Βορειοανατολική Αττική, υπό το πρίσμα των εξελίξεων

Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Τμήμα Aρχιτεκτόνων Μηχανικών Τομέας Πολεοδομίας και Χωροταξίας, υπό το πρίσμα των εξελίξεων παραλίας Μαραθώνα 7 ο Εξάμηνο

2 Περιεχόμενα Εισαγωγή... 3 Σκοπός της Εργασίας... 4 Υπόθεση εργασίας... 5 Έρευνα Πεδίου... 6 Συνεντεύξεις... 7 Μελέτη Ένταξης της... 11 Οικονομικά Στοιχεία... 17 Ανάλυση Ζητημάτων... 19 Συμπεράσματα... 23 Κατευθύνσεις... 24 Πλάνο Παρακολούθησης... 26 Πηγές... 27

3 Εισαγωγή Ο Δήμος Μαραθώνα Ο Μαραθώνας είναι κωμόπολη της βορειοανατολικής Αττικής και έδρα του ομώνυμου δήμου. Είναι από τους πιο ιστορικούς δήμους της Ελλάδας παγκοσμίως. Έγινε γνωστός από την ομώνυμη μάχη το Σεπτέμβριο του 490 π.χ. μεταξύ Αθηναίων (Πλαταιών) και Περσών. Πήρε την ονομασία της από τον τοπικό ήρωα Μάραθο. Αργότερα (στην αρχαιότητα) ιδρύθηκαν στην περιοχή και οι πόλεις Προβάλινθος, Οινόη και Τρικόρυθος οι οποίες μαζί με το Μαραθώνα αποτέλεσαν την Τετράπολη της Αττικής. Από το Μαραθώνα προέρχονται οι όροι Μαραθωνοδρόμος και Μαραθώνιος. Το 1835 ορίστηκε έδρα του τότε διευρυμένου δήμου Μαραθώνος που περιλάμβανε στα όριά του τους οικισμούς Γραμματικό, Βαρνάβας, Κιούρκα (Αφίδνες), Σπατατζίκι (Πευκόφυτο), Ραπεντόσα (Ανατολή), Ξυλοκέριζα, Σταμάτα, Βελλιαντζίκι (Μικροχώρι), Αμυγδαλέζα, Μάζι (Πολυδένδρι), Γεροσακούλι, Μπρέξιζα και Σπάτα. Μετά την κατάργηση του δήμου το 1912 ο Μαραθώνας αποτέλεσε έδρα της νεοσύστατης κοινότητας Μαραθώνα η οποία αρχικά διατηρούσε στα όριά της τους οικισμούς Σταμάτα, Διόνυσος, Καλέντζι, Αμυγδαλέζα, Μπέης, Ραπεντόσα, Ξυλοκέριζα, Πλεξίδα και Βρανάς. Η κοινότητα αναγνωρίστηκε σε δήμο το 1989 και διατηρήθηκε στην ίδια μορφή μέχρι τα τέλη του 2010. Με την εφαρμογή του σχεδίου Καλλικράτης ο Μαραθώνας ορίζεται ξανά έδρα του νέου διευρυμένου δήμου Μαραθώνος. Λίγο πιο έξω από την πόλη εκτείνονται μεγάλες αγροτικές εκτάσεις, ενώ οι Ολυμπιακοί Αγώνες άφησαν στην ανατολική πλευρά του δήμου ως παρακαταθήκη το κωπηλατοδρόμιο του Σχοινιά. Η πρόσβαση δε στο κέντρο της πόλης είναι εφικτή από τις περιφερειακές μαραθώνιες λεωφόρους που εκτείνονται περιμετρικά του πεντελικού όρους. Η μία ξεκινάει από το Μαραθώνα προς τα βορειοδυτικά, περνάει από τη λίμνη από την οποία πήρε και την ονομασία της (λίμνης Μαραθώνος), διέρχεται από τον Άγιο Στέφανο και την Άνοιξη και καταλήγει στη Θησέως στο ύψος της Εκάλης. Εισέρχεται στο λεκανοπέδιο Αθηνών από τα βόρεια προάστια και καταλήγει στην Κηφισίας(η οποία οδηγεί στην Αθήνα). Η δεύτερη διαδρομή ξεκινάει νοτιοανατολικά του δήμου μέσα από την ομώνυμη λεωφόρο Μαραθώνος, περνάει από τα Μεσόγεια και εισέρχεται στο λεκανοπέδιο από τα ανατολικά στο Γέρακα για να καταλήξει στη λεώφόρο Μεσογείων στην Αγία Παρασκευή. Το κέντρο του δήμου συγκεντρώνει τις χαμηλές αξίες (Οικισμοί Κλο και Μαραθώνας 850 ε/τ.μ.), όπως και οι οικισμοί Άνω και Κάτω Σούλι, ενώ οι οικισμοί των δικαστών εισαγγελέων κοντά στο Σχoινιά συγκεντρώνουν τις υψηλές (1.400ε/τ.μ.). Τέλος, ο οικισμός δικαστικών υπαλλήλων αγγίζει επίσης τα 850ε/τ.μ, σύμφωνα με τις αντικειμενικές αξίες του 2006. Παρά το φυσικό κάλλος, ο δήμος Μαραθώνα είναι μία περιοχή με ποικίλα προβλήματα που αφορούν τόσο τις κύριες βιοτικές ανάγκες των κατοίκων όπως η ύδρευση, η ηλεκτροδότηση και η αποχέτευση λυμάτων και ομβρίων υδάτων, όσο και την ποιότητα ζωής των κατοίκων όπως η εκπαίδευση και η αναψυχή. Αυτό οφείλεται αφενός στην άναρχη και αυθαίρετη δόμηση, αφετέρου στην ανοχή που δείχνει τόσα χρόνια η πολιτεία στο φαινόμενο αυτό και στην ελλιπέστατη μέριμνα για την αντιμετώπιση αν όχι την πρόβλεψη των προβλημάτων.

