ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΑΘΗΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΡΑΔΙΟΛΟΓΙΑΣ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Τεχνικές CT Αγγειογραφίας & Κλινικές Εφαρμογές ΜΠΑΡΛΑ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ Α.Μ.: 06022 Επιβλέπων: Κουμαριανός Δημήτρης, Καθηγητής Εφαρμογών ΑΘΗΝΑ Οκτώβριος 2010
ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στο πρώτο κεφάλαιο περιγράφονται οι τεχνικές αρχές της πολυτομικής ΥΤ. Πιο συγκεκριμένα, γίνεται αναφορά και σύγκριση μεταξύ σαρωτών διαφόρων τομών στον χρόνο απόκτησης των δεδομένων και στην τεχνολογία που χρησιμοποιούν, όσον αφορά το υλικό μέρος (μέγεθος ανιχνευτών) και το λογισμικό μέρος (πάχος τομής, αλγόριθμοι ανασύνθεσης). Ακόμα, τονίζεται η δόση που παίρνει ο ασθενείς και πώς αυτή μπορεί να ελαχιστοποιηθεί. Στο δεύτερο κεφάλαιο περιγράφονται οι τεχνικές επεξεργασίας της εικόνας. Αναφέρονται τα επίπεδα στα οποία μπορεί να γίνει ανασύνθεση ώστε να μπορούν οι εικόνες να προβάλλονται με διαφορετικό προσανατολισμό (οβελιαία, στεφανιαία, λοξή και καμπυλωτή ανασύνθεση). Επιπροσθέτως, αναλύονται οι τεχνικές ανασύνθεσης των εικόνων (MIP, MPR, 3D, απόδοση όγκου και επιφάνειας), καθώς και οι κλινικές εφαρμογές στις οποίες χρησιμοποιούνται. Στο τρίτο κεφάλαιο περιγράφεται η χορήγηση μέσου σκιαγραφικής αντίθεσης στην ΥΤΑ. Παρατίθενται όλες οι παράμετροι της φαρμακοκινητικής και της φυσιολογίας, καθώς και ο εξοπλισμός και η τεχνική. Επιπλέον, γίνεται αναφορά τόσο σε πρωτόκολλα έγχυσης όσο και σε διαμόρφωση αυτών για την εξέταση ειδικών κατηγοριών ασθενών (αλλεργικοί, έγκυες). Τέλος, περιγράφονται τεχνικές για αργές και γρήγορες σαρώσεις. Στο τέταρτο κεφάλαιο περιγράφεται η εξέλιξη της ΥΤΑ από την ελικοειδή στην πολυτομική και πώς αυτό βελτίωσε σημαντικά την ενεργό δόση. Στο πέμπτο κεφάλαιο περιγράφονται οι κύριες κλινικές εφαρμογές της ΥΤΑ. Γίνεται εκτενής ανάλυση σε μεθόδους και τεχνικές που αφορούν την πνευμονική ΥΤΑ για πνευμονική εμβολή, την ΥΤΑ θώρακος για την θωρακική αορτή, την ΥΤΑ κοιλίας και συγκεκριμένα της νεφρικής αρτηρίας για την αξιολόγηση νεφραγγειακής ασθένειας και των αορτικών stents, την ΥΤΑ μεσεντερίου για ισχαιμία, την ΥΤΑ κατώτερων άκρων για στενώσεις, την ΥΤΑ καρδιάς, ενδοκρανιακών αγγείων, ολόκληρου του σώματος και των καρωτίδων. [2]
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Πίνακας περιεχομένων ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 1 ΠΕΡΙΛΗΨΗ... 2 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ... 3 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΩΝ... 6 1 ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΠΟΛΥΤΟΜΙΚΗΣ ΥΤ... 7 1.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 7 1.2 ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΑΝΙΧΝΕΥΤΩΝ, ΟΣΗ & ΕΛAΧΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΟΣΗΣ 10 1.2.1 ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΑΝΙΧΝΕΥΤΩΝ... 10 1.2.2 ΟΣΗ ΚΑΙ ΕΛΑΧΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΟΣΗΣ... 11 1.3 ΑΝΑΣΥΝΘΕΣΗ ΕΙΚΟΝΑΣ... 13 1.3.1 ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ SPIRAL PITCH... 13 1.3.2 ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΚΩΝΙΚΗΣ ΓΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΟΛΥΤΟΜΙΚΕΣ ΑΝΑΣΥΝΘΕΣΕΙΣ... 