ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ Οδηγός συγγραφής αναφοράς Για τις εργαστηριακές ασκήσεις της Φυσικής Για τις Σχολές ΜΠΔ, ΜΗΧΟΠ και ΜΗΠΕΡ Επιμέλεια: Δρ. Ναθαναήλ Κορτσαλιουδάκης, Φυσικός ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΔΟΜΗΣ ΤΗΣ ΥΛΗΣ & ΦΥΣΙΚΗΣ ΛΕΪΖΕΡ Web: http://www.physicslab.tuc.gr e-mail: physicslab@isc.tuc.gr Έκδοση 2: Οκτώβριος 2013
Περιεχόμενα Εισαγωγή... 3 Εξώφυλλο αναφοράς... 3 Περίληψη... 4 Εισαγωγή αναφοράς... 4 Πειραματικό μέρος... 4 Αποτελέσματα Ανάλυση Συζήτηση... 4 Συμπεράσματα... 5 Δημιουργία εργαστηριακής αναφοράς με χρήση υπολογιστή... 6 Γενικές Οδηγίες... 10 Σελίδα 2 από 10
Εισαγωγή Ο οδηγός αυτός δίνει μερικές χρήσιμες συμβουλές για την συγγραφή μιας αναφοράς για τις εργαστηριακές ασκήσεις του μαθήματος της Φυσικής Ι και Φυσικής ΙΙ που διδάσκεται στο Πολυτεχνείο Κρήτης στις Σχολές των Μηχανικών Παραγωγής και Διοίκησης, Μηχανικών Ορυκτών Πόρων και Μηχανικών Περιβάλλοντος. Αρχικά δίνονται οδηγίες για την συγγραφή μιας αναφοράς είτε σε χειρόγραφη είτε σε ηλεκτρονική μορφή, ενώ στο τέλος δίνονται οδηγίες για τη δημιουργία της εργαστηριακής αναφοράς με χρήση υπολογιστή. Εξώφυλλο αναφοράς (1 σελίδα) Η αρχική σελίδα είναι ξεχωριστή και βάζουμε ΜΟΝΟ τα στοιχεία της άσκησης, όπως εμφανίζονται στον παρακάτω πίνακα: Εργαστηριακό τμήμα: π.χ. Δευτέρα 13:00-15:00 Ομάδα: π.χ. Ομάδα 1 Ονοματεπώνυμα των ατόμων της ομάδας Τίτλος άσκησης: Ημερομηνία εκτέλεσης: Εργαστηριακός διδάσκων: Γράφετε τα ονόματα της ομάδας σας π.χ. Ασκ.2: Απλό Εκκρεμές Εδώ γράφετε πότε κάνετε την άσκηση στο εργαστήριο Το όνομα του εργαστηριακού διδάσκοντα που είναι υπεύθυνος για την ομάδα σας Σελίδα 3 από 10
Περίληψη ( Όχι πάνω από 10 γραμμές) Στο τμήμα αυτό γράφετε ποιος είναι ο σκοπός της άσκησης, ποια είναι η χρησιμοποιούμενη μέθοδος ή μέθοδοι και τα κύρια συμπεράσματα (αριθμητικές τιμές) που προέκυψαν από την ανάλυση των αποτελεσμάτων καθώς και την τυχόν σύγκρισή τους με την υπάρχουσα θεωρία. Η περίληψη πρέπει να είναι αυτοτελής νοηματικά, δηλαδή θα πρέπει ο αναγνώστης της να καταλάβει από αυτό και μόνο το τμήμα, την εργασία που κάνατε και τα αποτελέσματα που προέκυψαν, χωρίς να μπει σε λεπτομέρειες ή να έχει βαθιά γνώση της θεωρίας που υπάρχει πίσω από την άσκηση. Ευνόητο είναι ότι η περίληψη συντάσσεται αφού γίνει όλη η ανάλυση των αποτελεσμάτων και γραφούν τα αποτελέσματα. Εισαγωγή αναφοράς (όχι πάνω από 10 γραμμές) Αναφέρετε συνοπτικά την απαραίτητη θεωρία (π.χ. νόμοι, μαθηματικές σχέσεις, ζητούμενα μεγέθη, κ.