Übungsmaterialien zum Lehrbuch Kantharos

Übungsmaterialien zum Lehrbuch Kantharos Zusammengestellt von Mag. Veronika Wirth, Dr. Werner Rinner, Akademisches Gymnasium Graz (L1-8) Mag. Roland Kikelj, Bischöfliches Gymnasium, Graz (L. 9-14) Mag. Josef Pfeifer, Bischöfliches Gymnasium, Graz (L. 15-19) Mag. Wolfram Liebenwein, Abteigymnasium Seckau (L. 20-25) Mag. Therese Aigner, Stiftsgymnasium Admont (L. 26-30) Dr. Renate Oswald, BG Rein (L 31-35) Mag. Karlheinz Pirker 1 L. 1: F: Mask. der o-dekl.; Konj.: 3. P. Sg./PI. Ind. Präs. Akt.; S: Subjekt und Prädikat; Enklise; Apposition; attributive Stellung; Genitiv als Bereichskasus; Dativ bei Ortsangaben; doppelter Akkusativ Setze das Wort in den Plural bzw. Singular Singular ὁ φιλόσοφος τὸν ἄνθρωπον τῷ κόσμῳ Plural τοῖς θεοῖς τῶν οὐρανῶν τοὺς σοφούς οἱ θεοί Verwandle die Sätze in den Plural und übersetze sie dann Ὁ φιλόσοφος τὸν οὐρανὸν θεὸν νομίζει. Pl.... Ὁ κόσμος ἐν τῷ ἀπείρῳ (bleibt Sg.) ἐστίν. Pl.... Ὁ σοφὸς περὶ τοῦ κόσμου λέγει ὁ κόσμος νόον ἔχει. Pl....

Welche Form passt nicht dazu? 2 σοφόν λέγει τόν κόσμον περί τοῦ εἰσίν ἔχει τῷ ἄνθρωπον νομίζει τῶν Ergänze den Artikel bzw. die Endung im richtigen Fall und übersetze! _ θεός τὸν κόσμ οἱ φιλόσοφ _ σοφῶν τοὺς οὐραν ἀνθρώποις

3 Lektion 2: F: Neutra der o-dekl.; Fem. der a-dekl. auf -η; S: kollektiver Singular; Genitiv als Herkunftskasus; Dativ des Besitzers Vervollständige die Deklinationstabelle! 1.Sg. ὁ λόγος ἡ ψυχή ἡ σελήνη 2. τῆς ψυχῆς τοῦ φυτοῦ τῆς σελήνης 3. τῷ κόσμῳ 4. 1.Pl. τὰ φυτά - 2. τῶν ψυχῶν - 3. τοῖς λόγοις - 4. τοὺς κόσμους - Ergänze das passende Wort Ὁ ἥλιος καὶ ἡ σελήνη ἔχουσιν. (ψυχαί - ψυχάς - ἀνθρώπους) Ἡ τοῦ ἀνθρώπου ψυχὴ ἐκ τῆς τοῦ κόσμου ψυχῆς. (ἥκει - λέγει - γράφει) Ὁ κόσμος ψυχὴν ἔχει γάρ ἐστιν. (φυτόν - ἄστρα - ζῷον) Ἀναξίμανδρος πρῶτος τὴν οἰκουμένην. (νομίζει - γράφει - ἔχει) Πάντα γὰρ ζῷα ψυχὰς ἔχει. (οἱ - αἱ - τὰ) Welche Form passt nicht dazu? ἄστρα περί τῶν σοφῶν ζῷα ἐκ τῶν θεῶν ἄρα οὐδέν τῶν λόγων φυτά ἐν τῶν ψυχῶν Verwandle den Dativus possessivus wie im angegebenen Satz und übersetze Τῷ κόσμῳ ψυχή ἐστιν. = Ὁ κόσμος ψυχὴν ἔχει. Καὶ τῷ ἡλίῳ καὶ τῇ σελήνῃ ψυχαί εἰσιν. = Καὶ τοῖς ἄστροις ψυχαί εἰσιν. = Τοῖς σοφοῖς νόος ἐστίν. =

