TEXNOΛΟΓΙΚΟ EΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΣΕΡΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ

TEXNOΛΟΓΙΚΟ EΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΣΕΡΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ Τομέας Αρχιτεκτονικής Η/Υ & Βιομηχανικών Εφαρμογών Μάθημα: «Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών» - Εργαστήριο Σημειώσεις στο Εργαστηριακό μέρος του μαθήματος: «Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών» ΤΕΥΧΟΣ Ν ο 1: ΓΕΩΑΝΑΦΟΡΑ ΧΑΡΤΗ Δρ. Ευάγγελος Φιλιππίδης ΣΕΡΡΕΣ 2008

Δρ. Ευάγγελος Φιλιππίδης 1 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η εισαγωγή των χωρικών δεδομένων είναι ένα από τα πιο χρονοβόρα και δαπανηρά βήματα στη διαδικασία εφαρμογής ενός Γεωγραφικού Συστήματος Πληροφοριών (Γ.Σ.Π.). Υπάρχουν παρά πολλές διαφορετικές πηγές γεωγραφικών δεδομένων (πρωτογενή και δευτερογενή στοιχεία). Για τη συλλογή των δεδομένων είναι χρήσιμο να ξεχωρίσουμε τις πρωτογενείς και τις δευτερογενείς μεθόδους συλλογής χωρικών δεδομένων, τόσο για τα διανυσματικά όσο και για τα ψηφιδωτά μοντέλα δεδομένων. Οι πρωτογενείς πηγές γεωγραφικών δεδομένων είναι εκείνες που προέρχονται από άμεσες μετρήσεις. Τυπικά παραδείγματα άμεσων μετρήσεων για μεν τα ψηφιδωτά δεδομένα είναι οι δορυφορικές εικόνες και οι ψηφιακές αεροφωτογραφίες, για δε τα διανυσματικά δεδομένα οι μετρήσεις υπαίθρου με τοπογραφικά όργανα ή με όργανα δορυφορικού εντοπισμού θέσης (GPS). Οι δευτερογενείς πηγές γεωγραφικών δεδομένων είναι εκείνες που αναφέρονται στη χρήση δεδομένων που έχουν ήδη συλλεγεί και βρίσκονται σε μορφή που δεν εξυπηρετεί τους στόχους μιας συγκεκριμένης εφαρμογής. Τυπικά παραδείγματα αποτελούν για μεν τα ψηφιδωτά δεδομένα, η σάρωση αναλογικών χαρτών ή αεροφωτογραφιών, για δε τα διανυσματικά δεδομένα, η ψηφιοποίηση των χαρτών αυτών ή η μετατροπή των ψηφιδωτών δεδομένων σε διανυσματικά. Ένα από τα διαδεδομένα λογισμικά Γ.Σ.Π. για την συλλογή, καταχώρηση, ενημέρωση, διαχείριση, ανάλυση και επεξεργασία γεωγραφικών πληροφοριών είναι το ArcGIS το οποίο και επιλέχθηκε για τις διδακτικές ανάγκες αυτού του εργαστηρίου. 2. ΓΕΝΙΚΑ ΟΡΙΣΜΟΙ Ως Γεωαναφορά (Georeference) ορίζεται ως η διαδικασία κατά την οποία προσδίδονται πραγματικές γεωγραφικές συντεταγμένες επιθυμητού συστήματος αναφοράς συντεταγμένων σε μία ψηφιακή εικόνα που έχει προέλθει από σάρωση ενός αναλογικού χάρτη ή μίας αεροφωτογραφίας σε συσκευή σαρωτή (scanner). Η εικόνα που προκύπτει εφαρμόζοντας την παραπάνω μεθοδολογία ονομάζεται

