ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΚΥΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΚΕΤΟΥ ΣΕ ΑΝΗΛΙΚΕΣ ΠΡΩΤΟΤΟΚΕΣ

ΙΑΤΡΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ 1994; 2: 134-139 ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΚΥΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΚΕΤΟΥ ΣΕ ΑΝΗΛΙΚΕΣ ΠΡΩΤΟΤΟΚΕΣ Β. Λ ΥΜΠΕΡΗΣ., Γ. Γ ΑΛΑΖΙΟΣ, Π. ΚΕΛΕΜΙΔΗΣ, Π. ΠΑΠΑΣΤΕΡΓΗ, ΓΕΡ. ΚΟΥΤΣΟΥΓΕΡΑΣ, Π. ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗΣ. Μαιευτική-Γυναικολογική Κλινική Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης Περίληψη Είναι γνωστό ότι οι κυήσεις ανηλίκων πρωτοτόκων αποτελούν μία ιδιαίτερη ομάδα των κυήσεων υψηλού κινδύνου. Για το λόγο αυτό θελήσαμ ε στην κλινική μας να διερευνήσουμε τη συχνότητα των επιπλοκών κύησης και τοκετού στις περιπτώσεις αυτές. Από 1-1-86 μέχρι 31-12-93 εξετάσαμε τις επιπλοκές κύησης και τοκετο ύ σε 153 ανήλικες πρωτότοκες ηλικίας 12-17 ετών και ηλικίας κύησης 27-42 εβδομάδων. Τα αποτελέσματα συγκρίθηκαν με τα αντίστοιχα 6.279 εγκύων γυναικών ηλικίας 18-42 ετών και ηλικίας κύησης 27-42 εβδομάδων. Τα αποτελέσματα μας έδειξαν ότι δεν υπάρχουν σημαντικές διαφορές στη συχνότητα και το είδος των επιπλοκών μεταξύ των δύο ομάδων. Συμπερασματικά τίθεται το ερώτημα αν οι κυήσεις αυτές ανήκουν ακόμη και σήμερα στι ς κυήσε ις υψηλού κινδύνου. Εισαγωγή Η ηλικία της εγκύου αποτελεί έναν από τους σπουδαιότερους παρ άγοντες στην πορεία της κύησης και του τοκετού. Αυτό ισχύει τόσο για τις πρωτότοκες όσο και για τις πολύτοκες, διότι ο αριθμός των προηγούμενων κυήσεων - τοκετών σε συνδυασμό με την ηλικία της εγκύου έχουν άμεση επίδραση στην πορεία της εγκυμοσύνης και στην αποπεράτωση του τοκετού και συμβάλλουν επιπρόσθετα στην αύξηση ή μείωση τη ς μητρικής και περιγεννητικής νοσηρότητας και Ονησιμότητας. Στη σύγχρονη Μαιευτική λαμβάνεται σημαντικά υπόψη η κατάσταση του εμβρύου. Δεν υπάρχει αμφ ιβολία ότι ο μητρ ικός οργανισμός, που αποτελεί το αρχικό και κύριο περ ιβάλλον ανάπτυ ξης του ε μβρύου, παρουσιάζει ποιοτικές διαφορές εξαρτώμενες κύρ ια από την ηλικία της εγκύου. Το γεγονός αυτό μπορεί να μελετηθεί και ν ' αναλυθ εί καλύτερα σε πρωτότοκες. Σε ανήλικες έγκυες κάτω των 17 ετ cl>ν παρατηρε ίται κατά την πορεία της κύησης αύξηση της συχνότητας των αναιμιών και της

ΙΑΤΡΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ 2, 1994 135 προεκλαμψίας - εκλαμψίας < ι.2,:1,4 ). Η ανωριμότητα του γεννητικού συστήματος των εγκύων αυτών και ιδιαίτερα η μικρού μεγέθους και ανεπαρκώς αιματούμενη μήτρα θα μπορούσαν να θεωρη θούν κύριοι παράγοντες υψηλού κιν δύ νου για την εξέλιξη της κύησης. Το γεγονός αυτό καθώς επίσης και η συνύπαρξη σε πολλές από τις περιπτώσεις αυτές χαμηλού κοινωνικοοικονομικού επιπέδου και υψηλής συχνότητα ς δια ζυγίων οδη γούν πολλές φορές σε γέννηση πρόωρων και λιπο βαρών νεογνών. Η συχνότητα των