Τοµέας Πολεοδοµίας και Χωροταξίας ΕΜΠ Οµάδα πρωτοβουλίας για πυρόπληκτη περιοχή Ηλείας Υπο-οµάδα «Φακέλου καταστροφής» 8 Οκτωβρίου 2007 Κείµενα για την συγκρότηση «Φακέλλου Καταστροφής» 4 ήµων του Νοµού Ηλείας Το παρόν τεύχος περιλαµβάνει σηµειώµατα των Λ. Βασενχόβεν, Η. Γιαννίρη, Μ. ανδουλάκη, Ν. Πάγκα και Κ. Σαπουντζάκη, που περιέχουν πρώτες σκέψεις για την συγκρότηση Φακέλλου Καταστροφής. Στο στάδιο αυτό τα σηµειώµατα είναι προφανώς ηµιτελή. Το τεύχος περιλαµβάνει ένα ενιαίο κείµενο και ένα διάγραµµα σε Power Point, που ανήκει στο σηµείωµα της Κ. Σαπουντζάκη. Το σηµείωµα του Λ. Βασενχόβεν αποτελεί και εισαγωγή στο υπόλοιπο κείµενο.
Λουδοβίκος Βασενχόβεν Θέµα: Έργο ΦΚ (Φάκελος καταστροφής) Περιοχή 4 πυρόπληκτων δήµων νοµού Ηλείας Πλαίσιο εργασίας Το έργο (ΦΚ) αναλαµβάνεται από υπο-οµάδα της ερευνητικής οµάδας που έχει συγκροτήσει ο Τοµέας Πολεοδοµίας και Χωροταξίας ΕΜΠ για να ασχοληθεί µε τους δήµους Αλιφείρας, Ανδρίτσαινας, Ζαχάρως και Φιγαλείας του Νοµού Ηλείας που υπέστησαν µεγάλες καταστροφές από πυρκαγιά τον Αύγουστο 2007. Η υπο-οµάδα αποτελείται επί του παρόντος από ερευνητές του ΕΜΠ, του Χαροκοπείου Πανεπιστηµίου και άλλους ανεξάρτητους επιστήµονες (Λ. Βασενχόβεν, Η. Γιαννίρης, Μ. ανδουλάκη, Ν. Πάγκας και Κ. Σαπουντζάκη). Στόχος Η σηµασία του ΦΚ τεκµηριώνεται στο σηµείωµα της Μιράντας ανδουλάκη της 8.10.07. Στόχος της εργασίας είναι να καταρτισθεί φάκελος αρχείο της πυρικής καταστροφής, ως βραχυπρόθεσµη και µακροπρόθεσµη εισροή, µε πολλαπλή σκοπιµότητα: Συµβολή στην ανασυγκρότηση της πληγείσας περιοχής Εκπαιδευτική Ερευνητική Καταγραφή και διάσωση εµπειρίας για µελλοντική άσκηση πολιτικής. Περιορισµοί δυνατότητες χρονικός ορίζοντας Η συγκρότηση του ΦΚ δεν είναι δυνατό να ολοκληρωθεί σε χρονικό ορίζοντα λίγων µηνών, λόγω ανεπάρκειας χρόνου και µέσων. Εκτός αυτού, αντιµετωπίζεται ως µια εργασία συνεχής (longitudinal study), που φιλοδοξεί να καταγράψει το φαινόµενο από την στιγµή της καταστροφής και σε όλες τις φάσεις άµεσης αντιµετώπισης, αποκατάστασης και ανασυγκρότησης. Στον χρονικό ορίζοντα των εργασιών της οµάδας του Τοµέα Π-Χ ΕΜΠ µπορεί να επιδιωχθεί η διατύπωση της δοµής του ΦΚ, ως αρχείου και βάσης δεδοµένων, έργο για το οποίο θα χρειασθεί η συνδροµή και άλλων ειδικών, µελών της οµάδας του Τοµέα Π-Χ ή και άλλων. Παράλληλα µπορεί να προχωρεί και η συγκέντρωση στοιχείων από άλλες υπο-οµάδες. Αντικείµενο Το αντικείµενο περιγράφεται σε πρώτη προσέγγιση σε σχετικό σηµείωµα του Ηλία Γιαννίρη της 2.10.2007 και συζητείται σε εβδοµαδιαίες συζητήσεις της υπο-οµάδας ΦΚ. είγµατα του περιεχοµένου του ΦΚ δίνονται και από τον Νίκο Πάγκα στο σηµείωµα του της 7.10.07. Το αντικείµενο δεν περιορίζεται σε µια απλή στατιστική καταγραφή των απωλειών ζωής και των υλικών καταστροφών (καµένων εκτάσεων και κτιρίων, τεχνικών υποδοµών κλπ.), αν και αυτή η καταγραφή είναι προφανώς ουσιώδες στοιχείο του ΦΚ. Τελείως ενδεικτικά αναφέρονται τα παρακάτω στοιχεία που πρέπει να περιληφθούν στον ΦΚ, στο µέτρο του δυνατού: ιαχρονική εξέλιξη του καταστροφικού φαινοµένου και των µετακαταστροφικών συνθηκών,