Δρ. Ευάγγελος Φιλιππίδης 2 γεωαναφερόμενη και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την εξαγωγή χαρτογραφικών πληροφοριών σε διανυσματική μορφή με την διαδικασία της ψηφιοποίησης σε περιβάλλον Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών, ή να συνδυαστεί με ήδη υπάρχοντα ψηφιακά γεωναφερόμενα δεδομένα για την δημιουργία χαρτοσύνθεσης ή την γεωγραφική ανάλυση και εξαγωγή συμπερασμάτων, με την προϋπόθεση την ύπαρξη ενός κοινού συστήματος γεωγραφικής αναφοράς. Η διαδικασία της Γεωαναφοράς απαιτεί την ύπαρξη ικανού αριθμού σημείων ελέγχου (control points) από την σαρωμένη εικόνα των οποίων οι συντεταγμένες σε ένα ορισμένο γεωγραφικό σύστημα αναφοράς είναι ήδη γνωστές. Όσον αφορά στις σαρωμένες αεροφωτογραφίες, τα σημεία αυτά προκύπτουν από προσεκτική εξέταση και αναγνώριση ευδιάκριτων στοιχείων όπως διασταυρώσεις οδικών δικτύων ή χαρακτηριστικά σημεία του αναγλύφου, και τη λήψη μετρήσεων για τα σημεία αυτά με GPS και εργασία υπαίθρου. Εναλλακτικά, οι καρτεσιανές συντεταγμένες των σημείων αυτών μπορούν να υπολογισθούν και από τοπογραφικούς χάρτες, με ακρίβειες όμως που εξαρτώνται από την κλίμακα των χαρτών αυτών. Στην περίπτωση των σαρωμένων τοπογραφικών χαρτών τα σημεία ελέγχου προκύπτουν πιο εύκολα, από την ανάγνωση απλώς των συντεταγμένων του χάρτη σε διάφορα σημεία τομής των αξόνων του καννάβου, και την μετατροπή τους σε άλλο σύστημα αναφοράς εάν κάτι τέτοιο είναι απαραίτητο. Τα σημεία αυτά ελέγχου της σαρωμένης εικόνας (control points) χρησιμοποιούνται στη συνέχεια, μέσω του κατάλληλου λογισμικού, ως βάση αναφοράς για τον καθορισμό των συντεταγμένων του πραγματικού κόσμου και για την υπόλοιπη εικόνα. Έτσι, κάθε μονάδα καννάβου του χάρτη αποκτά πραγματικές γεωγραφικές συντεταγμένες. Οι μετασχηματισμοί που χρησιμοποιούνται κατά την διαδικασία αυτή είναι πολυωνυμικοί και είναι συνήθως: Γραμμικοί ή 1ου βαθμού πολυωνυμικοί, όπου απαιτούνται τουλάχιστο 3 σημεία ελέγχου, και οι αλλαγές που λαμβάνονται υπόψη για να γίνει η σαρωμένη εικόνα γεωαναφερόμενη είναι σχετικά μικρές (ελαφρά περιστροφή ή κλίση) 2ου βαθμού πολυωνυμικοί, όπου απαιτούνται τουλάχιστον 6 σημεία ελέγχου και λαμβάνονται υπόψη και οι στρεβλώσεις ή καμπυλώσεις στην σαρωμένη εικόνα ώστε να γίνει γεωαναφερόμενη. 3ου βαθμού πολυωνυμικοί, όπου απαιτούνται τουλάχιστον 10 σημεία ελέγχου και

