ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΟΡΓΑΝΩΤΕΣ ΣΕΜΙΝΑΡΙΩΝ

Content: Συνεδρία 1 Καθοδήγηση και διευκόλυνση μικρών ομάδων... 6 Συνεδρία 2 Διαχείριση Προβληματικών Εκπαιδευόμενων... 21 Συνεδρια 3 Διδάσκοντας με διαβούλευση... 34 Συνεδρία 4 Από τη διδακτέα ύλη στο πρόγραμμα... 40 Σημειώσεις για δασκάλους... 60 The publication has been funded with support from the European Commission under the Leonardo da Vinci Programme (Project no. 2010-1-PL1-LEO05-11460): Framework for Continuing Educational Development of Trainers in General Practice in Europe (CEDinGP) The publication reflects the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. 2

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το Leonardo EURACT επίπεδο 2 σεμινάριο απευθύνεται σε εκπαιδευτές με επάρκεια που έχουν συμμετάσχει σε σεμινάριο επιπέδου 1 (για νέους εκπαιδευτές) (ή παρόμοιο), εμπλέκονται ενεργά στην εκπαίδευση της ΓΙ, και θα διευκολύνει την ανάπτυξή τους ως εκπαιδευτών στο επίπεδο του ικανού (proficient). Επικεντρώνεται στην βαθιά κατανόηση των μεθόδων διδασκαλίας, διαθέτοντας μία ολόκληρη ημέρα για κάθε έναν από τους τρεις τομείς των περιεχομένων. Το σεμινάριο παρέχει υψηλής ποιότητας εκπαιδευτικά υλικά σε κάθε συμμετέχοντα για να τους βοηθήσει κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου και για να μπορέσουν να διαδώσουν τις νεες τους ικανότητες μέσα από συνεχή επαναλαμβανόμενα σεμινάρια στον τόπο τους. Οι μέθοδοι διδασκαλίας είναι ενεργείς και συμμετοχικές και το σεμινάριο απευθύνεται στις ανάγκες αυτων που εμπλέκονται στην εκπαίδευση που παρέχεται στα τμήματα (ΓΙ) καθώς και μεμονωμένων εκπαιδευτών. Το σεμινάριο αποτελείται από τις ακόλουθες τέσσερις συνεδρίες: Συνεδρία 1 Καθοδήγηση και διευκόλυνση μικρών ομάδων Συνεδρία 2 - Διαχείριση προβληματικών εκπαιδευόμενων Συνεδρία 3 Διδάσκοντας με διαβούλευση Συνεδρία 4 Από τη διδακτέα ύλη στο πρόγραμμα 3

ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΟΡΓΑΝΩΤΕΣ ΣΕΜΙΝΑΡΙΩΝ Χρησιμοποιώντας τα υλικά για τη διάδοση τα Leonardo / EURACT σεμινάρια φτιάχτηκαν με στόχο την παροχή υψηλής ποιότητας υλικών για χρήση σε τοπικά σεμινάρια. Αυτό το φύλλο συμβουλών είναι να βοηθήσει τους οργανωτές να αξιοποιήσουν στο έπακρο το υλικό που αναπτύχθηκε για τα σεμινάρια αυτά. Τι είναι τα σεμινάρια επιπέδου 2 ; Το επίπεδο 2 σεμινάριο παρέχει εκπαιδευτικές δεξιότητες για εκπαιδευτές ΓΙ που είναι ήδη έμπειροι και επιθυμούν να βελτιώσουν τις ικανότητές τους σε συγκεκριμένα πεδία. Τέσσερις ολοήμερες συνεδρίες ετοιμάστηκαν και δοκιμάστηκαν πιλοτικά. Όπως με όλα τα σεμινάρια Leonardo EURACT οι μέθοδοι διδασκαλίας για όλες τις συνεδρίες είναι ενεργείς και συμμετοχικές, περιλαμβάνοντας μικρές ομάδες εργασίας, καθώς και παρουσιάσεις και συζητήσεις ολομέλειας. Αν σκοπεύετε να υλοποιήσετε το σύνολο ή μέρος ενός σεμιναρίου επιπέδου 2 ίσως βρείτε χρήσιμες τις ακόλουθες οδηγίες. Ποιες συνεδρίες; Οι τρέχουσες διαθέσιμες συνεδρίες είναι οι εξής: Καθοδήγηση και διευκόλυνση μικρών ομάδων Διαχείριση προβληματικών εκπαιδευόμενων Διδάσκοντας με διαβούλευση Από τη διδακτέα ύλη στο πρόγραμμα Το σεμινάριο μπορεί να δοθεί σε διάφορες μορφές. Τα σεμινάρια μπορούν να δοθούν σε μία, δύο ή τρεις ημέρες. Είναι δυνατή η πέραν των τριών ημερών, αλλά δεν συνιστάται διότι οι εκπαιδευτές κουράζονται και οι συμμετέχοντες δυσκολεύονται να απουσιάζουν από την εργασία τους. Ο αριθμός των συνεδριών εξαρτάται από) τις τοπικές ανάγκες και β) τη διαθεσιμότητα των εκπαιδευτών. Στο πρόσφατο πρόγραμμα Leonardo EURACT οι τέσσερις συνεδρίες δόθηκαν σε διάστημα τριών ημερών, πράγμα που επέτρεψε στους συμμετέχοντες να επιλέξουν τρεις (η διαδικασία αυτή πρέπει να διαχειρίζεται) Εκπαιδευτές Σεμιναρίου Η επιλογή των εκπαιδευτών που θα διδάξουν τις συνεδρίες είναι το πιο σημαντικό έργο. Οι εκπαιδευτές πρέπει να πληρούν ορισμένα κριτήρια. Θα πρέπει να έχουν: σε βάθος κατανόηση του περιεχομένου της συνεδρίας 4

δεξιότητες διευκόλυνσης μικρών ομάδων και παρουσίασης μελετήσει το υλικό και να είναι σίγουροι για τη χρήση τους δεξιότητες αξιολόγησης της συνεδρίας και παροχής επαντροφοδότησης εάν είναι δυνατόν, προηγουμένως, λάβει μέρος σε ένα σεμινάριο Leonardo EURACT Χρησιμοποιώντας το υλικό του σεμιναρίου Κάθε διευκολυντής συνεδρίας θα πρέπει να διασφαλίσει ότι αυτός ή αυτή αντιλαμβάνεται την δομή της συνεδρίας, τον τρόπο εκτέλεσης των ασκήσεων ή των παιχνιδιών και να ελέγχει το υλικό που θα αποσταλεί στους συμμετέχοντες. Οι βιβλιογραφικές αναφορές μπορεί να είναι ανεπίκαιρες και οι διαδυκτιακές συνδέσεις χρειάζονται έλεγχο. Μετάφραση από το πρωτότυπο αγγλικό πρέπει να γίνεται με προσοχή και, ιδανικά, να ελέγχεται από ειδικούς τόσο της γλώσσας όσο και της εκπαίδευσης. Υποδομές Διδασκαλίας Οι απαιτήσεις για τις αίθουσες διδασκαλίας και τον εξοπλισμό που αναφέρονται στις περιγραφές των συνεδριών για καθεμία από τις συνεδρίες πρέπει να ληφθούν υπ όψιν κατά την επιλογή ενός χώρου για το σεμινάριο. Πνευματική ιδιοκτησία Οι συνεδρίες έχουν αναπτυχθεί ως μέρος ενός ολοκληρωμένου Ευρωπαϊκής κλίμακας προγράμματος για την ανάπτυξη δεξιοτήτων διδασκαλίας για οικογενειακούς γιατρούς. Εάν επιθυμείτε να οργανώσετε ένα σεμινάριο με τη χρήση των υλικών θα πρέπει να επικοινωνήσετε με την EURACT για τη χορήγηση άδειας, καθώς η EURACT και οι συγγραφείς διατηρούν τα πνευματικά δικαιώματα. Θα σας ζητηθεί να συμφωνήσετε να μην αντιγράψετε ή να διανείμετε αυτά παρά μόνο για προσωπική χρήση από τους συμμετέχοντες. Δεν θα πρέπει τα σεμινάρια να δοθούν πρωτίστως για το κέρδος, αλλά αν υπάρξει ένα κέρδος αυτό θα πρέπει να κατανεμηθεί σε ισότιμη βάση με την EURACT. 5

Συνεδρία 1 Καθοδήγηση και διευκόλυνση μικρών ομάδων 6

ΣΥΝΕΔΡΙΑ 1 Καθοδήγηση και διευκόλυνση μικρών ομάδων Περιεχόμενα: Συνεδρία Τίτλος Τύπος Χρόνος 210 λεπτά Μ 1.1 Εισαγωγή και Λιώσιμο πάγων Άσκηση 30 Μ 1.2 Τι είναι μια μικρή ομάδα; Καταιγισμός ιδεών 20 Μ 1.3 Δυναμικά μικρών ομάδων Παρουσίαση / Συζήτηση 30 Διάλειμμα 30 Μ 1.4 Άσκηση επίλυσης προβλήματος Άσκηση σε ομάδες, Συζήτηση 75 Μ 1.5 Ολοκλήρωση της πρώτης περιόδου Συζήτηση 15 ΟλοκλήΤτέλοςρωση της πρώτης περιόδου Συνεδρία Τίτλος Τύπος Χρόνος 210 λεπτά Μ 2.1 Σχεδιασμός αυτής της συνεδρίας Συζήτηση σε ομάδες 10 Μ 2.2 Σταθείτε μπροστά από την φράση σας λιώσιμο πάγων 20 Μ 2.3 Διευκόλυνση μικρών ομάδων Παρουσίαση / Συζήτηση 40 Μ 2.4 Άσκηση επίλυσης προβλήματος Άσκηση σε ομάδες 60 Διάλειμμα 30 Μ 2.5 Αξιολόγηση της διευκόλυνσης Άσκηση σε ομάδες 50 Αξιολόγηση της συνεδρίας Συζήτηση σε ομάδες 20 Ολοκλήρωση τηςσυνεδρίας 10 Σκοπός: Στο τέλος της συνεδρίας οι συμμετέχοντες θα έχουν: 1. Κατανοήσει τις αρχές των μικρών ομάδων, των εργασιών και των στόχων 2. Μάθει τις αρχές της λειτουργίας των μικρών ομάδων και των σταδίων των δυναμικών τους. 3. Γνωρίσει τα προβλήματα που μπορεί να προκύψουν μέσα στις ομάδες, τα πιθανά αίτιά τους και τις λύσεις τους 7

