ph εδάφους και καλλιέργεια φυτών Ποιο έδαφος προτιμούν τα φυτά; Εξοικείωση με τo ph και τη μελέτη τρόπων διαφοροποίησής του για τις ανάγκες διαφόρων καλλιεργειών. Ετικέτες Διδασκαλία: Περιβαλλοντική εκπαίδευση: Βασικές γνώσεις χημείας για το περιβάλλον Γεωγραφία: : υποβάθμιση βελτίωση εδάφους στο γενικότερο πλαίσιο της ενότητας Διάβρωση και αποσάθρωση του εδάφους Μαθηματικά: Ανάλογα ποσά Ομάδα στόχος: Γυμνάσιο Ηλικιακό εύρος: 12-14 Χρόνος: 2 διδακτικές ώρες ΤΟΠΟΣ Εργαστήριο φυσικών επιστημών, στο οποίο υπάρχουν τουλάχιστον 4 χώροι εργασίας για 4 ομάδες μαθητών. ΥΛΙΚΑ: φύλλο εργασίας γυάλινες ράβδοι ποτήρια ζέσεως 50 ml στηρίγματα με δοκιμαστικούς σωλήνες γενικός δείκτης νωπό χώμα από χωράφι (γλάστρας χρησιμοποιήσαμε εμείς που το αγοράσαμε, διότι δεν είχαμε χωράφι) ασβεστόλιθος (ανθρακικό ασβέστιο) κομπόστ
νερό οξύ βάση πεχαμετρικά χαρτάκια μαρκαδόροι γάντια χαρτί κουζίνας φωτογραφική μηχανή βιντεοπροβολέας Διερευνητική μάθηση: Διερεύνηση καταστάσεων/προβλημάτων Σχεδιασμός Πειραματισμός Ερμηνεία και αξιολόγηση/έλεγχος Συζήτηση για τα αποτελέσματα Χώρος εργασίας: Πλαίσιο: Αξιοποίηση της έννοιας της εξουδετέρωσης για τη μελέτη τρόπων βελτίωσης των καλλιεργειών. Ρόλος: Μπορεί να παραμένουν μαθητές, ή να αναλαμβάνουν ρόλους ανάλογους με αυτούς των χημικών, των γεωπόνων και των γεωργών. Δραστηριότητα: Διερεύνηση του ph, σχεδιασμός και διεξαγωγή σχετικών πειραμάτων, διατύπωση εισηγήσεων για τη βελτίωση της ανάπτυξης καλλιεργειών, στη βάση βελτίωσης των συστατικών του εδάφους. Σχετικό Επάγγελμα: Χημικός, Γεωπόνος Πρόβλημα ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ph εδάφους και καλλιέργεια φυτών Ποιο έδαφος προτιμούν τα φυτά;
Το πρόβλημα Ο Γιάννης, είναι νέος αγρότης και ενδιαφέρεται να ασχοληθεί με τις επιδοτούμενες καλλιέργειες του σμέουρου και του μύρτιλου. Οι νέες αυτές καλλιέργειες έχουν μεγάλη ζήτηση στην αγορά, γιατί οι καρποί και τα παράγωγά τους είναι εύγευστα και έχουν υψηλή θρεπτική αξία. Επίσης θωρακίζουν τη μνήμη, έχουν σπουδαίες αντιοξειδωτικές και αντιγηραντικές ιδιότητες και ενισχύουν τη