ΑΓΟΡΑ ΑΚΙΝΗΤΩΝ - ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1 Ο ΕΞΑΜΗΝΟ 2015
Οικονομική Επισκόπηση Παρά το ευνοϊκό διεθνές οικονομικό περιβάλλον, που προσδιορίζεται από το σχετικά αδύναμο ευρώ και τις μειωμένες τιμές του πετρελαίου, η ελληνική οικονομία αδυνατεί να ανακάμψει ουσιωδώς παγιδευμένη στο κλίμα ανασφάλειας. Το οικονομικό κλίμα και ειδικότερα οι δείκτες εμπιστοσύνης των καταναλωτών επιδεινώθηκαν τον Απρίλιο και τον Μάιο του 2015, καθώς η πολιτική αναταραχή και οι παρατεταμένες διαπραγματεύσεις με τους επίσημους πιστωτές της αύξησαν την αβεβαιότητα. Με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) μειώθηκε κατά 0,6% το 2ο τρίμηνο του 2015 σε σχέση με το 4ο τρίμηνο του 2014, λόγω της αβεβαιότητας που προκλήθηκε από την αναγγελία των πρόωρων εκλογών του Ιανουαρίου και την πορεία των διαπραγματεύσεων με τους πιστωτές. Ο ΔΤΚ μειώθηκε κατά 1,5% το πρώτο εξάμηνο του έτους και η ανεργία μειώθηκε σημαντικά, γεγονός, το οποίο οφείλεται κυρίως στον Τουριστικό Τομέα. Η οικονομική ανάπτυξη αναμένεται να επιβραδυνθεί ακόμη περισσότερο κατά τη διάρκεια του 2015, καθώς η αβεβαιότητα σχετικά με τις μεταρρυθμίσεις και τους όρους του προγράμματος όπως και η έλλειψη ρευστότητας έχουν υπονομεύσει την εμπιστοσύνη των επιχειρήσεων και των επενδύσεων στην Ελλάδα που παραμένει στα πρόθυρα μιας νέας ύφεσης. Τα πρόσφατα γεγονότα του κλεισίματος των τραπεζών και των ελέγχων κεφαλαίου οδήγησαν σε ένα πολύ ασταθές οικονομικό περιβάλλον και ακόμη και μετά την συμφωνία σχετικά με ένα τρίτο πακέτο βοήθειας θα χρειαστεί χρόνος για την ανάκαμψη της οικονομίας. Ωστόσο, οι μακροοικονομικές επιπτώσεις από όλες τις πολιτικές εξελίξεις στο εσωτερικό τον Ιούνιο και τον Ιούλιο δεν έχουν ακόμη αξιολογηθεί και η τελική συμφωνία που αναμένεται εντός της θερινής περιόδου είναι το κύριο ορόσημο που θα προσδιορίσει το μέλλον της ελληνικής οικονομίας.
Γραφειακοί Χώροι Ο τομέας της αγοράς γραφείων παρουσιάζεται σταθερός. Τα ενοίκια γραφείων στους εμπορικούς δρόμους κυμαίνονται σε 5 και 8/τμ μηνιαίως. Πολλές εταιρείες, δε, έχουν εκμεταλλευτεί τη μείωση των ενοικίων κατά τη διάρκεια του 2014 και μετεγκαταστάθηκαν σε εμπορικότερα σημεία ή καλύτερης ποιότητας γραφεία. Το εύρος των τιμών του διαγράμματος εξαρτάται πάντα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ακινήτων, την ποιότητα κατασκευής, το μέγεθος κ.α. Μία πρόσφατη μετεγκατάσταση που έγινε στη Θεσσαλονίκη είναι εκείνη της εταιρείας booking.com, η οποία επέλεξε το Πλατεία Business Center για τη δραστηριότητά της. Πρόκειται όντως για ένα από τα πλέον εμπορικά και καλής ποιότητας και προβολής κτίρια, το οποίο διαθέτει και 24ωρη φύλαξη. Ενοίκια γραφείων 2003-2015 Από το 2ο εξάμηνο του 2013 οι μετεγκαταστάσεις είναι το κύριο χαρακτηριστικό του τομέα γραφείων. Όπως φαίνεται στο διάγραμμα με τα ενοίκια από το 2013 έως το 1ο εξάμηνο του 2015 τα ενοίκια παρέμειναν σχεδόν σταθερά και κυμαίνονται κατά μέσο όρο στα 7/ τ.μ. μηνιαίως, στις εμπορικές οδούς. Οι τιμές πώλησης έχουν παραμείνει σταθερές από το 2ο εξάμηνο του 2014, με πτωτικές τάσεις, λόγω και των φόρων οι οποίοι πολλές φορές αναγκάζουν τους ιδιοκτήτες να πουλήσουν σε χαμηλότερα από τα επιθυμητά επίπεδα. Τέλος, οι αποδόσεις στον τομέα των γραφείων επίσης σταθεροποιούνται, αλλά με πτωτικές τάσεις, καθώς δεν υπάρχει επενδυτικό ενδιαφέρον για τον τομέα αυτό στη Θεσσαλονίκη. Ενοίκια γραφείων ανά περιοχή 1ο εξαμ. 2015 Τάσεις Αγοράς Ενοίκια Αποδόσεις Διαθεσιμότητα Απορρόφηση κενών χώρων Source: DANOS An Alliance Member of BNP PARIBAS REAL ESTATE Τιμές πώλησης γραφείων ανά περιοχή 1ο εξαμ. 2015
