ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Οργάνωση Παραγωγής & Διοίκηση Επιχειρήσεων ΙΙ Διδάσκων: Δρ. Νικόλαος Παναγιώτου Κοστολόγηση Εργασιών
Άδεια Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άδεια χρήσης άλλου τύπου, αυτή πρέπει να αναφέρεται ρητώς.
Περιεχόμενα Παρουσίασης 1. Παρουσίαση Βασικών Αρχών Συστημάτων Κοστολόγησης 2. Διαφοροποίηση Κοστολόγησης Εργασιών & Κοστολόγησης Δραστηριοτήτων 3. Διαδικασία Κοστολόγησης Εργασιών 4. Παραδείγματα Κοστολόγησης Διαδικασιών ΕΜΠ Τομέας Βιομηχανικής Διοίκησης & Επιχειρησιακής Έρευνας ΙΜ ΙΙ 5 3
Κοστολόγηση Εργασιών & Κοστολόγηση Διαδικασιών ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Σύστημα Job-Costing ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ Σύστημα Process-Costing - Διακριτές Μονάδες Προϊόντων - Μη επαναλαμβανόμενες Εργασίες - Τα προϊόντα κατασκευάζονται με βάση εντολές - Επαναλαμβανόμενη Παραγωγή - Διακριτές ή μη Μονάδες Προϊόντων - Υπάρχει μόνιμη εντολή παραγωγής ΕΜΠ Τομέας Βιομηχανικής Διοίκησης & Επιχειρησιακής Έρευνας ΙΜ ΙΙ 5 4
Διαδικασία Κοστολόγησης Εργασιών Άμεσα Υλικά ΕΡΓΑΣΙΑ Γ.Β.Ε. Εντοπίζονται σε κάθε εργασία με βάση προκαθορισμένους συντελεστές Άμεσα Εργατικά? Τι σημαίνουν τα αρχικά Γ.Β.Ε.; ΕΜΠ Τομέας Βιομηχανικής Διοίκησης & Επιχειρησιακής Έρευνας ΙΜ ΙΙ 5 5
Βήματα Κοστολόγησης Εργασιών Παραλαβή Παραγγελιών Πελατών Έναρξη Παραγωγής Προγ/μός Εργασιών Παραγγελία Υλικών ΕΜΠ Τομέας Βιομηχανικής Διοίκησης & Επιχειρησιακής Έρευνας ΙΜ ΙΙ 5 6
Διαμοίραση Κόστους στις Εργασίες Άμεσα Υλικά Άμεσα Εργατικά Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα Εργ. No. 1 Εργ. No. 2 Εργ. No. 3 Χρέωση εργασιών με άμεσο κόστος εργατικών και υλικών Εφαρμογή Γ.Β.Ε. Σε κάθε εργασία με βάση καθορισμένο συντελεστή ΕΜΠ Τομέας Βιομηχανικής Διοίκησης & Επιχειρησιακής Έρευνας ΙΜ ΙΙ 5 7
Βασικά Έντυπα Κοστολόγησης Εργασιών Φύλλο κοστολόγησης εργασίας (job cost sheet) Αίτηση χρήσης υλικών (material requisition sheet) Φύλλο καταγραφής εργατικών (time ticket) ΕΜΠ Τομέας Βιομηχανικής Διοίκησης & Επιχειρησιακής Έρευνας ΙΜ ΙΙ 5 8
Φύλλο Κοστολόγησης Εργασίας Φύλλο Κοστολόγησης Εργασίας # Εργασίας A - 143 Ημ/νία Έναρξης 3-4-01 Ημ/νία Ολοκλήρ. Τμήμα B3 Ολοκληρωμένες μον. Τμχ. Ξύλινο εξάρτημα Χ Άμεσα Υλικά Άμεσα Εργατικά Γενικά Βιομηχανικά Έξ. # Αίτησης Ποσότητα # Φ.Ε. Ώρες Ποσό Ώρες Συντ. Ποσό Σύνοψη Κόστους Δρομολογημένες Μονάδες Άμεσα Υλικά Ημ/νία # Υπόλοιπο Άμεσα Εργατικά Γενικά Βιομηχανικά Έξ. Συνολικό Κόστος Μοναδιαίο Κόστος ΕΜΠ Τομέας Βιομηχανικής Διοίκησης & Επιχειρησιακής Έρευνας ΙΜ ΙΙ 5 9