α.) που χρησιμοποιήθηκε για την κατανόηση, εκτέλεση και συγγραφή της εργαστηριακής άσκησης. (Δε χρειάζεται να κάνετε αντιγραφή όλης της θεωρίας που υπάρχει στον εργαστηριακό οδηγό. Γράψτε μόνο τα βασικά, με δικά σας λόγια.) Πειραματικό μέρος Αναφέρετε συνοπτικά την χρησιμοποιούμενη μέθοδο, τα όργανα που χρησιμοποιήθηκαν, καθώς και τα σφάλματα ανάγνωσης των οργάνων. Είναι χρήσιμο να κάνετε σχήμα της πειραματικής διάταξης. Επίσης περιγράφετε την πειραματική διαδικασία λήψης μετρήσεων (π.χ. μετρήθηκε ο χρόνος t, 10 ταλαντώσεων ενός εκκρεμούς μεταβάλλοντας το μήκος του). Αποτελέσματα Ανάλυση Συζήτηση Το σημαντικότερο μέρος της αναφοράς. Εδώ παρατίθενται τα πειραματικά αποτελέσματα που ελήφθησαν και γίνεται η ανάλυσή τους σύμφωνα με τα ζητούμενα της άσκησης. Πρέπει να κάνετε χρήση αριθμημένων πινάκων (σχήμα 1) καθώς και των απαραίτητων γραφικών παραστάσεων, όπου απαιτούνται, είτε σε κατάλληλο χιλιοστομετρικό χαρτί (χαρτί μιλλιμετρέ) είτε κάνοντας χρήση κατάλληλου λογισμικού (π.χ. Excel). Κάτω από κάθε πίνακα ή γραφική παράσταση πρέπει να υπάρχει και η αντίστοιχη λεζάντα με τα στοιχεία αυτών που απεικονίζονται (σχήμα 2). Δεν ξεχνάμε να βάζουμε σύμβολα στα μετρούμενα μεγέθη καθώς και τις αντίστοιχες μονάδες τους (π.χ. χρόνος t (sec), μάζα m (kg), ) Σελίδα 4 από 10
Χρόνος t (sec) Απόσταση x (cm) 1,23 9,2 3,30 19,5 4,56 25,8 6,50 35,5 7,93 42,7 9,46 50,3 10,52 55,6 12,44 65,2 13,55 70,8 15,83 82,2 Σχήμα 1: Πίνακας μέτρησης χρόνου t σε συνάρτηση με την απόσταση x 90 80 70 x (cm) 60 50 40 30 20 10 0 0 2 4 6 8 10 12 14 16 t (sec) Σχήμα 2: Γραφική παράσταση της απόστασης x σε συνάρτηση με το χρόνο t. Στην συνέχεια σχολιάζουμε αν τα αποτελέσματά μας συμφωνούν ή όχι με την υπάρχουσα θεωρία, κάνοντας τις απαραίτητες μαθηματικές συγκρίσεις. Συμπεράσματα Εδώ αναφέρουμε την μελέτη που έγινε, το σκοπό της και παρατίθενται τα κύρια συμπεράσματα της, κάνοντας ταυτόχρονη σύγκριση με την θεωρία (ποιοτική ή ποσοτική, όπου γίνεται). Παράδειγμα: στην εύρεση της επιτάχυνσης της βαρύτητας g βρέθηκε η τιμή g π = 9.56 m/sec 2. Γνωρίζουμε από την θεωρία ότι η τιμή που έχει η επιτάχυνση της βαρύτητας είναι g θ =9.80 m/sec 2. Σελίδα 5 από 10
Εδώ μπορούμε να κάνουμε ποσοτική σύγκριση του αποτελέσματός μας με την θεωρία, εφαρμόζοντας τον τύπο της σύγκρισης: g g a(%) 100% g Αν εφαρμόσουμε τον παραπάνω τύπο στο παράδειγμα μας, είναι: 9.80 9.56 a(%) 100% a 2.5% 9.80 Άρα έχουμε 2.5% απόκλιση από την θεωρητική τιμή του g, δηλαδή μια πολύ καλή προσέγγιση. Επίσης καλό είναι να γίνει μια συζήτηση για το πού οφείλονται, κατά τη γνώμη, σας τα σφάλματα που υπεισέρχονται στους υπολογισμούς (βλέπε θεωρία σφαλμάτων- Εργαστηριακός Οδηγός ασκήσεων Φυσικής Ι). Το τμήμα των συμπερασμάτων διαφέρει από το τμήμα της περίληψης στην αρχή της αναφοράς κατά το ότι τα συμπεράσματα πρέπει να πολύ πιο λεπτομερή σε ανάλυση ενώ στην περίληψη πρέπει να τα παρουσιάσουμε συνοπτικά. Δημιουργία εργαστηριακής αναφοράς με χρήση υπολογιστή 1. Επιλογή κατάλληλου κειμενογράφου Για την δημιουργία ηλεκτρονικής αναφοράς μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένας από τους γνωστούς κειμενογράφους (π.