4 3 F: Fem. der a-dekl.; Personalpron.;1./2. P.Sg. / PI. Ind. Präs. Akt.; Enklitika; S. Akkusativ der Raum- und Zeitstrecke; Dativus commodi; Genitiv des Sachbetreffs Vervollständige die Konjugationstabelle! 1.P.Sg. ἄγω 2. γιγνώσκεις 3. πίπτει 1.P.Pl. βάλλομεν 2. λέγετε 3. βλέπουσιν Wo stecken die kleinen Wörter? γ κ α ι ε α ε ι κ δ ρ μ ο τ ε α τ ε τ ρ ι τ ι ε ν α α λ λ α aus, seit: als: in: denn, nämlich: aber: weil, da / dass: immer: aber, sondern: nach: was? und, auch: also, folglich: Hinweis: Suche senkrecht und waagrecht! Ergänze das Verb in der richtigen Person: Οἱ ὄνοι ἀεὶ τὰ φορτία (tragen), οἱ δ ἵπποι ἐλεύθεροι φορτίων (marschieren). Ὁ ὄνος λέγει Εἰ δὲ μὴ (helfen), ἀποθνῄσκω. Ὄνος (beneiden) τῷ ἵππῳ καὶ (sagen) αὐτῷ Καλὸν βίον (führen), ὦ φίλε. Σὺ μὲν ἐλεύθερος φορτίων (marschieren), ἐγὼ δὲ τὰ φορτία (tragen). Οἱ ἄνθρωποι ὑμᾶς, ἥμεροι ὄνοι, (pflegen). Ἡμεῖς οἱ ἄγριοι ὄνοι ἐν τῇ ἐρημίᾳ χαλεπὸν βίον (führen). Ὄνος ἥμερος (begegnen) ὄνῳ ἀγρίῳ καὶ λέγει (preisen) σε, ὦ φίλε, τῆς ἐλευθερίας σου.

5 Übersetze - Pferd und Esel Ὄνος τις φέρει ποτὲ πολλὰ φορτία καὶ ἐντυγχάνει ἵππῳ. Λέγει ὁ ὄνος Ὦ φίλε, ἄρηγέ μοι. Ἀεὶ γὰρ χαλεπὰ φορτία φέρω, σὺ δὲ ἐλεύθερος φορτίων ἐλαύνεις. Ἄκουε τῶν λόγων μου. Ὁ δὲ ἵππος Ἀρήγω σοι καὶ ὀλίγον χρόνον φέρω τὰ φορτία σου. Ἀλλὰ μὴ φθόνεε μοι. Καὶ ἡμῖν τοῖς ἵπποις πολλὰ φορτία ἐστίν. Βλέπε, ὅτι καὶ ἡμεῖς οἱ ἵπποι τοῖς ἀνθρώποις δοῦλοί ἐσμεν καὶ ἐν τοῖς πολέμοις πολλοὶ ἵπποι πίπτουσιν. Ἧκε καὶ δός μοι οὖν τὰ φορτία σου. Τοῖς φίλοις γὰρ ἀεὶ ἀρήγω. 1. μή: nicht; 2. ἐσμέν: wir sind; 3. δός: gib

6 L 4.: F: Infinitiv Präsens; Fem. der o-dekl.; S: Acl; οὐ und μή; Genitivus partitivus Stimme das Adjektiv in der Klammer mit dem Substantiv überein τὸν θησαυρόν (ὅλος, η, ον) αἱ κόραι (καλός, ή, όν) τὰς ὁδούς (χαλεπός, ή, όν) τοῖς πολεμίοις (νεκρός, ά, όν) τῇ ἡδονῇ (κακός, ή, όν) τῶν δούλων (πολλοί, αί, ά) τῆς ἀνδρείας (καλός, ή, όν) τῷ κακῷ (ἀλλότριος, α, ον) τοῖς ὀφθαλμοῖς (ἴδιος, α, ον) τοῦ γεωργοῦ (μόνος, η, ον) Setze das Verb in den Plural bzw. Singular Singular κελεύει θεράπευε βλέπεις γιγνώσκω Plural μέλλομεν θαυμάζετε (2) εὑρίσκουσιν φεύγομεν

7 Welche Form passt nicht dazu? φεύγεις τῆς ἀρετῆς ποτε βάλλεις τὰς ἡδονάς μέλλε πράττεις τοῦ θυμοῦ λέγε εἷς τῆς κόρης φέρε ἄγεις τοῦ υἱοῦ μένε ἡ ὁδός ὀλίγοι ὑμᾶς ἡ ἐλευθερία ἄγριον ἡμεῖς ὁ νεανίας μεστά ὑμῶν ἡ ἀνδρεία ποιητής ὑμεῖς ἡ ψυχή ἰδίου ὑμῖν

