Σημεία του κώδικα. Λέξεις

Ενότητα 1η 68 Δ. ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ 1. Σημειώστε στο τετράδιό σας όσο περισσότερους κώδικες μπορείτε να σκεφτείτε και τα αντίστοιχα σήματα, τα σημεία δηλαδή κάθε κώδικα. Ξεκινήστε από τους κώδικες των μαθημάτων που διδάσκεστε στο σχολείο και συνεχίστε με άλλους κώδικες που συναντάτε στη ζωή σας. Θυμήσου ότι: Κώδικας είναι κάθε σύστημα σημείων/ συμβόλων που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να μεταδοθεί ένα μήνυμα, για παράδειγμα η φυσική γλώσσα ή η γλώσσα των τυφλών. Δίνουμε στη συνέχεια κάποια ενδεικτικά παραδείγματα από κώδικες. ΑΠΑΝΤΗΣΗ Κώδικες Φυσική γλώσσα (αρχαία ελληνικά, νέα ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά) Μαθηματικά Μουσική Ζωγραφική Φωτογραφία Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας Σημεία του κώδικα Λέξεις Αριθμητικά σύμβολα Ήχοι Ζωγραφικές εικόνες Φωτογραφικές εικόνες Σήματα και πινακίδες 2. Το ρήμα επικοινωνώ προέρχεται από τη σύνθεση της πρόθεσης επί και του ρήματος κοινωνώ (επί + κοινωνώ). Μπορείτε να βρείτε άλλες λέξεις που να προέρχονται από το ρήμα επικοινωνώ; Χρησιμοποιήστε δύο από τις λέξεις που βρήκατε σε προτάσεις. Θυμήσου ότι: Σύνθετες είναι οι λέξεις εκείνες που γίνονται από δυο άλλες λέξεις, ενώνοντας τα θέματά τους. Οι λέξεις που ενώνονται για να δώσουν τη σύνθετη λέξη, λέγονται συνθετικά: πρώτο συνθετικό και δεύτερο συνθετικό, π.χ. καλός + τύχη = καλότυχος(επίθετο), κατά + βάλλω = καταβάλλω(ρήμα), κ.ά. Ρήματα σύνθετα με αρχαίες προθέσεις: υπάρχουν πολλά ρήματα σύνθετα με αρχαίες προθέσεις που έχουν διάφορες σημασίες ανάλογα με τη σημασία της ίδιας της πρόθεσης

69 Ενότητα 1η Οι αρχαίες προθέσεις που χρησιμοποιούνται στα νέα ελληνικά ως πρώτα συνθετικά στη σύνθεση λέξεων είναι οι εξής: εις, εκ (εξ), εν (εμ), προ, υπό, υπέρ, επί (εφ-), εν, συν, διά, περί, α- νά. αμφί- αμφιβάλλω αρχι- αρχιεπίσκοπος δια-(δι-) διαγώνιος, διέξοδος διχο- διχοτόμος δυσ- δυσεύρετος εισ- είσοδος εκ-(εξ-) εκφράζω, εξατμίζω εν- (εγ-, εμ-) ενήλικος, εγγραφή, εμπιστοσύνη επί- (επ-, εφ-) επιβλέπω, επεκτείνω, έφιππος ευ- ευλογία, ευτυχία ημι- ημικύκλιο ομο- ομοφωνία περι- περικυκλώνω συν-(συγ-, συλ-) σύνδεσμος, συγκρατώ, συλλαμβάνω συμ-, συρ-, συσ- συμμαζεύω,, σύρριζα, συσσωρεύω συ-, συνε- συγχωριανός, συνεπαίρνω τηλε- τηλεσκόπιο υπο-(υπ-, υφ-) υπόγειο, υπαρχηγός, υφυπουργός αει- αεικίνητος Θυμήσου ότι: Παράγωγες είναι οι λέξεις που γίνονται από άλλες λέξεις αν προσθέσουμε μια κατάληξη, π.χ. ρίζ(θέμα) α(κατάληξη) ριζ(θέμα) ώνω(παραγωγική κατάληξη), βροχ(θέμα)- ή(κατάληξη) βροχ(θέμα)-ερός(παραγωγική κατάληξη), κ.ά. Σύνθετες και παράγωγες λέξεις συνιστούν τις γνωστές ως οικογένειες λέξεων. ΑΠΑΝΤΗΣΗ επικοινωνία Παράγωγες λέξεις επικοινωνία επικοινωνιακός ή ό επικοινωνιολογικός ή ό επικοινωνιολογία επικοινωνιολόγος Σύνθετες λέξεις τηλεπικοινωνία ενδοεπικοινωνία ενδοεπικοινωνιακός ραδιοεπικοινωνία

