ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΣΕΡΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ Θέμα πτυχιακής εργασίας: ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΑΠΟ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΜΙΣΘΩΤΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Υποβληθείσα στον Καθηγητή : ΦΑΡΜΑΚΗ ΝΙΚΟΛΑΟ Από τις σπουδάστριες : ΚΑΛΑΙΤΖΗ ΖΩΗ ΠΑΡΧΑΡΙΔΟΥ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΙΑ Σέρρες 21
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 1. Πως φορολογούνται τα κέρδη από ατομική επιχείρηση 5 2. Πίνακας με τους φορολογικούς συντελεστές 5 3. Πως φορολογούνται τα κέρδη που προέρχονται από Ο. Ε., Ε. Ε., και από κοινωνίες του αστικού δικαίου 6 4. Φορολογία κερδών που προέρχονται από αστικές κερδοσκοπικές ή μη εταιρείες, συμμετοχικές ή αφανείς, καθώς και από κοινοπραξίες του Κ.Β.Σ. 7 5. Συμπληρωματικός φόρος 8 6. Παρακρατούμενοι φόροι μεταφορά ζημίας 8 7. Προκαταβολή του φόρου 8 8. Ποιά ποσά θεωρούνται κέρδη από εμπορικές επιχειρήσεις 9 9. Ποια ποσά από εμπορικές επιχειρήσεις απαλλάσσονται από τον φόρo 11 1. Προθεσμίες υποβολής της δήλωσης από εταιρείες, κοινοπραξίες και κοινωνίες 12 11. Διανομή ή κεφαλαιοποίηση αποθεματικών προσωπικών εταιρειών 12 12. Παράδειγμα φορολογίας κερδών Ο. Ε. 13 13. Αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρείες 15 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΤΗΡΟΥΝ ΒΙΒΛΙΑ Α ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΤΟΥ Κ. Β. Σ. 1. Έννοια ακαθάριστων εσόδων της α κατηγορίας βιβλίων του Κ.Β.Σ 16 2. Προσδιορισμός των καθαρών κερδών σε επιχειρήσεις με α κατηγορίας βιβλίων ή σε απαλλασσόμενες 16 3. Τι γίνεται όταν ένα επάγγελμα δεν περιλαμβάνεται στο πίνακα των συντελεστών πάνω στις αγορές 17 4. Σε ποιες περιπτώσεις επιτρέπεται η χρησιμοποίηση κατώτερου συντελεστή πάνω στις αγορές 18-1-
5. Διαχωρισμός των εμπορεύσιμων ειδών σύμφωνα με των συντελεστή αγορών 18 6. Ποια αξία αγορών λαμβάνεται υπόψη σε περίπτωση αλλαγής κατηγορίας βιβλίων 18 7. Δήλωση φορολογίας εισοδήματος με α κατηγορίας βιβλία 19 7.1. Ποιες επιχειρήσεις α κατηγορίας βιβλίων συμπληρώνουν δήλωση φορολογίας εισοδήματος (Ε5) 7.2. Μέχρι υποβάλλεται η δήλωση φορολογίας εισοδήματος της εταιρίας, της κοινωνίας ή της κοινοπραξίας και μέχρι πότε καταβάλλεται ο φόρος εισοδήματος 7.3. Διαχειριστική περίοδος 7.4. Τι άλλο συμπληρώνεται και υποβάλλεται στη ΔΟΥ μαζί με τη δήλωση της εταιρίας ή της ατομικής δήλωσης για τις ατομικές επιχειρήσεις 7.5. Τι χορηγείται από τον λογιστή της εταιρίας στους εταίρους για τα κέρδη που τους αναλογούν ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΤΗΡΟΥΝ ΒΙΒΛΙΑ Β ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ 1. Ακαθάριστα έσοδα στα β κατηγορίας βιβλίων του Κ.Β.Σ. 22 2. Λογιστικά κέρδη με β κατηγορίας βιβλία 22 3. Δαπάνες για επιστημονικές και τεχνολογικές έρευνες 22 4. Ιδιοχρησιμοποίηση ακινήτου από επιχείρηση 23 5. Εξωλογιστικός προσδιορισμός των καθαρών κερδών 23 5.1. Ακαθάριστα έσοδα 5.2. Εξωλογιστικά κέρδη 6. Ποια έσοδα λαμβάνονται υπόψη σε περίπτωση αλλαγής κατηγορίας βιβλίων 24 7. Καθαρό εισόδημα επιχειρήσεων με βιβλία β κατηγορίας 25 7.1. Εμπορικές και βιοτεχνικές επιχειρήσεις με β κατηγορίας βιβλία 7.2. Επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών 7.3. Μικτές επιχειρήσεις 8. Δήλωση φορολογίας εισοδήματος με β κατηγορίας βιβλίων 27 8.1. Ποιες επιχειρήσεις β κατηγορίας βιβλίων συμπληρώνουν δήλωση φορολογίας εισοδήματος (Ε5) 8.2. Μέχρι πότε υποβάλλεται η δήλωση φορολογίας εισοδήματος και μέχρι πότε καταβάλλεται ο φόρος εισοδήματος 8.3. Διαχειριστική περίοδος 8.4. Τι άλλο συμπληρώνεται και υποβάλλεται στη Δ.Ο.Υ. μαζί με τη δήλωση της εταιρίας 8.5. Μεταφορά ζημίας - 2-
8.6. Τι χορηγείται από τον υπολογιστή της εταιρίας στους εταίρους για τα κέρδη που τους αναλογούν 9. Καθαρό εισόδημα για επιχειρήσεις που εκμεταλλεύονται επιβατικά αυτοκίνητα δημόσιας χρήσης 3 1. Καθαρό εισόδημα από επιχειρήσεις που εκμεταλλεύονται φορτηγά αυτοκίνητα δημόσιας χρήσης 31 1.1. Καθαρό εισόδημα που δηλώνεται στο Ε1 από τους εκμεταλλευτές φορτηγών αυτοκινήτων δημοσίας χρήσης 11. Ετήσιος φόρος για επιχειρήσεις που εκμεταλλεύονται ενοικιαζόμενα, μέχρι 7 δωμάτια- καμπινγκ 33 12. Πλανόδιοι λιανοπωλητές λιανοπωλητές σε κινητές λαικές αγορές 41 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΤΗΡΟΥΝ ΒΙΒΛΙΑ Γ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ 1. Προσδιορισμός των ακαθάριστων εσόδων των επιχειρήσεων που τηρούν βιβλία γ κατηγορίας 43 2. Προσδιορισμός των καθαρών κερδών των επιχειρήσεων που τηρούν γ κατηγορίας βιβλία 43 3. Ποιες δουλεμένες δαπάνες αφαιρούνται από τα ακαθάριστα έσοδα 43 4. Μειώσεις των δαπανών 45 5. Από το καθαρό αυτό εισόδημα αφαιρούνται: 46 6. Τι γίνεται όταν η επιχείρηση τηρεί ανεπαρκή ή ανακριβή βιβλία της γ κατηγορίας του Κ.Β.Σ. 46 7. Τι γίνεται στην περίπτωση που οι ζημίες χρήσης μετατρέπονται σε φορολογητέα κέρδη 47 8. Τι γίνεται όταν ο λογιστής δεν υπογραφή τη δήλωση της επιχείρησης 9. Προσαυξήσεις στο φόρο εισοδήματος 47 1. Διαχειριστική περίοδος 47 11. Εισόδημα από πώληση και αποτίμησης χρεογράφων 48 12. Δήλωση φορολογίας εισοδήματος με γ κατηγορίας βιβλία (Ε5) 49 12.1. Ποιες επιχειρήσεις που τηρούν βιβλία γ κατηγορίας συμπληρώνουν δήλωση φορολογίας εισοδήματος 12.2. Μέχρι πότε υποβάλλεται η δήλωση φορολογίας εισοδήματος και πότε αποδίδεται ο φόρος 12.3. Πότε δηλώνουν οι εταίροι στις ατομικές τους δηλώσεις, την επιχειρηματική τους αμοιβή, καθώς και τα κέρδη που τους αναλογούν από την συμμετοχή τους σε Ο.Ε., Ε.Ε., κοινοπραξίες, αστικές εταιρίες και κοινωνίες αστικού δικαίου 12.4. Τι άλλο συμπληρώνεται και υποβάλλεται στη ΔΟΥ μαζί με τη δήλωση της εταιρίας - 3-
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΝΤΥΠΩΝ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΕΝΤΥΠΟΥ Ε3 55 ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΕΝΤΥΠΟΥ Ε5 64 ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΜΙΣΘΩΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ 1. Ποια ποσά θεωρούνται εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες 72 2. Τι δεν θεωρείται εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες και δεν υπόκειται σε φόρο 73 3. Καθαρό εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες 77 4. Καθαρό εισόδημα υπαλλήλων που υπηρετούν σε αντιπροσωπευτικά γραφεία στις Βρυξέλλες 78 5. Χρόνος απόκτησης του εισοδήματος από μισθωτές υπηρεσίες 78 6. Παρακρατούμενος φόρος από μισθωτές υπηρεσίες 79 7. Πότε ορισμένες αμοιβές θεωρούνται εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες και πότε από ελευθέρια επαγγέλματα ή από εμπορικές επιχειρήσεις 81 8. Επιδόματα 82 9. Συμπλήρωση φορολογικού εντύπου Ε1 82 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΜΕ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ 85-4-