Οργανωτικές δοµές (θεσµικές, οικονοµικές, κοινωνικές) προ της καταστροφής, κατά την καταστροφή και κατά τα στάδια που ακολούθησαν και θα ακολουθήσουν, Ρόλος και συµπεριφορά δρώντων της διοίκησης, του ιδιωτικού τοµέα και της κοινωνίας, τόσο εκείνων που έχουν συγκεκριµένο θεσµικό ρόλο, όσο και των λοιπών συντελεστών, από την κεντρική διοίκηση µέχρι τα µεµονωµένα νοικοκυριά και οικονοµικές µονάδες, Εντοπισµός άτυπων µορφών οργάνωσης και κινητοποίησης και κενών στην αντιµετώπιση των καταστροφών και στην µετέπειτα δραστηριοποίηση, Μεταβολές κοινωνικού, δηµογραφικού, οικονοµικού, περιβαλλοντικού και χωρικού χαρακτήρα που παρατηρούνται διαχρονικά, τόσο σε επίπεδο πραγµατικών γεγονότων, όσο και σε επίπεδο προθέσεων και µελλοντικού προγραµµατισµού, παρά τις δυσκολίες που αυτό το τελευταίο παρουσιάζει. Το περιεχόµενο του ΦΚ αποτελεί φυσικά αντικείµενο περαιτέρω συζήτησης και επεξεργασίας. Μεθοδολογία εργασίας - εφικτότητα Η µεθοδολογική προσέγγιση αναπτύσσεται από την Πόπη Σαπουντζάκη στο σηµείωµα της 8.10.07. Πρώτες ενδείξεις για την ενδεδειγµένη αναζήτηση στοιχείων παρέχονται στο σηµείωµα του Ηλία Γιαννίρη της 2.10.2007. Θα απαιτηθούν ασφαλώς εργασία πεδίου, συνεντεύξεις κλπ. η εφικτότητα των οποίων είναι ακόµη αδιευκρίνιστη. Θα πρέπει να εξεταστεί η περίπτωση αναζήτησης πηγών χρηµατοδότησης για την προώθηση του έργου, όταν θα έχει διατυπωθεί η γενική δοµή του ΦΚ.
Ηλίας Γιαννίρης Φάκελος Καταστροφής ή Φάκελος Επιπτώσεων της Καταστροφής Μια απόπειρα προσέγγισης Η περιοχή µελέτης είναι οι ήµοι Αλιφείρας, Ανδρίτσαινας, Ζαχάρως, Φιγαλείας Νοµού Ηλείας Τα γεωγραφικά χαρακτηριστικά της περιοχής χωρίζονται ως εξής: (1. ορεινοί όγκοι Μίνθης, Λάπιθας, 2. πλαγιές προς τον Αλφειό και τη Νέδα, 3. οικισµοί, 4. παράκτια ζώνη, 5. νερά, υγρότοποι 6. πεδινή αγροτική περιοχή). Αυτές οι κατηγορίες υπαγορεύουν την κατεύθυνση για αναζήτηση στοιχείων. Πρέπει να αναζητηθεί: Α. Τι δραστηριότητες [κοινωνικές, οικονοµικές] γινόταν σε κάθε µια από αυτές τις 6 κατηγορίες. Β. Τι προθέσεις-εκκρεµότητες-αποφάσεις προϋπάρχουν από τους κεντρικούς σχεδιασµούς (ανάλογα µε το βαθµό ωριµότητας για υλοποίηση) Γ. Τι καταστράφηκε σε κάθε µια από αυτές τις 6 κατηγορίες, ποιες δραστηριότητες [κοινωνικές, οικονοµικές] διαταράχθηκαν. Τι προθέσεις και προσδοκίες υπάρχουν από τον ντόπιο πληθυσµό και την τοπική κοινωνία µετά την καταστροφή (1. αυτοδύναµες-χωρίς κεντρική υποστήριξη εκτός των πρώτων µέτρων, 2. αυτοδύναµες µε µέτρια κεντρική υποστήριξη-καθολική ή τοµεακή, 3. αυτοδύναµες και/ή εισαγόµενες µε ισχυρή καθολική κεντρική παρέµβαση) Μια µεθόδευση Ο φάκελος προσδιορισµού της καταστροφής περιλαµβάνει τα Α, Β και Γ και ισοδυναµεί µε την αναγνώριση της υπάρχουσας κατάστασης. Αποτελεί βασική εισροή για το που σχετίζεται µε τις προθέσεις και προσδοκίες (ατοµικές, συλλογικές). Το µπορεί να κατηγοριοποιηθεί ως εξής:.1. Προθέσεις/προσδοκίες σχετικά µε τις δραστηριότητες [κοινωνικές, οικονοµικές] (συνέχιση-διακοπή ατοµικών δραστηριοτήτων, ανασυγκρότηση ανάλογα µε το βαθµό υποστήριξης-παρέµβασης).2. Προθέσεις/προσοδκίες σχετικά µε την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος Οι διεργασίες για τον καθορισµό των στόχων ανάπτυξης-ανασυγκρότησης, που είναι και οι εργασίες συµβούλου που θα παρέχει το ΕΜΠ θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους το φάκελο καταστροφής. Οι οµάδες εργασίας του ΕΜΠ θα πρέπει να παρέχουν εισροές στην οµάδα του φακέλου καταστροφής, αλλά και να διαµορφώσουν τις προτάσεις τους λαµβάνοντας ως εισροές τα στοιχεία του φακέλου καταστροφής.
