Αγροτικά Μθχανιματα & Ανταγωνιςτικότθτα Πρωτογενοφσ Σομζα

ΙΓΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΔΡΔΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH Αγροτικά Μθχανιματα & Ανταγωνιςτικότθτα Πρωτογενοφσ Σομζα 18/4/2011 Άγγελοσ Σςακανίκασ Τπεφκυνοσ Ερευνϊν ΙΟΒΕ Νίκοσ Βεντοφρθσ Ερευνθτικόσ υνεργάτθσ ΙΟΒΕ

Ανάγκθ αναδιάρκρωςθσ του αναπτυξιακοφ μοντζλου τθσ οικονομίασ... Ανάπτυξθ με βάςθ τθν κατανάλωση (90% του ΑΕΠ vs. 78% του ΑΕΠ ςτθν ΕΗ) Περιορισμένες εξαγωγές (22% του ΑΕΠ vs. 38% του ΑΕΠ ςτθν ΕΗ) Εξαγωγζσ +10% ΑΕΠ ανάγκθ για αναδιάρκρωςθ του αναπτυξιακοφ προτφπου Κατανάλωςθ -10% ΑΕΠ Δομι ΑΕΠ (μ.ο. 2000-2010) Σελικι Κατανάλωςθ (% ΑΕΠ) Επενδφςεισ (% ΑΕΠ) Εξαγωγζσ (% ΑΕΠ) Ειςαγωγζσ (% ΑΕΠ) ΕΗ-17 77,7% 20,7% 38,0% 36,4% Βζλγιο 75,0% 21,4% 79,0% 75,4% Γερμανία 77,4% 18,0% 40,5% 35,9% Εςκονία 73,6% 30,5% 73,5% 77,8% Ιρλανδία 64,1% 22,4% 88,5% 74,8% Ελλάδα 90,6% 20,7% 22,0% 33,4% Ιςπανία 76,4% 27,6% 26,6% 30,5% Γαλλία 80,4% 20,2% 26,3% 26,8% Ιταλία 79,2% 20,7% 26,5% 26,4% Κφπροσ 83,8% 19,3% 48,1% 51,2% Λουξεμβοφργο 52,4% 20,9% 160,1% 133,3% Μάλτα 84,3% 18,5% 82,4% 85,2% Ολλανδία 72,9% 19,9% 70,2% 63,0% Αυςτρία 73,2% 22,6% 52,7% 48,5% Πορτογαλία 85,1% 23,7% 29,4% 38,2% λοβενία 74,0% 26,8% 60,3% 61,1% λοβακία 76,9% 26,3% 76,8% 80,0% Φινλανδία 73,8% 20,5% 41,9% 36,1% ουθδία 74,8% 18,2% 48,2% 41,2% Θν. Βαςίλειο 86,0% 16,7% 27,3% 29,9% Πηγή: Eurostat 2

...με ςκοπό τθν ενίςχυςθ τθσ ανταγωνιςτικισ κζςθσ τθσ χϊρασ. IMD: 46 θ κζςθ το 2010 (ανάμεςα ςε 58 χϊρεσ). 37 θ κζςθ το 2004, 42 θ το 2008, 52 θ όμωσ το 2009 Παγκόσμιο Οικονομικό Forum: 89 θ κζςθ το 2010 (ανάμεςα ςε 139 χϊρεσ). 71 θ κζςθ το 2009, 35 θ το 2004 10,0% 5,0% 0,0% -5,0% -10,0% -15,0% Ζλλειμμα ςτο ιςοηφγιο τρεχουςϊν ςυναλλαγϊν (% ΑΕΠ) 7,6% 6,5% 6,7% 4,7% 5,1% 4,9% Γερμανία 2,0% Ιρλανδία -0,6% -2,1% Ευρωηϊνθ -3,0% Ιταλία Ιςπανία -6,5% -6,5% -5,5% Πορτογαλία -7,2% -5,8% -7,7% -7,6% Ελλάδα -11,3% -11,1% -10,6% -14,4% -14,8% -20,0% Doing Business Report (Παγκόςμια 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010* 2011* Σράπεηα): 109 θ κζςθ ανάμεςα ςε Πηγή: Eurostat 183 χϊρεσ το 2010. 96 θ κζςθ το 2008 3