4 Σκοπός της Εργασίας Σκοπός της εργασίας Το τεύχος αυτό είναι προϊόν μίας ερευνητικής διαδικασίας με σκοπό τη μελέτη και κατανόηση χωρικών, κοινωνικών και οικονομικών παραγόντων που καθορίζουν τους όρους με τους οποίους συντελείται η ανάπτυξη καθώς και τις σχέσεις μεταξύ τους. Η ερμηνεία των παραπάνω μέσω της προσωπικής μας ματιάς έχει σαν αποτέλεσμα τη διαμόρφωση της μεθοδολογίας που ακολουθήσαμε για την ανάλυση-κατεύθυνση μας, στοιχεία αλληλένδετα που ανατροφοδοτούνται. Η ερευνητική διαδικασία αναλύεται σε: έρευνα πεδίου, αναπτυξιακή χαρτογράφηση, βιβλιογραφική έρευνα καθώς και αναδρομή σε εργασίες μεταπτυχιακές και προπτυχιακές. Προσπαθούμε να ελέγξουμε την υπόθεση εργασίας μας με τα ευρήματα μας και στη συνέχεια να προτείνουμε κατευθύνσεις καθώς και ένα πλάνο παρακολούθησης. Το δίπολο ανάλυση-κατεύθυνση αποτελεί τον άξονα της εργασίας, πάνω στον οποίο εκτιλίσσεται ο συλλογισμός μας. Οι δύο αυτές έννοιες δεν διέπονται από χρονική συνέχεια, τόσο στη διαδικασία ανάλυσης αναφερόμαστε στις κατευθύνσεις όσο και στη διαδικασία επιλογής κατευθύνσεων ανατρέχουμε στην ανάλυση. Από την αρχική εξέταση του Δήμου Μαραθώνα, η περιοχή που μας τράβηξε περισσότερο το ενδιαφέρον είναι η ζώνη παραλίας Μαραθώνα που συνδυάζει το αρχαιολογικό ενδιαφέρον με την ιστορική μνήμη. την αυθαίρετη δόμηση και τα προβλήματα που αυτή φέρει με τη βασική οικονομική ανάπτυξη του δήμου που είναι τόσο η αγροτική παραγωγή όσο και ο τουρισμός. Εστιάζουμε, τέλος, στις διαδικασίες που έχουν γίνει ή που πρόκειται να γίνουν για την ένταξη, είτε νομοθετικές είτε στο επίπεδο υποδομών και σχέσεων με τους πολίτες. Παραλία Μαραθώνα Η περιοχή του Τύμβου παραλίας Μαραθώνα ανήκει χωροταξικά και διοικητικά στο δήμο Μαραθώνα. Κύρια χαρακτηριστικά της περιοχής είναι το μεγάλο μήκος ακτογραμμής που την καταλαμβάνει και τα αρχαιολογικά ευρήματα κυρίως του Τύμβου Μαραθωνομάχων. Χωροταξικά περικλείει τους οικισμούς Αγίου Παντελεήμονα, Τύμβου και Βαλάρια με εμπορικό και πολεοδομικό κέντρο την πλατεία του Αγίου Παντελεήμονα. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται ένταση της οικιστικής συσπείρωσης ενώ ο ρυθμός πληθυσμιακής συγκέντρωσης και ανάπτυξης που βιώνει η περιοχή είναι ο μεγαλύτερος από κάθε άλλη περιοχή του δήμου. Κατά τους θερινούς μήνες δέχεται ένα μεγάλων διαστάσεων τουριστικό ρεύμα που μεταφράζεται σε διπλασιασμό του πληθυσμού, ενώ παρατηρείται πολύ έντονο το φαινόμενο της αυθαίρετης δόμησης.

5 Υπόθεση Εργασίας Υπόθεση Εργασίας Παρατηρώντας μακροσκοπικά την περιοχή, διαπιστώνουμε τα εμφανή προβλήματα αυτής, όσον αφορά: τις υποδομές,τη μόλυνση του περιβάλλοντος, τη μετατροπή της κατοικίας από Β σε Α, την έλλειψη χρήσεων εμπορίου και αναψυχής σε συνδυασμό με τη συνεχή αύξηση του πληθυσμού. Υποθέτουμε ότι η διόγκωση των προβλημάτων που προϋπήρχαν των διαδικασιών ένταξης, διαιωνίζονται με την καθυστέρηση αυτής. Συνεπώς εάν ο συλλογισμός μας είναι αληθής και επιταχυνθούν οι διαδικασίες ένταξης, τα προβλήματα θα αναχαιτιστούν με απώτερο σκοπό την εξάλειψη τους στο μέλλον. Η μεθοδολογία μας θα βασιστεί στα εξής στοιχεία: Συλλογή στοιχείων από τις δημοτικές αρχές Μελέτη εργασιών από τα στοιχεία που διατίθενται στη σχολή(μεταπτυχιακή και προπτυχιακή εργασία) Ερωτηματολόγιο- Συνεντεύξεις. Συζητήσεις με τους ντόπιους Καταγραφή υφιστάμενης κατάστασης-ανάλυση Συμπεράσματα Νόμιμη ή προσωρινή αντιμετώπιση; Κατευθύνσεις Πλάνο παρακολούθησης-ελεγκτικός μηχανισμός

6 Έρευνα Πεδίου Έρευνα Πεδίου-Συλλογή Στοιχείων Η έρευνα πεδίου πραγματοποιείται με σκοπό την απόκτηση μίας γενικής εικόνας για τις απόψεις των κατοίκων, σχετικά με τα ζητήματα που απασχολούν την περιοχή

7 Συνεντεύξεις Συνεντεύξεις κατοίκων Ηλικία: 47 Αυτόχθονας Επάγγελμα: αγρότης Οικογενειακή κατάσταση: έγγαμος με δύο παιδιά Πως κρίνετε την κατάσταση στην περιοχή της παραλίας Μαραθώνα; Καλή. Τα προβλήματα βέβαια είναι αρκετά κυρίως οι πυρκαγιές του 2009 υποβάθμισαν την εικόνα της περιοχής και οι υποδομές δεν είναι σε καλύτερη μοίρα. Ούτε καθαρό νερό υπάρχει τις περισσότερες φορές και οι υποσχέσεις για τη δημιουργία αποχετευτικού συστήματος δεν έχουν πραγματοποιηθεί. Ποιο πιστεύετε ότι είναι το κύριο πρόβλημα που αντιμετωπίζετε; Γενικά ή στη δουλειά μου; Στη δουλειά η μεγαλύτερη έλλειψη δεν έχει να κάνει τόσο με το δήμο αλλά με τα γενικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο γεωργικός τομέας. Παρότι το χώμα είναι πολύ εύφορο εδώ στο Μαραθώνα και η παραγωγή είναι καλή, οι εισαγωγές έχουν πλήξει το μερίδιο μας στην αγορά λόγω των ανταγωνιστικών τιμών τους και προωθούνται κυρίως τα βιολογικά. Γενικά η έλλειψη αποχετευτικού είναι η κυριότερη πηγή παραπόνων από τη μεριά της οικογένειας. Ποια είναι η γνώμη σας για την ένταξη ; Κοιτάξτε, τα προβλήματα είναι πολλά και η δυσπιστία μεγάλη. Ο δήμος παρότι έχει βελτιώσει τις σχέσεις με τους πολίτες της περιοχής με το Κ.Ε.Π. και άλλες τέτοιες ενέργειες, δεν έχει πείσει ακόμα ότι η ένταξη στο σχέδιο πόλης είναι προς όφελος μας. Ναι, αλλά δεν αναγνωρίζετε τα οφέλη σε υποδομές που θα έχετε με την ένταξη; Οι υποδομές είναι ακόμα στα λόγια. Πρέπει να δούμε και κάτι για να πειστούμε. Επίσης τα χρήματα που πρέπει να δώσουμε είναι κάτι που θα αντιμετωπίσουμε από την επόμενη μέρα. Πως πιστεύετε ότι μεταβάλλεται η εικόνα της παραλίας με το πέρασμα του χρόνου; Σιγά σιγά θα μείνουνε μόνο σπίτια και ταβέρνες. Παλιότερα η περιοχή ήταν γεμάτη χωράφια, είχα και εγώ κάποιες εκτάσεις τις οποίες πούλησα πριν από δεκαπέντε χρόνια. Ο αγροτικός τομέας δεν έχει μέλλον στην περιοχή αυτή.