Ο πίνακας εισροών του φακέλου καταστροφής 1. Ορεινοί όγκοι Μίνθης, Λάπιθας, 2. Πλαγιές προς Τον Αλφειό Και τη Νέδα, 3. οικισµοί, 4. Παραλιακ ή ζώνη, 5. νερά, υγρότοποι 6. πεδινή αγροτική περιοχή Φάκελος προσδιορισµού της καταστροφής Α. ραστηριότητε ς πριν την καταστροφή Β. Προθέσειςεκκρεµότητες -αποφάσεις πριν την καταστροφή Γ. Τι καταστράφηκε -ποιες δραστηριότητε ς διαταράχθηκα ν Φάκελος προσδιορισµού των προθέσεων και προσδοκιών. Τι προθέσεις/ προσδοκίες υπάρχουν ανάλογα µε το βαθµό παρέµβασης 1 2 3 µικρ µέτρι ισχυρ ή α ή Μια πρώτη καταγραφή πηγών για αναζήτηση στοιχείων 1. Στοιχεία ατοµικά από τις αιτήσεις για την είσπραξη του βοηθήµατος των 3000 ευρώ. 2. ΥΑΣ για καταστροφές σε σπίτια, επιχειρήσεις, υποδοµές, 3. ΕΛΓΑ για αποζηµιώσεις από αγροτικές καταστροφές 4. Στοιχεία από το Μητρώο αγροτών 5. Στοιχεία από το ασαρχείο 6. Στοιχεία από τις Αιτήσεις για εξαίρεση από οικονοµικές/φορολογικές υποχρεώσεις λόγω καταστροφής 7. Στοιχεία από αιτήσεις για εξαίρεση από υποχρεώσεις που εξήγγειλε η ΗΩ για τα βιολογικά προϊόντα (και ενδεχοµένως και άλλες εταιρείες πιστοποίησης βιολογ. προϊόντων) 8. Στοιχεία καταστροφής επιχειρήσεων από Φορείς-Επιµελητήρια [ΠΑΣΕΓΕΣ, ΕΚ Ηλείας, εµπορικό, βιοτεχνικό, ξενοδοχειακό, τεχνικό, αλιέων] 9. Στοιχεία από ΕΟΤ για ενοικιαζόµενα δωµάτια, ξενοδοχεία 10. Στοιχεία από LEADER για καινοτόµες αγροτικές επιχειρήσεις και δραστηριότητες 11. Στοιχεία από εφαρµογή κανονισµών (αναδιάρθρωση καλλιεργειών, αποκατάσταση φυσικού περιβάλλοντος, ανασύσταση αναβαθµών κλπ).
12. Στοιχεία από ΥΠΕΧΩ Ε για χωροθετήσεις, οικοδοµικούς συνεταιρισµούς, ΕΠΑ, ΖΟΕ κλπ 13. Στοιχεία από απογραφή δραστηριοτήτων ΕΣΥΕ (1998;) και από απογραφή κατοικιών-πληθυσµού 2001 14. Στοιχεία για εκπαίδευση από Γραφείο Εκπαίδευσης, τοπική ΕΛΜΕ (π.χ. εγγραφές µαθητών) 15. Στοιχεία από ΕΗ-ΟΤΕ (ρολόγια, διακοπή σύνδεσης, καταστροφές δικτύων) 16. Στοιχεία από ήµους (πληθυσµιακά, δηµογραφικά, διαταραχή οικονοµικών εισροών λόγω ανταποδοτικότητας έργων, ενοικιάσεις κοινοτικών εδαφών, ρολόγια υδροδότησης κατοικιών, αγροικιών, κτηνοτροφικών εκεταλλεύσεων, υπηρεσίες καθαριότητας) 17. Στοιχεία από τοπικό τύπο, τοπικές εκδόσεις βιβλίων -περιοδικών, internet. Αναζήτηση πηγών από το GOOGLE 1. Αναζήτησα πληροφορίες µε βάση τα ονόµατα των 4 ήµων. Βγήκαν µόνο 9 καταγραφές: ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΕΩΝ ΣΤΟ ΙΑ ΙΚΤΥΟ.