πρόωρων τοκετών βρίσκεται σε άμεση σχέση με την ηλικία της εγκύου και την περιγεννητική θνησ ιμότητα, η οποία είναι ακόμα υψη λότερη σε ανύπανδρες έγκυες (3,5). Έγκυες γυναίκες και μέθοδος 1986-1993 να αναλύσουμε τα δεδομένα της πορείας της κύησης και αποπεράτωσης τοκ ετού σε 153 τοκετούς ανηλίκων πρωτοτόκων. Οι ανήλικες πρωτό τοκες ήταν ηλικίας 12-17 ετών και ηλικίας κύησης 28-42 εβδομάδων. Ειδικότερα δ ιερευνήθηκε η συχνότητα και το είδος των επιπλοκών στην κύηση και ο αριθ μός των μαιευτ ικών επιπλοκών και επεμβάσεων. Σ αν επιπλοκές κύηση ς θεωρήθη καν ο ενδομήτριος θάνατος, η προωρότητα, η προεκλαμψία - εκλαμψία και η ισχιακή προβολή. Σαν μαιευτικές επιπλοκές και επεμβάσεις θεωρήθηκαν η σικυουλκία, η εμβρυουλκία, οι επιπλοκές υστεροτοκίας και οι καισαρικές τομές. Τα απο τελέσματα που προέκυψαν συγκρίθη καν με τα αντίστοιχα του ολικού αριθ μού των 6.279 τοκετών που έγ ιναν κατά το ίδ ιο χρονικό διάστημα (1986-1993). Για τους παραπάνω λόγους θελήσαμε σε μία αναδρο μική μ ελέτη των ετών Π ΙΝΑΚΑΣ 1 : ΚΑΤΑΝΟΜ Η Η ΛΙΚΙΩΝ ΤΩΝ ΑΝΗΛΙΚΩΝ Π ΡΩΤΟΤΟΚΩΝ ΠΑ ΕΤΗ _1986-1993 ΗΛΙ Κ ΙΑ 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 ΣΥΝΟΛΟ 12 1 1 13 1 1 14 2 1 1 4 15 2 8 2 1 2 3 1 8 27 16 6 12 6 9 2 5 9 49 17 14 14 9 8 11 4 2 9 71 ΣΥΝΟΛΟ 24 35 18 18 16 8 8 26 153

136 ΙΑΤΡΙΚΉ ΠΑΙΔΕΙΑ 2, 1994 Αποτελέσματα Στο σύνολο των φυσιολογ ικών τοκετων που έγιναν κατά το χρονικό διάστημα 1986-1993 οι 153 αφορούσαν ανήλικες πρωτότοκες οι οποίες χαρακτηρίστηκαν σαν ομάδα Α. Η κατανομή η λ ικιών της ομάδας Α φαίνεται στον πίνακα 1. Σαν ομάδα Β θεωρήσαμε το σύνολο των 6.279 τοκετών που έγιναν στο ίδ ιο χρονικό διάστημα. Αναφορικά μ ε το είδος κα ι τη συχνότητα των επιπλοκών στην κύηση, στην ομάδα Α δ ιαπιστώθηκαν 3 ενδο μήτριο ι θάνατο ι (1,9% ), 13 πρόωροι τοκετοί (8,4% ), 2 περιπτώ σεις προ εκλαμψίας (1,3%) και 4 ισχιακές προβολές (2,6% ). Όσον αφορά τις μαιευτικ ές επ εμβάσεις στην ίδια ο μάδα εκτελ έστηκαν 21 καισαρικές τομές (13,7%) και 13 εμβρυουλ - κίες-σικυουλκίες (8,4% ). Επίσης διαπιστώθηκαν 13 επιπλοκές υστεροτοκίας (8,4% ). (Πίνακας ΙΙ). Στην Β ομάδα διαπιστώθηκαν αντίστοιχα 45 ενδομήτριο ι θάνατοι (0,7% ), 432 πρόωροι τοκ ετο ί (6,8% ), 108 πρ οεκλαμψίες- εκλαμψίες (1,7% ), 127 ισχιακές προβολές (2% ), 964 καισαρικές τομές (15,3% ), 519 σικυουλκίες - εμβρυουλκίες (8,2%) και 547 "Επιπλοκ έ ς υστ εροτοκίας (8,7% ). (Πίνακας ΙΙΙ). Από τη σύγκριση των αποτελεσμάτων μας δεν διαπι στώθηκε στατιστικά ση μαντική διαφορά αναφορικά με τη συχνότητα των μαιευτικών επιπλοκών (p>0,05). Επίσης ο αρι θ μός των μαιευτικών επεμβάσεων δεν διέφερε σημαντικά στις δυο ομάδες που μελετήθηκαν (p>0,05). ΠΙΝΑΚΑΣ 11 : ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΗΛΙΚΩΝ ΤΩΝ 12-17 ΧΡΟΝΩΝ ΠΡΩΤΟΤΟΚΩΝ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΕΝΔΟΜ. ΘΑΝΑΤΟΥ, ΠΡΟΩΡΟΤΗΤΑ, ΠΡΟΕΚΛΑΜΨΙΑ, ΙΣΧΙΑΚΗ ΠΡΟΒΟΛΗ, Κ.