θμαςία πρωτογενοφσ τομζα Παρά τη ςημαντική πτώςη του μεριδίου του πρωτογενοφσ τομζα ςτην ακαθάριςτη αξία παραγωγήσ κατά 5,2 ε.μ. την περίοδο 1995-2008... υμμετοχι πρωτογενοφσ τομζα ςτο ΑΕΠ 12% 10% 11% 10% 9% Ελλάδα Ευρωπαϊκι Ζνωςθ...ο πρωτογενισ τομζασ ςτθν Ελλάδα ςυνειςφζρει υψθλότερα ςτθ διαμόρφωςθ του ΑΕΠ ςε ςχζςθ με λοιπι ΕΕ (~4% ζναντι ~1,6) 8% 6% 4% 2% 8% 2,9% 8% 2,8% 7% 2,5% 6% 2,4% 5% 2,2% 5% 1,9% 4% 1,8% 4% 1,6% 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 0% Πηγή: AMECO 4

θμαςία πρωτογενοφσ τομζα Παρά την υποχώρηςη τησ ςυμμετοχήσ των απαςχολουμζνων ςτον πρωτογενή τομζα κατά 13 π.μ. την περίοδο 1989 2009... 30% υμμετοχι πρωτογενοφσ τομζα ςτθν απαςχόλθςθ... ςυγκριτικά μεγαλφτερο ποςοςτό του εργατικοφ δυναμικοφ απαςχολείται ςτον πρωτογενι τομζα ςτθν Ελλάδα (11,3%) ςε ςχζςθ με τον μ.ο. τθσ ΕΕ (4,7%) 25% 20% 15% 10% 5% 24,0% 6,7% 20,9% 6,0% 19,9% 5,2% 18,9% 4,8% 18,3% 4,5% 16,3% 4,2% 15,1% 3,9% Ευρωπαϊκι Ζνωςθ 14,4% 11,7% 4,5% 3,7% 10,8% 5,1% Ελλάδα 11,3% 4,7% 0% 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Πηγή: Eurostat 5

εκ θμαςία πρωτογενοφσ τομζα Παρά τη ςυρρίκνωςή του, ο πρωτογενήσ τομζασ ςυνειςφζρει ακόμα ςημαντικά ςτισ εξαγωγζσ, και κατ επζκταςη ςτην ανταγωνιςτικότητα τησ οικονομίασ Εξαγωγζσ Αγροτικϊν Προϊόντων Εξαγωγζσ αγροτικϊν προϊόντων: 22% ςωρευτικά (1999-2009) ΜΕΡΜ: 2% 28% των ςυνολικϊν εξαγωγϊν ηο 2009 4.500 4.000 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 31% 3.503 28% 3.267 3.229 26% 25% 2.874 1999 2000 2001 2002 2003 2004 3.038 26% 2.816 23% 35% 4.035 3.985 3.757 3.698 30% 28% 3.312 24% 25% 2005 2006 % υνολικϊν εξαγωγϊν 23% 23% 21% 20% 15% 10% 5% 0% 2007 2008 2009 Πηγή: Eurostat 6

Όμωσ διαρκρωτικά προβλιματα που δεν επιτρζπουν τθν ανάπτυξι του... Χαμθλι παραγωγικότθτα εργαςίασ Αφξθςθ μιςκολογικοφ κόςτουσ / μονάδα προϊόντοσ κατά 7,5%, κατά μζςο όρο τθν τελευταία δεκαετία (αν και θ εργαςία μεταναςτϊν δεν ενςωματϊνεται με ακρίβεια) Αδυναμία αξιοποίθςθσ οικονομιϊν κλίμακασ - Κατακερματιςμζνοσ κλιροσ, μικρά μεγζκθ γεωργικϊν εκμεταλλεφςεων - Εφθςυχαςμόσ από επιδοτιςεισ και εγγυθμζνεσ τιμζσ - Ζλλειψθ επιχειρθματικότθτασ, με τθν ζννοια τθσ δθμιουργίασ, τθσ αναηιτθςθσ δυνθτικϊν ευκαιριϊν, νζων αγορϊν, κτλ 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% -2% -4% -3% Μζςθ ετιςια μεταβολι μιςκολογικοφ κόςτουσ / μονάδα προϊόντοσ ςτον πρωτογενι τομζα (1997-2008) -1% -1% 0% λοβακία Γερμανία Ουγγαρία Σςεχία ουθδία Ιταλία λοβενία Μεγάλθ Βρετανία Γαλλία Φινλανδία Αυςτρία Πολωνία Ολλανδία Δανία Ιςπανία Εςκονία Ιρλανδία Βζλγιο 1% 1% 2% 2% 2% 3% 3% 3% 4% 4% 4% 4% 5% 6% 6% 6% 7% Λικουανία Βουλγαρία Ελλάδα Λετονία 9% 10% Λουξεμβοφργο Πηγή: AMECO 7

