Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 17 Φεβρουαρίου Ελληνική Οικονομία

Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 17 Φεβρουαρίου 217 Ελληνική Οικονομία Οικονομικές Εξελίξεις το 216 Η ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας στο δεύτερο εξάμηνο του 216 κατά 1,2% σε ετήσια βάση υπεραντιστάθμισε τελικώς την ήπια ύφεση του πρώτου εξαμήνου με αποτέλεσμα ο ρυθμός μεγέθυνσης του ΑΕΠ για το έτος συνολικά να διαμορφωθεί σε +,3% σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ. Σε μεγάλο βαθμό η ανοδική πορεία του δευτέρου εξαμήνου συνδέεται με τα ισχυρά αποτελέσματα βάσεως (base effects) του τρίτου τριμήνου του έτους σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 215 όταν επεβλήθησαν οι κεφαλαιακοί έλεγχοι. Όπως παρατηρείται στο Γράφημα 1, στο τέταρτο τρίμηνο του 216, το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά μόλις,3% σε ετήσια βάση, έναντι της αναθεωρημένης προς τα επάνω εκτίμησης για αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,2% στο τρίτο τρίμηνο του 216. Σε τριμηνιαία βάση, το ΑΕΠ υποχώρησε κατά,4%, έναντι αύξησης,9% στο τρίτο τρίμηνο του 216 (εποχικά διορθωμένα στοιχεία). Η ανάκαμψη του δευτέρου εξαμήνου του 216 ήταν αναμενόμενη καθώς αντανακλά την εξέλιξη μιας σειράς πρόδρομων δεικτών της οικονομικής δραστηριότητας κατά την ίδια περίοδο όπως η βιομηχανική παραγωγή (αύξηση κατά 2,7%), αύξηση των εξαγωγών κατά 4,3% και η βελτίωση του δείκτη οικονομικού κλίματος στις 93,1 μονάδες στο δεύτερο εξάμηνο του 216, από 9,5 στο πρώτο εξάμηνο του 216. Επιπλέον, η ταχύτερη αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του ελληνικού Δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα μετά την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης βελτίωσε ελαφρώς τις συνθήκες ρευστότητας των επιχειρήσεων. Επισημαίνεται ότι αποπληρώθηκαν 2,8 δισ. έως το τέλος του 216, ενώ οι συνολικές ληξιπρόθεσμες οφειλές ανέρχονται στα 4,5 δισ. 217: Εύθραυστη Ανάκαμψη - Κίνδυνοι και Προϋποθέσεις Στις χειμερινές προβλέψεις, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διατηρεί την εκτίμησή της ότι η οικονομία θα αυξηθεί κατά 2,7% το 217, λόγω ενίσχυσης της ιδιωτικής κατανάλωσης και των επενδύσεων, ενώ και ο εξωτερικός τομέας θα συμβάλει θετικά. Ωστόσο, η εκτίμηση για ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας το 217 στηρίζεται σε μια σειρά από προϋποθέσεις: Ειδικότερα, η έγκαιρη και πλήρης ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης και συνολικά του προγράμματος προσαρμογής αναμένεται να συνοδευθεί από ενίσχυση του κλίματος εμπιστοσύνης στην οικονομία ώστε να καταστεί δυνατή η προσέλκυση επενδύσεων. Παράλληλα, θα διαμορφώσει τις συνθήκες για την (ι) εξειδίκευση του δεύτερου σταδίου των μεσοπρόθεσμων μέτρων ελάφρυνσης του χρέους, (ιι) ένταξη της χώρας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, (iii) πλήρη άρση των κεφαλαιακών ελέγχων και (iv) την περαιτέρω εκκαθάριση των ληξιπρόθεσμων οφειλών του δημοσίου στον ιδιωτικό τομέα, εξέλιξη που θα ενισχύσει τις συνθήκες ρευστότητας αντισταθμίζοντας σε κάποιο βαθμό το υφεσιακό αντίκτυπο της δημοσιονομικής προσαρμογής. Η ανάκαμψη των επενδύσεων είναι καθοριστικής σημασίας για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Όπως φαίνεται στο Γράφημα 2, από τις χώρες που συμμετείχαν σε προγράμματα προσαρμογής αλλά και την Ισπανία, η Ελλάδα δεν έχει καταφέρει να ανακτήσει το επίπεδο των επενδύσεων προ-κρίσης, καθώς όπως φαίνεται στο Γράφημα, το 216 οι επενδύσεις διαμορφώθηκαν μόλις 11,8% του ΑΕΠ και βρίσκονται στο χαμηλότερο επίπεδο σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες. Μόνο η Ιρλανδία έχει καταφέρει να ανακτήσει πλήρως το επίπεδο των επενδύσεων σε σχέση με το 21, όταν υπέγραψε το πρόγραμμα προσαρμογής. 3% 2% Γράφημα 1. Ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ σε % ετήσια και τριμηνιαία μεταβολή (εποχικώς διορθωμένα στοιχεία) 3% 25,% -2,% Γράφημα 2. Λόγος Επενδύσεις προς ΑΕΠ, σε Επιλεγμένες Χώρες -6,9% 1% % 2% 15,% -11,% -11,9% -6,7% -1% -2% -3% I II III IV I II III IV I II III IV 214 215 216 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ % τριμηνιαίες μεταβολές % ετήσιες μεταβολές 1% 5,% % Ιρλανδία Ελλάδα Ισπανία Κύπρος Πορτογαλία 28 21 212 214 216π Απόλυτη Μεταβολή Λόγου Επενδύσεις / ΑΕΠ 28-216 Πηγή: Ε.Επιτροπή

Οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν και θέτουν σε αμφισβήτηση την πραγματοποίηση υψηλού ρυθμού ανάπτυξης (217: 2,7%, 218: 3,1%) αφορούν: 1. την συνεχιζόμενη δημοσιονομική προσαρμογή που δίνει έμφαση στο σκέλος των φορολογικών εσόδων. Η αυξημένη φορολογία των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων είναι πιθανό να μην οδηγήσει στα αναμενόμενα φορολογικά έσοδα το 217 και να περιορίσει τον ρυθμό μεγέθυνσης του ΑΕΠ. 2. τους εξωτερικούς κινδύνους που έχουν προστεθεί και επηρεάζουν την παγκόσμια οικονομία και αναπόφευκτα και την ελληνική, όπως η ένταση των διεθνών γεωπολιτικών κινδύνων, η εξέλιξη του προσφυγικού ζητήματος, η ενίσχυση του ευρωσκεπτικισμού και η υιοθέτηση πολιτικών προστατευτισμού που ελλοχεύουν κινδύνους σχετικά με το διεθνές εμπόριο. Η Βιομηχανική Παραγωγή το 216: O Γενικός Δείκτης της Βιομηχανίας αυξήθηκε κατά 2,3% το 216, έναντι αύξησης κατά 1,% το 215. Τούτο αποτελεί το συνδυαστικό αποτέλεσμα της πτώσης της εξορυκτικής δραστηριότητας (-14,8%), που αντισταθμίστηκε πλήρως από την αισθητή αύξηση της δραστηριότητας της μεταποιητικής βιομηχανίας (+4,%), την αύξηση της παραγωγής ηλεκτρισμού (+1,4%) και της επεξεργασίας και παροχής νερού (+,2%). 