ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ Αθήνα 25 Νοεµβρίου 2010 ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΘΕΜΑ: «Συγκριτικές οκιµές Προϊόντων/Υ ηρεσιών Το αράδειγµα του Βελγίου (Test-achats) και της Γαλλίας (60millions de consommateurs)» Με σκο ό την αναζήτηση καλών ρακτικών όσον αφορά στο εδίο ραγµατο οίησης συγκριτικών δοκιµών ροϊόντων και υ ηρεσιών ρος όφελος των καταναλωτών και µετά α ό έρευνα στο διαδίκτυο καταλήξαµε σε δύο ιδιαίτερα αξιόλογες ροσ άθειες ου ραµατο οιούνται σε Βέλγιο και Γαλλία. Ειδικότερα : Α) TEST ACHATS (ΒΕΛΓΙΟ) 1 Γενικές Πληροφορίες Ιδρύθηκε το 1957 α ό εθελοντές υ ό τη µορφή µη κυβερνητικού οργανισµού, µε ρωτο οριακό για την ε οχή αντικείµενο: τις συγκριτικές δοκιµές ροϊόντων. Το ρώτο τεύχος του εριοδικού testachats δηµοσιεύτηκε το 1959. Αρχικά εκδιδόταν σε τριµηνιαία, εν συνεχεία σε διµηνιαία και λέον σε µηνιαία βάση. Με την άροδο του χρόνου το test-achats εξελίχθηκε σε ευρέως διαδεδοµένη ένωση καταναλωτών, η ο οία και λόγω της συνεργασίας ου ανα τύσσει µε άλλες ενώσεις καταναλωτών διαδραµατίζει έναν ιδιαίτερα σηµαντικό ρόλο σε ευρω αϊκό ε ί εδο. οµή Το test-achats α οτελείται α ό 3 νοµικές ενότητες: έναν (1) συνεταιρισµό (société cooperative) και δύο (2) µη κερδοσκο ικές οργανώσεις α) ο συνεταιρισµός «Association des consommateurs Test-Achats», ασχολείται µε την ενηµερωση των καταναλωτών µέσα α ό τις έντυ ες εκδόσεις ( εριοδικά και χρήσιµοι οδηγοί), την ηλεκτρονική αλληλογραφία και την ιστοσελίδα (www.test-achats.be). β) η µη κερδοσκο ική οργάνωση «Αssociation Belge des consommateurs Test-Achats», είναι ε ιφορτισµένη µε την αροχή ροσω ικής βοήθειας στα µέλη, µε τις δηµόσιες σχέσεις, όσον αφορά την ροστασία των συµφερόντων των καταναλωτών αλλά και τη συµµετοχή σε lobby σε ε ί εδο οµοσ ονδιακό, το ικό και ευρω αϊκό. γ) η µη κερδοσκο ική οργάνωση «Organisation indépendante pour la protection du consommateurs», η ο οία ιδρύθηκε το 2001 είναι αρµόδια για το συντονισµό των ενεργειών διαιτησίας και διαµεσολάβησης. 1 Πηγή : www.test-achats.be 1
Α οστολή Α ό τη στιγµή της ίδρυσής του έως και σήµερα η α οστολή του test-achats αραµένει η ίδια: η ροώθηση και διαφύλαξη των δικαιωµάτων των καταναλωτών, η έρευνα και η ε ίλυση των ροβληµάτων τους και η αροχή βοήθειας για την ρόσβαση στα δικαιώµατά τους. Το test-achats συµµετέχει ενεργά στη βελτίωση των ροϊόντων και υ ηρεσιών ου ροσφέρονται στους καταναλωτές ραγµατο οιώντας συγκριτικές δοκιµές και αρουσιάζοντας τα ροϊόντα και τις υ ηρεσίες ου αρουσιάζουν την καλύτερη σχέση οιότητας/τιµής. Ε ιδίωξη, ακόµη, του test-achats είναι