Τ., ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΥΣΤΕΡΟΤΟΚΙΑΣ. ΗΛΙΚΙΑ ΑΡΙΘ. ΕΝΔΟΜΗΤ. 8< 2.SOOgr. ΠΡΟΕ- ΙΣΧΙΑΚΑ Κ.Τ. ΕΜΒΡΥ- ΘΑΝΑΤΟΣ ΚΛΑΜΨΙΑ ΟΥΛ Κ Ι Α 12 1 13 1 14 4 15 27 1(3,7%1 113,7%1 5(18,5%) 4(14,8%1 16 49 1(2%1 6(12,2%1 1(2%1 7(14,2%1 418,1%1 17 71 2(2,8%) 618.4%1 1(2%) 3(4,2%1 9112,6%) 517%) ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΥΣΤ/Μ Ι ΑΣ 3(11, 1%1 4 18,1%) 618.4%) ΠΙΝΑΚΑΣ 111: ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ, ΠΡΟΩΡΟΤΗΤΑΣ, ΠΡΟΕΚΛΑΜΨΙΑΣ, ΙΣΧΙΑΚΩΝ ΠΡΟΒΟΛΩΝ, Κ.Τ., ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΕΠΙΠΛΟΚΩΝ ΥΣΤΕΡΟΤΟΚΙΑΣ ΣΕ 12ΧΡΟΝΕΣ - 17ΧΡΟΝΕΣ ΣΕ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΟΛΙΚΟ ΑΡΙΘΜΟ ΤΟΚΕΤΩΝ 11986-19931. 12-17 ΕΤΩΝ 11531 ΟΛΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΟ Κ ΕΤΩ Ν (6.279) ΕΝΔΟΜ. ΘΑΝΑΤΟΣ 3 1,9% 45 0, 7% ΒΑΡΟΣ <2.500 gr. 13 8.4% 432 6,8% ΠΡΟΕΚΛΑΜΨΙΑ 2 1,3% 108 1,7% IΣΧΙΑΚΑ 4 2,6% 127 2% Κ.Τ. 21 13,7% 964 15,3% ΕΜΒΡΥΟΥΛΚΙΑ 13 8.4% 519 8,2% ΕΠΙΠΛ. ΥΣΤΕΡΟΤΟΚΙΑΣ 13 8.4% 547 8,7%

ΙΑΤΡΙΚΉ ΠΛΙΔΕΙΑ 2, 1994 137 Συζήτηση Η εφαρμογή κατά τα τελευταία χρόνια της σύγχρονης ηλεκτρονικής τεχνολογίας στην παρακολούθηση της κύησης και του τοκετού συνέβαλε σημαντικά στην μείωση της περιγ εννητικής νοσηρότητας και θνησιμότητας και οδήγησε στην επανεξέταση και αναθεώρηση πολλών παραμέτρων, που για δεκα ετίες θεωρούνταν αίτια υψηλού κινδύνου σε κυήσεις και τοκετούς ανήλικων εγκύων. Το γεγονός αυτό πιστοποιήθηκε και στη δική μας μελέτη, όπου η συχνότητα επαπειλούμενου πρόωρου τοκετού και ισχιακής προβολής δεν διέφερε συγκρινόμενη με την αντίστοιχη ενήλικων εγκύων (Πίνακας 3). Η συχνότητα των υπόλοιπων παραμέτρων, που αποτελούν βασικούς παράγοντες κυήσεων υψηλού κινδύνου (ενδομήτριος Θάνατος, επιπλοκές κατά την υστεροτοκία), καθώς επίσης και η συχνότητα χειρουργικής αποπεράτωση ς του τοκετού ήταν παραπλήσιες συγκρινόμενες με τις αντίστοιχες του συνολικού αριθμού κυήσεων και τοκε τών (Πίνακας ΠΙ). Η συχνότητα εμφάνισης προεκλαμψίας σε ανήλικες πρωτότοκ ες (1,3%) δεν διέφερε σημαντικά, αντίθετα με τ ις προσδοκίες μας, από την παρατηρούμενη στο σύνολο των κυήσεων που μελετήθηκαν (1,7% ). Αντίθετα με τις αναφορές άλλων συγγραφέων ( 6,7,κ,<J) η παρατηρηθείσα μικρή με ίωση της συχνότητας της προεκλαμψίας ανηλίκων εγκύων δεν οφείλεται σε ελάττωση κατά τα τελευταία χρόνια του αριθμού των τοκετών. Ανακεφαλαιώνοντας τα αποτελέσμα τά μας διερευνήσαμε στην εργασία μας την πορεία κύησης και τοκετού ανήλικων πρωτοτόκων που γέννησαν στην κλινική μας κατά τα έτη 1986-1993. Ειδικότερα ελ έγξαμε τη ν συμμετοχή τους στη διαμόρφωση της συχνότητας των κυήσεων υψηλού κινδύνου. Διαπιστώσαμε υψηλή συχνότητα αγροτικής προ έλευσης εγκύων, Μουσουλμάνων το θρήσκευμα. Η νεώτ ερη έγκυος ήταν ηλικίας 12 ετών. Παρατηρήσαμε επίσης αυξημένη συχνότητα κυήσεων -τοκετών σε η λι κίες μεταξύ 15-17 ετών. Ο μεγαλύτερος αριθμός τοκετών διαπιστώθηκε στην η λικία των 17 ετών. Παρ ' όλο που ο αριθμός των εγκύων ε ίναι σχετικά μικρ ός φαίνεται να μην ισχύ ε ι πλέον η επικρατούσα εδώ και πολλά χρόν ια άποψη ότι οι ανήλικες ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου με αυξημένη περιγεννητική θνησιμότητα (3,5). Με την δική μας άποψη συμφωνούν και τα αποτελέσματα της μελέτης των Walcher και Petrυ ( Ιο).