Μιράντα ανδουλάκη Συγκρότηση ενός «Φακέλου Καταστροφής» Το πρόβληµα Η εµπειρία καταδεικνύει ότι δεν συλλέγονται µε οργανωµένο και πλήρη τρόπο στοιχεία µετά από µια καταστροφή ώστε να είναι δυνατόν να συντεθεί µια εικόνα της κατάστασης σε κάθε φάση µιας καταστροφήςι. Μετά από µια καταστροφή είτε δεν συλλέγονται στοιχεία ιδίως κατά την έκτακτη φάση, όταν η δράση είναι επείγουσα και οι πόροι ανεπαρκείς- είτε στοιχεία συλλέγονται από διάφορους φορείς και µε διάφορες µεθόδους, οπότε δεν είναι συµβατά µεταξύ τους είτε αγνοούνται ολόκληροι τοµείς δράσης, ιδίως αυτοί που δεν σχετίζονται µε δραστηριότητες στα πλαίσια αρµοδιοτήτων δηµόσιων φορέων. Εξάλλου σε πολύ σύντοµο διάστηµα µετά την καταστροφή στοιχεία χάνονται, παραπέφτουν ή διασκορπίζονται. Η πρακτική αυτή καθιστά πολύ δύσκολη την παρακολούθηση της κατάστασης µετά από µια καταστροφή (µε σχετική γεωγραφική, χρονική και τοµεακή-θεµατική πληρότητα) και δυσχεραίνει τη συγκριτική εξέταση διαφορετικών καταστροφών. Λειτουργεί επίσης ανασχετικά ως προς τη δυνατότητα ελέγχου και διαφάνειας, αλλά και την ανατροφοδότηση των όποιων σχεδιασµών και προγραµµατισµών. Η πρόταση για δηµιουργία ενός «φακέλου καταστροφής» επιχειρεί να αποκριθεί στο κενό αυτό. Σκοπός Η συγκρότηση ενός οδηγού συλλογής στοιχείων αναφορικά µε µια καταστροφή σε µια περιοχή. Πιλοτική εφαρµογή (ή µελέτη περίπτωσης) στις πυρόπληκτες περιοχές ενδιαφέροντος της ΟΕ ΕΜΠ. Ο Οδηγός είναι το πρώτο βήµα προς την εν δυνάµει δηµιουργία σε µια δεύτερη φάση, ενός συστήµατος καταγραφής, αποθήκευσης και συλλογής στοιχείων που να επιτρέπει κατά το δυνατό την αποτύπωση της κατάστασης πριν, κατά και µετά την καταστροφή και µέχρι την ανασυγκρότηση. Απαιτήσεις - Πληρότητα ως προς τις βασικές θεµατικές ενότητες που θεωρούνται ως σηµαντικές αναφορικά σε µια καταστροφή - Γεωγραφική ευρύτητα και χωρική αναφορά - Κάλυψη όλων των φάσεων µιας καταστροφής (προκαταστροφική κατάσταση, έκτακτη κατάσταση, αποκατάσταση, ανασυγκρότηση) - Αναφορά σε δράσεις δηµόσιων φορέων, ιδιωτικού τοµέα, κοινωνικών φορέων - Αξιοποίηση κατά το δυνατόν περισσότερων πηγών πληροφορίας και σύνδεση µε αντίστοιχες προσπάθειες υνατότητα τροφοδότησης µε στοιχεία από ενδιαφερόµενους (π.χ. µέσω του διαδικτύου) - ιαφάνεια ως προς τις πηγές προέλευσης των στοιχείων Γενικές κατηγορίες δεδοµένων και στοιχείων Στατιστικά και απογραφικά δεδοµένα /Χάρτες ιαγράµµατα / Φωτογραφικό υλικό / Μελέτες, σχέδια και προγράµµατα / Έρευνες και ερευνητικές δηµοσιεύσεις / Σπουδαστικές εργασίες / Τύπος (ηλεκτρονικός, έντυπος) / Επίσηµα κείµενα