η ροσ άθεια συµφιλίωσης της κατανάλωσης µε τη βιώσιµη ανά τυξη. Για το λόγο αυτό ροσανατολίζει τους καταναλωτές σε λύσεις ου συνδυάζουν τρία χαρακτηριστικά καλή οιότηταευνοϊκή τιµή και σεβασµός ρος το εριβάλλον. Ε ι λέον, για τις λέον ευάλωτες οµάδες καταναλωτών το test-achats ε ιδιώκει την εφαρµογή της έννοιας της καθολικής υ ηρεσίας σε διάφορους τοµείς (τρά εζες, τηλε ικοινωνίες, ενέργεια), ενώ καταβάλλει ροσ άθειες ώστε τα δοκιµαζόµενα ροϊόντα να είναι φιλικά στη χρήση σε άτοµα µε ανα ηρία. Οι τρεις αξίες στις ο οίες θεµελιώνεται η δράση του test-achats είναι: εµ ειρογνωµοσύνη: ε ιτυγχάνεται µέσα α ό την ύ αρξη 300 συνεργατών εξειδικευµένων και λήρως καταρτισµένων στον τοµέα της ειδικότητας τους και την ραγµατο οίηση συγκριτικών δοκιµών στη βάση εγκεκριµένων µεθόδων ου χαρακτηρίζονται α ό διαφάνεια και συνεχώς ε αναξιολογούνται ανεξαρτησία: ανεξαρτησία ε ιδιώκεται α ό κάθε λευρά. Οικονοµική, ολιτική, ιδεολογική αλλά και όσον αφορά ροµηθευτές και κατασκευαστές. Το test achats δεν δέχεται κανένα δείγµα δωρεάν για τις δοκιµές του. Όλα τα ροϊόντα αγοράζονται µε τρό ο ανώνυµο στα λαίσια κανονικής διεξαγωγής του εµ ορίου. Πρόκειται για συµβουλές ου δίνονται α ό το εξειδικευµένο και αµερόλη το ροσω ικό το ο οίο δεν δέχεται εξωτερικές ιέσεις. Σηµαντικό, ακόµη, είναι το γεγονός ότι το σύνολο των εσόδων των δραστηριοτήτων ε ανε ενδύονται ρος όφελος των καταναλωτών. εγγύτητα: για το σχεδιασµό των δραστηριοτήτων του test-achats λαµβάνονται υ όψη οι ανάγκες του καταναλωτικού κοινού. Τα α οτελέσµατα των συγκριτικών δοκιµών ε ιδιώκεται να είναι κατά το δυνατό εξατοµικευµένα, γρήγορα και ε ικαιρο οιηµένα. Ακόµη το test-achats συµµετέχει σε όργανα ό ως το Συµβούλιο των Καταναλωτών, ροωθώντας τα συµφέροντα των καταναλωτών, ενώ αράλληλα χρησιµο οιεί τα ΜΜΕ ροκειµένου να ενηµέρωσει τους καταναλωτές. ράσεις Ενηµέρωση: Σκο ός του test-achats είναι η αροχή οιοτικής ενηµέρωσης στον καταναλωτή µε τρό ο συγκεκριµένο και αµερόλη το, τρό ο ου ενηµερώνει τον καταναλωτή αλλά ταυτόχρονα του ε ιτρέ ει να αραµένει ελεύθερος να ε ιλέξει ένα ροϊόν ή µία υ ηρεσία µε βάση τις ροσω ικές του ανάγκες και ροτιµήσεις. Η ενηµέρωση είναι κατά το µέτρο του δυνατού εξατοµικευµένη είτε µέσα α ό την α άντηση σε συγκεκριµένες ερωτήσεις καταναλωτών είτε µέσα α ό την αροχή λύσεων ου στηρίζονται σε διαδραστικά µοντέλα Ε ιρροή: Υ ό την έννοια της ροσ άθειας ροσανατολισµού της διαδικασίας λήψης ολιτικών α οφάσεων ρος ευνοϊκές ρος τον καταναλωτή α οφάσεις. Στην ράξη, το test-achats µέσα α ό τα α οτελέσµατα των συγκριτικών δοκιµών ασκεί ε ιρροή τόσο σε αραγωγούς όσο και σε κατασκευαστές και διανοµείς ροϊόντων οι ο οίοι έτσι ροβαίνουν σε βελτιώσεις των ροϊόντων τους. ιάδοση, βοήθεια και αντι ροσώ ευση: Τα µέσα ου χρησιµο οιεί το test achats για τη διάδοση της ενηµέρωσης και την ροστασία των συµφερόντων των καταναλωτών είναι: 2
