ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΙΔΟΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Δ/ντής: Αναπλ. Καθηγητής ΓΕΡ. ΚΟΛΑΪΤΗΣ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΑ ΚΛΙΝΙΚΗΣ 2011 2014 Αθήνα, Απρίλιος 2015
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΕΡΓΟ Εβδομαδιαίο πρόγραμμα εκπαιδευτικών συναντήσεων Κλινικής ΠΕΜΠΤΗ: 12:15 13:30 (εναλλάξ: παρουσίαση περιστατικού, βιβλιογραφική ενημέρωση, διάλεξη από εξωτερικό προσκεκλημένο, διοικητική συνάντηση) 29/09/2011 Διοικητική συνάντηση 06/10/2011 Παρουσίαση περιστατικού Μονάδας Ενδονοσοκομειακής Νοσηλείας Παρουσιάστρια: Β. Αργυρίου, Ειδικευόμενη Παιδοψυχίατρος Συζητήτρια: Α. Καλτσά, Παιδοψυχίατρος, Επιμελήτρια Β Ε.Σ.Υ. 13/10/2011 Βιβλιογραφική ενημέρωση Παρουσιάστρια: Β. Πανέτσου, Ειδικευόμενη Παιδοψυχίατρος Άρθρο αναφοράς: Knook LME et al: Psychiatric disorders in children and adolescents presenting with unexplained chronic pain: what is the prevalence and clinical relevancy; European Child and Adolescent Prychiatry 2011; 20: 39 48 20/10/2011 Παρουσίαση προγραμμάτων προαγωγής ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων Παρουσιάζουν: Β. Χαντζαρά: Προαγωγή ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων με χρόνια σωματική νόσο, Ε. Λάγιου Λιγνού: Πρώιμη παρέμβαση σε οικογένειες βρεφών και νηπίων, Α. Βούρδας: Πρόγραμμα εκπαίδευσης γονέων για παιδιά με διαταραχή διαγωγής ηλικίας 2 9 χρόνων, Γ. Γιαννακόπουλος: Προαγωγή υγείας οικογενειών γονέων με ψυχική διαταραχή Συντονιστής: Γ. Κολαΐτης 27/10/2011 Διοικητική συνάντηση 03/11/2011 Παρουσίαση κλινικού περιστατικού Μονάδας Συμβουλευτικής Διασυνδετικής Παιδοψυχιατρικής Β Παρουσιαστές: Γ. Μπουρούς, Ειδικευόμενος Παιδοψυχίατρος, Ε. Ρήγα, Ψυχολόγος Συζητήτρια: Μ. Μπελιβανάκη, Παιδοψυχίατρος, Επιμελήτρια Α Ε.Σ.Υ. 10/11/2011 Η σημασία της Περιγεννητικής Ψυχιατρικής για τη Δημόσια Υγεία. Παρουσιαστής: Ι. Ζέρβας, Αναπληρωτής Καθηγητής Ψυχιατρικής, Υπεύθυνος Τμήματος Ψυχικής Υγείας Γυναικών, Α Πανεπιστημιακή Ψυχιατρική Κλινική, "Αιγινήτειο" Νοσοκομείο 17/11/2011 Βιβλιογραφική ενημέρωση Παρουσιάστρια: Θ. Κοτζιά, Παιδοψυχίατρος, Επιμελήτρια Β Ε.Σ.Υ. Άρθρο αναφοράς: Sharp C. et al.: Theory of Mind and Emotion Regulation Difficulties in Adolescents With Borderline Traits. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry (2011), 50: 563 573 24/11/2011 Διοικητική συνάντηση 01/12/2011 Βιβλιογραφική ενημέρωση Παρουσιάστρια: Μ. Πετρόγγονα, Ειδικευόμενη Παιδοψυχίατρος Άρθρο αναφοράς: "Prodromal symptoms and atypical affectivity as predictors of major depression in juveniles: implications for prevention". Journal of Child Psychology and Psychiatry (2010) 51:4, pp 472 496 08/12/2011 Διάλεξη με θέμα "Η έννοια του στίγματος που περιβάλλει τις ψυχικές διαταραχές στη σύγχρονη εποχή. Δράσεις καταπολέμησης του στίγματος από το πρόγραμμα "Αντι στίγμα" του Ε.Π.Ι.Ψ.Υ." Παρουσιάστρια: Μ. Οικονόμου, Επικ. Καθηγήτρια Ψυχιατρικής, Α Ψυχιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, "Αιγινήτειο" Νοσοκομείο 15/12/2011 Παρουσίαση περιστατικού Μονάδας Συμβουλευτικής Διασυνδετικής Παιδοψυχιατρικής Α Παρουσιάστριες: Ε. Μαρίνη, Ειδικευόμενη Παιδοψυχίατρος, Α.Μ. Τσίλια, Ψυχολόγος, Β. Μπαρτζώκα, Λογοπεδικός Συζητήτρια: Ρ. Μαρκίδου, Παιδοψυχίατρος, τ. Διευθύντρια Κ.Κ.Ψ.Υ. Παγκρατίου 34
