Στο πλαίσιο της πράξης «Αναβάθμιση και Εμπλουτισμός των Ψηφιακών Υπηρεσιών της Βιβλιοθήκης του Παντείου Πανεπιστημίου». Η Πράξη συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ). Αναφορά εργασιών για το τρίμηνο Δεκέμβριος 2012 Φεβρουάριος 2013 Όνομα : Παπαχριστόπουλος Λεωνίδας 1
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Περίληψη... 3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΕΡΓΟ... 4 Προδιαγραφές περιεχομένου... 5 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΕΡΓΟ (Λειτουργικές προδιαγραφές)... 6 Διαμόρφωση των λειτουργικών απαιτήσεων της ιστοσελίδας... 6 Εισαγωγή του περιεχομένου... 8 Έλεγχος και δοκιμές της εφαρμογής... 9 Προώθηση της εφαρμογής μέσα από την υποβολή περίληψης στο συνέδριο LIBER 2013 9 ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΕΠΟΜΕΝΗΣ ΦΑΣΗΣ...10 2
Περίληψη Στα πλαίσια της πράξης «Αναβάθμιση και Εμπλουτισμός των Ψηφιακών Υπηρεσιών της Βιβλιοθήκης του Παντείου Πανεπιστημίου» που συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), στόχος μας είναι η δημιουργία ενός ιστότοπου, ο οποίος θα θα φιλοξενήσει την παρουσίαση των θεματικών επικεφαλίδων της βιβλιοθήκης διασυνδέοντάς τες με τις αντίστοιχες της Βιβλιοθήκης του Κογκρέσου. Στόχοι και οφέλη: Ανάπτυξη ενός συμβουλευτικού εργαλείου: υποβοήθηση της καθημερινής εργασίας των εργαζομένων στις βιβλιοθήκες όσον αφορά στη θεματική ευρετηρίαση, αλλά και των τελικών χρηστών που επιθυμούν να αποδώσουν στις εργασίες του κάποιο αντίστοιχο θέμα. Αναθεώρηση και βελτίωση των θεματικών επικεφαλίδων της βιβλιοθήκης: μέσα από τη διαδικασία δημιουργίας του ιστότοπου, βελτιώνεται το περιεχόμενο που θα παρουσιαστεί μέσα σε αυτό, αφού εντοπίζονται τυχόν λάθη και παραλήψεις, ενώ ταυτόχρονα γίνεται η αντιστοίχηση με τις θεματικές επικεφαλίδες της Βιβλιοθήκης του Κογκρέσου. Υλοποίηση τη λογικής της Ανοιχτής Πρόσβασης, αφού το σύνολο των θεματικών επικεφαλίδων της βιβλιοθήκης είναι προσβάσιμο στο κοινό. Παροχή επιπλέον υπηρεσιών προς τους τελικούς χρήστες : μεταφορά φόρτου εργασίας από το προσωπικό στους τελικούς χρήστες μέσω της εξατομικευμένης υπηρεσίας υποβολής υλικού στο σύστημα από τους τελικούς χρήστες (μέλη ΔΕΠ, φοιτητές, κ.α.) Λειτουργικότητα με άλλα συστήματα: διασύνδεση της νέας ψηφιακής βιβλιοθήκης με άλλα συστήματα, που συνεπάγεται δημιουργία προστιθέμενης αξίας 3
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΕΡΓΟ Το πλαίσιο της πράξης με τίτλο «Προηγμένες, Κεντρικές Υπηρεσίες Ψηφιακών Βιβλιοθηκών Πρόσβασης Σ.Ε.Α.Β.» που χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης στοχεύει στην ανάπτυξη υπηρεσιών που αξιοποιούν τεχνολογίες βασισμένες κυρίως στην ανοικτή πρόσβαση, με όλα τα πλεονεκτήματα που αυτό συνεπάγεται: ισότιμη, ελεύθερη, άμεση, διαρκή και απαλλαγμένη από τέλη και από πολλούς περιορισμούς πνευματικών δικαιωμάτων, διαδικτυακή πρόσβαση σε ηλεκτρονικό και ψηφιακό ακαδημαϊκό, επιστημονικό, πολιτιστικό, ιστορικό, κ.