(αποφάσεις,...) Νόµοι κλπ. / Υλικό σχετικά µε διαδικασίες (όπως σχέδιο αίτησης για βοήθηµα, αίτηση για δανειοδότηση, συµβόλαιο χρησιδανείου κλπ.) / Κείµενα φορέων της κτπ ιαβουλεύσεων κλπ. / Συνεντεύξεις / Ιστοσελίδες και ανοιχτές πηγές Παρατήρηση Σε αυτή τη φάση και µε αφορµή τη συγκεκριµένη καταστροφή, επιχειρείται η δηµιουργία µιας µεθοδολογίας που να µπορεί να χρησιµοποιηθεί και µετά από άλλες καταστροφές. ηλαδή το κύριο δεν είναι η συλλογή των ίδιων των στοιχείων, αλλά το να εξεταστεί και να καταδειχτεί η δυνατότητα συλλογής στοιχείων µε συγκροτηµένο τρόπο. Είµαι πάντως σίγουρη ότι η απόπειρα συλλογής των στοιχείων προκειµένου να δοκιµαστεί η µεθοδολογία, θα οδηγήσει εν τέλει και στην συλλογή πολλών στοιχείων. Οι παράλληλες απόπειρες δηµιουργίας Παρατηρητηρίου για τις πυρκαγιές στην Ηλεία από το Γεωπονικό Πανεπιστήµιο, Παρατηρητηρίου Καταστροφών από το ΤΕΕ, Παρατηρητηρίου από το WWF (που έχουν εξαγγελθεί), θεωρώ ότι δεν είναι ανταγωνιστικές, αλλά συµπληρωµατικές µε το «φάκελλο καταστροφής». Το ΕΜΠ και ο Τοµέας Πολεδοµίας θα µπορέσουν δηλαδή να αναδείξουν τοµείς και θέµατα που ενδεχοµένως να έχουν υποτιµηθεί από άλλους φορείς. Βιβλιογραφία και πηγές EERI, 1996, Post-earthquake investigation field guide Learning from earthquakes. www.nedies.jrc.it Reports from Kobe Earthquake (1994)
Νίκος Πάγκας Φάκελος Καταστροφής ή Φάκελος Επιπτώσεων της Καταστροφής Στο πλαίσιο της περιορισµένης αναζήτησης που πραγµατοποίησε ο υπογράφων για τα θέµατα τα σχετιζόµενα µε αυτό που συµφωνήθηκε κατ αρχήν να περιγράφεται ως «φάκελος καταστροφής», δεν βρέθηκε κάτι σχετικό. Υπάρχει πληθώρα εξειδικευµένων απογραφικών δελτίων για διάφορες καταστροφές (π.χ. πληµµύρες, σεισµοί κλπ) αλλά κάποιο συνολικότερο πλαίσιο καταγραφής δεν βρέθηκε. Για την πληρότητα του φακέλου όπως αυτή είναι γενικώς αντιληπτή, αξιοποιήθηκε ένα γενικό σκαρίφηµα που περιλαµβάνει συνοπτικά τις δραστηριότητες των ανθρώπων και τις διάφορες λειτουργίες που επιτελούνται σε µιά περιοχή, και η προσέγγιση του σηµειώµατος του Η.Γιαννίρη. Αναλυτικότερα: 1. Με δεδοµένο ότι τα στοιχεία του φακέλου θα πρέπει να είναι χρήσιµα για την αποκατάσταση κατ αρχήν και για την ανασυγκρότηση στη συνέχεια, η αναζήτηση των πρωτογενών στοιχείων θα µπορούσε να κινηθεί προς τις παραγωγικές δραστηριότητες και προς τις λειτουργίες προστασίας και αναψυχής (κατευθύνσεις δανεισµένες από το «πρότυπο» της πολυλειτουργικής δασοπονίας). Η συνάρθρωση των δραστηριοτήτων και λειτουργιών που θίγονται από την καταστροφή - ανεξαρτήτως µεγέθους µε τους φορείς κατανεµηµένους σε επίπεδα ιεραρχίας, εφόσον υπάρχει η διαβάθµιση, θα δηµιουργήσει ένα πρωτόλειο πίνακα που οι εισροές του µπορούν να συνδυαστούν µε αυτές του πίνακα που προτείνει ο Η.Γιαννίρης. Πρωτογενής τοµέας ευτερογενής τοµέας Τριτο γενή ραστηριότητες / Λειτουργίες Παραγωγής Προστασίας Αναψυχής Γεωργία Κτηνοτροφία Ξυλοπαραγωγική ασοπονία Μη υλογενή προιόντα (Υπαίθρια αναψυχή - Αγρια πανίδα) Μεταποίηση Οικοτεχνία Καινοτόµες δραστηριότητες Υποδοµές Θερινός τουρισµός Χειµερινός Φορείς που καταγράφουν τις ζηµιές και επιλαµβάνονται των θεµάτων αποκατάστασης Τοπικοί Νοµαρχιακές Περιφερειακές Κοινωνικοί Τοµεακοί φορείς υπηρεσίες υπηρεσίες φορείς φορείς.& ήµος, Τοπική Αστυνοµία, Πυροσβεστική /νση ασών ( ασαρχείο) Τοπικοί σύλλογοι ΕΛΓΑ, ΤΑΣ (ΥΑΣ) Επιµελητήρια Ξενοδόχοι