4. Κατανοήσει τις βασικές αρχές και εργασίες της καθοδήγησης των μικρών ομάδων 5. Κατανοήσει τις αρχές της διευκόλυνσης των μικρών ομάδων 6. Ασκήσει δεξιότητες σε αυτόν τον τομέα σε ένα υποστηρικτικό περιβάλλον. Μέθοδοι: 1. Ασκήσεις λιώσιμου πάγων. 2. Συζήτηση σε ζεύγη, buzz groups 3. Εργασία σε μικρές ομάδες 4. Παρουσίαση/συζήτηση 5. Ασκήσεις επίλυσης προβλήματος 6. Άσκηση σε ομάδα τριών Περιγραφή: H συνεδρία χωρίζεται σε δυο συνεδρίες μισής μέρας, διάρκειας 3 ωρών και 30 λεπτών η καθεμία με 30 λεπτά διάλειμμα. Η πρώτη συνεδρία θα ξεκινήσει με μια μικρή εισαγωγή εκ μέρους των μελών της ομάδας και με μια άσκηση λιώσιμου πάγου. Θα ακολουθήσει καταιγισμός ιδεών πάνω στα θέματα τι είναι μια μικρή ομάδα, γιατί δουλεύουμε σε μικρές ομάδες, προτερήματα και μειονεκτήματα εργασίας σε μικρές ομάδες, παραδείγματα από πρόσφατες εμπειρίες σε μικρές ομάδες κτλ. Τη συζήτηση θα ακολουθήσει μια παρουσίαση των αρχών της λειτουργίας των μικρών ομάδων, των συνήθων προβλημάτων της δυναμικής τους και της ανάπτυξής τους. Θα υπάρξει κατόπιν μια σύντομη συζήτηση πάνω στην παρουσίαση.. Με μια άσκηση επίλυσης προβλήματος θα παρουσιαστεί η επιρροή της εργασίας σε ομάδες στη λήψη αποφάσεων εκ μέρους των μελών και ολόκληρης της ομάδας. Η δεύτερη περίοδος θα ξεκινήσει με μια άσκηση λιώσιμου πάγων πάνω στη διευκόλυνση. Στους συμμετέχοντες θα παρουσιαστούν φράσεις που σχετίζονται με το θέμα του μαθήματος και θα πρέπει να επιλέξουν μία και να σταθούν στο πλάι της». Ομάδες που στέκονται πλάι σε μια φράση, θα ερωτηθούν γιατί κατά τη γνώμη τους η συγκεκριμένη φράση αντικατοπτρίζει την διευκόλυνση και ποια χαρακτηριστικά της εμφανίζει. Με μια παρουσίαση της διευκόλυνσης των μικρών ομάδων θα επεξηγηθούν οι κύριες θεωρίες της, καθώς και οι διαφορετικές τεχνικές, εργασίες και τα συχνά προβλήματά τους. Ο σκοπός των ασκήσεων επίλυσης προβλήματος σε ομάδες είναι να αναγνωριστεί και να συζητηθεί η ομαδική διαδικασία και οι αρχές της καθοδήγησης και διευκόλυνσης, όπως αυτές καταδεικνύονται κατά της διάρκεια της επίλυσης του προβλήματος. Ένα καθορισμένο μέλος της ομάδας θα πρέπει να αναλύσει πώς η καθοδήγηση αναπτύχθηκε στην ομάδα, τι είδους διευκόλυνσης καταγράφτηκε και ποιες αρχές και τεχνικές επικοινωνίας χρησιμοποιήθηκαν. Για την αξιολόγηση της διευκόλυνσης οι συμμετέχοντες θα διαχωριστούν σε δυο ομάδες και θα 8

ζητηθεί από τη καθεμία να σχεδιάσει μια μέθοδο αξιολόγησης της διευκόλυνσης των μικρών ομάδων. Μετά από 30 λεπτά οι ομάδες θα πρέπει να ανταλλάξουν τις μεθόδους τους και να τις συζητήσουν. Αξιολόγηση: Φόρμα αξιολόγησης της συνεδρίας Βιβλιογραφία: 1. Hoper C, Kutzleb U., Stobble A, Weber B. Awareness games. Personal growth through group interaction. 1974. 2. Sam Kaner et al. Facilitator s Guide to Participatory Decision-Making, 1996. 3. Heron J. Group facilitation. Theories and models for practice. 1993. Kogan Page ltd. Συστάσεις για μελλοντική ανάγνωση: 4. Groups: a guide to small group work. Glyn Elwyn, Trisha Greenhalgh, Fraser 5. Macfarlane; Radcliffe Medical Press, 2000. 6. Newble D, Cannon R. A handbook for clinical teachers. MTP press, 1983. 7. Cameron E. Facilitation made easy. Practical tips to improve meetings and workshops. 2005. Cogan Page ltd. 8. Sam Kaner et al. Facilitator s Guide to Participatory Decision-Making, 1996 Σημειώσεις: Αντίγραφα διαφανειών Σενάρια ασκήσεων επίλυσης προβλήματος Κανόνες για επαναπληροφόρηση Εξοπλισμός: Δωμάτια με αρκετό χώρο ώστε να είναι δυνατή η εργασία τριών ξεχωριστών ομάδων των τριών Χαρτοπίνακας και χώρος επίδειξης για καθεμία από αυτές Βιντεοπροβολέας και Η/Υ 9

EURACT Leonardo da Vinci Σεμινάριο Επιπέδου 2 Presentation available at the full version of the materials If a General Practice academic/teaching organisation wishes to run any of the Leonardo EURACT courses they must apply for permission to the European Academy of Teachers in General Practice and Family Medicine (EURACT). Application should be made to the EURACT secretariat (see www.euract.eu ) at least one month prior to the course. Course materials (either in English or in other project partner languages) will be released only after permission of EURACT has been granted. 10

EURACT Leonardo da Vinci Επίπεδο 2 Σεμινάριο Εκπαίδευσης Εκπαιδευτών Presentation available at the full version of the materials If a General Practice academic/teaching organisation wishes to run any of the Leonardo EURACT courses they must apply for permission to the European Academy of Teachers in General Practice and Family Medicine (EURACT). Application should be made to the EURACT secretariat (see www.euract.eu ) at least one month prior to the course. Course materials (either in English or in other project partner languages) will be released only after permission of EURACT has been granted. 11

ΣΥΝΕΔΡΙΑ 1 Υλικό ανάπτυξης μικρών ομάδων Ο εκπαιδευτής εξηγεί ότι το άτομο που θα αναλάβει τη διευκόλυνση θα εκφωνήσει διάφορα πράγματα που μπορεί ή όχι να έχουν πραγματοποιηθεί από κάθε άτομο. Αν κάποιο από αυτά το έχετε κάνει, τότε τρέξτε στο κέντρο, πηδήξτε στον αέρα και «δώστε 5» με όποιο άλλο άτομο τρέχει στο κέντρο. Μια λίστα από 20 δραστηριότητες θα πρέπει να προετοιμαστεί για την ομάδα. Συνήθως αυτές είναι του τύπου «Έχετε ποτέ ;» ή ακόμη «Έχει κάποιος κάνει ;» Οι δραστηριότητες θα πρέπει να επιλεχτούν προσεκτικά για να αποφευχθεί αμηχανία, γελιοποίηση κτλ. Λίστα πιθανών δραστηριοτήτων: 1. Έχετε ποτέ ανεβεί στο υψηλότερο σημείο της χώρας σας; 2. Έχετε ποτέ ζήσει στο εξωτερικό για περισσότερο από ένα χρόνο; 3. Έχετε ποτέ τραγουδήσει καραόκε; 4. Έχετε ποτέ μείνει χωρίς να πλυθείτε για πάνω από δυο εβδομάδες; 5. Έχετε μια αδερφή και έναν αδερφό; 6. Έχετε ποτέ ιππεύσει άλογο; 7. Έχετε ποτέ φάει βατραχοπόδαρα; 8. Μπορείτε να μιλήσετε τρεις ή περισσότερες γλώσσες; 9. Ήσασταν ποτέ ερωτευμένοι με χορτοφάγο; 10. Έχετε κολυμπήσει σε τρεις ή περισσότερους ωκεανούς; 11. Έχετε ποτέ πιλοτάρει αεροπλάνο; 12. Έχετε ποτέ σπάσει τρία ή περισσότερα οστά; 13. Έχετε κάνει εθελοντική εργασία τον τελευταίο μήνα; 14. Είχατε ποτέ κάποιον στενό συγγενή άνω των εκατό ετών; 15. Έχετε ποτέ μαγειρέψει ένα γεύμα για περισσότερα από 20 άτομα; 16. Είχατε ποτέ ένα κουνάβι ως κατοικίδιο; 17. Έχετε ποτέ πέσει με αλεξίπτωτο ή κάνατε bungee jumping; 18. Έχετε ποτέ κολυμπήσει με δελφίνια; 19. Έχετε κάνει ποτέ καταδύσεις; 20. Έχετε ποτέ κερδίσει έναν αθλητικό αγώνα; Μετά την άσκηση η ομάδα θα πρέπει να συζητήσει τα χαρακτηριστικά αυτής της άσκησης. Τι αποτελεί μία άσκηση λιώσιμου πάγων ; 12