Διαρκρωτικά προβλιματα του πρωτογενοφσ τομζα Χαμθλό επίπεδο εκμθχάνιςθσ Πολλζσ μικρζσ & διάςπαρτεσ γεωργικζσ εκμεταλλεφςεισ Μζςο μζγεκοσ αγροτικισ εκμετάλλευςθσ: 7,0 6,0 5,0 6,1 5,3 4,7 4,6 Ελκυςτιρεσ / Εκμετάλλευςθ (2007) Δανία: 60 εκτ. Ιςπανία: 24 εκτ. Πορτογαλία: 13 εκτ. 4,0 3,0 2,0 3,7 3,5 3,3 3,0 2,9 2,6 2,1 2,0 1,9 Ελλάδα: 5 εκτ. 1,0 0,8 0,5 0,4 0,2 0,0 Εξάρτθςθ από επιδοτιςεισ, με αναποτελεςματικι διαχείριςθ Αυξθμζνο κόςτοσ ειςροϊν Λουξεμβοφργο Ιρλανδία Μεγάλθ Βρετανία Αυςτρία λοβενία Ολλανδία Βζλγιο Γερμανία Δανία Φινλανδία Πορτογαλία Ιταλία Ιςπανία Λετονία Πηγή: Food & Agricultural Organization, World Development Indicators, Eurostat, Επεξεργαςία ςτοιχείων ΙΟΒΕ Ελλάδα λοβακία Ουγγαρία 8

Αποτζλεςμα: Χαμθλι παραγωγικότθτα ελλθνικισ γεωργίασ Δείκτθσ Παραγωγισ Καλλιεργειϊν: Δείκτθσ Παραγωγισ Καλλιεργειϊν (2007) Εκφράηει το μζγεκοσ τθσ παραγωγισ καλλιεργειϊν ςε ςχζςθ με μια περίοδο βάςθσ (1999-2001) 180 150 120 90 68 69 72 81 85 143 131 89 90 90 90 91 91 93 95 95 96 96 96 99 102 102 102 103 104 107 107 109 Θ Ελλάδα υπολείπεται τόςο τθσ ΕΕ όςο και των κφριων ανταγωνιςτϊν τθσ (Ιςπανία, Γαλλία, Ιταλία, Πορτογαλία) 60 30 0 Βουλγαρία Ρουμανία Κφπροσ Ελλάδα Ιρλανδία λοβακία Γαλλία Γερμανία Μεγάλθ Βρετανία Πολωνία Πορτογαλία Ιταλία Δανία Μάλτα Σςεχία ουθδία Ευρωπαϊκι Ζνωςθ (27) Ολλανδία Ουγγαρία Λουξεμβοφργο Ιςπανία Αυςτρία λοβενία Βζλγιο Λικουανία Φινλανδία Εςκονία Λετονία Πηγή: World Bank World Development Indicators 9