νυχτερινή όραση. Ο Γιάννης, μετά από έρευνα, έχει τους εξής προβληματισμούς: «Μήπως στην ανάπτυξη των καλλιεργειών παίζει ρόλο και το ph του εδάφους; Τι τιμή ph έχει το έδαφος του χωραφιού μου; Αν το ph του εδάφους δεν είναι κατάλληλο πώς μπορώ να το μεταβάλω;» Κάποιες επιπρόσθετες πληροφορίες Ο γεωπόνος της περιοχής, τον οποίο συμβουλεύτηκε ο Γιάννης, του έδωσε αρκετές χρήσιμες πληροφορίες. Η τιμή του ph του εδάφους είναι μία σημαντική παράμετρος που λαμβάνουν σοβαρά υπόψη όλοι οι καλλιεργητές, γιατί πρέπει να
Τα φυτά αναπτύσσονται σε συγκεκριμένες τιμές ph, έτσι προτιμούν το αλκαλικό ή το όξινο έδαφος. Οι ασθένειες που πλήττουν τα φυτά, εμφανίζονται και ευημερούν σε συγκεκριμένες τιμές ph. Οι ρίζες των φυτών απορροφούν τα ανόργανα συστατικά μόνο όταν είναι διαλυμένα σε νερό. Η διαλυτότητα των συστατικών εξαρτάται από το ph του εδάφους. Το ιδανικό έδαφος για το μύρτιλλο και το σμέουρο είναι το ελαφρό αμμώδες ή χαλικώδες έδαφος που είναι πλούσιο σε οργανική ύλη, αλλά με pη 4,8-5,2. Οι περιοχές που κυμαίνεται η τιμή ph για μερικές ουσίες είναι: ασβεστόλιθος pη>7, κομπόστ από φρούτα λαχανικά και φύλλα pη<7, στάχτη από ξύλα pη>7 To Ώριμο κομπόστ μπορεί να αναμειχθεί με το χώμα, το ανώριμο, αν χρειαστεί να χρησιμοποιηθεί, πρέπει να τοποθετείται σε ένα λεπτό στρώμα επιφανειακά. Καλείστε ως μικροί ερευνητές να προχωρήσετε στις παρακάτω δραστηριότητες, ώστε να βοηθήσετε το Γιάννη να απαντήσει στους προβληματισμούς του. Πείραμα 1 Όργανα και υλικά Στη θέση εργασίας σας θα βρείτε: Χωνί και ηθμό διήθησης, γυάλινη ράβδο, 3 ποτήρια ζέσεως 50 ml, στήριγμα με δοκιμαστικούς σωλήνες, δείκτη κόκκινο λάχανο, διαλύματα αναφοράς, νωπό χώμα από χωράφι, ασβεστόλιθο (ανθρακικό ασβέστιο), κομπόστ, 2 ο είδος κομπόστ. Πορεία Να αριθμήσετε τα 4 ποτήρια ζέσεως. Να προσθέσετε σε κάθε ποτήρι ζέσεως αντίστοιχα: περίπου 30 ml νωπό χώμα και περίπου 30 ml νερό περίπου 30 ml ασβεστόλιθο και περίπου 30 ml νερό περίπου 30 ml κομπόστ και περίπου 30 ml νερό περίπου 30 ml κομπόστ (από το δεύτερο είδος) και περίπου 30 ml νερό Να αναδεύσετε με γυάλινη ράβδο.