ΣΥΝΕΔΡΙΑ 1 Η τέχνη της καταστολής μιας μικρής ομάδας I. Κυριαρχήστε στην ομάδα από την αρχή. Καθορίστε τον εαυτό σας ως τον έχων εξουσία πάνω σε κάθε ζήτημα που μπορεί να απασχολήσει την ομάδα. Πάρτε όλες τις βασικές αποφάσεις από μόνοι σας, ενώ δίνετε δημοκρατική εντύπωση στα μέλη της ομάδας. II. Μην δίνετε σημασία στις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των μελών. Ούτως ή αλλιώς οι περισσότεροι άνθρωποι δεν ξέρουν τι είναι το καλύτερο γι αυτούς. III. Διατηρείστε τη συζήτηση σε θεωρητικό επίπεδο, κατά προτίμηση στο πεδίο της θεολογίας και της φιλοσοφίας. Αναφέρετε ονόματα όπως Kant, Schleiermacher και Tillich ώστε να κάνετε τους άλλους να αισθάνονται κατώτεροι. IV. Αν είναι δυνατόν καθορίστε τον εαυτό σας ως δάσκαλο της ομάδας και δώστε μια ομιλία σε κάθε συγκέντρωση. (εγγύηση: η ομάδα δε θα κρατήσει πάνω από τρεις μήνες με αυτόν τον τρόπο ή σας δίνουμε τα χρήματά σας πίσω!) V. Μην αφήσετε να διαδοθεί ο μύθος ότι τα μέλη της ομάδας θα πρέπει να ηγούνται της συζήτησης κατά σειρά. Είναι πιθανόν να συμμετέχουν ενεργά, να ενδιαφερθούν και να κρατήσουν την ομάδα ζωντανή παρόλες τις προσπάθειές σας. VI. Ποτέ μην αφήνετε τα μέλη της ομάδας να μοιραστούν κάτι προσωπικό. Αν αυτό συμβεί, αλλάξτε το αντικείμενο της συζήτησης σε ένα ασφαλές, πνευματικό θέμα. Έτσι δε θα μπορέσουν να αλληλεπιδράσουν αναμεταξύ τους. Είναι τρομερά δύσκολη η καταστολή των ομάδων στις οποίες συμβαίνει αυτό. VII. Σε καμία περίπτωση μην ενθαρρύνετε τα μέλη της ομάδας να εκφράζονται. Περιορίστε την συμμετοχή στα πιο εφήμερα και διανοούμενα μέλη ώστε να κρατήσετε τη συζήτηση σε υψηλό σοφιστικό επίπεδο. Θα βαρεθούν ο ένας τον άλλον μέχρι αηδίας. VIII. Μην παροτρύνετε τα σιωπηλά μέλη της ομάδας να μιλήσουν. Μπορεί τελικά να νομίσουν ότι πραγματικά νοιάζεστε γι αυτούς και τις ιδέες τους. Θα είναι πιο δύσκολο να τους αποθαρρύνετε ως αποτέλεσμα. IX. Αφήστε ένα ή δυο άτομα να κυριαρχήσουν τη συζήτηση. Με τον τρόπο αυτό οι υπόλοιποι θα θυμώσουν σιωπηλά και η ομάδα θα πάψει να λειτουργεί σε πολύ σύντομο χρόνο. Σε καμία περίπτωση μην κατακρίνετε τα άτομα που κυριαρχούν γι αυτό που κάνουν. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε άσχημα συναισθήματα και προσωπικές υπερβολές στη καταστολή της ομάδας να αποφευχθούν με κάθε τρόπο. X. Κρατήστε τη μικρή ομάδα τόσο μεγάλη ώστε τελικά τα άτομα να μην μπορέσουν να γνωριστούν μεταξύ τους πραγματικά. Βάλτε με κάθε τρόπο, τουλάχιστον είκοσι με είκοσι πέντε άτομα για να κάνουν αυτό. XI. Συμπεριλάβετε μια μεγάλη επιχειρηματική σύσκεψη στην αρχή κάθε συγκέντρωσης και γίνετε βαρετοί μέχρι δακρύων. XII. Τοποθετήστε τις καρέκλες σε σειρές όπως σε σχολική αίθουσα. Μην επιτρέψετε την 13

ανεπισημότητα να διεισδύσει από μια πιο φιλική διάταξη των καθισμάτων σε κύκλο. Σε μια τέτοια περίπτωση τα μέλη της ομάδας μπορεί ενθαρρυνθούν να εκφραστούν και να μην θέλουν να εγκαταλείψουν την ομάδα. XIII. Απαντήστε όλες τις ερωτήσεις μόνοι σας. Μην αφήνετε μέλη της ομάδας να μιλάνε μεταξύ τους και να απαντάνε στις ερωτήσεις τους από μόνοι τους. Τι ξέρουν άλλωστε καλύτερα από αυτό που έχετε να πείτε εσείς; XIV. Σε καμία περίπτωση μην επιτρέψετε στα μέλη να εκφράσουν την πιθανή εχθρότητα που νιώθουν μεταξύ τους. Κάτι τέτοιο μπορεί να οδηγήσει στον να καταλάβουν ο ένας τον άλλο και σαν αποτέλεσμα η ύπαρξη της ομάδας θα συνεχίσει επίμονα. XV. Να παραπονιέστε σε κάθε συνάντηση για το πόσα λίγα άτομα εμφανίστηκαν. Αυτό θα δώσει στα μέλη μια αίσθηση ενοχής σχετικά με το μέγεθος. Είτε θα εγκαταλείψουν την ομάδα είτε θα προσκαλέσουν τους φίλους τους να συμμετέχουν και η μικρή ομάδα θα αποτελέσει μια λησμονιά. Θα έχει μετατραπεί σε μεγάλη ομάδα. Πηγή: Clyde Reid Groups alive-church alive, the effective use of small groups in the local church, 1969, Harper & Row. 14

ΣΥΝΕΔΡΙΑ 1 Άσκηση επιβίωσης Αεροπορικό δυστύχημα Παιχνίδι προσομοίωσης Σημειώσεις για τους συμμετέχοντες Σενάριο: Εσείς και οι συνάδερφοί σας μόλις επιβιώσατε από την πτώση ενός μικρού αεροπλάνου. Ο πιλότος και ο συγκυβερνήτης σκοτώθηκαν στο δυστύχημα. Είσαστε στα μέσα του Ιανουαρίου στον βόρειο Καναδά. Η θερμοκρασία ημέρας είναι 25 βαθμοί κάτω από το μηδέν, ενώ το βράδυ πέφτει στους -40 βαθμούς. Υπάρχει χιόνι στο έδαφος και στη γύρω περιοχή υπάρχουν δέντρα και αρκετά ρυάκια που περνούν δικτυωτά την περιοχή. Η κοντινότερη πόλη είναι 20 μίλια μακριά. Είσαστε όλοι ντυμένοι με ρούχα πόλης κατάλληλα για μια επιχειρηματική σύσκεψη. Τα μέλη που επέζησαν κατάφεραν να διασώσουν τα ακόλουθα αντικείμενα: 1. Ένα χάρτη της περιοχής φτιαγμένο από πλαστικό 2. Σοκολάτες οικογενειακού μεγέθους (μία ανά άτομο) 3. Ένα μπουκάλι ουίσκι 4. Μια πυξίδα 5. Έναν αναπτήρα (χωρίς υγρό) 6. Ένα καραβόπανο σκηνής 6x6 μέτρα 7. Ένα επιπλέον πουκάμισο και παντελόνι για κάθε επιζήσαντα 8. Εφημερίδες (μία ανά άτομο) 9. Μια κονσέρβα λίπους μαγειρικής 10. Ένα 45άρι περίστροφο 11. Μία μπάλα από ατσαλόσυρμα 12. Ένα μικρό τσεκούρι Βήμα 1: Κάθε μέλος πρέπει να γράψει μία ταξινόμηση των αντικειμένων πάνω στο φύλλο βαθμολογίας, χωρίς να συμβουλευτεί κανένα άλλο άτομο (5-10 λεπτά). Το πιο σημαντικό αντικείμενο βαθμολογείται με 1 και το λιγότερο σημαντικό με -12. Βήμα 2: Αφού κάθε συμμετέχοντας γράψει τις ατομικές του βαθμολογίες, πείτε στην ομάδα να συζητήσουν τις απαντήσεις μεταξύ τους ώστε να μάθουν από τη συλλογική σκέψη του δωματίου. Ξεκινήστε να μιλάτε σαν ομάδα για να δείξετε πως θα φτάσετε σε μία ομαδική απόφαση για την κατάταξη (25-30 λεπτά). Με τη βοήθεια ενός επιδιασκόπιου γράψτε τις αποφάσεις της ομάδας και ζητήστε από κάθε συμμετέχοντα να τις αντιγράψει στο φύλλο βαθμολογίας τους (στήλη δεύτερου βήματος). Βήμα 3: Δώστε τη βαθμολογία από τον ειδικό και ζητήστε από τους συμμετέχοντες να τη γράψουν στο φύλλο τους. 15

Βήμα 4: Ζητήστε από κάθε συμμετέχοντα να υπολογίσει το ατομικό και ομαδικό σκορ. Αγνοείστε τις συν ή πλην διαφορές και συναθροίστε την τελική διαφορά ανά άτομο και συνολικά ως ομάδα (Βήμα 5). Βήμα 6: Καταγράψτε όλα τα κέρδη και τις απώλειες και δείτε πως η συλλογική γνώση της ομάδας καλυτέρευσε (ή όχι) τις βαθμολογίες. Αντικείμενα Βήμα 1 Ατομική βαθμολογία Βήμα 2 Ομαδική βαθμολογία Βήμα 3 Βαθμολογία ειδικού Βήμα 4 Διαφορά βαθμολογίας [1-3] Βήμα 5 Διαφορά βαθμολογίας [2-3] Ένα χάρτη της περιοχής φτιαγμένο από πλαστικό Σοκολάτες οικογενειακού μεγέθους (μία ανά άτομο) Ένα μπουκάλι ουίσκι Μια πυξίδα Έναν αναπτήρα (χωρίς υγρό) Ένα καραβόπανο σκηνής 6x6 μέτρα Ένα επιπλέον πουκάμισο και παντελόνι για κάθε επιζήσαντα Εφημερίδες (ένα ανά άτομο) Μια κονσέρβα λίπους μαγειρικής Ένα 45άρι περίστροφο Μία μπάλα από ατσαλόσυρμα Ένα μικρό τσεκούρι Άθροισμα διαφορών Το σκορ σας Το σκορ της από τα Βήματα 4 και 5: ομάδας (όσο μικρότερο το σκορ τόσο καλύτερα) 16