8 L. 5: F: Ind. / lnf. / Imp. Präs. Pass; Deponens; S: Acl als Subjekt; doppelter Nominativ; NcI Trage die Verbalformen in die Tabelle ein und übersetze γράφομεν; πράττειν; βλάπτομαι; βάλλε; ἄγεσθαι; γιγνωσκόμεθα; ἐλεέεις; λέγεται; ἥκω; θαυμάζετε(2); φέρε; νομίζειν; ἐστίν; ἀναγκάζεσθε (2); γίγνου; κωλύῃ; γίγνεσθαι; εἶναι Indikativ Präs. akt. Indikativ Präs. pass. Infinitive akt./pass. Imperative akt./pass. Fülle die Lücken mit dem passenden Wort und übersetze οὔτε ἔξεστιν μέτρον ὑπὸ φεύγειν κοινά φιλία Σόλων Ἀθηναῖος κελεύει κακὰς ἡδονὰς. Κλεόβουλος λέγει ἄριστον εἶναι καὶ κελεύει μηδὲν βίᾳ πράττειν. Μόνον ἐν τοῖς σοφοῖς γίγνεται _, ἐν δὲ τοῖς φαύλοις φιλίαν γίγνεσθαι οὐκ _. Οἱ σοφοὶ οὔτε κακὰ πράττουσιν κακοῖς περιπίπτουσιν. Ὁ Ἀναξίμανδρος _ πολλῶν ἀνθρώπων σοφὸς εἶναι νομίζεται. Τὰ γὰρ ἀγαθὰ _ ἐστι τῶν σοφῶν, τῶν δὲ φαύλων τὰ κακά. Ergänze die fehlenden Formen und übersetze Κλεόβουλος λέγει... ἄριστον εἶναι καὶ κελεύει μηδὲν βίᾳ... Σόλων κελεύει κακὰς... φεύγειν. Χίλων κελεύει θυμοῦ... καὶ ἀδύνατα μὴ ἐπιθυμεῖν Θαλῆς κελεύει ἀπαιδευσίαν ὑπὸ τῶν... μισεῖσθαι. Πίττακος κελεύει τὴν... θεραπεύειν. Βίας λέγει τοὺς... ἀνθρώπους κακοὺς εἶναι. Περίανδρος λέγει τὰς μὲν ἡδονὰς... εἶναι, τὰς δ... οὐ.

9 Übertrage in einen dass- Satz und einen AcI ὁ φιλόσοφος λέγει οἱ ἄνθρωποι οὐ θεραπεύουσιν τὴν ἀλήθειαν.... οἱ ἄνθρωποι βλέπουσιν ἡ ἀλήθεια φεύγει εἰς τὴν ἐρημίαν.... ὁ ἵππος νομίζει μέλλει ἀποθνῄσκειν ὁ ὄνος.... οἱ ἄγριοι ὄνοι τοῖς ἡμέροις λέγουσιν ὁ βίος ὑμῶν χαλεπός ἐστιν.... οἱ ἄνθρωποι νομίζουσιν οἱ ἵπποι ῥώμην μεγάλην (groß) ἔχουσιν....,... φιλόσοφός τις λέγει ὁ τοῦ κόσμου νόος θεός ἐστιν.... Übersetze und ergänze die fehlenden Endungen Die Unabhängigkeit des Weisen Σοφός τις καὶ νεανίας ἐν ἐρημί... περὶ ἀρετ... (Sg.) λέγουσιν. λῃσταὶ 1 αὐτοῖς ἐντυγχάνουσιν. ὁ μὲν φεύγειν μέλλει, ὁ δὲ σοφὸς κελεύει μένειν. οἱ λῃσταὶ 1 τὴν τοῦ ἀνθρώπου ἀνδρείαν θαυμάζουσιν καὶ λέγουσιν διὰ τί οὐ φεύγεις; ὁ δὲ οὐδὲν ἔχω. θησαυρῶν γὰρ οὐκ ἐπιθυμῶ. διὸ ἐλεύθερος εἶναι νομίζω. οὐ γὰρ ἔξεστιν 2 τοὺς σοφοὺς βλάπτεσθαι 3 ὑπὸ τῶν κακῶν. ὁ φιλόσοφος οὐτε ἀναγκάζεται 4 ὑπό τινος οὐτε ἀναγκάζει. οἱ λῃσταὶ 1 αὐτῷ φθονοῦσιν καὶ τὸν σοφὸν βίον καλὸν ἄγειν νομίζουσιν. 1.ὁ λῃστής - ου: Räuber, Wegelagerer; 2.ἔξεστιν: es ist möglich; 3.βλάπτεσθαι: geschädigt werden; 4.ἀνγκάζω: zwingen.