τουρισµός ιάφορες υποστηρικτικές υπηρεσίες Μεταφορές Προστασία οικοσυστήµατος Προστασία τοπίου Υδατα 2. Η συµβολή του τοπικού τύπου στην µετά την καταστροφή περίοδο θα µπορούσε να είναι καθοριστική. Μέσα από την καθηµερινή τριβή µε τα θέµατα που απασχολούν τις τοπικές κοινωνίες, ο τύπος εκτός από ενηµέρωση θα µπορούσε να αποτελεί το µέσον επαφής της κοινωνίας µε τους φορείς και σε περισσότερο πρακτικό επίπεδο (π.χ. ανακοινώσεις, υποδείγµατα εντύπων κλπ). Μικρό παράδειγµα οι δύο τοπικές καθηµερινές εφηµερίδες της Ηλείας, η «Πρώτη» και η «Πρωινή», στα φύλλα τους της 5/10/07 αφιερώνουν µεγάλο µέρος της ύλης τους στα αντιπληµµυρικά έργα, στις αποζηµιώσεις, σε άσκηση ετοιµότητας για πληµµύρα, σε θέµατα αγροτικής παραγωγής κλπ. Αξιοσηµείωτο είναι ότι η «ατµόσφαιρα» των εφηµερίδων δεν είναι καταστροφολογική, υπάρχουν αρκετές αναφορές σε επισκέψεις και διατύπωση γνώµης για την αποκατάσταση των πληγεισών περιοχών και οι στήλες µε τις µικρές αγγελίες δεν δείχνουν κάτι ιδιαίτερο στα «ακίνητα» ή στην «αγορά εργασίας». 3. Η επίσκεψη του υπογράφοντος στο νοµό Ηλείας περιορίστηκε στην περιοχή της Αρχαίας Ολυµπίας. Ωστόσο η διαδροµή Πύργος Αρχαία Ολυµπία Κρέστενα Καιάφας Ζαχάρω Γαννιτσοχώρι Ποταµός Νέδα Καλό Νερό (κοντά στην Κυπαρισσία) Κοπανάκι Παραδείσια στροφές Μεγαλόπολης Τρίπολη, δίνει µιά εικόνα της καταστροφής και από τις δύο πυρκαγιές που ενώθηκαν. Οι συζητήσεις µε κάποιους ντόπιους είναι προφανές ότι περιεστράφησαν γύρω από το θέµα της πυρκαγιάς και όπως είναι φυσικό είχαν ως περιεχόµενο τις αναµενόµενες κρίσεις και σχόλια για το θέµα. Περισσότερες λεπτοµέρειες και υλικό θα υπάρξουν στη συνάντηση της ευτέρας, 8/10 στο Εργαστήριο.
ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΗΣ ΕΚΤΑΣΗΣ ΚΑΤΑ ΒΑΣΙΚΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ (σε χιλιάδες στρέµµατα) ήµοι/ Κοινότητες Μορφολογία εδάφους Σύνολο εκτάσεων Καλλιεργού-µενες εκτάσεις και αγραναπαύσεις ηµοτικοί ή κοινοτικοί Βοσκότοποι Ιδιωτικοί άση Εκτάσεις καλυπτό- µενες από νερά Εκτάσεις οικισµών Αλλες εκτάσεις. ΑΛΙΦΕΙΡΑΣ Καλλιθέας Ο 26,8 17,0-2,4 7,0-0,4 - Αλιφείρας Ο 11,3 1,2 0,2 7,1 2,7 0,1 0,1 - Αµυγδαλεών Ο 22,5 5,2 17,0 - - - 0,3 - Βρεστού Ο 12,2 6,0-0,8 5,0 0,2 0,2 - Μυρωνίων Ο 14,2 6,2-2,0 5,1 0,1 0,2 0,6 σύνολα 87 35,6 17,2 12,3 19,8 0,4 1,2 0,6. ΑΝ ΡΙΤΣΑΙΝΗΣ Ανδριτσαίνης Ο 32,2 4,1-13,7 13,4 0,2 0,8 0,2 αφνούλας Π 8,2 4,0 1,0 0,2 2,7 0,2 0,1 - ραγωγίου Ο 12,8 3,0-1,2 8,6-0,1 - Θεισόας Ο 14,5 1,4 6,6 0,5 5,6-0,3 - Κουφοπούλου Ο 6,2 1,0-5,0 0,1-0,1 - Λινισταίνης Η 11,5 2,4 6,0 0,3 2,7-0,1 - Ματεσίου Ο 11,7 3,0 4,6-3,9-0,1 - Ροβίων Ο 8,0 0,9 5,9 0,5 0,5 0,1 0,1 - Σέκουλα Η 15,5 3,7-6,1 5,4 0,2 0,1 - Φαναρίου Ο 10,6 2,6-2,3 5,5-0,3 - σύνολα 131,2 26,1 24,1 29,8 48,4 0,7 2,1 0,2 11