1 8 6 4 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, ΙΟΒΕ Γράφημα 3. Μεταποιητική Παραγωγή και Δείκτης Εμπιστοσύνης στη Βιομηχανία % ετήσια μεταβολή κινητός μέσος 6μηνου Δείκτης Εμπιστοσύνης στη Βιομηχανία Ειδικότερα, από τους 24 κλάδους της μεταποίησης οι 13 σημείωσαν άνοδο το 216, έναντι 16 κλάδων με ανοδική πορεία το 215. Ειδικότερα, όπως απεικονίζεται στο Γράφημα 4, τη μεγαλύτερη άνοδο το 216 κατέγραψαν οι κλάδοι της παραγωγής μηχανοκίνητων οχημάτων, της βιομηχανίας τσιμέντου, της παραγωγής μηχανημάτων, της δερματουργίας, των επίπλων και της παραγωγής παραγώγων πετρελαίου. Σημειώνεται επίσης ο δυναμισμός των κλάδων με εξαγωγική δραστηριότητα των οποίων η παραγωγή βρίσκεται σε επίπεδο άνω του 1 (έτος βάσεως, 21) όπως η βιομηχανία παραγώγων πετρελαίου, καπνού, βασικών μετάλλων, η χημική βιομηχανία και η βιομηχανία φαρμάκων. 1% 5% % -5% -1% Η προστιθέμενη αξία της βιομηχανίας ως ποσοστό της συνολικής ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας, στο εννεάμηνο 216, ανήλθε στο 11,4% από 11,2% την ίδια περίοδο του 215, ενώ αυξήθηκε και η απασχόληση στη βιομηχανία κατά 5,1% στο εννεάμηνο 216 από 3,8% την ίδια περίοδο του 215. Γράφημα 4. Επιλεγμένες Μεταποιητικές Βιομηχανίες, 216, (% ετήσια μεταβολή) Ενδυση -2,7% -9,1% Η/Υ -2,1% 3,9% 2,5% 7,4% 6,8% 6,% 9,8% 7,6% 14,2% 11,3% 3,9% Όσον αφορά στις επιχειρηματικές προσδοκίες στη βιομηχανία, σύμφωνα με τον ΙΟΒΕ, Δελτίο Ιανουαρίου 217, ο σχετικός δείκτης ενισχύεται οριακά τον Ιανουάριο στις 9,5 μονάδες, από 9,1 τον περασμένο μήνα. Επιπλέον, οι θετικές προβλέψεις για την παραγωγή τους επόμενους μήνες διευρύνονται ελαφρά, ενώ το ισοζύγιο για τις εκτιμήσεις για τα αποθέματα και οι αρνητικές εκτιμήσεις για τις παραγγελίες και τη ζήτηση παραμένουν στα ίδια επίπεδα. Η Αγορά Εργασίας στο 11μηνο του 216: το ποσοστό των ανέργων στο σύνολο του εργατικού δυναμικού παρέμεινε σταθερό στο 23,% τον Νοέμβριο του 216, για δεύτερο συνεχή μήνα, έναντι 24,5% τον Νοέμβριο του 215 (εποχικά διορθωμένα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, Έρευνα Εργατικού Δυναμικού). 4% 2% % -2% -4% -6% -8% Μηχ/τα Οχήματα Τσιμεντοβιομηχανία Μηχανημάτων Δερματουργία Επίπλων Βιομ. Καυσίμων Χημικά Βασικά Μέταλα Φαρμακοβιομηχανία Βιομ.Τροφίμων Ποτοποιϊα Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Γράφημα 5. Ποσοστιαία Ετήσια Μεταβολή Αριθμού Ανέργων και Αριθμού Απασχολουμένων -1% 214 215 216 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ % ετήσια μεταβολή αριθμού απασχολουμένων % ετήσια μεταβολή αριθμού ανέργων Ο αριθμός των απασχολουμένων συνεχίζει να αυξάνεται, σε ετήσια βάση, αν και με ελαφρά επιβραδυνόμενο ρυθμό, όπως φαίνεται στο Γράφημα (Νοέμβριος 216: +1,3%, Οκτώβριος 216: +1,8%). Παράλληλα, ο αριθμός των ανέργων μειώνεται. Οι 2

μεταβλητές αυτές συμβάλουν αμφότερες στη μείωση του ποσοστού της ανεργίας σε ετήσια βάση. -1, -2, -3, -4, -5, -6, Γράφημα 6. Μεταβολή Ποσοστού Ανεργίας από το υψηλότερο επίπεδο (Ιούλιος 213) έως σήμερα Ποσοστό Ανεργίας Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Σωρευτική Μείωση του Ποσοστού Ανεργίας από τον Ιούλιο του 213 29% 28% 27% 26% 25% 24% 23% 22% 21% 2% Συνολικά, το ποσοστό ανεργίας έχει υποχωρήσει κατά πέντε ποσοστιαίες μονάδες από τον Ιούλιο του 213, όταν δηλαδή το ποσοστό διαμορφωνόταν στο υψηλότερο επίπεδο (27,9%). Το ποσοστό ανεργίας με βάση τις τελευταίες προβλέψεις του ΔΝΤ εκτιμάται να υποχωρήσει κατά 6,5 ποσοστιαίες μονάδες μέχρι το 221, δεδομένου ότι το ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά 2,2% κατά μέσο όρο την περίοδο 217-221. Η εφαρμογή περισσότερων διαρθρωτικών αλλαγών στην αγορά εργασίας είναι απαραίτητη για να βελτιώσουν την παραγωγικότητα της εργασίας στο μεσο-μακροχρόνιο ορίζοντα. Τιμές Ακινήτων 216 και Ιδιωτική Κατασκευαστική Δραστηριότητα στο 11μηνο 216: Η μείωση των τιμών των οικιστικών ακινήτων συνεχίσθηκε και το 216 αλλά με βραδύτερο ρυθμό. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, οι τιμές των διαμερισμάτων μειώθηκαν κατά 2,2%, το 216, έναντι μείωσης κατά 5,1% το 215. Γράφημα 7. Επενδύσεις σε Κατασκευές (σταθερές τιμές) και Δκτ Τιμών Διαμερισμάτων σε δισ. 3 25 2 15 1 5 27 28 29 21 211 212 213 214 215 Q1 Q2 Q3 Q4 216 216 216 216 Επενδύσεις σε Κατοικίες, αρ.άξονας Επενδύσεις σε Κατασκευές (εξαιρ.κατοικιών),αρ.άξονας Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, ΤτΕ Δείκτης Τιμών Διαμερισμάτων, δεξ.άξονας Σε σχέση με την παλαιότητα των διαμερισμάτων, σημειώνεται ότι η μείωση των τιμών τους ήταν μεγαλύτερη στα νέα διαμερίσματα (μέχρι 5 έτη) κατά 2,9% το 216, έναντι μείωσης κατά 1,8% στα παλαιά (άνω των 5 ετών). Σημειώνεται ότι και στις δύο αυτές κατηγορίες παρατηρείται αισθητή αποκλιμάκωση του καθοδικού ρυθμού μεταβολής των τιμών. 12 1 8 6 4 2 Αναφορικά με την εξέλιξη των τιμών των κατοικιών ανά γεωγραφική περιοχή παρατηρείται ότι: Στην Αθήνα κατεγράφη μείωση κατά 1,7% το 216, έναντι μείωσης κατά 5,3% το προηγούμενο έτος, ενώ στη Θεσσαλονίκη ο ρυθμός μείωσης των τιμών διαμερισμάτων ήταν υψηλότερος και διαμορφώθηκε στο 3,3%, έναντι μείωσης κατά 5,4% το 215. Επιβράδυνση τις υποχώρησης τιμών των κατοικιών παρατηρήθηκε το 216 και στις άλλες μεγάλες πόλεις (216: -2,2%), όπως και στις λοιπές περιοχές (216: -2,9%). Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Τραπέζης Ελλάδος, οι τιμές των καταστημάτων συνεχίζουν την πτωτική πορεία τους αλλά με ασθενέστερο ρυθμό (Η1 216: -,4%, Η1 215: - 3,9%), ενώ οι τιμές των γραφείων παρουσιάζουν τα τελευταία δύο διαθέσιμα εξάμηνα τάσεις σταθεροποίησης (Η2 215: +,4% και Η1 216: +,3%). Τις τιμές των ακινήτων τα επόμενα τρίμηνα αναμένεται να διαμορφωθούν ως το συνδυαστικό αποτέλεσμα διαφόρων παραγόντων όπως το νέο πλαίσιο διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων, ο βαθμός αβεβαιότητας στην οικονομία, η φορολογική επιβάρυνση των ακινήτων, το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών και η βελτίωση των συνθηκών χρηματοδότησης. Επιπλέον, το όποιο επενδυτικό ενδιαφέρον μπορεί να προκύψει λόγω των χαμηλών τιμών σε συνάρτηση με τις υψηλές αποδόσεις (κυρίως των επαγγελματικών ακινήτων), τη δυναμική του τουρισμού και της ανάπτυξης των υποδομών. Αναφορικά με την κατασκευαστική δραστηριότητα στον κλάδο των ακινήτων, στο ενδεκάμηνο 216, η ιδιωτική κατασκευαστική δραστηριότητα σε όρους όγκου (χιλ. m 3 ) μειώθηκε κατά 3,9% σε ετήσια βάση. Τούτο οφείλεται στην αρνητική επίδοση στο πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους. Από τον Ιούλιο όμως μέχρι και τον Οκτώβριο παρατηρείται συνεχής άνοδος της ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας, που αποτυπώνεται στην αυξητική τάση του κινητού μέσου 6 μηνών. Γράφημα 8. Όγκος Ιδιωτικής Οικοδομικής Δραστηριότητας 1% 8% 6% 4% 2% % -2% -4% -6% -8% -1% Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Όγκος (σε χιλ. κυβ.μέτρα), δεξ. άξονας % ετήσια μεταβολή, αριστ. άξονας 6 per. Mov. Avg. (% ετήσια μεταβολή, αριστ. άξονας) χιλ. m3 2. 1.5 1. -1. -1.5-2. Τον Νοέμβριο του 216, ο όγκος των ιδιωτικών οικοδομών που κατασκευάστηκαν αυξήθηκε κατά 5,7%, σε ετήσια βάση, για πέμπτο συνεχή μήνα. Η 5-5 3

αύξηση αυτή οφείλεται σε κάποιο βαθμό στην επίδραση βάσης καθώς τον Νοέμβριο του 215 κατέγραψε πτώση κατά 4,5%. Ωστόσο, οι προσδοκίες των επιχειρήσεων για τις ιδιωτικές κατασκευές τον Ιανουάριο 217 επιδεινώθηκαν στις 77,5 μονάδες από 8,9 μονάδες τον Δεκέμβριο 216, ενώ επιδεινώνονται και οι προβλέψεις για την απασχόληση στον κλάδο (-18 από -11 μονάδες). Η μείωση της παραγωγής αργού πετρελαίου που συμφώνησαν τον περασμένο Νοέμβριο τα μέλη του Οργανισμού Εξαγωγών Πετρελαιοπαραγωγών Κρατών (OPEC) προκειμένου να ανακόψουν την προσφορά και να επιταχύνουν την εξισορρόπηση της αγοράς, έχει αρχίσει να αποδίδει καρπούς. Ωστόσο, οι αναλυτές της αγοράς που παρακολουθούν στενά την πορεία εφαρμογής της συμφωνίας για τη μείωση της παραγωγής, με απώτερο στόχο την ενίσχυση των τιμών του πετρελαίου, δεν προσδοκούν την συμμόρφωση των δεσμευόμενων κρατών στο 1%. Σύμφωνα με έρευνα (Reuters 31.1.217) τα μέλη του OPEC μείωσαν την παραγωγή τους τον Ιανουάριο κατά 958. βαρέλια ημερησίως, ποσότητα που αντιστοιχεί στο 82% των συμφωνηθέντων (Πίνακας 2). Η εκτιμώμενη μείωση σύμφωνα με την έρευνα του Reuters είναι μεγαλύτερη κατά 234. βαρέλια από τα στοιχεία που προσφάτως δημοσίευσε ο OPEC (Monthly Oil Market Report February 217) λόγω του διαφορετικού τρόπου υπολογισμού της παραγωγής και των πηγών πληροφόρησης. Εντούτοις, το βασικό συμπέρασμα που προκύπτει από τις δύο έρευνες είναι ότι παρά τα αντικρουόμενα συμφέροντα των κρατών-μελών του OPEC τον πρώτο μήνα εφαρμογής της συμφωνίας, υπήρξε κοινή προσπάθεια για μείωση της ημερήσιας παραγωγής πετρελαίου. Η Σαουδική Αραβία είχε την μεγαλύτερη συμβολή στην σημειωθείσα μείωση της παραγωγής. Υπενθυμίζεται ότι τα κράτη-μέλη του OPEC συμφώνησαν στα τέλη Νοεμβρίου 216 να μειώσουν την παραγωγή κατά περίπου 1,164 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως στα 32,5 εκατ. βαρέλια, εντός του πρώτου εξαμήνου του 217. Το μέγεθος της προτεινόμενης περικοπής (η οποία σημειώνεται ότι είναι πρώτη από το 28 όταν η οικονομική κρίση μείωσε τη ζήτηση πετρελαίου) οδήγησε σε απότομη άνοδο των τιμών του πετρελαίου. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι η τιμή του πετρελαίου Brent από τα τέλη του περασμένου Νοεμβρίου καταγράφει άνοδο 2%. Στους επόμενους μήνες θα φανεί ο βαθμός συμμόρφωσης για μείωση της παραγωγής μεταξύ των κρατών-μελών του OPEC και εάν η συμφωνία θα παραταθεί μετά τον Ιούνιο. Η επιφυλακτικότητα σχετίζεται με το γεγονός ότι στο παρελθόν ορισμένα κράτη-μέλη του διεθνούς οργανισμού παρήγαγαν περισσότερο από ότι αρχικώς είχαν συμφωνήσει. Πίνακας 1. Ιανουάριος 217 - Ημερήσια μείωση παραγωγής πετρελαίου κρατών-μελών OPEC (Βαρέλια) Συμφωνία μείωσης Ιανουάριος 217 (Ε) % Βαρ./ημερ. Πραγματοποιηθείσα μείωση Συμμόρφωσης Αλγερία 5. 9. 18% Ανγκόλα 78. 11. 129% Εκουαδόρ 26. 18. 69% Γκαμπόν 9. 2. 22% Ιράν* -9. -23. 26% Ιράκ 21. 51. 24% Κουβέιτ 131. 118. 9% Κατάρ 3. 18. 6% Σαουδική Αραβία 486. 564. 116% Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα 139. 83. 6% Βενεζουέλα 95. 17. 18% Σύνολο OPEC 11 1.164. 958. 82% Πηγή: Reuters * Το Ιράν έχει συμφωνήσει για αύξηση παραγωγής Η αιτία αθέτησης των συμφωνηθέντων εστιάζεται στην προσπάθεια διατήρησης των μεριδίων αγοράς, προκειμένου να αντιμετωπισθούν οι δημοσιονομικές πιέσεις που προκάλεσε η πτώση των τιμών, αλλά ταυτόχρονα να ασκηθεί πίεση σε ορισμένες πετρελαιοπαραγωγούς χώρες με υψηλό κόστος εξόρυξης. Επισημαίνεται, ότι οι περισσότερες εταιρείες πετρελαίου στα κράτη-μέλη του OPEC είναι κρατικές επιχειρήσεις με αποτέλεσμα η μείωση των εσόδων τους, να επιδρά αρνητικά στους προϋπολογισμούς των χωρών τους. Θετικές είναι οι προοπτικές για τη ζήτηση πετρελαίου το 217, εξαιτίας της διατήρησης του θετικού ρυθμού ανάπτυξης στις ΗΠΑ που απορροφούν το 2% της παγκόσμιας κατανάλωσης και του επαναπροσδιορισμού του αναπτυξιακού μοντέλου της Κίνας το οποίο εστιάζει στην ιδιωτική κατανάλωση. Η τελευταία εκτιμάται ότι θα ενισχύσει τη ζήτηση για ενέργεια λόγω της ανερχόμενης μεσαίας τάξης και της συνεχιζόμενης υψηλής ζήτησης για οχήματα. Η διατήρηση της τιμής του πετρελαίου άνω των $5, ενδεχομένως να αποτελέσει κίνητρο για αύξηση των επενδύσεων στο πεδίο των σχιστολιθικών υδρογονανθράκων, με αποτέλεσμα να αυξηθεί η παραγωγή πετρελαίου στις ΗΠΑ, η οποία σε συνδυασμό με την αύξηση της παγκόσμιας ζήτησης να συμβάλει στη σταθεροποίηση των τιμών του πετρελαίου για μακρό χρονικό διάστημα. Άλλωστε, η στροφή στην αναζήτηση νέων κοιτασμάτων σχιστολιθικών πετρωμάτων δικαιολογείται από το γεγονός ότι το 216 τα νέα κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου (IHS Markit) περιορίσθηκαν στα 174 έναντι ενός μέσου ετήσιου όρου (5 ετών) 4 κοιτασμάτων. 4