Αλλά και ςυρρίκνωςθ πραγματικοφ αγροτικοφ ειςοδιματοσ τθν περίοδο 2000-2009 130% 100% 70% 40% 10% -20% -50% -46% -36% -36% -30% -28% -22% -20% Δανία Ιταλία Λουξεμβοφργο Πηγή: Eurostat Μεταβολι πραγματικοφ γεωργικοφ ειςοδιματοσ ςε ςχζςθ με τθ μεταβολι του ςυνολικοφ εργατικοφ δυναμικοφ που απαςχολείται ςτον πρωτογενι τομζα Ιρλανδία Ολλανδία Βζλγιο Γαλλία Ελλάδα -17% Μεταβολι πραγματικοφ αγροτικοφ ειςοδιματοσ / εργαηόμενο πλιρουσ απαςχόλθςθσ -8% -2% 1% 2% Κφπροσ Ιςπανία Μάλτα Φινλανδία Πορτογαλία 13% 16% 5% 5% 6% ΕΕ 27 Αυςτρία 34% 35% 37% 40% 52% 54% 68% 71% Γερμανία λοβενία Ουγγαρία Βουλγαρία Ρουμανία ουθδία λοβακία Σςεχία Λικουανία Μεγάλθ Βρετανία 107% 132% 139% Πολωνία Εςκονία Λετονία 10

εκ ταδιακι απϊλεια ανταγωνιςτικότθτασ αγροτικοφ τομζα και υποκατάςταςθσ με ειςαγωγζσ Εμπορικό Ιςοηφγιο Αγροτικϊν Προϊόντων Μζςοσ ετιςιοσ ρυκμόσ αφξθςθσ εμπορικοφ ελλείμματοσ αγροτικϊν προϊόντων: 11% (1999-2009) ςθμαντικά υψθλότεροσ από τον αντίςτοιχο ρυκμό αφξθςθσ του ελλείμματοσ ςτο ςυνολικό εξωτερικό εμπόριο: 4,6% 0-500 -1.000-1.500-2.000-2.500-838 5% -1.230 5% -1.161 5% 8% 7% -1.890-1.929 8% -2.462 7% -2.066 6% -2.194 8% 8% 7% -2.359 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% -3.000-2.989-3.065 1% -3.500 0% 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 % υνολικοφ εμπορικοφ ιςοηυγίου Εντεινόμενθ απϊλεια ανταγωνιςτικότθτασ του αγροτικοφ τομζα Κάλυψθ ειςαγωγϊν από εξαγωγζσ / Δείκτθσ Ιςοηυγίου Αγροτικϊν Προϊόντων 1999200020052006200720082009 1999 200020052006200720082009 Αγροτικά Προϊόντα 80% 72% 62% 63% 55% 57% 63% -0,11-0,16-0,24-0,23-0,29-0,28-0,23 Πηγή: Eurostat, Επεξεργαςία ςτοιχείων ΙΟΒΕ - + 11

Ο πρωτογενισ τομζασ ςτο νζο αναπτυξιακό πρότυπο Ο αγροτικόσ τομζασ ςτθν Ελλάδα ζχει ακόμα ςυγκριτικά πλεονεκτιματα, τα οποία πρζπει να υποςτθριχκοφν Αξιοποίθςθ ευκαιριϊν από τθν αφξθςθ τθσ παγκόςμιασ ηιτθςθσ Θ νζα ΚΑΠ προβλζπει μείωςθ των ειςοδθματικϊν ενιςχφςεων Ενίςχυςθ επενδφςεων για αναδιάρκρωςθ αγροτικισ παραγωγισ Αύξηζη ηηρ Γεωπγικήρ Παπαγωγήρ Ενίζσςζη ηηρ Παπαγωγικόηηηαρ Απόδοζη Εκμησάνιζηρ Παπαγωγικόηηηα Επγαζίαρ Ενίζσςζη ηηρ Ανηαγωνιζηικόηηηαρ Εξαγωγέρ 12

Πεπαλαιωμζνο πάρκο αγροτικϊν μθχανθμάτων Σεχνολογικι ςτάκμθ του ςτόλου των γεωργικϊν ελκυςτιρων (~184.000) Μζςθ Θλικία: 23 ζτθ (vs. 16 ζτθ ςτθν ΕΕ) 84% του ςτόλου είναι μεςαίασ ιπποδφναμθσ (<100 hp) (vs. 140 hp ςτθν ΕΕ) Καμπίνα, πλαίςιο αςφαλείασ Ξεπεραςμζνο τεχνολογικό επίπεδο παρελκομζνων αγροτικϊν μθχανθμάτων 50% του ςτόλου με μονό διαφορικό (τετρακίνθςθ) Τψθλό κόςτοσ παραγωγισ Χαμθλι παραγωγικότθτα γεωργικϊν εργαςιϊν Ανεξζλεγκτθ χριςθ γεωργικϊν εφοδίων Περιβαλλοντικι επιβάρυνςθ Αδυναμία ανταπόκριςθσ ςτισ ανάγκεσ τθσ ςφγχρονθσ γεωργίασ 13