. ΦΙΓΑΛΕΙΑΣ Νέας Φιγάλειας Ο 43,2 28,1-0,5 14,3-0,3 - Κρυονερίου Ο 5,2 2,0-0,2 2,7 0,1 0,2 - Περιβολίων Ο 6,7 2,5-1,5 2,3 0,2 0,3 - Πετραλώνων Ο 21,1 6,1-6,3 8,5 0,1 0,1 - Στοµίου Ο 7,2 2,1-0,3 4,6 0,1 0,1 0,1 Φιγαλείας Η 5,8 1,9-2,7 0,9 0,1 0,1 - σύνολα 89,2 42,7 11,5 33,3 0,6 1,1 0,1 ΗΜΟΣ ΖΑΧΑΡΩΣ Ζαχάρως Π 21,4 10,5-0,4 5,0 2,8 2,7 - Αγίου Ηλία Π 4,1 3,2 - - 0,8-0,1 - Ανηλίου Η 4,9 2,9 - - 1,7 0,1 0,1 - Αρήνης Η 7,1 4,5-0,1 2,2 0,2 0,1 - Αρτέµιδας Η 8,7 2,2 1,5-4,9-0,1 - (τ. Κουµουθέκρα) Γιαννιτσοχωρίου Π 4,7 3,2 - - 0,5 0,8 0,2 - Κακοβάτου Π 4,3 1,9-0,3 0,8 0,5 0,9 - Καλιδόνης Ο 20,1 11,6-1,4 6,0 0,2 1,0 - Λεπρέου Η 10,5 8,7 0,1 0,5 1,1 0,1 0,1 - Μακίστου Η 5,0 2,0-0,9 1,6 0,1 0,4 - Μηλέας Ο 6,3 2,3-0,7 3,1 0,1 0,1 - Μίνθης Ο 16,5 6,1-2,8 7,1 0,2 0,4 - Νεοχωρίου Π 4,4 2,4-0,4 0,6 0,7 0,4 - Ξηροχωρίου Η 13,2 5,3-0,2 7,4-0,3 - Πρασιδακίου Η 7,6 2,6 - - 4,3 0,4 0,3 - Ροδινών Ο 4,6 3,3-0,4 0,5 0,2 0,1 - Σµέρνας Η 14,6 4,8-2,0 6,8 0,3 0,7 - Σχίνων Π 5,8 4,4 - - 0,5 0,5 0,5 - Ταξιαρχών Ο 16,5 7,2-0,2 7,5 1,0 0,6 - Χρυσοχωρίου Ο 7,0 3,0-2,6 1,2 0,1 0,2 - (Τρυπών) σύνολα 187,3 92,1 1,6 12,9 63,6 8,3 9,3 12
(Πηγή: ΕΣΥΕ, Προαπογραφικά στοιχεία της Απογραφής Γεωργίας - Κτηνοτροφίας του έτους 1991) ήµοι/ Κοινότητες Σύνολο εκτάσεων Καλλιεργού- µενες εκτάσεις και αγραναπαύσεις Βοσκότοποι ηµοτικοί ή κοινοτικοί Ιδιωτικοί άση Εκτάσεις καλυπτό- µενες από νερά Εκτάσεις οικισµών Αλλες εκτάσεις. ΑΛΙΦΕΙΡΑΣ 87 35,6 17,2 12,3 19,8 0,4 1,2 0,6. ΑΝ ΡΙΤΣΑΙΝΗΣ 131,2 26,1 24,1 29,8 48,4 0,7 2,1 0,2. ΦΙΓΑΛΕΙΑΣ 89,2 42,7 11,5 33,3 0,6 1,1 0,1 ΗΜΟΣ ΖΑΧΑΡΩΣ 187,3 92,1 1,6 12,9 63,6 8,3 9,3 σύνολα 494,7 196,5 54,4 88,3 165,1 10 13,7 13
Πόπη Σαπουντζάκη ΦΑΣΗ (1) ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ Τα δεδοµένα στις αρχές Αυγούστου Το οικιστικό δίκτυο, το κτιριακό απόθεµα, οι τεχνικές υποδοµές, η υλική πολιτιστική κληρονοµιά, οι µορφές κάλυψης της γης Το οικιστικό δίκτυο, Το κτιριακό απόθεµα και τα χαρακτηριστικά του, Οι τεχνικές υποδοµές, Οι µορφές κάλυψης της γης Τα µνηµεία και η άλλη υλική Το φυσικό περιβάλλον Το µικροκλίµα Τα δασικά και αγροτικά οικοσυστήµατα Τα επιφανειακά και υπόγεια νερά Τα περιβαλλοντικά προβλήµατα Το επίπεδο ανάπτυξης Ο πληθυσµός και τα χαρακτηριστικά του Οι οικονοµικές και κοινωνικές δραστηριότητες Τα επίπεδα παραγωγής, εισοδήµατος, Το επίπεδο πρόληψης και ετοιµότητας έναντι του κινδύνου πυρκαγιάς Μέτρα πρόληψης σε τοπικό επίπεδο (εντός και εκτός των δασικών εκτάσεων) Επίπεδο ετοιµότητας τοπικών εθελοντικών οργανώσεων Επίπεδο ετοιµότητας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης Επίπεδο ετοιµότητας των Οι σχεδιασµοί για το χώρο, την οικονοµική και κοινωνική ανάπτυξη, την προστασία του περιβάλλοντος. Σε επίπεδο κεντρικού κράτους Σε επίπεδο Αυτοδιοίκησης (α και β βαθµίδας) Στο επίπεδο της Κοινωνίας των Πολιτών Σε ατοµικό επίπεδο (νοικοκυριού, 14
πολιτιστική κληρονοµιά (ρύπανση, διάβρωση, υποβάθµιση δασικών οικοσυστηµάτω ν, υποβάθµιση παράκτιων οικοσυστηµάτω ν, ερηµοποίηση κλπ) προϊόντος Τα επίπεδα και οι µορφές απασχόλησης, ανεργίας, αεργίας Το ιδιοκτησιακό καθεστώς της γης Οι µορφές κοινωνικής, πολιτικής, διοικητικής οργάνωσης περιφερειακών δασικών, πυροσβεστικών και άλλων αρµόδιων υπηρεσιών (πολιτικής προστασίας κλπ). επιχείρησης κλπ) 15