8 Συνεντεύξεις Ηλικία: 51 Κάτοικος της περιοχής 20 χρόνια Επάγγελμα: οικιακά Οικογενειακή κατάσταση: έγγαμη με ένα παιδί Πως κρίνετε την κατάσταση στην περιοχή της παραλίας Μαραθώνα; Όταν πρωτοήρθαμε με το σύζυγο μου ήταν παράδεισος. Επιλέξαμε το μέρος για να μεγαλώσουμε το παιδί, μακριά από την πόλη, βλέπετε ο σύζυγος μου εργάζεται στην Αθήνα σε μία εταιρία και έτσι μπορέσαμε να αγοράσουμε ένα σπίτι εδώ. Το κοντινότερο σπίτι απείχε 500 μέτρα ενώ τώρα μπορείς να πεις ότι είμαστε μία γειτονιά. Ποιο πιστεύετε ότι είναι το κύριο πρόβλημα που αντιμετωπίζετε; Όπως σας είπα η ιδιωτικότητα που είχαμε έχει χαθεί αλλά τα προβλήματα όπως το δίκτυο των δρόμων μένουν τα ίδια. Σα να μην έφτανε αυτό η κοντινότερη αγορά είναι στον Άγιο Παντελεήμονα και δεν μας καλύπτει και απόλυτα σε ειδικότερες ανάγκες. Για ορισμένες ανάγκες πάμε στην Αθήνα για ψώνια. Ποια είναι η γνώμη σας για την ένταξη ; Θα ήθελα να υπάρχουν οι υποδομές που μας υπόσχονται αλλά και το κόστος για μας είναι πολύ μεγάλο. Δεν έχουμε δεί την αντίστοιχη καλή θέληση από τη μεριά της πολιτείας. Ίσως σε βάθος χρόνου να έχουμε να κερδίσουμε από αυτή την ιστορία. Πως πιστεύετε ότι μεταβάλλεται η εικόνα της παραλίας με το πέρασμα του χρόνου; Τι να σας πω, καταλαβαίνω ότι ο τουρισμός φέρνει έσοδα στην περιοχή όμως στο τέλος δεν θα υπάρχει παραλία να εκμεταλλευτούμε. Το δάσος κάηκε και η παραλία με το πέρασμα του χρόνου καταστρέφεται. Θα έπρεπε να έχουν θεσμοθετηθεί κάποιοι κανονισμοί συνετής εκμετάλλευσης ή αν υπάρχουν να εφαρμοστούν. Πως επηρέασαν τα Ολυμπιακά Έργα την καθημερινότητα σας; Αν αναφέρεστε στο Κωπηλατοδρόμιο του Σχοινιά είναι να σα να μην υπάρχει στην καθημερινότητα μας. Σκεφτόμασταν στην αρχή ο γιός μας να ασχοληθεί με την κωπηλασία αλλά οι εγκαταστάσεις δε λειτούργησαν ποτέ για το κοινό. Το μόνο καλό που μας απέμεινε, πέραν της προβολής της περιοχής, δημιουργία ορισμένων δρόμων, όπως η λεωφόρος Σχοινιά και η Αττική Οδός που μας βοηθούν να φτάσουμε στην Αθήνα.

9 Συνεντεύξεις Ηλικία: 69 Κάτοικος της περιοχής 30 χρόνια Επάγγελμα: συνταξιούχος Οικογενειακή κατάσταση: διαζευγμένος Πως κρίνετε την κατάσταση στην περιοχή της παραλίας Μαραθώνα; Τα πράγματα έχουν αλλάξει πολύ τις τελευταίες δεκαετίες. Τα νέα παιδιά ελλείψει επαγγελματικής αποκατάστασης στο Μαραθώνα και επειδή απορρίπτουν το επάγγελμα του αγρότη μετακομίζουν στην Αθήνα. Το ίδιο συνέβη και με τα δικά μου παιδιά. Όλο και πιο πολύ κόσμο βλέπουμε να έρχεται τους θερινούς μήνες και τον τουρισμό να εξαπλώνεται. Ποιο πιστεύετε ότι είναι το κύριο πρόβλημα που αντιμετωπίζετε; Είναι δύσκολο για έναν άνθρωπο της ηλικίας μου να καταναλώνει χρόνο και χρήμα για τη μετακίνηση με το αυτοκίνητο για να ικανοποιήσει τις καθημερινές του ανάγκες. Πέρα από το γεγονός ότι το οδικό δίκτυο είναι προβληματικό δεν υπάρχει και τοπική συγκοινωνία. Ποια είναι η γνώμη σας για την ένταξη ; Παλιότερα το σπίτι το χρησιμοποιούσαμε ως εξοχική κατοικία αλλά την τελευταία δεκαετία έχω εγκατασταθεί μόνιμα. Την περίοδο που έγινε η αγορά δεν υπήρχε η συζήτηση για ένταξη πόσο μάλλον να πληρώσουμε και χρήματα. Έχω μάθει να μην εμπιστεύομαι το δήμο και τις υποσχέσεις του. Ναι, αλλά δεν αναγνωρίζετε τα οφέλη σε υποδομές που θα έχετε με την ένταξη; Τα έργα γίνονται με τόσο αργούς ρυθμούς που όταν θα πραγματοποιηθούν δεν ξέρω καν αν θα με αφορούν.

