ΕΠΕΑΕΚ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ Τ.Ε.Φ.Α.Α.ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ - ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΚΕ 0213 «Χιονοδρομία ΙΙΙ» 11η Διάλεξη: «Πρώτες Βοήθειες στην Χιονοδρομία» First Aid in Skiing Δρ. Κουθούρης Χαρίλαος, Επίκουρος Καθηγητής
Σε αυτή την θεματική ενότητα οι φοιτητές θα ενημερωθούν για : Τα προβλήματα που μπορούν να αντιμετωπίσουν σε ένα χιονοδρομικό κέντρο. Τις ενέργειες που πρέπει να κάνουν σε περίπτωση: Λιποθυμίας, Αιμορραγίας, Δύσπνοιας Υποθερμίας. Πτώσης σε παγωμένα νερά κλπ Επίσης ότι η περίπτωση να βρεθούν για ένα διάστημα αβοήθητοι με μαθητές στην πίστα, δεν είναι απίθανο γεγονός Την στρατηγική που πρέπει να ακολουθήσουν σε περίπτωση έκτακτου περιστατικού.
Πρώτες βοήθειες σε χιονοδρομικό κέντρο Είναι ανάγκη όλοι οι χιονοδρόμοι να γνωρίζουμε πώς θα προσφέρουμε τις πρώτες βοήθειες στον εαυτό μας ή σε κάποιον άλλον που έπαθε ατύχημα στην χιονοδρομική πίστα, γιατί όσες χαρές και απολαύσεις μας χαρίζει το χιόνι, τόσες δυσάρεστες εκπλήξεις μας επιφυλάσσει. Παρακάτω υπάρχουν οδηγίες που θα μας καθοδηγήσουν βήμα προς βήμα πως να προσφέρουμε Πρώτες Βοήθειες στην χιονοδρομική πίστα
Προτεραιότητες στις ενέργειες που θα κάνετε: Περνάτε άσχημες στιγμές, γεμάτες αγωνία, όταν δεν ξέρετε ποια θα πρέπει να είναι η πρώτη σας ενέργεια. Το θύμα κάποιου ατυχήματος χρειάζεται συχνά πολλαπλή βοήθεια,γιατίτυχαίνειναέχειπάθειπερισσότερεςαπόμία βλάβες. Ακόμη,είναι δυνατόν να μην έχετε ξεκάθαρη αντίληψη για τη φύση μερικών κακώσεων,επειδή το θύμα μπορεί να είναι ένα πολύ μικρό παιδί που δεν μπορεί να δώσει εξηγήσεις ή ένας ενήλικος που βρίσκεται ή σε αφασία ή σε κατάσταση πανικού ή σε σύγχυση. Ακόμη μπορεί να είστε σε δύσκολες καιρικές συνθήκες, χιονοθύελλα, χαμηλή ορατότητα, εκτός πίστας, σε ένα γκρεμό κλπ. Αντιμετωπίσετε τις καταστάσεις αυτές τηρώντας τις προτεραιότητες
1. Ζητήστε βοήθεια ή συμπαράσταση Καλέστε βοήθεια,πριν κάνετε οτιδήποτε άλλο. Αν στον τόπο του ατυχήματος, στην πίστα, βρίσκονται και άλλοι που μπορούν να σας συμπαρασταθούν,έχετε τη δυνατότητα ενώ εσείς θα καταγίνεστε με τις πρώτες βοήθειες, το άλλο άτομο να ειδοποιήσει. Σε περίπτωση που δεν υπάρχει άλλος ή δεν έχετε εμπιστοσύνη σε άλλους, ΠΡΩΤΑ να φροντίστε τον τραυματία (σκεπάστε τον με μία αλουμινοκουβέρτα εάν έχει τις αισθήσεις του) και στην συνέχεια κινηθείτε για βοήθεια. Εάν δεν έχει τις αισθήσεις του δεν τον εγκαταλείπετε!!! Συνεχίζετε συνεχώς με τεχνικές καρδιοπνευμονικής αναζωογόνηση (φιλί της ζωής). ΜΗΝ ΧΑΝΕΤΕ ΧΡΟΝΟ Δώστε αμέσως τις πρώτες φροντίδες, γιατί οι καταστάσεις που απειλούν τη ζωή δεν περιμένουν. Ταυτόχρονα ψάξτε για βοήθεια.