Ενότητα 1η 70 Η επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων μπορεί να γίνει με πολλούς τρόπους: πρόσωπο με πρόσωπο, από το σταθερό ή κινητό τηλέφωνο, από το διαδίκτυο. Ο νέος καθηγητής μας είναι πολύ επικοινωνιακός, κάνει ενδιαφέρουσες ερωτήσεις και συνήθως καταλαβαίνουμε αυτά που λέει με την πρώτη. Από τη σύνθεση της πρόθεσης συν και του ρήματος κοινωνώ προέρχεται το ρήμα συγκοινωνώ. Μπορείτε να σκεφτείτε άλλες λέξεις που να προέρχονται από το ρήμα συγκοινωνώ; Θυμήσου: Οι λέξεις που προέρχονται από το ρήμα συγκοινωνώ λέγονται παράγωγες και δημιουργούνται με την προσθήκη καταλήξεων στο θέμα: συγκοινων-. Ας θυμηθούμε την πρόθεση συν-: συν + κ,γ,χ = συγ, π.χ. συν + κοπή= συγκοπή συν + μ = συμμ, π.χ. συν + μετέχω = συμμετοχή συν + ρ = συρρ, π.χ. συν + ρέω = συρροή συν + π,β,φ= συμ, π.χ. συν + πάσχω = συμπάσχω συν + γ = συγγ, π.χ. συν + γραφή = συγγραφή συν + λ = συλλ, π.χ. συν + λαμβάνω= σύλληψη συν + σ = συσς, π.χ. συν + σώμα = σύσσωμος ΑΠΑΝΤΗΣΗ Παράγωγες λέξεις συγκοινωνώ συγκοινωνία συγκοινωνιακός ή ό συγκοινωνιολογία συγκοινωνιολογικός ή ό συγκοινωνιολόγος 3. Οι πρώτες μέρες στο Γυμνάσιο πάντα προσφέρουν δυνατές συγκινήσεις στους μαθητές. Καταγράψτε τα συναισθήματα αυτών των πρώτων ημερών και συμπληρώστε τον πίνακα. Συναίσθημα: η ψυχική κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε εξαιτίας κάποιου ευχάριστου ή δυσάρεστου γεγονότος. Πώς εκφράζουμε τα συναισθήματά μας; με τη χρήση του συνδετικού ρήματος είμαι και ενός επιθέτου ή μετοχής που λειτουργεί ως κατηγορούμενο(είμαι χαρούμενος/ευτυχής/ευδιάθετος/χαρούμενος/αισιόδοξος, κ.ά.), με τη χρήση ρήματος νιώθω + ουσιαστικό(νιώθω ορ-

71 Ενότητα 1η ΑΠΑΝΤΗΣΗ γή/χαρά/λύπη, κ.ά.), με απλά ρήματα που εκφράζουν συναίσθημα(χαίρομαι/λυπάμαι/ξαφνιάζομαι, κ.ά.). ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΘΕΤΙΚΑ ΑΡΝΗΤΙΚΑ είμαι νιώθω χαρούμενος, λυπημένος, αγχωμένος, πιεσμένος, κουρασμένος, έκπληκτος, ικανοποιημένος, ζαλισμένος χαρά, λύπη, άγχος, πίεση, κούραση, έκπληξη, ικανοποίηση, ζάλη χαίρομαι, λυπάμαι, αγχώνομαι, πιέζομαι, κουράζομαι, εκπλήττομαι, ικανοποιούμαι, ζαλίζομαι Ε. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΛΟΓΟΥ [Το διαγώνισμα] (σελ. 23)