10 L. 6: F: Adjektive der a-/o-dekl.; S: adjekt. Attribut; Adverb als Attribut; Genitiv der Trennung; Dativ des Grundes; Akkusativ der Ausdehnung; Dativ: Übersicht Kombiniere die Substantive mit den passenden Adjektiven und übersetze: ἔργα ἀνθρώποις σύμμαχον πόνων καρπούς βίῳ φιλίαν χρόνος φιλοσόφου ἡδονάς Unterstreiche die Dative in den Sätzen und übersetze Μέσῃ ἐν τῇ ἐρημίᾳ ὁ νεανίας ποτὲ τὴν κόρην εὑρίσκει. βέβαιον καλούς κακάς πρώτου ἀρίστην καλά ὀλίγος ἀγαθοῖς ἐλευθέρῳ πολλῶν Ἡ ἡδονὴ καὶ τοῖς μὲν ἀγαθοῖς ἀνθρώποις καὶ τοῖς δὲ κακοῖς σύνεστι. Οἱ πρεσβύτεροι παρὰ τῷ δήμῳ τιμῶνται. Οἱ νεανίαι τοῖς τῶν σοφῶν ἐπαίνοις χαίρουσιν. Οἱ φιλόσοφοι μηδὲν βίᾳ πράττειν κελεύουσιν. Ὁ γεωργὸς λέγει ἐν τῇ ἀμπέλῳ θησαυρὸν εἶναι.

11 Bilde aus den Wortteilen korrekte Wortformen! Hinweis: Achte dabei genau auf die Akzente! τιμ- ονται φεύγ- δέν εὑρισκ- οῖς θε- ῶμαι μη- ναι ἔμπροσ- όμεθα γίγν- θεν εἶ- ειν πρεσβύμόν- ἀναγκαζ- ὄπισ- ἀνδρείποιηβλεπ- ὁδ- ῃ αν όν τής τερος όμεθα θεν ον Übersetze - περὶ τῶν τῶν σοφῶν λόγων Πολλάκις ἀκούομεν καλοὺς σοφῶν ἀνθρώπων λόγους. Οὐκ ἔξεστιν τὸν φιλόσοφον βλάπτεσθαι ὑπό τινος, ἀλλὰ καὶ ὁ φιλόσοφος κακὰς ἡδονὰς φεύγει καὶ οὐδὲν 1 βίᾳ πράττει καὶ ἀεὶ θυμοῦ κρατέει. Οὐκ ὀνειδίζει τὰ τῶν ἀνθρώπων ἔργα, οὐ φθονέει αὐτοῖς, ἀλλ αὐτὸς ἀρήγει αὐτοῖς ἐν τοῖς τοῦ βίου πόνοις. Τὰ μὲν ἀλλότρια κακὰ ἀεὶ ἐν ὀφθαλμοῖς ἔχει, αὐτὸς δὲ ἐλεύθερος κακῶν ἐστιν. Διὸ ὑπὸ πολλῶν θεραπεύεται καὶ θαυμάζεται διὰ 2 τὴν τῆς ψυχῆς ῥώμην. 1. οὐδέν: nichts; 2. διά: wegen.

12 L 7: F: Impf. Akt./Pass; Augmentbildung; Relativpronomen Vervollständige die Tabellen unter Beachtung der Ähnlichkeiten! Relativpronomen Artikel 1.Sg. ὅς ἡ 2. ἧς 3. τῷ 4. ὅ τό 1.Pl. ἅ οἱ 2. ὧν τῶν 3. οἷς ταῖς 4. ἅς Übungen zu den Relativpronomen Unterstreiche jeweils das Bezugswort und übersetze ὃν πάντες (alle) φοβοῦνται, πάντα (alles) φοβεῖται. φεῦγε ἄνθρωπον, ὃς ἀδικεῖ. Ταῖς Μούσαις, αἳ θυγατέρες Διὸς εἰσίν, τὸ καλὸν φίλον ἐστίν. ὁ Ξενοφῶν μαρτυρεῖ (bezeugen), ἃ ὁ Σωκράτης ἔλεγεν. ἔξεστιν λέγειν, ἃ ἐπιθυμεῖς. ὁ ἵππος ἐνετύγχανε τῷ ὄνῳ, ὃς βίον χαλεπὸν ἦγεν. Ζηλωτοί (beneidenswert) εἰσιν οἱ ἄνθρωποι, οἷς βίος ἐλεύθερός ἐστι πόνων. ὃ πράττειν κακόν ἐστιν, τοῦτο (das) οὐδὲ λέγειν καλόν ἐστιν. οὐχ οὗτος (dieser) ἀληθινὸς (wirklich) φίλος ἐστίν. οὗ λόγοι καλοί εἰσιν, ἀλλ (sondern) ὃς τὴν ἀρετὴν μᾶλλον φιλεῖ ἢ (als) τοὺς λόγους. ὃ ἐθέλει ὁ ἄνθρωπος, τοῦτο (das) καὶ νομίζει. Ergänze das passende Relativpronomen und übersetze πολλοὶ τοῖς θεοῖς,... ἐν οὐρανῷ εἰσιν, οὐκ εὔχονται. ὁ λόγος,... ὁ φιλόσοφος ἔλεγε, ὑφ ἡμῶν ὑμνεῖται. ὁ ἄνθρωπος,... ὁ θάνατος ἐνετύγχανε, οὐκέτι τοὺς πόνους ἐλεεῖ. ἡ κόρη,...θησαυρὸν ηὕρισκε, τῶν φίλων ἐμιμνῄσκετο. τὰ ἔργα,... ἔγραφε ὁ ποιητής, καλὰ καὶ ἀγαθά ἐστιν. ἀετὸς ἥρπαζε τὸ σάνδαλον,... ἡ κόρη κατέβαλε. φεῦγε ἄνθρωπον,... ἀδικεῖ. ὁ ἄνθρωπος,...θεοὶ φιλέουσιν, ἀποθνῄσκει νέος.