Προαγωγή ψυχικής υγείας παιδιών γονέων με ψυχική διαταραχή Διευθυντής - Επιστημονικός Υπεύθυνος Προγράμματος: Γ. Κολαΐτης Εκτελεστικός Υπεύθυνος Προγράμματος: Γ. Γιαννακόπουλος Παιδοψυχιατρική Κλινική Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών Νοσοκομείο Παίδων «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ» Το πρόγραμμα πραγματοποιείται με δωρεά από το www.snf.org
Η πορεία Από την επιδημιολογική προσέγγιση του κινδύνου στην ψυχική ανθεκτικότητα και τις νέες ευκαιρίες Από την απελπισία στη χαρά και την ελπίδα Από μεμονωμένες οικογένειες σε συστήματα
Παιδιά γονέων με ψυχικές διαταραχές Προβλήματα δεσμού Έκπτωση κοινωνικο-συναισθηματικής ανάπτυξης και λειτουργικότητας Γνωστικά προβλήματα σχολική αποτυχία Καταθλιπτικά και αγχώδη συμπτώματα και διαταραχές Προβλήματα και διαταραχές εξωτερίκευσης Κατάχρηση ψυχοδραστικών ουσιών Κοινωνικός αποκλεισμός Κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας και με επεκτάσεις στην ενήλικη ζωή
Πρόβλημα δημόσιας υγείας Περίπου 20% των ενηλίκων εμφανίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας Περίπου 3 στους 4 ψυχιατρικούς ασθενείς έχουν ανήλικα παιδιά Πάνω από 20% των παιδιών ζουν με γονείς που εμφανίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας Οι ψυχικές διαταραχές των γονέων και η κατάχρηση ψυχοδραστικών ουσιών αποτελούν τους κύριους λόγους παρέμβασης των κοινωνικών υπηρεσιών προστασίας των παιδιών
Οδύνη του ατόμου και Οδύνη της οικογένειας Κοινωνικό φαινόμενο Ανάγκη να ανακουφίσουμε την οδύνη και να διακόψουμε τη διαγενεαλογική μετάδοση Κλήση για πρόληψη και προαγωγή ψυχικής υγείας
Μια παραδειγματική αλλαγή Παρέμβαση με βάση το πρόβλημα: υπηρεσίες παιδικής προστασίας Παρέμβαση με βάση το πρόβλημα: ψυχιατρικές υπηρεσίες Προαγωγή της ανάπτυξης του παιδιού και πρόληψη των προβλημάτων
Παραδειγματική αλλαγή στις υπηρεσίες ενηλίκων Επέκταση υπηρεσιών Από το άτομο στο παιδί και την οικογένεια Από τη θεραπεία στην πρόληψη και την προαγωγή υγείας Από την επικέντρωση στα προβλήματα στην ενίσχυση δυνατοτήτων Από την επικέντρωση στο παρελθόν στην ενατένιση του μέλλοντος Από την ενδο-τομεακή εργασία στις δια-τομεακές, διεπιστημονικές ομάδες ανάμεσα σε κοινοτικές και εξειδικευμένες υπηρεσίες
Στόχοι του προγράμματος Effective Child and Family Programme (Solantaus et al. ) 1. Να παράσχει στις υπηρεσίες υγείας τεκμηριωμένες μεθόδους προαγωγής και πρόληψης για την ψυχική υγεία των παιδιών και των οικογενειών γονέων με διαταραχές της διάθεσης 2. Να αναπτύξει, μελετήσει, εκπαιδεύσει και υλοποιήσει τις μεθόδους 3. Να οικοδομήσει γέφυρες μεταξύ των υπηρεσιών ψυχικής υγείας ενηλίκων και παιδιών 4. Να ενισχύσει την εργασία προαγωγής υγείας και πρόληψης στην ψυχιατρική
Οι μέθοδοι The Let s Talk about Children discussion (LT, 1-2 συνεδρίες) Solantaus et al. The Family Talk Intervention (FTI, 6-8 συνεδρίες) Beardslee et al. Effective Family Network Meeting Solantaus et al. Βιβλία οδηγοί για γονείς και παιδιά