α. περιεχόμενο. Παράλληλα, υιοθετεί συνεργατικά μοντέλα λειτουργίας των υπηρεσιών βασιζόμενα τόσο σε κεντρικές υποδομές, ενιαίες πολιτικές, συμμετοχική ανάπτυξη όσο και σε ελεύθερη διάθεση για τοπική μεταφόρτωση και παραμετροποίηση. Τούτο εξασφαλίζει τη διαλειτουργικότητα των υπηρεσιών, εξοικονομεί υλικοτεχνικούς πόρους και αξιοποιεί ανθρώπινο δυναμικό από το σύνολο των βιβλιοθηκών με στόχο τη βέλτιστη εξυπηρέτηση των πολιτών στην αναζήτηση, εντοπισμό και αξιοποίηση του ως άνω περιεχομένου Πιο συγκεκριμένα, στα πλαίσια της πράξης «Αναβάθμιση και Εμπλουτισμός των Ψηφιακών Υπηρεσιών της Βιβλιοθήκης του Παντείου Πανεπιστημίου» που συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), στόχος μας είναι ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη ενός ιστοτόπου που θα περιλαμβάνει το σύνολο των θεματικών επικεφαλίδων της βιβλιοθήκης διαμορφωμένων στην όσο το δυνατόν πιο πλήρη μορφή τους, μεταφρασμένες στα αγγλικά και διασυνδεδεμένες με τις αντίστοιχες της βιβλιοθήκης του Κογκρέσου. Στα πλαίσια της πράξης λοιπόν, απαραίτητο πρώτο βήμα για αυτό το σκοπό απετέλει η διαμόρφωση των ελάχιστων πεδίων των εγγραφών που θα περιλαμβάνονταν στον ιστότοπο και ταυτόχρονα η αναθεώρηση της υπάρχουσας βάσης με τις νέες προδιαγραφές. Σε δεύτερο επίπεδο το έργο θα περάσει στην ολοκλήρωση του εμπλουτισμού του αρχείου θεματικών επικεφαλίδων. Πέρα από τις προδιαγραφές περιεχομένου το δεύτερο επίπεδο υλοποίησης περιλαμβάνει τον καθορισμό των προδιαγραφών σχεδίασης της ιστοδελίδας και των υπηρεσιών που θα περιλαμβάνει (αναζήτηση, εκτύπωση κτλ). Οι τελευταίες θεωρούνται ιδιαίτερα σημαντικές, καθώς σχετίζονται άμεσα με τις ανάγκες του τελικού χρήστη. Σε τελικό στάδιο θα ακολουθήσει ενδελεχής έλεγχος και δοκιμές της εφαρμογής για την ορθή του λειτουργία. Το αποτέλεσμα της παρούσας εργασίας θα ενσωματωθεί στις λειτουργίες τις ψηφιακής βιβλιοθήκης, αφού ο εκάστοτε χρήστης της θα μπορεί να πλοηγηθεί στα θέματα της βιβλιοθήκης και θα μπορεί να αντλήσει τα θέματα που άπτονται του τεκμηρίου που διαχειρίζεται ή εισάγει μέσα από έναν μηχανισμό υποδείξεων. 4
Προδιαγραφές περιεχομένου Κατά της προηγούμενες φάσεις του έργου ορίστηκε ένα ελάχιστο σύνολο πεδίων εγγραφής, τα οποία θα έπρεπε να αντιστοιχηθούν με τις εγγραφές της βιβλιοθήκης του Κογκρέσου. Παράδειγμα αντιστοίχησης είναι το παρακάτω. Στις εγγραφές που δεν εντοπίστηκε αντίστοιχη καθιερωμένη εγγραφή, με αυτή της βιβλιοθήκης του Κογκρέσου, ολοκληρώθηκε μόνο η μετάφραση της εγγραφής. Εγγραφή Βιβλιοθήκης Παντείου Εγγραφή Library of Congress 001 10012972 LC control sh 85035869 no.: 003 GR-AtPPV LCCN permalink: http://lccn.loc.gov/sh85035869 005 20090305164548.0 HEADING: Data transmission systems 