοιτητών Παιδαγωγικό Δημοτικής 156 38.4% Εκπαίδευσης Παιδαγωγικό Νηπιαγωγών 151 37.4% Βαλκανικών Σπουδών 98 24.2% ΣΥΝΟΛΟ 405 100% Χαρακτηριστική είναι η πλειοψηφία των φοιτητριών, αφού καλύπτουν το 85.9% του φοιτητικού πληθυσμού και ιδιαίτερα στα τμήματα της παιδαγωγικής σχολής (ποσοστό 91.8%), όπως φαίνεται στον πίνακα 2. Σε ότι αφορά τους άνδρες φοιτητές, οι περισσότεροι φοιτούν στο τμήμα Βαλκανικών σπουδών. Πίνακας 2. Ποσοστιαία κατανομή φοιτητών κατά τμήμα και φύλο ΦΥΛΟ ΤΜΗΜΑ Άνδρες Γυναίκες Παιδαγωγικό Δημοτικής 36.8% 38.6% Εκπαίδευσης Παιδαγωγικό Νηπιαγωγών 7% 42.4% Βαλκανικών Σπουδών 56.1% 19% Η μέση ηλικία των φοιτητών που συμμετείχαν στην έρευνα είναι 20.5 έτη (τ.α. 1.89), με το μικρότερο φοιτητή να είναι ηλικίας 17 ετών και το μεγαλύτερο 29. Στην πλειοψηφία τους φοιτούν στα τρία πρώτα έτη σπουδών (πίνακας 3). Πίνακας 3. Ποσοστιαία κατανομή φοιτητών ανάλογα με το έτος σπουδών ΕΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΟΣΟΣΤΟ Α 28.4% Β 34.1% Γ 29.9% Δ 7.7% Σε ότι αφορά την περιοχή μόνιμης κατοικίας των φοιτητών που συμμετείχαν στην έρευνα, στην πλειοψηφία τους (ποσοστό 71.2%) προέρχονται από αστικές περιοχές και μάλιστα σε σημαντικά ποσοστά από Αθήνα και Θεσσαλονίκη (πίνακας 4). Παράλληλα, υπάρχουν και Κύπριοι φοιτητές οι οποίοι αποτελούν το 5.4% του δείγματος και οι οποίοι φοιτούν στην πλειοψηφία τους (ποσοστό 76.2%) στο τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, ενώ ένα 23.8% φοιτά στο τμήμα Βαλκανικών Σπουδών. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι μόλις το 6.5% των φοιτητών που συμμετείχαν στην έρευνα κατοικεί μόνιμα στη Φλώρινα. Πίνακας 4. Ποσοστιαία κατανομή φοιτητών ανάλογα με την περιοχή μόνιμης κατοικίας τους ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΟΣΟΣΤΟ Φλώρινα 6.5% Αθήνα 11.1% Θεσσαλονίκη 26.9% Αστική 33.2% Ημιαστική 9.1% Αγροτική 7.8% Κύπρος 5.4% Πρακτικά Συνεδρίου, Φλώρινα 1912 2002: Ιστορία και Πολιτισμός 3
Όπως φαίνεται στον πίνακα 5, τα πανεπιστημιακά τμήματα της Φλώρινας δεν υπήρξαν από τις πρώτες επιλογές των φοιτητών, με εξαίρεση το τμήμα Βαλκανικών Σπουδών, που για την πλειοψηφία των φοιτητών του υπήρξε μια από τις πέντε πρώτες επιλογές. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι από τη στάση αυτή δε διαφοροποιούνται οι φοιτητές-κάτοικοι της Φλώρινας. Αντίθετα, το τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης της Φλώρινας υπήρξε από τις πρώτες επιλογές για όλους τους Κύπριους φοιτητές του τμήματος (πίνακας 6). Πίνακας 5. Σειρά δήλωσης τμημάτων Φλώρινας ανάλογα με τον τόπο μόνιμης κατοικίας ΣΕΙΡΑ ΔΗΛΩΣΗΣ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΠΕΡΙΟΧΗ 1 2-5 6-10 >10 Αθήνα 4.7% 18.6% 27.9% 48.8% Θεσσαλονίκη 10.7% 31.1% 26.2% 32.0% Φλώρινα 20.8% 20.8% 12.5% 45.8% Κύπρος 47.4% 47.4% 5.3% Άλλες 7.3% 31.3% 22.4% 39.1% Περιοχές ΣΥΝΟΛΟ 10.8% 29.9% 22.3% 37.0% Πίνακας 6. Σειρά δήλωσης του τμήματος Δημοτικής εκπαίδευσης ανάλογα με τον τόπο μόνιμης κατοικίας ΣΕΙΡΑ ΔΗΛΩΣΗΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗ 1 2-5 6-10 >10 Αθήνα 0% 6.7% 53.3% 40% Θεσσαλονίκη 7.9% 23.7% 23.7% 44.7% Φλώρινα 20% 10% 10% 60% Κύπρος 64.3% 35.7% 0% 0% Άλλες 7.7% 27.7% 24.6% 40% Περιοχές ΣΥΝΟΛΟ 13.4% 23.9% 23.9% 38.7% Οικογενειακά χαρακτηριστικά φοιτητών Οι περισσότεροι φοιτητές προέρχονται από τετραμελείς οικογένειες με γονείς απόφοιτους δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Οι πατέρες των περισσότερων φοιτητών εργάζονται ως δημόσιοι υπάλληλοι, ενώ οι μητέρες τους είναι νοικοκυρές (πίνακες 7,8,9). Πίνακας 7. Αριθμός παιδιών οικογένειας Αριθμός Ποσοστό παιδιών οικογενειών 1 7.9% 2 64% 3 23% 4 4.4% 5 0.7% Πρακτικά Συνεδρίου, Φλώρινα 1912 2002: Ιστορία και Πολιτισμός 4
Πίνακας 8. Επάγγελμα γονέων Επάγγελμα Πατέρα Ποσοστό Επάγγελμα μητέρας Ελεύθερος 8.5% Ελεύθερη επαγγελματίας- επαγγελματίας Επιστήμονας -Επιστήμονας Δημόσιος 29.2% Δημόσια Ιδιωτικός 21.2% Ιδιωτική Ελεύθερος επαγγελματίαςτεχνίτης 20.4% Ελεύθερη επαγγελματίας - τεχνίτης Ποσοστό 2% 14.6% 15.4% 5.2% Έμπορος 6.7% Έμπορος 4.5% Εργάτης 4.2% Εργάτρια 3.7% Αγρότης 9.7% Αγρότισσα 3.2% Οικιακά 51.4% Πίνακας 9. Μορφωτικό επίπεδο γονέων Πατέρα ΠΟΣΟΣΤΟ Μητέρας Ποσοστό Αγράμματος 0% Ελεύθερη 1% επαγγελματίας -Επιστήμονας Απόφοιτος 29.8% Δημόσια 33.1% δημοτικού Απόφοιτος β/βάθμιας εκπαίδευσης 37.7% Ιδιωτική 41.8% Απόφοιτος ανώτερης εκπαίδευσης Απόφοιτος ανώτατης εκπαίδευσης Κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου Εκπαιδευτικά χαρακτηριστικά φοιτητών 17.6% Ελεύθερη επαγγελματίας - τεχνίτης 12.8% 12.2% Έμπορος 10.8% 2.8% Εργάτρια 0.5% Στη συντριπτική τους πλειοψηφία (ποσοστό 96.5%) οι φοιτητές που συμμετείχαν στην έρευνα αποφοίτησαν από δημόσια σχολεία. Οι περισσότεροι (ποσοστό 43.2%) αποφοίτησαν με βαθμό «λίαν καλώς» (πίνακας 10). Πίνακας 10. Ποσοστιαία κατανομή φοιτητών ανάλογα με το βαθμό απολυτηρίου Βαθμός απολυτηρίου Ποσοστό φοιτητών Άριστα 21.2% Λίαν Καλώς 43.2% Καλώς 34.3% Σχεδόν Καλώς 1.3% Πρακτικά Συνεδρίου, Φλώρινα 1912 2002: Ιστορία και Πολιτισμός 5