Ανάγκθ αναβάκμιςθσ του τεχνολογικοφ εξοπλιςμοφ τθσ αγροτικισ παραγωγισ ενάριο Μθ Δράςθσ (Do Nothing Scenario) Business as usual: καμία αλλαγι πολιτικισ τουλάχιςτον ωσ προσ το επίπεδο εκμθχάνιςθσ τθσ αγροτικισ παραγωγισ Ειςαγωγι 1.400 νζων ελκυςτιρων ετθςίωσ ενάριο Δράςθσ (Do Something Scenario) Πρόγραμμα αντικατάςταςθσ 4.000 παλαιότερων ελκυςτιρων με ελκυςτιρεσ νζασ τεχνολογίασ Πλζγμα παρεμβάςεων διοικθτικϊν / διαρκρωτικϊν ςτθν κατεφκυνςθ αναβάκμιςθσ τθσ τεχνολογικισ ςτάκμθσ του ςτόλου των αγροτικϊν μθχανθμάτων 14

Δυνθτικά οφζλθ από τον τεχνολογικό εκςυγχρονιςμό των αγροτικϊν μθχανθμάτων Οικονομικά οφζλθ ςτθν αγροτικι παραγωγι ςε επίπεδο μεμονωμζνου παραγωγοφ Βελτίωςθ ποιοτικϊν χαρακτθριςτικϊν ςτθν αγροτικι παραγωγι Ζςοδα 10% Ζξοδα -31,9% Κόςτοσ ςποράσ -18,7% Κόςτοσ πετρελαίου -37,5% Ώρεσ λειτουργίασ ελκυςτιρα -49,4% Κόςτοσ εργαςίασ -49,4% Ώρεσ εργαςίασ -49,4% Ζξοδα τρακτζρ -49,4% Κζρδοσ 20,7% Πηγή: ΣΕΑΜ ΤΝΟΛΙΚΑ ΟΦΕΛΘ ΑΠΟ ΣΘΝ ΕΙΑΓΩΓΘ ΝΕΟΤ ΕΛΚΤΣΘΡΑ ΣΘΝ ΑΓΡΟΣΙΚΘ ΠΑΡΑΓΩΓΘ αποδοτικότθτασ των καλλιεργοφμενων εκτάςεων κατανάλωςθ καυςίμων εκπομπζσ ρφπων χρόνου που απαιτείται για τθν εκτζλεςθ των καλλιεργθτικϊν εργαςιϊν κόςτουσ ςυντιρθςθσ λόγω τθσ μικρότερθσ εμφάνιςθσ βλαβϊν χρόνου ακινθτοποίθςθσ του μθχανιματοσ για επιςκευζσ οικονομικότερθ & αποδοτικότερθ χριςθ των γεωργικϊν εφοδίων (ςπόροι, λιπάςματα, φυτοφάρμακα, κ.λπ.) αςφαλζςτερο εργαςιακό περιβάλλον για τον χριςτθ 15

% ΑΕΠ εκ Δυνθτικά οφζλθ από τον τεχνολογικό εκςυγχρονιςμό των αγροτικϊν μθχανθμάτων Μεγζκθ αγροτικισ οικονομίασ (περίοδοσ 2011-2015) φγκριςθ μεταξφ των Δ - ΜΔ 14.000 Παραγωγι Γεωργικοφ Κλάδου 12.000 ενάριο Μθ Δράςθσ ενάριο Δράςθσ 11.087 10.347 10.348 Παραγωγι Γεωργικοφ Κλάδου Δραςτθριότθτασ 10.000 8.000 6.000 7.313 4.000 10,2% υψθλότερθ ετθςίωσ κατά μζςο όρο ςτο Δ ςε ςχζςθ με το ΜΔ το 4,4% του ΑΕΠ ςτο Δ ζναντι 4,1% ςτο ΜΔ 2.000 0 1993 12,0% 10,0% 1994 10,4% 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010ε 2011ε Παραγωγι Γεωργικοφ Κλάδου (% ΑΕΠ) 2012ε 2013ε 2014ε 2015ε 8,0% 6,0% 4,4% 4,0% ενάριο Μθ Δράςθσ ενάριο Δράςθσ 4,5% 4,1% 2,0% 0,0% 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010ε 2011ε 2012ε 2013ε 2014ε 2015ε 16