2. Ελέγξτε μήπως κινδυνεύετε και εσείς Αποφύγετε να γίνετε ένα δεύτερο θύμα. Κίνδυνος να παγώσετε.,κίνδυνος να πέσει ένας άλλος χιονοδρόμος επάνω σας, εάν είστε σε στενό ή επικίνδυνο μέρος της πίστας. Επίσης σε περίπτωση «χιονοστιβάδας» ελέγξετε επιμελώς το μέρος που παραμένετε για την παροχή βοήθειας. Πρέπει να φροντίσετε να αποφύγετε αυτούς τους κινδύνους,πριν να σπεύσετε να βοηθήσετε κάποιον άλλον. Αν υπάρχουν τέτοιοι κίνδυνοι μην πανικοβάλλεστε.
3. Κοιτάξτε αν κινδυνεύει το τραυματισμένο άτομο Αν αντιληφθείτε εξωτερικούς κινδύνους, πρέπει να μεταφέρετε τον τραυματία ή τον ασθενή σε ασφαλές μέρος,εφόσον η μεταφορά δεν εγκυμονεί κινδύνους. Αν η μετακίνηση είναι αδύνατη, δώστε σύντομες πρώτες βοήθειες για εξαιρετικά επείγουσες συνθήκες. Και άλλοι κίνδυνοι,συναφείς με τους τραυματισμούς,επιβάλλουν να μη μετακινηθεί το θύμα. Παραδείγματος χάριν, δε θα πρέπει να μετακινήσετε κάποιον με πιθανό τραύμα στη ράχη ή τον αυχένα. Προστατεύστε το θύμα όσο είναι δυνατόν. Μην το μετακινείτε, εκτός αν είναι απόλυτη ανάγκη.
4.Αν έχετε λάβει ειδική εκπαίδευση στις πρώτες βοήθειες, ελέγξτε την κατάσταση του θύματος και βοηθήστε το αμέσως. Πρώτα ελέγξτε την αναπνοή. Αν ένα άτομο δεν αναπνέει ή δεν μπορεί να αναπνεύσει εξαιτίας πνιγμονής, ξαναδώσετε του την αναπνοή, πριν προχωρήσετε σε οτιδήποτε άλλο. Κινδυνεύει να πεθάνει από ασφυξία.
Έπειτα, ελέγξτε το σφυγμό Αν κάποιος αναπνέει, θα έχει πάντα παλμούς στην καρδιά, αν όμως δεν αναπνέει,η καρδιά του μπορεί να έχει σταματήσει. Αν έχετε εκπαιδευτεί, δοκιμάστε να τον αναζωογονήσετε με το φιλί της ζωής ή με μαλάξεις στο στήθος.
Η τρίτη άμεση απειλή για τη ζωή είναι η σοβαρή αιμορραγία Η αιμορραγία μπορεί να είναι εσωτερική ή εξωτερική. Ειδικά στην χιονοδρομία η εσωτερική αιμορραγία λόγω κρούσης με αντικείμενα (δένδρα, βράχια) είναι πιθανή. Αντιμετωπίστε την αιμορραγία αφού ελέγξετε προηγουμένως ότι η αναπνοή και ο σφυγμός υπάρχουν, δηλαδή ο οργανισμός λειτουργεί.
5. Ζητήστε ιατρική βοήθεια και ελέγξετε όσο μπορείτε την καταλληλότερη. Η καλύτερη βοήθεια που μπορείτε να ζητήσετε σε μία χιονοδρομική πίστα είναι ο συνδυασμός της παρουσίας, ιατρού και χιονοστρωτήρα για την μεταφορά. Οποιοδήποτε σοβαρός τραυματισμός (κάταγμα άκρων ή αυχένα) είναι αποστολή μόνον για το ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό ενός χιονοδρομικού κέντρου. Εάν δεν μπορούν να προσφερθούν επί τόπου πρώτες βοήθειες πρέπει τουλάχιστον να εξασφαλισθεί ασφαλής μεταφορά του πάσχοντος στην βάση της πίστας.