Ιουλ-14 Σεπ-14 Νοε-14 Ιαν-15 Μαρ-15 Μαϊ-15 Ιουλ-15 Σεπ-15 Νοε-15 Ιαν-16 Μαρ-16 Μαϊ-16 Ιουλ-16 Σεπ-16 Νοε-16 Ιαν-17 Δεκ-14 Ιαν-15 Φεβ-15 Μαρ-15 Απρ-15 Μαϊ-15 Ιουν-15 Ιουλ-15 Αυγ-15 Σεπ-15 Οκτ-15 Νοε-15 Δεκ-15 Ιαν-16 Φεβ-16 Μαρ-16 Απρ-16 Μαϊ-16 Ιουν-16 Ιουλ-16 Αυγ-16 Σεπ-16 Οκτ-16 Νοε-16 Δεκ-16 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Προϋπολογισμός ΗΠΑ Ο Ομοσπονδιακός Προϋπολογισμός παρουσίασε πλεόνασμα ύψους $51,3 δισ. τον Ιανουάριο, έναντι ελλείμματος $27,3 δισ. τον Δεκέμβριο (βλ. Γράφημα 9). Η δημιουργία πλεονάσματος τον Ιανουάριο, οφείλεται κυρίως στη σημαντική μείωση των δαπανών, κατά $53,7 δισ. σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα, ενώ τα έσοδα αυξήθηκαν κατά $24,9 δισ. Το συνολικό έλλειμμα στους τέσσερεις πρώτους μήνες του δημοσιονομικού έτους 217, Οκτώβριος 216-Ιανουάριος 217, ήταν μειωμένο κατά $3,4 δισ. (ή, -2,1%). Σε αυτό συνέβαλε η αύξηση των εσόδων, αποτέλεσμα της αύξησης του ΑΕΠ το τέταρτο τρίμηνο του 216 κατά 1,9% σε ετήσια βάση, σημαντικά υψηλότερη από το τέταρτο τρίμηνο 215, όταν διαμορφώθηκε στο,9%. Οι προεκλογικές εξαγγελίες του νέου Προέδρου περιελάμβαναν περικοπή των φόρων επί των προσωπικών εισοδημάτων και των επιχειρηματικών κερδών, καθώς και αύξηση των δημοσιονομικών δαπανών, κυρίως για έργα υποδομών και αμυντικές δαπάνες. Εάν αυτές οι εξαγγελίες υλοποιηθούν, αναμένεται να οδηγήσουν σε αύξηση του ελλείμματος. Γράφημα 9. Ισοζύγιο Ομοσπονδιακού Προϋπολογισμού (δισ. $) 175 125 Πλεόνασμα 75 51,3 25-25 -75-125 -175-225 Τάση Έλλειμμα Πηγή: US Treasury Έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου Το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου συρρικνώθηκε στα $44,3 δισ. τον Δεκέμβριο, έναντι $45,7 δισ. το Νοέμβριο (βλ. Γράφημα 1). Η συρρίκνωση του ελλείμματος προήλθε από την σημαντική αύξηση των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών, οι οποίες ανήλθαν στο υψηλότερο επίπεδο από τον Ιανουάριο του 215, παρά την ενίσχυση του δολαρίου τους τελευταίους μήνες του 216, γεγονός που αντανακλά την αναθέρμανση της παγκόσμιας οικονομίας. Παράλληλα, αυξήθηκαν οι εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών, ως αποτέλεσμα της αύξησης της καταναλωτικής δαπάνης και της βελτίωσης του επενδυτικού κλίματος. Σε ετήσια βάση, το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου, τον Δεκέμβριο, αυξήθηκε κατά 6,7%. Το 216 το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου διαμορφώθηκε στα $52,3 δισ., αυξημένο κατά,4% σε σχέση με το προηγούμενο έτος (215: $5,4 δισ., βλ. Γράφημα 11). Ωστόσο, ως ποσοστό του ΑΕΠ, βαίνει μειούμενο καθώς το 216 αντιπροσώπευε το 2,7% του ΑΕΠ, έναντι 2,8% το 215. Γράφημα 1. Έλλειμμα εμπορικού ισοζυγίου: Αυξημένο κατά 6,7% σε ετήσια βάση τον Δεκέμβριο (δισ. δολ. ΗΠΑ) -3-35 -4-45 -5-55 2.95 2.75 2.55 2.35 2.15-42,1-43,7-36,3-48,2 Πηγή: US Census Bureau -37,3-36,5-38,5-4,9-4,2-39,9-4 -41,1-41,6-41,1-41,5-41, -43, -42,2-43,4-42,7-44,6-45,6-45,1-45,7-44,3 Γράφημα 11. Έλλειμμα εμπορικού ισοζυγίου (δισ. δολ. ΗΠΑ) Εξαγωγές Εισαγωγές Έλλειμμα (δεξιός άξονας) 49,2 5,4 52,3 2.376,6 2.866,8 2.261,2 2.761,5 2.29,4 2.711,7 Πηγή: US Census 214 215 216 Ζώνη του Ευρώ (ΖτΕ) Χειμερινές προβλέψεις Ευρωπαϊκής Επιτροπής Σύμφωνα με τις χειμερινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη ΖτΕ, η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ και ο πληθωρισμός το 217 θα διαμορφωθούν στο 1,6% και 1,7%, αντίστοιχα, υψηλότερα κατά,2% από όσο προέβλεπαν οι φθινοπωρινές προβλέψεις (Νοέμβριος 216). Επίσης, τα μεγέθη της αγοράς εργασίας, για το 217, αναθεωρήθηκαν επί τα βελτίω και το ποσοστό ανεργίας αναμένεται να διαμορφωθεί στο 9,6%, έναντι 9,8% που προβλεπόταν τον Νοέμβριο (βλ. Πίνακα 2). Περαιτέρω, παρέμειναν αμετάβλητες οι εκτιμήσεις για την αύξηση του ΑΕΠ και τον πληθωρισμό στη ΖτΕ κατά το 218. Στη συνοδευτική Έκθεση των χειμερινών προβλέψεων αναφέρεται ότι, η οικονομική ανάκαμψη της ΖτΕ συνεχίζεται με μέτριο ρυθμό αλλά περιβάλλεται από υψηλό βαθμό αβεβαιότητας εξαιτίας των προοπτικών της παγκόσμιας οικονομίας. Εντούτοις, σημειώνεται ότι, για πρώτη φορά από το 28, σύμφωνα με τις χειμερινές προβλέψεις, όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ θα αναπτυχθούν κατά την περίοδο που καλύπτουν οι προβλέψεις (216-218). 51 5 49 48 5