/ Εργαηόμενο / Ελκυςτιρα Δυνθτικά οφζλθ από τον τεχνολογικό εκςυγχρονιςμό των αγροτικϊν μθχανθμάτων φγκριςθ ςεναρίων (Δ ΜΔ) ςε βαςικά μεγζκθ αγροτικισ οικονομίασ (περίοδοσ 100.000 2011-2015) Απόδοςθ Γεωργικοφ Ελκυςτιρα 80.000 ενάριο Μθ Δράςθσ ενάριο Δράςθσ Απόδοςθ Γεωργικοφ Ελκυςτιρα (παραγωγι / ελκυςτιρα) 60.000 40.000 61.648 56.250 54.197 60.273 20.000 Προβλζπεται να είναι 12,7% υψθλότερθ ετθςίωσ κατά μζςο όρο ςτο Δ vs. ΜΔ 0 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010ε 2011ε 2012ε 2013ε 2014ε 2015ε Παραγωγικότθτα Εργαςίασ 30.000 Παραγωγικότθτα Εργαςίασ 23.946 25.000 ενάριο Μθ Δράςθσ ενάριο Δράςθσ 21.606 Προβλζπεται να είναι 13,8% υψθλότερθ ετθςίωσ κατά μζςο όρο ςτο Δ vs. ΜΔ 20.000 15.000 19.689 10.000 9.248 5.000 0 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010ε 2011ε 2012ε 2013ε 2014ε 2015ε 17

% ΑΕΠ Δυνθτικά οφζλθ από τον τεχνολογικό εκςυγχρονιςμό των αγροτικϊν μθχανθμάτων Μεγζκθ αγροτικισ οικονομίασ (περίοδοσ 2011-2015) φγκριςθ μεταξφ των Δ - ΜΔ Εξαγωγζσ Αγροτικϊν Προϊόντων 3,5% Εξαγωγζσ Αγροτικϊν Προϊόντων (% ΑΕΠ) Ανάκαμψθ ςτο 2,7% του ΑΕΠ ζναντι 1,4%, λόγω μείωςθσ κόςτουσ παραγωγισ 3,0% 2,5% 3,0% 2,7% 2,0% 1,5% 1,0% 1,7% 1,4% 0,5% ενάριο Μθ Δράςθσ ενάριο Δράςθσ 0,0% 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010ε 2011ε 2012ε 2013ε 2014ε 2015ε 18

Δυνθτικά οφζλθ από τον τεχνολογικό εκςυγχρονιςμό των αγροτικϊν μθχανθμάτων Μεγζκθ αγροτικισ οικονομίασ (περίοδοσ 2011-2015) φγκριςθ μεταξφ των Δ - ΜΔ 100% 90% % Κάλυψθσ Ειςαγωγϊν από Εξαγωγζσ (Αγρ. Προϊόντα) 96% 86% 80% Ανταγωνιςτικότθτα αγροτικϊν προϊόντων 70% 71% 60% Βελτίωςθ κάλυψθσ ειςαγωγϊν από εξαγωγζσ (ζναντι επιδείνωςθσ ςτο ΜΔ) 50% 40% 1993 1994 ενάριο Μθ Δράςθσ 1995 1996 1997 1998 ενάριο Δράςθσ 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Δείκτθσ Ιςοηυγίου 2006 2007 2008 2009 2010ε 2011ε 2012ε 2013ε 2014ε 52% 2015ε 0,000-0,200-0,077-0,171-0,020 Βελτίωςθ δείκτθ ιςοηυγίου (vs. επιδείνωςθσ ςτο ΜΔ) -0,400-0,600-0,317-0,800 ενάριο Μθ Δράςθσ ενάριο Δράςθσ -1,000 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010ε 2011ε 2012ε 2013ε 2014ε 2015ε 19

Πρόγραμμα ανανζωςθσ ελκυςτιρων Πρόγραμμα ανανζωςθσ του ςτόλου γεωργικϊν ελκυςτιρων Τποκζςεισ προγράμματοσ απόςυρςθσ ελκυςτιρων Μζςθ Λιανικι Σιμι Ελκυςτιρα 62.115 ΦΠΑ 23% Κακαρι Αξία Ελκυςτιρα 50.500 Ζςοδα ΦΠΑ / Ελκυςτιρα 11.615 Σενάπιο Μη Δπάζηρ (Do Nothing Scenario) ενάριο Μθ Δράςθσ Ετιςια Αγορά Ελκυςτιρων 1.400 Ζςοδα από ΦΠΑ 16.261.000 20

Όμωσ ςε φάςθ δθμοςιονομικισ προςαρμογισ οι διακζςιμοι πόροι είναι περιοριςμζνοι: ανάγκθ για δθμοςιονομικά ουδζτερεσ παρεμβάςεισ... ενάριο Δράςθσ Πρόγραμμα ανανζωςθσ του ςτόλου γεωργικϊν ελκυςτιρων Ανανζωςθ ςτόλου ζωσ και 4.000 ελκυςτιρων ετθςίωσ Επιβολι τελϊν κυκλοφορίασ ςε όλο τον ςτόλο (υφιςτάμενοι και νζοι ελκυςτιρεσ) ανάλογα με τθν ιπποδφναμθ Χαμθλότερα τζλθ κυκλοφορίασ ςτουσ νζουσ ελκυςτιρεσ ενάριο Δράςθσ - Δθμοςιονομικά Ζςοδα Τφιςτάμενοσ ςτόλοσ (παλαιάσ τεχνολογίασ) Ιπποδφναμθ Σζλθ Κυκλοφορίασ Αρικμόσ Ελκυςτιρων Ζςοδα Σελϊν Κυκλοφορίασ < 50 hp 100 29.431 2.943.056 % επί του ςυνόλου 16% 50-100 hp 140 117.722 16.481.114 % επί του ςυνόλου 64% > 100 hp 180 36.788 6.621.876 % επί του ςυνόλου φνολο Ελκυςτιρων 20% 183.941 Ζςοδα από Σζλθ Κυκλοφορίασ (υφιςτάμενοι ελκυςτιρεσ) 26.046.046 Νζοι Ελκυςτιρεσ (καινοφριασ τεχνολογίασ) Ιπποδφναμθ Σζλθ Κυκλοφορίασ Αρικμόσ Ελκυςτιρων Ζςοδα Σελϊν Κυκλοφορίασ < 50 hp 50 640 32.000 % επί του ςυνόλου 16% 50-100 hp 70 2.560 179.200 % επί του ςυνόλου 64% > 100 hp 90 800 72.000 % επί του ςυνόλου φνολο Ελκυςτιρων 20% 4.000 Ζςοδα από Σζλθ Κυκλοφορίασ (νζοι ελκυςτιρεσ) 283.200 Ζςοδα από ΦΠΑ (νζοι ελκυςτιρεσ) ΤΝΟΛΙΚΑ ΕΟΔΑ 46.460.000 72.789.246 21

Πρόγραμμα ανανζωςθσ ελκυςτιρων Πρόγραμμα ανανζωςθσ του ςτόλου γεωργικϊν ελκυςτιρων ενάριο Δράςθσ (Do Something Scenario) Ιπποδφναμθ ενάριο Δράςθσ - Δθμοςιονομικό Κόςτοσ Ενίςχυςθ ανά ελκυςτιρα ( / hp) Αρικμόσ Ελκυςτιρων Κόςτοσ Επιδότθςθσ Ανανζωςθ ςτόλου ζωσ και 4.000 ελκυςτιρων ετθςίωσ Επιδότθςθ ανάλογα με τθν ιπποδφναμθ < 50 hp 160 640 3.481.600 % επί του ςυνόλου 16% 50-100 hp 2.560 32.768.000 % επί του ςυνόλου 64% > 100 hp 800 16.768.000 % επί του ςυνόλου φνολο Ελκυςτιρων 20% 4.000 ΤΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΟ 53.017.600 Σο πρόγραμμα είναι δθμοςιονομικά κετικό (αυτοχρθματοδοτοφμενο) Σο Δ υπερτερεί ζναντι του ΜΔ ΙΟΗΤΓΙΟ ΕΟΔΩΝ / ΕΞΟΔΩΝ ΣΟ ΕΝΑΡΙΟ ΔΡΑΘ ΔΙΑΦΟΡΑ ΕΝΑΡΙΩΝ 19.771.646 3.510.646 22