10 Συνεντεύξεις Συνέντευξη από τον κ.κολοβό, υπάλληλο της τεχνικής υπηρεσίας του δήμου Μαραθώνα Πως δημιουργήθηκε το πρόβλημα της αυθαίρετης δόμησης στην παραλία Μαραθώνα; Όταν μιλάμε για την περιοχή της παραλίας Μαραθώνα μιλάμε για μία περιοχή εκτός σχεδίου. Σε αυτή την περιοχή όπως και σε όλες εκτός σχεδίου ο μηχανισμός παραγωγής αυθαιρέτων είναι σαφής και απλός. Βασίζεται στη διαφθορά των εμπλεκομένων μερών και στην ανοχή από τη μεριά του κράτους. Μεγάλες εκτάσεις γης, είτε αγροτικές είτε βοσκοτόπια πωληθήκαν επί πινακίου φακής, σε κάποιον μεσάζοντα με σκοπό την οικονομική εκμετάλλευση τους με αθέμιτα μέσα. Σύμφωνα με το νόμο τα εκτός σχεδίου οικόπεδα έχουν αρτιότητα 4 στρεμμάτων, κάτι που τα κάνει μη προσοδοφόρα. Αυτό τους το μειονέκτημα καλύπτει ο μεσάζοντας με το διαμερισμό του οικοπέδου σε μικρότερα με τη βοήθεια συμβολαιογράφου και αρμόδιου μηχανικού. Η μικρή αυτή πολεοδομημένη περιοχή έχει δρόμους που τη διαπερνούν ακόμα και πρόβλεψη για κάποιο μικρό δημόσιο χώρο, π.χ. εκκλησία. Τα οικόπεδα πωλούνται σε ιδιώτες που τα οικοδομούν αμέσως αποσκοπώντας στο μέλλον να ενταχθούν στο σχέδιο χωρίς κυρώσεις. Όλη αυτή η διαδικασία αποφέρει τεράστια κέρδη στα διαπλεκόμενα μέρη και το αξιοσημείωτο είναι ότι όλα αυτά συντελούνται με την πολιτεία να είναι ενήμερη καθώς τους παρέχει αγαθά όπως ύδρευση και ηλεκτροδότηση. Ποια είναι η σύσταση του πληθυσμού στην περιοχή της παραλίας Μαραθώνα; Η παραλία κατοικήθηκε από το 60 και μετά. Σήμερα οι περισσότεροι κάτοικοι είναι παραθεριστές κοντά στα 2/3 του πληθυσμού ενώ το υπόλοιπο ένα τρίτο είναι μόνιμοι κάτοικοι που έχουν έρθει στο Μαραθώνα από άλλες περιοχές. Σιγά σιγά ο πληθυσμός γίνεται γηραιότερος, ενώ υπάρχει και μία συσσώρευση μεταναστών που απασχολούνται στο γεωργικό τομέα, δεν είναι ενταγμένοι κοινωνικά και ζουν κάτω από ασαφείς συνθήκες. Κυρίως συναντάμε μεσαία εισοδήματα, με τους κατοίκους να απασχολούνται τόσο στο Μαραθώνα αλλά και στην Αθήνα. Ποια είναι η σχέση των μεταναστών με τους ντόπιους; Οι μετανάστες μπορούν να χωριστούν σε δύο κατηγορίες. Αυτοί που προέρχονται από την Αλβανία, οι οποίοι έχουν ενταχθεί κοινωνικά με τις οικογένειές τους και απασχολούνται κυρίως στον τομέα της οικοδομής. Αυτοί που προέρχονται από ασιατικές χώρες, ζουν σε χωράφια, μακριά από κατοικήσιμες περιοχές, σε παραπήγματα. Αυτοί χρησιμοποιούνταν από τους ιδιόκτητες των γεωργικών εκτάσεων όχι μόνο για την καλλιέργεια αλλά και για την πώληση των προϊόντων σε λαϊκές αγορές στην Αθήνα. Κάποια στιγμή συνειδητοποίησαν και με τη βοήθεια δικηγόρου το δικαίωμα τους αφού έχουν νοικιάσει μία έκταση να πωλούν οι ίδιοι τα προϊόντα τους και να εκμεταλλεύονται πλήρως τα κέρδη. Το κοινωνικοοικονομικό ζήτημα που δημιουργήθηκε οδήγησε στην πίεση,από τη μεριά των ντόπιων, της πολιτικής ηγεσίας με αποτέλεσμα την ψήφιση νόμου που απαγορεύει σε κάποιον που δεν έχει την ελληνική υπηκοότητα να διαθέτει τα προϊόντα του με τον προαναφερθέντα τρόπο. Γιατί οι διαδικασίες ένταξης στο Γ.Π.Σ. καθυστερούν; Από τη μία οι κάτοικοι πιέζουν για τη μη ένταξη καθώς τα μέτρα δεν τους συμφέρουν και από την άλλη η δημοτική αρχή δεσμεύεται για να μην επωμιστεί το πολιτικό κόστος. Σαν να μην έφτανε αυτό η τελευταία μελέτη ένταξης που πραγματοποιήθηκε ήταν το 2005, με τον μηχανικό να μην έχει πληρωθεί ακόμα και να απαιτεί να πραγματοποιήσει εκ νέου την μελέτη, που έτσι και αλλιώς 15 χρόνια μετά δεν έχει και πολύ μεγάλη ισχύ.

11 Μελέτη Ενταξης της Η μελέτη της ένταξης της αποτέλεσε πηγή για τα παρακάτω στοιχεία: Κατανομή χρήσεων γης Ανάγκες σε κοινωνικό εξοπλισμό Κατανομή νομοθετημένων χρήσεων στα όρια του δήμου Μεταβολή του πληθυσμού Σχέση μεγεθών- εισφορών- οφειλόμενη εισφορά σε γή και χρήμα

12 Μελέτη Ενταξης της Κατηγορία χρήσεων γης Π.Ε.1 Π.Ε.2. Σύνολο(%) 1. Β Κατοικία 151505 225717 377222(28.3) 2. Α Κατοικία 67870 97596 165466(12.4) 3. Λιανικό Εμπόριο 978 978(0.7) 4. Αναψυχή 906 4105 5011(0.4) 5. Εκκλησία 605 (0.004) 6. Τουρισμός 12280 12280(0.9) 7. Γήπεδα με βάσεις 3978 1160 5138(0.4) κτιρίων 8. Αγροτικές 1260 1260(0.12) εγκαταστάσεις 9. Αποθηκευτικοί χώροι 610 827 1437(0.13) 10. Κτηνοτροφικές 17021 17021(1.3) εγκαταστάσεις 11. Ερείπια 244 2787 3031(0.2) 12. Γιαπιά 3297 4554 7851(0.6) 13. Αθλητισμός 2630 2630(0.2) 14. Αγροτικές 25695 62052 87747(6.6) Καλλιέργειες 15. Δενδροκαλλιέργειες 30550 74811 105361(7.9) 16. Ψηλό πράσινο 13844 13359 27203(2.0) 17. Χαμηλό πράσινο 12510 13982 26492(2.0) 18. Θαμνώδεις εκτάσεις 7603 10373 17976(1.3) 19. Χέρσες εκτάσεις 163819 111969 275788(20.8) 20. Μάντρες οικοδομών 2836 2836(0.2) 21. Χείμαρροι 1750 1750(0.13) 22. Οδικό Δίκτυο 68948 68129 137077(10.3) 23. Ζώνη Παραλίας 16342 34297 50639(3.8) 24. Άνευ χρήσης 1351 1351 25. Σύνολο 58838 745312 1334150(100)

13 Μελέτη Ενταξης της Κατανομή χρήσεων γης Παρατηρείται από τον πίνακα κατανομής χρήσεων γης ότι παρότι και η Π.Ε.1. και η Π.Ε.2 έχουν παρόμοιο χαρακτήρα, οι αγροτικές και κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις συγκεντρώνονται στην Π.Ε.1, ενώ στην Π.Ε.2 όπου βρίσκεται στο μεγαλύτερο κομμάτι αγροτικής γης παρατηρούνται χρήσεις συνδεδεμένες με την αστική ανάπτυξη. Η ύπαρξη πολλών κατοικιών υπό ανέγερση επιβεβαιώνει τα στοιχεία που θέλουν την κατοικία να πληθαίνει στην παραλία του Μαραθώνα. Οι εκτάσεις χαμηλού πρασίνου, οι θαμνώδεις εκτάσεις και οι χέρσες εκτάσεις(τώρα ανενεργές για την οικονομία της περιοχής) θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν ως καλλιεργήσιμες. Τα στοιχεία μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για μια περιοχή σε εξέλιξη που θα πρέπει να βρεί την ισορροπία μεταξύ καλλιεργήσιμης γης, τουρισμού και κατοικίας. Ανάγκες σε κοινωνικό εξοπλισμό Χρήσεις περιοχής Χρήστεςκάτοικοι Σταθερότυπ ο ανά χρήστη Απαιτούμενη κοιν. Υποδομή(στρ.μονάδε ς) Αξιοποιούμενη υπάρχουσα κοιν.υποδομή(στρ.μονάδε ς) 1. Εκπαίδευση 2.1. Νηπιαγωγείο 2500*2.5%=62 25 1.5-1.5 2.2. Δημοτικό 2500*10%=25 15 3,75 1,9 1,9 0 2.3. Γυμνάσιο- 2500*2%=50 15 3,4-3.4 Λύκειο 2.4. Πρόνοια 2500*2%=50 8 0.4-0.4 Βρεφονηπιακοί Σταθμοί 3. Πολιτιστικές 500 0.5 0.75-0.75 λειτουργίες Σύνολο 9.8-10 1.9 7.9-8 4. Αθλητισμός Ελεύθεροι χώροι 7000 12-18 84 1.4 82,6-124.6 Αναγκαία νέα κοιν.υποδομή(στρ.μονάδε ς) 5.Χώροι Στάθμευσης 800 20 14-14 Σύνολο 100-142 1.4 98.6-140.6