100 $a19920107agrey0105 000 00635cz a2200229n 450 ga 250 $aσυστήματα μετάδοσης 001 4687976 δεδομένων 300 $alc Control Number: sh 85035869 005 20120323071915.0 450 $adata transmission Η ένδειξη systems$0750 αντιστοίχησης 008 860211i anannbabn b ana 450 $aδεδομένα$xσυστήματα 010 a sh 85035869 μετάδοσης 550 $aθεωρία 035 a (DLC)sh 85035869 πληροφοριών$5g 550 $aσυστήματα διαλογικής 035 a (DLC)34661 τηλεοπτικογραφίας$5h $aηλεκτρονική 040 a DLC c DLC d DLC επεξεργασία δεδομένων 550 $aδίκτυα υπολογιστών 150 a Data transmission systems 801 $agr $bnlg$c19920107 450 a Data communication systems 450 a Transmission of data 550 w g a Digital communications 550 w g a Electronic data processing 550 w g a Electronic systems 550 w g a Information theory 550 w g a Telecommunication 5
Εικόνα 1: Αντιστοίχηση εγγραφών systems 906 t 8639 u fk02 v 0 953 a xx00 b fg03 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΕΡΓΟ (Λειτουργικές προδιαγραφές) Το παρόν κείμενο αποτελεί μια αναφορά των τεχνικών εργασιών (που εφάπτονται στο τομέα ευθύνης των πληροφορικών) και ολοκληρώθηκαν για το δεύτερο τρίμηνο (Δεκέμβριος 2012- Φεβρουάριος 2013) στο πλαίσιο της πράξης «Αναβάθμιση και Εμπλουτισμός των Ψηφιακών Υπηρεσιών της Βιβλιοθήκης του Παντείου Πανεπιστημίου» (Υπουργείο Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας - ειδική Γραμματεία Σχεδιασμού Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ψηφιακή Σύγκλιση»). Τα παραδοτέα αφορούν τις κάτωθι εργασίες: Διαμόρφωση των λειτουργικών απαιτήσεων της ιστοσελίδας Εισαγωγή του περιεχομένου Έλεγχος και δοκιμές της εφαρμογής Προώθηση της εφαρμογής μέσα από την υποβολή περίληψης στο συνέδριο LIBER 2013 Διαμόρφωση των λειτουργικών απαιτήσεων της ιστοσελίδας Στον εξυπηρετητή (server) της βιβλιοθήκης στήθηκε η εφαρμογή POLAriS Panteion Open Linked AuthoRItieS)και φιλοξενείται στο http://library.panteion.gr/subjects Ο χρήστης μπορεί να επιλέξει είτε μία περιορισμένη αναζήτηση είτε μόνο στους Γεωγραφικούς όρους, τους Θεματικούς όρους και τα ονόματα είτε μία συνολική αναζήτηση. Ταυτόχρονα μέσα από την επιλογή της ένδειξης σχετικά μπορεί να ενημερωθεί για το στόχο του έργου καθώς και να ανακτήσει υλικό που σχετίζεται με τη δημιουργία και την προώθηση του. 6
Εικόνα 2: Αρχική σελίδα POLAriS Από τη στιγμή που ο επισκέπτης εντοπίσει τη θεματική επικεφαλίδα που τον ενδιαφέρει, μπορεί να τη δει την εγγραφή σε MARC μορφή. Και ταυτόχρονα μπορεί να μεταφερθεί στην ιστοσελίδα της βιβλιοθήκης του Κογκρέσου και να συμβουλευτεί τις αντίστοιχες. URIs http://id.loc.gov/authorities/subjects/sh85082063.html http://lccn.loc.gov/sh85082063 Εγγραφή Πεδία είκτες Υποπεδία 003 GR-AtPPV 100 $a24112008agrey0105 ga 300 1 $alc Control Number: sh 85082063 550 $aανιµισµός$5g 550 $aθετικισµός$5g 550 $aμηχανισµός (Φιλοσοφία) 550 $aφιλοσοφία$5g 750 $amaterialism 7
