Εισαγωγή στη Διοίκηση Επιχειρήσεων Ενότητα 3: Λήψη Αποφάσεων Επίκ. Καθηγητής Θεμιστοκλής Λαζαρίδης Τμήμα Διοίκηση Επιχειρήσεων (Γρεβενά)
Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο TEI Δυτικής Μακεδονίας και στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3
Ορισμός Διαδικασία (1) Λήψη αποφάσεων είναι η επιλογή μίας συγκεκριμένης λύσης από τις διαθέσιμες εναλλακτικές. Η λήψη αποφάσεων είναι μία διαδικασία και αποτελεί την καρδιά του προγραμματισμού. Τα διοικητικά στελέχη υπάρχουν για να λαμβάνουν αποφάσεις, να παρακολουθούν την εκτέλεσή τους και να μετρούν τα αποτελέσματα και την απόδοση των αποφάσεων που έχουν λάβει. 4
Ορισμός Διαδικασία (2) Αποφάσεις λαμβάνονται σε όλα τα ιεραρχικά επίπεδα (στρατηγικό, τακτικό και λειτουργικό). Η διαδικασία παραμένει η ίδια: Προσδιορισμός εντοπισμός των εναλλακτικών πιθανών λύσεων. Ανάλυση των εναλλακτικών λύσεων και κατηγοριοποίησή τους σε εφικτές, αποδοτικές, αποτελεσματικές και μη. Στοιχείο της ανάλυσης είναι και ο προσδιορισμός των πιθανών αδυναμιών ή απειλών που μπορεί η λύση να συμπαρασύρει. Επιλογή της καλύτερης με βάση τα πρωτογενή δεδομένα, τις πληροφορίες, τους στόχους και τις προτεραιότητες της επιχείρησης και της διοίκησης. 5
Σχηματική Απεικόνιση ΣΤΑΔΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ Ανάλυση της υπάρχουσας κατάστασης ΣΤΑΔΙΑ ΛΗΨΗΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ Προσδιορισμός και διάγνωση προβλήματος Εναλλακτικοί σκοποί και προγράμματα Εξεύρεση και ανάπτυξη διαφόρων εναλλακτικών λύσεων Αξιολόγηση σκοπών και προγραμμάτων Αξιολόγηση των διαφόρων εναλλακτικών λύσεων Επιλογή σκοπού και προγράμματος Απόφαση επιλογής της ικανοποιητικής και της 2 ης επιλέξιμης λύσης Εφαρμογή προγράμματος Εφαρμογή της απόφασης Έλεγχος του προγράμματος Αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της απόφασης και αποκλίσεις Σχηματική Απεικόνιση 6
Ομαδική λήψη αποφάσεων (1) Η συνθετότητα των σύγχρονων προβλημάτων απαιτεί την αντιμετώπιση τους από περισσότερα τους ενός άτομα διοικητικά στελέχη. Η ποικιλία των γνώσεων, δεξιοτήτων, στάσεων και συμπεριφορών μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερες, πιο αποδοτικές λύσεις. Τα διοικητικά στελέχη περνούν μεγάλο ποσοστό του χρόνου τους σε συνεδριάσεις και συναντήσεις στελεχών. Η ομαδική λήψη αποφάσεων έχει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. 7
Ομαδική λήψη αποφάσεων (2) Πλεονεκτήματα Παρέχεται πιο ολοκληρωμένη πληροφόρηση Παράγονται περισσότερες εναλλακτικές λύσεις Αυξάνεται η αποδοχή των λύσεων Αυξάνεται η νομιμότητα 8
Ομαδική λήψη αποφάσεων (3) Μειονεκτήματα Είναι χρονοβόρα διαδικασία και συνεπώς έχει μειωμένη αποτελεσματικότητα στην περίπτωση που δεν υπάρχει διαθέσιμος χρόνος ανάλυσης και επεξεργασίας πληροφοριών. Η μειοψηφία κυριαρχεί. Η αποδοτικότητα εξαρτάται από την σύνθεση των μελών της ομάδας και την δυναμική που αναπτύσσεται μέσα σε αυτήν. Το ίδιο το μέγεθος της ομάδα λήψης αποφάσεων θα πρέπει να αποφασισθεί πριν την λήψη της απόφασης για το πρόβλημα. Υπάρχει πίεση για συμφωνία. Ασαφής ευθύνη. 9
Μέθοδοι και Τεχνικές Λήψης Αποφάσεων Γραμμικός Προγραμματισμός Η θεωρία των πιθανοτήτων / παιγνίων Δένδρα αποφάσεων PERT/CPM Η θεωρία των ουρών αναμονής Η προσομοίωση Η τεχνική των Δελφών Η μέθοδος του Νεκρού Σημείου 10
SWOT (ΔΑΕΑ) Ανάλυση (1) Μία απλή και γρήγορη μέθοδος για τον προγραμματισμό και την λήψη αποφάσεων είναι η ανάλυση των Δυνάμεων / Αδυναμιών/ Ευκαιριών και Απειλών. Η ΔΑΕΑ είναι πολύ καλή μέθοδος για τον προσδιορισμό της παρούσας κατάστασης (Δυνάμεις / Αδυναμίες: εσωτερικό περιβάλλον) και την εκτίμηση των δυνητικών (μελλοντικών) καταστάσεων ανταγωνισμού (Ευκαιρίες / Απειλές: εξωτερικό περιβάλλον). 11
SWOT (ΔΑΕΑ) Ανάλυση (2) Τι είναι; ΠΑΡΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΛΕΣ Strengths / Δυνάμεις Opportunities / Ευκαιρίες ΚΑΚΕΣ Weaknesses / Αδυναμίες Threats / Απειλές Η ανάλυση ΔΑΕΑ μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ανάλυση της ανταγωνιστικής θέσης μίας επιχείρησης ή ενός προϊόντος, για την αξιολόγηση της επιχείρησης στο σύνολό της, αλλά και για την προσωπική αξιολόγηση ενός στελέχους. Η χρήση της μπορεί να γίνει ατομικά και ομαδικά. 12
Τέλος Ενότητας
Σημείωμα Αναφοράς Copyright ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας, Θεμιστοκλής Λαζαρίδης. «Εισαγωγή στη Διοίκηση Επιχειρήσεων». Έκδοση: 1.0. Γρεβενά 2015. 14
Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο. που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο. που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο. Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί. 15
Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς. το Σημείωμα Αδειοδότησης. τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων. το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει). μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους. 16