χ. MS Word της σουίτας γραφείου Microsoft Office, Writer της σουίτας γραφείου OpenOffice, κ.α.). Αν ο υπολογιστής σας δεν διαθέτει την σουίτα γραφείου Microsoft Office η οποία δεν είναι δωρεάν, μπορείτε να κατεβάσετε την σουίτα γραφείου OpenOffice η οποία είναι δωρεάν διότι είναι ελεύθερο λογισμικό. Η ελληνική έκδοση του OpenOffice βρίσκεται στην διεύθυνση: http://www.openoffice.org/el/ 2. Εισαγωγή αντικειμένων στο αρχείο κειμένου Για να εισάγετε αντικείμενα (π.χ. εικόνες, πίνακες excel,κ.α.) στο αρχείο κειμένου σας, πηγαίνετε στην επιλογή «Εισαγωγή» (Insert) από τον κειμενογράφο σας, όπως φαίνεται στα παρακάτω σχήματα. Σελίδα 6 από 10
Σχήμα 3: Εισαγωγή εικόνας στο MS Word Σχήμα 4: Εισαγωγή εικόνας στο OpenOffice Σελίδα 7 από 10
3. Μετατροπή αρχείου κειμένου σε μορφή pdf Συνήθως είναι βολικό το τελικό αρχείο που θα στείλετε να είναι σε μορφή τύπου pdf (Portable Document Format). Αυτό έχει το πλεονέκτημα ότι δεν θα «χαλάσει» το αρχείο κατά τη μεταφορά του (π.χ. οι γραμματοσειρές, οι πίνακες, κ.α.) Για να μετατρέψετε ένα αρχείο κειμένου Microsoft Office σε μορφή pdf πρέπει να εγκαταστήσετε πρώτα ένα λογισμικό δημιουργίας pdf αρχείων. Υπάρχουν πάρα πολλά λογισμικά αυτού του τύπου και μάλιστα και μερικά δωρεάν. Ένα τέτοιο λογισμικό είναι το dopdf (http://www.dopdf.com/el/) το οποίο στην ουσία εγκαθίσταται σαν ένας «εικονικός» εκτυπωτής και έτσι μπορείτε να «εκτυπώσετε» το αρχείο σε μορφή pdf από την επιλογή «Εκτύπωση» του MS Office, όπως φαίνεται στα παρακάτω σχήματα. Σχήμα 5: Εκτύπωση αρχείου Σελίδα 8 από 10
Σχήμα 6: Επιλογή «εκτυπωτή» dopdf Αν χρησιμοποιήσετε το OpenOffice, δεν χρειάζεται να κατεβάσετε τίποτα, καθώς η συγκεκριμένη σουίτα έχει ενσωματωμένη την επιλογή, «εξαγωγή ως pdf» (από το αρχικό μενού «Αρχείο»), όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα. Σχήμα 7: Εξαγωγή αρχείου ως pdf Σελίδα 9 από 10
Γενικές Οδηγίες Καλό είναι η εργαστηριακή αναφορά να είναι γραμμένη σε τρίτο ενικό ή πληθυντικό πρόσωπο και όχι σε πρώτο ενικό, δηλαδή: «μετρήθηκε ο χρόνος πτώσης» και όχι «μέτρησα τον χρόνο πτώσης» Όταν γράφετε την αναφορά σας σε υπολογιστή, χρησιμοποιήστε κοινές γραμματοσειρές και μέγεθος γραμματοσειράς. Οι πιο συνηθισμένες γραμματοσειρές είναι: Times New Roman και Arial ενώ το μέγεθος δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 12 pt. Καλή επιτυχία! Σελίδα 10 από 10