Δρ. Ευάγγελος Φιλιππίδης 3 λαμβάνονται υπόψη και οι στρεβλώσεις ή καμπυλώσεις ώστε να επιτευχθεί η γεωαναφορά της εικόνας. Σημαντικό στοιχείο της διαδικασίας της Γεωαναφοράς, αποτελεί και η εκτίμηση του Μέσου Τετραγωνικού Σφάλματος (Root-Mean-Square Error) που υπεισέρχεται στην προσπάθεια απόδοσης συντεταγμένων του πραγματικού κόσμου στην σαρωμένη εικόνα. Υπολογίζεται σε μονάδες συντεταγμένων του πραγματικού κόσμου μέσω του κατάλληλου λογισμικού και αποτελεί κριτήριο τόσο για την επιτυχή επιλογή των σημείων ελέγχου, όσο και για την συνολική εκτίμηση της ακρίβειας της διαδικασίας της Γεωαναφοράς. 3. ΣΑΡΩΣΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ Όπως αναφέρθηκε και στο προηγούμενο κεφάλαιο για να γίνει εισαγωγή του αναλογικού χάρτη στο GIS πρέπει πρώτα να σαρωθεί, δηλαδή να δημιουργηθεί μια ψηφιακή πλεγματική εικόνα (raster) η οποία θα είναι σε δομή συμβατή με τα δεδομένα που δέχεται το GIS. Η σάρωση γίνεται με την βοήθεια ενός σαρωτή (scanner) και προσέχουμε έτσι ώστε να γίνει ολική σάρωση του χάρτη και όχι τμηματική. Στην περίπτωση η επιφάνεια του σαρωτή είναι μικρότερη από την επιφάνεια του χάρτη, καλό θα είναι να χρησιμοποιήσουμε scanners μεγαλύτερων διαστάσεων (π.χ. Α0). Επιπλέον ο χάρτης δεν πρέπει να είναι παραμορφωμένος (τσαλακωμένος, να έχει προέρθει από συρραφή τμημάτων πολλών χαρτών, κ.α.). Το ερώτημα που πρέπει να απαντήσουμε σε πρώτη φάση είναι στα πόσα dpi πρέπει να σαρώσουμε τον χάρτη και σε πόσα bit per pixel. Ας ορίσουμε αυτές τις 2 έννοιες: dot per inches (dpi): σημαίνει πόσα εικονοστοιχεία (pixels) ανά εκατοστό θα δημιουργηθούν κατά την σάρωση του χάρτη. Στην πράξη τα τετραγωνάκια δίνονται ανά inches και όχι ανά εκατοστά. Οι σαρωτές (ανάλογα με τις προδιαγραφές λειτουργίας τους) έχουν τις παρακάτω διακριτικές ικανότητα 150, 300, 600,1200, 2400 dpi, κ.α.. Συνήθως οι απλοί σαρωτές που έχουμε στο γραφείο μας φθάνουν μέχρι το 300 dpi. Αυτό σημαίνει ότι εάν σαρώσουμε ένα τμήμα χάρτη στα 300 dpi θα δημιουργηθούν 300 pixels ανά inch (1inch = 2.54cm) ή καλύτερα 118.1102 pixels ανά cm. Δηλαδή τα dpi προσδιορίζουν το μέγεθος της ψηφιακής εικόνας σαν συνάρτηση του αριθμού στηλών και γραμμών τους ψηφιακού αρχείου που αντιστοιχεί στον χάρτη αλλά συσχετίζονται και με την ποιότητα αναπαράστασης του θεματικού περιεχομένου του χάρτη (σε λίγα dpi να μην