14 Μελέτη Ενταξης της Για τον υπολογισμό των ελεύθερων χώρων και αθλητικών εγκαταστάσεων λαμβάνονται υπόψη και οι παραθεριστές(4000). Το γεγονός ότι οι χρήσεις αυτές δεν υπάρχουν στην περιοχή οφείλεται στην αυθαίρετη δόμηση αλλά και στην αδυναμία του νομοθετικού πλαισίου όσον αφορά την μετατροπή των περιοχών που έχουν χαρακτηριστεί ως Β κατοικίας σε Α. Κατανομή νομοθετημένων χρήσεων στα όρια του δήμου Περιοχή Α κατοικίας Περιοχή Β κατοικίας Ζώνη προστασίας Αρχαιολογικές ζώνες Υπόλοιπο περιοχής Σύνολο περιοχής Πεντέλης προστασίας 5.383 1.330 16.438 38.123 37.051 87.943 Η έκταση της περιοχής κατοικίας στο σύνολο του δήμου υπολογίζεται στο 13% της συνολικής έκτασης. Η περιοχή από τον οικισμό των δικαστικών υπαλλήλων και μετά δεν περιλαμβάνεται στα όρια του δήμου. Μεταβολή του πληθυσμού Έτος Οικισμός Μαραθώνα Παραλία Μαραθώνα 1940 2095-10,4% - 1951 2313 - -6,3% - 1961 2167 302 9,7% 85,7% 1971 1976 561 3.8% 232,3% 1981 2052 1864 50% 76,4% 1991 3078 3289 Η παραλία Μαραθώνα κατοικήθηκε από το 1961 και μετά κυρίως από εσωτερικούς μετανάστες που απασχολούνταν κυρίως στην Αθήνα. Τη δεκαετία του 80 ο πληθυσμός συναγωνίζεται τα επίπεδα του δήμου Μαραθώνα με αποτέλεσμα σήμερα να τον έχει ξεπεράσει.

15 Μελέτη Ενταξης της Οφειλόμενη εισφορά σε γή και χρήμα Π.Ε. Αρχικό εμβαδόν ιδιοκτησιών(τ.μ.) Οφειλόμενη εισφορά σε γη (τ.μ.) Οφειλόμενη εισφορά σε χρήμα 1 503.787 109.159 29.489 2 641.212 142.082 42.401 Σύνολο 1144.999 251.241 71.890 Η οφειλόμενη εισφορά σε γή και χρήμα των ιδιοκτησιών της περιοχής μελέτης ανά πολεοδομική ενότητα με βάση τα κτηματολογικά διαγράμματα και πίνακες σε συνδυασμό με τις διατάξεις των άρθρων 6 και 7 του Π.Δ. 16/30.8.1985(ΦΕΚ 416 Δ ) όπως τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε με τις διατάξεις του Ν.2242/94(ΦΕΚ 162 Α ) φαίνεται παραπάνω. Είναι προφανής ο λόγος καθυστέρησης της ένταξης γιατί παρά τα οφέλη σε υποδομές, το αντίτιμο σε γη και χρήμα είναι αρκετά υψηλό. Σχέση μεγεθών- εισφορών Περιοχή Αρχικό εμβαδόν Ιδιοκτησίες μετά την Ιδιοκτησίες μετά την Εισφορά σε χρήμα ιδιοκτησιών αφαίρεση της οφειλόμενης αφαίρεση της εισφοράς σε γή πραγματοποιούμενης εισφοράς σε γη Π.Ε.1 506.772 389.140 403.214 31.837 Π.Ε.2 598.878 469.767 459.544 40.074 Σύνολο περιοχής 1105.850 858.907 862.758 71.911

16 Μελέτη Ενταξης της Παρατηρήσεις: Από τα στοιχεία του παραπάνω πίνακα προκύπτουν τα εξής σχετικά με την αξιοποιούμενη εισφορά σε γη: Π.Ε.1: η πραγματοποιούμενη εισφορά σε γη ανέρχεται σε 103, 6 στρέμματα, υπολείπεται δηλαδή κατά 117,6-103,6=14στρ. της οφειλόμενης και η αξιοποίηση της σε 88,8%. Π.Ε.2: η πραγματοποιούμενη εισφορά σε γή ανέρχεται σε 139,4 στρ. δηλαδή υπερβαίνει κατά 139,4-129,1=10,3 στρ. την οφειλόμενη και η αξιοποίηση σε 107,8%. Συνολικά προκύπτει περίσσευμα 3.7στρ. και η συνολικά αξιοποιούμενη εισφορά σε γή ανέρχεται σε ποσοστό 98,5%. Το πλεόνασμα σε γη οφείλεται στην αδυναμία αξιοποίησης της οφειλόμενης προσφοράς εφόσον δεν κρίνεται πολεοδομικά αξιοποιήσιμη. Το ποσοστό εξάλλου 98,5% αποτελεί την εξάντληση της οφειλόμενης εισφοράς λαμβάνοντας υπόψη την πληρότητα των κτηματολογικών στοιχείων. Περιοχή Προτεινόμενοι κοινόχρηστοι και κοινωφελείς χώροι (στρ.) Αξιοποιούμενοι υπάρχοντες κοιν. Χώροι(στρ.) Συνολική εισφορά σε γή(στρ.) Εκτίμηση ελλείματος σε γή(στρ.) Συνολική έκταση(στρ.) 1 2 3 4=1*(2+3) 5 Π.Ε.1 177 73 118 +14 580,2 Π.Ε.2 211 64 129-10 672,1 Σύνολο Π.Ε. 388(30,1%) 137 247 +4 1252,3 Επίπεδο αναφοράς: πολεοδομική ενότητα(γειτονιά)

17 Οικονομικά Στοιχεία Οικονομικά στοιχεία των νοικοκυριών Τομείς απασχόλησης των κατοίκων του Μαραθώνα στο σύνολο του. Συγκριτικά στοιχεία το 1991 και το 2001 υγεία/κοινωνική μέριμνα δημόσια διοίκηση/άμυνα μεταφορές/επικοινωνίες ξενοδοχεία 1991 κατασκευές Μεταποίηση Γεωργία- κτηνοτροφία 0 2000 4000 6000 8000 1000012000140001600018000