13 Ordne die Imperfektformen der richtigen Kategorie zu ἤγομεν, περιέπιπτον, ἔπραττες, περιέβαλλες, ἤσθιον, ηὔχετο, ἐξελύετε, ἔγραφε, συνεπίνομεν, εἶχε, ἐλέγετε, προσέφερε, ἐχαίρομεν, ὠνόμαζον, ἔφερον Augment vor dem Stamm Augment zwischen Vorsilbe und Stamm Dehn-Augment Imperfekt Die Regeln zur Wiederholung akt.: Augment + Stamm + Bindevokal ο, ε, ε, ο, ε, ο + -ν,-ς,-,-μεν,-τε,-ν pass.: Augment + Stamm + Bindevokal ο, ε, ε, ο, ε, ο +-μην, -σο, -το, -μεθα, -σθε, -ντο Setze in der angegebenen Person ins Imperfekt: ἐντυγχάνεις φέρουσιν πράττει ἀποθνῄσκει φεύγομεν νομίζεται γιγνόμεθα πίνετε φαίνεσθε κελεύεις βλάπτῃ γράφομαι κωλυόμεθα ἀκούεσαι (-ῃ) βλέπονται εὑρίσκεσθε Übersetze und ergänze die passenden Relativpronomen Wer einmal lügt... νεανίας τις φαυλότατος ἀεὶ μόνος τὴν ἀγέλην (Herde) εἰς τὴν ἐρημίαν ἦγεν. πολλάκις (oft) ἐκέλευε τοὺς φίλους ἥκειν ἀρήγετε. βλάπτεται ἡ ἀγέλη (Herde) ὑπὸ λύκου (Wolf). oἱ γεωργοὶ προθυμότεροι,... πρὸς αὐτὸν ἤλαυνον, ηὕρισκον τὸν νεανίαν μὴ ἀληθεύειν. μετὰ ὀλίγον χρόνον τῷ ὄντι (tatsächlich) λύκος τις δυνατώτατος (sehr stark) ἐφαίνετο, ἐφόνευε (töten) τοὺς οἶς (Schafe). ὅτε ὁ ἄνθρωπος ἐκαλεῖ (rufen) τοὺς φίλους, οἱ ἄλλοι τοὺς μὲν λόγους αὐτοῦ ἀκούουσιν, ἀλλὰ οὐκ ἐλεέουσιν. διὸ πολλὰ ζῷα ἀποθνῄσκει. ὁ δὲ νεανίας ἐγίγνωσκε, ὅτι δεῖ (es ist nötig) τὴν ἀλήθειαν θεραπεύειν.