Οι στόχοι των μεθόδων Να βοηθήσουν την οικογένεια να ζήσει με τα προβλήματα Να υποστηρίξουν τους γονείς να είναι όσο το δυνατόν καλύτεροι γονείς στη δεδομένη κατάσταση Να βοηθήσουν τους γονείς να υποστηρίξουν τα παιδιά τους στο σπίτι και εκτός σπιτιού χρησιμοποιώντας πόρους της ίδιας της οικογένειας πόρους του δικτύου που διαθέτει η οικογένεια πόρους διάφορων υπηρεσιών Να βοηθήσουν την οικογένεια στην πρόσβαση των υπηρεσιών που χρειάζεται
Συζήτηση με τα παιδιά για τα προβλήματα των γονέων Αρχή νούμερο 1 Στόχος είναι να υποστηρίξουμε τη σχέση γονέα-παιδιού και να καταστήσουμε δυνατή την επίλυση προβλημάτων αποσαφήνιση παρεξηγήσεων αποκάλυψη της ψυχικής ασθένειας να βοηθήσουμε τους γονείς να κατανοήσουν τα παιδιά τους, τα παιδιά να κατανοήσουν την οικογένεια και την κατάστασή τους, να αισθανθούν ότι κατανοούνται
Συζήτηση με τα παιδιά 2 Αρχή νούμερο 2 Στόχος είναι να αυξηθεί η αμοιβαία κατανόηση Οι απλές γνώσεις δεν είναι αρκετές γονική λειτουργία γνώσεις κατανόηση σχέση γονέα-παιδιού
Συζήτηση με τα παιδιά 3 Αρχή νούμερο 3 Η συζήτηση είναι διεργασία μεταξύ γονέων και παιδιών Η κατανόηση αναπτύσσεται με τον χρόνο Βοήθεια στους γονείς να συζητήσουν τα προβλήματα με τα παιδιά
Συζήτηση με τα παιδιά 4 Αρχή νούμερο 4 Μιλάμε για πράγματα/ συμβάντα που βρίσκονται εντός της εμπειρίας του παιδιού Αυτά που τα παιδιά έχουν δει, ακούσει, σκέφτονται Τα παιδιά χρειάζονται εξήγηση για τις εμπειρίες τους
Συζήτηση με τα παιδιά 5 Αρχή νούμερο 5 Χρειάζεται πάντα να οικοδομείται λύση όταν συζητιούνται με τα παιδιά τα μεγάλα προβλήματα στη ζωή τη δική τους και της οικογένειάς τους Χρειάζεται να ανοίγει ένα παράθυρο στο μέλλον
Συζήτηση με τα παιδιά 6 Αρχή νούμερο 6 Αν η κατάσταση της οικογένειας επεξηγείται από έναν ειδικό στο παιδί, πρέπει ένα πρόσωπο να συνοδεύει το παιδί, ένα πρόσωπο που είναι τμήμα της ζωής του παιδιού και με το οποίο το παιδί μπορεί να μοιραστεί τις εμπειρίες και να τις ανα-στοχαστεί στην καθημερινή ζωή Το παιδί δεν πρέπει να εγκαταλείπεται με αυτές τις πληροφορίες Θα πρέπει να λέγεται στους γονείς τι έχει λεχθεί για αυτούς στο παιδί τους
Πού θα πρέπει να συμβεί αυτή η δράση; Στις υπηρεσίες ενηλίκων ή παιδιών; Σε κοινοτικές υπηρεσίες ή σε εξειδικευμένες υπηρεσίες; Οπουδήποτε ο γονέας αναζητά βοήθεια. Διαφορετικά, χάνεται η ευκαιρία για πρόληψη.
Ποιος υλοποιεί τη δράση; Ποιος ειδικός; Γιατροί νοσηλευτές κοινωνικοί λειτουργοί ψυχολόγοι ψυχοθεραπευτές ; Όλοι οι ειδικοί που εργάζονται με ασθενείς χρειάζεται να μπορούν να μιλήσουν με σεβασμό και με εποικοδομητικό τρόπο για τα παιδιά των ασθενών.
Εκπαίδευση ειδικών ψυχικής υγείας στη μέθοδο Let s talk about Children discussion 8 δίωρες εκπαιδευτικές συναντήσεις σε ομάδες των 10-15 ατόμων Εκπαίδευση 100 ειδικών ψυχικής υγείας Αναμενόμενη ενσωμάτωση/ εφαρμογή των μεθόδων στη συνήθη κλινική πρακτική και όφελος για 1000 οικογένειες (σε βάθος τριετίας)
Ερευνητική μελέτη προγράμματος Family Talk Intervention & Let s Talk Intervention Είναι ασφαλείς; Είναι εφικτές; Είναι αποτελεσματικές; Η διεθνής εμπειρία έχει τεκμηριώσει την αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων.... Τυχαιοποιημένη κλινική μελέτη σε 60 οικογένειες
Σας ευχαριστώ!