υνοδευτικζσ δράςεισ που προωκοφν τον εκςυγχρονιςμό των αγροτικϊν μθχανθμάτων Αξιοποίθςθ πόρων Προγράμματοσ Αγροτικισ Ανάπτυξθσ 2007-2013 «Αλζξανδροσ Μπαλτατηισ» Άξονασ 1, Μζτρο 111: «Επαγγελματικι κατάρτιςθ και δράςεισ ενθμζρωςθσ» Άξονασ 1, Μζτρο 121: «Εκςυγχρονιςμόσ γεωργικϊν εκμεταλλεφςεων» Άξονασ 4, Μζτρο 41: «Ανταγωνιςτικότθτα» Πλιρθσ περιγραφι υπάρχουςασ κατάςταςθσ βελτίωςθ μεκόδων ςυλλογισ ςτατιςτικϊν δεδομζνων Πιςτοποίθςθ διαδικαςίασ τεχνικοφ ελζγχου γεωργικϊν μθχανθμάτων ίδρυςθ Κζντρων Σεχνικοφ Ελζγχου Γεωργικϊν Μθχανθμάτων Ευαιςκθτοποίθςθ ενθμζρωςθ για τισ δυςμενείσ επιπτϊςεισ από χριςθ παλαιϊν μθχανθμάτων Ενίςχυςθ πιςτϊςεων με ευνοϊκοφσ όρουσ ςε αγρότεσ που επενδφουν ςε ανανζωςθ του τεχνολογικοφ εξοπλιςμοφ τθσ παραγωγισ τουσ Αντιμετϊπιςθ ηθτθμάτων οδικισ αςφάλειασ πλιρθσ εφαρμογι ΚΟΚ 23

Αλλά και γενικότερεσ δράςεισ που ορίηουν τον πρωτογενι τομζα ςε πυλϊνα του νζου αναπτυξιακοφ προτφπου Γευπγία, κηενοηποθία όσι απλώρ για κάλςτε εζυηεπικήρ δήηεζερ, αλλά καλλιέπγειερ εξαγυγικού σαπακηήπα: αλλαγή δομών, ενδςνάμυζε ζςνεηαιπιζμών, «ζπάζιμο» ηος μεζαδόνηυν Προϊκθςθ κεςμοφ «εργολάβου καλλιεργθτικϊν εργαςιϊν» - ενίςχυςθ επιχειρθματικότθτασ οικονομίεσ κλίμακασ Εκπαίδευςθ κατάρτιςθ αγροτϊν ςτισ ανάγκεσ & απαιτιςεισ τθσ ςφγχρονθσ γεωργίασ με ςθμαντικά οφζλθ ςε όρουσ ειςοδιματοσ αγροτϊν και τιμϊν: αποκζντρωςθ πλθκυςμοφ και ενεργοποίθςθ των τοπικϊν οικονομιϊν Δθμιουργία ςτακεροφ κεςμικοφ πλαιςίου για αποτελεςματικι διαχείριςθ κοινοτικϊν κονδυλίων Ενίςχυςθ κονδυλίων ζρευνασ ςε πανεπιςτιμια, ερευνθτικά ιδρφματα και τοπικοφσ φορείσ που αφοροφν ςτον μεταςχθματιςμό τθσ αγροτικισ παραγωγισ και τθν ενίςχυςθ τθσ ανταγωνιςτικότθτασ του αγροτικοφ τομζα 24

Όπαμα και ζσέδιο Ανάγκε για ςπέπβαζε ηερ «ηοξικήρ κοςληούπαρ» ηερ εςκολίαρ και ηερ πποσειπόηεηαρ Ποιόηηηα, πποζηιθεμένη αξία και διαθοποποίηζη

Ευχαριςτϊ πολφ Άγγελοσ Σςακανίκασ, 210-9211265 atsakanikas@iobe.gr Νίκοσ Βεντοφρθσ, 210-9211214 ventouris@iobe.gr 26