τα εριοδικά, εγχειρίδια και CD ROM την ιστοσελίδα, η ο οία εριλαµβάνει δύο µέρη ένα ελεύθερο σε ρόσβαση και ένα άλλο ου α ευθύνεται σε µέλη το Κέντρο Ε ικοινωνίας, το ο οίο είναι αρµόδιο για την αροχή ροσω ικής βοήθειας στα µέλη την Υ ηρεσία Lobby και Τύ ος τα δια ραγµατευτικά λεονεκτήµατα Χάρη σε αυτούς τους διαύλους ε ικοινωνίας ου διαθέτει το test-achats ανα τύσσει τις ακόλουθες δραστηριότητες: δηµοσίευση και διάδοση ληροφοριών, συγκεκριµένων ενδείξεων και συµβουλών - αροχή βοήθειας και διαµεσολάβηση στα µέλη του - εκ ροσώ ηση των καταναλωτών σε άλλες αρχές και οργανισµούς - διεξαγωγή δια ραγµατεύσεων για την α όκτηση λεονεκτηµάτων νοµικών και οικονοµικών για τα µέλη του - ραγµατο οίηση νοµικών ενεργειών για την ροστασία των καταναλωτών Εκδόσεις και ηµοσιεύσεις Το test-achats εκδίδει τέσσερα (4) εριοδικά : 1) Test-Achats Magazine acheter mieux et moins cher (Περιοδικό test-achats-αγοράζω καλύτερα και λιγότερο ακριβά) Εκδίδονται 11 τεύχη ετησίως. Σκο ός του είναι η ενηµέρωση του καταναλωτικού κοινού για τα ροϊόντα και τις υ ηρεσίες µε την καλύτερη σχέση οιότητας τιµής. Στηρίζεται σε α οτελέσµατα ερευνών και ε ιστηµονικών µελετών. Ενδεικτικά αναφέρουµε ότι η θεµατολογία των συγκριτικών δοκιµών του τελευταίου εξαµήνου αφορούσε στην ηλεκτρική ενέργεια, στο internet mobile, στις αερο ορικές υ ηρεσίες, στις τιµές των κινητών, στις φωτογραφικές µηχανές, στα αυτοκίνητα και στα µουσικά site (βλ. συνηµµένο). 2) Budget & Droits, mieux investir et connaître ses droits (Προϋ ολογισµός και δικαιώµατα, Ε ενδύω καλύτερα και γνωρίζω τα δικαιώµατα µου) Εκδίδεται κάθε δύο µήνες. Αφορά στην ρόταση τρό ων α οδοτικότερης χρήσης των εισοδηµάτων των καταναλωτών, στην ε εξήγηση όρων ασφαλιστικών συµβολαίων και στην ενηµέρωση των δικαιωµάτων σε ερί τωση µίσθωσης, ώλησης, εργασίας κ.α. Ενδεικτικά αναφέρουµε ότι η θεµατολογία των τευχών του τελευταίου εξαµήνου αφορούσε στην ροστασία των καταναλωτών στις εκ τώσεις, στην εκµετάλλευση ράσινων ευκαιριών και στην ε ιλογή αυτοκινήτων µε µικρότερο ε ιτόκιο αγοράς (βλ. συνηµµένο). 3) Test Santé : parce que votre santé est votre bien le plus précieux (Τεστ στην υγεία: γιατί η δική σας υγεία είναι το ολυτιµότερο αγαθό) Αφορά σε θέµατα υγείας και αντιµετω ίζει το συγκεκριµένο θέµα µε τρό ο αντικειµενικό και σοβαρό. Προειδο οιεί τους καταναλωτές για αµφίβολες ρακτικές στον τοµέα της υγείας, δίνει συµβουλές εύκολες και ξεκάθαρες µε αµεροληψία άνω σε θέµατα ό ως η κοινωνική ασφάλιση, η οικολογία, η διαιτολογία, τα φαρµακευτικά ροϊόντα κ.α. Ενδεικτικά αναφέρουµε ότι η θεµατολογία των τευχών του τελευταίου εξαµήνου αφορούσε στην έλλειψη διαφάνειας στο χώρο 3