Δρ. Ευάγγελος Φιλιππίδης 4 διαβάζονται οι λέξεις που εμπεριέχονται στον χάρτη ή οι συνεχείς γραμμές να φαίνονται διακεκομμένες). Bits per pixel: προσδιορίζει πόσα bits θα χρησιμοποιηθούν για την Παραδείγματα: αναπαράσταση της ψηφιακής τιμής («φωτεινότητα», «χρώμα») που θα εμπεριέχεται σε κάθε τετραγωνάκι. α) 1 bit = άσπρο ή μαύρο, β) 8 bit (1 byte)= 256 διαβαθμίσεις του γκρίζου (greyscale) ή 256 χρώματα (indexed color), γ) 24 bit (3 bytes) = R,G,Β (true color). Τα παραπάνω συσχετίζονται με το μέγεθος του ψηφιακού αρχείου (size = rows*columns*bits per pixel) αλλά και με την ποιότητα αναπαράστασης του θεματικού περιεχομένου του χάρτη (ένας έγχρωμος χάρτης θα φαίνεται ασπρόμαυρος εάν τον σαρώσουμε σε 8 bit - grayscale). Άρα σε πόσα dpi πρέπει να σαρώσω τον χάρτη; Πρέπει να πληρούνται δύο προϋποθέσεις: Η διακριτική ικανότητα σάρωσης πρέπει να επιτρέπει να διαβάζονται οι χαρακτήρες των λέξεων που εμπεριέχονται στον χάρτη (ονοματολογία, υψόμετρα, κ.α.) και να επιτρέπει την ανατύπωση του χάρτη (διαμέσου της εκτύπωσης του ψηφιακού αρχείου). Για τους χάρτες της Γ.Υ.Σ. (συγκεκριμένο μέγεθος γραμμάτων - font) η προϋπόθεση αυτή καλύπτεται με σάρωση στα 300 dpi. Εάν τους σαρώσω σε περισσότερα dpi, για παράδειγμα 600 dpi, δεν κερδίζω τίποτα και έχω το μειονέκτημα ότι τετραπλασιάζεται ο όγκος του ψηφιακού αρχείου που προκύπτει. Άρα εάν σαρώσω έναν χάρτη κλίμακας 1:50.000 στα 300 dpi, σύμφωνα με τα προηγούμενα θα προκύψουν 118 τετραγωνάκια (pixels) ανά cm, και επειδή στην κλίμακα 1:50.000 <=> 1 cm «στον χάρτη» 500m «στο έδαφος» συμπεραίνω ότι το τετραγωνάκι στον ψηφιακό χάρτη θα έχει διαστάσεις 500/118= 4,2 μ.

Δρ. Ευάγγελος Φιλιππίδης 5 Η διακριτική ικανότητα σάρωσης έχει σχέση με την ακρίβεια του χάρτη. Δηλαδή το μέγεθος του pixel πρέπει να είναι ίσο ή καλύτερα μικρότερο από το 1\2 της ακρίβειας του χάρτη. Παράδειγμα: Δίνεται χάρτης κλίμακας 1:50.000 (1cm «στον χάρτη» 500m «στο έδαφος»). Το γραφικό σφάλμα είναι 0,2mm. Η αναγωγή του γραφικού σφάλματος στην κλίμακα του χάρτη μας δίνει ότι 0,2mm «στον χάρτη» 10μ «στο έδαφος»! Άρα η ακρίβεια του χάρτη είναι 10μ. ( 1/2 της ακρίβειας 5 μ.). ΑΣΚΗΣΗ: Επομένως θα πρέπει να σαρώσω τον χάρτη σε τόσα dpi έτσι ώστε το μέγεθος του pixel να είναι < 1/2 ακρίβειας (10 μ). Προηγουμένως προσδιόρισα ότι εάν τον σαρώσω στα 300 dpi το μέγεθος του pixel είναι 4,2 μ. Άρα για να πληρούνται και οι δυο συνθήκες αρκεί να γίνει σάρωση στα 300 dpi. Σε πόσα dpi πρέπει να σαρωθεί ένας χάρτης με κλίμακα 1:5.000; ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Η ακρίβεια του χάρτη (1cm 50m) προκύπτει από την αναγωγή του γραφικού σφάλματος (0,2mm) στην κλίμακα. Άρα 0,2mm 1m, άρα 1\2 της ακρίβειας ισούται με 0,5 μ. Εάν τον σαρώσω στα 300dpi, τότε το pixel size = 50m/118=0,42m. ΑΡΑ ΓΙΑ ΝΑ ΠΛΗΡΟΥΝΤΑΙ ΚΑΙ ΟΙ ΔΥΟ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΑΡΚΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΣΑΡΩΣΗ ΣΤΑ 300 DPI. 3. ΓΕΩΑΝΑΦΟΡΑ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΚΟΥ ΧΑΡΤΗ ΜΕ ΤΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ARCGIS. 3.1 Δεδομένα γεωαναφοράς Για την συγκεκριμένη άσκηση, τα δεδομένα για την διαδικασία της γεωαναφοράς αποτελούν τα παρακάτω: 1. Φύλλο τοπογραφικού χάρτη (Φ.Χ.) της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού (Γ.Υ.Σ.) κλίμακας 1:50.000 περιοχής «Aρναίας Χαλκιδικής» σε ψηφιακή

