2ο ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ ΝΑΟΥΣΑ 28-30 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2014 ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΑΡΧΑΙΑΣ ΜΙΕΖΑΣ Νοέµβριος 2014
Δίκτυο αρχαιολογικών χώρων στην περιοχή της Μακεδονίας
Μια φορά κι έναν καιρό Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένας µυθικός βασιλιάς της Ηµαθίας που τον έλεγαν Βέρη Αυτός έδωσε τ όνοµά του στο όρος Βέρµιο Ο Βέρης είχε τρία παιδιά: δυο κόρες, τη Βέροια και τη Μίεζα κι έναν γιο, τον Όλγανο. Οι κόρες του έδωσαν το δικό τους όνοµα στις δυο µεγάλες πόλεις της Ηµαθίας που χτίστηκαν στα πόδια του ενώ ο γιος του Όλγανος µεταµορφώθηκε σε ποτάµιο θεό και έδωσε το όνοµά του στο ποτάµι µε το σηµερινό όνοµα Αράπιτσα.
Προτοµή του Όλγανου, γιου του Βέρητα, µυθικού αδελφού της Μίεζας και της Βέροιας. Βρέθηκε στον Κοπανό και είναι έργο του 2ου µ.χ. αι.
Η Νάουσα και η ευρύτερη περιοχή της
Ο αρχαιολογικός χώρος Νάουσας
Ιστορία της περιοχής Η αρχαία Μίεζα και οι κώµες της µε τα νεκροταφεία τους αποτελούν ένα σύνολο µνηµείων εξίσου σπουδαίο για την ιστορία της αρχαίας Μακεδονίας µε εκείνα του άλλου σηµαντικού χώρου του νοµού Ηµαθίας, της Βεργίνας. Η περιοχή αυτή του Βερµίου, όπου ο Ηρόδοτος τοποθετεί τους περίφηµους "Κήπους του Μίδα", κατοικήθηκε απ' τα αρχαιότατα χρόνια. Εκτεταµένα ερείπια στην περιοχή υποδεικνύουν το χώρο µιας σηµαντικής πόλης της αρχαιότητας, που βρισκόταν µεταξύ της Βέροιας και της Έδεσσας. Το όνοµα της πόλης αυτής, που την αναφέρουν οι αρχαίοι συγγραφείς και οι επιγραφές ήταν Μίεζα.
Ιστορικό ανασκαφικών ερευνών Ο αρχαιολογικός χώρος της Μίεζας (Λευκαδίων) είχε ήδη εντοπισθεί από το 19ο αιώνα από το γάλλο περιηγητή Delacoulonche και το δανό αρχιτέκτονα Kinch. έγινε αντικείµενο συστηµατικής έρευνας µετά το 1950. Έχει επιβεβαιωθεί η ύπαρξη οικισµών από την ύστερη εποχή του Χαλκού (αγρός Χατζηνώτα), την εποχή του Σιδήρου, την κλασική, αλλά και την ελληνιστική εποχή, (τέλος 4ου αι.-168 π.χ.). Στην εποχή της ρωµαιοκρατίας η περιοχή είχε σηµαντική ζωή και κάποια διοικητική αυτονοµία.
Υπάρχουσες αρχαιότητες στην περιοχή Οι λαµπροί µακεδονικοί τάφοι Το δηµόσιο κέντρο και το θέατρο της Μίεζας Νεκροταφεία λαξευτών και κιβωτιόσχηµων τάφων Οι διάσπαρτες ρωµαϊκές επαύλεις Η ακρόπολη στο «Τσιφλίκι» µε ρωµαϊκά και παλαιοχριστιανικά µνηµεία Η Σχολή Αριστοτέλους στο Νυµφαίο της Μίεζας
Οι Μακεδονικοί τάφοι Πρόκειται για υπόγεια οικοδοµήµατα µε θολωτή οροφή και ναόσχηµη πρόσοψη, στην οποία οδηγεί συχνά ένας επικλινής δρόµος. Πάνω από κάθε τάφο υψώνεται χωµάτινος τύµβος έτσι ώστε να σηµατοδοτείται η ύπαρξη του τάφου και να προστατεύεται το κτίσµα. Εσωτερικά οι τάφοι είναι µονοθάλαµοι ή διθάλαµοι και συχνά φέρουν πλούσια ζωγραφική διακόσµηση. Οι νεκροί είτε ενταφιάζονται και τοποθετούνται πάνω σε περίτεχνες µαρµάρινες κλίνες είτε καίγονται και τα καµένα οστά τους περισυλλέγονται σε µικρές λάρνακες.