Ενότητα 1η 72 Το κείμενο 8 έχει ως πηγή ένα αυθεντικό μαθητικό κείμενο. Μας δείχνει ένα φύλλο τετραδίου για ασκήσεις Μαθηματικών ή Γεωμετρίας, καθώς βλέπουμε ότι είναι τετραγωνισμένο. Ένας μαθητής ξεκινάει να λύσει μια άσκηση Μαθηματικών, φαίνεται όμως ότι δεν μπορεί να βρει τη λύση, αφού στην προτελευταία σειρά μουτζουρώνει όλα όσα έχει γράψει. Η τελευταία σειρά σχολιάζει μάλλον την ψυχολογική του διάθεση, καθώς δείχνει έναν άνθρωπο να είναι κρεμασμένος από την τετραγωνική ρίζα της άσκησης, η οποία λειτουργεί ως βάση της κρεμάλας. [Ένα σύνθημα στον τοίχο] (σελ. 23)

73 Ενότητα 1η Το κείμενο 9 είναι μια γελοιογραφία του Στάθη από το «Πληροφοριακό Δελτίο» της ΟΛ- ΜΕ (Ομοσπονδία Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης). Παριστάνει έναν ώριμο κύριο που διαβάζει ένα σύνθημα στον τοίχο. Το σύνθημα γράφει επάνω, στα νέα ελληνικά, «Λεφτά για την παιδεία!» και αμέσως πιο κάτω, στα αρχαία ελληνικά «Εκ παιδείας άρξασθαι!», δηλαδή «Αρχίστε από την παιδεία!» Ο κύριος σχολιάζει στα λατινικά «Graeca sunt, non leguntur», για το οποίο μας δίνει τη μετάφραση ο ίδιος ο γελοιογράφος στο κάτω δεξιά μέρος της εικόνας: «Ελληνικά είναι, δε διαβάζονται». Αυτό είναι ένα πολύ παλιό λατινικό ρητό, που είχε προκύψει από τη δυσκολία που είχαν κάποιοι να καταλάβουν τα αρχαία ελληνικά. Ο ώριμος κύριος χρησιμοποιεί όμως το ρητό για να δείξει ότι δεν καταλαβαίνει, ενώ στην ουσία μάλλον δε θέλει να καταλάβει. ακούω και μιλώ 1. Το κείμενο 8 αποτελεί αυθεντικό μαθητικό γραπτό. Ποιους κώδικες χρησιμοποίησε ο μαθητής που το έγραψε; Εσείς χρησιμοποιήστε το γλωσσικό κώδικα και πείτε τι δείχνει το σκίτσο στο τέλος της άσκησης. Ποιο είναι το τελικό αποτέλεσμα των πράξεων; Θυμήσου: Κώδικας είναι κάθε σύστημα σημείων/ συμβόλων που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να μεταδοθεί ένα μήνυμα, π.χ. η φυσική γλώσσα, η γλώσσα των τυφλών(σύστημα Μπράιγ), η γλώσσα των κωφών(νοηματική), ο κώδικας των μαθηματικών, της μουσικής, κ.ά. ΑΠΑΝΤΗΣΗ Ο μαθητής χρησιμοποίησε στην αρχή της άσκησης τον κώδικα των μαθηματικών, με τα αντίστοιχα σύμβολα και αριθμούς. Στο τέλος όμως της σελίδας χρησιμοποιεί τον κώδικα της

Ενότητα 1η 74 ζωγραφικής, μετατρέποντας μάλιστα ένα μαθηματικό σύμβολο, την τετραγωνική ρίζα, στην εικόνα μιας κρεμάλας. Το τελικό αποτέλεσμα των πράξεων είναι ένα σκίτσο που απεικονίζει έναν άνθρωπο, κατά πάσα τον ίδιο το μαθητή που το ζωγράφισε, κρεμασμένο από την τετραγωνική ρίζα. Το σκίτσο μάλλον συμβολίζει την ψυχολογική κατάσταση του μαθητή, ο οποίος απέτυχε να λύσει την άσκηση, όπως φαίνεται από τη μουτζούρα αμέσως πριν, και τώρα αισθάνεται άσχημα για αυτό. 2. Δείτε το κείμενο 9. Σε ποιους κώδικες είναι γραμμένα τα συνθήματα στον τοίχο; Μπορείτε να καταλάβετε το δεύτερο σύνθημα; Σε ποιον κώδικα μιλά ο κύριος στο σκίτσο; Μπορείτε να δώσετε με λόγο το μήνυμα της γελοιογραφίας; Θυμήσου: Κώδικας είναι κάθε σύστημα σημείων/ συμβόλων που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να μεταδοθεί ένα μήνυμα, π.