. Εμπορικά Καταστήματα Τα μισθώματα των καταστημάτων κατά τη διάρκεια του 1ου εξαμήνου του 2015 παρέμειναν σταθερά. Παράλληλα έχει μειωθεί σημαντικά η διαθεσιμότητα στις εμπορικές οδούς της πόλης. Το ίδιο παρατηρείται και στο εμπορικό κέντρο Mediterranean Cosmos, το οποίο είναι από τα πλέον γνωστά της Βόρειας Ελλάδας και βρίσκεται στην ανατολική Θεσσαλονίκη. Η διαθεσιμότητα είναι μικρότερη του 5%, ενώ η επιτυχής πορεία του από την αρχή της λειτουργίας του έχει ανεβάσει σημαντικά τη ζήτηση από τις διεθνείς και εγχώριες εταιρείες που ενδιαφέρονται να εγκατασταθούν στην πόλη. Το ONE SALONICA OUTLET ξεκίνησε τη λειτουργία του στις αρχές του Απριλίου. Η τοποθεσία του θεωρείται ιδανική για τέτοιου είδους χρήση, καθώς βρίσκεται σε πολύ μικρή απόσταση από το κέντρο με πολύ μικρό ανταγωνισμό, καθώς δεν υπάρχει κάτι αντίστοιχο στην περιοχή. Κατά τη διάρκεια του 1ου εξαμήνου του 2015 ολοκληρώθηκε μία σημαντική, τοπική, αγοραπωλησία επενδυτικού ακινήτου. Το κατάστημα που μίσθωσε πρόσφατα η εταιρεία ηλεκτρικών Κωτσόβολος, στο Πλατεία, πουλήθηκε προς 4,9 εκατομμύρια. Η επένδυση έχει απόδοση 7,6%. Source: DANOS An Alliance Member of BNP PARIBAS REAL ESTATE Τάσεις Αγοράς Ενοίκια Αποδόσεις Διαθεσιμότητα Απορρόφηση κενών Source: DANOS An Alliance Member of BNP PARIBAS REAL ESTATE One Salonika Πλατεία Business Center, Τσιμισκή
. Αγορά Κατοικίας Η αγορά κατοικίας παρουσιάζει επίσης σταθερότητα με λίγες ολοκληρωμένες αγοραπωλησίες. Οι τιμές έχουν σταθεροποιηθεί από το 2014 σε σχετικά χαμηλά επίπεδα, ενώ υπάρχει τάση για επιπλέον πτώση. Ο βασικός λόγος είναι η μειωμένη ζήτηση λόγω της έλλειψης χρηματοδότησης. Οι τράπεζες δεν έχουν ξεκινήσει τις χορηγήσεις στεγαστικών δανείων, ενώ η όποια ζήτηση αφορά κυρίως εκείνους που έχουν. Στο παρακάτω διάγραμμα παρουσιάζονται οι μέγιστες και ελάχιστες τιμές πώλησης των διαμερισμάτων ανά περιοχή. Πρόκειται για παλιές κατασκευές, ενώ οι τιμές είναι ενδεικτικές και εξαρτώνται από τα χαρακτηριστικά του κάθε ακινήτου. Source: DANOS An Alliance Member of BNP PARIBAS REAL ESTATE
Αποθηκευτικοί & Βιομηχανικοί χώροι Τάσεις Αγοράς Η αγορά των αποθηκευτικών χώρων και χώρων logistics στη Θεσσαλονίκη, και τη Β. Ελλάδα, γενικότερα παρουσιάζει σταθερά χαμηλή ως καθόλου δραστηριότητα. Οι περισσότερες περιοχές που δραστηριοποιούνταν στην περιοχή έχουν πλέον επιλέξει τις χώρες των Βαλκανίων, κυρίως τη Βουλγαρία, προκειμένου να μειώσουν τα έξοδά τους. Ενοίκια Αποδόσεις Διαθεσιμότητα Απορρόφηση κενών Η μικρή ζήτηση αφορά κυρίως μίσθωση βιομηχανικών κτιρίων. Ο χώρος των super markets παραμένει σταθερά ο πρώτος στην αγορά logistics. Παλιά βιομηχανικά κτίρια Νέες κατασκευές ( /τμ) ( /τμ) Τιμές πώλησης 150-200 300-500 Μηνιαίο Μίσθωμα 1.00-2.00 1.50-3.00 Απόδοση 11-15% Δεν υπάρχει επενδυτικό ενδιαφέρον για την αγορά βιομηχανικών και αποθηκευτικών χώρων. Μασούτης Logistic Center, Καβαλάρι