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Σήμερα ο εμπορικός κ βιομηχανικός κόσμος εμφανίζεται με τη μορφή διαφόρων τύπων επιχειρήσεων που ο καθένας έχει και το δικό του τρόπο φορολογίας. 1. Πως φορολογούνται τα κέρδη από ατομική επιχείρηση Τα κέρδη της ατομικής επιχείρησης φορολογούνται στο όνομα του φυσικού προσώπου που την έχει, άσχετα αν τα κέρδη παρέμειναν στην επιχείρηση για την επέκταση των δραστηριοτήτων της ή τα χρησιμοποιούσε για την κάλυψη των οικογενειακών του αναγκών. Για τα κέρδη της ατομικής δεν συμπληρώνεται χωριστή δήλωση κερδών, αλλά τα δηλώνει ο επιχειρηματίας στην ατομική του δήλωση. Επισυνάπτεται όμως στην ατομική του δήλωση εις διπλούν, για καθεμία ατομική επιχείρηση, συμπληρωμένο και το έντυπο τύπου Ε3 «ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ», ανάλογα. 2. Πίνακας με τους φορολογικούς συντελεστές (Ο.Ε., Ε.Ε., κοινωνίες κλπ) Είδος Ν.Π. Από 1/1/7 (εταιρία, κοινοπραξία κλπ) Και μετά ΟΕ, ΕΕ, Κοινωνία αστικού κώδικα 2% Κοινοπραξίες, αστικές εταιρίες 25% Συμμετοχικές και αφανείς εταιρίες Δημιουργικές εταιρίες Π.Δ. 518/89 25% Συμβολαιογραφικές εταιρίες Π.Δ. 284/93-5-
3. Πώς φορολογούνται τα κέρδη που προέρχονται από Ο.Ε., Ε.Ε., καθώς και από κοινωνίες του αστικού δικαίου που ασκούν επιχείρηση ή επάγγελμα Τα καθαρά κέρδη από τις επιχειρήσεις αυτές που πραγματοποιούνται μέσα στις διαχειριστικές χρήσεις από 1/1/7 και μετά φορολογούνται με συντελεστή 2%.Για να βρεθούν τα κέρδη που φορολογούνται, θα πρέπει πρώτα να αφαιρεθούν από α κέρδη της χρήσης τα εξής ποσά: i. τα κέρδη, τα οποία απαλλάσσονται από το φόρο ή φορολογούνται αυτοτελώς. ii. τα κέρδη, τα οποία προέρχονται από μερίσματα ημεδαπών ανωνύμων εταιριών ή συνεταιρισμών ή τα κέρδη από αμοιβαία κεφάλαια ή τα κέρδη από μερίδια εταιρίας περιορισμένης ευθύνης ή τα κέρδη από συμμετοχή σε άλλες Ο.Ε., Ε.Ε., κοινοπραξίες, κοινωνίες αστικού δικαίου κλπ. iii. ειδικά, για τις Ο.Ε. και τις Ε.Ε., από τα κέρδη που απομένουν μετά την αφαίρεση των παραπάνω κερδών που απαλλάσσονται από τον φόρο, των μερισμάτων κλπ., αφαιρείται επιπλέον και η επιχειρηματική αμοιβή, για μέχρι 3 ομόρρυθμους εταίρους φυσικά πρόσωπα με τα μεγαλύτερα ποσοστά συμμετοχής στην εταιρία. Σε περίπτωση περισσότερων με ίσα ποσοστά συμμετοχής, οι δικαιούχοι επιχειρηματικής αμοιβής καθορίζονται κάθε έτος από την εταιρία και δηλώνονται με την οικεία αρχική δήλωση Ε5, είτε αυτή υποβάλλεται εμπρόθεσμα είτε εκπρόθεσμα. Η αφαίρεση από τα συνολικά κέρδη της Ο.Ε. και Ε.Ε., της επιχειρηματικής αμοιβής είναι υποχρεωτική, ανεξάρτητα αν κάποιος από τους δικαιούχους δεν επιθυμεί να λάβει επιχειρηματική αμοιβή. Στις εταιρίες μεταξύ εκτελωνιστών η επιχειρηματική αμοιβή κατανέμεται σε όλους τους ομόρρυθμους εταίρους, φυσικά πρόσωπα, ανάλογα με το ποσοστό συμμετοχής τους στην εταιρία, ανεξάρτητα από τον αριθμό τους. Στις Ο.Ε., οι κληρονόμοι αποβιώσαντος εταίρου δικαιούνται επιχειρηματική αμοιβή είτε αυτοί είναι ενήλικοι, είτε όχι. επιχειρηματική αμοιβή με τον ίδιο τρόπο αναγνωρίζεται και στις κοινωνίες κληρονομικού δικαίου στις οποίες περιλαμβάνονται και ανήλικοι κοινωνοί. Δηλαδή μέχρι να ενηλικιωθούν όλα τα ανήλικα μέλη της κοινωνίας, υπολογίζεται επιχειρηματική αμοιβή μέχρι 3 κοινωνούς που έχουν τα μεγαλύτερα ποσοστά συμμετοχής στην κοινωνία, αρκεί να μην παίρνουν επιχειρηματική αμοιβή και από άλλη εταιρία στην ίδια χρήση. Στις άλλες κοινωνίες δεν αναγνωρίζεται επιχειρηματική αμοιβή έστω και αν έχουν ανήλικα μέλη. Η επιχειρηματική αμοιβή προσδιορίζεται με την εφαρμογή του ποσοστού συμμετοχής του κάθε δικαιούχου εταίρου στο 5% των κερδών της εταιρίας που δηλώθηκαν με την αρχική δήλωση, είτε αυτή είναι εμπρόθεσμη, είτε εκπρόθεσμη. Δηλαδή η επιχειρηματική αμοιβή υπολογίζεται και πάνω στις δηλωμένες λογιστικές διαφορές. Στη συνέχεια όμως. Όταν υποβάλλεται συμπληρωματική δήλωση τότε και πάλι αναγνωρίζεται επιχειρηματική αμοιβή στους δικαιούχους εταίρους. Δεν υπολογίζεται όμως επιχειρηματική αμοιβή στα επιπλέον κέρδη που τυχόν προκύψουν από μελλοντικό φορολογικό έλεγχο, αλλά στο σύνολο τους τα κέρδη αυτά φορολογούνται με τον συντελεστή φόρου 2%. - 6-
Σε περίπτωση συμμετοχής του εταίρου σε περισσότερες εταιρίες ή κοινωνίες, δικαιούται επιχειρηματική αμοιβή μόνο από την εταιρία που αποκτά τα μεγαλύτερα κέρδη. Αν σε κάποια Ο.Ε. ή Ε.Ε. συμμετέχουν περισσότεροι από 3 ομόρρυθμοι και αν κάποιος από τους 3 πρώτους θα λάβει υποχρεωτικά επιχειρηματική αμοιβή από άλλη εταιρία που συμμετέχει(επειδή από την άλλη δηλώνει τα μεγαλύτερα καθαρά κέρδη). Τότε επιχειρηματική αμοιβή δικαιούται ο αμέσως επόμενος εταίρος με το μεγαλύτερο ποσοστό συμμετοχής. Αν κάποιος πήρε επιχειρηματική αμοιβή λόγω λύσης της και στο τέλος του ίδιου έτους αποκτά μεγαλύτερα κέρδη από άλλη εταιρία, τότε υποβάλλεται για την πρώτη εταιρία ανακλητική δήλωση χωρίς κυρώσεις. Αν μεταξύ των καθαρών κερδών της Ο.Ε. ή Ε.Ε. συμπεριλαμβάνονται και έσοδα αφορολόγητα ή έσοδα φορολογηθέντα κατά ειδικό τρόπο, καθώς επίσης αν η εταιρία σχηματίσει αφορολόγητο αποθεματικό του Ν.3299/4, τότε ο υπολογισμός της επιχειρηματικής αμοιβής γίνετε στο υπόλοιπο των κερδών που απομένουν μετά την αφαίρεση των πιο πάνω αφορολόγητων κλπ εσόδων ή αφορολόγητων εκπτώσεων και αφορολόγητου αποθεματικού. 4. Φορολογία κερδών που προέρχονται από αστικές κερδοσκοπικές ή μη εταιρίες, συμμετοχικές ή αφανείς, καθώς και από κοινοπραξίες του άρθρου 2 παρ. 2 του Κ.Β.Σ. Τα καθαρά κέρδη των παραπάνω επιχειρήσεων που πραγματοποιούνται στις διαχειριστικές χρήσεις από 1/1/7 και μετά φορολογούνται με συντελεστή 25%. Για να προσδιοριστούν τα κέρδη που θα φορολογηθούν, θα πρέπει πρώτα να αφαιρεθούν από τα κέρδη χρήσης τα εξής ποσά: i. Τα κέρδη, τα οποία απαλλάσσονται από τον φόρο ή φορολογούνται αυτοτελώς. ii. Τα κέρδη, τα οποία προέρχονται από μερίσματα ημεδαπών ανωνύμων εταιριών ή συνεταιρισμών ή τα κέρδη από αμοιβαία κεφάλαια ή τα κέρδη από μερίδια εταιρίας περιορισμένης ευθύνης ή τα κέρδη από συμμετοχή σε άλλες Ο.Ε., Ε.Ε., κοινοπραξίες ή αστικές κερδοσκοπικές ή μη εταιρίες, συμμετοχικές ή αφανείς. Με την καταβολή του φόρου εξαντλείται η φορολογική υποχρέωση, για τα κέρδη αυτά, των προσώπων που συμμετέχουν σε αυτές τις εταιρίες. Δηλαδή οι ομόρρυθμοι εταίροι θα φορολογηθούν ως φυσικά πρόσωπα μόνο για την επιχειρηματική τους αμοιβή. - 7-