Δρ. Ευάγγελος Φιλιππίδης 6 μορφή εικόνας με το όνομα map1.tif. 2. To προβολικό σύστημα του χάρτη, το οποίο είναι το ΕΓΣΑ 87 (Greek Grid). 3. Οι γεωγραφικές συντεταγμένες των 4 σημείων ελέγχου του χάρτη (σημεία γεωαναφοράς), οι οποίες δίνονται στον παρακάτω πίνακα. Αριθμός Σημείου Απεικόνιση στον χάρτη Συντεταγμένες Σημείων Γεωαναφοράς 1 (23 O 30 40 O 30 ) (457432,763 4482976,468) 2 (23 O 35 40 O 30 ) (464494,273 4482939,777) (23 O 35 40 O 25 ) 3 (464450,597 4473689,591)

Δρ. Ευάγγελος Φιλιππίδης 7 4 (23 O 30 40 O 25 ) (457380,356 4473726,265) Διαδικασία Γεωαναφοράς του χάρτη στο ArcGIS H διαδικασία της Γεωαναφοράς του σαρωμένου τοπογραφικού χάρτη θα πραγματοποιηθεί στο λογισμικό ARCGIS και συγκεκριμένα στο ArcMap, ακoλουθώντας τα παρακάτω βήματα: 1. Αρχικά τρέχουμε το λογισμικό ArcMap. Όταν μας βγάλει την αρχική οθόνη όπως φαίνεται παρακάτω πατάμε το κουμπάκι Χ πάνω δεξιά στο παράθυρο.

Δρ. Ευάγγελος Φιλιππίδης 8 2. Ενεργοποιούμε την γραμμή εργαλείων Georeferencing. Αυτό μπορεί να γίνει κάνοντας δεξί κλικ στην γκρίζα περιοχή των εργαλειοθηκών και στο εμφανιζόμενο μενού Customize επιλέγουμε το Georeferencing, οπότε θα δούμε να εμφανίζεται η εργαλειοθήκη Georeferencing. Τοποθετήστε την δίπλα στις άλλες εργαλειοθήκες. Βέβαια την εργαλειοθήκη αυτή θα μπορούσαμε να την εμφανίσουμε και από το μενού View Toolbars Georeferencing. 3. Ορίζουμε το προβολικό σύστημα στο Greek Grid (EΓΣΑ 87). Αυτό γίνεται από το μενού View Data Frame Properties Coordinate System Predefined Projected Coordinate Systems National Grids Greek Grid.

Δρ. Ευάγγελος Φιλιππίδης 9 4. Αλλάζουμε τις μονάδες μέτρησης σε μέτρα. Αυτό γίνεται από το μενού View Data Frame Properties General Map Units Display Units: Meters.

Δρ. Ευάγγελος Φιλιππίδης 10 5. Φορτώνουμε τον ψηφιακό χάρτη (map1.tif) έτσι ώστε να εμφανιστεί στα επίπεδα πληροφορίας (layers) του ArcMAP. Για να γίνει αυτό πηγαίνουμε στο Layers πατάμε δεξί κλικ και επιλέγουμε το Add Data ή εναλλακτικά από το μενού File Add Data. Βρίσκουμε τον χάρτη που θέλουμε να εισάγουμε στο GIS (map1.tif) και πατάμε το Add.

Δρ. Ευάγγελος Φιλιππίδης 11 6. Στην συνέχεια θα πρέπει να επιλέξουμε αν δημιουργήσουμε ή όχι πυραμίδες.

Δρ. Ευάγγελος Φιλιππίδης 12 Επιλέγουμε Yes (Ναι) και στην συνέχεια θα πρέπει να εμφανιστεί το παρακάτω μήνυμα το οποίο μας δηλώνει ότι ο χάρτης που επιχειρούμε να φορτώσουμε δεν είναι γεωαναφερμένος. Πατάμε το ΟΚ και εμφανίζεται ο χάρτη μας σύμφωνα με την παρακάτω εικόνα.