Σε ότι αφορά τη γνώση ξένων γλωσσών, οι περισσότεροι φοιτητές γνωρίζουν μια ξένη γλώσσα, ενώ ένας στους τέσσερις γνωρίζει και μια δεύτερη (πίνακας 11). Πιο συγκεκριμένα, η συντριπτική πλειοψηφία (ποσοστό 91.9%) γνωρίζει αγγλικά, ενώ σε μικρότερα ποσοστά δηλώνουν ότι γνωρίζουν γαλλικά, γερμανικά ή κάποια άλλη γλώσσα (πίνακας 12). Συνθήκες στέγασης στη Φλώρινα Πίνακας 11. Πόσες ξένες γλώσσες γνωρίζετε; Ξένες γλώσσες Ποσοστό φοιτητών Καμία 6.2% Μια 65.4% Δυο 24.9% Τρεις 3% Τέσσερις 0.5% Οι περισσότεροι από τους φοιτητές που συμμετείχαν στην έρευνα (ποσοστό 88.1%) νοικιάζουν τα σπίτια στα οποία μένουν στη Φλώρινα και μάλιστα στην πλειοψηφία τους (ποσοστό 61.6%) συγκατοικούν. Το ποσό ενοικίου που πληρώνουν όσοι μένουν μόνοι τους κυμαίνεται από 88 έως 475, ενώ το μεγαλύτερο ενοίκιο που πληρώνουν όσοι συγκατοικούν είναι 528. Μόλις το 4.8% των φοιτητών μένει στη φοιτητική εστία. Επίσης, ελάχιστοι είναι οι φοιτητές (ποσοστό 1.4% ) που κατοικούν μόνιμα σε άλλες περιοχές και μένουν σε δικό τους σπίτι στη Φλώρινα (πίνακας 12). Πίνακας 12. Συνθήκες στέγασης στη Φλώρινα ανάλογα με την περιοχή μόνιμης κατοικίας ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΣΤΕΓΑΣΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΟΝΙΜΗΣ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ Ιδιοκατοίκηση Ενοίκιο Εστία Φλώρινα 85.2% 11.1% 3.7% Άλλες περιοχές 1.4% 93.8% 4.9% Σύνολο 7.1% 88.1% 4.8% Στάσεις Απόψεις Το δεύτερο μέρος της έρευνας είχε ως στόχο την καταγραφή των απόψεων των φοιτητών για τις συνθήκες διαβίωσης στη Φλώρινα. Για το σκοπό αυτό δόθηκε μια σειρά δώδεκα προτάσεων και οι φοιτητές κλήθηκαν να εκφράσουν το βαθμό συμφωνίας τους με αυτές. Οι προτάσεις αφορούσαν τις απόψεις των φοιτητών για τις συγκοινωνίες και τις τιμές των εισιτηρίων, για την κατάσταση των σπιτιών που νοικιάζονται στους φοιτητές και τις τιμές τους, για τις συνθήκες διασκέδασης και διαβίωσης στην πόλη της Φλώρινας και για τις εγκαταστάσεις του πανεπιστημίου. Γενικά, από τις απαντήσεις των φοιτητών διαφαίνεται μια δυσαρέσκεια και αρνητική διάθεση για τα θέματα που διαπραγματεύονται οι προτάσεις. Πιο συγκεκριμένα: Οι συγκοινωνίες του νομού Φλώρινας, χαρακτηρίζονται ανεπαρκείς από τους περισσότερους φοιτητές και μάλιστα η συντριπτική πλειοψηφία τους χαρακτηρίζει υψηλές τις τιμές των εισιτηρίων (πίνακας 13). Πρακτικά Συνεδρίου, Φλώρινα 1912 2002: Ιστορία και Πολιτισμός 6