ΣΥΝΕΔΡΙΑ 1 Άσκηση: Σταθείτε μπροστά από την φράση σας Σκοπός (οι): Να εισάγει τη συζήτηση για την καθοδήγηση και την επίγνωση Περιγραφή δραστηριότητας: Τοποθετείστε στοχαστικές ηγετικές φράσεις πάνω στον τοίχο αφήστε μεγάλο διάστημα μεταξύ των φράσεων και βεβαιωθείτε ότι τα γράμματα είναι πολύ μεγάλα. Λειτουργεί καλύτερα αν οι φράσεις ακουμπάνε διαφορετικές πτυχές της διευκόλυνσης έχετε έτοιμες μια σειρά από διαφορετικές φράσεις. Ζητήστε από τους συμμετέχοντες να σηκωθούν από τα καθίσματά τους και να περπατήσουν γύρω στο δωμάτιο διαβάζοντας τις διαφορετικές φράσεις (χωρίς κάποια σειρά). Κατόπιν ζητείστε τους να σταθούν μπροστά από αυτή που αντανακλά καλύτερα την προσωπική τους άποψη για το τι κάνει έναν καλό ηγέτη. Όταν όλοι έχουν επιλέξει μια φράση (μπορείτε να έχετε περισσότερα από ένα άτομα σε κάθε φράση), ζητήστε από τον καθένα να εξηγήσει γιατί η εν λόγω φράση που διάλεξε είναι σημαντική γι αυτόν/ήν. A. Ελάτε προς την άκρη, είπε. Αυτοί απάντησαν: Φοβόμαστε. Ελάτε προς την άκρη, είπε. Ήρθαν. Τους έσπρωξε και αυτοί πέταξαν. - Guillaume Apollinaire B. Ένας δάσκαλος του Ζεν ρώτησε κάποτε ένα κοινό από κάτοικους της Δύσης ποια ήταν κατά τη γνώμη τους η σημαντικότερη Αγγλική λέξη. Αφότου έδωσε την ευκαιρία στο κοινό του να σκεφτεί ανάμεσα σε τόσες αγαπημένες όπως αγάπη, αλήθεια, αποτυχία κ.ο.κ, είπε «Όχι, πρόκειται για μια λέξη με δυο γράμματα: είναι η λέξη ας. Ας είναι. Ας συμβεί.» Timothy Gallwey, Αμερικανός συγγραφέας (γεν.1938) C. Υπάρχουν δυο τρόποι για να είσαι δημιουργικός. Μπορείς να τραγουδήσεις και να χορέψεις. Ή μπορείς να δημιουργήσεις το περιβάλλον στο οποίο οι τραγουδιστές και οι χορευτές ανθούν. Warren Bennis, Αμερικανός ακαδημαϊκός, συγγραφέας management (γεν. 1952) D. «Οι αληθινοί δάσκαλοι είναι αυτοί που χρησιμοποιούν τους εαυτούς τους σαν γέφυρες, τις οποίες προσκαλούν τους μαθητές τους να διασχίσουν. Μετά, αφότου διευκολύνουν τη διάσχισή τους, καταρρέουν χαρούμενα, παρακινώντας τους να δημιουργήσουν τις δικές τους.» - Νίκος Καζαντζάκης E. «Ποτέ μη λέτε στους ανθρώπους πώς να κάνουν τα πράγματα. Πείτε τους τι να κάνουν και 17

θα σας εκπλήξουν με την εφευρετικότητα τους.» - George Patton F. «Να συμπεριφέρεστε στους ανθρώπους σαν να είναι αυτό που πρέπει να είναι και τους βοηθάτε να γίνουν ό,τι είναι δυνατόν να γίνουν» - Goete G. «Κάθε αλήθεια έχει τέσσερις γωνίες: ως δάσκαλος σας δίνω μία και είναι στο χέρι σας να βρείτε τις άλλες τρεις.» - Confucious H. «Αν ένας σπόρος ενός μαρουλιού δε μεγαλώνει, δεν κατακρίνουμε το μαρούλι. Αντίθετα, το λάθος βρίσκεται σε μας που δεν καλλιεργήσαμε τον σπόρο κατάλληλα.» - Βουδιστική παροιμία Η άσκηση δημιουργήθηκε από τον Tom Seibold 18

ΣΥΝΕΔΡΙΑ 1 Οδηγίες για την ομάδα του οβελίσκου Ζιν Στην αρχαία πόλη της Ατλαντίδος, ένας συμπαγής, ορθογώνιος οβελίσκος, που ονομαζόταν Ζιν, κατασκευάστηκε προς τιμή της θεάς Τίνα. Η κατασκευή πήρε δυο εβδομάδες για να ολοκληρωθεί. Ο στόχος της ομάδας είναι να καθορίσει σε ποια μέρα της εβδομάδας ο οβελίσκος ολοκληρώθηκε. Έχετε 25 λεπτά για την άσκηση αυτή. Θα σας δοθούν κάρτες που έχουν πληροφορίες σχετικά με την άσκηση. Μπορείτε να μοιραστείτε προφορικά αυτές τις πληροφορίες, αλλά δεν μπορείτε να δείξετε την κάρτα σας στους άλλους συμμετέχοντες. 19

ΣΥΝΕΔΡΙΑ 1 Φύλλο κριτών του οβελίσκου Ζιν 1. Πώς αναπτύχθηκε η ηγεσία στην ομάδα; 2. Ποια ομαδικά δυναμικά παρατηρήσατε κατά τη διάρκεια της εργασίας; 3. Πώς το άτομο που διευκόλυνε βοήθησε την ομάδα να επιτύχει τον στόχο της; 4. Ποια συμπεριφορά βοήθησε την ομάδα να πετύχει τον στόχο της; 5. Ποια συμπεριφορά εμπόδισε την ομάδα από το να πετύχει τον στόχο της; 6. Ποιες προτάσεις θα κάνατε για να βελτώσετε την απόδοση της ομάδας; 20

Συνεδρία 2 Διαχείριση Προβληματικών Εκπαιδευόμενων 21

ΣΥΝΕΔΡΙΑ 2 Διαχείριση Προβληματικών Εκπαιδευόμενων Περιεχόμενα: Συνεδρία Τίτλος Τύπος Χρόνος 210 λεπτά Μ 1.1 Εισαγωγή και λιώσιμο πάγου Ομαδική συζήτηση 30 Προβλήματα που έχουμε Καταιγισμός ιδεών ανά ζεύγη και Μ 1.2 30 αντιμετωπίσει σε ολομέλεια Μ 1.3 Ποιο είναι το πρόβλημα; Παρουσίαση / Συζήτηση 30 Διάλειμμα 30 Μ 1.4 Βάζοντας τη διάγνωση Άσκηση υπόδυσης ρόλων 75 Μ 1.5 Ανασκόπηση Συζήτηση 15 Ολοκλήρωση της πρώτης περιόδου Συνεδρία Τίτλος Τύπος Χρόνος 210 λεπτά Μ 2.1 Σχεδιασμός αυτής της συνεδρίας Συζήτηση σε ομάδες 10 Μ 2.2 Ποιες μεθόδους επίλυσης γνωρίζουμε; Buzz group 20 Μ 2.3 Τι θα μπορούσε να λειτουργήσει; Παρουσίαση / Συζήτηση 30 Μ 2.4 Ο ρόλος του εκπαιδευτή Άσκηση σε ομάδες 30 Διάλειμμα Μ 2.5 Συνέντευξη και επαναπληροφόρηση με Άσκηση σε ομάδες των τεσσάρων 60 προβληματικούς εκπαιδευόμενους Μ 2.6 Από τη θεωρία στην πράξη Εργασία σε ομάδες 30 Ολοκλήρωση του μαθήματος Σκοποί: Στο τέλος του μαθήματος οι συμμετέχοντες θα έχουν: 1. Αποκτήσει εμπειρία μερικών μεθόδων εκπαίδευσης μικρών ομάδων 2. Γνωρίσει τα εμπόδια στην εκπαίδευση που μπορούν να τους παρουσιαστούν ως εκπαιδευτές 22