18 Οικονομικά Στοιχεία Στο Μαραθώνα παρατηρείται ένα μεγάλο εύρος όσον αφορά τους τύπους εισοδημάτων, με κύριο χαρακτηριστικό την κατανομή τους με χωρικά κριτήρια. Με άλλα λόγια παρά την ποικιλία παρατηρείται μία ομοιογένεια σε όλη την περιοχή. Κύρια πηγή εισοδήματος ακόμα και σήμερα αποτελεί η γεωργία και παρατηρείται μία σταδιακή άνοδος του τουριστικού κλάδου. Οι γεωργοί της περιοχής απασχολούνται σε ιδιόκτητες εκτάσεις και έχουν προχωρήσει στην μεταποίηση των προϊόντων τους σε οικοτεχνικό επίπεδο, ενώ ένα μεγάλο ποσοστό έχει στραφεί στον τομέα των βιολογικών προϊόντων. Σχεδόν όλοι από αυτούς απασχολούν στα χωράφια τους Πακιστανούς μετανάστες, οι οποίοι αγγίζουν τα 2000 άτομα. Τα ξενοδοχεία και οι τουριστικές επιχειρήσεις απασχολούν μερίδα του εργατικού δυναμικού και προσφέροντας παράλληλα και εποχιακή απασχόληση σε τμήμα του πληθυσμού. Ο δευτερογενής τομέας απουσιάζει από την περιοχή κυρίως λόγω της εγγύτητας της με την Αθήνα. Επιπλέον μόνιμοι κάτοικοι του Μαραθώνα μετά την έντονη ανοικοδόμηση του έχουν πάψει να αποτελούν μέρος του εργατικού δυναμικού του και ετεροαπασχολούνται. Για την παραλία Μαραθώνα, οι μη παραλιακοί θύλακες στους οποίους η επικρατούσα χρήση γης είναι η γεωργία, χαρακτηρίζονται από μεσαία και χαμηλά εισοδήματα, ενώ στους παραλιακούς θύλακες με επικρατούσα χρήση γης την παραθεριστική κατοικία παρατηρείται συγκέντρωση μεσαίων και υψηλών εισοδημάτων και οι εμπορικές αξίες γης κρίνονται πολύ υψηλότερες σε σχέση με τους προηγούμενους θύλακες.

19 Ανάλυση Ζητημάτων Αποχετευτικό Δίκτυο Η περιοχή μελέτης μας όπως και οι γύρω περιοχές του Δήμου δεν έχουν δίκτυο αποχέτευσης έτσι τα λείμματα, ούτε συλλέγονται σε ένα δίκτυο, ούτε φυσικά και υπόκεινται σε καμία επεξεργασία. Αντίθετα κάθε σπίτι λειτουργεί με βόθρο κάτι που εξοργίζει τους κατοίκους αλλά και τους επιβαρρύνει με ένα επιπλέον έξοδο, σύμφωνα με μαρτυρίες, κοντά στα 100 ευρώ το μήνα για κάθε κατοικία. Τα πράγματα γίνονται ακόμα χειρότερα για τους κατοίκους τους θερινούς μήνες, που η χρήση αυξάνεται λόγω της εισροής τουριστών, όπου και η θερμοκρασία επιδεινώνει τις οσμές της σήψης. Το χειμώνα βέβαια η παραλία Μαραθώνα αντιμετωπίζει το πρόβλημα των πλημμύρων και της γενικότερης υπερχείλισης των βόθρων, λόγω της ανεπάρκειας πλέον των ορεινών όγκων της Πεντέλης να συγκρατήσουν τα ύδατα των βροχών, αφού η πυρκαγιές κατέστρεψαν τις δασικές εκτάσεις της περιοχής. Η περιοχή επίσης παρουσιάζει μεγάλη επιπεδότητα, με αποτέλεσμα να μην απέχει πολύ από τον υδροφόρο ορίζοντα και έτσι τα νερά να λιμνάζουν. Παρά τα αντιπλημμυρικά έργα που έχουν πραγματοποιηθεί οι κάτοικοι δυσκολεύονται ακόμα να μετακινηθούν με το αμάξι τους, μιας και οι συγκοινωνίες καθίστανται αρκετά δύσκολες. Οδικό Δίκτυο Το οδικό δίκτυο της παρουσιάζει πολλά προβλήματα και ελλείψεις τόσο λόγο της αβλεψίας των δημοτικών αρχών όσο και λόγο των αυθαιρεσιών των ιδικτητών των οικοπέδων. Οι δρόμοι βρίσκονται σε άσχημη κατάσταση, με πολλές λακούβες και διάφορα «μπαλώματα» κάνοντας τη διέλευση των οχημάτων ενοχλητική αλλά και πολλές φορές επικίνδυνη. Πολλοί δευτερεύοντες δρόμοι ή δουλείες δεν έχουν καν ασφαλτοστρώθει παράγοντας σκόνη τους θερινούς μήνες, ενώ τους χειμερινούς μετατρέπονται σε «λασπόδρομους». Η έλλειψη ρύσεων στην περιοχή είναι ένα επιπρόσθετο πρόβλημα μιας και δυσχεραίνεται ακόμα περισσότερο η απορροή των υδάτων. Τέλος σε πολλά σημεία βλέπουμε οικειοποιήσεις, από τη μεριά των πολιτών, μέρους του δρόμου, με αποτέλεσμα, την έλλειψη ορατότητας, σε πολλές περιπτώσεις σταυροδρόμων, αλλά και την δυσκολία οδήγησης λόγω στενότητας.

20 Ανάλυση Ζητημάτων Δίκτυο Υδρευσης Το δίκτυο ύδρευσης της περιοχής είναι ανεπαρκές μιας και κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες παρατηρείται έλλειψη στην παροχή και αμφιβόλου ποιότητας νερό. Λόγω της υπερβολικής κατανάλωσής των υδάτινων πόρων από τους καλλιεργητές προκαλείται η υφαλμύρανση του υδροφόρου ορίζοντα, ενώ η υπερκατανάλωση από τους τουρίστες δεν δοηθάει την κατάσταση. Έλλειψη Φωτισμού Ασφάλεια Λόγω της έλλειψης φωτισμού των δρόμων αλλά και λόγω της μη ύπαρξης εμπορικών δραστηριοτήτων μέσα στους οικισμούς δημιουργείται με τη δύση του ηλίου ένα αίσθημα ερήμωσης. Οι κάτοικοι πολλές φορές φοβούνται να κυκλοφορήσουν στο σκοτάδι και η έλλειψη αστυνόμευσης είναι εμφανής. Η ερήμωση των δρόμων έχει οδηγήσει πολλές φορές σε φαινόμενα κλοπών που γίνονται όλο και πιο συχνά. Για αυτή την εγκληματικότητα στοχοποιούνται συνήθως οι μετανάστες που έτσι και αλλιώς ζουν κάτω από άθλιες συνθήκες. Ηλεκτροδότηση Λόγω του αυθέρετου χαρακτήρα των κατοικιών της περιοχής παρουσιάζεται σημαντικό πρόβλημα με την ηλεκτροδότησή τους. Οι κάτοικοι φυσικά καταφεύγουν πάντα σε παράνομες τακτικές για να αποκτήσουν το τόσο αναγκαίο αγαθό. Συνήθως «δανείζονται» ρεύμα από τις γύρω περιοχές, ενώ άλλες φορές χρησιμοποιούν γεννήτριες χωρίς φυσικά την απαραίτητη άδεια. Το φαινόμενο αυτό βέβαια διαιωνίζεται με την πολιτεία να είναι ουσιαστικά όμηρη, της ίδιας της, της ελαστικότητας.