Αίτηση Χρήσης Υλικών Η αίτηση χρήσης υλικών: Βοηθά τον έλεγχο των υλικών που απαιτείται να προμηθευτούν Διευκολύνει την αποφυγή stock-outs Περιορίζει την πραγματοποίηση σφαλμάτων Υποστηρίζει τον εντοπισμό των υλικών σε συγκεκριμένες εργασίες Η αίτηση χρήσης υλικών μπορεί να έχει την μορφή εντύπου ή να υποβάλλεται ηλεκτρονικά (π.χ. σε ένα ERP σύστημα) ΕΜΠ Τομέας Βιομηχανικής Διοίκησης & Επιχειρησιακής Έρευνας ΙΜ ΙΙ 5 10
Έντυπο Αίτησης Προμήθειας Έντυπο Αίτησης Χρήσης # Αίτησης X7-6890 Ημ/νία 03-01-04 # Εργασίας A - 143 Τμήμα B3 Περιγραφή Ποσότητα Κόστος Μον. Συνολικό Κόστος 2 x 4, 12 μέτρα 12 3.00 36.00 1 x 6, 12 μέτρα 20 4.00 80.00 116.00 Υπογραφή Έγκρισης Βαγγέλης Παπαθανασίου ΕΜΠ Τομέας Βιομηχανικής Διοίκησης & Επιχειρησιακής Έρευνας ΙΜ ΙΙ 5 11
Φύλλο Κοστολόγησης Εργασίας Φύλλο Κοστολόγησης Εργασίας # Εργασίας A - 143 Ημ/νία Έναρξης 3-4-01 Ημ/νία Ολοκλήρ. Τμήμα B3 Ολοκληρωμένες μον. Τμχ. Ξύλινο εξάρτημα Χ Άμεσα Υλικά Άμεσα Εργατικά Γενικά Βιομηχανικά Έξ. # Αίτησης Ποσότητα # Φ.Ε. Ώρες Ποσό Ώρες Συντ. Ποσό X7-6890 116 Σύνοψη Κόστους Δρομολογημένες Μονάδες Άμεσα Υλικά 116 Ημ/νία # Υπόλοιπο Άμεσα Εργατικά Γενικά Βιομηχανικά Έξ. Συνολικό Κόστος Μοναδιαίο Κόστος ΕΜΠ Τομέας Βιομηχανικής Διοίκησης & Επιχειρησιακής Έρευνας ΙΜ ΙΙ 5 12
Έντυπο Καταγραφής Ωρών Εργασίας Το έντυπο καταγραφής ωρών εργασίας (job ticket) καταγράφει τις ώρες ενασχόλησης των εργαζόμένων για μία εργασία Περιλαμβάνει πληροφορίες για τους εργαζομένους που ασχολήθηκαν σε μία εργασίας, τις ώρες που εργάστηκαν, το ωρομίσθιό τους και το συνολικό κόστος εργασίας ΕΜΠ Τομέας Βιομηχανικής Διοίκησης & Επιχειρησιακής Έρευνας ΙΜ ΙΙ 5 13
Παράδειγμα Εντύπου Καταγραφής Ωρών Εργασίας Έντυπο Καταγραφής Ωρών Εργασίας # Εντύπου 36 Ημ/νία 3/2/04 Υπάλληλος Κυριακόπουλος Α. Κέντρο Εργ. 42 Ώρα Ώρα Ώρες Έναρξης Λήξης Εργασίας Ωρομίσθιο Ποσό # Εργασ. 0800 1600 8.00 11.00 88.00 A-143 Σύνολα 8.00 11.00 88.00 A-143 Εργοδηγός Σωτηρίου Γ. ΕΜΠ Τομέας Βιομηχανικής Διοίκησης & Επιχειρησιακής Έρευνας ΙΜ ΙΙ 5 14
