Ιόνιο Πανεπιστήµιο Τµήµα Αρχειονοµίας Βιβλιοθηκονοµίας Μεταπτυχιακό πρόγραµµα σπουδών Στην Επιστήµη της Πληροφορίας Μεταδεδοµένα στο ψηφιακό περιβάλλον: Γεωγραφικά µεταδεδοµένα και Αξιολόγηση προτύπων µεταδεδοµένων Κατερίνα Τοράκη Μάιος 2005 1
Γεωγραφικά µεταδεδοµένα 2
FGDC/ISO Metadata ISO/Technical Committee (TC) 211: Geographic Information/Geomatics http://www.isotc211.org/ ISO 19115: Geographic Information Metadata (a standard for metadata which supports multilingual terminology and formats for the identification and exchange of digital geospatial data resources) Προέκυψε από την εναρµόνιση µε το πρότυπο CSDGM της FGDC (FGDC- STD-001-1998). Υιοθετήθηκε επίσης ως έχει από το ANSI. ISO/DTS 19139 (Draft Technical Specification): Geographic Information Metadata XML schema (provides the XML implementation schema, specifying the metadata record format, and may be used to describe, validate and exchange geospatial metadata prepared in XML). 3
Federal Geographic Data Committee http://www.fgdc.gov/standards/standards.html FGDC CSDGM FGDC Biological Data profile FGDC Standards Reference Model http://www.fgdc.gov/standards/refmod97.pdf 4
Content Standard for Spatial Metadata [CSDGM] compounds Data elements Types: Integer Real Text Date Time 334 διαφορετικά στοιχεία Ιεραρχική δοµή 5
Content Standard for Spatial Metadata [CSDGM] Βασικά τµήµατα: Identification Information (Mandatory) Data Quality Information (Mandatory if Applicable) Spatial Data Organization Information (Mandatory if Applicable) Spatial Reference Information (Mandatory if Applicable) Entity and Attribute Information (Mandatory if Applicable) Distribution Information (Mandatory if Applicable) Metadata Reference Information (Mandatory) 6
Content Standard for Spatial Metadata [CSDGM] Επίσης: Citation information Time period information Contact information 7
CSDGM Metadata Metadata -- data about the content, quality, condition, and other characteristics of data. Type: compound Short Name: metadata Metadata = Identification_Information + 0{Data_Quality_Information}1 + 0{Spatial_Data_Organization_Information}1 + 0{Spatial_Reference_Information}1 + 0{Entity_and_Attribute_Information}1 + 0{Distribution_Information}n + Metadata_Reference_Information 8
CSDGM - Identification Information Identification Information -- basic information about the data set. Type: compound Short Name: idinfo Identification_Information = Citation + Description + Time_Period_of_Content + Status + Spatial_Domain + Keywords + Access_Constraints + Use_Constraints + (Point_of_Contact) + (1{Browse_Graphic}n) + (Data_Set_Credit) + (Security_Information) + (Native_Data_Set_Environment) + (1{Cross_Reference}n) 9
10
Identification Information 11
Data Quality Information 12
Spatial Data Organization Information 13
Spatial Reference Information 14
Entity and Attribute Information 15
Distribution Information 16
Metadata Reference Information 17
18
Cornell University Geospatial Information Repository CUGIR http://cugir.mannlib.cornell.edu/ 19
CUGIR 20
CUGIR 21
CUGIR 22
FGDC και Marc, Dublin Core Dublin Core tags in mp's HTML output http://geology.usgs.gov/tools/metadata/tools/doc/dublin.html Mapping and Converting Essential Federal Geographic Data Committee (FGDC) Metadata into MARC21 and Dublin Core http://www.dlib.org/dlib/january00/chandler/01chandler.html Alexandria Digital Library to FGDC to USMARC to GILS http://www.alexandria.ucsb.edu/public-documents/metadata/adl2fgdc2usmarc2gils.html 23
FGDC και Marc, Dublin Core 24
FGDC και Marc, Dublin Core http://www.geoconnections.org/developerscorner/devcorner_devnetwork/meetings/2003.06.10/present/ecnbii.ppt 25
Αντιστοίχιση προτύπων µεταδεδοµένων 26
Αντιστοίχιση προτύπων µεταδεδοµένων Crosswalks Mapping ιαλειτουργικότητα Open Archives Intitiative - OAI Η αντιστοίχιση δυσκολεύεται από τη δοµή των διαφορετικών σχηµάτων (συχνά ένα στοιχείο σε ένα σχήµα περιγράφεται από περισσότερες έννοιες σε άλλο σχήµα) Το σηµασιολογικό επίπεδο καθορίζεται (και) από το σκοπό για τον οποίο έχει αναπτυχθεί κάθε σχήµα και από την κοινότητα από την οποία προέρχεται 27
Πίνακες αντιστοίχισης Dublin Core/MARC/GILS Crosswalk http://lcweb.loc.gov/marc/dccross.html UKOLN Metadata website http://www.ukoln.ac.uk/metadata/ MARC Mapping to MODS http://www.loc.gov/standards/mods/v3/mods-mapping.html Modelling a Metalevel Ontology http://www.fis.utoronto.ca/special/metadata/mmo/index.html 28