3. Κατανοήσει τις ανάγκες για ακριβή και κατάλληλη αξιολόγησή τους 4. Κατανοήσει το ρόλο τους σαν εκπαιδευτές στο να βοηθούν τους εκπαιδευόμενους με τις δυσκολίες τους 5. Κατανοήσει και εξασκήσει μερικές τεχνικές για να αντιμετωπίσουν τους προβληματικούς εκπαιδευόμενους σε ένα υποστηριχτικό περιβάλλον 6. Κατανοήσει τις δικές τους συνεχιζόμενες εκπαιδευτικές ανάγκες στον τομέα αυτό Μέθοδοι: 1. Ασκήσεις λιώσιμου πάγου 2. Συζήτηση σε ζεύγη, buzz group 3. Εργασία σε μικρές ομάδες 4. Παρουσίαση/συζήτηση 5. Ασκήσεις υπόδυσης ρόλων 6. Άσκηση σε ομάδα τριών Περιγραφή: Η συνεδρία χωρίζεται σε δυο περιόδους μισής μέρας, διάρκειας 3 ωρών και 30 λεπτών η καθεμία με 30 λεπτά διάλειμμα. Η πρώτη συνεδρία θα ασχοληθεί με τα πιθανά προβλήματα των εκπαιδευόμενων. Θα υπάρξει μια σύντομη γνωριμία των μελών της ομάδας, πιθανά με τη χρήση μιας άσκησης λιώσιμου πάγων. Αυτή θα ακολουθήσει μια δομημένη άσκηση καταιγισμού ιδεών πάνω στα προβλήματα που συμμετέχοντες έχουν αντιμετωπίσει στην πραγματική ζωή. Αρχικά θα δουλέψουν σε ζεύγη, κατόπιν ανά τέσσερις και τελικά θα κάνουν παρουσιάσεις σε όλα τα μέλη. Κατόπιν θα υπάρξει μια διαδραστική παρουσίαση πάνω στο θεωρητικό υπόβαθρο της αναγνώρισης των εκπαιδευόμενων με προβλήματα. Η ομάδα θα δουλέψει μετά πάνω σε κάποια σενάρια (ή πραγματικές περιπτώσεις), εξερευνώντας τις παρουσιάσεις μερικών προβληματικών εκπαιδευόμενων και των προβλημάτων τους μέσα από ασκήσεις υπόδυσης ρόλων, της παρατήρησης και της συζήτησης. Η περίοδος θα ολοκληρωθεί με την ανασκόπησή της. Η δεύτερη συνεδρία θα επικεντρωθεί στις πιθανές επεμβάσεις όταν τα προβλήματα δημιουργηθούν. Θα ξεκινήσει με μια εισαγωγή του προγράμματος της συνεδρίας και θα ακολουθήσουν buzz groups πάνω στις πρακτικές επεμβάσεις, στα θετικά τους σημεία και στους περιορισμούς τους. Κατόπιν θα υπάρξει μια μικρή συζήτηση σε ομάδες σχετικά με τον ρόλο που πρέπει να έχει ο εκπαιδευτής. Μετά το διάλειμμα, θα ζητηθεί από τους συμμετέχοντες να εργαστούν σε ομάδες των τεσσάρων, όπου θα κάνουν συνεντεύξεις και θα δίνουν επαναπληροφόρηση, συμμετέχοντας στην άσκηση υπόδυσης ρόλων πάνω σε σενάρια. Τέλος θα υπάρξει μια ομαδική συζήτηση πάνω στο πως αυτό θα μπορούσε να εφαρμοστεί στην καθημερινή πράξη ενός εκπαιδευτή. Η μέρα θα ολοκληρωθεί με μερικές γενικές σκέψεις. 23

Αξιολόγηση : Φόρμα αξιολόγησης της συνεδρίας Βιβλιογραφία: Ikkos G. Responding to trainee doctors in difficulty. Hospital Medicine (London) 2000; 61(5):348-51 Kolb, D.A. (1984) Experiential Learning; Prentice Hall, New Jersey. Neighbour R. (1996) The Inner Apprentice; Petroc Press, Newbury Panja A. Failures can be pillars of success. BMJ, 2003; 327: 1115 Seinert Y. The problem junior: whose problem is it? BMJ, 2008; 336: 150-153 Shapiro J. Pristin MD. Larsen KM. Lenahan PM. Working with the resident in difficulty. Family Medicine, 1987; 19(5):368-75 Yao DC. Wright SM. National Survey of internal medicine residency program directors regarding problem residents. JAMA; 2000;284(9): 1099 1104 Yao DC. Wright SM. The challenge of problem residents. Journal of Gen Intern Med. 2001; 16(7): 486-492 Προτάσεις για μελλοντική ανάγνωση: Lukas W, Teslar E (eds) Training in Family Practice, The College of Family Physicians in Poland, Krakow 2005 Σημειώσεις: Αντίγραφα διαφάνειών Σενάρια ασκήσεων υπόδυσης ρόλων Lehner s Ground rules for επαναπληροφόρηση http://www.oucom.ohiou.edu/fd/ AIDS%20FOR%20GIVING%20AND%20RECEIVING%20ΕΠΑΝΑΠΛΗΡΟΦΌΡΗΣΗ.htm Article: Steinert Y, The problem junior: whose problem is it?, BMJ 2008;336:150-3 http://www.bmj.com/content/336/7636/150 Εξοπλισμός : Δωμάτια με αρκετό χώρο ώστε να είναι δυνατή η εργασία τριών ξεχωριστών ομάδων των τριών Χαρτοπίνακας και χώρος επίδειξης για καθεμία από αυτές Βιντεοπροβολέας και Η/Υ 24

EURACT Leonardo da Vinci Προβλήματα με τους εκπαιδευόμενους Presentation available at the full version of the materials If a General Practice academic/teaching organisation wishes to run any of the Leonardo EURACT courses they must apply for permission to the European Academy of Teachers in General Practice and Family Medicine (EURACT). Application should be made to the EURACT secretariat (see www.euract.eu ) at least one month prior to the course. Course materials (either in English or in other project partner languages) will be released only after permission of EURACT has been granted. 25

Διαχείριση προβληματικών εκπαιδευόμενων Τι μπορεί να δουλέψει Roger Price, ευχαριστίες Justin Allen Presentation available at the full version of the materials If a General Practice academic/teaching organisation wishes to run any of the Leonardo EURACT courses they must apply for permission to the European Academy of Teachers in General Practice and Family Medicine (EURACT). Application should be made to the EURACT secretariat (see www.euract.eu ) at least one month prior to the course. Course materials (either in English or in other project partner languages) will be released only after permission of EURACT has been granted. 26

ΣΥΝΕΔΡΙΑ 2 ΑΝΑΓΚΕΣ ΑΥΤΟΠΡΑΓΜΑΤΩΣΗΣ Αναγνώριση μιας έμφυτης ικανότητας Αυτοεκπλήρωση Αυτοέκφραση Αυτοεκτίμηση Αυτοσεβασμός Αυτοπεποίθηση ΑΝΑΓΚΕΣ ΥΠΟΛΗΨΗΣ Υπόληψη Κοινωνική θέση Αποδοχή Εκτίμηση Αναγνώριση ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΟΥ ΝΑ ΑΝΗΚΕΙ ΚΑΠΟΥ Αγάπη Οικειότητα Στοργή Κάποιον στον οποίο να εκμυστηρευτεί Φιλία Συντροφιά Αναγνώριση ΑΝΑΓΚΕΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Όρια Προβλεπτικότητα Σταθερότητα Ζεστασιά και καταφύγιο Ασφάλεια Ρίζες Ελευθερία από φόβο και άγχος ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ Σεξ Ύπνος Φυσιολογικοί παράμετροι Φαγητό και νερό Οξυγόνο Ιεράρχηση των Ανθρώπινων Αναγκών, κατά Maslow 27

ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ Παίρνει την ευθύνη για τη δική του συνεχιζόμενη εκπαίδευση Διαπραγματεύεται επιτυχώς τη μετάβαση από Εκπαιδευόμενο σε Επιμελητή Βρίσκει και διατηρεί τρόπους εμπλουτισμού της ικανοποίησης από την εργασία Αναζητεί, επιλέγει και ακολουθεί τα δικά του ενδιαφέροντα Αίσθηση συνολικού σκοπού, αξίας και κατεύθυνσης ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗ Αισθάνεται άνετα, όχι καταπιεσμένα από το ρόλο του ως εκπαιδευόμενος Μπορεί να χρησιμοποιήσει τον εαυτό του κατά την επίσκεψη (σύμφωνα με τον Balint) Άνετη ισορροπία μεταξύ προσωπικής και επαγγελματικής ζωής Χωρίς να είναι εθισμένος στον εξιδανικευμένο ρόλο του γιατρού Ανέχεται την αβεβαιότητα, την ανεπάρκεια και την περιστασιακή αποτυχία Διαπραγματεύεται και οργανώνει το δικό του εκπαιδευτικό πρόγραμμα Περηφανεύεται ότι είναι κλινικά ενήμερος και καλά πληροφορημένος Γνωρίζει τα δυνατά σημεία του και τα όρια του Μπορεί να δώσει συμβουλές, να προκαλέσει και να ασκήσει εποικοδομητική κριτική στον Εκπαιδευτή Γνωρίζει τα προβλήματα μετάδοσης στη σχέση Εκπαιδευτή / Εκπαιδευόμενου ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ Πεινασμένος για νέες ιδέες και εμπειρίες Ενήμερος και με επιθυμία να αντιμετωπίσει τις ανάγκες και τα κίνητρά του Δείχνει ενδιαφέρον σε πιο «μαλακά» θέματα, πχ την κρυφή ατζέντα, τις δεξιότητες της επίσκεψης, τη σχέση γιατρού / ασθενή Μπορεί να δεχτεί κριτική και έπαινο Ελκύει μια προσωπική ακολουθία από ασθενείς Αυτοπεποίθηση που δε βασίζεται στην έγκριση από τον Εκπαιδευτή ΑΥΤΟΠΕΠΟΙΘΕΣΗ Γίνεται αποδεχτός από και συμβάλει στην ομάδα πρωτοβάθμιας Εμπλέκει άλλα μέλη της ομάδας κατάλληλα Πρόθυμος να πάρει την ευθύνη: μπορεί να στηρίξει καταστάσεις Κάνει και διαχειρίζεται ψυχολογικές και κοινωνικές διαγνώσεις Αναγνωρίζει και διορθώνει κλινικά τυφλά σημεία Χειρίζεται ικανά τις δευτερεύουσες ασθένειες και άτυπες παρουσιάσεις αυτών «Συνδέεται» με τον Εκπαιδευτή ΑΣΦΑΛΕΙΑ Διαθεσιμότητα βοήθειας και υποστήριξης εκ μέρους του Εκπαιδευτή Είναι ικανός και πρόθυμος να ζητήσει βοήθεια Διαθεσιμότητα βιβλίων και εκπαιδευτικών πηγών Ικανός να διαχειριστεί επείγουσα και άμεση σωματική ασθένεια Βασική κλινική γνώση και δεξιότητες ΕΠΙΒΙΩΣΗ Πρόγραμμα χρόνου: προστατευμένος χρόνος Ο δικός του χώρος, γραφείο και εξοπλισμός Πρακτική γνώση της συνταγογράφησης, δικαιολογητικών και άλλων φορμών Τοπική γεωγραφία, ιατρικών υπηρεσιών και κτηρίων, τηλεφώνων Γνώση των διακανονισμών του ιατρείου, των ονομάτων του προσωπικού Ελεύθερος από μη επαγγελματικές ανησυχίες, πχ υγεία, λεφτά, άλλες προσωπικές ανησυχίες Ιεραρχία των Εκπαιδευτικών Κανόνων «Το Ενδότερο Curriculum» 28