Φύλλο Κοστολόγησης Εργασίας Φύλλο Κοστολόγησης Εργασίας # Εργασίας A - 143 Ημ/νία Έναρξης 3-4-01 Ημ/νία Ολοκλήρ. Τμήμα B3 Ολοκληρωμένες μον. Τμχ. Ξύλινο εξάρτημα Χ Άμεσα Υλικά Άμεσα Εργατικά Γενικά Βιομηχανικά Έξ. # Αίτησης Ποσότητα # Φ.Ε. Ώρες Ποσό Ώρες Συντ. Ποσό X7-6890 116 36 8 88 Σύνοψη Κόστους Δρομολογημένες Μονάδες Άμεσα Υλικά 116 Ημ/νία # Υπόλοιπο Άμεσα Εργατικά Γενικά Βιομηχανικά Έξ. Συνολικό Κόστος Μοναδιαίο Κόστος 88 ΕΜΠ Τομέας Βιομηχανικής Διοίκησης & Επιχειρησιακής Έρευνας ΙΜ ΙΙ 5 15
Φύλλο Κοστολόγησης Εργασίας Φύλλο Κοστολόγησης Εργασίας # Εργασίας A - 143 Ημ/νία Έναρξης 3-4-01 Ημ/νία Ολοκλήρ. Τμήμα B3 Ολοκληρωμένες μον. Τμχ. Ξύλινο εξάρτημα Χ Άμεσα Υλικά Άμεσα Εργατικά Γενικά Βιομηχανικά Έξ. # Αίτησης Ποσότητα # Φ.Ε. Ώρες Ποσό Ώρες Συντ. Ποσό X7-6890 116 36 8 88 8 4 32 Σύνοψη Κόστους Δρομολογημένες Μονάδες Άμεσα Υλικά 116 Ημ/νία # Υπόλοιπο Άμεσα Εργατικά Γενικά Βιομηχανικά Έξ. Συνολικό Κόστος Μοναδιαίο Κόστος 88 32 ΕΜΠ Τομέας Βιομηχανικής Διοίκησης & Επιχειρησιακής Έρευνας ΙΜ ΙΙ 5 16
Λόγος Χρήσης Συντελεστή ΓΒΕ Προσφέρει τη δυνατότητα γρηγορότερου υπολογισμού του συνολικού κόστους της εργασίας Τα πραγματικά ΓΒΕ δεν είναι γνωστά πριν το τέλος της καθορισμένης περιόδου Ακόμα και όταν είναι γνωστά τα συνολικά ΓΒΕ, και πάλι είναι δύσκολο να εντοπιστεί το ακριβές ΓΒΕ για κάθε εργασία, λόγω της φύσης των ΓΒΕ (δεν μπορούν εύκολα να διαμοιραστούν σε εργασίες) (π.χ. Φόροι, γενικά υλικά, αποσβέσεις κλπ.) ΕΜΠ Τομέας Βιομηχανικής Διοίκησης & Επιχειρησιακής Έρευνας ΙΜ ΙΙ 5 17
Προσδιορισμός Συντελεστή ΓΒΕ Συντ. ΓΒΕ = Συνολικά Εκτιμώμενα ΓΒΕ για την Περίοδο Συνολικά Εκτιμώμενες Μονάδες Μερισμού για την Περίοδο ΓΒΕ = Συντελεστής Όγκος Δραστηριότητας ΕΜΠ Τομέας Βιομηχανικής Διοίκησης & Επιχειρησιακής Έρευνας ΙΜ ΙΙ 5 18
Έντυπο Αίτησης Προμήθειας Φύλλο Κοστολόγησης Εργασίας # Εργασίας A - 143 Ημ/νία Έναρξης 3-4-01 Ημ/νία Ολοκλήρ. 5-4-01 Τμήμα B3 Ολοκληρωμένες μον. 1 Τμχ. Ξύλινο εξάρτημα Χ (1) Άμεσα Υλικά Άμεσα Εργατικά Γενικά Βιομηχανικά Έξ. # Αίτησης Ποσότητα # Φ.Ε. Ώρες Ποσό Ώρες Συντ. Ποσό X7-6890 116 36 8 88 8 4 32 Σύνοψη Κόστους Δρομολογημένες Μονάδες Άμεσα Υλικά 116 Ημ/νία # Υπόλοιπο Άμεσα Εργατικά Γενικά Βιομηχανικά Έξ. Συνολικό Κόστος Μοναδιαίο Κόστος 88 32 236 236 ΕΜΠ Τομέας Βιομηχανικής Διοίκησης & Επιχειρησιακής Έρευνας ΙΜ ΙΙ 5 19
Σύνοψη Ροής Εγγράφων Κοστολόγησης Εργασιών Τα υλικά μπορούν να είναι άμεσα ή έμμεσα Άμεσα Υλικά Έντυπο Κοστολόγησης Εργασίας Αιτήσεις Προμήθειας Έμμεσα Υλικά Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα ΕΜΠ Τομέας Βιομηχανικής Διοίκησης & Επιχειρησιακής Έρευνας ΙΜ ΙΙ 5 20
