ΟΜΙΛΙΑ του Προέδρου της Τράπεζας Πειραιώς Μιχάλη Σάλλα

ΟΜΙΛΙΑ του Προέδρου της Τράπεζας Πειραιώς Μιχάλη Σάλλα στο 12 ο ΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕ ΡΙΟ της ΕΕ Ε ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 28.11.14 Κυρίες και Κύριοι, Έχει επανειληµµένα επισηµανθεί η ανάγκη να κάνει η οικονοµία µας το επόµενο βήµα. Να περάσει από την σταθεροποίηση στην ανάκαµψη. Και αυτό το δείχνουν ως εφικτό τα µακροοικονοµικά δεδοµένα. Το πλεόνασµα του ισοζυγίου εξωτερικών συναλλαγών, το πρωτογενές δηµοσιονοµικό πλεόνασµα, η µείωση του κόστους εργασίας, η αποκλιµάκωση των υφεσιακών φαινοµένων και η σχετική βελτίωση του επιχειρηµατικού κλίµατος. Παράλληλα παραµένουν τα µεγάλα εµπόδια, όπως το υψηλό δηµόσιο χρέος, η περιορισµένη ρευστότητα, η πολιτική αβεβαιότητα. ιαµορφώνεται, έτσι, ένα σύνθετο και «αντιφατικό» περιβάλλον το οποίο επηρεάζει αρνητικά την ανταγωνιστικότητα της οικονοµίας, καθώς το κόστος δανεισµού όπως και ενέργειας παραµένει υψηλό και σε συνδυασµό µε δοµικές αδυναµίες (φορολογικό, πολυνοµοθεσία, γραφειοκρατία) αποθαρρύνει την όποια προσπάθεια ανάπτυξης ιδιωτικών επενδύσεων. Η οικονοµία µας κινείται ήδη στο µεταίχµιο µιας εποχής, η οποία έχει νέες απαιτήσεις και προτεραιότητες και τις οποίες δεν µπορούµε να αγνοήσουµε, καθώς δεν υπάρχουν περιθώρια χρόνου. Πιστεύω ότι έφθασε η στιγµή να αναληφθούν πρωτοβουλίες. Να προχωρήσουµε, δηλαδή, επειγόντως στη διαµόρφωση και την εφαρµογή ενός εθνικού σχεδίου ανασυγκρότησης της οικονοµίας το οποίο πολιτεία και επιχειρηµατικός κόσµος να εφαρµόσουν µε υψηλή συναίσθηση ευθύνης. 1

Κατά την άποψη µου χρειαζόµαστε ένα σχέδιο το οποίο θα κινείται σε δύο παράλληλους άξονες. Ο ένας άξονας είναι αυτός των µεταρρυθµίσεων, θεσµικού κυρίως χαρακτήρα, οι οποίες αποτελούν προϋπόθεση για να «απελευθερωθεί από διοικητικούς-γραφειοκρατικούς περιορισµούς» η διαδικασία της ανάπτυξης, δηλαδή οι επενδύσεις και η επιχειρηµατικότητα. Ο άλλος άξονας είναι εκείνος της διαµόρφωσης πολιτικής και εξειδικευµένων µέτρων τα οποία απαιτούνται για να δροµολογηθεί η ανάπτυξη της οικονοµίας σύµφωνα µε ένα νέο ανταγωνιστικό πρότυπο. Θα προσπαθήσω συνοπτικά να σας αναπτύξω τις σκέψεις µου. Ένα σχέδιο ανασυγκρότησης οφείλει κατ αρχήν να προετοιµάσει ένα θεσµικό περιβάλλον ευνοϊκό για επενδύσεις, καθώς όλοι αντιλαµβανόµαστε ότι χωρίς φρέσκα κεφάλαια, χωρίς νέες επενδύσεις δεν µπορεί να υπάρξει ανάπτυξη. Θα είµαστε καταδικασµένοι στην ανεργία, την κοινωνική αποτελµάτωση, την οικονοµική απαξίωση της χώρας. Σε ότι αφορά τον πρώτο άξονα χρειάζονται πολλές και σηµαντικές αλλαγές, όµως µεταξύ των µεταρρυθµίσεων που θεωρώ ως πιο επείγουσες για την επανάκαµψη των επενδύσεων είναι τουλάχιστον τρεις. Μια µεγάλη φορολογική µεταρρύθµιση, η οποία θα προβλέπει αναφέροµαι ενδεικτικά: Ένα πάγιο και σταθερό φορολογικό σύστηµα