5. Συμπληρωματικός φόρος Αν στο συνολικό εισόδημα περιλαμβάνεται και εισόδημα από ακίνητα, ανεξάρτητα αν αυτό προέρχεται από εκμίσθωση ή ιδιοχρησιμοποίηση, το ακαθάριστο ποσό αυτού, υποβάλλεται και σε συμπληρωματικό φόρο, ο οποίος υπολογίζεται με συντελεστή 3%. Το ποσό του συμπληρωματικού φόρου δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερο από το ποσό του φόρου που αναλογεί στο συνολικό εισόδημα της εταιρίας. 6. Παρακρατούμενοι φόροι μεταφορά ζημίας Από το συνολικό ποσό του φόρου που αναλογεί στο φορολογούμενο εισόδημα και του συμπληρωματικού φόρου εκπίπτουν: i. Ο φόρος που προκαταβλήθηκε ή παρακρατήθηκε. ii. Ο φόρος που αποδεδειγμένα καταβλήθηκε στην αλλοδαπή από την εταιρία για το εισόδημα που προέκυψε σε αυτήν και υπόκειται σε φόρο στην Ελλάδα. Ο φόρος αυτός σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να είναι ανώτερος από το ποσό του φόρου που αναλογεί για το εισόδημα αυτό στην Ελλάδα. Όταν το ποσό του φόρου που προκαταβλήθηκε ή παρακρατήθηκε είναι μεγαλύτερο από το ποσό του φόρου που αναλογεί, τούτο συμψηφίζεται με το τυχόν υπόλοιπο ποσό που προκύπτει για βεβαίωση και αν προκύψει πάλι υπόλοιπο πιστωτικό αυτό επιστρέφεται. Η ζημία που τυχόν προκύπτει από την δραστηριότητα των εταιριών αυτών μεταφέρεται για να συμψηφιστεί με τα κέρδη που τυχόν προκύψουν στα επόμενα 5 έτη από την ίδια την εταιρία και όχι από τους εταίρους. 7.Προκαταβολή του φόρου Μαζί με το φόρο καταβάλλεται και προκαταβολή του φόρου που είναι ίση με το 55% του φόρου ( συμπεριλαμβανομένου και του συμπληρωματικού φόρου 3%). Από το ποσό αυτό του πολλαπλασιασμού αφαιρείται ο φόρος που παρακρατήθηκε και το υπόλοιπο που απομένει την προκαταβολή φόρου για την τρέχουσα χρήση. Αν το εισόδημα προσδιορίζεται τεκμαρτά, τότε για τον προσδιορισμό του προκαταβλητέου φόρου λαμβάνεται υπόψη ο φόρος που αναλογεί στο τεκμαρτό αυτό εισόδημα. Για υπερδωδεκάμηνη χρήση η προκαταβολή φόρου περιορίζεται στα δωδέκατα της χρήσης κλπ., όπως δηλαδή γίνεται και στις Α. Ε όταν όμως υποβάλλεται δήλωση από καινούρια Ο.Ε., Ε.Ε., κοινωνία αστικού δικαίου ή από κοινοπραξία κλπ., τότε ο συντελεστής υπολογισμού για την προκαταβολή του φόρου μειώνεται κατά 5% και γίνεται 27,5% για τα πρώτα 3 οικονομικά έτη από την έναρξη της δραστηριότητας τους. Εξαιρούνται οι εταιρίες που κάνουν έναρξη - 8-
δραστηριότητας μετά από εικονική λύση ή εικονική διακοπή άλλης επιχείρησης. Όταν υποβάλλεται ατομική δήλωση για πρώτη φορά, τότε η προκαταβολή του φόρου περιορίζεται στο μισό, και όταν, στη συνέχεια, υποβάλλεται τροποποιητική και γίνεται νέα εκκαθάριση, τότε αν μειωθεί ο φόρος, μειώνεται ανάλογα και η προκαταβολή του φόρου. Σε περίπτωση μετατροπής ή συγχώνευσης Ο.Ε., Ε.Ε. ή κοινοπραξίας και κοινωνίας που ασκεί επιχείρηση ή επάγγελμα σε οποιοδήποτε τύπο εταιρίας, η προκαταβολή φόρου εισοδήματος υπολογίζεται κανονικά. Στις εταιρίες που λύνονται μπορεί να ζητηθεί η επιστροφή της προκαταβολής του φόρου, εφόσον υποβάλλουν δήλωση φορολογίας εισοδήματος και εφόσον φυσικά η εταιρία εξακολουθεί να υπάρχει στο στάδιο της εκκαθάρισης. Στις εταιρίες εκτελωνιστών δεν υπολογίζεται προκαταβολή φόρου. 8.Ποια ποσά θεωρούνται κέρδη από εμπορικές επιχειρήσεις Κέρδη από εμπορικές επιχειρήσεις θεωρούνται εκείνα τα ποσά που προέρχονται από τις περιπτώσεις που κατονομάζονται παρακάτω: 1. Το κέρδος που προκύπτει από την λειτουργία μίας από τις παραπάνω αναφερόμενες εμπορικές επιχειρήσεις. Δηλαδή το κέρδος που αποκτιέται από ατομική ή εταιρική ή εμπορική ή βιομηχανική ή βιοτεχνική επιχείρηση ή από την άσκηση οποιουδήποτε κερδοσκοπικού επαγγέλματος. Τέτοιο κέρδος θεωρείται και εκείνο που πραγματοποιείται από παρεπόμενες εργασίες όπως π.χ. από πώληση ενός μηχανήματος ή από αγοροπωλησία ακινήτων, που γίνεται από εμπορική και όχι από τεχνική επιχείρηση. Ως κέρδος θεωρείται η επιπλέον διαφορά μεταξύ της αξίας του ακινήτου που πωλήθηκε και της αξίας αυτού κατά το χρόνο της αγοράς. Ως αξία πώλησης λαμβάνεται η αντικειμενική αξία, εκτός αν στο συμβόλαιο ορίζεται μεγαλύτερη αξία, οπότε λαμβάνεται αυτή ως αξία πώλησης. Επίσης, κέρδος θεωρείται και το θετικό αποτέλεσμα από μεμονωμένη ή συμπτωματική πράξη της επιχείρησης, καθώς και η πώληση μέσα σε δυο χρόνια από την απόκτηση εξ υπαχθούς αιτίας εδαφικών εκτάσεων που βρίσκονται εκτός σχεδίου πόλεως και έχουν μεγάλη αξία. 2. το κέρδος που πραγματοποιούν οι οργανωμένες επιχειρήσεις πώλησης οικοπέδων ή αγροτεμαχίων που έχει κατατμηθεί ή ρυμοτομηθεί και βρίσκονται εντός ή εκτός σχεδίου πόλεως, δήμου ή κοινότητας. Ως κέρδος θεωρείται η επιπλέον διαφορά μεταξύ της αξίας της έκτασης η οποία πωλήθηκε και της αξίας της πριν την κατάτμηση ή τη ρυμοτόμηση. Ως αξία πώλησης λαμβάνεται η αντικειμενική αξία, εκτός αν στο συμβόλαιο αναγράφεται μεγαλύτερη αξία, οπότε παίρνεται η μεγαλύτερη αυτή αξία ως αξία πώλησης. 3. τα μερίσματα που καταβάλλονται στα μέλη των συνεταιρισμών του Ν. 281/. - 9-
4. τα κέρδη από παρεπόμενες εργασίες που διενεργούνται από την επιχείρηση παράλληλα από τον κύριο σκοπό της. 5. η επιχειρηματική αμοιβή του ομόρρυθμου εταίρου των Ο.Ε. και Ε.Ε., καθώς και του κοινωνού που είναι μέλος κοινωνίας κληρονομικού δικαίου στην οποία μετέχουν και ανήλικοι. 6. ο μισθός που καταβάλλεται από Α.Ε. στα μέλη του Δ.Σ. της, για της υπηρεσίες που παρέχουν βάσει ειδικής σύμβασης μίσθωσης εργασίας ή εντολής, εφόσον για τις υπηρεσίες αυτές τα μέλη του Δ.Σ. είναι ασφαλισμένα σε οποιοδήποτε, εκτός του ΙΚΑ, ασφαλιστικό οργανισμό ή ταμείο. Από τους μισθούς αυτούς αφαιρούνται πρώτα οι ασφαλιστικές εισφορές και το χαρτόσημο του ασφαλισμένου,6% και στο υπόλοιπο που απομένει παρακρατείται φόρος 25% για της χρήσεις από 1/1/7 και μετά, που την αποδίδει η Α.Ε. στη Δ.Ο.Υ. μέσα στο πρώτο 2ήμερο μετά τη λήξη του προηγούμενου διμήνου. Με τον φόρο αυτό εξαντλείται η φορολογική υποχρέωση για τους δικαιούχους. Τα ίδια με εκείνα που ισχύουν για τους μισθούς και τις κάθε είδους απολαβές που καταβάλλονται από Ε. Π. Ε. σε εταίρους της για τις υπηρεσίες που παρέχουν σε αυτή, εφόσον οι εταίροι είναι ασφαλισμένοι για τις υπηρεσίες αυτές σε οποιοδήποτε ασφαλιστικό οργανισμό (εκτός ΙΚΑ). 