Να αφήσετε το μείγμα για λίγη ώρα, ώστε να καθιζάνουν τα αιωρούμενα στερεά σωματίδια. Να αριθμήσετε 4 δοκιμαστικούς σωλήνες. Να διηθήσετε το υπερκείμενο υγρό από τα 4 ποτήρια ζέσεως στους αντίστοιχους δοκιμαστικούς σωλήνες. Να μετρήσετε με πεχαμετρικό χαρτάκι και με την βοήθεια του δείκτη και των διαλυμάτων αναφοράς την οξύτητα σε κάθε σωλήνα. Αποτελέσματα 1. Να καταγράψετε, στον παρακάτω πίνακα, το χρώμα του δείκτη και την τιμή του ph για κάθε μείγμα. Μείγμα Χρώμα δείκτη Τιμή ph χώμα + νερό ασβεστόλιθος + νερό κομπόστ + νερό κομπόστ (2 ο )+ νερό Ας θυμηθούμε. 2. Σε ένα υδατικό διάλυμα ξέρουμε ότι υπάρχει νερό και διαλυμένη ουσία. Αν πάρουμε μια ποσότητα από αυτό θα υπάρχει και νερό και η διαλυμένη ουσία. Τι σχέση έχουν τα ποσά γραμμάρια διαλύματος και γραμμάρια διαλυμένης ουσίας; Συμπληρώστε τον πίνακα: Υδατικό διάλυμα σε gr 100 50 25 Διαλυμένη ουσία σε gr 20 40 16 Τοποθετήστε τις τιμές του πίνακα στο παρακάτω σύστημα ημιαξόνων:
3. Να εξηγήσετε σύντομα τι είναι το ph ενός υδατικού διαλύματος. 4. Να συμπληρώσετε στην πιο κάτω πεχαμετρική κλίμακα με τους χαρακτηρισμούς που αντιστοιχούν σε κάθε περιοχή/τιμή. Ανάλυση και ερμηνεία αποτελεσμάτων
5. (α) Πώς θα χαρακτηρίζατε (όξινο / βασικό / ουδέτερο) ι. το χώμα; ιι. τον ασβεστόλιθο; ιιι. το κομπόστ;. ιιιι. το 2ο κομπόστ;... (β) Ποιο είναι το πιο βασικό; (γ) Ποιο είναι το πιο όξινο; Πείραμα 2 6. Να συζητήσετε στην ομάδα σας και να εισηγηθείτε πορεία πειράματος για να μεταβάλλετε την τιμή του ph του χώματος του γεωργού, ώστε να είναι συμβατή για την καλλιέργεια του μύρτιλου και του σμέουρου. Πορεία. Αφού συζητήσετε με τον/την καθηγητή/τριά σας το σχέδιο της πορείας του πειράματός σας να προχωρήσετε στην πραγματοποίησή του. Να ζητήσετε από τον/την καθηγητή/τριά σας να σας προμηθεύσει τα απαραίτητα όργανα και υλικά.
Αποτελέσματα 7. Να καταγράψετε σε πίνακα τα αποτελέσματά σας. Μείγμα Χρώμα δείκτη Τιμή ph Ανάλυση και ερμηνεία αποτελεσμάτων Να εισηγηθείτε σε μια μικρή παράγραφο τι πρέπει να κάνει ο Γιάννης, ώστε να πετύχει την καλύτερη δυνατή παραγωγή σμέουρων και μύρτιλων (ανάλογα με τα αποτελέσματα του πειράματος) Παρουσιάστε την παραπάνω παράγραφο στην τάξη. Πιθανή λύση Οι μαθητές ελέγχουν αν τα διαφορετικά είδη χώματος είναι όξινα ή βασικά και αν είναι κατάλληλα για τα φυτά που θέλουμε να καλλιεργήσουμε. CC By-SA MASCIL 2013 Συγγραφέας: http://www.mascil-cyprus.org/activities/farming.html Δημήτριος Διαμαντίδης Ελένη Ζιάκα
Αρτεμησία Στούμπα