ΣΥΝΕΔΡΙΑ 2 Σημειώσεις 1 - σενάρια - πληροφορίες για τις συνεντεύξεις των εκπαιδευτών Σενάριο 1 H τριαντάχρονη εκπαιδευόμενή σας τα πάει καλά με όλους, όμως πάντα φαίνεται λίγο ανοργάνωτη με τη δουλειά της και την προσωπική της ζωή. Είχε την τάση να ξεφεύγει από το ωράριό της, όμως το τελευταίο καιρό καθυστερεί τόσο πολύ να φτάσει στη δουλειά και να την ολοκληρώσει μέχρι το τέλος της ημέρας, που οι ασθενείς έχουν αρχίσει να κάνουν παράπονα και ο διευθυντής του κέντρου υγείας σας φέρνει το πρόβλημα υπόψη σας. Η εκπαιδευόμενη είναι στο κέντρο υγείας σας εδώ και δυο μήνες -πρόκειται για το τελευταίο εξάμηνο της εκπαίδευσής της. Οι αναφορές από τα προηγούμενα κέντρα υγείας είναι πολύ θετικές, ωστόσο γνωρίζετε ότι παρότι είναι κοινωνική και φιλική, δεν έχει συμμετέχει σε καμία κοινωνική εκδήλωση ή έξοδο του κέντρου υγείας σας. Έχετε οργανώσει να την συναντήσετε για να συζητήσετε το πρόβλημα των παραπόνων για τις καθυστερήσεις. Σενάριο 2 Είσαστε ο συντονιστής εκπαίδευσης του εκπαιδευτικού προγράμματος γενικών ιατρών. Ένας εκπαιδευόμενος έχει κλείσει ένα επείγον ραντεβού μαζί σας και η γραμματέας σας σάς μεταφέρει ότι είναι πολύ εκνευρισμένος γιατί αποβλήθηκε από τον εκπαιδευτή του. Τηλεφωνείτε στον εκπαιδευτή του ο οποίος σας αναφέρει τους λόγους της απόφασης της αποβολής του από το κέντρο υγείας: 1. Ο εκπαιδευόμενος δεν παρακολούθησε τα μαθήματα στην τοπική κλινική και δεν ήταν ειλικρινής για αυτή του την πράξη 2. Δεν εξέτασε έναν ασθενή δυο μέρες πριν 3. Έκανε αγορές στο Ίντερνετ χρησιμοποιώντας τον υπολογιστή του κέντρου υγείας Κατά τη διάρκεια του τηλεφωνήματός σας, η γραμματέας σας λαμβάνει μια κλίση από τη μητέρα του εκπαιδευόμενου, μια παιδίατρο από μια άλλη πόλη, που ζητάει να επικοινωνήσετε μαζί της το συντομότερο δυνατό. Σενάριο 3 Είσαστε ο εκπαιδευτής σε ένα κέντρο υγείας, στο οποίο εργάζεται και ένας διευθυντής 15 χρόνια μεγαλύτερος σας. Χάρη στις προσπάθειές σας το κέντρο υγείας έγινε εκπαιδευτικό κέντρο. Ο διευθυντής το λιγότερο ήταν δύσπιστος και το χειρότερο προσπάθησε να γίνει εμπόδιο. 29

Ο εκπαιδευόμενος είναι στο τελευταίο εξάμηνο και τα πάει καλά με όλους. Φαίνεται προσεκτικός και ικανός, ενώ δεν είχατε κανένα πρόβλημα με την εκπαίδευσή του μέχρι στιγμής. Μείνατε έκπληκτος όταν ο διευθυντής μπήκε έξαλλος στο ιατρείο σας και σάς είπε, «Αυτός ο εκπαιδευόμενος πρέπει να αποβληθεί! Υπήρξε προσβλητικός απέναντί μου και αρνήθηκε να κάνει μια κατ οίκον επίσκεψη!» Δεν μπήκε σε περισσότερες λεπτομέρειες και το μόνο που είπε περισσότερο ήταν ότι ζήτησε από τον εκπαιδευόμενο να κάνει μια επίσκεψη σε μια ηλικιωμένη σε ένα γηροκομείο η οποία είχε πνευμονία και αυτός αρνήθηκε, λέγοντας ότι είχε πάρα πολύ δουλειά να κάνει. Ο διευθυντής φεύγει πολύ εκνευρισμένος, λέγοντας ότι θα πρέπει να κάνει την επίσκεψη μόνος του, και σας πετάει το πρόβλημα λέγοντάς σας ότι ζήτησε από τον εκπαιδευόμενο να σας συναντήσει σήμερα το μεσημέρι γιατί η κατάσταση θα πρέπει να «επιλυθεί». Σενάριο 4 Φτάνετε στο τέλος της εκπαίδευσής σας και με πολύ κόπο βρήκατε μια θέση για την πρακτική σας σε κέντρο υγείας, ενώ μόλις παντρευτήκατε. Παρόλο που τα πήγατε πολύ καλά κατά την εκπαίδευσή σας και δεν αποτύχατε σε καμία από τις αξιολογήσεις σας, ποτέ σας δεν είχατε να κάνετε με αξιολόγηση κατά τη διάρκεια της εργασίας σας. Στους πρώτους έξι μήνες καθυστερήσατε να υποβάλλετε τα απαραίτητα έγγραφα αξιολόγησης και σας έγινε σύσταση ότι αυτό θα οδηγούσε στο να κοπείτε και να επαναλάβετε το χρόνο. Δεν πιστεύατε ότι αυτό θα μπορούσε να γίνει, όμως μόλις χάσατε την προθεσμία υποβολής των εγγράφων του δεύτερου εξαμήνου. Δεν υπολογίσατε πολύ αυτές τις αξιολογήσεις από ασθενείς και συναδέλφους, και πάντα παίρνατε καλούς βαθμούς όταν τελικά τις υποβάλλετε, οπότε δεν καταλαβαίνετε γιατί έχει δημιουργηθεί τόσο μεγάλο πρόβλημα. Σας έχει ζητηθεί να συναντήσετε τον συντονιστή εκπαίδευσης. 30

ΣΥΝΕΔΡΙΑ 2 Βοήθειες για το δώσε πάρε επαναπληροφόρησης Μερικές από τις σημαντικότερες πληροφορίες που μπορούμε να λάβουμε (ή να δώσουμε σε άλλους) είναι η επαναπληροφόρηση σχετικά με τη συμπεριφορά μας. Μια τέτοια επαναπληροφόρηση μπορεί να αποτελέσει ευκαιρία για μάθηση για τον καθένα μας αν χρησιμοποιούμε τις αντιδράσεις των άλλων σαν καθρέπτη στον οποίο παρακολουθούμε την απόρροια της συμπεριφοράς μας. Μια τέτοια προσωπική επαναπληροφόρηση μπορεί να συμβάλει στο να αντιληφθούμε το τι και πως κάνουμε, και με τον τρόπο αυτό μας δίνεται η ευκαιρία να αυξήσουμε την ικανότητα να μεταβάλλουμε τη συμπεριφορά μας και να γίνουμε πιο αποδοτικοί στην αλληλεπίδρασή μας με τους άλλους. Για να βοηθηθούμε στην ανάπτυξη και χρήση των τεχνικών της επαναπληροφόρησης για προσωπική καλλιέργεια, είναι αναγκαίο να κατανοήσουμε κάποια χαρακτηριστικά της διαδικασίας. Το παρακάτω είναι ένα σύντομο σχεδιάγραμμα μερικών παραγόντων που μπορούν να μας βοηθήσουν στο να κάνουμε καλύτερη χρήση της επαναπληροφόρησης, τόσο ως το άτομο που το δίνει όσο ως το άτομο που το δέχεται. Αυτή η λίστα αποτελεί ένα σημείο εκκίνησης. Μπορείτε να προσθέσετε επιπλέον παράγοντες αν το επιθυμείτε. 1. Επικεντρώστε την επαναπληροφόρηση στη συμπεριφορά παρά στο πρόσωπο Είναι σημαντικό να αναφερόμαστε στο τι κάνει παρά να σχολιάζουμε το πως φανταζόμαστε ότι είναι. Η εστίαση αυτή στη συμπεριφορά προϋποθέτει τη χρήση επιρρημάτων (που σχετίζονται με την ποιότητα) κατά την αναφορά μας σε ένα άτομο. Επομένως μπορούμε να πούμε ότι ένα άτομο «μίλησε υπερβολικά σε αυτή τη συνάντηση» παρά να πούμε ότι αυτό το άτομο «είναι φωνακλάς». Μιλώντας με όρους «προσωπικών ιδιαιτεροτήτων» αυτοί συνεπάγονται με κληρονομικά, σταθερά χαρακτηριστικά που είναι δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να αλλάξουν. Η εστίαση στη συμπεριφορά αντίθετα προδιαθέτει ότι κάτι σχετίζεται με μια συγκεκριμένη κατάσταση που μπορεί να αλλάξει. Είναι λιγότερο απειλητικό για ένα άτομο να ακούσει σχόλια για μια συμπεριφορά παρά για μια «ιδιαιτερότητά» του. 2. Επικεντρώστε την επαναπληροφόρηση στις παρατηρήσεις παρά στις παρεμβάσεις Οι παρατηρήσεις αναφέρονται στο τι μπορούμε να δούμε ή να ακούσουμε για μια συμπεριφορά ενός ατόμου, ενώ οι παρεμβάσεις αναφέρονται σε ερμηνείες και συμπεράσματα που κάνουμε απ ότι βλέπουμε ή ακούμε. Κατά κάποιο τρόπο, οι παρεμβάσεις ή τα συμπεράσματα για ένα άτομο μολύνουν τις παρατηρήσεις μας και έτσι θολώνουν την επαναπληροφόρησή μας. Όταν οι παρεμβάσεις ή τα συμπεράσματα μοιράζονται είναι σημαντικό να αναγνωρίζονται ως τέτοια. 3. Επικεντρώστε την επαναπληροφόρηση στη περιγραφή παρά στην κρίση Η προσπάθεια περιγραφής αποτελεί τη διαδικασία της αναφοράς του τι έγινε, ενώ η κρίση αναφέρεται σε μια αξιολόγηση, για παράδειγμα αν αυτό ήταν καλό ή κακό, σωστό ή λάθος, ωραίο ή άσχημο. Οι κρίσεις αναδύονται από ένα προσωπικό πλαίσιο 31