Δρ. Ευάγγελος Φιλιππίδης 13 7. Από την γραμμή εργαλείων Georeferencing αποεπιλέγουμε το Auto Adjust έτσι ώστε να μην γίνεται αυτόματη προσαρμογή του χάρτη μετά από τον ορισμό κάθε ζεύγους συντεταγμένων των σημείων της γεωαναφοράς

Δρ. Ευάγγελος Φιλιππίδης 14 8. Ορισμός σημείων γεωαναφοράς. Στην συνέχεια «χτυπάμε» στον χάρτη σειριακά και τα 4 σημεία της γεωαναφοράς και τους ορίζουμε τις πραγματικές γεωγραφικές συντεταγμένες, σύμφωνα με τον πίνακα που αναφέρθηκε παραπάνω (3.1). Η στόχευση πρέπει να γίνεται στο σημείο τομής των αξόνων του χαρτογραφικού καννάβου και πρέπει να είναι όσο το δυνατόν ακριβής για μην υπάρχουν μεγάλα σφάλματα. Για τις μεγεθύνσεις σμικρύνσεις του χάρτη μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και ένα βοηθητικό παράθυρο που εμφανίζεται επιλέγοντας από το μενού Window Magnifier. Πιο αναλυτικά, για το σημείο 1, μεγεθύνουμε αρκετά τον χάρτη στο σημείο αυτό και πατάμε στην γραμμή εργαλείων Georeferencing το κουμπί Add Control Points και στοχεύουμε «χτυπάμε» το πρώτο σημείο ελέγχου. Αφού το «χτυπήσουμε» το σημείο με το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού, πατάμε δεξί κλίκ στο ποντίκι και επιλέγουμε το Input X and Y.

Δρ. Ευάγγελος Φιλιππίδης 15 Στην συνέχεια το ArcMap μας βγάζει το πλαίσιο διαλόγου Enter Coordinates, όπου το GIS περιμένει να του δώσουμε τις πραγματικές γεωγραφικές συντεταγμένες του σημείου 1. Το συγκεκριμένο σημείο έχει συντεταγμένες (457432,763 4482976,468), άρα στο Χ πληκτρολογούμε 457432,763 και στο Υ πληκτρολογούμε 4482976,468 και πατάμε το ΟΚ. Στην συνέχεια συνεχίζουμε με παρόμοιο τρόπο και δίνουμε τις αντίστοιχες συντεταγμένες και στα υπόλοιπα 3 σημεία ελέγχου.

Δρ. Ευάγγελος Φιλιππίδης 16 9. Υπολογισμός Συνολικού Μέσου Τετραγωνικού Σφάλματος (Total RMS Error) Οι πληροφορίες των σημείων ελέγχου που καθορίζονται με την παραπάνω διαδικασία εμφανίζονται με το εργαλείο View Link Table εργαλείων Georeferencing. της γραμμής Ο επιτυχής καθορισμός των σημείων ελέγχου κρίνεται από το υπολειμματικό σφάλμα του εκάστοτε σημείου, όπως αυτό εμφανίζεται στο αντίστοιχο πίνακα στη στήλη residual, όπως και από το συνολικό Μέσο Τετραγωνικό Σφάλμα (Total RMS Error). Οι αποδεκτές τιμές του σφάλματος προκύπτουν εμπειρικά : 1. με τη βοήθεια της διαχωριστικής ικανότητας του ανθρώπινου ματιού (1/4 του χιλιοστού), αποδιδόμενου πάντα στη κλίμακα που είναι ο αναλογικός χάρτης που βρίσκεται σε μορφή ψηφιακής εικόνας. Π.χ. για την κλίμακα 1:50000 πρέπει να μην υπερβαίνει το RMS Εrror, την τιμή 12.5 μ. 2. μέσω του γενικού κανόνα ότι το σφάλμα δεν θα πρέπει να υπερβαίνει το ½ των διαστάσεων του εικονοστοιχείου της προκύπτουσας εικόνας σε μονάδες μέτρησης συντεταγμένων, δηλαδή: Ανάλυση αρχικού σαρωμένου ΦΧ: 150dpi ή 60 εικονοστοιχεία / cm. Κλίμακα ΦΧ: 1:50.000 Άρα 60 εικονοστοιχεία/cm (στο ΦΧ) = 60 εικονοστοιχεία ανά 500 m (στην πραγματικότητα)

