Ελληνική Οικονομία και Πρόγραμμα Οικονομικής Πολιτικής Φίλιππος Σαχινίδης Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών Υπουργείο Οικονομικών Γενικό Λογιστήριο του Κράτους
τα δύο ελλείμματα της ελληνικής οικονομίας πρόδρομοι δείκτες του προβλήματος Πηγή: Eurostat- ΓΛΚ; * Εκτίμηση ; ** Πρόβλεψη 1Τα στοιχεία είναι σε εθνικολογιστική βάση 2 Τα στοιχεία είναι κατά ESA 95 2
η προσπάθεια των δύο τελευταίων χρόνων δεν πήγε χαμένη Πηγή: Eurostat; * Εκτίμηση ΓΛΚ για 2011 3
σημαντικές μεταρρυθμίσεις η Ελλάδα έρχεται δεύτερη στην Ευρωζώνη σε μεταρρυθμίσεις και πρόοδο οικονομικής προσαρμογής Δείκτης Προόδου Προσαρμογής : Χώρες Ευρωζώνης Πηγή: 2011 Euro Plus Monitor: Progress amid the turmoil, The Lisbon Council/Berenberg Bank, Nοέμβριος 2011 4
δημοσιονομική προσαρμογή 2009 2011 2009 2010 2011 2009-2011 Πραγμ. Πραγμ. Εκτίμηση Δ % Ελλάδα δισ. Έσοδα 88,1 89,8 88,9 0,8 0,9 Πρωτογενείς Δαπάνες 112,7 101,0 94,2-18,5-16,4 Πρωτογενές αποτέλεσμα -24,6-11,3-5,3 19,3 78,5 Ελλάδα - % ΑΕΠ Έσοδα 38,0 39,5 41,3 3,3 Πρωτογενείς Δαπάνες 48,7 44,4 43,8-4,9 Πρωτογενές αποτέλεσμα -10,6-5,0-2,5 8,2 Ευρωζώνη (17) - % ΑΕΠ Έσοδα 44,8 44,7 45,3 0,5 Πρωτογενείς Δαπάνες 48,3 48,1 46,4-1,9 Πρωτογενές αποτέλεσμα -3,5-3,4-1,1 2,4 Σημείωση: Ελλάδα ονομαστικό ΑΕΠ - εκατ. 231,6 227,3 215,2-16,4 Πηγή: Eurostat, Εκτίμηση ΓΛΚ για 2011 (Φεβρουάριος 2012). 5
σημαντική βελτίωση του πρωτογενούς αποτελέσματος Κατά την περίοδο 2009-2011: Το πρωτογενές έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης συρρικνώθηκε κατά 8,2 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ Το 60% της δημοσιονομικής προσαρμογής προ τόκων, προήλθε από τη μείωση της πρωτογενούς δαπάνης (4,9 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ) Η πρωτογενής δαπάνη έχει ήδη συρρικνωθεί κατά 16% από το 2009 Πρωτογενείς Δαπάνες 2009 2011 (δισ. ) 2009 2010 2011 2009-11 Πραγμ. Πραγμ. Εκτίμηση Δ % Σύνολο 112,7 101,0 94,2-16,4 Μισθολογική δαπάνη 31,0 27,5 25,8-16,7 Κοινωνικές παροχές/συντάξεις 49,0 47,2 46,5-5,0 Προϊόντα και Υπηρεσίες 17,1 14,0 11,3-33,7 Επιχορηγήσεις 0,1 0,1 0,1 8,1 Λοιπές δαπάνες 3,5 3,3 2,9-16,6 Κεφαλαιουχικές δαπάνες 12,1 8,8 7,5-38,2 Πηγή: Eurostat, Εκτίμηση ΓΛΚ για 2011 (Φεβρουάριος 2012). 6
Συμπληρωματικός Προϋπολογισμός 2012 Η δημοσιονομική προσαρμογή συνεχίζεται και το 2012 Ο Συμπληρωματικός Προϋπολογισμός 2012 που ψηφίστηκε από τη Βουλή (Φεβρουάριος 2012) ενσωματώνει παρεμβάσεις που στοχεύουν σε μείωση της δημόσιας δαπάνης κατά 3,2 δισ. εντός του 2012 και συρρίκνωση του πρωτογενούς ελλείμματος Γενικής Κυβέρνησης το 2012 Επισκόπηση δημοσιονομικών μέτρων περικοπής δαπανών, 2012 εκατ. Ιατροφαρμακευτική και άλλες δαπάνες