. Ξενοδοχεία- Τουρισμός Το Ikos Olivia είναι το νέο 5* luxury hotel, στη Γερακινή και καταλαμβάνει γηπεδική έκταση 87.000 τμ. Ο ιδιοκτήτης- κοινοπραξία Oak Tree και Sani- αγόρασε το ακίνητο (πρώην Gerakina Beach resort) από την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδας. Η ανακαίνιση κόστισε περί τα 30 εκ., σύμφωνα με δημοσιεύματα, και σήμερα το ξενοδοχείο περιλαμβάνει 136 δωμάτια, 159 bungalows σουίτες, 3 εξωτερικές πισίνες, 1 εσωτερική, υπηρεσίες σπα, γήπεδο τένις, καταστήματα και 5 εστιατόρια. Το ξενοδοχείο ξεκίνησε τη λειτουργία του το Μάιο. Όσον αφορά τη Θεσσαλονίκη, αξίζει να αναφερθεί ότι σύμφωνα με έρευνα της Ένωσης Ξενοδόχων Θεσσαλονίκης (www.tha.gr), κατά τη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου 2015, έχουν αυξηθεί οι διανυκτερεύσεις στην πόλη. Ωστόσο η αύξηση αυτή είναι μικρότερη με εκείνη της αντίστοιχης περσινής περιόδου. Συγκεκριμένα, η αύξηση ήταν 10,74% από το αντίστοιχο εξάμηνο του 2014 (1.006.654 διανυκτερεύσεις φέτος, 909.064 πέρσι), ενώ η αντίστοιχη αύξηση από το 2013 ήταν μεγαλύτερη 15,68%. Στα παραπάνω στοιχεία συμπεριλαμβάνεται και η αρχή των οικονομικών και πολιτικών αναταράξεων της χώρας. Ikos Olivia Resort Σιθωνία Επίσης, σύμφωνα με έρευνα που διενήργησε η εταιρεία GBR consulting, για την Ένωση Ξενοδόχων Θεσσαλονίκης, υπήρξε μικρή αύξηση στη μέση τιμή δωματίων (5,3%), αλλά και στα έσοδα ανά διαθέσιμο δωμάτιο- RevPar (10,3%). Ωστόσο τα έσοδα ανά διαθέσιμο δωμάτιο παραμένουν στην πόλη σε χαμηλά επίπεδα ( 42,24).
ΕΛΛΑΔΑ Αθήνα Λ. Βουλιαγμένης 15, 116 36 Τηλ:+30-210 7 567 567 Fax:+30-210 7 567 267 office@danos.gr Θεσσαλονίκη Ίωνος Δραγούμη 4, 546 24 Τηλ:+30-2310 244962,3 Fax:+30-2310 224781 info.thes@danos.gr Κρήτη - Χανιά Ηρώων Πολυτεχνείου 3, 731 33, Κρήτη Τηλ.:+30 28210 50900 Fax:+30 28210 59700 info.crete@danos-melakis.gr ΚΥΠΡΟΣ Λευκωσία Ι. Χατζηιωσήφ 35, 2027, Στρόβολος Τηλ:+357-22317031 Fax:+357-22317011 sales@danos.com.cy Λεμεσός Γλάδστωνος 69, 3040, Acropolis Centre, Κατάστημα 10 Τηλ:+357-25343934 Fax:+357-25343933 danosa@cytanet.com.cy www.danos.com.cy ΣΕΡΒΙΑ Βελιγράδι 3 Spanskih boraca Str. 11070 New Belgrade Tηλ.: +381 11 2600 603 Fax.: +381 11 2601 571 office@danos.rs www.danos.rs Κρήτη - Ηράκλειο Αρετούσας 38, 712 02, Κρήτη Τηλ.: +30 2810 282822 Fax: + 30 2810 282822 info.crete@danos-melakis.gr www.danos.gr
ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗ Η έκθεση αυτή δημοσιεύεται μόνο για γενικές πληροφορίες. Παρά το γεγονός ότι έχουν χρησιμοποιηθεί υψηλά πρότυπα για την άντληση των πληροφοριών, την ανάλυση, την προβολή και τις προβλέψεις που παρουσιάζονται στην παρούσα έκθεση, καμία νομική ευθύνη δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή από τη ΔΑΝΟΣ ή BNP PARIBAS Real Estate, για οποιαδήποτε απώλεια ή ζημία που ενδέχεται να προκύψει από το περιεχόμενο του παρόντος εγγράφου. Τυχόν αναπαραγωγή ολόκληρου ή τμήματος του εγγράφου μπορεί να επιτραπεί μόνο με την σχετική αναφορά στην έρευνα της ΔΑΝΟΣ. www.danos.gr www.realestate.bnpparibas.com