µε ρήτρες 15ετούς ισχύος. Τη σταδιακή µείωση των συντελεστών φορολόγησης των επιχειρήσεων κατά 2 ποσοστιαίες µονάδες ετησίως, ώστε από 26% να περιορισθούν στο 16% σε µία 5ετία. Τη δυνατότητα απόσβεσης των νέων επενδύσεων από τον πρώτο κιόλας χρόνο κερδοφορίας της επιχείρησης. Την προκαθορισµένη σταδιακή µείωση του έκτακτου φόρου αλληλεγγύης µέχρι την εξάλειψη του. Την αναπροσαρµογή των συντελεστών του ΕΝΦΙΑ σε ρεαλιστικά επίπεδα µε βάση την πραγµατική αξία και την χρήση ή απόδοση των ακινήτων. 2

Την ενθάρρυνση, µε κάποιο κίνητρο, της χρήσης καρτών και ηλεκτρονικών µέσων πληρωµών για να «νοµιµοποιηθεί» εµµέσως σηµαντικό µέρος της φοροδιαφυγής. Μια δεύτερη µεγάλη µεταρρύθµιση χρειάζεται στο χώρο της δηµόσιας διοίκησης µε στόχο να εξυγιανθεί, να εκσυγχρονισθεί, να γίνει πιο αποτελεσµατική. Επίκεντρο αυτής της µεταρρύθµισης θα πρέπει να είναι η υπαγωγή των ΚΕΠ σε ανεξάρτητη αρχή και η ανάδειξη τους σε αποκλειστική ενδιάµεση υπηρεσία µεταξύ πολιτών και δηµόσιων υπηρεσιών. Καµία επαφή πλέον του πολίτη µε τον δηµόσιο λειτουργό που χειρίζεται την όποια υπόθεση του για οποιοδήποτε ζήτηµα. Το front office των υπηρεσιών του δηµοσίου και της αυτοδιοίκησης να γίνουν πλέον τα ΚΕΠ. Η µεταρρύθµιση αυτή θα πρέπει ακόµη να προβλέπει (ενδεικτικά): Την αναδιοργάνωση των υπηρεσιών του δηµοσίου σε αποτελεσµατική βάση, δεν αρκεί να µειώνουµε µισθούς και υπαλλήλους. Για παράδειγµα, θα µπορούσαν να ενοποιηθούν οι διοικητικοί µηχανισµοί είσπραξης φόρων και ασφαλιστικών εισφορών, η εκκαθάριση των οποίων να γίνεται από κοινού µέσω των φορολογικών δηλώσεων. Την υποχρεωτική πλήρη ηλεκτρονική/µηχανογραφική υποστήριξη µε ένταξη όλων των υπηρεσιών δηµοσίου και αυτοδιοίκησης σε ενιαίο λειτουργικό (software) και αρχειακό (data warehouse) σύστηµα. Είναι εντυπωσιακό το πόσο γρήγορα και µε πόση εξοικονόµηση πόρων προσαρµόσθηκε η κοινωνία και οι φορολογικές αρχές στην ηλεκτρονική υποβολή των φορολογικών δηλώσεων. Αυστηρή εφαρµογή κανόνα µέγιστου χρόνου διεκπεραίωσης των αιτηµάτων ή των εγκρίσεων, µετά το πέρας του οποίου ο ενδιαφερόµενος θα θεωρεί θετική την απάντηση µε ευθύνη των δηµόσιων υπηρεσιών και ατοµική ευθύνη του αρµόδιου χειριστή. Την ανάθεση σε τρίτους φορείς εκτός δηµοσίου όλων των επιτόπιων ελέγχων (φορολογικών, επενδυτικών, επιδοτήσεων, 3

κλπ) που αφορούν δηµόσιο χρήµα, όπως σε ελεγκτικούς οίκους, τεχνικά ή λογιστικά γραφεία, οικονοµικούς εκτιµητές, κλπ, µε απόλυτη ευθύνη για τα πορίσµατα των ελέγχων και µε την καταβολή εγγύησης καλής εκτέλεσης του ελεγκτικού ή εποπτικού έργου που τους ανατίθεται. Μια τρίτη αναγκαία µεταρρύθµιση για τον απεγκλωβισµό της αναπτυξιακής διαδικασίας είναι αυτή του εκσυγχρονισµού του συστήµατος απονοµής δικαιοσύνης. Πρέπει να µειωθεί στο ελάχιστο δυνατό ο χρόνος τελεσιδικίας όλων των υποθέσεων που αφορούν οικονοµικές και φορολογικές