χ. η φυσική γλώσσα, η γλώσσα των τυφλών(σύστημα Μπράιγ), η γλώσσα των κωφών(νοηματική), ο κώδικας των μαθηματικών, της μουσικής, κ.ά. ΑΠΑΝΤΗΣΗ Και τα δύο συνθήματα στον τοίχο είναι γραμμένα στον κώδικα του γλωσσικού γραπτού λόγου, το επάνω σύνθημα όμως είναι στα νέα ελληνικά, ενώ το κάτω σύνθημα στα αρχαία ελληνικά. Το δεύτερο σύνθημα είναι γραμμένο στα αρχαία ελληνικά. Όσοι δε γνωρίζουν αρχαία ελληνικά, είναι φυσικό να μην καταλάβουν τη σημασία του. Η μετάφραση πάντως του δεύτερου αυτού συνθήματος είναι η εξής: «Από την παιδεία αρχίστε!». Ο κύριος στο σκίτσο μιλά στο γλωσσικό κώδικα αλλά στη λατινική γλώσσα. Στο σκίτσο κυριαρχούν δύο συνθήματα για την παιδεία: το πρώτο στα νέα ελληνικά, «Λεφτά για την παιδεία!» και το δεύτερο στα αρχαία ελληνικά, «Εκ παιδείας άρξασθαι!». Ο κύριος που τα κοιτάζει, λέει στα λατινικά: «Graeca sunt, non leguntur»(δηλαδή: «Ελληνικά είναι δε διαβάζονται»). Διαπιστώνει, λοιπόν, ότι δε διαβάζονται, γιατί είναι γραμμένα στα ελληνικά, μια άγνωστη στον ίδιο, γλώσσα. Το αστείο είναι ότι και ο ίδιος μιλά μια γλώσσα που δε μιλιέται πια και είναι ακατανόητη στους περισσότερους ανθρώπους. Η γελοιογραφία αυτή, όπως και κάθε γελοιογραφία, περνά μέσα από το κωμικό στοιχείο ένα βαθύτερο μήνυμα, που αφορά ένα συγκεκριμένο κάθε φορά, τομέα, τον πολιτικό, τον κοινωνικό, τον εκπαιδευτικό. Το βαθύτερο μήνυμα της γελοιογραφίας εντοπίζεται, λοιπόν, στον εκπαιδευτικό τομέα. Θέλει να τονίσει ότι η παιδεία αποτελεί ένα χώρο που έχει ανάγκη από οικονομική ενίσχυση, προκειμένου να εκσυγχρονιστεί και να μπορέσει να προσφέρει ουσιαστικά εφόδια στο

75 Ενότητα 1η νέο. Τα αιτήματά όμως αυτά, δυστυχώς, δε γίνονται κατανοητά και γι αυτό το λόγο η παιδεία παραμένει στάσιμη, χωρίς εξέλιξη. (σελ. 24) 1. Συλλέξτε στοιχεία για τις πρώτες μορφές γραφής από το βιβλίο της Ιστορίας (από την ιστορία των Ανατολικών λαών και την εποχή του χαλκού στην Ελλάδα). Παρουσιάστε στους συμμαθητές σας την ιστορία της γραφής και παραδείγματα από τα πρώτα δείγματά της. οι Σουμέριοι οι Αιγύπτιοι οι Φοίνικες μινωικός πολιτισμός γραμμική Α Οι Σουμέριοι, λαός που έμενε στη Μεσοποταμία από το 4000 π.