Το POLAriS δίνει τη δυνατότητα στο χρήστη να πλοηγηθεί στις συναφείς θεματικές επικεφαλίδες (ευρύτερες, σχετικές, στενότερες) μέσα από ένα γραφικό περιβάλλον που παρουσιάζεται στην παρακάτω εικόνα. Εικόνα 3: Οπτικοποίηση σχέσεων θεµατικών επικεφαλίδων Σε τρίτο επίπεδο το POLAriS δίνει τη δυνατότητα στον εκάστοτε χρήστη να κάνει τις δικές του προτάσεις σχετικά με το περιεχόμενο των εγγραφών μέσα από ειδική φόρμα που έχει δημιουργηθεί στο ίδιο παράθυρο που εμφανίζεται η εγγραφή. Εισαγωγή του περιεχομένου Την παρούσα χρονική περίοδο έχουν ενσωματωθεί 1220 θεματικές επικεφαλίδες οι οποίες θα εμπλουτίζονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Η εισαγωγή των αρχείων θεματικών επικεφαλίδων θα γίνεται από εξειδικευμένη οθόνη που όπου ο εξουσιοδοτημένος χρήστης θα μπορεί να ανεβάζει το αρχείο σε μορφή txt. 8
Εικόνα 4: Σελίδα ενηµέρωσης βάσης Έλεγχος και δοκιμές της εφαρμογής Η λειτουργία και η ποιότητα του τελικού παραδοτέου υποβλήθηκε και υποβάλλεται σε διαδοχικούς ελέγχους προκειμένου να εντοπιστούν προβλήματα και ταυτόχρονα να προσδιοριστούν ανάγκες που δεν έχουν συμπεριληφθεί στον αρχικό σχεδιασμό. Προώθηση της εφαρμογής μέσα από την υποβολή περίληψης στο συνέδριο LIBER 2013 Η Βιβλιοθήκη του Παντείου Πανεπιστημίου είναι μέλος του Ligue des Bibliothèques Européennes de Recherche, πιο γνωστού με το ακρώνυμο LIBER. Το LIBER είναι η κύρια ένωση των σημαντικότερων ερευνητικών βιβλιοθηκών της Ευρώπης. Ιδρύθηκε το 1971 υπό την αιγίδα του Συμβουλίου της Ευρώπης. Μέλη του είναι ερευνητικές βιβλιοθήκες από περισσότερες από σαράντα χώρες. Το LIBER προωθεί ενεργά τη συνεργασία με όλων των οργανισμών που σχετίζονται με βιβλιοθήκες. Έχει στενούς με το Συμβούλιο της Ευρώπης, την Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, και την IFLA ( International Federation of Library Associations and Institutions ), καθώς επίσης και με τις εθνικές ενώσεις βιβλιοθηκών. Η Η Βιβλιοθήκη του Παντείου Πανεπιστημίου στο πλαίσιο της προσπάθειας για γνωστοποίηση της συγκεκριμένης δραστηριότητας υπέβαλε στο φετινό ετήσιο συνέδριο που θα πραγματοποιηθεί στο Μόναχο στις 26-29 Ιουνίου με θέμα "Research Information Infrastructures and the Future Role of Libraries" (http://www.liber2013.de/ ) άρθρο που τιτλοφορείται «POLAriS: a star in the Linked Open Data Galaxy». 9
ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΕΠΟΜΕΝΗΣ ΦΑΣΗΣ Στην επόμενη φάση του έργου, θα υλοποιηθούν τα εξής: Σύνδεση της εφαρμογής με τα λοιπά συστήματα της Βιβλιοθήκης του Παντείου Πανεπιστημίου και χρήση αυτού ως περιφερειακό Εισαγωγή θεμάτων που αφορούν στα ονόματα συγγραφέων και οργάνων Χρήση της εφαρμογής από τους τελικούς χρήστες της εφαρμογής, και αλληλεπίδραση με αυτούς για τυχόν διορθώσεις ή τροποποιήσεις της εφαρμογής προς διευκόλυνση του χρήστη 10