διαφορές, καθώς και υποθέσεων που άπτονται επενδυτικών ή επιχειρηµατικών σχεδίων, όπως απαλλοτριώσεις, αλλά και γενικότερα υποθέσεων που σχετίζονται µε οικονοµικές συναλλαγές. Θα πρέπει να δηµιουργηθούν ειδικά δικαστήρια για την εξέταση τέτοιων υποθέσεων, µε τη θέσπιση χρόνου εκδίκασης, µε υψηλά παράβολα για τους ενάγοντες ώστε να αποφεύγονται οι άνευ σοβαρού λόγου δικαστικές προσφυγές, κλπ. Κυρίες και Κύριοι, Αναφορικά µε τον δεύτερο άξονα, την εφαρµογή δηλαδή πολιτικών και µέτρων ανάπτυξης, πιστεύω ότι πρέπει να κινηθούµε σε δύο επίπεδα. Λόγω των δυσκολιών στο χώρο των ιδιωτικών επενδύσεων, θα πρέπει άµεσα να αξιοποιήσουµε ευρωπαϊκούς πόρους (από ΕΤΕπ, Ευρωπαϊκό Επενδυτικό Ταµείο και ΕΣΠΑ), για επενδύσεις σε µεγάλα έργα, µε τα οποία συνδέονται στενά οι ιδιωτικοποιήσεις και οι παραχωρήσεις εκµετάλλευσης υποδοµών οδικοί άξονες, λιµάνια, αεροδρόµια, µαρίνες, ενεργειακά πάρκα, επεξεργασία απορριµµάτων, ενεργειακά και τηλεπικοινωνιακά δίκτυα, κλπ. Επείγει, δηλαδή, οι διαδικασίες αυτές (δηµόσια έργα, ιδιωτικοποιήσεις, παραχωρήσεις εκµετάλλευσης) να επιταχυνθούν, ώστε να δηµιουργηθούν άµεσα θέσεις εργασίας, νέα εισοδήµατα και αύξηση του ΑΕΠ, καθώς στην παρούσα φάση µόνο οι υποδοµές 4

µπορούν να αναλάβουν το ρόλο της κινητήριας δύναµης της ανάπτυξης. Παράλληλα, θα πρέπει να κινηθούµε στη διαµόρφωση πολιτικών και στη λήψη των αναγκαίων µέτρων για να ενθαρρύνουµε δραστηριότητες (ανεξαρτήτως κλάδου) που επιδέχονται επενδύσεις στην έρευνα και την ανάπτυξη (R&D), αξιοποιούν σηµαντικό βαθµό εξειδίκευσης και δηµιουργούν υψηλή προστιθέµενη αξία, που τις καθιστά διεθνώς ανταγωνιστικές, όπως η πληροφορική και οι εφαρµογές της, οι επικοινωνίες, η βιοτεχνολογία, η χηµική και η φαρµακευτική βιοµηχανία, τα νέα υλικά, τα τεχνολογικά εργαστήρια, κλπ. Προ καιρού είχα την ευκαιρία να αναφερθώ στην ανάγκη για ένα νέο πρότυπο ανάπτυξης της οικονοµίας µας, διεθνώς ανταγωνιστικό. Αυτό το νέο πρότυπο είναι απόρροια της ανάγκης να εξισορροπήσουµε δύο αντίρροπες καταστάσεις. Τους συντελεστές κόστους, από τη µια, η µείωση των τιµών των οποίων παρουσιάζει ισχυρή αντίσταση συχνά λόγω εξωγενών παραγόντων και την αύξηση της αποδοτικότητας που χρειάζονται οι επενδύσεις και οι νέες επιχειρηµατικές πρωτοβουλίες, από την άλλη. Θα πρέπει, δηλαδή, να αναζητήσουµε και να αξιοποιήσουµε πλεονεκτήµατα που να απελευθερώνουν την επιχειρηµατικότητα από την στενή έννοια του κόστους, που να ενισχύουν την εξωστρέφεια και την υποκατάσταση των εισαγωγών. Από την άποψη αυτή, το νέο µοντέλο ανάπτυξης της οικονοµίας θα πρέπει να προσανατολισθεί στη δηµιουργία προστιθέµενης αξίας µε βάση την ποιότητα, συστατικά στοιχεία της οποίας είναι η εξωστρέφεια, η καινοτοµία, η έρευνα και η τεχνολογία. Η ποιότητα σε όλες τις µορφές της, µε έµφαση στην καινοτοµία, µπορεί να αποτελέσει τη βάση της νέας ελληνικής επιχειρηµατικότητας, το µέσο για να ξεπεράσουµε το εµπόδιο της ανταγωνιστικότητας που εξαρτάται σχεδόν αποκλειστικά από το κόστος παραγωγής. Η ποιότητα πληρώνεται, ακόµη και σε δύσκολες εποχές, αντισταθµίζοντας την παράµετρο του κόστους παραγωγής καθώς υπάρχει στην διεθνή αγορά ένα σηµαντικό 5