Το 216, η οικονομική δραστηριότητα της ΖτΕ, απεδείχθη ανθεκτική έναντι πληθώρας προκλήσεων όπως ο χαμηλότερος ρυθμός αύξησης του παγκόσμιου ΑΕΠ και του διεθνούς εμπορίου από το 29, οι γεωπολιτικές αναταραχές, οι τρομοκρατικές επιθέσεις σε κάποια κράτη-μελη της ΖτΕ, οι πιέσεις που δέχεται ο τραπεζικός κλάδος της ΖτΕ, η απόφαση του Ην. Βασιλείου να αποχωρήσει από την ΕΕ και οι αυξανόμενες αντιδράσεις ενάντια στην παγκοσμιοποίηση. Αντιθέτως, θετικά συνέβαλαν η σχετικά χαμηλή τιμή του πετρελαίου, η διασταλτική νομισματική πολιτική της ΕΚΤ, η σχετικά χαμηλή συναλλαγματική ισοτιμία του Ευρώ έναντι των εμπορικών εταίρων και οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις πολλών κρατών-μελών, κυρίως στην αγορά εργασίας. Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας, σε συνδυασμό με την οικονομική ανάκαμψη, ενίσχυσαν τη δημιουργία θέσεων εργασίας το 216, η οποία αναμένεται να διατηρηθεί σε υψηλό επίπεδο κατά τα επόμενα δυο έτη. Επιπλέον, το 216, ο πληθωρισμός σημείωσε ελαφρά άνοδο λόγω της ανόδου της τιμής της ενέργειας από τα πολύ χαμηλά επίπεδα όπου διαμορφωνόταν μετά τον Ιούλιο του 214. Εντούτοις, ο πληθωρισμός εξακολουθεί να παραμένει χαμηλότερος του μεσοπρόθεσμου στόχου της ΕΚΤ (2%). Σχετικά με την πορεία των επιμέρους στοιχείων του ΑΕΠ, επισημαίνεται ότι η ιδιωτική κατανάλωση εξακολουθεί να είναι η κινητήριος δύναμη της ανάκαμψης, αντίθετα με τις επενδύσεις οι οποίες παραμένουν υποτονικές. Η ιδιωτική κατανάλωση θα συνεχίσει να είναι ο βασικός πυλώνας ανάπτυξης, επωφελούμενη της συνεχιζόμενης αύξησης της απασχόλησης και της ανόδου των μισθών. Οι ιδιωτικές επενδύσεις αναμένεται να αυξηθούν αλλά όχι σε σημαντικό βαθμό, παρά το χαμηλό κόστος δανεισμού και την αναμενόμενη ενίσχυση της παγκόσμιας οικονομικής δραστηριότητας. Πίνακας 2. Χειμερινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για επιλεγμένες οικονομίες ΑΕΠ Πληθωρισμός Ανεργία 216 217 218 216 217 218 216 217 218 ΕΕ 1,9 1,8 1,8,3 1,8 1,7 8,5 8,1 7,8 ΖτΕ 1,7 1,6 1,8,2 1,7 1,4 1 9,6 9,1 Γερμανία 1,9 1,6 1,8,4 1,9 1,5 4,1 4,1 4,1 Γαλλία 1,2 1,4 1,7,3 1,5 1,3 1 9,9 9,6 Ολλανδία 2,1 2, 1,8,1 1,4 1,4 6, 5,2 4,7 Ιταλία,9,9 1,1 -,1 1,4 1,3 11,7 11,6 11,4 Ισπανία 3,2 2,3 2,1 -,3 1,9 1,7 19,6 17,7 16, Ιρλανδία 4,3 3,4 3,3 -,2,9 1, 8, 7, 6,7 Ελλάδα,3 2,7 3,1 1,3 1, 23,4 22, 2,3 Πορτογαλία 1,3 1,6 1,5,6 1,3 1,4 11,2 1,1 9,4 Hν. Bασίλειο 2, 1,5 1,2,7 2,5 2,6 4,9 5,2 5,6 ΗΠΑ 1,6 2,3 2,2 1,3 2,4 2,5 4,9 4,6 4,5 Κίνα 6,7 6,4 6,2 : : : : : : Ιαπωνία,9 1,,5 -,1,4,6 3,1 3,1 3, Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Φεβρουάριος 217). ΑΕΠ Σύμφωνα με την εκτίμηση της Eurostat, στο τέταρτο τρίμηνο 216, η οικονομία της ΖτΕ διατήρησε τον ίδιο ρυθμό ανάπτυξης σε τριμηνιαία βάση, κατά,4%, και όλα τα κράτη-μέλη πλην της Ελλάδος κατέγραψαν αύξηση του ΑΕΠ. Σε ετήσια βάση, το ΑΕΠ αυξήθηκε σε όλα τα κράτη-μέλη, με τον ρυθμό ανόδου του ΑΕΠ της ΖτΕ να διαμορφώνεται στο 1,7% στο τέταρτο τρίμηνο, έναντι 1,8% στο τρίτο (βλ. Πίνακα 3). Το 216, το ΑΕΠ της ΖτΕ αυξήθηκε για τρίτο συνεχόμενο έτος, κατά 1,7%, μετά από αύξηση κατά 2,% το 215 (βλ. Γράφημα 12). Η διατήρηση της ανάκαμψης περί το 1,7% το 217, εκτιμάται ότι μειώσει περαιτέρω το παραγωγικό κενό, ωθώντας τις πληθωριστικές πιέσεις σε βαθμό που, ενδεχομένως, η ΕΚΤ να αναπροσαρμόσει το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (QE). Πίνακας 3. Ποσοστιαία μεταβολή ΑΕΠ στη ΖτΕ και σε επιλεγμένα κράτη-μελη 3μηνιαία βάση 4ο 3μηνο 3ο 3μηνο 2ο 3μηνο 1ο 3μηνο 4ο 3μηνο 216 216 216 216 215 ΖτΕ,4,4,3,5,5 Γερμανία,4,2,4,7,4 Γαλλία,4,2 -,1,6,2 Ιταλία,2,3,1,4,2 Oλλανδία,5,8,7,7,3 Ισπανία,7,7,8,8,8 Πορτογαλία,6,8,3,2,3 Ελλάδα -,4,8,4 -,6 1,3 Ην. Βασίλειο,6,6,6,3,7 ΗΠΑ,5,9,4,2,2 ετήσια βάση 4ο 3μηνο 3ο 3μηνο 2ο 3μηνο 1ο 3μηνο 4ο 3μηνο 216 216 216 216 215 ΖτΕ 1,7 1,8 1,6 1,7 2, Γερμανία 1,8 1,7 1,7 1,8 1,3 Γαλλία 1,1,9 1,1 1,2 1,2 Ιταλία 1,1 1,,8 1,,9 Oλλανδία 2,5 2,5 1,9 1,2 1,1 Ισπανία 3, 3,2 3,4 3,4 3,6 Πορτογαλία 1,9 1,6,9,9 1,4 Ελλάδα,3 1,8 -,5 -,8,4 Ην. Βασίλειο 2,2 2,2 2, 1,8 1,7 ΗΠΑ 1,9 1,7 1,3 1,6 1,9 Πηγή: Eurostat (Φεβρουάριος 217) Γράφημα 12. ΖτΕ: Ετήσια ποσοστιαία μεταβολή του ονομαστικού ΑΕΠ 3 3, 2,1 1,5 1,2 2, 1,7,4 1-2 -4-6 -4,5 27 28 29 21 211 212 213 214 215 216 Πηγή: Eurostat Βιομηχανική παραγωγή -,9 -,3 Η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε, τον Δεκέμβριο, κατά 2,% σε ετήσια βάση, μετά από αύξηση κατά 3,2% τον Νοέμβριο (βλ. Γράφημα 13). Η επιβράδυνση της βιομηχανικής παραγωγής προήλθε κυρίως από την κατηγορία των κεφαλαιουχικών αγαθών. Σε επίπεδο κράτους-μέλους, η Γερμανία κατέγραψε αξιοσημείωτη μείωση της βιομηχανικής παραγωγής, από 2,4% το Νοέμβριο, σε -,8% τον Δεκέμβριο, σε ετήσια βάση. Παρά την επιβράδυνση της βιομηχανικής παραγωγής στη ΖτΕ, ο κινητός μέσος όρος τριών μηνών της ετήσιας ποσοστιαίας μεταβολής, ο οποίος είναι απαλλαγμένος εν πολλοίς από τη μεταβλητότητα που χαρακτηρίζει τα στοιχεία 6

Δεκ-13 Φεβ-14 Απρ-14 Ιουν-14 Αυγ-14 Οκτ-14 Δεκ-14 3 p e r. M o v. Avg. (Ετήσια ποσοστιαία μεταβολή ) Φεβ-15 Απρ-15 Ιουν-15 Αυγ-15 Οκτ-15 Δεκ-15 Φεβ-16 Απρ-16 Ιουν-16 Αυγ-16 Οκτ-16 Δεκ-16 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων της βιομηχανικής παραγωγής, διαγράφει ανοδική τάση από τον Ιούνιο του 216 και μετά. Γράφημα 13. Ετήσια ποσοστιαία μεταβολή βιομηχανικής παραγωγής 4, 3,5 3, 2,5 2, 1,5 1,,5 -,5-1, -1,5-2, Πηγή: Eurostat Ετήσια ποσοστιαία μεταβολή Κινητός μέσος 3 μηνών Γερμανία Δείκτης εμπιστοσύνης των επενδυτών (ZEW) Ο δείκτης εμπιστοσύνης των επενδυτών (ZEW) για την ανάπτυξη της οικονομίας της Γερμανίας τους επόμενους έξι μήνες, μειώθηκε στις 1,4 μονάδες, τον Φεβρουάριο, έναντι 16,6 μονάδων τον Ιανουάριο. Ομοίως, μείωση σημείωσε η εμπιστοσύνη των επενδυτών για τις προοπτικές ανάπτυξης της ΖτΕ, φθάνοντας τις 17,1 μονάδες τον Φεβρουάριο (Ιανουάριος: 23,2 μονάδες), κυρίως εξ αιτίας: ί) της πολιτικής αβεβαιότητας εν όψει των προγραμματισμένων εκλογών στην Ολλανδία (Μάρτιος), στη Γαλλία (Απρίλιος) και στη Γερμανία (Σεπτέμβριος), ii) την αποχώρηση του Ην. Βασιλείου από την ΕΕ, iii) την οικονομική πολιτική που θα ακολουθηθεί από τον νέο Πρόεδρο των ΗΠΑ. Αντιθέτως, ενισχύθηκαν οι επενδυτικές προσδοκίες για την τρέχουσα συγκυρία στη ΖτΕ, με τον αντίστοιχο υποδείκτη να καθίσταται θετικός, για πρώτη φορά από τον Ιούλιο του 211. 