Όταν ειδοποιείτε: Αναφέρετε με σαφήνεια το πρόβλημα Βεβαιωθείτε ότι δώσατε να καταλάβουν ότι πρόκειται για επείγουσα ανάγκη Προσδιορίστε με δυνατόν ακρίβεια το σημείο της πίστας που βρίσκεστε και πως θα σας βρουν Κρατήστε χρονοδιάγραμμα του περιστατικού, και το είδος των προβλημάτων που αντιμετωπίζετε. Καθ όλητηνδιάρκειατηςδιάσωσηςήπαροχήςπρώτων βοηθειών, προσέξετε να μην πάθετε «υποθερμία». Μην δίνετε μην βγάζετε ρούχα δικά σας ή γάντια ή σκούφο, υπάρχει κίνδυνος να πεθάνετε και εσείς!!!!!!
6. Περίθαλψη επείγουσες καταστάσεις Ο κατάλογος που ακολουθεί περιλαμβάνει σοβαρές περιπτώσεις που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν όσο το δυνατόν ταχύτερα - πριν φτάσει βοήθεια στην πίστα:
7.Αντιμετωπίσετε ή προλάβετε το σοκ Κατάγματα οστών, διαστρέμματα ή εξαρθρώσεις Όταν μια σοβαρή αρρώστια ή τραυματισμός καταβάλει τις αντιστάσεις του οργανισμού,είναι πιθανό να προκληθεί σοκ. Πρόκειται για ξαφνική και μεγάλη πτώση της αρτηριακής πιέσεως, με αποτέλεσμα ο εγκέφαλος και άλλα ζωτικά όργανα να μην αιματώνονται όσο πρέπει. Το σοκ μπορεί να αντιμετωπιστεί με επιτυχία,μόνονόταντεθεί υπό έλεγχο η αιτία που το προκάλεσε [αιμορραγία, δηλητηρίαση κλπ]είναι σημαντικό να διαγνώσουμε και να αντιμετωπίσουμε το σοκ γιαναπρολάβουμε επαπειλούμενες καρδιοαναπνευστικές επιπλοκές.
Προσοχή Ενώ θα περιμένετε ιατρική βοήθεια, ανασηκώστε τα πόδια του θύματος. Γυρίστε το σώμα στο πλάι, αν κάνει εμετό. Αν το σοκ είναι αποτέλεσμα ατυχήματος. Υποθέστε ότι υπάρχουν κακώσεις στον αυχένα ή τη ράχη και γυρίστε τον τραυματία στο πλάι, με προσοχή, χωρίς να λυγίσετε ή να στρίψετε τον αυχένα ή τη ράχη.
ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ Άμεση Πίεση Καλύψτε την επιφάνεια της πληγής με χοντρό επίδεσμο από καθαρό πανί. Μια διπλωμένη γάζα,μια καθαρή πετσέτα, κομμάτια από πουκάμισο ή σεντόνι -καθαρά πάντα-αποτελούν χρήσιμο υλικό. Για να σταματήσει η αιμορραγία και να ελαττωθεί το πρήξιμο,χρησιμοποιήστε πάγο ή κρύο νερό στον επίδεσμο. Αν δεν έχετε καθαρό πανί, χρησιμοποιήστε τα χέρια σας-αφού βέβαια τα πλύνετε πρώτα, αν είναι δυνατόν. Πιέστε σταθερά την πληγή επί δέκα λεπτά χωρίς να χαλαρώσετε την πίεση..