7. η αυτόματη υπερτίμηση που πραγματοποιήθηκε στο πάγιο κεφάλαιο, που χρησιμοποιεί η επιχείρηση, καθώς και η υπερτίμηση περιουσιακών στοιχείων που δεν πραγματοποιήθηκε εφόσον αυτή έχει περιληφθεί στην απογραφή, θεωρούνται ως εισόδημα από εμπορικές επιχειρήσεις υποκείμενο σε φορολογία με τις γενικές διατάξεις. Επίσης, το υπερτίμημα (υπεραξία) που προκύπτει από την πώληση ιδιοχρησιμοποιημένου από την επιχείρηση ακινήτου θεωρείται ως εισόδημα από εμπορικές επιχειρήσεις οπότε προστίθεται στα λοιπά εισοδήματα της επιχείρησης για να φορολογηθεί με τις γενικές διατάξεις του Ν. 2238/94 ανάλογα από το είδος της επιχείρησης. Για τον υπολογισμό του υπερτιμήματος που προκύπτει από την πώληση ακινήτων, ως τιμή πώλησης δεν μπορεί να ληφθεί ποσοστό μικρότερο της αξίας, όπως αυτή προσδιορίζεται από το νόμο στις μεταβιβάσεις ακινήτων. Κατ εξαίρεση, η υπερτίμηση, από την αναγκαστική απαλλοτρίωση ακινήτου, το οποίο ιδιοχρησιμοποιείται ή έχει ιδιοχρησιμοποιηθεί για την άσκηση του αντικειμένου των εργασιών της επιχείρησης, απαλλάσσεται από τον φόρο, εφόσον τηρούνται γ κατηγορίας βιβλία και εφόσον εμφανίζεται σε ιδιαίτερο λογαριασμό αφορολόγητου αποθεματικού. Το παραπάνω αφορολόγητο αποθεματικό, φορολογείται σε περίπτωση διανομής του ή διάλυσης της επιχείρησης. 8. οι τόκοι από πωλήσεις εμπορεύσιμων αγαθών που πραγματοποιούνται με πίστωση ή με συναλλαγματικές μεταξύ εμπόρων. 9. οι αποδόσεις από συμβάσεις ή πράξεις πάνω σε παράγωγα χρηματοοικονομικά προϊόντα που πραγματοποιούνται από επιχειρήσεις που τηρούν βιβλία γ κατηγορίας. Ο φόρος είναι 1,5% πάνω στον ημερήσιο τζίρο και βαρύνει τον πωλητή των μετοχών όταν αυτές είναι εισηγμένες στο χρηματιστήριο κλπ. - 1-
1. η ωφέλεια της επιχείρησης, λόγω της παραίτησης πιστώτριας επιχείρησης από την είσπραξη του χρέους της 11. το ποσό της αποζημίωσης που καταβάλλει ο εκμισθωτής από μισθωτή σε περίπτωση καταγγελίας της σύμβασης εμπορικής ή επαγγελματικής μίσθωσης ακινήτου, με βάση νόμου ή δικαστική απόφαση ή μετά από συμφωνία μεταξύ των διαδίκων που παραιτήθηκαν από σχετική δίκη, καθώς και η αποζημίωση για αποκατάσταση ζημιών σε ακίνητο. Το ακαθάριστο ποσό της παραπάνω αποζημίωσης υπόκειται και σε παρακράτηση φόρου 2% που αποδίδεται εφάπαξ στη Δ.Ο.Υ. της έδρας του εκμισθωτή μετά την λήξη του διμήνου και μέχρι της 2/3, 2/5, 2/7, 2/9, 2/11, ή 2/1, αντίστοιχα. Το ποσό όμως της αποζημίωσης που καταβάλλεται χωρίς να γίνει αγωγή από τον εκμισθωτή προς τον μισθωτή για να αποχωρήσει από το κτίριο φορολογείται με συντελεστή 2%. 9.Ποια ποσά από εμπορικές επιχειρήσεις απαλλάσσονται από τον φόρο Τέτοια ποσά που απαλλάσσονται από τον φόρο είναι : I. Τα κέρδη από εκμετάλλευση πλοίων, όταν η διάθεση των αλιευμάτων γίνεται χονδρικώς, τα οποία υπόκεινται στον ειδικό φόρο του Ν. 27/75. στον ειδικό αυτό νόμο που αφορά τα πλοία υπάγονται και τα μισθώματα ανταλλακτηρίων συναλλάγματος που λειτουργούν σε χώρο των επιβατηγών πλοίων και δεν υπάγονται στο φόρο του Ν. 2238/94. επίσης, απαλλάσσεται από τον φόρο και η υπεραξία που προκύπτει από την πώληση τουριστικών πλοίων. II. Τα κέρδη από την λιανική πώληση καπνού ή από την άσκηση του επαγγέλματος του μικροπωλητή ή από την εκμετάλλευση περιπτέρου ή καφενείου ή κυλικείου ή κουρείου κλπ μέσα στα κτίρια και στα καταστήματα στα οποία στεγάζονται δημόσιες υπηρεσίες ή δημοτικές ή κοινοτικές, τα κέρδη πραγματοποιούνται από ανάπηρους ή θύματα πολέμου, εφόσον η εκμετάλλευση γίνεται από τους ίδιους. Η φορολογική απαλλαγή των κερδών από την εκμετάλλευση περιπτέρου που πραγματοποιούνται από ανάπηρους ή θύματα πολέμου, στους οποίους έχει χορηγηθεί σχετική άδεια, παρέχεται όχι μόνο στην περίπτωση αυτοπρόσωπης εκμετάλλευσης του περιπτέρου από τον ίδιο, αλλά και από τους εξ αίματος και εξ αγχιστείας συγγενείς του αναπήρου, εφόσον αυτοί πράγματι συνοικούν με αυτόν. Επίσης, απαλλάσσεται από τον φόρο και το ποσό που παίρνουν τα πρόσωπα αυτά από την παραχώρηση της εκμετάλλευσης του περιπτέρου σε τρίτα πρόσωπα. Τα τρίτα πρόσωπα που εκμεταλλεύονται τα περίπτερα δεν απαλλάσσονται από τον φόρο. III. Απαλλάσσονται από τον φόρο και τα ποσά της επιχορήγησης που καταβάλλονται από τον ΟΑΕΔ στους νέους επαγγελματίες καθώς και στους νέους ελεύθερους επαγγελματίες. - 11-
1.Προθεσμίες υποβολής της δήλωσης από εταιρίες, κοινοπραξίες και κοινωνίες Οι δηλώσεις των εταιριών, κοινοπραξιών και κοινωνιών υποβάλλονται μέσα στις παρακάτω προθεσμίες: i. Μέχρι 1/4, όταν η εταιρία, η κοινοπραξία ή η κοινωνία τηρεί βιβλία α ή β κατηγορίας. Η υποβολή της δήλωσης πραγματοποιείται μέσα σε 11 εργάσιμες ημέρες, ανάλογα με το τελευταίο ψηφίο του ΑΦΜ., με αρχή το ψηφίο 1. ii. Μέχρι 15/4, όταν τηρούνται βιβλία γ κατηγορίας ή αν η επιχείρηση αυτή συμμετέχει σε άλλη εταιρία ή κοινοπραξία που τηρεί βιβλία γ κατηγορίας. Μέχρι 15/4 υποβάλλουν την φορολογική τους υποχρέωση και τα μη κερδοσκοπικά νομικά πρόσωπα καθώς και τα κοινωφελή ιδρύματα. 11.Διανομή ή κεφαλαιοποίηση αποθεματικών προσωπικών εταιριών Τα αποθεματικά (τακτικά, έκτακτα κλπ,) που έχουν σχηματίσει οι διάφορες προσωπικές εταιρίες (Ο.Ε., Ε.Ε. κλπ), όταν μοιράζονται ή όταν κεφαλαιοποιούνται, δεν φορολογούνται, γιατί αυτά έχουν ήδη φορολογηθεί, κατά το χρόνο που πραγματοποιήθηκαν τα κέρδη, από τα οποία σχηματίστηκαν. ΣΗΜΕΙΩΣΗ: 1. Οι κοινωνίες αστικού δικαίου που εκμεταλλεύονται φορτηγά ή επιβατικά αυτοκίνητα δημοσίας χρήσης, για τα καθαρά κέρδη που προέρχονται από την συνεκμετάλλευση με τη μορφή κοινωνίας μέχρι και 2 αυτοκινήτων, δεν φορολογούνται όπως οι άλλες εταιρίες αλλά και τα συνολικά κέρδη από τη συνεκμετάλλευση αυτή κατανέμονται στα μέλη, ανάλογα με το ποσοστό συμμετοχής στην κοινωνία και φορολογούνται στο όνομα τους. Αντίθετα, τα καθαρά κέρδη, όταν συνεκμεταλλεύονται πάνω από 2 αυτοκίνητα, φορολογούνται, όπως οι κοινοπραξίες και οι λοιπές προσωπικές εταιρίες, σύμφωνα δηλαδή με τα άρθρα 1 και 64 παρ. 7 α του Ν. 2238/94 (φόρος 25%). 2. Οι Ο.Ε., Ε.Ε., οι αστικές κερδοσκοπικές ή μη εταιρίες, οι συμμετοχικές και αφανείς, καθώς και οι κοινοπραξίες, όταν εκμεταλλεύονται μόνο ένα αυτοκίνητο δημόσιας χρήσης, τότε τα καθαρά κέρδη από την εκμετάλλευση αυτή κατανέμονται στα μέλη ή στους εταίρους, ανάλογα με το ποσοστό συμμετοχής στην εταιρία και φορολογούνται στο όνομά τους. Αντίθετα, τα κέρδη από την εκμετάλλευση πάνω από 1 φορτηγό αυτοκίνητο φορολογούνται σύμφωνα με όσα ορίζονται στο άρθρο 1 (δηλαδή επιχειρηματική αμοιβή και φόρος 25% ή φόρος 2%, πάνω στα υπόλοιπα κέρδη κλπ). Υποβάλλουν όμως δήλωση φορολογίας εισοδήματος. - 12-