2,% 2,% ΚΙΝΑ Οικονομική δραστηριότητα Η οικονομία της Κίνας συνεχίζει να παρουσιάζει θετική εικόνα, όπως δείχνουν τα στοιχεία που αφορούν στο εμπορικό ισοζύγιο για τον Ιανουάριο. Το εμπορικό πλεόνασμα αυξήθηκε στα 51,4 δισ. δολ. ΗΠΑ, στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων δώδεκα μηνών, από 4,7 δισ. δολ. ΗΠΑ τον Δεκέμβριο του 216, αν και ήταν χαμηλότερο έναντι 56,7 δισ. δολ. ΗΠΑ τον Ιανουάριο του 216. Αναλυτικότερα, οι εξαγωγές σημείωσαν μεγαλύτερη της αναμενόμενης αύξηση κατά 7,9%, σε ετήσια βάση, ενώ τον Δεκέμβριο του 216 είχαν μειωθεί κατά 6,2%. Όσον αφορά στις εισαγωγές, αυξήθηκαν κατά 16,7%, με πολύ υψηλότερο ρυθμό έναντι 3,1% τον Δεκέμβριο του 216. Τα στοιχεία αυτά αντανακλούν κατ αρχάς την εντονότερη ζήτηση στο εξωτερικό για κινεζικά προϊόντα, αν και οι εξαγωγές της Κίνας αναμένεται να επηρεασθούν αρνητικά από τα μέτρα προστατευτισμού που έχει εξαγγείλει ο νέος πρόεδρος των Η.Π.Α. Donald Trump. Παράλληλα, η σημαντική αύξηση των εισαγωγών και ιδιαίτερα πρώτων υλών δείχνει ότι ενδυναμώνεται η ζήτηση στο εσωτερικό ως αποτέλεσμα της αύξησης της κατασκευής έργων υποδομής, αλλά και της ενίσχυσης της βιομηχανικής παραγωγής. 7 6 5 4 56,7 Γράφημα 14. Εμπορικό πλεόνασμα (δισ.δολ.ηπα) 39,2 44,8 45,6 48,5 5,1 4,9 48,5 44,2 4,7 51,4 ΙΑΠΩΝΙΑ 3 2 1 28,2 25,3 Οικονομική δραστηριότητα Η αύξηση του ΑΕΠ συνεχίσθηκε για τέταρτο κατά σειρά τρίμηνο στο τέταρτο τρίμηνο του 216 και διαμορφώθηκε σε 1,%, σε ετήσια βάση και σε,2%, σε τριμηνιαία βάση, έναντι,3% στο τρίτο τρίμηνο του 216,. Για το σύνολο του 216, το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 1,%, έναντι 1,2% το 215. Στο τέταρτο τρίμηνο του 216, ο ρυθμός ανάπτυξης βασίσθηκε κυρίως στις εξαγωγές οι οποίες συνέβαλαν κατά,5 ποσοστιαίες μονάδες, έχοντας αυξηθεί κατά 2,6%. Επίσης θετική συμβολή στον ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ είχαν οι επενδύσεις κατά,1 ποσοστιαίες μονάδες, οι οποίες αυξήθηκαν κατά,9%, καθώς και η δημόσια κατανάλωση που αυξήθηκε κατά,4% και συνέβαλε κατά,1 ποσοστιαίες μονάδες. Απεναντίας, η ιδιωτική κατανάλωση παρέμεινε αμετάβλητη, καθώς η εσωτερική ζήτηση δεν έχει τονωθεί από τα μέτρα δημοσιονομικής πολιτικής της κυβέρνησης του Shinzo Abe και από την ακολουθούμενη νομισματική πολιτική. Ιαν-16 Μαρ-16 Μαϊ-16 Ιουλ-16 Σεπ-16 Νοε-16 Ιαν-17 Πηγή: Τελωνειακή Αρχή Κίνας Σύμφωνα με τα στοιχεία του Χρηματιστηρίου του Σικάγου, οι συνολικές καθαρές τοποθετήσεις (αγορές μείον πωλήσεις) για μη εμπορικές συναλλαγές (specs) στο ευρώ (Γράφημα 15) την εβδομάδα που έληξε στις 7.2.217 μειώθηκαν κατά 762 συμβόλαια, με αποτέλεσμα οι συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις να διαμορφωθούν στα -44.951 συμβόλαια από -45.713 που ήταν την προηγούμενη εβδομάδα. 7

Αριθμός συμβολαίων Φεβ-15 Μαρ-15 Απρ-15 Μαϊ-15 Ιουν-15 Ιουλ-15 Αυγ-15 Σεπ-15 Οκτ-15 Νοε-15 Δεκ-15 Ιαν-16 Φεβ-16 Μαρ-16 Απρ-16 Μαϊ-16 Ιουν-16 Ιουλ-16 Αυγ-16 Σεπ-16 Οκτ-16 Νοε-16 Δεκ-16 Ιαν-17 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων -5-1 Γράφημα 15. Specs θέσεις εναντίον (short) του ευρώ ξεκινήσουν οι διαπραγμάτευσης αποχώρησης από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Η ανησυχία των επενδυτών αποτυπώνεται ήδη στο ασφάλιστρο κινδύνου (CDS-credit default swaps) πενταετούς διάρκειας το οποίο διαμορφωνόταν στα 31,3 bps στις 13 Φεβρουαρίου από 3,7 bps που ήταν στις 7 Φεβρουαρίου. -15-2 -25 Πηγή: CFTC,IMM, Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Alpha Bank Σημειώνεται ότι πρόκειται για την τρίτη κατά σειρά εβδομαδιαία μείωση από τις 17 Ιανουαρίου 217. Ευρώ: Το ευρώ διατηρεί τα κέρδη του σε εβδομαδιαία βάση έναντι του δολαρίου-ηπα, κινούμενο υψηλότερα κατά 2,7% από το χαμηλό των τελευταίων 14 ετών ($1,342) που κατέγραψε στις 3 Ιανουαρίου. Η ισοτιμία δολαρίου-ευρώ στις 13 Φεβρουαρίου διαμορφωνόταν περί τα 1,626 USD/EUR από 1,733 USD/EUR που ήταν στις 6 Φεβρουαρίου, με αποτέλεσμα το ευρώ να καταγράφει από την αρχή του έτους κέρδη 1,1% έναντι του δολαρίου. Ελβετικό Φράγκο: Το ευρώ, εμφανίζει τάση σταθεροποίησης έναντι του φράγκου στην αρχή της εβδομάδας, κινούμενο στην περιοχή των 1,67 φράγκων. Σημειώνεται, ότι το ευρώ διολισθαίνει έναντι του φράγκου από την αρχή του έτους κατά,4%. Σύμφωνα με τα δημοσιευθέντα νομισματικά στοιχεία της ΤτΕλβετίας (SNB), την προηγούμενη εβδομάδα, δεν υπήρξε σημαντική παρέμβασή της στην αγορά συναλλάγματος για αποτροπή ενίσχυσης του φράγκου, καθώς το ποσό των μετρητών που οι εμπορικές τράπεζες της Ελβετίας είχαν καταθέσει στην SNB, ανήλθε στα 539, δισ. φράγκα για την εβδομάδα που έληξε στις 1 Φεβρουαρίου από 535,19 δισ. φράγκα που ήταν την εβδομάδα μέχρι και 3 Φεβρουαρίου. Στερλίνα: Θετική η εικόνα της στερλίνας σε εβδομαδιαία βάση, καθώς στις 13 Φεβρουαρίου κατέγραφε κέρδη τόσο έναντι του δολαρίου-ηπα (1,2516 USD/GBP), όσο και έναντι του ευρώ (,8487 GBP/EUR). Σωρευτικά η στερλίνα υποχωρεί έναντι του ευρώ από την αρχή του έτους κατά,4% και ενισχύεται 1,5% έναντι του δολαρίου. Σημειώνεται ότι από την ημέρα διεξαγωγής του δημοψηφίσματος της 23 ης Ιουνίου 216 η στερλίνα έχει διολισθήσει 15,5% έναντι του δολαρίου και 1,7% έναντι του ευρώ. Η αγορά εκτιμά ότι τον Μάρτιο η μεταβλητότητα της στερλίνας θα ενισχυθεί, καθώς το Ηνωμένο Βασίλειο θα προχωρήσει στην ενεργοποίηση του άρθρου 5 της Συνθήκης