ΗΜΕΡΙΔΑ ΦΟΡΕΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΔΕΛΤΑ ΝΕΣΤΟΥ-ΒΙΣΤΩΝΙΔΑΣ-ΙΣΜΑΡΙΔΑΣ «Η κτηνοτροφία στο Εθνικό Πάρκο Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης» 20 Νοεμβρίου 2015, Κομοτηνή Διαχείριση της βόσκησης αγροτικών ζώων στις προστατευόμενες περιοχές Βασίλειος Π. Παπαναστάσης Ομότιμος Καθηγητής Α.Π.Θ.
Παρελθόν: Απόλυτη προστασία ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Καμιά ανθρώπινη χρήση ή επέμβαση Στόχος: η σωτηρία του φυσικού περιβάλλοντος Περίπτωση του Εθνικού Δρυμού Σαμαριάς (1962) Μοντέλο: το Yellowstone National Park (1872) Αρνητική φιλοσοφία για τις προστατευόμενες περιοχές Καμιά σύνδεση με την ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής Απαγόρευση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων Απαγόρευση της κτηνοτροφίας
ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Συνέπειες της Απόλυτης προστασίας Μετανάστευση του αγροτικού πληθυσμού στα αστικά κέντρα και στο εξωτερικό Δραστικές αλλαγές στο ορεινό τοπίο Φυσικές καταστροφές 1992 1995
ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Σύγχρονες απόψεις: Ενεργός διαχείριση Συνύπαρξη ανθρώπου και φύσης Ήπιας μορφής ανθρώπινες δραστηριότητες Τόνωση της σχέσης ανθρώπου και φύσης Σύνδεση με την χωροταξική και οικονομική ανάπτυξη Ανάπτυξη του τουρισμού Διατήρηση κτηνοτροφίας εκτατικής μορφής
ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Συνέπειες της ενεργού διαχείρισης Διατήρηση της ισορροπίας στο περιβάλλον Δημιουργία ετερογενών και ποικιλόμορφων τοπίων Διατήρηση της βιολογικής και πολιτισμικής ποικιλότητας Λάκκοι Κρήτης Μεσαρά Κρήτης
ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ Παλιά άποψη: Αρνητικός ρόλος Καταστροφή του περιβάλλοντος Καταστροφή των δασών Η γίδα βασικός εχθρός Συνέπειες Πλήρης απαγόρευση της βοσκής στα δάση Επιδότηση σφαγής Ερήμωση των ορεινών περιοχών
ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ Πότε καταστρέφει η κτηνοτροφία; Υπεράριθμα ζώα Ακατάλληλα ζώα Ακατάλληλη εποχή Ακατάλληλο σύστημα
ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ Νέες απόψεις: Θετικός ρόλος Η κτηνοτροφία συνυπάρχει με τον άνθρωπο εδώ και πολλές χιλιάδες χρόνια Τα φυτά έχουν αναπτύξει μηχανισμούς αντοχής στη βόσκηση Τα τοπία έχουν διαμορφωθεί με την παρουσία της κτηνοτροφίας Βουκολικός πολιτισμός Κατασκευές Ενδυμασίες Τραγούδια Εδέσματα
ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ Φυτοποικιλότητα Ανοικτός θαμνώνας Δασολίβαδο Υγρολίβαδο
ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ Προϋποθέσεις θετικού ρόλου της κτηνοτροφίας Ορθολογική διαχείριση Κατάλληλος αριθμός ζώων Υπερβόσκηση / Υποβόσκηση: ΟΧΙ Κανονική βόσκηση: ΝΑΙ Κατάλληλο είδος ζώων Πρόβατα / Γίδια / Βοοειδή (ξεχωριστά): ΌΧΙ Συνδυασμός: ΝΑΙ Αιγοπρόβατα: Παράδοση Κατάλληλο σύστημα βόσκησης Κοινόχρηστο: ΌΧΙ Κάθε κοπάδι το δικό του μέρος: ΝΑΙ
ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΤΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ Ευρωπαϊκής Δεν απαγορεύεται η βόσκηση στις προστατευόμενες περιοχές Προβλέπονται, όμως, κανόνες ορθής πρακτικής Εντάσσονται στους βοσκοτόπους, αν κυριαρχούν τα ποώδη φυτά (permanent grasslands) Αν κυριαρχούν τα ξυλώδη, εντάσσονται στους βοσκοτόπους με την προϋπόθεση ότι αυτό αποτελεί πρακτική της χώρας-μέλους. Εθνικής Απαγόρευση της βόσκησης: στη ζώνη Α (πυρήνα) των Εθνικών Δρυμών στα διαχειριζόμενα δάση στις αναδασωτέες εκτάσεις Οι υπόλοιπες προστατευόμενες περιοχές διαχειρίζονται ως κοινόχρηστοι βοσκότοποι
ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΒΟΣΚΗΣΗΣ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΚΑΠ Σύνδεση δικαιωμάτων κτηνοτρόφων με βοσκότοπο Κατανομή συγκεκριμένης έκτασης σε κάθε κτηνοτρόφο Ανάγκη επιμερισμού κοινόχρηστων βοσκοτόπων Ο μέχρι σήμερα εικονικός επιμερισμός δεν είναι αποδεκτός Ανάγκη σύνταξης διαχειριστικών σχεδίων ανά Δήμο/Κοινότητα Προβλέπονται από το άρθρ. 60 του Ν. 4264/14 δύο ειδών διαχειριστικά σχέδια: Προσωρινά Μόνιμα Προβλέπονται, επίσης, προδιαγραφές για αμφότερα τα σχέδια Για τα προσωρινά, έχουν ήδη εγκριθεί (ΚΥΑ:117394/2932/12-12-14) Για τα μόνιμα, έχουν ετοιμαστεί, αλλά δεν έχουν εγκριθεί ακόμα
ΒΟΣΚΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΕΡΩΤΗΜΑ: Μπορεί να συνδυαστεί η βόσκηση με την προστασία; ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Βεβαίως, αν είναι κανονική ή ελεγχόμενη ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ: Να προηγηθεί η σύνταξη της ΕΠΜ για κάθε προστατευόμενη περιοχή Να ακολουθήσει η σύνταξη του διαχειριστικού σχεδίου βόσκησης, το οποίο και θα λάβει υπόψη τις προβλέψεις της ΕΠΜ σχετικά με τα προστατευταία αντικείμενα ή το βαθμό βόσκησης
ΕΝΤΑΞΗ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ ΣΤΙΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ Διαχειριστικό σχέδιο Πρέπει να περιληφθεί και η κτηνοτροφία Εκτατική μορφή Προδιαγραφές Προστατευταία αντικείμενα Ρύθμιση της βόσκησης Αριθμός ζώων Είδος του ζώου Εποχή βόσκησης Διάρκεια βόσκησης
ΕΝΤΑΞΗ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ ΣΤΙΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ Έργα υποδομής Ενσωματωμένα στο τοπίο Παραδοσιακές κατασκευές Κτηνοτροφικά προϊόντα Παραδοσιακά Με ονομασία προέλευσης Παραδοσιακές πρακτικές Παραδοσιακές ζωοτροφές Μετακίνηση των ζώων
ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΕΝΤΑΞΗΣ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ ΣΤΙΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ Παρουσία ανθρώπων στο τοπίο Συνέχιση των παραδοσιακών δραστηριοτήτων Ενίσχυση του προστατευτικού ρόλου Διατήρηση ανοικτών τοπίων Διατήρηση ειδών που κινδυνεύουν να εξαφανιστούν Διατήρηση φυλών ζώων που είναι προσαρμοσμένα στις προστατευόμενες περιοχές Ενίσχυση της βιοποικιλότητας Οικονομικά οφέλη (εισόδημα) Θέσεις εργασίας
ΕΝΤΑΞΗ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ ΣΤΙΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ Ανοικτός πρινώνας Πυκνός πρινώνας Περισσότεροι βιότοποι Περισσότερα είδη χλωρίδας & πανίδας Αισθητικά ομορφότερο τοπίο Ασφαλέστερος στις πυρκαγιές Περιορισμένοι βιότοποι Εξειδικευμένα αλλά λίγα είδη χλωρίδας & πανίδας Αισθητικά μονότονο τοπίο Ευάλωτος στις πυρκαγιές
Ευχαριστώ πολύ!