Πίνακες αντιστοίχισης VRA 3.0/MARC (from VRA) http://php.indiana.edu/~fryp/marcmap.html VRA 2.0/VRA 3.0/Dublin Core/EAD and others (Getty) http://www.getty.edu/research/institute/standards/intrometadata/3_crosswalks/index.html FGDC to USMARC http://www.alexandria.ucsb.edu/public-documents/metadata/fgdc2marc.html USMARC to FGDC http://www.alexandria.ucsb.edu/public-documents/metadata/marc2fgdc.html Chandler, A., et al. Mapping essential FGDC Metadata to MARC21 and Dublin Core. D-Lib Magazine, January 2000 http://www.dlib.org/dlib/january00/chandler/01chandler.html 29
Dublin Core σε Unimarc (1) 30
Dublin Core σε Unimarc (2) 31
Dublin Core σε Marc21 (1) 32
Dublin Core σε Marc21 (2) 33
Dublin Core σε Marc21 (3) 34
Dublin Core σε Marc21 (4) 35
Βασικά στοιχεία µεταδεδοµένων 36
Μετατροπή Marc σε XML Medlane Project http://medlane.info/index.php 37
Επεξεργαστές XML XMLSpy http://www.altova.com/support_freexmlspyhome.asp Greenstone Digital Library Software http://www.greenstone.org/ Morphon http://www.morphon.com Xeena http://www.alphaworks.ibm.com XML Pro http://www.vervet.com Visual XML http://www.pierlou.com Exml http://www.cuesoft.com RightDoc http://www.rightdoc.com XML Notepad http://www.snapfiles.com/download/dlxmlnotepad.html EditML Pro http://www.editml.com/ Easy XML http://www.tanyitech.com/ exemel Browser http://www.exemel.co.uk http://www.dcs.warwick.ac.uk/~eswdd/index.html 38
Πρότυπα Περιεχόµενο XML οµή DTD, XML Schema Παρουσίαση HTML, CSS, XSL 39
Αξιολόγηση 40
Αξιολόγηση Σύµφωνα µε τις λειτουργικές προδιαγραφές για τις βιβλιογραφικές εγγραφές (FRBR) της IFLA, οι κύριες εργασίες που κάνουν οι χρήστες είναι: Εύρεση (Find) δεδοµένων που αντιστοιχούν σε συγκεκριµένα κριτήρια αναζήτησης (π.χ. θέµα) Αναγνώριση (Identify) µίας οντότητας (π.χ. από µία άλλη µε ίδιο τίτλο, αξιολόγηση της σηµασίας σε σχέση µε τις ανάγκες κλπ) Επιλογή (Select) οντότητας που ανταποκρίνεται στις ανάγκες τους (π.χ. γλώσσα, έκδοση κλπ, και σε σύγκριση µε άλλες) Απόκτηση (Obtain) της οντότητας που περιγράφεται (π.χ. παραγγελία, κράτηση για δανεισµό, πρόσβαση) 41
Αξιολόγηση Τα µεταδεδοµένα συµβάλλουν: Στην οργάνωση των πληροφοριών (π.χ. portals) Στον προσδιορισµό ψηφιακών αντικειµένων (DOI, URL) Στην αρχειοθέτηση και διατήρηση Στην ανακάλυψη σχετικών πληροφοριών (µε βάση ορισµένα κριτήρια) 42
Αξιολόγηση Για την επιλογή µεταδεδοµένων, είναι σηµαντικό να καθοριστούν το πεδίο εφαρµογής τα κριτήρια οι µορφές των ψηφιακών αντικειµένων και συλλογών ο βαθµός λεπτοµέρειας στην περιγραφή και παρουσίαση προκειµένου να αξιολογηθούν τα πρότυπα µεταδεδοµένων και να επιλεγεί το κατάλληλο. Και επίσης πρέπει να εξασφαλίζεται: η επάρκεια και η καταλληλότητα των πληροφοριών που περιγράφουν η ευκολία κατανόησης και χρήσης η δυνατότητα πρόσβασης στο φυσικό αντικείµενο 43
www.scils.rutgers.edu/ ~miceval/progress/nsdl_present3.ppt 44
Αξιολόγηση Ανταποκρίνονται στο σκοπό για τον οποίο εφαρµόστηκαν; ιαχείριση ιατήρηση Αναζήτηση και ανάκτηση Υποστηρίζουν τη διαλειτουργικότητα; 45
Αξιολόγηση Πρέπει να υπάρχει σαφής περιγραφή του σχήµατος µεταδεδοµένων που θα χρησιµοποιηθεί Κανόνες για: την καταχώριση δεδοµένων (π.χ. ονόµατα φυσικών προσώπων) την ανάκτηση από καθιερωµένα αρχεία τη χρήση συγκεκριµένων ηλεκτρονικών µορφών αρχείων 46
Αξιολόγηση Namespaces Application profiles Stylesheets 47
Αξιολόγηση Metadata and librarianship: Will Marc survive? Library Hi Tech, Vol. 22, No 1, 2004. 48
Αξιολόγηση Medeiros, N. Peering over the fortress walls: the metadata invasion begins. OCLC Systems & Services, 2001, Vol. 17, No 4, pp. 154-156. XML-only proponents MARC traditionalists Modular metadata camp 49
Αξιολόγηση Joaquim de Carvalho, XML and bibliographic data: the TVS (Transport, Validation and Services) model. 68th IFLA Council and General Conference, August 18-24, 2002. http://www.ifla.org/iv/ifla68/papers/075-095e.pdf Medeiros, Norm. XML and the Resource Description Framework: The Great Web Hope. Online, September 2000. http://infotoday.mondosearch.com/cgibin/msmgo.exe?grab_id=71&extra_arg=&cfgname=mssfind%2ecfg&host_id=42 &page_id=792064&query=medeiros&hiword=medeiros+ 50