3. Οι αμιγείς δημοτικές ή κοινοτικές επιχειρήσεις που είναι αποκλειστικά κοινωφελούς χαρακτήρα, από 1/1/7 και μετά απαλλάσσονται από το φόρο εισοδήματος, αν και έχουν υποχρέωση να υποβάλλουν δήλωση φορολογίας εισοδήματος. 4. Φορολογείται αυτοτελώς με συντελεστή 2%κάθε κέρδος ή ωφέλεια (αέρας, φήμη και πελατεία κλπ) που προέρχεται από την μεταβίβαση ολόκληρης επιχείρησης ή από την μεταβίβαση εταιρικών μεριδίων. Αν όμως μεταβιβαστεί από επαχθή αιτία (δηλαδή από πώληση) ατομική επιχείρηση ή μερίδιο Ο. Ε. ή Ε. Ε. από γονέα στα τέκνα ή από σύζυγο σε σύζυγο, λόγω συνταξιοδότησης του μεταβιβάζοντος, τότε οι μεταβιβάσεις αυτές δεν υπόκεινται σε φόρο υπεραξίας, 5. Τα κέρδη από συνιδιοκτησίες που συνεκμεταλλεύονται αλιευτικά σκάφη μέχρι και 1 κόρους ολικής χωρητικότητας στις οποίες συμμετέχουν αποκλειστικά επαγγελματίες αλιείς, κατανέμονται στους συνιδιοκτήτες φυσικά πρόσωπα ανάλογα με το ποσοστό συμμετοχής στο αλιευτικό σκάφος και φορολογούνται στο όνομά τους με βάση την κλίμακα του άρθρου 9 12.Παράδειγμα φορολογίας κερδών Ο. Ε. Στην Ομόρρυθμη Εταιρία «Βαρδάς & Σία» Ο.Ε. που τηρεί β κατηγορίας βιβλία συμμετέχουν 4 εταίροι με τα εξής ποσοστά: A. Αγγέλου με ποσοστό συμμετοχής 4% B. Βαρλάς με ποσοστό συμμετοχής 3% C. Γαρδής με ποσοστό συμμετοχής 15% D. Δαλής με ποσοστό συμμετοχής 15% Σύνολο 1% Κανείς από τους εταίρους δεν συμμετέχει ως ομόρρυθμος σε άλλη Ο. Ε. ή Ε. Ε. Τα καθαρά κέρδη της χρήσης 27 προσδιορίστηκαν στο ποσό των 24 ευρώ. Στα κέρδη αυτά, περιλαμβάνονται και 1 ευρώ έσοδα που φορολογήθηκαν κατά ειδικό τρόπο. Επιχειρηματική αμοιβή δικαιούνται οι 2 πρώτοι και από τους άλλους 2 συμφωνήθηκε να πάρει ο τρίτος. Η εταιρία αυτή δικαιούται και σχημάτισε αφορολόγητο αποθεματικό 5 ευρώ. Ζητείται: με βάση τα παραπάνω δεδομένα να προσδιοριστεί ο φόρος που βαρύνει την Ο. Ε. - 13-
Λύση Α) προσδιορισμός της επιχειρηματικής αμοιβής Κέρδη καθαρά 24 - αφορολόγητο αποθεματικό -5 - τόκοι καταθέσεων -1 Σύνολο φορολογητέων κερδών 18 18*5%= 9 (ήμισυ κερδών) Αγγέλου 9*4%= 36 ευρώ (επιχειρηματική αμοιβή) Βαρλάς 9*3%=27 ευρώ (επιχειρηματική αμοιβή) Γαρδής 9*15%= 135 ευρώ (επιχειρηματική αμοιβή) Σύνολο επιχειρηματικής αμοιβής 765 ευρώ Β)προσδιορισμός των κερδών που φορολογούνται στο όνομα της Ο. Ε. Κέρδη χρήσης (μετά την αναμόρφωση) 18 - επιχειρηματική αμοιβή -765 Κέρδη που φορολογούνται στο όνομα της Ο. Ε. 135 Γ) προσδιορισμός του φόρου που θα καταβάλλει η Ο. Ε. Τα κέρδη που φορολογούνται στο όνομα της Ο. Ε. είναι 135 ευρώ. Ο συντελεστής φόρου για τη χρήση 27 είναι 2%. Κατά συνέπεια ο φόρος που βαρύνει την Ο. Ε. στη Δ.Ο.Υ. ως φόρος του εισοδήματος κερδών χρήσης 27. Δ)λοιπά κέρδη που δηλώνονται από τους εταίρους Οι τόκοι καταθέσεων είναι 1 ευρώ. Οι τόκοι αυτοί ήταν 11111,11 ευρώ, αλλά φορολογήθηκαν όμως αυτοτελώς μέσω τραπέζης με συντελεστή φόρου 1% και έμεινε στη συνέχεις ως υπόλοιπο από καθαρούς τόκους το ποσό από 1 ευρώ. Το ποσό αυτό δηλώνεται από τους εταίρους κατά το ποσοστό συμμετοχής στο κωδικό 659 της ατομικής δήλωσης του κάθε εταίρου για να καλύψει το «πόθεν έσχες», χωρίς όμως να ξαναφορολογηθεί το ποσό αυτό, διότι φορολογήθηκε αυτοτελώς με 1% και έτσι εξαντλήθηκε η φορολογική υποχρέωση. Δηλαδή ο εταίρος αγγέλου που έχει ποσοστό συμμετοχής 4% θα δηλώσει στο κωδικό 659 το ποσό 4 ευρώ (1*4%) για να καλύψει το πόθεν έσχες. - 14-
13.Αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρίες Πολλές επιχειρήσεις συστήνονται σήμερα με βάση τα άρθρα 741 και 784 του Αστικού Κώδικα ως αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρίες. Το χαρακτηριστικό στοιχείο που διακρίνει τις εταιρίες αυτές από τις απλές αστικές είναι η μη διανομή κέρδους ή άλλης μορφής ωφέλεια στα μέλη τους. Οι εταιρίες αυτές, παρόλο που ονομάζονται μη κερδοσκοπικές, φορολογούνται με συντελεστή 25% για τις χρήσεις από 1/1/7 και μετά πάνω στα κέρδη που προκύπτουν από καθαρά εμπορικές δραστηριότητες ή από την άσκηση ελευθέριου επαγγέλματος (π.χ. έκδοση εφημερίδων). Οι συνδρομητές όμως και οι εγγραφές των μελών, καθώς και οι χορηγίες ή δωρεές προς αυτές δεν θεωρούνται ακαθάριστα έσοδα αλλά εισροές κεφαλαιουχικού χαρακτήρα και κατά συνέπεια δεν φορολογούνται.. Ειδικά, οι χορηγίες που παρέχονται στα μη κερδοσκοπικά πρόσωπα για να πραγματοποιήσουν συγκεκριμένες δραστηριότητες μειώνουν το κόστος των δραστηριοτήτων αυτών. Οι επιχορηγήσεις όμως που λαμβάνουν οι μη κερδοσκοπικές εταιρίες προσαυξάνουν τα ακαθάριστα έσοδά τους και τα αντίστοιχα καθαρά κέρδη τους φορολογούνται. - 15-
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΤΗΡΟΥΝ ΒΙΒΛΙΑ Α ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΤΟΥ Κ.Β.Σ. (Ή ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΜΕΝΕΣ ΝΑ ΤΗΡΟΥΝ ΒΙΒΛΙΑ) 1.Έννοια των ακαθάριστων εσόδων της Α κατηγορίας βιβλίων του Κ.Β.Σ. Για τις επιχειρήσεις που τηρούν ακριβή βιβλία και στοιχεία α κατηγορίας του Κ.Β.Σ., τα ακαθάριστα έσοδα εξευρίσκονται με την προσθήκη του μικτού κέρδους στο συνολικό κόστος των εμπορεύσιμων αγαθών, χωρίς Φ.Π.Α., τα οποία αγοράστηκαν μέσα στη χρήση ή των έτοιμων προϊόντων που μπορούν να παραχθούν από τις α και β ύλες που αγοράστηκαν μέσα στην ίδια χρήση, εφόσον πρόκειται για διαχειριστικές χρήσεις που δεν βαρύνονται με οποιαδήποτε φορολογική ή τελωνειακή παράβαση. Το μικτό εμπορικό ή βιομηχανικό κέρδος, κατά περίπτωση, εξευρίσκεται με σύγκριση των τιμών κτήσης και πώλησης των αγαθών που διατέθηκαν από την επιχείρηση, αν και δεν υπάρχουν στοιχεία, λαμβάνεται υπόψη ο συντελεστής μικτού κέρδους των άλλων ομοειδών επιχειρήσεων. Το μικτό αυτό κέρδος δεν μπορεί να είναι μικρότερο από το μικτό κέρδος που προκύπτει, αν οι αγορές πολλαπλασιαστούν με το συντελεστή μικτού κέρδους που προκύπτει από το κλάσμα που έχει ως αριθμητή το μοναδικό συντελεστή καθαρού κέρδους επί αγορών και παρανομαστή το μοναδικό συντελεστή καθαρού κέρδους επί πωλήσεων, εφόσον φυσικά υπάρχουν τέτοιοι συντελεστές στη φορολογία εισοδήματος. Όταν το μικτό κέρδος καθορίζεται από το υπουργείο εμπορίου, προκειμένου να προσδιοριστούν τα ακαθάριστα έσοδα, ως ποσοστό μικτού κέρδους λαμβάνεται το ανώτατο όριο του συντελεστή που έχει καθοριστεί από το υπουργείο αυτό. Αν το υπουργείο εμπορίου έχει καθορίσει κέρδος ανά ευρώ, γίνεται αναγωγή του κέρδους αυτού σε ποσοστιαίο. 2.Προσδιορισμός καθαρών κερδών σε επιχειρήσεις με α κατηγορίας βιβλία ή σε απαλλασσόμενες. Για τις επιχειρήσεις που τηρούν βιβλία και στοιχεία της α κατηγορίας βιβλίων του Κ.Β.Σ. ή που δεν τηρούν βιβλία, γιατί δεν έχουν υποχρέωση τήρησης και μόνο γι αυτές τις δύο περιπτώσεις, ο προσδιορισμός των καθαρών κερδών τους γίνεται με πολλαπλασιασμό των αγορών τους με τους μοναδικούς συντελεστές που αναφέρονται στο παράρτημα των συντελεστών, - 16-