ποσοστό καταναλωτών που επιζητεί και µπορεί να καταβάλει το κόστος της ποιότητας. Οφείλουµε, συνεπώς, να αναπτύξουµε άµεσα µια σφαιρική πολιτική που να καλύπτει όλο το φάσµα της οικονοµίας και να θεσπίσουµε µέτρα βελτίωσης, ανάδειξης ή προστασίας της ποιότητας και να την ταυτίσουµε µε την καινοτοµία και τις νέες ιδέες. Να αναβαθµίσουµε, για παράδειγµα, την παιδεία, να αναµορφώσουµε και να ενισχύσουµε την πανεπιστηµιακή έρευνα µε τη δηµιουργία ερευνητικών ιδρυµάτων. Να ενθαρρύνουµε µέσω κινήτρων χρηµατοδότησης τη συνεργασία των τεχνολογικών ιδρυµάτων και των επιχειρήσεων της περιοχής. Να αυξήσουµε βαθµιαία τα κονδύλια για έρευνα και ανάπτυξη (R&D) στο 3% µε 4% του ΑΕΠ, όπως στη Σουηδία, την Αυστρία, τη Φιλανδία. Να εφαρµόσουµε µε αυστηρότητα προδιαγραφές ποιότητας σε δραστηριότητες επιλεγµένων τουριστικών ζωνών, ώστε να εξυψώσουµε ποιοτικά το σύνολο του τουριστικού προϊόντος από τα καταλύµατα και την εστίαση µέχρι την αναψυχή και την τοπική αγορά. Πρέπει να αναδειχθούν πολιτιστικά προϊόντα και καινοτόµες υπηρεσίες που δηµιουργούν νέα πρόσθετα έσοδα. Η αύξηση του τουριστικού ρεύµατος προς τη χώρα µας και της επισκεψιµότητας στα µουσεία είναι µια µεγάλη ευκαιρία αύξησης των εσόδων µε τη διάθεση σύγχρονων προϊόντων (πχ θεµατικά DVD, VIDEO εκθεµάτων, κλπ). Η εφαρµογή σε ευρεία κλίµακα πιστοποίησης των αγροτικών προϊόντων θα σταθεροποιούσε την ποιότητα, και θα αναδείκνυε ειδικά χαρακτηριστικά, όπως η µορφή ή η γεύση, ώστε στη βάση της µοναδικότητας να δικαιολογείται και ακριβότερη τιµή στις διεθνείς αγορές από τα αντίστοιχα των ανταγωνιστών µας. Να ενθαρρύνουµε δυναµικές εξαγωγικές επιχειρήσεις να συνεργασθούν µε παραγωγικές µονάδες που λόγω µεγέθους 6

αδυνατούν να αποκτήσουν πρόσβαση στις διεθνείς αγορές. Παράλληλα, να υποστηριχθούν προσπάθειες νέων επιχειρηµατιών που βασίζονται σε καινοτόµες ιδέες µε δυναµική προοπτική, όπως στην παραγωγή εξειδικευµένων χρηστικών εφαρµογών στο χώρο της πληροφορικής. Να ενθαρρύνουµε την ανάπτυξη υπηρεσιών υγείας, παιδείας και πολιτισµού µε προσανατολισµό στη διεθνή ζήτηση. Η ανάπτυξη προγραµµάτων και υπηρεσιών ιατρικού, εκπαιδευτικού και πολιτισµικού τουρισµού µπορεί να είναι το έναυσµα συµπληρωµατικής ανάπτυξης αυτών των υπηρεσιών. εν υπάρχει άλλος δρόµος για την οικονοµία µας. Η ποιότητα και η καινοτοµία είναι το κλειδί για ανταγωνιστική ανάπτυξη. Θα έχουµε πάντα µπροστά µας να αντιµετωπίσουµε χώρες συχνά εταίρους µας στην Ευρωπαϊκή Ένωση άλλες µε πολύ χαµηλότερο κόστος εργασίας, άλλες µε χαµηλότερο κόστος δανεισµού, µε