υγείας 1.126 Κύριες και επικουρικές συντάξεις 455 Εξοπλιστικές και λειτουργικές δαπάνες άμυνας 400 Δημόσιες επενδύσεις 400 Λοιπές δαπάνες και επιχορηγήσεις προς φορείς Γενικής Κυβέρνησης 237 Ειδικά μισθολόγια του Δημοσίου 205 Λειτουργικές δαπάνες Κράτους 200 Κοινωνικά και προνοιακά επιδόματα 103 Δαπανών τοπικής αυτοδιοίκησης 59 ΣΥΝΟΛΟ 3.185 Πηγή: Συμπληρωματικός Προϋπολογισμός (Φεβρουάριος 2012). 7
Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής (ΜΠΔΣ) Τον Μάιο 2012 η Κυβέρνηση θα καταθέσει νέο ΜΠΔΣ για την περίοδο 2013-16 Η επίτευξη του μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 4,5% του ΑΕΠ το 2014 και έπειτα, προϋποθέτει την ανάληψη νέων δημοσιονομικών παρεμβάσεων συνολικού ύψους 5,5 ποσοστιαίων μονάδων του ΑΕΠ, κατά την περίοδο 2013-2014 Οι παρεμβάσεις, που θα αφορούν κατά βάση στην περαιτέρω μείωση της δημόσιας δαπάνης, θα εντοπιστούν και θα προταθούν στην Κυβέρνηση, από τα αποτελέσματα τριών μελετών έως τον Ιούνιο-2012 βάσει δεσμεύσεων του Μνημονίου Τρείς Μελέτες Δημοσίων Δαπανών, 2013-16 Τομέας Στόχος (% ΑΕΠ) Αρμόδιο Υπουργείο Τεχνική βοήθεια Κοινωνικές Μεταβιβάσεις 1,5 % Υπ. Εργασίας ΔΝΤ, OΟΣΑ Διοικητική Μεταρρύθμιση 1% Επισκόπηση Δαπανών Γενικής Κυβέρνησης Σύνολο 5,5% Υπ. Διοικητικής Μεταρρύθμισης EC Taskforce 3% Υπ. Οικονομικών (ΓΛΚ) ΔΝΤ, EC Taskforce Πηγή: Σχέδιο Μνημονίου Συνεννόησης, Φεβρουάριος 2012 8
η απομείωση του χρέους ανατρέπει την ανοδική πορεία των τελευταίων ετών Πηγή: Eurostat; * Εκτίμηση για 2012-2020 9
η ελληνική οικονομία είναι σε ύφεση από το 2008- δύο χρόνια πριν την εφαρμογή του προγράμματος οικονομικής πολιτικής Πηγή: EΛΣΤΑΤ 10
το οικονομικό κλίμα στην Ελλάδα 2008-2011 Πηγή: ΙΟΒΕ Η οικονομική και πολιτική σταθερότητα αποτελούν αναγκαία προϋπόθεση για την επιστροφή σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης 11
ανάλυση μεταβολής του ΑΕΠ: 2001-2011 Συνεισφορά βασικών μεγεθών στη μεταβολή του ΑΕΠ (2001-2011) 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Ιδιωτική Εθνική Κατανάλωση 3,4 3,3 2,3 2,6 3,1 3,0 2,6 2,8-0,9-2,7-5,2 Δημόσια Κατανάλωση 0,1 1,4-0,2 0,6 0,2 0,4 1,3-0,4 0,9-1,4-1,7 Ακαθ. Επενδύσεις Παγίου Κεφαλαίου 1,0 2,0 2,6 0,1-1,4 4,2 1,3-1,6-3,4-3,0-3,6 Kαθαρές εξαγωγές (εξαγωγές - εισαγωγές) -0,4-1,6-0,4 1,7 1,1-2,0-3,3-0,5 3,0 3,1 2,4 Μεταβολή Αποθεμάτων (% ΑΕΠ) 0,0-1,7 1,6-0,7-0,6-0,1 1,1-0,4-2,8 0,4 1,3 Σύνολο Μεταβολής (ΑΕΠ σε σταθερές τιμές 2005) 4,2 3,4 5,9 4,4 2,3 5,5 3,0-0,2-3,3-3,5-6,9 Πηγή: Γεν. Δ/νση Οικονομικής Πολιτικής, Υπουργείο Οικονομικών Η ανάπτυξη της προηγούμενης δεκαετίας βασίζονταν στην ιδιωτική και δημόσια κατανάλωση που στηρίζονταν στο δανεισμό 12