χ., ανακάλυψαν τη σφηνοειδή γραφή. Αυτό το είδος γραφής χρησιμοποίησαν και οι λαοί που τους ακολούθησαν, όπως οι Βαβυλώνιοι. Οι Αιγύπτιοι χρησιμοποίησαν ένα άλλο είδος γραφής, τα ιερογλυφικά. Έγραφαν πάνω σε πάπυρους, αλλά και οι τοίχοι των μνημείων τους είναι γεμάτοι από ιερογλυφικά κείμενα. Οι Χετταίοι είχαν κι αυτοί γραφή, ενώ πινακίδες που βρέθηκαν στη Χαττούσα μας δίνουν ένα πλήθος ιστορικών πληροφοριών. Η μεγάλη συμβολή των Φοινίκων στην εξελικτική πορεία της ιστορίας ήταν η επινόηση ενός αλφαβήτου, το οποίο σχηματιζόταν από 22 σύμφωνα. Εξέλιξη αυτού του αλφαβήτου αποτελεί το ελληνικό αλφάβητο. Στο μινωικό πολιτισμό η ανάπτυξη του εμπορίου και η περίπλοκη διοικητική και κοινωνική οργάνωση οδήγησαν γύρω στα 1700 π.χ. στη χρήση ενός συστήματος γραφής το οποίο αρχικά έμοιαζε με τα ιερογλυφικά, όπως αποδεικνύει ο δίσκος της Φαιστού. Λίγο αργότερα άρχισε να χρησιμοποιείται ένα νέο σύστημα γραφής, η Γραμμική Α. Η γραφή ήταν συλλαβική, δηλαδή, κάθε σημείο αντιστοιχούσε σε μία συλλαβή, και υπήρξε το πρότυπο για την ανάπτυξη της μυκηναϊκής γραφής. Σημεία αυτής της γραφής έχουν βρεθεί κυρίως επάνω σε αγγεία ή χαραγμένα σε πινακίδες απογραφής εμπορευμάτων. Στην Κνωσό οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν ένα πλήθος από

Ενότητα 1η 76 γραμμική Β η προέλευση της γραμμικής Β πήλινες επιγραφές γραμμένες σε Γραμμική γραφή Β, οι οποίες χρονολογήθηκαν μετά το 1400 π.χ., περίοδο της υποτιθέμενης κατάληψης της Κρήτης από τους Μυκηναίους. Παρόμοιες επιγραφές βρέθηκαν και στη μεσσηνιακή Πύλο. Το 1952 οι Βρετανοί Μάικλ Βέντρις και Τζον Τσάντγουικ αποκρυπτογράφησαν τη γραφή των πινακίδων, τη Γραμμική Β. Τότε διαπιστώθηκε ότι η γλώσσα των πινακίδων ήταν ελληνική. Νεότερες ανασκαφές έφεραν στο φως πινακίδες με τη Γραμμική Β στη Θήβα, στις Μυκήνες, στην Τίρυνθα και στα Χανιά. Η γραφή των πινακίδων είναι συλλαβική, δηλαδή, κάθε σύμβολο αποδίδει μια συλλαβή (πο, το, ρο, μα, τι). Το ίδιο συμβαίνει και με τη Γραμμική γραφή Α της Κρήτης, η ο- ποία δεν έχει ακόμη αποκρυπτογραφηθεί. Πολλοί επιστήμονες υ- ποστηρίζουν ότι η Γραμμική γραφή Β είναι εξελιγμένη και τελειοποιημένη μορφή της Γραμμικής γραφής Α. Η προέλευση της Γραμμικής γραφής Β αποτέλεσε αντικείμενο πολλών συζητήσεων. Διαμορφώνονται δύο αντίθετες απόψεις: είτε η Γραμμική Β γεννήθηκε στην ηπειρωτική Ελλάδα και μεταφέρθηκε στην Κρήτη, είτε προήλθε από τη Γραμμική Α στην Κρήτη και αργότερα πέρασε στην Ελλάδα. Στα κείμενα των πινακίδων με Γραμμική γραφή Β καταγράφονται διάφορες οικονομικές εμπορικές δραστηριότητες των ανακτόρων που αφορούν κυρίως τη διακίνηση γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων. Έμμεσα, όμως, τα ίδια αυτά κείμενα μας δίνουν πληροφορίες για τη διοικητική οργάνωση και τη θρησκευτική ζωή του μυκηναϊκού κόσμου. Η γνώση της γραφής στα μυκηναϊκά χρόνια ήταν προνόμιο μιας ομάδας εξειδικευμένων γραφέων που εργάζονταν στα γραφεία των ανακτορικών κέντρων. Και ίσως αυτός να ήταν ο λόγος για την εξαφάνιση της γραφής μετά την πτώση των ανακτόρων, γύρω στα 1200 π.