14 L. 8: F: Praes. / lmpf. Med.; S: Bedeutung des Mediums; Dativus temporis; Genitivus possessivus. Historisches Präsens Medium Passiv Die Regeln zu Wiederholung medium Die Aktion geht vom Subjekt aus, betrifft es aber gleichzeitig in irgendeiner Form παιδεύομαι = ich bilde mich λούομαι = ich wasche mich, bade Bildung: Wortstamm + Bindevokal ο, ε, ε, ο, ε, ο passiv + Endungen -μαι, σαι, -ται, -μεθα, -σθε, -νται (εσαι > εαι > ῃ Funktion Das Subjekt wird von der Handlung nur betroffen παιδεύομαι = ich werde erzogen λούομαι = ich werde gewaschen vergleichbar mit ähnlich dem dt. Reflexiv und dem lat.deponens = deutsches Passiv Möglichkeiten zur Unterscheidung kann mit Genetiv-, Dativ- und Akkusativobjekten verbunden sein Passive Konstruktion = Nominativ + ὑπό + Genetiv Übersetze: φέρεται κωλύεται πράττονται ἀναγκάζονται es wird gesehen er wird gehindert sie werden erkannt wir werden geschädigt sie werden geworfen du wirst gezwungen βλάπτονται βλέπεσαι (-ῃ) κρατεῖται κελεύεται es wird gehört ich werde gesehen er wird vertrieben es wird gesagt es wird geglaubt sie werden gefunden

15 Passiv oder medium? ἡ ἀρετὴ φεύγει εἰς τὴν ὕλην. ὁ σοφὸς οὐ βιάζεται ὑπὸ τῶν φαύλων. τὰ φορτία φέρεται ὑπὸ τῶν ἵππων. ἀρετὴ ὑμνεῖται ὑπὸ τῶν σοφῶν. φιλία οὐ γίγνεται ἐν τοῖς κακοῖς. οὐ κωλύῃ (=εσαι), οὐκ ἀναγκάζῃ (=εσαι). πολλὰ κακὰ γίγνεται ἐν τοῖς ἀνθρώποις Vervollständige die Konjugations-Tabelle Präsens akt. Präs. med./pass. Imperfekt akt. Impf.med./ pass. 1.P.Sg τρέπω 2. τρέπῃ 3. 1.P.Pl. 2. ἐτρέπετε 3. ἐτρέποντο 1.P.Sg 2. Präsens akt. Präs. med./pass. Imperfekt akt. Impf.med./ pass. παρεῖχον 3. παρέχει 1.P.Pl. 2. παρειχόμεθα 3. παρέχονται Übersetze! aktiv λούει: φαίνουσιν: στρέφομεν: medial passiv λούεται: φαίνονται: στρεφόμεθα: λούεται: φαίνονται: στρεφόμεθα:

16 Wähle das passende Wort und übersetze Ἡμέρᾳ θερμῇ Ῥοδῶπις ἐν τῷ Νείλῳ ποταμῷ.(λούει - θαυμάζεται - ἐλούετο) Ὁ ἀετὸς τὰ τῆς κόρης σάνδαλα ἥρπαζε καὶ τῷ Ψαμμητίχῳ. (ἔφερε - ῥίπτεις - ἔτρεπε) Ὁ δὲ θαυμάζει τὴν τοῦ σανδάλου. (εἰρήνην - ἀρετήν - εὐμορφίαν) Διώξιππος ὁ ἀθλητὴς εἰς τὰς Ἀθήνας καὶ καλὴν κόρην ἔβλεπε. (ἔτρεπον - εἰσέλαυνε - ἐφαίνετο) Αὐτίκα τῇ εὐμορφίᾳ αὐτῆς νικᾶται καὶ τοὺς οὐ τρέπει ἀπ αὐτῆς. (κεφαλὰς - ἐπαίνους - ὀφθαλμοὺς) Übersetze, unterstreiche alle Imperfektformen im Text und notiere alle, die ein Dehnaugment haben, und notiere alle passiven bzw. medialen Verbalformen! Κόραξ (Rabe) τις,... τῆς εὐμορφίας (Schönheit) ἕνεκα ἐθαυμάζετο, ἐξ οἴκου (Haus) ἁρπάζει (raubt) τυρὸν (Käse) καὶ εἰς τὸ πλησίον (nahe gelegen) δένδρον φέρει, οὗ τὴν τροφὴν ἐσθίειν μέλλει. ἡ δὲ ἀλώπηξ (Fuchs),... αὐτὸν ἔβλεπεν, ἤλαυνε πρὸς τὸ δένδρον καὶ ἔλεγε τάδε (das) τί ἐγκωμίων (Lob) ἀξιώτερόν (würdig, 1.Steigerungsstufe) ἐστι ἢ ἡ κεφαλὴ καὶ οἱ ὀφθαλμοί σου; ἔργα λαμπρότατα (herausragend, 2. Steigerungstufe) πράττεις, καλὸς καὶ δυνατώτερος (Komparativ) εἶ, ἀλλὰ βίον χαλεπὸν ἄγειν φαίνῃ. τὰ γὰρ ἄλλα ζῷα οὐ σε θεραπεύει, ὅτι νομίζει τὴν φωνήν (Stimme) σου κακὴν εἶναι. ὁ δὲ κόραξ,... αὐτὸς ἐνόμιζε φωνὴν ἀγαθὴν ἔχειν, ἔλεγε ᾄδω κάλλιστα (am schönsten) τῶν ὀρνίθων (Vögel). ἄκουε καὶ ὕμνεε τὴν φωνήν μου. ἄλλ ὅτε ᾄδειν ἔμελλεν, τὸν μὲν τυρὸν κατέβαλεν. ἡ δὲ ἀλώπηξ,... αὐτὸν ἤδη (schon) ἔμενεν, μάλα (sehr) ἔχαιρεν. ὁ μῦθος κελεύει θυμοῦ κρατεῖν καὶ ἀδύνατα μὴ ἐπιθυμεῖν.