Σύνοψη Ροής Εγγράφων Κοστολόγησης Εργασιών Τα εργατικά μπορούν να είναι άμεσα ή έμμεσα Άμεσα Εργατικά Έντυπο Κοστολόγησης Εργασίας Έντυπο Καταγραφής Χρόνου Εργασίας Έμμεσα Εργατικά Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα ΕΜΠ Τομέας Βιομηχανικής Διοίκησης & Επιχειρησιακής Έρευνας ΙΜ ΙΙ 5 21
Σύνοψη Ροής Εγγράφων Κοστολόγησης Εργασιών Έντ. Καταγ. Χρόνου Εργ. Έμμεσα Εργατικά Άλλα Πραγ. Γενικά Έξ. Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα Επιμερ. Έξοδα Έντυπα Κοστολόγ. Εργασιών Αιτήσεις Προμήθειας Έμμεσα Υλικά ΕΜΠ Τομέας Βιομηχανικής Διοίκησης & Επιχειρησιακής Έρευνας ΙΜ ΙΙ 5 22
Λογιστικές Κινήσεις Κοστολόγησης Εργασιών Αιτήσεις Υλικών Παραγωγής Μετατροπή σε Απόθεμα Ενδιάμεσων Προϊόντων (Work In Process WIP) Μετατροπή σε Απόθεμα Τελικών Προϊόντων Πώληση Τελικών Προϊόντων ΕΜΠ Τομέας Βιομηχανικής Διοίκησης & Επιχειρησιακής Έρευνας ΙΜ ΙΙ 5 23
Λογιστικές Κινήσεις Κοστολόγησης Εργασιών Προμήθειες Υλικών Υλικά Άμεσα Υλικά Έμμεσα Υλικά WIP (Έντ. Κοστολόγ.) Άμεσα Υλικά Πραγμ. Έμμεσα Υλικά ΓΒΕ Εφαρμ. ΕΜΠ Τομέας Βιομηχανικής Διοίκησης & Επιχειρησιακής Έρευνας ΙΜ ΙΙ 5 24
Λογιστικές Κινήσεις Κοστολόγησης Εργασιών Μισθοί & WIP Ωρομίσθια (Έντ. Κοστολόγ.) Άμεσα Εργατικά Έμμεσα Εργατικά ΓΒΕ Άμεσα Υλικά Άμεσα Εργατικά Εφαρμοσ. Γεν. Έξοδα Πραγμ. Εφαρμοσ. Αν τα πραγματικά και Έμμεσα Γενικά Υλικά Έξοδα Έμμεσα Εργατικά εφαρμοσμένα ΓΒΕ δεν είναι ίσα, απαιτείται διευθέτηση στο τέλος της περιόδου ΕΜΠ Τομέας Βιομηχανικής Διοίκησης & Επιχειρησιακής Έρευνας ΙΜ ΙΙ 5 25
Λογιστικές Κινήσεις Κοστολόγησης Εργασιών WIP (Έντ. Κοστολόγ.) Άμεσα Υλικά Άμεσα Εργατικά ΓΒΕ Κόστος Παραχθ. Τελικά Προϊόντα Κόστος Παραχθ. Κόστος Πωληθ. Κόστος Πωληθέντων Κόστος Πωληθέντων ΕΜΠ Τομέας Βιομηχανικής Διοίκησης & Επιχειρησιακής Έρευνας ΙΜ ΙΙ 5 26
Προμήθεια Υλικών Παραγωγής Υλικά αξίας 80,000 (άμεσα και έμμεσα) αγοράστηκαν με πίστωση Υλικά Λογαριασμοί Πληρωτέοι 1. 80,000 1. 80,000 ΕΜΠ Τομέας Βιομηχανικής Διοίκησης & Επιχειρησιακής Έρευνας ΙΜ ΙΙ 5 27
Ανάλωση Υλικών Υλικά αξίας 75,000 στάλθηκαν στην παραγωγή Υλικά αξίας 50,000 εκδόθηκαν για την εργασία # 650 και 10,000 για την εργασία 651. Έμμεσα υλικά αξίας 15,000 εκδόθηκαν? Ποιες λογιστικές εγγραφές υλικών θα πραγματοποιηθούν; ΕΜΠ Τομέας Βιομηχανικής Διοίκησης & Επιχειρησιακής Έρευνας ΙΜ ΙΙ 5 28