Προκλήσεις Οι μικροί μαθητές του Γυμνασίου δεν είναι ιδιαίτερα εξοικειωμένοι με τις εργαστηριακές ασκήσεις και χρειάζονται μεγαλύτερη καθοδήγηση. Τα πειράματα ίσως αν μην εξελιχθούν όπως ήταν προγραμματισμένα αφού τα υλικά που χρησιμοποιούμε είναι όλα φυσικά. Πιθανόν όμως να οδηγηθούν και σε άλλα συμπεράσματα που δεν είχαν προβλεφθεί. Παιδαγωγικά ζητήματα Ζητήματα μάθησης Οι μαθητές έκαναν συνδέσεις σε σχέση με -τη χημεία (που την έχουν διδαχθεί στα «φυσικά» στο Δημοτικό) και συγκεκριμένα την οξύτητα -με το χώμα έδαφος για το οποίο διδάσκονται στο Πιλοτικό Πρόγραμμα της Γεωγραφίας Α Γυμνασίου και -τα ανάλογα ποσά στα Μαθηματικά. Επίσης συνέδεσαν την κλίμακα ph με την αριθμογραμμή των ακέραιων αριθμών, κρατώντας (εννοιλογικά) την ιδιότητα της διάταξης και την αντιστοιχία μεταξύ προσημασμένου αριθμού και όξινου-βασικού χαρακτήρα. Εν τούτοις το μοντέλο μαθηματικά διαφέρει καθώς η κλίμακα ph δεν είναι ισοδιαστημική, αλλά αντίστροφη λογαριθμική. Οι μαθητές έμαθαν ότι όλα τα εδάφη δεν είναι κατάλληλα για όλες τις καλλιέργειες, όμως μπορούμε να τα βελτιώσουμε χρησιμοποιώντας ήπιες βιολογικές μεθόδους. Επίσης συνεργάστηκαν με την ομάδα τους. Παρατήρησαν ότι τα χαρακτηριστικά χρώματα που έχει η κλίμακα ph είναι διαφορετικά, ανάλογα με τον δείκτη ή το πεχαμετρικό χαρτί που χρησιμοποιείται. Σχεδόν σε όλους τους μαθητές άρεσε η δραστηριότητα και όλοι συμμετείχαν με μεγάλο ενδιαφέρον, εκτός από ένα μαθητή που φαινόταν να βαριέται. Ζητήματα διδασκαλίας Επιλέξαμε μία δραστηριότητα από τις προτεινόμενες του MASCIL (της Κύπρου). Η συγκεκριμένη ταιριάζει στην ηλικιακή ομάδα των μαθητών του σχολείου μας και στην ύλη που έχουν διδαχθεί ως τώρα. Επίσης μπορούσε να καλύψει όλους τους εκπαιδευτικούς, που συμμετέχουμε στο πρόγραμμα MASCIL. Τροποποιήσαμε τη δραστηριότητα ώστε να την εντάξουμε κυρίως στο Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης του σχολείου μας. Συνδέσαμε τη δραστηριότητα με την καλλιέργεια φυτών στον κήπο του σχολείου μας, την οξύτητα του εδάφους και την υποβάθμιση / βελτίωσή του που τα παιδιά μαθαίνουν στην γεωγραφία και τα ανάλογα ποσά στα Μαθηματικά. Το πλαίσιο εργασίας ήταν αυτό το γεωπόνου. Επιλέξαμε τη δραστηριότητα αυτή και στη συνέχεια τη τροποποιήσαμε ώστε να προσαρμοστεί στο πρόγραμμα και στις ιδιαίτερες συνθήκες του σχολείου μας. Επίσης το πλαίσιο εργασίας βοήθησε στο να τεθεί ένας στόχος, ένα ερώτημα προς απάντηση που χρειαζόταν γνώσεις από διάφορα αντικείμενα και συνδυαστικός τρόπος σκέψης.