της Λισσαβόνας προκειμένου να Αγορές ομολόγων Η πορεία του προγράμματος QE της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τραπέζης (ΕΚΤ) Οι αγορές κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ (Γράφημα 16) την εβδομάδα μέχρι τις 1 Φεβρουαρίου στο πλαίσιο εφαρμογής του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (QE), διαμορφώθηκαν στα 1.354,2 δισ. με αποτέλεσμα ο μέσος εβδομαδιαίος όρος από την έναρξη του προγράμματος να υπολογίζεται στα 13,4 δισ. Παράλληλα, στην ίδια περίοδο, η ΕΚΤ προχώρησε σε αγορές καλυμμένων ομολόγων, αξίας 1,34 δισ. και σε πωλήσεις Asset-backed securities αξίας 66 εκατ. Επίσης, την περασμένη εβδομάδα η ΕΚΤ πραγματοποίησε αγορές εταιρικών και ασφαλιστικών ομολογιακών τίτλων αξίας 1,9 δισ. ενώ από τις 8 Ιουνίου 216 έχει συνολικά αγοράσει 62,9 δισ. δισ. 8 7 6 5 4 3 2 1 Γράφημα 16. Πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων ΕΚΤ Εφαρμογή προγράμματος: 11 εβδομάδες Πηγή: Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα, Διεύθυνση Oικονομικών Μελετών-Alpha Bank Στην Ελληνική αγορά ομολόγων, το εύρος τιμών (αγορά) του 1ετούς ομολόγου λήξης 24 Φεβρ. 227 διαμορφωνόταν στις 13 Φεβρουαρίου μεταξύ 74,11-74,87 ήτοι απόδοση 7,36%-7,5%. Υπενθυμίζεται ότι στις 1.6.214 το 1ετές ομόλογο είχε καταγράψει χαμηλό αποδόσεως 5,475% και στις 8.7.215 υψηλό αποδόσεως 19,27%. Γερμανία Ολλανδία Γαλλία Πορτογαλία Ιταλία Ισπανία Ελλάδα Γράφημα 17. Αποδόσεις 1ετών ομολόγων,38,34,56,52 1,9 1,4 2,3 2,25 1,71 1,67 4,2 4,5 7,48 7,48 2 4 6 8 6/2/217 13/2/217 Πηγή: Reuters, Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Alpha Bank Η διαφορά απόδοσης μεταξύ του Ελληνικού 1ετούς και Γερμανικού ομολόγου (spread) ανήλθε στις 714 μονάδες βάσης. Παράλληλα, η απόδοση του 1ετούς Γερμανικού ομολόγου, ως σημείο αναφοράς του κόστους δανεισμού της Ζώνης του Ευρώ, 8

υποχώρησε στο,34% (Γράφημα 17). Το 1ετές ομόλογο της Πορτογαλίας στις 13 Φεβρουαρίου κατέγραφε απόδοση 4,5%, της Ισπανίας 1,67% και της Ιταλίας 2,25%. Η διαφορά απόδοσης του 1ετούς Πορτογαλικού ομολόγου σε σχέση με την αντίστοιχη του Γερμανικού, υποχώρησε σε εβδομαδιαία βάση στις 371 μ.β. ενώ του 1ετούς Ιταλικού ομολόγου στις 191 μ.β. ( Πίνακας 3). Στις ΗΠΑ, η απόδοση του 1-ετούς ομολόγου διαμορφωνόταν στο 2,46% στις 13.2.217. Πίνακας 3. Διαφορά αποδόσεων 1ετών ομολόγων της ΖτΕ με το αντίστοιχο 1ετές της Γερμανίας Προϋπολογισμός Στο δωδεκάμηνο του 216, ο προϋπολογισμός παρουσίασε πλεόνασμα ύψους 9,1 εκατ. (1% του ΑΕΠ), έναντι ελλείμματος 196,4 εκατ. (1,1% του ΑΕΠ) στο δωδεκάμηνο του 215, λόγω της αύξησης των εσόδων και της μείωσης των δαπανών. Αναλυτικότερα, τα έσοδα του προϋπολογισμού αυξήθηκαν κατά 1,6%, κυρίως ως αποτέλεσμα της αύξησης των εσόδων από τον ΦΠΑ, αλλά και των υψηλότερων εισφορών κοινωνικής ασφάλισης. Αντιθέτως, οι δαπάνες του προϋπολογισμού υποχώρησαν κατά,5%, κυρίως λόγω της μείωσης των δαπανών για συντάξεις και για τόκους. 13/2/217 6/2/217 Διαφορά μβ* Ελλάδα 714 71 4 Ισπανία 133 133 Ιταλία 191 192-1 Πορτογαλία 371 382-11 Γαλλία 7 71-1 Ολλανδία 18 18 Πηγή: Reuters *μβ=μονάδες βάσης Ρουμανία Ρυθμός ανάπτυξης Στο τέταρτο τρίμηνο του 216, ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ, σύμφωνα με τα εποχικά μη διορθωμένα στοιχεία, σημείωσε επιτάχυνση στο 4,7%, σε ετήσια βάση από 4,3% στο τρίτο τρίμηνο του 216. Για το σύνολο του 216, το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 4,8%, έναντι 3,9% το 215. Σύμφωνα με τα εποχικά διορθωμένα στοιχεία, το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 4,8%, σε ετήσια βάση, έναντι 4,4% στο τρίτο τρίμηνο του 216, που είναι ο υψηλότερος ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ ανάμεσα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κύπρος 8, Γράφημα 19. ΑΕΠ (ετήσια % μεταβολή) Ρυθμός ανάπτυξης Ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ (εποχικά διορθωμένο) διαμορφώθηκε σε 2,8%, σε ετήσια βάση, στο τέταρτο τρίμηνο του 216 από 2,9% στο τρίτο τρίμηνο του 216. Σε τριμηνιαία βάση, το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά,5% στο τέταρτο τρίμηνο του 216, έναντι,8%. Σε μη εποχικά διορθωμένη βάση, το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 3,%, σε ετήσια βάση, στο τέταρτο τρίμηνο του 216, έναντι 2,9%. Σύμφωνα με την Cystat, στο τέταρτο τρίμηνο του 216 αύξηση σημείωσαν ο κλάδος των ξενοδοχείων και εστιατορίων, το εμπόριο, η μεταποίηση και οι κατασκευές, ενώ υποχώρηση παρουσίασαν οι χρηματοοικονομικές δραστηριότητες. 4, 2, -2, -2,8-1,5-1,3 Γράφημα 18. ΑΕΠ (ετήσια % μεταβολή) -,6 -,1 1,7 2,3 2,9 2,8 2,8 2,9 2,8 6, 4, 2, 4,3 1,9 3,4 2,9 4,4 3,5 Πληθωρισμός Ο πληθωρισμός σημείωσε άνοδο και διαμορφώθηκε σε θετικό επίπεδο στο,1% τον Ιανουάριο, έναντι -,5% τον Δεκέμβριο του 216. Τη διαμόρφωση του πληθωρισμού σε θετικό επίπεδο στο πρώτο τρίμηνο του έτους είχε προβλέψει η ΤτΡουμανίας στη συνεδρίασή της στις 7 Φεβρουαρίου, ως αποτέλεσμα της εξάλειψης της επίδρασης της μείωσης του βασικού συντελεστή ΦΠΑ στο 2% από 24% τον Ιανουάριο του 216. Βέβαια, ο πληθωρισμός συνεχίζει να είναι πολύ χαμηλότερος από τον στόχο της ΤτΡουμανίας (1,5%-3,5%) και εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί στο κατώτατο επίπεδο του στόχου στο τέταρτο τρίμηνο του έτους. 3,8 4, 4,3 1ο Τρ.214 3ο Τρ.214 1ο Τρ.215 3ο Τρ.215 1ο Τρ.216 3ο Τρ.216 Πηγή: Στατιστική Αρχή 6, 4,3 4,7-4, 1ο Τρίμ.214 3ο Τρίμ.214 1ο Τρίμ.215 3ο Τρίμ.215 1ο Τρίμ.216 3ο Τρίμ.216 Πηγή: Στατιστική Αρχή 9