αν βέβαια το οικείο επάγγελμα περιλαμβάνεται σε αυτόν. Στην αξία των αγορών συμπεριλαμβάνεται το κόστος αγορών και οι φόροι που το βαρύνουν (πλην του Φ.Π.Α.) κλπ. Δηλαδή λαμβάνονται οι αγορές όπως αυτές προκύπτουν από τα βιβλία και στοιχεία τους. Όσες αγορές πραγματοποιούνται μέσα σε μια χρήση, θεωρείται ότι πωλούνται όλες μέσα στην ίδια χρήση. Όταν, όμως, η επιχείρηση αρχίζει να λειτουργεί για πρώτη φορά, και εφόσον το επόμενο έτος συνεχίζει να τηρεί βιβλία α κατηγορίας, τότε θεωρείται ότι πωλούνται μέσα στην πρώτη χρήση, τόσα δωδέκατα από τις αγορές που πραγματοποιήθηκαν στη χρήση αυτή, όσοι είναι και οι μήνες από την έναρξη των εργασιών της επιχείρησης μέχρι τέλους της χρήσης. Το υπόλοιπο της αξίας των αγορών θεωρείται ότι πωλείται μέσα στο πρώτο τρίμηνο του αμέσως επόμενου έτους. Στο καθαρό κέρδος της επιχείρησης, που προκύπτει από την εφαρμογή του συντελεστή καθαρού κέρδους, προστίθενται και τα παρακάτω ποσά εσόδων: i. Οι τόκοι (εκτός από τους τόκους συναλλαγματικών και γραμματίων εμπορικών συναλλαγών οι οποίοι δεν προστίθενται) ii. Η αυτόματη υπερτίμηση κεφαλαίου της επιχείρησης. iii. Τα ποσά που έχουν εισπραχθεί από επισφαλείς απαιτήσεις που έχουν αποσβεσθεί και είχαν αναγνωριστεί από τον προϊστάμενο της Δ.Ο.Υ. iv. Τα ποσά που έχουν εισπραχθεί από φόρους, τέλη και εισφορές της επιχείρησης, εφόσον είχαν καταβληθεί στο δημόσιο χωρίς να οφείλονται. 3.Τι γίνεται όταν ένα επάγγελμα δεν συμπεριλαμβάνεται στον πίνακα με τους συντελεστές πάνω στις αγορές Αν το οικείο επάγγελμα δεν συμπεριλαμβάνεται στο πίνακα με τους μοναδικούς συντελεστές πάνω στις αγορές, τότε εφαρμόζεται ο οικείος συντελεστής που αναφέρεται στους πίνακες που εφαρμόζεται πάνω στα ακαθάριστα έσοδα και όχι πάνω στις αγορές. Δηλαδή στην περίπτωση αυτή, πάνω στις αγορές προστίθεται το μικτό κέρδος, οπότε προσδιορίζονται τα ακαθάριστα έσοδα. Στη συνέχεια, πολλαπλασιάζονται τα ακαθάριστα έσοδα με το συντελεστή που εφαρμόζεται πάνω στα έσοδα και έτσι βρίσκεται το καθαρό κέρδος της επιχείρησης αυτής. Ο συντελεστής μικτού κέρδους προκύπτει από τον τύπο: Μ.Σ.Κ.Κ. επί αγορών / Μ.Σ.Κ.Κ. επί πωλήσεων = Σ.Κ.Κ. - 17-
4.Σε ποιες περιπτώσεις επιτρέπεται η χρησιμοποίηση κατώτερου συντελεστή πάνω στις αγορές Στην περίπτωση που αποδεικνύεται ότι γεγονότα ανώτερης βίας (σεισμός κλπ. ) συντέλεσαν στη πραγματοποίηση κατώτερου συντελεστή, όχι όμως και κατώτερου και από το (δηλαδή ζημία δεν αναγνωρίζεται). Μόνο σε περιπτώσεις μερικής ή ολικής καταστροφής της επιχείρησης και των βιβλίων και στοιχείων από πυρκαγιά, πλημμύρα ή θεομηνία, μπορεί να αναγνωριστεί αρνητικός συντελεστής μέχρι ποσοστό 5% πάνω στα ακαθάριστα έσοδα των ανέλεγκτων χρήσεων. Το αίτημα της μείωσης του συντελεστή κρίνεται από την επιτροπή του άρθρου 7 παρ. 5 του ν. 2238/94. Δεν επιτρέπεται η χρησιμοποίηση ανώτερου συντελεστή, έστω κι αν ο προϊστάμενος της Δ.Ο.Υ. διαπιστώσει με στοιχεία την πραγματοποίησή του. 5.Διαχωρισμός των εμπορεύσιμων ειδών σύμφωνα με τον συντελεστή αγορών Στις περιπτώσεις που η επιχείρηση ασχολείται με περισσότερα είδη, για τα οποία αντιστοιχούν διαφορετικοί συντελεστές καθαρού κέρδους στους πίνακες αγορών, θα πρέπει να διαχωρίζονται οι αγορές της κατά κατηγορίες και να εφαρμόζονται σε αυτές οι αντίστοιχοι για κάθε κατηγορία συντελεστές. 6.Ποια αξία αγορών λαμβάνεται υπόψη σε περίπτωση αλλαγής κατηγορίας βιβλίων του Κ.Β.Σ. 1. Αν μια επιχείρηση μεταπηδήσει από την γ κατηγορία στην α, τότε η αξία αγορών που πολλαπλασιάζεται με το συντελεστή αποτελείται από το άθροισμα της αξίας των αγορών που πραγματοποιήθηκαν κατά την διαχειριστική περίοδο μέσα στην οποία τηρήθηκαν για πρώτη φορά α κατηγορίας βιβλία και της αξίας των εμπορεύσιμων αγαθών που εμφανίζονται στην τελευταία απογραφή λήξης, με την οποία τηρούνται βιβλία γ κατηγορίας. 2. Αν μια επιχείρηση μεταπηδήσει από την β κατηγορία στην α, τότε η αξία των αγορών που πολλαπλασιάζεται με το συντελεστή αποτελείται από το άθροισμα της αξίας των εμπορεύσιμων αγαθών, που αγοράστηκαν ή που παράχθηκαν κατά την διαχειριστική περίοδο που τηρήθηκαν για πρώτη φορά α κατηγορίας βιβλία και της αξίας των αντίστοιχων εμπορευμάτων ή προϊόντων, τα οποία αποδεδειγμένα δεν πουλήθηκαν στις διαχειριστικές περιόδους, μέσα στις οποίες τηρήθηκαν βιβλία β κατηγορίας. 3. Αν μια επιχείρηση μεταπηδήσει από την α κατηγορία στην γ, τότε η αξία των αγορών που πολλαπλασιάζεται με το συντελεστή αποτελείται από την αξία των αγορών της διαχειριστικής περιόδου που τηρήθηκαν για - 18-
τελευταία φορά βιβλία α κατηγορίας, αφού αφαιρεθεί η αξία των αγορών που εμφανίζονται στην απογραφή έναρξης της χρήσης, μέσα στην οποία τηρούνται βιβλία γ κατηγορίας. ΣΗΜΕΙΩΣΗ: η μετάταξη γίνεται με συμπληρωμένη έντυπη δήλωση μεταβολών μετάταξης που υποβάλλεται στη Δ.Ο.Υ. μέσα στις πρώτες 3 ημέρες της διαχειριστικής περιόδου από την οποία επιθυμείται η μετάταξη. 7.ΔΗΛΩΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΜΕ Α ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΒΙΒΛΙΑ 7.1 Ποιες επιχειρήσεις α κατηγορίας βιβλίων συμπληρώνουν δήλωση φορολογίας εισοδήματος (Ε5) Οι Ο.Ε., οι Ε.Ε., οι κοινοπραξίες και οι κοινωνίες αστικού δικαίου, όχι όμως και οι ατομικές, που τηρούν βιβλία α κατηγορίας ή που δεν είναι υποχρεωμένες να τηρούν, συμπληρώνουν και υποβάλλουν στη Δ.Ο.Υ. μετά την λήξη του έτους, την «δήλωση φορολογίας εισοδήματος» τύπου Ε5 σε τρία αντίτυπα. Το ένα αντίτυπο το κρατάει η εταιρία αφού το υπογράψει πρώτα ο υπάλληλος της Δ.Ο.Υ. που παραλαμβάνει την δήλωση και τα άλλα δυο παραμένουν στη Δ.Ο.Υ. 7.2 Μέχρι πότε υποβάλλεται η δήλωση φορολογίας εισοδήματος της εταιρίας, της κοινωνίας ή της κοινοπραξίας και μέχρι πότε καταβάλλεται ο φόρος εισοδήματος Η δήλωση φορολογίας εισοδήματος της εταιρίας, της κοινωνίας ή της κοινοπραξίας, που τηρεί βιβλία α κατηγορίας, υποβάλλεται εις διπλούν στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. από την αντίστοιχη εταιρία, ανεξάρτητα από την ατομική δήλωση του κάθε εταίρου και στο χρονικό διάστημα από 1/1 μέχρι 1/4 του αμέσως επόμενου έτους. Αν η 1/4 είναι αργία για το δημόσιο, τότε ως τελευταία μέρα υποβολής θεωρείται η επόμενη εργάσιμη μέρα. Σε περίπτωση λύσης, μετατροπής ή συγχώνευσης της εταιρίας που τηρεί βιβλία α κατηγορίας και εφόσον η διαχειριστική περίοδο αυτής λήγει μέχρι 3 Νοεμβρίου, τότε η δήλωση της υποβάλλεται μέσα σε τρεις μήνες από την ημερομηνίας λύσης, μετατροπής ή συγχώνευσης της. Όταν η εταιρία (Ο.Ε., Ε.Ε.), η κοινωνία ή κοινοπραξία έχει τεθεί σε εκκαθάριση, τότε υποβάλλει δήλωση μέσα σε ένα μήνα από την λήξη της εκκαθάρισης για τα εισοδήματα που αποκτήθηκαν κατά την περίοδο αυτή. Σε περίπτωση παράτασης της - 19-
