Πολιτική Παιδεία Β Τάξη Γενικού Λυκείου 1
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ο Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ 4.4 Η ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ 2
Άρθρο 26 του Συντάγματος Η δικαστική λειτουργία ασκείται από τα δικαστήρια. Οι αποφάσεις τους εκτελούνται στο όνομα του Ελληνικού Λαού. 3
Δικαστήρια Διοικητικά Πολιτικά Ποινικά Πρωτοδικείο Ειρηνοδικείο Πταισματοδικείο Εφετείο Πρωτοδικείο Πλημμελειοδικείο Συμβούλιο της Επικρατείας Εφετείο Εφετείο Ελεγκτικό Συνέδριο Άρειος Πάγος Μικτό ορκωτό 4 Άρειος Πάγος
Διοικητικά δικαστήρια: ελέγχουν τις πράξεις και παραλείψεις της διοίκησης. Πρωτοδικείο Εφετείο Συμβούλιο της Επικρατείας Ελεγκτικό Συνέδριο 5
Συμβούλιο της Επικρατείας: Ανώτατο διοικητικό δικαστήριο 6
Ελεγκτικό συνέδριο: Ανώτατο διοικητικό δικαστήριο της χώρας που έχει ως αρμοδιότητα τον έλεγχο των κρατικών δαπανών και των δαπανών των Ο.Τ.Α. καθώς και την εκδίκαση διαφορών σχετικά με τις συντάξεις και τις υποθέσεις των υπόλογων των δημοσίων έργων. 7
Ειρηνοδικείο Πολιτικά δικαστήρια: εκδικάζουν διαφορές μεταξύ πολιτών. Πρωτοδικείο Εφετείο Άρειος Πάγος 8
Πταισματοδικείο Πλημμελειοδικείο Ποινικά: δικάζουν τους πολίτες που διέπραξαν αξιόποινες πράξεις. Εφετείο Μικτό ορκωτό 9 Άρειος Πάγος
Άρειος Πάγος: Ανώτατο πολιτικό και ποινικό δικαστήριο. 10
Δικαιοσύνη Η δικαιοσύνη απονέμεται σε δυο βαθμούς 1 ος βαθμός Στον πρώτο βαθμό η υπόθεση εκδικάζεται από το πρωτοβάθμιο δικαστήριο. 2 ος βαθμός Ο διάδικος όμως μπορεί να κάνει έφεση, δηλ. η υπόθεση εκδικάζεται σε δεύτερο βαθμό από το εφετείο (έλεγχος της ορθότητας της απόφασης ώστε ή να την εξαφανίσει είτε να την τροποποιήσει). Άρειος Πάγος Αν δεν ικανοποιηθεί και στο εφετείο μπορεί να κάνει αναίρεση στον Άρειο Πάγο ο οποίο δεν εξετάζει την υπόθεση αλλά μόνο εάν έγινε σωστή ερμηνεία και εφαρμογή του νόμου στην συγκεκριμένη περίπτωση. 11
Δικαίωμα παροχής έννομης προστασίας από τα δικαστήρια: Kαθένας έχει δικαίωμα στην παροχή έννομης προστασίας από τα δικαστήρια και μπορεί να αναπτύξει σ' αυτά τις απόψεις του για τα δικαιώματα ή συμφέροντά του. Αρχή του νόμιμου δικαστή: Κανένας δεν στερείται χωρίς την θέλησή του τον δικαστή που του ορίζει ο νόμος. Δεν επιτρέπεται να συσταθούν επιτροπές και έκτακτα δικαστήρια, με οποιοδήποτε όνομα. 12
Αρχή δημοσιότητας των συνεδριάσεων: Oι συνεδριάσεις κάθε δικαστηρίου είναι δημόσιες, εκτός αν το δικαστήριο κρίνει με απόφασή του ότι η δημοσιότητα πρόκειται να είναι επιβλαβής στα χρηστά ήθη ή ότι συντρέχουν ειδικοί λόγοι προστασίας της ιδιωτικής ή οικογενειακής ζωής των διαδίκων. Η αρχή της αιτιολόγησης των αποφάσεων: Κάθε δικαστική απόφαση πρέπει να περιέχει πλήρη και εμπεριστατωμένη αιτιολογία και να απαγγέλλεται σε δημόσια συνεδρίαση. Η γνώμη της μειοψηφίας δημοσιεύεται υποχρεωτικά. 13
Έλεγχος συνταγματικότητας των νόμων: Αναφέρεται στη δυνατότητα των δικαστηρίων να κρίνουν κατά πόσον ένας νόμος εναρμονίζεται με το Σύνταγμα. 14
Άρθρο 87 παρ. 1 του Σ.: H δικαιοσύνη απονέμεται από δικαστήρια συγκροτούμενα από τακτικούς δικαστές, που απολαμβάνουν λειτουργική και προσωπική ανεξαρτησία. 15
Λειτουργική ανεξαρτησία Άρθρο 87 παρ 2 του Σ: Oι δικαστές κατά την άσκηση των καθηκόντων τους υπόκεινται μόνο στο Σύνταγμα και στους νόμους και σε καμία περίπτωση δεν υποχρεούνται να συμμορφώνονται με διατάξεις που έχουν τεθεί κατά κατάλυση του Συντάγματος. Προσωπική ανεξαρτησία Σημαίνει ότι κατά την άσκηση των καθηκόντων τους δεν εξαρτώνται από τις άλλες δυο εξουσίες και λειτουργούν απερίσπαστοι χωρίς δεσμεύσεις και εξαρτήσεις. 16
Συνταγματικές εγγυήσεις υπέρ των δικαστών Η διάκριση των λειτουργιών Η απονομή δικαιοσύνης από τακτικούς δικαστές Η ισοβιότητα των δικαστών Οι υπηρεσιακές μεταβολές δικαστών Η προνομιακή μισθολογική μεταχείριση δικαστών Τα ασυμβίβαστα έργα με το δικαστικό λειτούργημα 17
Άρθρο 95 παρ 5 του Σ.: Η διοίκηση έχει υποχρέωση να συμμορφώνεται προς τις δικαστικές αποφάσεις. Η παράβαση της υποχρέωσης αυτής γεννά ευθύνη για κάθε αρμόδιο όργανο. 18