χ. 2. Γράψε μια επιστολή σε ένα φίλο σας που πηγαίνει σε άλλο Γυμνάσιο. Μοιραστείτε μαζί του τις σκέψεις και τα συναισθήματά σας από τις πρώτες μέρες στο νέο σας σχολείο. Αξιοποιήστε το λεξιλόγιο που έχετε μελετήσει στα κείμενα και τις ασκήσεις αυτής της ενότητας. Κριτήρια με τα οποία θα αξιολογηθεί το κείμενό σας: α) Πληρότητα περιεχομένου όσον αφορά σκέψεις και συναισθήματα β) Κατάλληλο ύφος φιλικό (ανάλογο με τις συνθήκες επικοινωνίας) γ) Χρήση προτάσεων που το είδος τους ταιριάζει με τις συνθήκες επικοινωνίας

77 Ενότητα 1η Πώς γράφουμε μια επιστολή; Προσφώνηση: ξεκινώ την επιστολή (για φιλικά πρόσωπα: αγαπητέ/ή, αγαπημένε/η, κ.ά., για άτομα που δεν έχουμε στενές σχέσεις: αγαπητέ/ή σεβαστέ/ή, κύριες/κυρία, αξιότιμε/η κ.ά.). Το περιεχόμενο της επιστολής διακρίνεται σε: πρόλογο(αναφέρω το λόγο που στέλνω την επιστολή), κύριο θέμα(αναλύω τις σκέψεις μου), επίλογο(ευχές, κ.ά.). Αποφώνηση: κλείνω την επιστολή(για φιλικά πρόσωπα: σε φιλώ, με αγάπη, φιλιά, κ.ά., για πρόσωπα που δε γνωρίζουμε καλά: με άπειρο σεβασμό, με πολλή εκτίμηση, κ.ά.). ΠΡΟΣΟΧΗ: Μετά το κόμμα της προσφώνησης, ξεκινάμε με κεφαλαίο γράμμα. προσφώνηση εισαγωγή θέμα: έναρξη των σχολείων το γυμνάσιο πού; το σχολείο η παρέα μου τα βιβλία Αγαπητέ Νίκο, Καιρό έχουμε να ανταλλάξουμε γράμμα, βολευτήκαμε με τα γραπτά μηνύματα και με τα τηλεφωνήματα. Αυτή τη φορά όμως έχω πολλά να σου πω και έτσι κάθισα τώρα που είναι Σαββατοκύριακο και αποφάσισα να σου γράψω. Ωραία δεν ήταν το καλοκαίρι; Γρήγορα που πέρασε όμως! Θυμάμαι τις βόλτες που κάναμε στη Χαλκιδική όταν ήρθες διακοπές με τους δικούς σου, τα μπάνια, τις βουτιές, και μια χαίρομαι, μια στενοχωριέμαι. Θα με ρωτήσεις γιατί στενοχωριέμαι. Ξεκίνησαν τα σχολεία Νίκο! Συγκρίνεται το κέντρο της Θεσσαλονίκης με τις παραλίες της Χαλκιδικής; Ξεκίνησα να πηγαίνω σε ένα Γυμνάσιο που βρίσκεται λίγο πιο πάνω από το σπίτι μου, στην οδό Ολυμπιάδος, οπότε δε χρειάζεται να παίρνω λεωφορείο, ούτε να με πηγαίνει ο πατέρας μου με το αμάξι. Η Ολυμπιάδος όμως έχει πολλή φασαρία αυτήν την περίοδο, γιατί γίνονται έργα στο δρόμο και πρέπει να προσέχω συνεχώς μήπως σκοντάψω και πέσω. Το σχολείο είναι αρκετά μεγάλο και έχει πολλούς μαθητές, εγώ όμως έχω γνωρίσει μόνο τα παιδιά της τάξης μου. Δε μιλάω το ίδιο με όλους, κάποια αγόρια είναι πολύ κλεισμένα στον εαυτό τους και τα κορίτσια κάνουν παρέα μόνο μεταξύ τους λες και μας φοβούνται. Πολλή παρέα κάνω με δύο αγόρια, τον Κώστα και το Μιχάλη, αύριο έχουμε κανονίσει να πάμε και για μπάσκετ. Λένε ότι φέτος άλλαξαν τα βιβλία στο Γυμνάσιο και ότι αυτά που πήραμε είναι καλύτερα από τα προηγούμενα και πιο σύγχρονα. Δεν ξέρω, εγώ Α Γυμνασίου πηγαίνω, οπότε δεν πρόλαβα τα προηγούμενα βιβλία για να ξέρω πώς ήταν. Πάντως