1, -1, -2, -3, -4, Γράφημα 2. Πληθωρισμός Ιαν-16 Μαρ-16 Μαϊ-16 Ιουλ-16 Σεπ-16 Νοε-16 Ιαν-17 Πηγή: Στατιστική Αρχή Ισοζύγιο των τρεχουσών συναλλαγών Το έλλειμμα του ισοζυγίου των τρεχουσών συναλλαγών διπλασιάσθηκε και ανήλθε στα 4,1 δισ. στο δωδεκάμηνο του 216 από 1,9 δισ. στο δωδεκάμηνο του 215. Αυτό ήταν αποτέλεσμα της αύξησης του εμπορικού ελλείμματος, καθώς οι εισαγωγές αυξήθηκαν κατά 7,9% και οι εξαγωγές κατά 6,1% και της αύξησης του ελλείμματος του ισοζυγίου εισοδημάτων, αλλά και σε μικρότερο βαθμό της μείωσης του πλεονάσματος του ισοζυγίου των τρεχουσών μεταβιβάσεων.,1% Γράφημα 21. Ισοζύγιο των τρεχουσών συναλλαγών (εκατ.ευρώ) 5 168-5 -337-1. -1.5-1.472-2. -1.943-1.843-2.5-2.157-2.11-3. -2.6-2.57-2.661-2.919-3.5-3.441-4. Ιαν.-Δεκ.15 Ιαν.-Μάρτ.16 Ιαν.-Ιούν.16 Ιαν.-Σεπτ.16 Ιαν.-Δεκ.16 Πηγή: National Bank of Romania 1

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ (ετήσιες εκατοστιαίες μεταβολές) Ετήσια στοιχεία 29 21 211 212 213 214 215 ΑΕΠ (σε σταθερές τιμές) -4,3-5,5-9,1-7,3-3,2,4 -,2 Ιδιωτική Κατανάλωση -1,7-6,5-9,9-7,9-2,6,6 -,2 Δημόσια Κατανάλωση 2, -4,2-7, -7,2-6,4-1,2 Ακαθάριστες Επενδύσεις Παγίου Κεφαλαίου -13,8-19,3-2,7-23,4-8,4-4,6 -,2 Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών -18,2 4,4,8 1,1 1,5 7,7 3,4 Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών -2,2-3,4-8,2-9,4-2,4 7,6,3 Γενικός Δκτ Τιμών Καταναλωτή 1,2 4,7 3,3 1,5 -,9-1,3-1,7 Ανεργία (%) 9,6 12,7 17,9 24,4 27,5 26,5 24,9 Χρηματοδότηση Ιδιωτικού Τομέα 4,2-3,1-4, -3,9-3,1-2, Πρωτογενές Ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) (1) -1,3-5,7-3,3 -,9 1,7,3,2 Χρέος Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) 126,7 146,2 172,1 159,6 177,4 179,7 177,4 Ισοζύγιο Τρεχ. Συναλλαγών (% ΑΕΠ) -12,4-11,4-1 -3,8-2, -2,1 -,1 (1) Με βάση τον ορισμό του οικονομικού προγράμματος προσαρμογής της Ελλάδας 214 215 215 216 216 Δείκτες Οικονομικής Συγκυρίας Τελευταία διαθέσιμη έτος έτος Q4 Q1 Q2 Q3 περίοδος Οικονομική Δραστηριότητα Κύκλος Εργασιών στο Λιανικό Εμπόριο -1,1-2,8-2,9-5, -5,8 1,9-2,2 (Ιαν-Νοέ.) Νέες εγγραφές ΙΧ Αυτοκινήτων 3,1 13,8 2,1 -,3 19,5 16,8 24,7 (Ιαν.217) Ιδιωτική Οικοδομική Δραστηριότητα -5,8 -,2 5,9-11,9-3,9 38,4-3,9 (Ιαν-Νοέ.) Βιομηχανική Παραγωγή: Μεταποίηση 1,8 1,8 2,1 1,1 7,3 5,1 4, (Ιαν.-Δεκ.) Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών ΡΜΙ στη μεταποίηση 49,9 45,4 48,6 49,1 49,5 49,4 46,6 (Ιαν. 217) Δείκτης Οικονομικού Κλίματος 1 89,4 87,3 9,2 89,9 91,6 95,1 (Ιαν. 217) Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία 94,6 81,9 82,9 9,6 91,9 91,1 9,5 (Ιαν. 217) Δείκτης Εμπιστοσύνης Καταναλωτών -54, -5,7-61,6-67,5-71,2-68,4-67,8 (Ιαν. 217) Πιστωτική Επέκταση (τέλος περιόδου) Ιδιωτικός Τομέας -3,1-2, -2, -2,1-2, -1,7-1,5 (Δεκ.) Επιχειρήσεις -3,7 -,9 -,9-1,4-1, -,5 -,1 (Δεκ.) - Βιομηχανία -3,3 2,4 2,4 -,3,2 -,7-1,5 (Δεκ.) - Κατασκευές -1,2 -,9 -,9 1,,8 -,5 -,7 (Δεκ.) - Τουρισμός -,6,6,6,9,4,3 2,3 (Δεκ.) Νοικοκυριά -2,9-3,1-3,1-3, -3, -3, -2,8 (Δεκ.) - Καταναλωτικά Δάνεια -2,8-2,3-2,3-1,7-1,5-1,3 -,8 (Δεκ.) - Στεγαστικά Δάνεια -3, -3,5-3,5-3,4-3,4-3,4-3,5 (Δεκ.) Τιμές Δείκτης Τιμών Καταναλωτή -1,3-1,7 -,6 -,9 -,9-1, (Δεκ.) Δομικός Πληθωρισμός -,7 -,5,3,2,3 -,3 -,6 (Δεκ.) Δείκτης Τιμών Διαμερισμάτων -7,5-5,1-5, -4,3-2,6-1,5-2,2 (216) ΑΕΠ σε σταθερές τιμές,4 -,3,7 -,8 -,2 1,8 1,8 (3ο 3μηνο) Ιδιωτική Κατανάλωση,6 -,3 -,4 -,8-1,2 5,1 5,1 (3ο 3μηνο) Δημόσια Κατανάλωση -1,2 2,5-2,1 -,9 -,6 -,6 (3ο 3μηνο) Επενδύσεις -4,6 -,1 12,2-9,5 17,9 12,6 12,6 (3ο 3μηνο) Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών 7,7 3,1-2,2-1,5-3,2 1,2 1,2 (3ο 3μηνο) Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών 7,6,3-2,7-8,7 4,9 12, 12, (3ο 3μηνο) Ισοζύγιο Πληρωμών σε δισ. Εξαγωγές Αγαθών 26,8 24,8 6,2 5,5 6,1 6,3 22,3 (Ιαν-Νοέ.) Εισαγωγές Αγαθών 49,1 42, 1,6 9,7 1,2 1,1 37,3 (Ιαν-Νοέ.) Εμπορικό Ισοζύγιο -22,3-17,2-4,4-4,2-4,1-3,8-15,1 (Ιαν-Νοέ.) Ισοζύγιο Τρεχ/σών Συναλλαγών -3,7 -,2-1,7-2,4 -,4 4, -,2 (Ιαν-Νοέ.) Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος, ΕΛΣΤΑΤ, ΙΟΒΕ Το παρόν δελτίο έχει αποκλειστικά ενημερωτικό χαρακτήρα. Οι πληροφορίες που περιέχει προέρχονται από πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες αλλά δεν έχουν επαληθευτεί από την Alpha Bank. Το παρόν δεν αποτελεί συμβουλή ή σύσταση ούτε προτροπή για την διενέργεια οποιασδήποτε συναλλαγής. Επίσης δεν συνιστά έρευνα στον τομέα των επενδύσεων κατά την έννοια της ισχύουσας νομοθεσίας και ως εκ τούτου δεν έχει συνταχθεί σύμφωνα με τις απαιτήσεις του νόμου για τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας της έρευνας στον τομέα των επενδύσεων. Η Alpha Bank δεν υποχρεούται να επικαιροποιεί ή να αναθεωρεί το δελτίο αυτό ούτε να προβαίνει σε ανακοινώσεις ή ειδοποιήσεις σε περίπτωση που οποιοδήποτε στοιχείο, γνώμη, πρόβλεψη ή εκτίμηση που περιέχεται σε αυτό μεταβληθεί ή διαπιστωθεί εκ των υστέρων ως ανακριβής. Η Alpha Bank και οι θυγατρικές της, καθώς επίσης τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, τα στελέχη και οι υπάλληλοι αυτών δεν παρέχουν καμία διαβεβαίωση ούτε εγγυώνται την ακρίβεια, την πληρότητα και την ορθότητα των πληροφοριών που περιέχονται και των απόψεων που διατυπώνονται στο παρόν ή την καταλληλότητά τους για συγκεκριμένη χρήση και δεν φέρουν καμία ευθύνη για οποιανδήποτε άμεση ή έμμεση ζημία θα μπορούσε τυχόν να προκύψει σε σχέση με οποιανδήποτε χρήση του παρόντος και των πληροφοριών που περιέχει εν όλω ή εν μέρει. Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή αναδημοσίευση αυτού του δελτίου ή τμήματος του πρέπει υποχρεωτικά να αναφέρει την Alpha Bank ως πηγή προελεύσεώς του. 11