13 1.3.3 ADAPTIVE MULTIPLE-PLANE RECONSTRUCTION (AMPR) 14 1.4 YT ΜΕ ΗΚΓ ΓΙΑ ΚΑΡ ΙΟΘΩΡΑΚΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ... 16 1.4.1 ΠΡΟΟΠΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑ ΡΟΜΙΚΟΣ ΣΚΑΝ ΑΛΙΣΜΟΣ... 16 1.5 ΑΠΟ ΤΙΣ ΤΟΜΕΣ ΣΤΗΝ ΟΓΚΟΜΕΤΡΙΚΗ ΣΑΡΩΣΗ... 17 2 ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΙΚΟΝΑΣ... 20 2.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 20 2.2 ΠΟΛΥΕΠΙΠΕ Η ΑΝΑΣΥΝΘΕΣΗ... 22 2.2.1 ΟΒΕΛΙΑΙΑ ΚΑΙ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΑΝΑΣΥΝΘΕΣΗ... 22 [3]
2.2.2 ΛΟΞΗ ΑΝΑΣΥΝΘΕΣΗ... 23 2.2.3 ΚΑΜΠΥΛΩΤΗ ΑΝΑΣΥΝΘΕΣΗ... 25 2.3 ΠΡΟΒΟΛΗ ΜΕΓΙΣΤΗΣ ΕΝΤΑΣΗΣ (MIP)... 26 2.4 ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΟΓΚΟΥ... 30 2.4.1 ΑΠΟ ΟΣΗ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣ... 31 2.4.2 ΑΠΟ ΟΣΗ ΟΓΚΟΥ... 34 2.4.3 ΕΙΚΟΝΙΚΗ ΕΝ ΟΣΚΟΠΗΣΗ... 36 3 ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΜΣΑ ΣΤΗΝ ΑΓΓΕΙΟΓΡΑΦΙΑ ΜΕ ΥΤ... 42 3.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 42 3.2 ΜΣΑ ΓΙΑ ΑΓΓΕΙΟΓΡΑΦΙΑ ΜΕ ΥΤ... 42 3.3 ΑΡΧΕΣ ΦΑΡΜΑΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ... 43 3.3.1 ΥΝΑΜΙΚΗ ΠΡΩΙΜΗΣ ΣΚΙΑΓΡΑΦΙΚΗΣ ΑΝΤΙΘΕΣΗΣ ΤΩΝ ΑΡΤΗΡΙΩΝ 44 3.3.2 ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΑΓΓΕΙΑΚΗ ΕΝΙΣΧΥΣΗ... 45 3.3.3 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΕΓΧΥΣΗΣ... 48 3.3.4 ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ... 49 3.4 ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΗ... 51 3.4.1 ΕΝ ΟΦΛΕΒΙΑ ΠΡΟΣΒΑΣΗ... 51 3.4.2 ΕΓΧΥΤΕΣ ΚΑΙ ΘΕΜΑΤΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ... 51 3.4.3 ΕΚΠΛΥΣΗ ΜΕ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟ ΟΡΟ... 52 3.4.4 ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ ΚΑΙ BOLUS-TRIGGERING... 53 3.4.5 ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΤΟΥ ΜΣΑ... 55 3.5 ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΕΓΧΥΣΗΣ ΤΟΥ ΜΣΑ... 56 3.5.1 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΑΡΓΕΣ ΣΑΡΩΣΕΙΣ: ΙΦΑΣΙΚΕΣ ΕΓΧΥΣΕΙΣ 58 3.5.2 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΓΡΗΓΟΡΕΣ ΣΑΡΩΣΕΙΣ: ΓΡΗΓΟΡΕΣ ΕΓΧΥΣΕΙΣ 59 [4]
3.5.3 ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΕΓΧΥΣΗΣ... 59 4 ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΑΓΓΕΙΟΓΡΑΦΙΑΣ ΜΕ ΥΤ... 63 4.1 ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΕΛΙΚΟΕΙ ΟΥΣ ΥΤΑ... 63 4.2 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΠΟΛΥΤΟΜΙΚΗΣ ΥΤΑ... 64 5 ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΥΤΑ... 65 5.1 ΥΤΑ ΘΩΡΑΚΟΣ... 65 5.1.1 ΥΤΑ ΘΩΡΑΚΙΚΗΣ ΑΟΡΤΗΣ... 65 5.1.2 ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΗ ΥΤΑ... 72 5.2 ΥΤΑ ΚΟΙΛΙΑΣ... 73 5.2.1 ΥΤΑ ΝΕΦΡΙΚΗΣ ΑΡΤΗΡΙΑΣ... 73 5.2.2 ΥΤΑ ΓΙΑ ΑΟΡΤΙΚΑ STENTS-GRAFTS... 74 5.3 ΥΤΑ ΜΕΣΕΝΤΕΡΙΟΥ... 74 5.4 ΥΤΑ ΚΑΤΩΤΕΡΩΝ ΑΚΡΩΝ... 77 5.5 ΥΤΑ ΚΑΡ ΙΑΣ... 78 5.6 ΥΤΑ ΟΛΟΚΛΗΡΟΥ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ... 78 5.7 ΥΤΑ ΕΝ ΟΚΡΑΝΙΑΚΩΝ ΑΓΓΕΙΩΝ... 79 5.7.1 ΤΕΧΝΙΚΗ... 79 5.7.2 ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΕΙΚΟΝΑΣ... 81 5.7.3 ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΑΛΛΕΣ ΜΕΘΟ ΟΥΣ... 86 5.8 ΥΤΑ ΚΑΡΩΤΙ ΩΝ... 87 5.8.1 ΤΕΧΝΙΚΗ... 89 5.8.2 ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΕΙΚΟΝΑΣ... 90 6 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ... 95 [5]