Ενότητα 1η 78 ευχή επίλογος αποφώνηση δε δυσκολεύομαι πολύ με το διάβασμα, ούτε χρειάζομαι πολύ χρόνο στη μελέτη. Σε ζάλισα με τα δικά μου, πώς είσαι εσύ; Κάνει καλό καιρό στην Καλαμάτα, πηγαίνετε ακόμα για μπάνιο; Πες μου και εσύ για το νέο σου σχολείο, πώς τα πας με τα παιδιά και τους καθηγητές, αν δυσκολεύεσαι. Ελπίζω πάντως να μη σου φάνηκε πολύ απότομη η αλλαγή από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο! Φίλησέ μου τη μητέρα και την αδερφή σου. Περιμένω νέα σου, μη με ξεχάσεις! Να περνάς καλά, Νίκος Διαθεματική εργασία Χωριστείτε σε ομάδες και φωτογραφίστε χώρους του σχολείου σας. Φτιάξτε ανάλογα σήματα που θα μπορούσαν να συνοδεύσουν χώρους που απεικονίζονται στις φωτογραφίες. Στη συνέχεια ταξινομήστε το υλικό που θα συγκεντρώσετε σε κατηγορίες (π.χ. εσωτερικοί εξωτερικοί χώροι) Τέλος γράψτε σε κάθε φωτογραφία μια λεζάντα στην οποία να περιγράφετε σύντομα και να σχολιάζετε ό,τι εικονίζεται στη φωτογραφία. Εφόσον πρόκειται για ομαδική εργασία, σίγουρα η κάθε ομάδα θα αναλάβει ένα τμήμα της εργασίας. Δηλαδή: Η πρώτη ομάδα θα φωτογραφήσει το κτίριο του σχολείου και τους εξωτερικούς του χώρους(το προαύλιο, τα γήπεδα ποδοσφαίρου, βόλεϊ, μπάσκετ, τα φυτά, τα δέντρα, κ.ά.), Η δεύτερη ομάδα θα φωτογραφήσει τις αίθουσες διδασκαλίας(αίθουσα πληροφορικής, μουσικής, εργαστήρια Φυσικής Χημείας, κ.ά.), Η τρίτη ομάδα θα φωτογραφήσει άλλους εσωτερικούς χώρους(διαδρόμους, βιβλιοθήκη, κυλικεία, κ.ά.). Σας δίνουμε κάποια από τα σήματα που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε, βάζοντας τις αντίστοιχες λεζάντες σχόλια κάτω από την καθεμία.

79 Ενότητα 1η (Τα σήματα έχουν αντληθεί από την ηλεκτρονική διεύθυνση: www.sis.gr/tree/products. Ας θυμηθούμε τι μάθαμε σε αυτήν την ενότητα - Επικοινωνία είναι η ανταλλαγή μηνυμάτων μεταξύ πομπού και δέκτη. - Για να επιτευχθεί επικοινωνία χρειάζεται ένας κοινός κώδικας. - Η γλωσσική επικοινωνία επηρεάζεται από τις συνθήκες επικοινωνίας. Υπάρχουν διάφορα είδη προτάσεων: α) Ανάλογα με τα συστατικά τους: πρόταση: απλή, επαυξημένη, ελλειπτική β) Ανάλογα με τη σημασία τους: πρόταση: αποφαντική, ερωτηματική, προστακτική, επιφωνηματική Κάντε τις σωστές αντιστοιχίσεις: αποφαντικές ερωτηματικές επιφωνηματικές ερωτηματικό θαυμαστικό τελεία προστακτικές