Οι μαθητές εργάστηκαν σε ένα πείραμα το οποίο ήταν καθοδηγούμενο για λόγους ασφαλείας, αλλά και επειδή οι μαθητές δεν έχουν πάρα πολλές γνώσεις στο θέμα αυτό. σε μια δραστηριότητα, η οποία δεν ήταν από την αρχή σαφώς προσδιορισμένη σε τι αναφέρεται. Οι μαθητές δοκιμάζουν και τελικά προτείνουν λύσεις. Επαγγελματική εξέλιξη /έρευνα Το ερευνητικό ερώτημα ήταν αν μπορούμε να συσχετίσουμε μια διαθεματική σχολική δραστηριότητα με το χώρο εργασίας. Επίσης σε ποια σημεία του γνωστικού αντικειμένου των μαθηματικών φαίνονται οι συνδέσεις με το συγκεκριμένο χώρο εργασίας και κατά πόσο οι συνδέσεις αυτές βοηθούν και βοηθούνται από τη μαθηματική γνώση και τη σχολική επιστήμη. Σίγουρα φάνηκε η σύνδεση της δραστηριότητας με το χώρο εργασίας, το επάγγελμα δηλαδή του γεωπόνου. Από τις παρατηρήσεις όμως, των ομάδων φάνηκε ότι όλοι οι μαθητές εργάζονταν με σκοπό να απαντήσουν στο πάνω στο φύλλο εργασίας. Κατά την ενασχόληση των μαθητών με τη δραστηριότητα είδαμε ότι τα μαθηματικά μπήκαν σε χρήση, όπως τα ανάλογα ποσά σε υπολογισμούς. Βέβαια, τα ανάλογα ποσά συνήθως (από τη βιβλιογραφία) είναι μια συνηθισμένη πρακτική των μαθητών (ακόμα και όταν δεν πρέπει, όταν δεν ισχύει αναλογία). Επίσης είδαμε ότι συγκεκριμένα μαθηματικά μοντέλα που έχουν κοινό εννοιολογικό υπόβαθρο (όπως η κλίμακα ph με την αριθμογραμμή, παρά τις διαφορές τους όπως προαναφέρθηκαν) δεν είναι συνδεδεμένα στις πρακτικές των μαθητών, αλλά αποτελούν διαφορετική γνώση. Το γεγονός ότι τα παιδιά δεν έχουν ακόμη διδαχθεί και κατακτήσει προχωρημένα μαθηματικά όπως αρνητικές δυνάμεις και έννοιες όπως η συγκέντρωση στην σχολική επιστήμη δεν επέτρεψε την πραγματική σύνδεση της οξύτητας με την κλίμακα του ph καθώς αυτή εκφράζει τον αρνητικό λογάριθμο της συγκέντρωσης των υδρογονοκατιόντων σε ένα διάλυμα. Αλλά έγινε μόνο μια ποιοτική σύνδεση: «μεγάλο ph σημαίνει μικρή οξύτητα» και αντίστροφα «μικρό ph - μεγάλη οξύτητα», «με ελάχιστο στην κλίμακα το 0 και μέγιστο το 14». Οι μαθητές είχαν ωραίες ιδέες, ακολουθούσαν τις οδηγίες και ήταν ενθουσιασμένοι. Γενικά, το γεγονός ότι η δραστηριότητα αυτή έγινε στα πλαίσια σχολικής δραστηριότητας ΠΠΕ και όχι του αναλυτικού προγράμματος ίσως έκανε τα παιδιά πιο χαλαρά. Εξάλλου οι ίδιοι έχουν επιλέξει να συμμετέχουν σ αυτήν την ομάδα. Η δραστηριότητα αυτή ήταν περισσότερο καθοδηγούμενη αφού οι μαθητές είναι μικροί (Α Γυμνασίου). Από τη μια οι ενέργειες των μαθητών έδειξαν ότι μια πρακτική δραστηριότητα με ρεαλιστικό περικείμενο λειτουργεί σαν κίνητρο. Όμως από την άλλη οι αφαιρέσεις που συχνά κάνουμε εύκολα στα μαθηματικά έχουν λεπτά σημεία που οι μαθητές δύσκολα βλέπουν. Η χρήση διαφορετικών χρωμάτων για τον όξινο χαρακτήρα (αντίστοιχα και για το βασικό), ανάλογα με το κριτήριο που χρησιμοποιούμε