εκκαθάρισης πέραν του έτους υποβάλλεται προσωρινή δήλωση για τα εισοδήματα κάθε έτους μέσα σε ένα μήνα από την λήξη του και μέσα σε ένα μήνα από την λήξη της εκκαθάρισης οριστική δήλωση. Ο φόρος και η προκαταβολή φόρου καταβάλλεται σε 8 ίσες μηνιαίες δόσεις, από τις οποίες η πρώτη μέχρι την υποβολή της εμπρόθεσμης δήλωσης, η δεύτερη μέχρι την τελευταία εργάσιμη του επόμενου μήνα από την λήξη της προθεσμίας υποβολής της δήλωσης και κάθε μία από τις επόμενες μέχρι την τελευταία εργάσιμη των αντίστοιχων μηνών. Αν ο φόρος καταβληθεί εφάπαξ δεν γίνεται καμία έκπτωση, ενώ αν καταβληθεί εκπρόθεσμα τότε οι ληξιπρόθεσμες δόσεις έχουν προσαύξηση 1% πάνω στο φόρο. Η δήλωση της εταιρίας, της κοινωνίας ή της κοινοπραξίας υποβάλλεται στη Δ.Ο.Υ. που είναι έδρα της επιχείρησης κατά την μέρα που υποβάλλεται η εκπρόθεσμη ή η εμπρόθεσμη δήλωσή της. 7.3 Διαχειριστική περίοδος Η διαχειριστική περίοδος περιλαμβάνει 12 μήνες. Κατά την έναρξη, λήξη ή διακοπή των εργασιών της επιχείρησης, η διαχειριστική περίοδος μπορεί να είναι μικρότερη από 12 μήνες ( ποτέ όμως μεγαλύτερη). 7.4 Τι άλλο συμπληρώνεται και υποβάλλεται στη Δ.Ο.Υ. μαζί με τη δήλωση της εταιρίας ή της ατομικής δήλωσης για τις ατομικές επιχειρήσεις i. Μαζί με τη παραπάνω δήλωση συμπληρώνεται σε τρία αντίτυπα και υποβάλλεται σε δυο, γιατί το ένα υπογεγραμμένο από την Δ.Ο.Υ. παραμένει στην επιχείρηση, το έντυπο «ΜΗΧΑΝΟΓΡΑΦΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜ. ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ» τύπου Ε3. το Ε3 υποβάλλεται σε 2 αντίτυπα και από τα φυσικά πρόσωπα, για κάθε μια ατομική επιχείρηση που έχουν και για την οποία τηρούν βιβλία α κατηγορίας ή απαλλάσσονται από την τήρηση βιβλίων. Τα φυσικά πρόσωπα που είναι εταίροι ή μέλη δεν έχουν τέτοια υποχρέωση υποβολής του εντύπου των συμπληρωματικών στοιχείων κατά την υποβολή της ατομικής τους δήλωσης. ii. Αντίτυπο του εντύπου «ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΓΙΑ ΜΙΣΘΩΜΑΤΑ ΑΚΙΝΗΤΩΝ» τύπου Ε2, όταν υπάρχουν και μισθώματα. iii. Σε περίπτωση συμμετοχής της εταιρίας σε άλλες εταιρίες ή κοινωνίες ή κοινοπραξίες, βεβαιώσεις για τα κέρδη ή της ζημίες αυτών. iv. Τα σχετικά έντυπα που απαιτούνται, στην περίπτωση που σχηματίζονται αφορολόγητα αποθεματικά διαφόρων αναπτυξιακών νόμων. - 2-
7.5 Τι χορηγείται από τον λογιστή της εταιρίας στους εταίρους από τα κέρδη που τους αναλογούν Ο λογιστής της εταιρίας είναι υποχρεωμένος να δώσει σε κάθε εταίρο και από μια βεβαίωση υπογεγραμμένη από τον διαχειριστή, αντίγραφο της οποίας παραμένει στην εταιρία. Την βεβαίωση αυτή θα πρέπει να την επισυνάπτει ο κάθε εταίρος στην ατομική του δήλωση που θα υποβάλλει στη Δ.Ο.Υ. - 21-
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΤΗΡΟΥΝ ΒΙΒΛΙΑ Β ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΤΟΥ Κ.Β.Σ. 1.Ακαθάριστα έσοδα στα β κατηγορίας βιβλία του Κ.Β.Σ. Ακαθάριστα έσοδα θεωρούνται αυτά που πραγματοποιούνται από χονδρικές πωλήσεις (αφού αφαιρεθούν οι εκπτώσεις και οι επιστροφές), από λιανικές πωλήσεις, από αμοιβές παρεχόμενων εργασιών και από κάθε άλλης φύσης πραγματοποιημένα έσοδα, όπως αυτά προκύπτουν από τα βιβλία και στοιχεία και εφόσον πρόκειται για διαχειριστικές περιόδους που δεν βαρύνονται με οποιαδήποτε φορολογική ή τελωνειακή παράβαση. 2.Λογιστικά κέρδη με β κατηγορίας βιβλία του Κ.Β.Σ. Τα καθαρά κέρδη των επιχειρήσεων που τηρούν επαρκή και ακριβά βιβλία και στοιχεία β κατηγορίας, εξευρίσκονται με λογιστικό τρόπο. Δηλαδή, αφαιρούνται από τα ακαθάριστα έσοδα όλα τα έξοδα που πραγματοποιούνται στην ίδια χρήση και ότι απομένει αποτελεί το καθαρό κέρδος ή την καθαρή ζημία της επιχείρησης. Φυσικά, τα κέρδη από τις τεχνικές επιχειρήσεις δηλαδή από τις επιχειρήσεις πώλησης ανεγειρόμενων οικοδομών, κατασκευής τεχνικών έργων καθώς και από τις επιχειρήσεις που ασχολούνται με την εκτέλεση μηχανολογικών και ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων, εξακολουθούν να προσδιορίζονται τεκμαρτά, πολλαπλασιάζοντας τα ακαθάριστα έσοδα με τον οικείο συντελεστή καθαρού κέρδους. 3.Δαπάνες για επιστημονικές και τεχνολογικές έρευνες Μειώνονται επιπλέον τα κέρδη και με ένα ποσοστό 5% πάνω στις δαπάνες αυτής της έρευνας, ως λογιστική διαφορά εσόδων. - 22-
4.Ιδιοχρησιμοποίηση ακινήτου από επιχείρηση Τα τεκμαρτά ενοίκια από ιδιόχρηση ακινήτου με βιβλία β κατηγορίας φορολογούνται και εκπίπτουν όμως ως έξοδο, μόνο αν γίνει εγγραφή στο τηρούμενο βιβλίο εσόδων- εξόδων, έστω και μία φορά κατά την λήξη του έτους, όταν δηλαδή γίνεται ανακεφαλαίωση των εσόδων- εξόδων. 5.Εξωλογιστικός προσδιορισμός φορολογικού αποτελέσματος 5.1 Ακαθάριστα έσοδα Για τις επιχειρήσεις που δεν τηρούν βιβλία και στοιχεία του Κ.Β.Σ. επειδή δεν έχουν υποχρέωση ή δεν τηρούν αν και ήταν υπόχρεοι ή δεν διαφυλάττουν τα βιβλία και στοιχεία ή τηρούν βιβλία και στοιχεία α κατηγορίας ενώ ήταν υπόχρεοι να τηρούν β ή γ κατηγορίας, τα ακαθάριστα έσοδα προσδιορίζονται εξωλογιστικά με βάση τα στοιχεία και τις πληροφορίες που διαθέτει ο προϊστάμενος της αρμόδιας ελεγκτικής αρχής για την έκταση της συναλλακτικής δράσης και για τις συνθήκες λειτουργίας της επιχείρησης. Αν κατά τον έλεγχο διαπιστωθεί ότι έγινε απόκρυψη φορολογητέας ύλης ή ότι δεν εκδόθηκαν στοιχεία ή ότι εκδόθηκαν πλαστά εικονικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν τα βιβλία ανακριβή, τότε το ποσό αυτό που προκύπτει από τον έλεγχο, προστίθεται στα ακαθάριστα έσοδα των βιβλίων και το άθροισμα προσαυξάνεται στη συνέχεια κατά ένα ποσοστό, ως εξής: α) κατά 4% αν το ποσό από την παραπάνω απόκρυψη δεν υπερβαίνει το 5% των δηλωμένων ακαθάριστων εσόδων ούτε τα 5 ευρώ, β) κατά 8% αν το ποσό από την παραπάνω απόκρυψη υπερβαίνει το 5% των ακαθάριστων εσόδων και το ποσό των 5 ευρώ. Αν η επιχείρηση έχει κατά κοινή πείρα περιορισμένη δραστηριότητα, τότε η αρχή που φορολογεί, δεν μπορεί να προσδιορίσει ακαθάριστα έσοδα της επιχείρησης, που να υπερβαίνουν κατά πολύ τα ακαθάριστα έσοδα των άλλων ομοειδών επιχειρήσεων της ίδιας δυναμικότητας με τη συγκεκριμένη επιχείρηση. Σε περίπτωση που υπάρχουν, για τα συγκεκριμένα είδη μιας επιχείρησης, συντελεστές στους αντίστοιχους πίνακες του υπουργείου Οικονομικών., τότε θεωρείται σαν βασικό στοιχείο το μικτό κέρδος, που προκύπτει με τη σύγκριση των συντελεστών αυτών. - 23-