Πίνακας 13. Απόψεις για τις συγκοινωνίες (ποσοστά συμφωνίας) ΣΥΜΦΩΝΩ ΟΥΤΕ ΣΥΜΦΩΝΩ ΟΥΤΕ ΔΙΑΦΩΝΩ ΔΙΑΦΩΝΩ Οι υπεραστικές συγκοινωνίες του νομού Φλώρινας είναι 27.65% 18.77% 53.58% επαρκείς Οι αστικές συγκοινωνίες του νομού Φλώρινας είναι επαρκείς 17.53% 18.27% 64.2% Οι τιμές των εισιτηρίων είναι χαμηλές 0.74% 5.19% 94.07% Δυσαρεστημένοι εμφανίζονται οι φοιτητές και από τα σπίτια που προσφέρονται για ενοικίαση, αφού στην πλειοψηφία τους δηλώνουν ότι δυσκολεύτηκαν να βρουν σπίτι στη Φλώρινα, ότι οι τιμές των ενοικίων είναι υψηλές και ότι τα σπίτια που νοικιάζονται στους φοιτητές δεν είναι σε καλή κατάσταση (πίνακας 14). Πίνακας 14. Απόψεις για τα σπίτια που νοικιάζονται στους φοιτητές (ποσοστά συμφωνίας) ΣΥΜΦΩΝΩ ΟΥΤΕ ΣΥΜΦΩΝΩ ΔΙΑΦΩΝΩ ΟΥΤΕ ΔΙΑΦΩΝΩ Δε δυσκολεύτηκα να βρω σπίτι στη Φλώρινα 22.47% 13.83% 63.70% Τα σπίτια στη Φλώρινα προσφέρονται σε προσιτές τιμές 1.48% 10.86% 87.65% Τα σπίτια που νοικιάζονται στους φοιτητές είναι σε καλή κατάσταση 4.20% 36.79% 59.01% Ευχαριστημένοι εμφανίζονται από τις εγκαταστάσεις του πανεπιστημίου οι περισσότεροι φοιτητές, αφού σε ποσοστό 52.9% τις χαρακτηρίζουν ικανοποιητικές (πίνακας 15). Πίνακας 15. Οι εγκαταστάσεις του Πανεπιστημίου είναι ικανοποιητικές ΣΥΜΦΩΝΩ ΟΥΤΕ ΣΥΜΦΩΝΩ ΔΙΑΦΩΝΩ ΟΥΤΕ ΔΙΑΦΩΝΩ 52.59% 31.36% 16.05% Οι επόμενες απόψεις αφορούν γενικά τη διαβίωση στην πόλη της Φλώρινας. Στην πλειοψηφία τους οι φοιτητές που συμμετείχαν στην έρευνα δε φαίνονται ικανοποιημένοι από τους χώρους διασκέδασης στην πόλη της Φλώρινας, αφού δηλώνουν ότι δεν καλύπτονται οι ανάγκες τους για ψυχαγωγία. Επίσης, αρκετά μεγάλο ποσοστό πιστεύει ότι οι δημότες της Φλώρινας και οι τοπικές αρχές τους αντιμετωπίζουν απλώς ως πηγές εσόδων. Αναγνωρίζουν όμως στην πλειοψηφία τους ότι η διαβίωση στην πόλη της Φλώρινας είναι ασφαλής και οι περισσότεροι από εκείνους που εξέφρασαν άποψη, χαρακτηρίζουν όμορφη την πόλη της Φλώρινας. Τέλος, σε ότι αφορά την προσφερόμενη ιατροφαρμακευτική περίθαλψη οι περισσότεροι φοιτητές εμφανίζονται δυσαρεστημένοι (πίνακας 16). Πρακτικά Συνεδρίου, Φλώρινα 1912 2002: Ιστορία και Πολιτισμός 7
Πίνακας 16. Απόψεις για τη διαβίωση στην πόλη της Φλώρινας ΟΥΤΕ ΣΥΜΦΩΝΩ ΟΥΤΕ ΣΥΜΦΩΝΩ ΔΙΑΦΩΝΩ ΔΙΑΦΩΝΩ Οι χώροι διασκέδασης (καφέ-μπαρ, ταβέρνες, θέατρο, κινηματογράφος, κ.α.) στη Φλώρινα καλύπτουν τις ανάγκες μου 10.62% 24.44% 64.94% για ψυχαγωγία Οι δημότες της Φλώρινας και οι τοπικές αρχές μας αντιμετωπίζουν απλώς ως πηγές εσόδων 65.68% 21.98% 12.35% Όσες φορές χρειάστηκα ιατροφαρμακευτική περίθαλψη την είχα 3.38% 26.15% 70.46% σε ικανοποιητικό βαθμό Η διαβίωση στην πόλη της Φλώρινας είναι ασφαλής 51.11% 34.57% 14.32% Η Φλώρινα είναι μια όμορφη πόλη 18.31% 48.55% 33.14% Πρακτικά Συνεδρίου, Φλώρινα 1912 2002: Ιστορία και Πολιτισμός 8