της υγείας, στην αροχή συµβουλών α ό τα φαρµακεία αλλά και στην εφηβική ηλικία (βλ. συνηµµένο). 4) Le Guide Impôts (Φορολογικός Οδηγός) Πρόκειται για φορολογικό οδηγό µε ενηµέρωση σε θέµατα φοροα αλλαγών, φοροελαφρύνσεων κ.α. Τα εριοδικά αυτά διατίθενται έναντι τιµήµατος 12,65 /µήνα για την αγορά του Test-Achats και του Budget & Droits αλλά και για την αροχή ατοµικών υ ηρεσιών στο site του test-achats, ενώ µε 16,60 /µήνα υ άρχει η δυνατότητα αγοράς των Test-Achats, Budget & Droits και Test Santé σε συνδυασµό µε την αροχή εξατοµικευµένων υ ηρεσιών στο site. Καινοτόµα εργαλεία του test-achats Στην ιστοσελίδα του test-achats, µε την ροϋ όθεση ότι κά οιος εγγραφεί και γίνει µέλος, έχει στη διάθεση του χρήσιµα διαδραστικά εργαλεία ό ως διαδραστικά εργαλεία υ ολογισµού, τα ο οία.χ. ε ιτρέ ουν να κάνουν µηνιαίο υ ολογισµό των δόσεων ενός δανείου, να συγκρίνουν την κατανάλωση/χλµ διαφορετικών αυτοκινήτων, να ανταλλάσουν εµ ειρίες µε άλλους καταναλωτές, να ε ιλέξουν το λέον συµφέρον συµβόλαιο κινητού κ.α. Ακόµη υ άρχει η δυνατότητα αροχής συµβουλών µέσω τηλεφώνου, ενώ καινοτόµο εργαλείο α οτελεί και η κάρτα test-achats η ο οία δίνεται σε ε ιχειρήσεις οι ο οίες ληρούν κά οια υψηλά εχέγγυα οιότητας και τιµής στα ροϊόντα τους και η ο οία α ονέµεται χωρίς κανένα όφελος για το test-achats και χωρίς καµία α οκλειστικότητα, ενώ αράλληλα αρέχει ρονόµια στους κατόχους της καταναλωτές, ό ως χαµηλότερο ε ιτόκιο σε κά οιες ερι τώσεις δανείων, χαµηλότερες τιµές σε συνδέσεις τηλεφωνικές και internet, εκ τώσεις στην αγορά ροϊόντων ηλεκτρονικών. Β) 60millions de consommateurs (ΓΑΛΛΙΑ) Γενικές ληροφορίες Η έκδοση του εριοδικού 60millions de consommateurs και η λειτουργία της αντίστοιχη ιστοσελίδας 60millions-mag.com. ραγµατο οιείται α ό το Εθνικό Ινστιτούτο για την Κατανάλωση (Institut National de la consommation). Μία α ό τις λέον σηµαντικές δραστηριότητες τους είναι και οι συγκριτικές δοκιµές ροϊόντων και υ ηρεσιών, λειτουργώντας µε τον τρό ο αυτό ως οδηγός για την αγορά ροϊόντων και υ ηρεσιών και για τα δικαιώµατα του καταναλωτή. Α οστολή 2 Το 60millions de consommateurs λειτουργεί στα λαίσια του Εθνικού Ινστιτούτου για την Κατανάλωση (Institut National de la consommation), ου α οτελεί δηµόσιο οργανισµό υ ό την αιγίδα του αρµόδιου για θέµατα ροστασίας καταναλωτή Υ ουργείου. Εξυ ηρετεί σκο ούς δηµοσίου συµφέροντος οι ο οίοι και ορίζονται α ό τον Κώδικα για την Κατανάλωση (Code de la consummation). Ειδικότερα : 2 Περισσότερες ληροφορίες για τη δοµή, τη χρηµατοδότηση και τον τρό ο λειτουργίας δεν είναι διαθέσιµες στην ιστοσελίδα 4