21 Ανάλυση Ζητημάτων Συγκοινωνίες Ο Δήμος έχει προβλέψει τη σύνδεση των διαφόρων οικισμών μεταξύ τους αλλά και με την Αθήνα μέσω του ΚΤΕΛ και της ειδικής σύμβασης που έχει πράξει μαζί του. Τα δρομολόγια όμως δεν επαρκούν μιας και πραγματοποιούνται μόνο κάθε μία ώρα μεταξύ των οικισμών ενώ η σύνδεση με την Αθήνα είναι δυνατή τρεις φορές τη μέρα. Έτσι οι κάτοικοι χρησιμοποιούν συνήθως Ι.Χ ή ταξί κάτι που ανεβάζει αθροιστικά κατά πολύ το μηνιαίο κόστος τους. Το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα εμφανές στους επαγγελματίες που η εργασία τους είναι εκτός Δήμου αλλά και στις ευπαθείς ομάδες όπως άρρωστοι και ηλικιωμένοι που ελλείψη γηροκομείου και ιατρικού κέντρου εξυπηρετούνται από γειτονικές περιοχές. Εμπορική Αγορά Οι εμπορικές δραστηριότητες της περιοχής εμφανίζονται μόνο στην παραλιακή ζώνη και καλύπτονται κυρίως από ταβέρνες και διάφορα άλλα κέντρα αναψυχής. Μικρές εμπορικές δραστηριότητες παρατηρούνται επίσης και στον οικισμό του Αγίου Παντελεήμονα, που είναι και ο μόνος οικισμός που εξυπηρετεί κάποιες από τις καθημερινές ανάγκες των κατοίκων.

22 Ανάλυση Ζητημάτων Εκπαίδευση, Υγεία, Αθλητισμός και Αναψυχή Η Παραλία Μαραθώνα στερείτε οποιασδήποτε μορφής εγκαταστάσεων εκπαίδευσης, έτσι οι μαθητές της περιοχής χρειάζεται, σε καθημερινή βάση, να μετακινούνται σε άλλους οικισμούς, κυρίως στο χωριό του Μαραθώνα, για να παρακολουθήσουν το πρόγραμμα του σχολείου. Εκτός αυτού η μίοσθωση σχολικών λεωφορείων απέτειχε με αποτέλεσμα οι μετακινήσεις να επιβαρύνουν τα νοικοκυριά. Όπως η εκπαίδευση έτσι και η υγεία είναι μια ιστορία αφημένη στην τύχη της στην περιοχή. Το μοναδικό κέντρο υγείας του δήμου βρίσκεται στο χωριό του Μαραθώνα, ενώ οι γύρω περιοχές εξυπηρετούνται, είτε από αυτό το κέντρο, είτε από αντίστοιχα στη Νέα Μάκρη και στην Αθήνα. Οι μετακινήσεις βέβαια σε άλλες περιοχές είναι πιο συχνές μιας και το κέντρο στο χωριό υπολειτουργεί και παρουσιάζει σημαντικές ελλείψεις. Αθλητικά κέντρα δεν υπάρχουν οργανωμένα στην περιοχή που εξυπηρετείται από μικρές εγκαταστάσεις καλαθοσφαίρισης και ουσιαστικά διάφορες «αλάνες». Το γειτονικό κωπηλατοδρόμειο θα αποτελούσε μια σημαντική εναλλακτική αλλά δεν διατίθεται για χρήση από το ευρύ κοινό. Παρά το γεγονός ότι η Παραλία Μαραθώνα ξεκίνησε ως περιοχή Β κατοικίας, τα τελευταία χρόνια που οι μόνιμοι κάτοικοι συνεχώς πληθαίνουν, υπάρχουν αρκετές δραστηριότητες αναψυχής όπως τα παραθαλάσσια κέντρα αλλά και ένας κινηματογράφος «Village» στον Άγιο Παντελεήμονα. Δυστυχώς πολιτιστικά κέντρα αλλά και άλλες κοινωφελείς υπηρεσίες απουσιάζουν από την περιοχή.

23 Συμπεράσματα Μετά από την επαφή μας με τους κατοίκους διαπιστώσαμε ότι η συλλογική άποψη είναι στραμμένη ενάντια στην ένταξη. Το κλίμα που έχει διαμορφωθεί είναι απόρροια της δυσπιστίας των πολιτών απέναντι στο κράτος και στις πελατειακές σχέσεις που έχουν εδραιωθεί. Δεν έχει καλλιεργηθεί κλίμα εμπιστοσύνης ανάμεσα στο δίπολο πολίτης-κράτος με αποτέλεσμα τα δύο μέρη να δρουν αυτόνομα. Οι μεν πολίτες βλέποντας μόνο τα βραχυπρόθεσμα οφέλη, ακολουθούν μικροπολιτικές χωρίς να υπολογίζουν το γενικό καλό, το δε κράτος από τη μεριά του συντηρεί εν γνώσει του αυτή την κατάσταση έτσι ώστε να εκβιάσει την επανεκλογή των μελών του. Το κόστος το οποίο καλούνται να καλύψουν οι πολίτες τόσο χρηματικό όσο και υλικό (εισφορά σε γη) φαίνεται σε πρώτο πλάνο ότι δεν τους συμφέρει μιας και είναι ένα γεγονός το οποίο θα πρέπει να αντιμετωπίσουν άμεσα με την ένταξη τους, ενώ τα έργα που συνεπάγονται αυτής απαιτούν χρόνο για να ολοκληρωθούν. Με άλλα λόγια είναι δικαιολογημένη η αρνητική διάθεση των κατοίκων απέναντι στις αλλαγές. Παράλληλα η μελέτη ένταξης στο Γ.Π.Σ. ολοκληρώθηκε το 1996 και οι προτάσεις της βασίζονται σε στοιχεία εκείνης της περιόδου. Από τότε τα στοιχεία έχουν μεταβληθεί επομένως είναι λογικό η μελέτη του 1996 να μην καλύπτει τις ανάγκες που έχουν διαμορφωθεί το 2011. Συνεπώς μέρος πόρων σπαταλήθηκε για να γίνει μία μελέτη η οποία δεν εφαρμόστηκε την περίοδο που έπρεπε, δεν είχε καμία ανταποδοτικότητα και σήμερα έχουμε φτάσει στο σημείο αν όχι να χρειασθεί να γίνει νέα μελέτη τουλάχιστον να αναθεωρηθούν ορισμένοι από τους όρους. Ο μηχανικός που πραγματοποίησε την μελέτη ένταξης και παραμένει απλήρωτος, αναγνωρίζει το γεγονός ότι απαιτείται νέα μελέτη και ζητά να την πραγματοποιήσει εκ νέου. Ο κύριος λόγος για τον οποίο ισχύουν τα παραπάνω είναι ότι ενώ η ένταξη της περιοχής θα γινόταν με όρους Β κατοικίας, έχουμε ένα ρυθμό μετατροπής της Β κατοικίας σε Α. Η παραλία Μαραθώνα πλέον έχει πάψει να έχει παραθεριστικό χαρακτήρα κατά αποκλειστικότητα και πολλοί πλέον την επιλέγουν ως τόπο μόνιμης διαμονής. Συνεπώς ο κοινωνικός εξοπλισμός και οι χρήσεις που απαιτούνται τώρα είναι περισσότερες. Διαπιστώνουμε λοιπόν ότι οι ανάγκες σε υποδομές με το πέρασμα του χρόνου αυξάνονται αλλά δεν υφίστανται ούτε οι στοιχειώδεις οι οποίες προβλέπονται από τη μελέτη. Επιπλέον ο χαρακτήρας της ζώνης παραλίας Μαραθώνα αλλάζει καθώς ο αγροτικός της χαρακτήρας συνεχώς υποχωρεί δίνοντας τη θέση του σε δραστηριότητες που συνδέονται με τον τουρισμό. Οι νέοι κάτοικοι δεν ασχολούνται με τις γεωργικές εκτάσεις τους, αντίθετα είτε προτιμούν να τις μετατρέψουν σε κατοικία, είτε να τις μεταπωλήσουν με στόχο την πλήρη οικονομική εκμετάλλευσή τους.