χαµηλότερη φορολόγηση ή λιγότερη γραφειοκρατία. Ας µιµηθούµε την Ολλανδία, τη Σουηδία, την Ελβετία την πιο ανταγωνιστική παγκοσµίως οικονοµία που, ασφαλώς, δεν µπορούν να χαρακτηρισθούν ως χώρες χαµηλού εργατικού κόστους. Κυρίες και Κύριοι, Αυτό το νέο πρότυπο, που έχει άµεση ανάγκη η οικονοµία µας, συνδέεται ευθέως και µε την ανάπτυξη µιας νέας επιχειρηµατικότητας, ίσως και µιας νέας επιχειρηµατικής τάξης, µε µια νέα αντίληψη management που να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της εποχής και στις οικονοµικές συνθήκες της χώρας µας καθώς και του ευρύτερου ευρωπαϊκού περιβάλλοντος. Εµείς στην τράπεζα Πειραιώς πιστεύουµε σ αυτό το πρότυπο ανάπτυξης, γι αυτό και πήραµε µια σειρά πρωτοβουλιών για να το υποστηρίξουµε. Θα σας αναφέρω ενδεικτικά τις σηµαντικότερες: 7

Αναπτύξαµε τη συµβολαιακή τραπεζική, µε ιδιαίτερη επιτυχία στον αγροτικό χώρο, εφαρµόζοντας συνδυαστικές µορφές δανειοδότησης µε τη σύναψη συµβολαίων τριγωνικής χρηµατοδότησης, τα οποία διασφαλίζουν σταθερή ρευστότητα, συγκεκριµένη ποιότητα, διασφαλισµένη πώληση µεταξύ της µεταποιητικής ή εµπορικής επιχείρησης και ενός σηµαντικού αριθµού αγροτών. Προωθούµε τη δηµιουργία ενός Ιδιωτικού Επενδυτικού Ταµείου µε αντικείµενο τη µεσοµακροπρόθεσµη χρηµατοδότηση µικροµεσαίων επιχειρήσεων σε συνεργασία µε διεθνείς επενδυτικούς οίκους και ξένους θεσµικούς επενδυτές. Το Ταµείο θα στοχεύσει αρχικά στην άντληση 500 εκατ από τις διεθνείς αγορές µε συµµετοχή της Τράπεζας Πειραιώς και εκτιµούµε ότι, αν όλα πάνε καλά, η όλη διαδικασία θα έχει ολοκληρωθεί στη διάρκεια του Α τριµήνου του 2015. Το Ταµείο υπολογίζουµε να καλύψει µε δανειοδότηση επενδυτικά και αναπτυξιακά σχέδια µε επικέντρωση στις δυναµικές εξαγωγικές επιχειρήσεις, τις επιχειρήσεις προστιθέµενης εγχώριας αξίας και υποκατάστασης εισαγωγών, τις επιχειρήσεις µε καινοτόµα προϊόντα, ικανή διοίκηση και, ασφαλώς, ενδιαφέρον επιχειρηµατικό σχέδιο. ιαµορφώσαµε ένα δυναµικό πρόγραµµα χρηµατοδοτήσεων ύψους 700 εκατ. για τον επόµενο χρόνο για την υποστήριξη υγιών, συνεπών και δυναµικών επιχειρήσεων µε προτεραιότητα στις µικροµεσαίες, εξαγωγικές και µεταποιητικές, µε καινοτόµα προϊόντα και υπηρεσίες. Με το πρόγραµµα αυτό επιδιώκουµε να ενισχύσουµε την προχρηµατοδότηση των εξαγωγικών επιχειρήσεων και µε προεξόφληση παραγγελιών σε ενήµερους πελάτες της Τράπεζας ή σε νέους πελάτες µε επαρκή πιστοληπτική ικανότητα. Η ενίσχυση του εξαγωγικού factoring µε πρόσθετη χρηµατοδότηση είναι στις προτεραιότητες αυτού του προγράµµατος. 8