Οι Μακεδονικοί τάφοι της περιοχής. Ο Μέγας τάφος της Κρίσεως. Ο Νέος τάφος. Ο τάφος των Ανθεµίων. Ο τάφος των Λύσωνος και Καλλικλέους. Ο τάφος της "Νιάουστας" (του Kinch). Άλλα είδη τάφων: Ο τάφος «των Αθλητών» (λαξευτός θαλαµωτός) Ο τάφος του «κοριτσιού» (κιβωτιόσχηµος) κλπ
Ο Μέγας τάφος της Κρίσεως
Ο Μέγας Τάφος της Κρίσεως Ο «Μέγας Τάφος των Λευκαδίων» ή «Τάφος της Κρίσεως», στην περιοχή του δήµου Ανθεµίων, ανακαλύφθηκε τυχαία το 1954 σε εργασίες οδοποιίας, ανασκάφηκε µέχρι το 1963 από το Φώτη Πέτσα, πλην του προθαλάµου, ο οποίος ανασκάφηκε το 1998. Τότε αναστηλώθηκε η πρόσοψή του και το 2006 ολοκληρώθηκε η ανάδειξη του µνηµείου Ο Πέτσας δηµοσίευσε τα συµπεράσµατά του προσδίδοντας την προσωνυµία «Τάφος της Κρίσεως» από την απεικόνιση, στην πρόσοψη του µνηµείου, του µύθου της Κρίσεως, που αναφέρεται στον Πλατωνικό διάλογο «Γοργίας»
Ο Μέγας Τάφος της Κρίσεως Φωτογραφίες από την ανασκαφή του Τάφου. Το άνω µέρος της µνηµειώδους πρόσοψης µε τα ψευδοπαράθυρα και η θολωτή επικάλυψη του κυρίως θαλάµου
Τάφος της Κρίσεως: Ζωγραφική αναπαράσταση της πρόσοψης Πρόκειται για το µεγαλύτερο ταφικό µνηµείο του είδους µε διώροφη πρόσοψη που συνδυάζει δωρικό και ιωνικό ρυθµό, διαθέτει δε πλούσιο ανάγλυφο και ζωγραφιστό διάκοσµο Εικάζεται ότι εδώ τάφηκε ο Εταίρος και συµπολεµιστής του Μεγάλου Αλεξάνδρου Πευκέστας ο Μιεζεύς
Ο Μέγας Τάφος της Κρίσεως Κάτοψη και τοµές του µνηµείου
Ο Μέγας Τάφος της Κρίσεως Ολόκληρη η δοµή του τάφου απογυµνωµένη από τα χώµατα Το εσωτερικό του κυρίως θαλάµου
Τάφος της Κρίσεως: Πραγµατική κατάσταση της πρόσοψης
Η πρόσοψη του Τάφου έχει την ίδια «δοµή» µε το τέµπλο µιας ορθόδοξης εκκλησίας
Τάφος της Κρίσεως: Ζωγραφικές απεικονίσεις Ο νεκρός οδηγείται από τον ψυχοποµπό Ερµή στον Άδη για να κριθεί από τους κριτές του Κάτω Κόσµου και ανάλογα µε τις πράξεις του να κερδίσει «τας νήσους των Μακάρων» ή να καταλήξει στον Τάρταρο.
Τάφος της Κρίσεως: Ζωγραφικές απεικονίσεις Ο Δίας όρισε τα τρία του παιδιά, τον Αιακό, το Ραδάµανθυ και το Μίνωα ως κριτές των ψυχών των νεκρών. Ο πρώτος έκρινε όσους προέρχονταν από την Ευρώπη, ο Ραδάµανθυς αυτούς από την Ασία, κι ο Μίνως χρησίµευε ως διαιτητής σε περίπτωση αµφιβολιών.
Τάφος της Κρίσεως: Ζωγραφικές απεικονίσεις Τρίγλυφα και µετόπες και τµήµα της ανάγλυφης ζωφόρου
Τάφος της Κρίσεως: Ζωγραφικές απεικονίσεις στις έντεκα µετόπες παρουσιάζονται σκηνές από τη µυθική αναµέτρηση Κενταύρων και Λαπιθών.
Τάφος της Κρίσεως: Γλυπτικές απεικονίσεις της ζωφόρου Το θέµα της ζωφόρου είναι µάχη εφίππων και πεζών, Ελλήνων κατά βαρβάρων, πιθανότατα Μακεδόνων κατά Περσών
Ο συληµένος αυτός διθάλαµος τάφος βρέθηκε τον Νοέµβριο του 2005 δίπλα στον «Τάφο της Κρίσεως» κατά τις εργασίες προστασίας του µνηµείου. Ο Νέος τάφος
Η νέα διαµόρφωση του στεγάστρου στον τάφο της Κρίσεως Σήµερα ο τάφος της Κρίσεως (και ο Νέος τάφος) διαθέτει νέα πρόσβαση (και για ΑΜΕΑ) και στέγαστρο µε ελεγχόµενη ατµόσφαιρα για προστασία των τοιχογραφιών
Ο τάφος των Ανθεµίων Ανακαλύφθηκε τα Χριστούγεννα του 1970 και πήρε τ όνοµά του από τα τρία µεγάλα ανάγλυφα χρωµατιστά ανθέµια που επιστέφουν το αέτωµα της πρόσοψής του.
Πρόκειται για έναν κοµψότατο διθάλαµο τάφο ιωνικού ρυθµού, µε εξαίρετο ζωγραφικό διάκοσµο. Στο αέτωµα εικονίζονται (πιθανώς) ο Πλούτωνας και η Περσεφόνη.