5.2 Εξωλογιστικά κέρδη Το καθαρό εισόδημα των επιχειρήσεων, που τηρούν βιβλία και στοιχεία α κατηγορίας, καθώς και των επιχειρήσεων που δεν τηρούν βιβλία και στοιχεία ή που τηρούν ανακριβή ή ανεπαρκή βιβλία και στοιχεία, προσδιορίζονται εξωλογιστικά. Δηλαδή, στις περιπτώσεις αυτές, πολλαπλασιάζονται τα ακαθάριστα έσοδα της επιχείρησης με τους αντίστοιχους συντελεστές καθαρού κέρδους, προσαυξημένους ή μη και έτσι προκύπτει το καθαρό κέρδος της επιχείρησης. Έτσι, όταν τα βιβλία και στοιχεία της επιχείρησης κρίνονται ανακριβή ή που δεν τηρούν το βιβλίο εσόδων εξόδων το οποίο προβλέπεται να τηρούν, τότε ο συντελεστής καθαρού κέρδους προσαυξάνεται κατά 4%. Εκτός μόνο από την περίπτωση που έπρεπε να τηρείται εσόδων εξόδων λόγω τζίρου και δεν τηρήθηκε (μόνο για την πρώτη χρήση που έπρεπε να τηρείται), τότε δεν γίνεται προσαύξηση του συντελεστή καθαρού κέρδους, ο συντελεστής καθαρού κέρδους διπλασιάζεται, όταν η ανακρίβεια των βιβλίων οφείλεται στην έκδοση πλαστών ή εικονικών ή στη λήξη εικονικών στοιχείων ως προς την ποσότητα ή την αξία ή στη νόθευση αυτών ή στη μη διαφύλαξη ή στη μη επίδειξη κατά τον φορολογικό έλεγχο των βιβλίων και στοιχείων. Πάντως ο συντελεστής καθαρού κέρδους που διαμορφώνεται τελικά δεν μπορεί να είναι ανώτερος από το 75%. Στα ακαθάριστα έσοδα που πολλαπλασιάζονται με τους πιο πάνω αντίστοιχους συντελεστές καθαρού κέρδους δεν συμπεριλαμβάνονται στα έσοδα που προέρχονται από: i. Τόκους συναλλακτικών πράξεων ii. Αυτόματο υπερτίμημα κεφαλαίου επιχείρησης iii. Επισφαλείς απαιτήσεις που εισπράχθηκαν μεταγενέστερα και είχαν αποσβεσθεί σε προγενέστερη χρήση iv. Εισηγμένα ποσά φόρων, τελών κλπ που είχαν καταβληθεί στο Δημόσιο χωρίς να οφείλονται, σε προγενέστερες χρήσεις. Τα ποσά αυτά των εσόδων προσθέτονται, στο σύνολό τους ως καθαρό κέρδος, στα καθαρά κέρδη που προκύπτουν, με την εφαρμογή του συντελεστή που εφαρμόζεται πάνω στα ακαθάριστα έσοδα της επιχείρησης και έτσι προσδιορίζεται στο συνολικό φορολογούμενο καθαρό εισόδημα. 6. Ποια έσοδα λαμβάνονται υπόψη σε περίπτωση αλλαγής κατηγορίας βιβλίων του Κ.Β.Σ. i. Αν μια επιχείρηση που τηρεί βιβλία α κατηγορίας υποχρεωθεί από τον Κ.Β.Σ. να τηρήσει βιβλία β κατηγορίας, τότε το ύψος των ακαθάριστων εσόδων, που θα πραγματοποιηθούν μέσα στη πρώτη διαχειριστική περιόδου που τηρεί βιβλία β κατηγορίας, δεν μπορεί να υπερβεί το ύψος των ακαθάριστων εσόδων που προσδιορίζονται σύμφωνα με τα αγαθά που αγοράζονται ή παράγονται μέσα στην ίδια αυτή περίοδο. Όταν - 24-
όμως, τα ακαθάριστα έσοδα αυτής της περιόδου που προκύπτουν με βάση τα δεδομένα των βιβλίων και στοιχείων, μειωμένα κατά τα ακαθάριστα έσοδα της προηγούμενης διαχειριστικές περιόδου κατά την οποία είχαν τηρηθεί βιβλία α κατηγορίας, είναι μεγαλύτερα από τα ακαθάριστα έσοδα της ίδιας περιόδου που βρίσκονται με βάση τα αγορασθέντα εμπορεύσιμα αγαθά ή παραχθέντα έτοιμα προϊόντα, τότε τα μεγαλύτερα αυτά ακαθάριστα έσοδα θεωρούνται ως έσοδα της διαχειριστικής περιόδου, κατά την οποία τηρήθηκαν για πρώτη φορά βιβλία β κατηγορίας του Κ.Β.Σ. ii. Αν μια επιχείρηση αναγκαστεί (ή θελήσει) να μεταπηδήσει από την β κατηγορία στην α, τότε το ύψος των ακαθάριστων εσόδων της χρήσης εκείνης, μέσα στην οποία τηρήθηκαν για πρώτη φορά βιβλία α κατηγορίας, προσδιορίζεται με βάση την αξία των εμπορεύσιμων ειδών που αγοράστηκαν ή παράχθηκαν μέσα στην περίοδο αυτή, αφού προσαυξηθεί με την αξία των αντίστοιχων εμπορευμάτων ή προϊόντων τα οποία αποδεδειγμένα δεν πουλήθηκαν στις διαχειριστικές περιόδους, μέσα στις οποίες τηρήθηκαν βιβλία β κατηγορίας. 7. ΚΑΘΑΡΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ (ΜΕ Β ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ Κ.Β.Σ.) Στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, που τηρούν βιβλία β κατηγορίας το καθαρό κέρδος που θα πρέπει να δηλώσουν, προσδιορίζεται πάντα μόνο με το λογιστικό τρόπο ως εξής: 7.1 Εμπορικές και βιοτεχνικές επιχειρήσεις με β κατηγορίας βιβλία του Κ.Β.Σ. Από τα ακαθάριστα έσοδα αφαιρείται το κόστος αναλώσεων ή το κόστος πωλήσεων και έτσι βρίσκεται το μικτό κέρδος. Στη συνέχεια, από το μικτό κέρδος αφαιρούνται όλα τα έξοδα που αναγνωρίζονται φορολογικά προς έκπτωση και αυτό που απομένει αποτελεί το καθαρό αποτέλεσμα χρήσης. Για να προσδιοριστεί το λογιστικό κέρδος, ως κόστος αναλώσεων όταν πρόκειται για παραγωγή και ως κόστος πωλήσεων όταν πρόκειται για εμπορία, λαμβάνεται το ποσό που προκύπτει από τον αμέσως παρακάτω τύπο: Αρχικά αποθέματα + αγορές χρήσης τελικά αποθέματα = κόστος αναλώσεων ή κόστος πωλήσεων Σε περίπτωση που δεν διενεργείται απογραφή ή όταν δεν υπάρχει τέτοια υποχρέωση από τον Κ.Β.Σ., τότε ως αξία αρχικών αποθεμάτων λαμβάνεται το 1% των αγορών της προηγούμενης χρήσης και ως αξία τελικών αποθεμάτων το 1% της κρινόμενης φετινής χρήσης. Αν προαιρετικά έχει συνταχθεί απογραφή έναρξης και λήξης, τότε για τον προσδιορισμό του κέρδους, λαμβάνονται υπόψη οι απογραφές αυτές, με την προϋπόθεση όμως, ότι θα συνεχιστεί η σύνταξη των απογραφών για μια ακόμα τριετία από την - 25-
σύνταξη της πρώτης προαιρετικής απογραφής λήξης. Έτσι αν γίνει προαιρετική απογραφή με 31/12/7 τότε η επιχείρηση είναι υποχρεωμένη να συντάσσει συνεχείς απογραφές μέχρι και 31/12/1. αν δεν τηρηθεί η υποχρέωση αυτή, επιβάλλονται οι προβλεπόμενες κυρώσεις για την μη σύνταξη της απογραφής. Όταν προκύπτει ζημία από επιχείρηση που τηρεί βιβλία β κατηγορίας, τότε η ζημία αυτή μπορεί να μεταφερθεί και να συμψηφιστεί διαδοχικά στα 5 επόμενα οικονομικά έτη. 7.2Επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών με β κατηγορίας βιβλία του Κ.Β.Σ. Από τα ακαθάριστα έσοδα αφαιρούνται όλα τα έξοδα της ίδιας χρήσης που αναγνωρίζονται φορολογικά προς έκπτωση και έτσι προσδιορίζεται το καθαρό τελικό αποτέλεσμα χρήσης που θα φορολογηθεί. Ο λογιστής θα πρέπει πρώτα να συντάξει το σχετικό φύλλο μερισμού των εξόδων, έτσι ώστε να προσδιοριστεί πρώτα το μικτό αποτέλεσμα και μετά το τελικό καθαρό αποτέλεσμα. Αυτό γίνεται διότι στο μελλοντικό φορολογικό έλεγχο δίνεται μεγάλη σημασία στο μικτό αποτέλεσμα, το οποίο δεν θα πρέπει να δίνει μεγάλες διαφορές από έτος σε έτος, συγκρινόμενο με τα αντίστοιχα ακαθάριστα έσοδα. 7.3 Μικτές επιχειρήσεις με β κατηγορίας βιβλία του Κ.Β.Σ. Συντάσσεται πρώτα το φύλλο μερισμού εξόδων της επιχείρησης. Στη συνέχεια, προσδιορίζεται πρώτα τι μικτό αποτέλεσμα από την κάθε δραστηριότητα χωριστά και μετά αφαιρούνται τα λοιπά έξοδα διοίκησης, διάθεσης κλπ και προσδιορίζεται έτσι το τελικό καθαρό αποτέλεσμα. ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Οι επιχειρήσεις πώλησης κινητών τηλεφώνων είναι μικτές επιχειρήσεις. Διότι τα έσοδα από πώληση κινητών τηλεφώνων είναι έσοδα από πώληση εμπορεύσιμων αγαθών και τα έσοδα που εισπράττουν από την κατασκευάστρια επιχείρηση για την προώθηση των προϊόντων τους στη αγορά θεωρούνται έσοδα από παροχή υπηρεσιών. Επιχειρήσεις μικτές θεωρούνται αυτές που έχουν οπωσδήποτε κλάδο παροχής υπηρεσιών και οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα εμπορίας ή παραγωγής. Δηλαδή, επιχειρήσεις μόνο με κλάδο εμπορίας ή μόνο με κλάδο παροχής δεν θεωρούνται μικτές. Ειδικά, για μικτές επιχειρήσεις με κλάδο εμπορίας καυσίμων και κλάδο παροχής υπηρεσιών, οι κοινές δαπάνες της επιχείρησης με βάση τα εξωλογιστικά κέρδη του κάθε κλάδου προς τα συνολικά εξωλογιστικά κέρδη - 26-