Έχουµε προγραµµατίσει την εκταµίευση 500 εκατ. εντός του 2015 για συµµετοχή σε επίσηµα προγράµµατα χρηµατοδότησης της οικονοµίας, όπως του ΕΤΕΑΝ, της ΕΤΕπ, του EIF (Ευρωπαϊκό Επενδυτικό Ταµείο) και του ΕΣΠΑ, που είναι µε τα σηµερινά δεδοµένα οι βασικές πηγές χρηµατοδότησης νέων επενδύσεων. ηµιουργούµε ένα Κέντρο Καινοτοµίας και Επιχειρηµατικότητας µε κύριο σκοπό την υποστήριξη επιχειρηµατικών σχεδίων των οποίων η αποδοτικότητα βασίζεται στην εκτεταµένη εφαρµογή καινοτόµων πρακτικών, την υλοποίηση νέων ιδεών και τη χρήση προηγµένης τεχνολογίας. Θα ακολουθήσουν και άλλα εξειδικευµένα µέτρα από την Τράπεζα µας στην ίδια αυτή κατεύθυνση της ενίσχυσης του νέου προτύπου ανάπτυξης και της νέας επιχειρηµατικότητας. Κυρίες και Κύριοι, Είναι φανερό ότι το νέο αυτό πρότυπο ανάπτυξης δεν µπορεί να υποστηριχθεί µε παλιές νοοτροπίες και λογικές βραχυπρόθεσµης επιχειρηµατικότητας. Χρειάζεται µια άλλη λογική διαχείρισης, ανοικτή στην αγορά και τους κινδύνους της και προσαρµοσµένη στις διεθνοποιηµένες απαιτήσεις της εποχής µας. Χρειάζεται επενδυτές µακράς πνοής, επιχειρηµατίες µε όραµα, managers µε ανοικτά µυαλά, επαγγελµατική συνείδηση και υπευθυνότητα. Αυτό το επιχειρηµατικό management πρέπει να ενθαρρύνουµε, καθώς πιστεύω ότι η κρίση δεν ανέδειξε µόνο τις ευθύνες της Πολιτείας και της πολιτικής τάξης στη χώρα µας, αλλά τα λάθη και τις ευθύνες του επιχειρηµατικού κόσµου. Οφείλουµε, ο καθένας στο χώρο του, να οδηγήσουµε το ταχύτερο δυνατό την οικονοµία σε µια άλλη τροχιά ανάπτυξης. Πολλοί υποστηρίζουν ότι το management είναι τέχνη ή, κατ άλλους, ότι είναι µία τεχνική. Θα συµφωνήσω ότι έχει τεχνικές οι οποίες διδάσκονται στα πανεπιστήµια, στα σεµινάρια, στην 9

επαγγελµατική διαδροµή. Χρειάζεται όµως και τόλµη και αποφασιστικότητα, όραµα και πίστη, µερικές φορές χρειάζεται και πάθος. Πρέπει να υπάρχουν χαρακτηριστικά ή δεξιότητες ο συνδυασµός των οποίων συνθέτει την ιδιαίτερη προσωπικότητα, το «ένστικτο» ή καλύτερα τη διορατικότητα του manager. ηλαδή, την ικανότητα ή την τέχνη του να συνδυάζει τα γεγονότα για να προβλέπει, να λαµβάνει αποφάσεις σε σύντοµο χρόνο για σοβαρά ή πολύπλοκα ζητήµατα, συχνά υπό την πίεση ακραίων ή και αντιφατικών καταστάσεων. Αυτό ακριβώς είναι το πρώτο µεγάλο χαρακτηριστικό που πρέπει να διαθέτει ο manager. Η επιχειρηµατική δραστηριότητα σε όποιον τοµέα και αν αναπτύσσεται, στην πρωτογενή παραγωγή, στη µεταποίηση, το εµπόριο ή γενικότερα τις υπηρεσίες, σηµαίνει πρώτα απ όλα πωλήσεις, σηµαίνει αγορά. Κανείς δεν πρέπει να επιχειρεί, κανείς δεν πρέπει να «παράγει» προϊόντα ή υπηρεσίες, αν δεν γνωρίζει πως και που θα τα διαθέσει. Το δεύτερο, λοιπόν, χαρακτηριστικό/προαπαιτούµενο του management είναι η βαθειά γνώση της αγοράς. Η αίσθηση, δηλαδή, και η κατοχή των «µυστικών» της καθώς και η ανάπτυξη των δεξιοτήτων και των κατάλληλων εργαλείων, όπως το marketing ή το market research, τα οποία απαιτεί η πρόσβαση και η αξιοποίηση της. Επιπλέον, και όπως γνωρίζετε, η κάθε εποχή έχει την τεχνολογία και τις τεχνικές που την υπηρετούν. Ζούµε ήδη την εποχή της ηλεκτρονικής τεχνολογίας που έχει ανατρέψει ριζικά όλες τις σταθερές που γνωρίζαµε µέχρι πρότινος, µεταξύ των οποίων και τον τρόπο και τα µέσα πληροφόρησης. Υπάρχουν πράγµατι σήµερα όλες οι δυνατότητες για άµεση πρόσβαση στις πληροφορίες σε κάθε τοµέα ανθρώπινης δραστηριότητας και ιδίως στο πεδίο των επιχειρήσεων και των αγορών. Από την άποψη αυτή ζούµε µια πολύ ενδιαφέρουσα εποχή για το management, αφού κύριο εργαλείο για την επιτυχία του είναι η έγκυρη και άµεση πληροφόρηση. Το management, λοιπόν, είναι διορατικότητα, είναι γνώση αγοράς, είναι άµεση πληροφόρηση. Προσθέτω και το τέταρτο, την δεξιότητα διαχείρισης του ανθρώπινου δυναµικού. Από 10

την επιλογή συνεργατών, µέχρι την αξιολόγηση και την επιβράβευση και από την εφαρµογή αρχών διοίκησης µέχρι τη διάχυση του οράµατος και των στόχων της επιχείρησης σε όλα τα κλιµάκια της ιεραρχίας. Αυτές οι ιδιότητες πάνε µαζί και η δηµιουργική τους σύνθεση αποτελεί τον οδηγό του σύγχρονου επιχειρηµατία ή του επιτυχηµένου manager. Η ανάδειξη στελεχών µε αυτές τις δεξιότητες είναι που θα πάνε τις επιχειρήσεις και την οικονοµία µας µπροστά. Είναι οι προδιαγραφές των επιχειρηµατιών και των managers που ανταποκρίνονται στο νέο πρότυπο ανάπτυξης που χρειάζεται κατά τη γνώµη µου στη χώρα µας. Και που πρέπει σοβαρά να λαµβάνει υπόψη του όχι µόνο το τραπεζικό σύστηµα, όταν καλείται να χρηµατοδοτήσει επιχειρήσεις, αλλά και οι δηµόσιοι φορείς που επιδοτούν τις επενδύσεις. Κυρίες και Κύριοι, Όλοι πιστεύω αναγνωρίζετε ότι η περίοδος που διανύουµε είναι πιο σύνθετη και σηµαντικά δυσκολότερη από ότι στο σχετικά πρόσφατο παρελθόν. Η παγκοσµιοποίηση των αγορών έχει εξαπλωθεί µε άµεση επίπτωση την εντατικοποίηση του διεθνούς ανταγωνισµού. Τίποτα δεν είναι όπως 10 ή 15 χρόνια πριν. Τα συγκριτικά πλεονεκτήµατα των οικονοµιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο χώρο κυρίως της παραγωγής, υποσκελίζονται από εκείνα των µεγάλων αναδυόµενων οικονοµιών, όπως της Κίνας ή της Ινδίας. Η αναζήτηση πρώτων υλών και ενεργειακών πηγών καθώς και η διεκδίκηση νέων αγορών οδηγεί σε διεθνείς τριβές, όπως έχουν εκδηλωθεί σε διάφορα σηµεία του πλανήτη, µε αρκετά από αυτά να βρίσκονται στη γεωπολιτική περιφέρεια της χώρας µας. Η ίδια η Ευρώπη δεν είναι πλέον αυτή που ευαγγελίζονταν οι εµπνευστές της. Οι τριβές και οι αντιθέσεις µεταξύ των κρατών-µελών της Ένωσης πολλαπλασιάστηκαν, το στενό εθνικό συµφέρον δείχνει να επισκιάζει το κοινό, το συλλογικό µας µέλλον. 11

Το έργο, συνεπώς, του σηµερινού επιχειρηµατία ή manager είναι µακράν πιο δύσκολο και απαιτητικό. Οφείλει να µελετά και αναλύει τη συγκυρία µε όσο το δυνατόν πιο ρεαλιστικό τρόπο. Η ρεαλιστική προσέγγιση θα του επιτρέψει να συνθέσει το δρόµο που πρέπει να ακολουθήσει, καθώς µειώνει τον κίνδυνο της αβεβαιότητας και του δίνει τη δυνατότητα να τολµήσει. Επιπλέον, ο manager της εποχής µας θα πρέπει µε βάση τη ρεαλιστική προσέγγιση να θέτει στόχους και να είναι συνεπής