Χωρίς να παύσετε να πιέζετε, φροντίστε ώστε το τραυματισμένο μέρος να βρίσκεται ψηλότερα από το επίπεδο της καρδιάς του τραυματία. Ίσως χρειαστεί να αλλάξετε τη θέση του τραυματία Όταν σταματήσει η αιμορραγία, στερεώστε καλά τον επίδεσμο. Αν η επίδεση έγινε σε κάποιο από τα άκρα,ελέγχετε πότε-πότε το σφυγμό πιο κάτω από το τραύμα..αν δεν ακούτε σφυγμό χαλαρώστε λίγο τον επίδεσμο. Αν η αιμορραγία συνεχίζεται, ίσως δεν πιέζετε αρκετά, πιέστε λοιπόν περισσότερο. Αν αιμορραγεί χέρι ή πόδι και η αιμορραγία δεν σταματά, χρησιμοποιήστε αιμοστατική περίδεση [τουρνικέ
Εσωτερική Aιμορραγία Μετά από τραυματισμό από κρούση σε βράχο ή δένδρο, ή στους πυλώνες του αναβατήρα, τα παρακάτω συμπτώματα αποτελούν ενδείξεις εσωτερικής αιμορραγίας. Βήχας με αφρώδες κόκκινο αίμα.εμετός με κόκκινο ή καφέ -σκούρο υλικό.κόπρανα με αίμα ή καστανόχρωμα ούρα. Αν το άτομο έχει χάσει τις αισθήσεις του,κάνει εμετό ή έχει αίματα στο στόμα ή γύρω απ αυτό,ξαπλώστε το στο πλευρό και φροντίστε ώστε να μπορεί να αναπνέει ελεύθερα. Σε κάθε άλλη κατάσταση,ξαπλώστε τον άνθρωπο ανάσκελα με τα πόδια του ανυψωμένα κατά 20-30 εκ. Ζητήστε αμέσως βοήθεια
ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ Δύσπνοια Για οποιαδήποτε δύσπνοια ακολουθήστε τις παρακάτω οδηγίες όσο το δυνατόν πιο γρήγορα,είτε έχουν εμφανιστεί,είτε όχι επικίνδυνα συμπτώματα καρδιοπάθειας. 1 Προσδιορίστε την ηλικία του ασθενούς και παρατηρήστε αν φαίνεται, γενικά υγιής. 2 Πληροφορηθείτε αν ο ασθενής έχει ιστορικό καρδιοπάθειας ή πνευμονοπάθειας,και αν παίρνει φάρμακα για την καρδιά. 3 Βοηθήστε τον ασθενή [α] να καθίσει ή [β] να ξαπλώσει με ανασηκωμένο το στήθος [αφήστε τον να διαλέξει την πιοάνετηαπότιςδύοστάσεις] Ξεσφίξτε το κολάρο ή τη γραβάτα του, τις μπότες του σκι. Προσπαθήστε να τον καθησυχάσετε,γιαναηρεμήσει.
Αναπνευστικά, Δύσπνοια.. 4. Αν ο ρυθμός της αναπνοής του πάσχοντος μετά την αποκατάσταση της ηρεμίας του, επιβραδύνεται, αν δεν υπάρχουν συμπτώματα όπως πόνος στο στήθος, εφίδρωση κλπ.και αν όλες οι ενδείξεις οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η δύσπνοια οφείλεται σε ανησυχία ή στρες,τότε το πιθανότερο είναι ότι πρόκειται για κοινό άγχος.το φαινόμενο αυτό είναι πιο συνηθισμένο σε νεαρά άτομα. 5. Κατεβάστε τον σε χαμηλότερο υψόμετρο. 6. Αν ο ρυθμός της αναπνοής δεν επιβραδύνεται, μολονότι ο ασθενής έχει ηρεμήσει τότε κατά πάσα πιθανότητα η δύσπνοια αποτελεί σύμπτωμα καρδιοπάθειας ή πνευμονοπάθειας.
ΑΠΩΛΕΙΑ ΑΙΣΘΗΣΕΩΝ Όταν ένας άνθρωπος βρεθεί με χαμένες τις αισθήσεις του. Αν χρειαστεί να βοηθήσετε κάποιον που έχει χάσει τις αισθήσεις του, ακολουθήστε με τη σειρά, χωρίς καθυστέρηση, τις ενέργειες που υποδεικνύουμε. Βεβαιωθείτε ότι έχει χάσει τις αισθήσεις του. Δώστε του μερικά σταθερά χτυπηματάκια στον ώμο και φωνάξτε του ''.Είσαι καλά.αν δεν απαντήσει, καλέστε βοήθεια- όταν είστε δύο άτομα, μπορείτε να βοηθήσετε πιο αποτελεσματικά. Ελέγξτε την αναπνοή Αποκαταστήσετε την αναπνοή,αν έχετε εκπαιδευτεί κατάλληλα στην καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση. Ζητήστε αμέσως ιατρική βοήθεια. Κοιτάξτε για Τραύματα.
ΠΑΡΑΤΕΤΑΜΕΝΗ ΕΚΘΕΣΗ ΣΤΟ ΚΡΥΟ Υποθερμία[Χαμηλή θερμοκρασία του σώματος] Η παρατεταμένη παραμονή στο ύπαιθρο με κρύο καιρό μπορεί να κατεβάσει ολοκληρωτικά τη θερμοκρασία του σώματος και να προκαλέσει κίνδυνο για τη ζωή. Ακόμη και σε λιγότερο ακραίες περιπτώσει; μπορεί να προκληθεί υποθερμία σε παιδιά και σε ηλικιωμένους ή σε άτομα που κάνουν χρήση ή κατάχρηση οινοπνευματωδών ποτών και ναρκωτικών,επίσης σε άτομα με καρδιοαγγειακές ή νευρολογικές ανωμαλίες.