αναφορών και αξιών, ενώ η περιγραφή αποτελεί μια ουδέτερη (όσο αυτό είναι δυνατό) αναφορά. 4. Επικεντρώστε την επαναπληροφόρηση στην περιγραφή συμπεριφορών με όρους «λίγο πολύ» παρά με όρους «είτε έτσι είτε αλλιώς» Η ορολογία «λίγο πολύ» προδιαθέτει ένα συνεχές πλαίσιο μέσα στο οποίο μπορεί να συμπεριληφθεί κάθε συμπεριφορά, δίνοντας έμφαση στην ποσότητα, που είναι αντικειμενική και σημαντική, παρά στην ποιότητα που είναι υποκειμενική και κριτική. Επομένως, η συμμετοχή ενός ατόμου μπορεί να πέσει μέσα σε ένα συνεχές πλαίσιο που ορίζεται από μικρή συμμετοχή έως μεγάλη συμμετοχή, παρά σε ένα που ορίζεται ως «καλή» ή «κακή συμμετοχή. Αν δεν σκεφτούμε με όρους «λίγο πολύ» και δεν κάνουμε τη χρήση τέτοιων συνεχών πλαισίων, είναι σαν να παγιδεύουμε τους εαυτούς μας στο να σκεφτόμαστε με κατηγορίες, οι οποίες μπορεί να αποτελέσουν μια σοβαρή στρέβλωση της πραγματικότητας. 5. Επικεντρώστε την επαναπληροφόρηση στη συμπεριφορά που σχετίζεται με μια συγκεκριμένη κατάσταση, κατά προτίμηση «του εδώ και τώρα», παρά σε μια αφηρημένη, που τοποθετείται «κάπου και κάποτε» Το τι κάνει κάποιος και εσείς είναι πάντοτε συνδεδεμένο με χρόνο και τόπο και θα αυξήσουμε το βαθμό κατανόησης της συμπεριφοράς αν πάντοτε τη συνδέουμε με το χρόνο και τον τόπο. Η επαναπληροφόρηση έχει γενικά πιο πολύ νόημα αν δίνεται αμέσως μόλις είναι κατάλληλη, δηλ. μετά από την παρατήρηση ή όταν οι αντιδράσεις έχουν λάβει χώρα. Αυτό την κάνει σαφή και σχετικά ελεύθερη από στρεβλώσεις που μπορούν συμβούν με το πέρασμα του χρόνου. 6. Επικεντρώστε την επαναπληροφόρηση στον μοίρασμα ιδεών και πληροφοριών παρά στο να δίνετε συμβουλές Με το να μοιραζόμαστε ιδέες και πληροφορίες, αφήνουμε το άτομο ελεύθερο να αποφασίσει από μόνο του πως να χρησιμοποιήσει τις ιδέες και τις πληροφορίες υπό το πρίσμα των δικών του στόχων μιας συγκεκριμένης κατάστασης και στιγμής. Όταν δίνουμε συμβουλές, του λέμε τι να κάνει με την πληροφορία και υπό αυτή τη λογική του στερούμε την ελευθερία να καθορίσει από μόνο του ποιες είναι η καταλληλότερες ενέργειες για το ίδιο. 7. Επικεντρώστε την επαναπληροφόρηση στη διερεύνηση εναλλακτικών παρά σε απαντήσεις ή λύσεις Όσο περισσότερο επικεντρωνόμαστε σε μια ποικιλία διαδικασιών και στα μέσα για την επίτευξη ενός στόχου, τόσο είναι λιγότερο πιθανό να αποδεχτούμε το πρόβλημά μας. Πολλοί από εμάς περιπλανούνται με μια γκάμα απαντήσεων και λύσεων για τις οποίες δεν υπάρχουν προβλήματα. 8. Επικεντρώστε την επαναπληροφόρηση στην αξία που μπορεί να έχει για τον αποδέκτη του, όχι στην αξία που προσφέρει στο άτομο που το δίνει 32

Η επαναπληροφόρηση που δίνεται θα πρέπει να υπηρετεί τις ανάγκες του αποδέκτη παρά αυτές του ατόμου που το δίνει. Η βοήθεια και η επαναπληροφόρηση θα πρέπει να δίνονται και να λαμβάνονται ως προσφορά και όχι σαν επιβολή. 9. Επικεντρώστε την επαναπληροφόρηση στην ποσότητα πληροφορίας που ο αποδέκτης μπορεί να χρησιμοποιήσει παρά στην ποσότητα που εσείς έχετε ή που θα θέλατε να δώσετε Το να υπερφορτώσετε ένα άτομο με επαναπληροφόρηση ισοδυναμεί με μείωση της πιθανότητας να χρησιμοποιήσει ότι αποδέχεται αποδοτικά. Όταν δίνουμε περισσότερο απ όσο μπορεί να χρησιμοποιηθεί, μπορεί να ικανοποιούμε κάποιες δικές μας ανάγκες παρά να βοηθούμε πραγματικά τον άλλον. 10. Επικεντρώστε την επαναπληροφόρηση σε συγκεκριμένο χρόνο και μέρος ώστε προσωπικές πληροφορίες να μπορούν να μοιραστούν κατάλληλα Επειδή η αποδοχή και η χρήση προσωπικής επαναπληροφόρησης περιλαμβάνουν πολλές πιθανές συναισθηματικές αντιδράσεις, είναι σημαντικό να είστε προσεκτικός για το πότε είναι κατάλληλο να δώσετε επαναπληροφόρηση. Ακόμη και η καλύτερη επαναπληροφόρηση αν παρουσιαστεί σε μια ακατάλληλη στιγμή μπορεί να κάνει περισσότερο κακό απ ότι καλό. 11. Επικεντρώστε την επαναπληροφόρηση στο τι λέγεται παρά στο γιατί λέγεται Οι πλευρές της επαναπληροφόρησης που σχετίζονται με το τι, το πότε και το που κάτι λέγεται είναι χαρακτηριστικά παρατήρησης. Το γιατί κάτι λέγεται μας μεταφέρει από τη παρατήρηση στο υπαινισσόμενο και δημιουργεί ερωτήσεις σχετικά με το κίνητρο ή τον σκοπό. Θα ήταν χρήσιμο να σκεφτούμε το «γιατί» υπό την προοπτική ενός καθορισμένου στόχου, που μπορούν κατόπιν να θεωρηθούν υπό το πρίσμα του χρόνου, του μέρους, των διαδικασιών, των πιθανοτήτων επίτευξης κτλ. Το να κάνουμε υποθέσεις για τα κίνητρα ενός ατόμου που δίνει επαναπληροφόρηση μπορεί να μας εμποδίσει από να ακούσουμε ή μπορεί να στρεβλώσει τι έχει ειπωθεί. Εν συντομία, αν κάνω την ερώτηση «γιατί» ένα άτομο μου δίνει επαναπληροφόρηση, μπορεί να μην ακούσω τι θα μου πει. Τελικά, η απόδοση (και λήψη) επαναπληροφόρησης απαιτεί κουράγιο, δεξιότητες, κατανόηση και σεβασμό του εαυτού μας και των άλλων. George F J Lehner, Ph.D Professor of Psychology University of California Los Angeles 33

ΣΥΝΕΔΡΙΑ 3 Διδάσκοντας με διαβούλευση 34

Συνεδρία 3 Διδάσκοντας με διαβούλευση Μέρος 1:Περιεχόμενο και μέθοδοι Συνεδρία Τίτλος Τύπος Χρόνος-180 Μ 1.1 Εισαγωγή στη συνεδρία Παρουσίαση 10 Μ 1.2 Ποια είναι η αξία της διαβούλευσης στην εκπαίδευση; Καταιγισμός ιδεών 40 Μ 1.3 Συμπέρασμα Συνόψιση τι έχουμε μάθει 10 Μ 1.4 Διδάσκοντας έννοιες και στόχους Παρουσίαση 30 Διάλειμμα για καφέ 30 Μ 1.5 Πώς διδάσκω με τη διαβούλευση; Καταιγισμός ιδεών 45 Μ 1.6 Διδακτικές μέθοδοι Παρουσίαση 20 Μ 1.7 Συμπέρασμα Συνόψιση τι έχουμε μάθει 20 Μέρος 2: Αξιολόγηση της διαβούλευσης και άλλα πρακτικά προβλήματα Συνεδρία Τίτλος Τύπος Χρόνος-180 Μ 2.1 Διαβούλευση στην πράξη Ανάλυση Βίντεο 45 Μ 2.2 Πώς να αξιολογηθεί μια διαβούλευση; Παρουσίαση 15 Μ 2.3 Αξιολόγηση διαβούλευσης Ομαδική εργασία 60 Διάλειμμα 30 Μ 2.4 Συμπέρασμα Ολομέλεια 5 Μ 2.5 Πρακτικά προβλήματα Ομαδική εργασία 30 Μ 2.6 Συνόψιση 10 Μ 2.7 Επαναπληροφόρηση πάνω στην συνεδρία 10 35