δεν είναι κάτι προφανές. Επίσης η χρήση ενός ποιοτικού χαρακτηριστικού (χρώματος) για μια (σχεδόν) ποσοτική κατάταξη διαλυμάτων στην κλίμακα ph ίσως είναι περίπλοκη εννοιολογικά για τους μαθητές και να φαίνεται σε αντίθεση με ότι κάνουμε στα μαθηματικά (ενώ στην πραγματικότητα δεν είναι σε αντίθεση). Συνολικά το θέμα ολοκληρώθηκε σε τρεις φάσεις. Στη προετοιμασία, στην κυρίως δραστηριότητα και σε τελική δραστηριότητα που οι μαθητές βγάζουν συμπεράσματα και για άλλα φυτά. Νομίζουμε ότι πήγε αρκετά καλά η εφαρμογή της και σ αυτό βοήθησε και η συνεργασία με καθηγητές από το Λύκειο
Εμπειρίες ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ Δέκα ημέρες πριν ενημερώνονται οι γονείς των μαθητών για το Mascil. Μία εβδομάδα πριν, στο προηγούμενο δηλαδή μάθημα τα Περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, οι μαθητές δούλεψαν στο εργαστήριο φυσικών επιστημών με σκοπό την επανάληψη βασικών γνώσεων χημείας, σχετικών με το περιβάλλον. Συγκεκριμένα δούλεψαν στο παρακάτω φύλλο εργασίας: ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ - ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Εργαστηριακή Άσκηση: Βασικές Γνώσεις Χημείας Για το Περιβάλλον. Οξέα και βάσεις, Όξινη βροχή όξινοι Ωκεανοί, μέτρηση της οξύτητας του εδάφους Πριν το εργαστήριο Φέρνετε μαζί μας στο εργαστήριο (σε ξεχωριστά σακουλάκια ή κουτάκια) χώμα από τον κήπο μας, από τη γλάστρα μας, από τα παρτέρια, από τα παρτέρια του νεοκλασικού δίπλα μας. Περίπου 40 ml (4 κουταλιές της σούπας) από το καθένα. Ερώτηση για προβληματισμό: Ποια γωνία λέμε οξεία; Γιατί τη λέμε έτσι; Δραστηριότητα 1 Πώς μετράμε την οξύτητα - βασικότητα με δείκτες. α) Στους δοκιμαστικούς σωλήνες που έχετε μπροστά σας στο στατώ βάλτε με τη σειρά όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα. Κολλήστε πάνω σε κάθε δοκιμαστικό σωλήνα την αντίστοιχη ετικέτα όπως φαίνεται στον πίνακα. Θέση Α1 Α2 Α3 Α4
Διάλυμα 10 ml οξύ 1ml οξύ + 9 ml νερό 1ml από το διάλυμα του Α2 +9 ml νερό 10 ml νερό Ετικέτα «οξύ» «10 φ. αρ. οξύ» «100 φ. αρ. οξύ» «νερό» Θέση Α5 Α6 Α7 Διάλυμα 10 ml βάση 1ml βάση + 9 ml νερό 1ml από το διάλυμα του Α6+9 ml νερό Ετικέτα «βάση» «10 φ. αρ. βάση» «100 φ. αρ. βάση» β) Με χρήση πεχαμετρικού χαρτιού μετρήστε το ph στους δοκιμαστικούς σωλήνες συμπληρώνοντας παράλληλα, τις τιμές στο σχήμα 1. γ) Σε κάθε έναν από τους δοκιμαστικούς σωλήνες βάλτε από 1ml δείκτη. Συμπληρώστε το χρώμα στο σχήμα 1.?? Αλήθεια, αφού υπάρχει το πεχαμετρικό χαρτάκι τί χρειάζεται ο δείκτης; Μην απαντήσετε ακόμη!!! Οι μαθητές χωρίζονται σε τέσσερις ομάδες. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ Οι μαθητές κάθονται στις προγραμματισμένες ομάδες. Ένας Γεωπόνος έρχεται και παρουσιάζει το επάγγελμά του (στην ολομέλεια).