αρέχει τεχνική υ οστήριξη σε αναγνωρισµένες ενώσεις καταναλωτών ραγµατο οιεί, αναλύει και διανείµει µελέτες, έρευνες και δοκιµές εφαρµόζει ρογράµµατα κατάρτισης και εκ αίδευσης για την κατανάλωση ράσεις 3 Το Εθνικό Ινστιτούτο για την Κατανάλωση, ως κέντρο όρων και εµ ειρογνωµοσύνης ραγµατο οιεί συγκριτικές δοκιµές σε ροϊόντα και υ ηρεσίες ραγµατο οιεί νοµικές και οικονοµικές µελέτες οργανώνει δράσεις ε ιµόρφωσης σε συνεργασία µε ενώσεις καταναλωτών διατηρεί ένα αρχείο εξειδικευµένων εγγράφων ραγµατο οιεί εκστρατείες ενηµέρωσης και ανα τύσσει ολλα λά αιδαγωγικά εργαλεία εκδίδει το εριοδικό 60millions de consommateurs (11 µηνιαία τεύχη το χρόνο) είναι υ εύθυνο για την ιστοσελίδα www.60millions-mag.com. Η ιστοσελίδα www.60millions-mag.com. Εκτός α ό τις συγκριτικές δοκιµές ροϊόντων, ου αρέχονται µεµονωµένα η κάθε µία στην τιµή των 2 ευρώ, το εν λόγω site είναι ιδιαίτερα ενηµερωµένο και αρέχει ληροφορίες για καταναλωτές ό ως ρόσφατες ανακλήσεις ροϊόντων, οδηγούς αγοράς µε βασικές ληροφορίες, τα δικαιώµατα των καταναλωτών µε τη µορφή α λών ερωτα αντήσεων, ελεύθερες ανταλλαγές α όψεων και δυνατότητα σύνταξης α όψεων στο forum. Στο ερί τερο ου υ άρχει στην ιστοσελίδα µ ορεί κά οιος να ροµηθευτεί τα έντυ α του 60millions de consommateurs. Εκδόσεις και δηµοσιεύσεις Το εριοδικό 60millions de consommateurs, εκδίδεται ετησίως 11 φορές και είναι διαθέσιµο στην τιµή των 4,20. Πραγµατο οιεί συγκριτικές δοκιµές σε ροϊόντα και υ ηρεσίες στο εδίο των ολυµέσων, της υγείας, της διατροφής, των µεταφορών, της ψυχαγωγίας, των χρηµατοοικονοµικών υ ηρεσιών, οι ο οίες δηµοσιεύονται στο εριοδικό και στην αντίστοιχη ιστοσελίδα. Προµηθεύεται µε τρό ο ανώνυµο τα ροϊόντα τα ο οία τίθενται υ ό δοκιµή. Οι δοκιµές ου ραγµατο οιούνται αντα οκρίνονται σε ρότυ α και σε έγγραφα µε συγκεκριµένες χρεώσεις. Αυτή η διαδικασία εγγυάται την αξιο ιστία των α οτελεσµάτων και την ανεξαρτησία α έναντι σε κατασκευαστές και διανοµείς. Ενδεικτικά αναφέρουµε ότι οι συγκριτικές δοκιµές ου ραγµατο οιήθηκαν το τελευταίο εξάµηνο αφορούσαν τις φωτογραφικές µηχανές ου κοστίζουν λιγότερο α ό 150 ευρώ, τις οδοντόκρεµες, τα έξυ να κινητά τηλέφωνα (smartphones), τα α ορρυ αντικά και την αγορά ακινήτων (βλ. συνηµµένα). 3 Πηγή : www.60millions-mag.com 5