Στόχοι: 1. Να εξηγηθούν οι αρχές της διδασκαλίας με διαβούλευση. 2. Να εξερευνηθούν οι διαφορετικοί εκπαιδευτικοί στόχοι της διαβούλευσης. 3. Να εξηγηθούν οι διδακτικές μέθοδοι στη διδασκαλία με διαβούλευση και οι περιορισμοί τους. 4. Να περιγραφούν και να ελεγχθούν διαφορετικές μέθοδοι αξιολόγησης μιας διαβούλευσης. 5. Να εξερευνηθούν τα διαφορετικά πρακτικά προβλήματα, που συναντούνται στην οργάνωση διδασκαλίας με διαβούλευση. Μέθοδοι: Καταιγισμός ιδεών Υπόδυση ρόλων Παρουσίαση Συζήτηση ολομέλειας Στην αρχή οι συμμετέχοντες θα έχουν μια μικρή εισαγωγή σχετικά με τη σημασία της διαβούλευσης στη γενική ιατρική. Αυτή θα ακολουθηθεί από συνεδρία καταιγισμού ιδεών. Οι συμμετέχοντες θα ερωτηθούν να ορίσουν τις αξίες που βλέπουν στη χρήση της διαβούλευσης στη διδασκαλία. Αυτή θα ακολουθηθεί από παρουσίαση, στην οποία θα δοθεί μια σύντομη επισκόπηση των διδακτικών στόχων της διαβούλευσης. Θεωρητικές έννοιες θα εξηγηθούν. Στην επόμενη συνεδρία θα ζητηθεί από τους συμμετέχοντες να μοιραστούν τις εμπειρίες τους σχετικά με τη χρήση της διαβούλευσης στη διδασκαλία. Οι εμπειρίες μετά θα κοινοποιηθούν σε όλους σε συνεδρία ολομέλειας και θα συνοψιστούν σε χαρτοπίνακα. Αυτή θα ακολουθηθεί από παρουσίαση, η οποία θα παρέχει μια επισκόπηση των κύριων διδακτικών μεθόδων. Περιγραφή: Η συνεδρία θα αρχίσει με βίντεο μιας διαβούλευσης στο ιατρείο. Θα ζητηθεί από τους συμμετέχοντες να παρακολουθήσουν την παρουσίαση και να σχολιάσουν τις φάσεις της διαβούλευσης. Αυτή θα ακολουθηθεί από σύντομη παρουσίαση σχετικά με διάφορες δομημένες μεθόδους 36

αξιολόγησης μιας διαβούλευσης. Στο επόμενο μέρος θα ζητηθεί από τους συμμετέχοντες να υποδυθούν ρόλους μιας διαβούλευσης και να δώσουν σε έναν εκπαιδευόμενο επαναπληροφόρηση, πάνω στη διαβούλευση. Το δεύτερο μέρος της συνεδρίας θα στοχευει στην ανταλλαγή προβλημάτων και λύσεων, σχετικά με τη διδασκαλία με διαβούλευση. Οι συμμετέχοντες θα διαμορφώσουν μια λίστα ερωτήσεων και θα καταλήξουν σε λύση στα προβλήματα της λίστας. Οι λύσεις θα παρουσιαστούν σε χαρτοπίνακα και θα συζητηθούν. Η συνεδρία θα λήξει με επαναπληροφόρηση σχετικά με την συνεδρία. Αξιολόγηση: Έντυπο αξιολόγησης σεμιναρίου. Συλλογισμός Βιβλιογραφία: 1. McWhinney IR. Problem-Solving & Decision-Making In Family Practice. Can Fam Physician. 1979 December; 25: 1473-1477 2. Long BE, Harris CM, Byrne PS. A method of teaching counselling. Med Educ. 1976 May; 10(3): 198-204. 3. Buijs R, Sluijs EM, Verhaak PF.Byrne and Long: a classification for rating the interview style of doctors. Soc Sci Med. 1984;19(7):683-90. 4. Neighbour R. The inner consultation. Radcliffe, London, 2004, 1-296 5. Kurtz SM, Silverman JD.The Calgary-Cambridge Referenced Observation Guides: an aid to defining the curriculum and organizing the teaching in communication training programmes. Med Educ. 1996 Mar;30(2):83-9. 6. Hall, Dwyer, Lewis. The GP training handbook 7. Lukas W, Teslar E, eds. Effective learning in family practice - guidebook for trainees. Zdrowie i Zarzadzanie, Krakow, 2005, 1-173 8. Neitch SM, Mufson MA. Becoming a clinician. A primer for students. Mc Graw Hill, 1998 9. The General Practice Consultation. Royal college of general Practitioners, London, 2007 1-18 37

Σημείωσεις Αντίγραφα διαφανειών Σημειώσεις Εξοπλισμός: Ένα δωμάτιο εξοπλισμένο με υπολογιστή και συσκευή προβολής. 38

Διδασκαλία με διαβούλευση Presentation available at the full version of the materials If a General Practice academic/teaching organisation wishes to run any of the Leonardo EURACT courses they must apply for permission to the European Academy of Teachers in General Practice and Family Medicine (EURACT). Application should be made to the EURACT secretariat (see www.euract.eu ) at least one month prior to the course. Course materials (either in English or in other project partner languages) will be released only after permission of EURACT has been granted. 39

Συνεδρία 4 Από τη διδακτέα ύλη στο πρόγραμμα 40

Συνεδρία 4 Ενότητα διδακτέας ύλης: Από τη διδακτέα ύλη στο πρόγραμμα Περιχεόμενο: Ενότητα Τίτλος Τύπος Χρόνος-180 Μ 1.1 Ποιο είμαστε; Τυπική (ξανα)παρουσίαση των συμμετεχόντων 15 Μ 1.2 Ποια είναι η διαφορά; Ομαδική εργασία/συζήτηση 15 Μ 1.3 Κατανοώντας τη διδακτέα ύλη Διαδραστική παρουσίαση 30 Μ 1.4 Ζωντανεύοντας τη διδακτέα ύλη - Ομαδική εργασία/καταιγισμός παρουσίαση περιστατικού ιδεών/συζήτηση 30 Διάλειμμα Μ 1.5 Ανάπτυξη διδακτικής συνεδρίας βασισμένης σε περιστατικό 2 ομάδες 60 Μ 1.6 Παρουσίαση Υπόδυση ρόλων/συζήτηση 30 Συνεδρία Τίτλος Τύπος Χρόνος1180 Μ 2.1 Ζωντανεύοντας τη διδακτέα ύλη Εισαγωγή Παρουσίαση 5 Μ 2.2 Πόσο εύκολη είναι η χρήση από Ομαδική εργασία/συζήτηση τον δάσκαλο; ολομέλειας 45 Μ 2.3 Προγραμματίζοντας συνεδρία Καταιγισμός ιδεών/ομαδική εργασία 40 Διάλειμμα Μ 2.4 Προετοιμάζοντας διδακτικό υλικό Ομαδική εργασία 60 Μ 2.5 Παρουσίαση σε συναδέλφους Παρουσίαση ολομέλειας και συζήτηση 20 Μ 2.6 Ανάδραση Συζήτηση ολομέλειας 10 Στόχοι: 1. Να συστήσει τους διδάσκοντες και τους συμμετέχοντες μεταξύ τους με σκοπό την προαγωγή της ομαδικής εργασίας. 2. Να προάγει το στοχασμό των συμμετεχόντων πάνω στις ανάγκες τους μάθησης αναφορικά με τη χρήση της διδακτέας ύλης. 41

3. Να διευκολύνει την κατανόηση των συμμετεχόντων της ορολογίας αναφορικά με τη διδακτέα ύλη. 4. Να είναι ικανοί να μετατρέψουν εκπαιδευτικές εμπειρίες ως δάσκαλοι σε εκπαιδευτικά αποτελέσματα. 5. Να κατανοήσουν πως η διδακτέα ύλη μπορεί να εφαρμοστεί άμεσα στη διδασκαλία της γενικής ιατρικής. 6. Να αναπτύξουν δύο διδακτικά πακέτα βασισμένα στη διδακτέα ύλη της EURACT (The Educational Agenda), ένα βασισμένο στην εμπειρία ενός αρρώστου και ένα σε ένα συγκεκριμένο τομέα. 7. Να αποκτήσει εμπειρία και πρακτική σε ποικιλία διδακτικών μεθόδων. Μέθοδοι: Διαδραστικό και συμμετοχικό εργαστήριο Απλή ομαδική άσκηση (3 γεγονότα σχετικά με μένα / τίτλος ομάδας) Ομαδική εργασία(buzz group) Καταιγισμός ιδεών Συζήτηση μικρής ομάδας Προετοιμασία διδακτικού υλικού Παρουσιάσεις ολομέλειας Περιγραφή: Στην αρχή οι διδάσκοντες και οι συμμετέχοντες θα συστηθούν μεταξύ τους χρησιμοποιώντας απλές ασκήσεις. Η ημέρα είναι δομημένη σε δυο συμπληρωματικά μισά, ξεκινώντας με ομαδική εργασία και συζήτηση. Αυτό θα ακολουθηθεί από παρουσίαση σχετικά με τη διδακτέα ύλη που θα περιέχει ειδικά σημεία δράσης, με ευκαιρίες για ερωτήσεις και συζήτηση. Η πρώτη πρακτική συνεδρία θα βασίζεται σε παρουσίαση ασθενούς. Η ομάδα καλείται να αποφασίσει τί θα ήθελε να διδάξει από το υλικό σε αυτό το περιστατικό. Ομάδες εργασίας των 3 ή 4 ατόμων μετά θα αναπτύξουν δομημένο διδακτικό πακέτο, σχετίζοντας το με εκπαιδευτικά αποτελέσματα της Educational Agenda της EURACT. Η συνεδρία θα κλείσει με ομάδες που παρουσιάζουν την εργασία τους μεταξύ τους. Η δεύτερη συνεδρία θα ξεκινήσει με εισαγωγή στον σκοπό και μετά ακολουθεί λεπτομερής εξέταση των ικανοτήτων και βασικών χαρακτηριστικών της Educational Agenda της EURACT και εργαζόμενοι σε ομάδες των 3 ή 4 να τα ιεραρχήσουν συμφώνα με το πόσο δύσκολα θεωρούν ότι μπορούν να διδαχθούν. Οι συμμετέχοντες μετά θέτουν σκοπό να φτιάξουν ένα διδακτικό πακέτο χρησιμοποιώντας ένα ανατιθέμενο πεδίο ή βασικό χαρακτηριστικό εργαζόμενοι σε ομάδες. 42