Οι παράµετροι του καταστροφικού φαινοµένου ΦΑΣΗ (2) Η ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ Από την αναγγελία της πρώτης εστίας µέχρι την οριστική κατάσβεση Το δυναµικό καταστολής Οι διαδικασίες Οι σχεδιασµοί Τα αίτια και οι άλλοι καταλυτικοί παράγοντες Οι θέσεις των εστιών ανάφλεξης, Οι χρόνοι και οι τρόποι, αναγγελίας και επέµβασης Οι παράµετροι της συµπεριφοράς της φωτιάς Το προσωπικό των αρµόδιων υπηρεσιών, οι εθελοντές, οι κάτοικοι Τα µέσα κατάσβεσης Η εξωτερική βοήθεια Οι επιχειρήσεις κατάσβεσης Οι µορφές επικοινωνίας, πρόσβασης-µεταφοράς και συντονισµού Τα προβλήµατα συντονισµού και επιχειρησιακής αναποτελεσµατικότητας Σε κεντρικό επίπεδο Σε περιφερειακό επίπεδο Στο επίπεδο ΤΑ Σε επίπεδο εθελοντικών οργανώσεων Σε ατοµικό επίπεδο (νοικοκυριού, επιχείρησης κλπ) 16
(Α) ΟΙ ΑΜΕΣΕΣ ΚΑΙ ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΑΓΚΕΣ Τις πρώτες εβδοµάδες µετά την ολοκλήρωση της καταστροφής ΥΛΙΚΕΣ ΑΥΛΕΣ Στο πληθυσµιακό, κοινωνικό και οικονοµικό περιβάλλον Στο φυσικό περιβάλλον Στο δοµηµένο περιβάλλον Στο οικονοµικό και κοινωνικό περιβάλλον Στους σχεδιασµούς για το χώρο, την οικονοµική και κοινωνική ανάπτυξη, την προστασία του περιβάλλοντος. Νεκροί, τραυµατίες, ψυχολογικά επηρεασµένοι, άστεγοι, Επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία, Απώλειες παραγωγής, εξοπλισµού, πρώτων υλών, ενδιάµεσων εισροών, προϊόντων κλπ Καταστροφές στη χλωρίδα και πανίδα, τα δασικά και αγροτικά οικοσυστήµατα (καµµένες καλλιέργειες, δασικές εκτάσεις κοκ) Ρύπανση και µεταβολές σε επιφανειακά και υπόγεια ύδατα Κατεδαφιστέες και επισκευάσιµες οικοδοµές κατά χρήση και προορισµό Καταστροφές σε δίκτυα και υποδοµές κοινής ωφέλειας Απώλειες της Αναστολή ή οριστική διακοπή κοινωνικών και οικονοµικών δραστηριοτήτων ιακοπή δικτύων και ροών επικοινωνίας, πληροφόρησης, διανοµής, προµήθειας, συνεργασίας κλπ ιακοπή απασχόλησης, εισοδήµατος κλπ ιακοπή σχεδίων οικονοµικής και κοινωνικής ανάπτυξης της περιφέρειας, των ΟΤΑ, των επιχειρήσεων, των νοικοκυριών. Ανατροπή των δεδοµένων για σχέδια πολεοδοµικά, χωροταξικά, περιβαλλοντικής διαχείρισης και προστασίας, τοπικά τοµεακά σχέδια για τον 17
Ανάγκες έκτακτης ενηµέρωσης, προσωρινής στέγασης, έκτακτης σίτισης, παροχής νερού και ειδών πρώτης ανάγκης, πρόνοιας, κλπ Ατµοσφαιρική ρύπανση και αλλαγές στο µικροκλίµα Αλλοίωση του αγροτικού και δασικού τοπίου Απώλεια στοιχείων της φυσικής κληρονοµιάς ευτερογενείς φυσικοί κίνδυνοι (κατολισθήσεις, διάβρωση, πληµµύρες κλπ) υλικής πολιτιστικής κληρονοµιάς Ανάγκες για άρση επικινδυνοτήτ ων έκτακτη καταγραφή ζηµιών κλπ ιακοπή προσφοράς υπηρεσιών δηµόσιων και ιδιωτικών (εκπαίδευση, περίθαλψη, αποκοµµιδή απορριµµάτων κλπ) Προβλήµατα οικονοµικής ρευστότητας και αδυναµία εκπλήρωσης οικονοµικών υποχρεώσεων τουρισµό, τις µεταφορές, την αγροτική παραγωγή και ανάπτυξη..... 18