Δρ. Ευάγγελος Φιλιππίδης 17 άρα 500/60 = 8,33 m διάσταση εικονοστοιχείου άρα 8,33/2 = 4,16 m αποδεκτό σφάλμα. Σε γενικές γραμμές, εάν δεν έχουμε κάποια ιδιαίτερη περίπτωση (ανάλυση εικόνας μεγαλύτερη από 300 dpi), φροντίζουμε το συνολικό RMS error να μην υπερβαίνει την μικρότερη από τις δύο παραπάνω τιμές, διατηρώντας πάντα ένα ικανοποιητικό αριθμό σημείων ελέγχου ( 6 σημεία) και σε κάθε περίπτωση να ικανοποιεί το κριτήριο της διαχωριστικής ικανότητας. Από τη στιγμή που είμαστε ικανοποιημένοι από το συνολικό σφάλμα, αποθηκεύουμε τον πίνακα Link Table με τη επιλογή Save, όπου και δημιουργεί ένα αρχείο μορφής txt, με όνομα που εμείς επιλέγουμε. Η δημιουργία ενός τέτοιου αρχείου, κρίνεται απαραίτητη διότι έτσι αποθηκεύονται τα σημεία ελέγχου και μπορεί να ελεγχθεί η ακρίβεια της γεωαναφοράς. 10. Oλοκλήρωση της διαδικασίας της Γεωαναφοράς Η διαδικασία της Γεωαναφοράς ολοκληρώνεται με την ενσωμάτωση των πληροφοριών των συντεταγμένων στο Φ.Χ.. Αυτό γίνεται με την επιλογή από την γραμμή εργαλείων Georeferencing αρχικά του Update Display. Παρατηρούμε ότι ο χάρτης μας «εξαφανίζεται» από την οθόνη γιατί μεταφέρετε σε άλλες συντεταγμένες (τις πραγματικές). Τον εμφανίζουμε πατώντας το Full Extent εργαλείων Tools. από την γραμμή Τέλος επιλέγουμε το Update Georeferencing από την γραμμή εργαλείων Georeferencing και η γεωαναφορά μας αποθηκεύεται μόνιμα συνοδευτικά με τον

Δρ. Ευάγγελος Φιλιππίδης 18 ψηφιακό χάρτη (map1.tif). Έτσι κάθε φορά που θα ανοίγουμε από εδώ και πέρα τον χάρτη στο ArcMap, αυτός θα εμφανίζεται γεωαναφερμένος. Παρατηρούμε κάτω δεξιά ότι καθώς κουνάμε το ποντίκι μεταβάλλονται και οι πραγματικές συντεταγμένες (σε μέτρα) για κάθε σημείο του χάρτη. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Κωσταντινίδης Α., Διδακτικές Σημειώσεις Εργαστηρίου GIS I, ΤΕΙ Σερρών, Τμήμα Γεωπληροφορικής & Τοπογραφίας. 2. Κωσταντινίδης, Α., 2002. Εφαρμογές των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών (GIS I). Διδακτικές Σημειώσεις, ΤΕΙ Σερρών, Τμήμα Γεωπληροφορικής & Τοπογραφίας. 3. Φιλιππίδης Ε., 2005. Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών. Διδακτικές Σημειώσεις. Τ.Ε.Ι. Σερρών, Τμήμα Πληροφορικής & Επικοινωνιών, 118 σελ.