Συμπτώματα υποθερμίας Παραμονή στο ύπαιθρο με κρύο καιρό, ιδρωμένος, βυθισμένος στο παγωμένο νερό ή σε παραμονή σε υποθερμαινόμενα δωμάτια χιονοδρομικών κέντρων Ο ασθενής δεν έχει ρίγη ούτε ' αίσθηση κρύου' [και τα δύο μπορεί να σταματήσουν, όταν η θερμοκρασία του σώματος πέσει κάτω από τους 32ο c] Yπνηλία και εξασθένηση Δέρμα χλωμό,μελανό ή ζωηρό ρόδινο ή πρησμένο Διαταραχή στην ομιλία και παραζάλη Απώλεια αισθήσεων και ακαμψία των μυών
Κρυοπαγήματα Οι εξαιρετικά χαμηλές θερμοκρασίες μπορεί να παγώσουν μέρη του σώματος που είναι εκτεθειμένα ή έχουν φτωχή κυκλοφορία,κυρίως τα δάχτυλα των χεριών και των ποδιών,τη μύτη και τ' αυτιά Η κατάσταση γίνεται ακόμη χειρότερη,αν τα γάντια και τα ρούχα μας είναι υγρά κι ακόμα, αν φυσούν ισχυροί άνεμοι. Καθώς επαναθερμαίνεται ο παγωμένος ιστός μπορεί να πρηστεί, να βγάλει φουσκάλες και να αλλάξει χρώμα. Σ' αυτές τις περιπτώσεις χρειάζεται άμεση ιατρική περίθαλψη.
Συμπτώματα κρυοπαγήματος Το δέρμα γίνεται κόκκινο και πονάει [στο αρχικό στάδιο του κρυοπαγήματος] Το δέρμα ασπρίζει ή γίνεται διάστικτο, σφιχτό,κηρώδες και μουδιάζει [όταν το πάγωμα είναι βαθύτερο] Φουσκάλες Αν εμφανιστεί κάποιο απ' αυτά τα συμπτώματα,κάντε τα εξής; 1.Τοποθετήστε το κρυοπαγημένο μέλος κάτω από τα ρούχα, κοντά στο σώμα του θύματος,για να ζεσταθεί ή τυλίξτε το με όποιο ρούχο βρείτε μπροστά σας.βάλτε γρήγορα τον παθόντα σε κλειστό χώρο.
2.Τοποθετήστε το κρυοπαγημένο μέλος [ ή τα μέλη] σε χλιαρό,όχι ζεστό νερό. Μετρήστε τη θερμοκρασία του νερού με θερμόμετρο,θα πρέπει να είναι 40-42ο[.Αν δεν έχετε ζεστό νερό,κρατήστε το μέλος [ ή ταμέλη] τυλιγμένα σε ζεστά ρούχα. Αφαιρέστε δακτυλίδια ή άλλο κοσμήματα και τα ρούχα που σφίγγουν το σώμα. 3.Όταν το κρυοπαγημένο μέλος πάρει χρώμα ρόδινο και αρχίσειναυποχωρείτομούδιασμα,σταματήστε την επαναθέρμανση.καλύψτε τις σπασμένες φουσκάλες με αποστειρωμένες γάζες ή καθαρά πανιά και βάλτε επίσης γάζες ή πανιά ανάμεσα στα δάχτυλα των χεριών ή των ποδιών. 4.Ζητήστε αμέσως ιατρικά βοήθεια. Ενώ θα περιμένετε το ασθενοφόρο ή θα είστε στο δρόμο για τον πλησιέστερο σταθμό Πρώτων Βοηθειών,κρατήστε το κρυοπαγημένο μέλος τυλιγμένο,για να αποφύγετε το ξαναπάγωμα.
ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΝΕΡΟ Διάσωση από πτώση σε παγωμένο νερό Στην χιονοδρομία είναι όχι συχνό φαινόμενο, αλλά αρκετά πιθανό (ιδίως την Άνοιξη) να έχουμε πτώση σε ρήγμα πάγου, ή σπάσιμο με τα σκι μιάς παγωμένης επιφάνειας και βύθιση. Εάν κάποιος έπεσε σε άνοιγμα που δημιουργήθηκε σε λεπτό στρώμα πάγου,προτρέψτε τον να μη προσπαθήσει να σκαρφαλώσει για να βγει.θα πρέπει να στηριχτεί με τους αγκώνες του στον πάγο,ενώ εσείς θα χρησιμοποιείτε την ασφαλέστερη μέθοδο για να τον πλησιάσετε. Μην εγκαταλείψετε τις προσπάθειες για την αναζήτηση ατόμου που χάθηκε σε παγωμένα νερά, για μια και πλέον,ώρα. Ο άνθρωπος μπορεί να ανανήψει εντελώς, ακόμη κι αν έχει παραμείνει επί 1 ώρα σε παγωμένο νερό. Εξακολουθήστε να τον αναζητάτε, ενώ κάποιος άλλος θα καλεί βοήθεια.
Πλησιάστε το θύμα με ασφάλεια Α. Αν είναι δυνατόν,πλησιάστε το θύμα από την ακτή με το χέρι σας ή προτείνετε του για να πιαστεί ένα κλαδί,ένα μαντίλι του λαιμού ή σκοινί Β. Αν δεν μπορείτε να τον βοηθήστε από τη στεριά,συρθείτε πιο κοντά, πάνω σε κινητή σκάλα ή σανίδα, που θα την κρατεί κάποιος από τη στεριά. Αν δεν έχετε κανένα εξοπλισμό.σχηματίστε ανθρώπινη αλυσίδα από την ακτή. Ξαπλώστε μπρούμυτα πάνω στον πάγο με τα χέρια και τα πόδια απλωτά, γιανακατανέμεται το βάρος σας σε μεγαλύτερη επιφάνεια.
Σύρετε το θύμα επάνω στον πάγο Μόλις πιάστε το θύμα, σύρτε το με την κοιλιά του επάνω στον πάγο. Αν δοκιμάσει να σηκωθεί μπορεί να ξανασπάσει ο πάγος και να βρεθεί πάλι στο νερό. Ζητήστε από κάποιον να καλέσει ιατρική βοήθεια.
TΟ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΠΡΩΤΩΝ ΒΟΗΘΕΙΩΝ Το Φαρμακείο Πρώτων Βοηθειών πρέπει να περιέχει : Ηλεκτρικό Φακό Μπλοκάκι και στυλό Σαπούνι Τριγωνικοί επίδεσμοι ή καθαρό πανί για επιδέσμους Πετσέτες για διάφορες χρήσεις Κουβέρτα (aloyminium) για ζεστασιά σε περίπτωση σοκ ή υποθερμίας Πλαστικά ποτήρια Baby oil Νάρθηκες Κονιάκ
Σχετική βιβλιογραφία Mittermaier R., Neureuther C. (1986). Skiing. GmbH, Germany. Samuel J. (1982). Ski Sunday. British Braodcasting Corporation, England. FIRST AID by JOHNSON & JOHNSON WILDERNESS MEDICINE by Wm. Forgey, MD GUIDE TO WILDERNESS MEDICINE by Eric A Weiss
Θέματα προς συζήτηση Μελετήστε τις ενέργειες που θα κάνετε όταν στην τελευταία κατάβαση στο βουνό και ενώ ο καιρός κλείνει, βρεθείτε με μία ομάδα 7 μαθητών σας (8-10 χρόνων) σε μία δύσκολη και απομονωμένη πίστα του κέντρου και ένας μαθητής σας παρουσιάσει συμπτώματα «υποθερμίας».
Επίλογος Η χιονοδρομία κατάβασης συνήθως γίνεται σε οργανωμένο χώρο που ονομάζεται χιονοδρομικό κέντρο. Σε κάθε περίπτωση όμως η δράση του σκι γίνεται στο βουνό και μάλιστα χειμώνα με χιόνια και πολλές φορές με δύσκολες καιρικές συνθήκες. Στατιστικά τότε είναι που γίνονται και τα περισσότερα ατυχήματα. Χιονοδρόμοι & δάσκαλοι λοιπόν καλόν είναι να είναι προετοιμασμένοι και εκπαιδευμένοι να αντιμετωπίσουν πιθανές δύσκολες καταστάσεις.