στη στόχευση του. Γι αυτό οφείλει να έχει καλά µελετήσει το στόχο του. Να έχει καταστρώσει το σχέδιο του και να κινείται µε βεβαιότητα για την πραγµατοποίηση του σκοπού. Το αν τελικά επιτύχει ή δεν επιτύχει το στόχο του, είναι και αυτό µέσα στις πιθανότητες και τους κινδύνους του επιχειρηµατικού management. Όµως και η αποτυχία αποτελεί ευκαιρία επανεξέτασης του σχεδίου και επισήµανσης των αδυναµιών της διαχείρισης. ιαδικασία αναγκαία και ιδιαίτερα χρήσιµη για την προοπτική της επιχείρησης και τη βελτίωση του management. Κυρίες και Κύριοι, Οφείλουµε να αναγνωρίσουµε ότι η εποχή µας απαιτεί ένα άλλο υπόδειγµα επιχειρηµατία και manager. υστυχώς για τη χώρα µας, παρά το γεγονός ότι έχει αναδείξει αρκετούς επιτυχηµένους επιχειρηµατίες και managers, υπάρχει ακόµη σηµαντική έλλειψη επιχειρηµατιών-ηγετών. Η χώρα έχει ανάγκη από ηγετική επιχειρηµατική τάξη, τα οικονοµικά συµφέροντα της οποίας να είναι άµεσα συνδεδεµένα µε τα συµφέροντα της χώρας. Έχει ανάγκη από επιχειρηµατίες, δεµένους µε την επιχείρηση και τον τόπο. Που τα κέρδη τους θα γίνονται κυρίως επένδυση στη χώρα µας ειδικά αυτή την περίοδο και όχι επενδυτικά προϊόντα στα µεγάλα χρηµατοοικονοµικά κέντρα του κόσµου. Η χώρα έχει σήµερα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, ανάγκη από παραγωγούς και όχι µόνο από εισοδηµατίες. Είναι γεγονός ότι παρά τις δυσµενείς εξελίξεις των τελευταίων ετών για την οικονοµία και τις επιχειρήσεις, η επιχειρηµατική τάξη 12

δεν όρθωσε, πλην κάποιων εξαιρέσεων, το ανάστηµα της για να υπερασπιστεί, έστω και συµβολικά, όχι τα µεµονωµένα συµφέροντα της, αλλά τα γενικότερα οικονοµικά συµφέροντα. Να κάνει αίτηµα της τα γενικότερα αιτήµατα της κοινωνίας. Κλείνοντας, θα ήθελα να επισηµάνω ότι αυτό το νέο πρότυπο ανάπτυξης προσφέρεται για να αναδείξει µια νέα ηγετική επιχειρηµατική τάξη. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να στηριχθεί και αναδειχθεί η νέα επιχειρηµατικότητα. Προς τούτο υπάρχουν τα εργαλεία, κυρίως, στο πλαίσιο των προγραµµάτων και των θεσµών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα οποία οφείλουµε να αξιοποιήσουµε στο έπακρο, αλλά και των µεταρρυθµίσεων που απαιτείται να γίνουν από την πολιτική τάξη. Από την εξυγίανση της δηµόσιας διοίκησης µέχρι τη διαµόρφωση ενός µακροπρόθεσµα σταθερού και αναπτυξιακού φορολογικού συστήµατος και µέχρι την επιτάχυνση της δικαστικής επίλυσης των οικονοµικών και διοικητικών διαφορών. Ειλικρινά πιστεύω ότι η γενιά µας ολοκληρώνει τον κύκλο της. Είναι καιρός να προετοιµάσει το έδαφος για να παραδώσει τη σκυτάλη σε νέους επιχειρηµατίες και managers, οι οποίοι θα επωµισθούν το βάρος να φέρουν την οικονοµία της χώρας στη νέα εποχή. Να µπορούν να συνεννοηθούν µεταξύ τους, µε τις άλλες κοινωνικές οµάδες, µε τους πολιτικούς και να µπορούν να πουν: ποτέ κρίση ξανά. Σας ευχαριστώ 13

14