η πιστωτική συρρίκνωση βαθαίνει την ύφεση Δάνεια προς εγχώριο ιδιωτικό τομέα: 2001-11 (12ηνος ρυθμός μεταβολής) Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος 13
πορεία της απασχόλησης στην Ελλάδα Πηγή: Γεν. Δ/νση Οικονομικής Πολιτικής, Υπουργείο Οικονομικών Η συγκράτηση της ανεργίας κατά τα προηγούμενα χρόνια επιτυγχάνονταν μέσω της δημιουργίας θέσεων εργασίας στον ευρύτερο δημόσιο τομέα 14
βελτίωση στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών 4,6% 4,8% Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος 15
πορεία ελληνικών εξαγωγών 2001-2011 Πηγή: Γεν. Δ/νση Οικονομικής Πολιτικής, Υπουργείο Οικονομικών 16
Οι ελληνικές αρχές: Νέο Πρόγραμμα Οικονομικής Πολιτικής (Ι) Πολιτικές Στήριξης του χρηματοπιστωτικού Τομέα δεσμεύονται να στηρίξουν τη ρευστότητα του ελληνικού τραπεζικού συστήματος στηρίζουν τη στρατηγική ανακεφαλαιοποίησης και εξυγίανσης των τραπεζών προχωρώντας στις αναγκαίες νομοθετικές πρωτοβουλίες διασφαλίζουν επαρκή ανακεφαλαιοποίησης και εξυγίανσης των τραπεζών χρηματοδότηση για την κάλυψη των αναγκών της διατηρούν τη συνεχή πρόσβαση σε ρευστότητα από την κεντρική τράπεζα ρυθμίζουν τη διακυβέρνηση σε φορείς χρηματοπιστωτικής εποπτείας (Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ), Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων και Επενδύσεων (ΤΕΚΕ) μεταρρυθμίζουν τoν τρόπο διακυβέρνησης στην Τράπεζα της Ελλάδας 17
Νέο Πρόγραμμα Οικονομικής Πολιτικής (ΙΙ) Βασικές δράσεις Νέο Φορολογικό νομοσχέδιο Επισκόπηση Δαπανών Γενικής Κυβέρνησης Μελέτη για τη δομή της δημόσιας διοίκησης Αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών Δημοσίου προς τρίτους Εισαγωγή κάρτας εργασίας Αξιοποίηση δημόσιας περιουσίας (ΛΑΡΚΟ, ΟΠΑΠ, ΟΔΙΕ, ΔΕΠΑ, ΕΛΠΕ, ΕΑΣ, ΕΛΒΟ, Κρατικά Λαχεία) 18
Νέο Πρόγραμμα Οικονομικής Πολιτικής (ΙΙΙ) Βασικές δράσεις Βελτίωση επιχειρηματικού περιβάλλοντος (π.χ. νομοθεσία για τις εξαγωγές, νομοθεσία για μη δημοσίευση ισολογισμών στις εφημερίδες κ.α.) Εφαρμογή νόμου για το fast track για τα τεχνικά επαγγέλματα, επιχειρηματικά πάρκα κ.α. Αλλαγές στο χώρο της δικαιοσύνης- Σύσταση ομάδας δράσης για αναθεώρηση του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας Επιτάχυνση έργων στον τομέα της Ενέργειας (π.χ. Ήλιος) Εφαρμογή μέτρων εξορθολογισμού φαρμακευτικής δαπάνης 19
αναγκαίες προϋποθέσεις ευρύτερη υποστήριξη του Προγράμματος Οικονομικής Πολιτικής διασφάλιση σταθερότητας και κοινωνικής συνοχής με ενίσχυση της προστασίας όσων είναι ευάλωτοι ενίσχυση αξιοπιστίας και μείωση αβεβαιότητας αντιμετώπιση της δυσκαμψίας των τιμών 20
βασικές στοχεύσεις αύξηση των εξαγωγών σημαντική υποκατάσταση των εισαγωγών μέσω αύξησης εγχώριας παραγωγής προσέλκυση ιδιωτικών επενδύσεων 21