17 Übersetze folgende Verben in der angegebenen Person ins Griechische und übertrage sie ins Imperfekt! ich höre er schädigt sie beten wir finden du sagst ihr marschiert sie verbringen ich erlöse wir freuen uns ich werde gehindert es wird gemacht ich befehle sie werden geschrieben er stirbt wir verehren Übersetzung Imperfekt

18 L. 9: regelmäßige Komparation des Adjektivs; Krasis; S: Superlativ und Elativ; Prädikatsnomen ohne Artikel; Genitiv des Vergleichs Ergänze die passende Steigerungsform und übersetze ἡ ἀρετὴ...(βέβαιος) σύμμαχός ἐστιν. οὐδὲν τῷ δήμῳ...(χαλεπός) ἢ ὁ πόλεμος. οἱ ἀγαθοὶ ὑπὸ τῶν...(φαῦλος, Superlat.) κωλύονται. τίς (ἔνδοξος, Komp.)... ἐστιν ἢ ὁ Κροῖσος; οἰ ὄνοι ἄγριοι βίον (λυπηρός)... ἦγον. φιλόσοφοι (σοφός)...εἰσὶν τῶν ἄλλων ἀνθρώπων Übungen zur Steigerung: Εrsetze die unterstrichenen Ausdrücke durch den Genetiv des Vergleichs ἡ τοῦ Αγησλάου νίκη λαμπροτέρα ἦν ἢ ἄλλαι νῖκαι. Δάφνις λυπηρότερος ἦν ἢ Χλόη. οἱ φίλοι προθυμότεροι ἑφαίνοντο ἢ οἱ πολέμιοι. Αγησίλαος ἐπαίνου ἀξιώτερος ἦν ἢ οἱ ἄλλοι. ὁ ὄνος βίον χαλεπώτερον ἦγεν ἢ ὁ ἵππος. ἡ ἀρετὴ δυνατώτερα ἦν ἢ ἡ κακία.

19 Steigere die folgenden Adjektiva, übersetze sie, indem du die Tabelle vervollständigst. Beachte dabei den wechselnden Bindevokal ο/ω ἐλεύθερος ἄγριος ἥμερος χαλεπός φαῦλος ἀνθρώπειος βέβαιος ἄτιμος λυπερός θερμός βασιλικός ἄξιος λαμπρός πλούσιος ὠφέλιμος πρᾶος ἐχθρός φοβερός ταπεινός δυνατός πρόθυμος δίκαιος σοφός weise σοφώτερος weiser, ziemlich weise σοφώτατος am weisesten, sehr weise, ἀνθρωπειότερος menschlicher, ziemlich menschlich ἀνθρωπειότατος am menschlichsten, sehr menschlich