138 ΙΑ ΤΡΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ 2, 1994 Summary Gestation and labour risks ίη nulliparous adolescents Liberis V., Galazios G., Kelemidis Ρ., Papastergi Ρ., Koutsougeras Ger., Anastasiadis Ρ. lt is common knowledge that adolescent nulliparous pregnant women comprise a special group of the high risk pregnancies. That's why we decided ίη ουr clinic to investigate tl1e frequency of' the complications of pregnancy and laboυr in adolescents. The risks were examined and assessed ίη 153 pregnant adoloscents, aged between 12 and 17 from 1-1-86 to 31-12-93. The gestational age ranged between 27 and 42 weeks. The results, which were estimated and compared with tl1ose from 6.279 pregnant women, aged between 18 and 42 and whose gestational age \.Vas the same, showed that tl1ere were not any significant diff"erences as concerns the frequency and the kind of the complications between the two gωυps. Ιη conclυsion we wonder if pregnancy in the adoloscence belongs, nowadays, to the high-risk pregnancies. (Medical Education 1994; 2: 134-139) Βιβλιογραφία 1. Altmann Ρ, Kucera Η.: Uber den Einfluβ des Alters auf Risikof'aktoren waehrend Schwangersxl1aft, Geburt υηd Wochenbett νοη Erstgebarenden. Gebυrtsh υ Frauenheilk 1175; 35: 218-24. 2. Hiersche Η D, Prillwitz S, Muller R, Tietze KW: Schwangerschaf"t bei Jυ gend lichen υηd Heranwachsenden. Gebυrtsh υ Frauenheilk 1975; 35: 112-121. 3. Kaiser R, Gaethgens Μ: Schwangerschaf t und Schwangersl1aftsverh u tu ng bei Jugendlichen. Dtsch Arztebl 1175; 20: 1417-20. 4. Tietze KW: Schwangerscl1aft und Antikonzeption bei Jugendlichen und Heranwachsenden Gynakologe 1973; 6: 84-92. 5. Ba11ard W, Gold Ε: Medical and health aspects of pregnancy in the adoloscent. Clin Obstet Gynecol 1971; 14: 388-92. 6. Feldcr Κ: Schwangerschaft und Geburt bei Jugendlicl1en. Med Κlίη 1974; 63: 83-88. 7. Hierscl1e Η, Tietze Κ: Das Risiko. des Neugeborenen νοη Jugendlicl1en Muttern Perinatol Med 1972; 3: 42-45. 8. Hierscl1e HD, Prillwitz S, Muller R, Tietze KW: Scl1wangerschaft bei Jugendlichen υηd Heranwachsenden.

ΙΑΤΡ1ΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ 2, 1994 139 Geburtsh u Frauenheilk 1975; 35: 112-21. 9. Huffmann J, Dewhurst J, Capraro V: The Gynecology of childhood and a doloscence. Saunders Comp. Philadelphia - London - Toronto, 1981. 10. Walcher W, Petru Ε: Zurfrage des Geburtsrisikos bei Jugendliclιen Erstgebarenden. Geburtsh u Fraurnheik 1989; 49: 491-93.