Δίνονται στις ομάδες όλα τα απαραίτητα υλικά και το φύλλο εργασίας. Οι μαθητές κατανοούν το πλαίσιο της δραστηριότητας, λαμβάνουν υπόψη όλα τα δεδομένα, εκτελούν τα πειράματα και απαντούν στα ερωτήματα του φύλλου εργασίας. Εκπρόσωπος κάθε ομάδας παρουσιάζει τις παρατηρήσεις που έκανε η ομάδα του στη ολομέλεια. Γίνεται συζήτηση. Αξιολόγηση της δραστηριότητας. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Α. Αξιολογούμε τις εργασίες των μαθητών με βάση κάποια στοιχεία: 1) αν όλα τα μέλη της ομάδας εργάστηκαν 2) αν εκτέλεσαν σωστά τα πειράματα 3) αν η παρουσίαση που έκαναν ήταν κατανοητή στις υπόλοιπες ομάδες 4) αν συμπλήρωσαν σωστά τα φύλλα εργασίας Β. Ρωτάμε τους μαθητές: 1) αν η δραστηριότητα αυτή τους άρεσε 2) αν η δραστηριότητα αυτή τους βοήθησε στο μάθημα της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης 3) αν η δραστηριότητα αυτή τους βοήθησε στο μάθημα της Γεωγραφίας 4) αν η δραστηριότητα αυτή τους βοήθησε στο των Μαθηματικών 5) αν νομίζουν ότι έγιναν μικροί γεωπόνοι 6) αν ήταν καλή η συνεργασία τους στην ομάδα 7) αν αισθάνονται ότι έμαθαν κάτι καινούριο από τη δραστηριότητα αυτή ΛΟΙΠΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Η δραστηριότητα βιντεοσκοπείται και ηχογραφείται. Οι εκπαιδευτικοί παίζουν καθοδηγητικό ρόλο στις ομάδες και παράλληλα κρατούν σημειώσεις για όσα γίνονται. Στο επόμενο μάθημα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης πραγματοποιείται το τρίτο μέρος αυτής της θεματικής ενότητας με τη χρήση του παρακάτω φύλλου εργασίας: Μετά τη δραστηριότητα για το Mascil 1. Να ψάξετε στο διαδίκτυο-βιβλιογραφία και να εισηγηθείτε μια άλλη ουσία που μπορεί να μειώσει το ph του εδάφους του Γιάννη και να εξηγήσετε.
. Και.λίγη εξάσκηση - Εφαρμογή 2. Η κυρία Ξένια μέτρησε το pη του εδάφους της αυλής της και κατέγραψε τα αποτελέσματα στο πιο κάτω σχεδιάγραμμα. Γνωρίζοντας ότι: Οι πατάτες αναπτύσσονται καλύτερα σε ph = 5,5, τα καρότα σε ph = 6,0, τα μαρούλια σε ph = 6,5 και τα κουνουπίδια σε ph = 7,5 (α) Πού εισηγείστε να φυτέψει η κυρία Ξένια ι. πατάτες:. ιι. καρότα:. ιιι. μαρούλια:. (β) Τι θα πρέπει να προσθέσει στο έδαφος της αυλής της αν θέλει να φυτέψει ι. μαρούλια στην περιοχή Γ:... ιι. κουνουπίδια στην περιοχή Ε:... 3 Στον κήπο του σχολείου μας, τα παρτέρια μας και τον κήπο του νεοκλασικού δίπλα μας τι προτείνετε να φυτέψουμε; (κάντε όσα πειράματα χρειάζονται)
3. Αναζητήστε άλλα χαρακτηριστικά του χώματος του κήπου μας που ίσως θέλουν βελτίωση. 4. Ψάξτε πληροφορίες πώς μπορούμε να φτιάξουμε γλάστρες με κόκκινες και μπλε ορτανσίες. CC By-SA MASCIL 2013 Συγγραφέας: http://www.mascil-cyprus.org/activities/farming.html Δημήτριος Διαμαντίδης Ελένη Ζιάκα Αρτεμησία Στούμπα