Χρέωση Λογαριασμών Ενδιάμεσα Προϊόντα: Εργασία # 650 50,000 Εργασία # 651 10,000 Γενικό Κόστος Παραγωγής 15,000 Υλικά 75,000 ΕΜΠ Τομέας Βιομηχανικής Διοίκησης & Επιχειρησιακής Έρευνας ΙΜ ΙΙ 5 29
Χρεώσεις Διπλογραφικού Συστήματος Υλικά 1. 80,000 2. 75,000 WIP Ενδιάμεσα Προϊόντα 2. 60,000 Γεν.Βιομηχ. Έξοδα 2. 15,000 Εργασία # 650 2. 50,000 ΕΜΠ Τομέας Βιομηχανικής Διοίκησης & Επιχειρησιακής Έρευνας ΙΜ ΙΙ 5 30
Χρέωση Εργατικών Το κόστος εργατικών για την περίοδο ήταν 27,000. Η εργασία # 650 χρησιμοποίησε άμεσο εργατικό κόστος 19,000 και η εργασία # 651 χρησιμοποίησε άμεσο εργατικό κόστος 3,000. Το έμμεσο εργατικό κόστος ήταν 5,000? Ποιες λογιστικές εγγραφές εργατικών θα πραγματοποιηθούν; ΕΜΠ Τομέας Βιομηχανικής Διοίκησης & Επιχειρησιακής Έρευνας ΙΜ ΙΙ 5 31
Χρέωση Λογαριασμών Ενδιάμεσα Προϊόντα: Εργασία # 650 19,000 Εργασία # 651 3,000 Γενικό Κόστος Παραγωγής 5,000 Εργατικά Πληρωτέα 27,000 ΕΜΠ Τομέας Βιομηχανικής Διοίκησης & Επιχειρησιακής Έρευνας ΙΜ ΙΙ 5 32
Χρεώσεις Διπλογραφικού Συστήματος Εργατικά Πληρωτέα 3. 27,000 WIP 2. 60,000 3. 22,000 ΓΒΕ 2. 15,000 3. 5,000 Εργασία 650 2. 50,000 3. 19,000 ΕΜΠ Τομέας Βιομηχανικής Διοίκησης & Επιχειρησιακής Έρευνας ΙΜ ΙΙ 5 33
Χρεώσεις Διπλογραφικού Συστήματος Τα εργατικά πληρώνονται με μετρητά. Εργατικά Πληρωτέα Μετρητά 4. 27,000 3. 27,000 4. 27,000 ΕΜΠ Τομέας Βιομηχανικής Διοίκησης & Επιχειρησιακής Έρευνας ΙΜ ΙΙ 5 34
Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα Οι αποσβέσεις της περιόδου ήταν 26,000. Τα υπόλοιπα ΓΒΕ ήταν 19,100? Ποιες λογιστικές εγγραφές ΓΒΕ θα πραγματοποιηθούν; ΕΜΠ Τομέας Βιομηχανικής Διοίκησης & Επιχειρησιακής Έρευνας ΙΜ ΙΙ 5 35
Χρέωση Λογαριασμών ΓΒΕ 2. 15,000 3. 5,000 5. 45,100 με πίστωση των Λογαριασμών: -Αποσβέσεις -Λοιποί Λογαριασμοί ΕΜΠ Τομέας Βιομηχανικής Διοίκησης & Επιχειρησιακής Έρευνας ΙΜ ΙΙ 5 36
Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα Εργασίας 650 62,000 ΓΒΕ χρεώνονται σε διάφορες εργασίες, εκ των οποίων 12,500 χρεώνονται στην Εργασία 650 ΓΒΕ 2. 15,000 3. 5,000 5. 45,100 Υπόλ. 3,100 6. 62,000 WIP 2. 60,000 3. 22,000 6. 62,000 Υπ. 144,000 ΕΜΠ Τομέας Βιομηχανικής Διοίκησης & Επιχειρησιακής Έρευνας ΙΜ ΙΙ 5 37
Χρέωση Λογαριασμών Ποιο είναι το κόστος της Εργασίας 650; Εργασία 650 2. 50,000 3. 19,000 6. 12,500 Υπ.81,500 ΕΜΠ Τομέας Βιομηχανικής Διοίκησης & Επιχειρησιακής Έρευνας ΙΜ ΙΙ 5 38
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα» του ΕΜΠ έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.