24 Κατευθύνσεις Οι κατευθύνσεις που προτείνουμε να ακολουθηθούν αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της ερευνητικής διαδικασίας που ακολουθήσαμε αλλά και απόρροια αυτής. Από τα παραπάνω συμπεραίνουμε ότι οι ανάγκες των κατοίκων σε κοινωνικό εξοπλισμό και υποδομές αποτελούν το φλέγον ζήτημα για αυτούς. Η περιοχή εξελίσσεται με όρους ελεύθερης αγοράς, χωρίς να υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος σχεδιασμός,με τις διάφορες λειτουργίες να κατανέμονται ανισομερώς. Παράλληλα η τοπική οικονομία μεταβάλλεται χωρίς να υπάρχει σχέδιο ανάπτυξης. Για τους ίδιους λόγους που η περιοχή αναπτύχθηκε με κύριο μηχανισμό την αυθαίρετη δόμηση, σήμερα πλέον μετατρέπεται από περιοχή Β κατοικίας σε περιοχή Α κατοικίας, αντιμετωπίζοντας τα προβλήματα της μη ένταξης. Νόμιμη ή προσωρινή αντιμετώπιση; Τα διλήμματα που προκύπτουν έχουν πολλές προεκτάσεις, τόσο ιστορικές όσο πολιτικές και κοινωνικές. Στόχος μας είναι οι προτάσεις μας να οδηγήσουν σε μία κατάσταση που θα προάγει τις σχέσεις εμπιστοσύνης ανάμεσα στους κατοίκους και τις δημοτικές αρχές, αλλά και θα προωθήσει την οικονομική ανάπτυξη. Η νόμιμη οδός επιτάσσει την ένταξη των παραλιακών περιοχών με την παράλληλη εισφορά σε γη και χρήμα χωρίς να αναφέρουμε και τα πιθανά πρόστιμα για την αυθαίρετη δόμηση. Ο φόβος αυτής της προοπτικής είναι που έχει οδηγήσει στη δυσπιστία των κατοίκων και ουσιαστικά στην καθυστέρηση της ένταξης της περιοχής. Από την άλλη μεριά η προσωρινή αντιμετώπιση των ζητημάτων η οποία είναι ο κύριος τρόπος επίλυσης των ζητημάτων που προκύπτουν είναι αυτή που έχει οδηγήσει στην σημερινή κατάσταση παρότι συντηρείται με την αποδοχή και των δύο μερών. Προτείνουμε μία ενδιάμεση λύση με άξονα την ένταξη. Αυτή θα πρέπει να ικανοποιεί τις απαιτήσεις του νόμου αλλά και να λαμβάνει σοβαρά υπόψη τις ενστάσεις και την υποψία των πολιτών.

25 Κατευθύνσεις Πρόβλεψη των μεταβολών τα τελευταία 15 χρόνια στο Γ.Π.Σ. Αρχικά θα πρέπει να γίνει αναδιαπραγμάτευση των όρων ένταξης στο Γ.Π.Σ. το οποίο θα πρέπει να ξανασχεδιαστεί μιας και οι ανάγκες τόσο χωρικές όσο και κοινωνικές έχουν μεταβληθεί ουσιαστικά. Βασικό ζήτημα της περιοχής είναι η αλλαγή του χαρακτήρα από παραθεριστική ζώνη σε ζώνη μόνιμης κατοικίας. Συνεπώς από τη στιγμή που ο μόνιμος πληθυσμός αυξάνεται, το ίδιο ισχύει και με τις κοινωνικές παροχές. Το γεγονός αυτό αποδεικνύει την έλλειψη αποφασιστικότητας της πολιτείας να επισπεύσει τις διαδικασίες ένταξης και να λάβει τις απαιτήσεις των κατοίκων υπόψη. Καθώς η Α κατοικία αυξάνεται, η έλλειψη υποδομών γίνεται όλο και πιο εμφανής και θα οδηγήσει σε ακόμα μεγαλύτερη διόγκωση των προβλημάτων στο μέλλον. Συνεπώς συμπεραίνουμε ότι η ένταξη δεν μπορεί να γίνει χωρίς ανανέωση των όρων της. Κύριος άξονας της πρότασης μας αποτελεί η εύρεση κινήτρων από το δήμο ως ένδειξη καλής θέλησης απέναντι στους κατοίκους. Με άλλα λόγια προτείνουμε την ολοκλήρωση ενός κύκλου εργασιών που θα ενισχύσουν τις υποδομές της περιοχής, παράλληλα με το σχεδιασμό του Γ.Π.Σ.. Οι διαδικασίες ένταξης θα πραγματοποιηθούν παράλληλα με την εξέλιξη των έργων, δίνοντας το χρονικό περιθώριο για την ωρίμανση της πρότασης. Με τον τρόπο αυτό, οι κάτοικοι θα πειστούν για την ύπαρξη πολιτικής βούλησης και θα αναγνωρίσουν τα οφέλη της ένταξης.

26 Πλάνο Παρακολούθησης Για να γίνουν πραγματικότητα οι κατευθύνσεις μας απαιτείται η συνεργασία όλων των φορέων διοίκησης, καθώς αποτελούν αντικείμενο θεσμικού πλαισίου, νόμων, κανόνων και αρμόδιων φορέων για την παρακολούθηση της εφαρμογής τους. Απαιτείται μηχανισμός παρακολούθησης της εξέλιξης του χτισμένου χώρου που όπως είδαμε και παραπάνω, μετασχηματίζεται με γοργούς ρυθμούς και συνεχής προσαρμογή του σχεδίου εφαρμογής στα νέα δεδομένα. Καθώς η πρόταση μας αφορά δύο διαδικασίες που εξελίσσονται παράλληλα- από τη μία τα έργα υποδομών και ο σχεδιασμός του Γ.Π.Σ. και από την άλλη η κατά διαστήματα εισφορά μέρος των χρημάτων για την προώθηση των εργασιών-, απαιτείται ένας διπλός ελεγκτικός μηχανισμός που εξασφαλίζει την ομαλή εξέλιξη των έργων και την προώθηση των νομοθετικών διαδικασιών. Τα δύο αυτά σκέλη θα αλληλοτροφοδοτούνται, εννοώντας ότι η ολοκλήρωση κύκλου νομοθετικών εξελίξεων θα εξαρτάται από την προώθηση των έργων αλλά και θα σηματοδοτεί την έναρξη ενός νέου.

27 Πηγές Ελληνικό Στατιστικό Ινστιτούτο(Ε.Σ.Ι.) http://users.forthnet.gr/ath/esi/ Εκπόνηση μελετών για την πολεοδόμηση (Ένταξη στο σχέδιο) των περιοχών Οικισμός Μαραθώνα (Α κατοικία) Και Παραλία Μαραθώνα (Β κατοικία) του Δήμου Μαραθώνα Αττικής-οριστική πολεοδομική μελέτη(αιτιολογική έκθεση) Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία Ξεφτέρης Γεώργιος- Χωρικές, οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές διαστάσεις, της ένταξης περιοχής στο σχέδιο πόλεως-περιοχή μελέτης: Τύμβος-Παραλία Μαραθώνα http://www.marathon.gr/ http://www.e-marathon.gr/ http://el.wikipedia.org/