20 Unterstreiche die Steigerungsformen und übersetze folgerichtig Ἡ δὲ Μαδόννα ἓν τῶν λαμπροτάτων ἀστρῶν ἐν Ὅλλιβούδ ἐστιν. Ὁ δὲ Θωμᾶς Γότσαλκ δυνατότερος τοῦ Καρόλου Μοῖκ ἐστιν. = Ὁ δὲ Θωμᾶς Γότσαλκ δυνατότερος ἢ ὁ Κὰρλ Μοῖκ ἐστιν. Τίς ὁ πλουσιώτατός ἐστίν; Ὁ δὲ Τίς ἡ πλουσιωτάτη ἐστίν; Ἡ δὲ Ὁ δὲ Μαῦντ Ἔουερεστ τὸ βασιλικώτατον τῶν ὀρῶν ἐστιν. (Für Grazer) Ὁ δὲ Σλόσβεργ ταπεινότερος τοῦ Σοῖκλ ἐστιν. Übersetze - Τίς σοφώτατός ἐστιν Σωκράτης οὕτως ἔνδοξος ἦν, ὥστε πολλοὶ ἄνθρωποι αὐτὸν ἐσέβοντο. Πολλοὶ ἐγκώμια περὶ Σωκράτους 1 ἔλεγον. Σωκράτης ἀεὶ τὴν δικαιοσύνην τῆς ἀδικίας ὠφελιμωτέραν ἐνόμιζε. Κατεφρόνεε γὰρ αὐτῶν, οἳ κακὰς ἡδονὰς οὐκ ἔφευγον. Ἀεὶ ἐπεθύμεε τὴν ἀλήθειαν εὑρίσκειν καὶ τοὺς ἄλλους εἰς τὴν ἀρετὴν ἄγειν. Πολλοὶ οὖν νεανίαι τοῦ ἐνδόξου φιλοσόφου ἤκουον καὶ τοῖς λόγοις αὐτοῦ ἔχαιρον. Καὶ ἡ Πυθία 2 ἐν τοῖς Δελφοῖς 3 ἔλεγε Οὐδεὶς 4 Σωκράτους σοφώτερός ἐστιν. 1. Σωκράτους: Genetiv von Sokrates; 2. Πυθία: Orakelpriesterin in Delphi; 3. οἱ Δελφοἱ: Delphi (Pluralwort); 4. οὐδείς: niemand Übersetze, ergänze die passenden Relativpronomen und unterstreiche die Steigerungsformen - Frösche und Hasen λαγῳοὶ 1,... βίον χαλεπώτατον ἦγον, φαυλότεροι τῶν ἄλλων ζῴων ἐν τῇ ὕλῃ εἶναι ἐνόμιζον. διὸ ηὔχοντο τοῖς θεοῖς ᾧδέ πῶς 2 ἐκλύετε ἡμᾶς,... πολλοὶ γὰρ ἐχθροὶ λύπην παρέχουσιν, τῶν πόνων. ἢ 3 ὑπὸ ἀνθρώπων ἢ 3 ὑπὸ τῶν ἄλλων ζῴων βλαπτόμεθα. ἡμέρᾳ δὴ καλῇ ἤλαυνον πρὸς ποταμὸν, οὗ ἀποθνῄσκειν ἔμελλον. οἱ δὲ βάτραχοι 4, οἳ ἐν τῷ ποταμῷ ἐλούοντο, αὐτίκα ἔφευγον, ὅτε αὐτοὺς ἔβλεπον. ὁ σοφώτατος τῶν λαγῳῶν ἐκέλευε τοὺς φίλους μὴ προβαίνειν. ἔλεγε γὰρ ἐτρέπομεν τοὺς βάτραχους 4. ἄρα δυνατώτεροι αὐτῶν εἶναι φαινόμεθα. 1.ὁ λαγῳός: Hase; 2. ᾧδέ πως: ungefähr so; 3. ἤ - ἤ: entweder - oder; 4.ὁ βάτραχος: Frosch.

21 L. 10: F: Kons. Dekl.: Gutturalstämme, Nasalstämme, Liquidastämme:, a-dekl., S: fehlende Kopula; Präpositionen: Zusammenfassung (1) 1. Ordne Zusammengehöriges verbinde mit Linien: -σι(ν), -ων, -ο, - ος, -ς/-, -ι, -α, -ας, -ες Sg.1 Sg.2 Sg.3 Sg.4 Pl.1 Pl.2 Pl.3 Pl.4. Pl.1.4.n. 2. Verbinde Zusammengehöriges mit Linien und übersetze: φύλακι πιστόν dem edlen Wächter κυσίν ὠφέλιμα νόμοι πᾶσιν τροφὴ ἀκούσης πράγματος ἐκείνων μαθήματα ἄφρων πάθημα ἀθανάτῃ χρημάτων καλοῦ Ἀρτέμιδι γενναίῳ παῖδα κοινόν παιδὸς σώφρονες Übersetze zuerst die Wortgruppen. Bilde dann eigene Tabellen und ergänze jeweils die übrigen Fälle auf Griechisch Sg.1 Sg.2 Sg.3 Sg.4 Sg.5 Pl.1. Pl.2 Pl.3 Pl.4 Pl.5 ὁ γενναῖος Ἕλλην τοῦ γελοίου φύλακος τῇ σώφρονι ἀρχῇ τὴν ἄφρονα γνώμην ὦ κακὸν πάθημα πάντα τὰ χρήματα τῶν προθύμων παίδων τοῖς οἰκείοις πράγμασιν πάντας τοὺς ῥήτορας ὦ γενναῖοι κύνες