Ευρωπαϊκή Εκστρατεία για την Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 2014-2015 Hilton Park, Λευκωσία,10/09/2015 Μίμης Θεοδότου MA Industrial Relations & Health and Safety Μέλος Δ.Σ. ΣΑΥΚ
Η έρευνα διεξήχθη από τον Οκτώβρη του 2014 μέχρι τον Ιανουάριο του 2015, διαδικτυακά. Στην έρευνα έχουν λάβει μέρος ηλεκτρονικά 523 εργαζόμενοι άνδρες και γυναίκες από όλες τις επαρχίες μεταξύ των ηλικιών 18 και 60 που έχουν πρόσβαση σε ηλεκτρονικό υπολογιστή. Δεν έχει γίνει στάθμιση των αποτελεσμάτων με βάση δημογραφικά κριτήρια κύρια γιατί τα αποτελέσματα για κάθε δημογραφική ομάδα (με βάση το φύλο, την ηλικία, τη μόρφωση και την περιοχή διαμονής) είναι γενικά παρόμοια. Το ποσοστό λάθους κυμαίνεται γύρω στο ±4,25%.
47 Συμμετέχοντες % 53 ΘΗΛΥ ΑΡΡΕΝ 160 140 120 100 80 65 93 90 126 149 ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΡΓΟΔΟΤΟΥΜΕΝΩΝ ΣΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΠΟΥ ΕΡΓΑΖΕΣΤΕ /ΕΡΓΑΖΟΣΑΣΤΑΝ 60 40 20 0 12,4% 17,8% 17,2% 24,1% 28,5% ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΣΤΙΚΗ 10% Ηλικιακή κατανομή 90% 60> 51-60 41-50 31-40 21-30 <20 1 13 77 91 124 217 Σύνολο ΑΡΡΕΝ ΘΗΛΥ 0 50 100 150 200 250
% 1.1% 23.3% 41.5% 5.4% 28.6% Οι γυναίκες και άνδρες βιώνουν στον ίδιο βαθμό το εργασιακό άγχος. Αυτά τα στοιχεία καταδεικνύουν το μέγεθος του προβλήματος που θέλει το 70.2% των εργαζομένων να βιώνουν συνθήκες εργασιακού άγχους στην εργασία τους (συχνά και πολύ συχνά).
ΕΑΝ ΑΠΟΥΣΙΑΣΑΤΕ ΓΙΑ ΛΟΓΟΥΣ ΠΟΥ ΟΦΕΙΛΟΝΤΑΙ ΣΕ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟ ΑΓΧΟΣ ΠΟΣΕΣ ΜΕΡΕΣ ΑΠΟΥΣΙΑΣΑΤΕ; (ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΤΟΜΩΝ ΠΟΥ ΕΚΑΝΑΝ ΧΡΗΣΗ) 523 113 4 5 122 Δείγμα ΠΕΝΘΗΜΕΡΟ ΕΞΑΗΜΕΡΟ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΜΕΡΕΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ Σύνολο Μόνο το 23,3% δηλώνουν ότι έχουν κάνει χρήση άδειας ασθενείας για λόγους που συνδέονται με το εργασιακό στρες. Η συχνότερη διάρκεια απουσίας είναι οι 3 ημέρες με το 68% να δηλώνουν ότι έκανα χρήση. 20 % απουσίασαν 4-6 μέρες. 10 % απουσίασαν 7-10 μέρες. 1% απουσίασαν 11-20 μέρες. 1% απουσίασαν πέραν των 20 ημερών. 113 από τα 122 αυτά άτομα εργάζονταν με 5νθήμερο πλαίσιο εργασίας. 4 σε 6ήμερο πλαίσιο και 4 δήλωσαν ότι εργάζονται καθημερινά.
ΥΨΗΛΗ ΠΙΕΣΗ ΠΟΝΟ ΣΤΟ ΣΤΗΘΟΣ ΠΟΝΟ ΣΤΟ ΑΥΧΕΝΑ ΠΟΝΟ ΣΤΗΝ ΜΕΣΗ ΠΕΠΤΙΚΟ ΕΛΚΟΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΚΑΝΕΝΑ ΗΜΙΚΡΑΝΙΕΣ ΖΑΛΑΔΕΣ ΑΛΛΟ 1,5% 1,7% 5,4% 8,8% 2,5% 1,5% 10,1% 3,4% 24,3% 40,7% 0 50 100 150 200 250 Από το 23,3% που δήλωσαν ότι έκαναν χρήση άδειας ασθενείας, δήλωσαν ότι η κατάσταση τους έχει επιπτώσεις στην υγεία τους, το 59.3 % από αυτούς δήλωσαν ως συχνότερη επίπτωση τις ημικρανίες και ακολουθούν πόνοι στην μέση και πόνοι στον αυχένα. Ένα 24.3% δηλώνει άλλη αιτία πέραν των επιλογών που θέσαμε και που ήταν ίδιες με άλλες ευρωπαϊκές και κυπριακές έρευνες που διεξήχθηκαν στο πρόσφατο παρελθόν.
ΥΠΑΡΧΕΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΊΑ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΠΡΟΒΛΗΜΆΤΩΝ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΕΡΓΑΣΊΑΣ ΣΑΣ 200 100 53 110 ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΠΟΥ ΕΡΓΑΖΕΣΤΕ /ΕΡΓΑΖΟΣΑΣΤΑΝ 0 ΝΑΙ ΌΧΙ ΥΠΑΡΧΕΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΊΑ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΠΡΟΒΛΗΜΆΤΩΝ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΕΡΓΑΣΊΑΣ ΣΑΣ 200 180 187 173 ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΠΟΥ ΕΡΓΑΖΕΣΤΕ /ΕΡΓΑΖΟΣΑΣΤΑΝ 160 ΝΑΙ ΌΧΙ Το 45.9% των εργαζομένων δηλώνουν ότι υπάρχει διαδικασία επίλυσης προβλημάτων στο χώρο εργασίας του και το 54.1% ΟΧΙ.
200 150 100 50 0 ΓΙΝΕΤΑΙ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΑΣ 156 143 61 ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΠΟΥ ΕΡΓΑΖΕΣΤΕ Τα ποσοστά σε χώρους όπου υπάρχει συλλογική σύμβαση εργασίας είναι: 43,3% ΝΑΙ 6,9% ΟΧΙ και 39,7% Περιστασιακά 80 60 40 20 0 ΓΙΝΕΤΑΙ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΑΣ 67 59 37 ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΠΟΥ ΕΡΓΑΖΕΣΤΕ Τα ποσοστά σε χώρους όπου ΔΕΝ υπάρχει συλλογική σύμβαση εργασίας είναι: 22,7% ΝΑΙ 41,1 % ΟΧΙ Και 36,2 % Περιστασιακά Στο σύνολο 37.5% Ναι 24,5% όχι και 38% περιστασιακά
300 200 100 0 400 200 0 ΈΧΕΤΕ ΑΝΤΙΛΗΦΘΕΙ ΑΝ ΣΤΙΣ ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ, ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΑΣ, ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ O ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟY ΑΓΧΟΥΣ ; 116 ΝΑΙ 244 ΌΧΙ 150 ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ 100 ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΠΟΥ 50 ΕΡΓΑΖΕΣΤΕ /ΕΡΓΑΖΟΣΑΣΤΑΝ 0 ΈΧΕΤΕ ΑΝΤΙΛΗΦΘΕΙ ΑΝ ΣΤΙΣ ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ, ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΑΣ, ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ O ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟY ΑΓΧΟΥΣ ; 51 ΝΑΙ 112 ΌΧΙ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΠΟΥ ΕΡΓΑΖΕΣΤΕ /ΕΡΓΑΖΟΣΑΣΤΑΝ Οι εργαζόμενοι με ένα ποσοστό 68,1% δεν αντιλαμβάνονται να υπάρχει στις εκτιμήσεις κινδύνου το εργασιακό άγχος σε σχέση με το 31,9% που δηλώνει ότι το αντιλαμβάνεται. ΈΧΕΤΕ ΑΝΤΙΛΗΦΘΕΙ ΑΝ Η ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙ ΝΑ ΠΑΡΕΙ ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΠΙΘΑΝΩΝ ΑΙΤΩΝ ΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟY ΑΓΧΟΥΣ 74 ΝΑΙ 286 ΌΧΙ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ 200 ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΠΟΥ 100 ΕΡΓΑΖΕΣΤΕ /ΕΡΓΑΖΟΣΑΣΤΑΝ 0 ΈΧΕΤΕ ΑΝΤΙΛΗΦΘΕΙ ΑΝ Η ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙ ΝΑ ΠΑΡΕΙ ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΠΙΘΑΝΩΝ ΑΙΤΩΝ ΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟY ΑΓΧΟΥΣ 36 ΝΑΙ 127 ΌΧΙ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΠΟΥ ΕΡΓΑΖΕΣΤΕ /ΕΡΓΑΖΟΣΑΣΤΑΝ Οι εργαζόμενοι με ένα ποσοστό 79 % δεν αντιλαμβάνονται να γίνονται ουσιαστικές προσπάθειες για μείωση του εργασιακού άγχους από τους εργοδότες σε σχέση με το 21% που δηλώνει ότι το αντιλαμβάνεται.
Axis Title ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΌΤΙ ΥΠΆΡΧΕΙ ΝΟΜΟΘΕΣΊΑ ΓΙΑ ΘΈΜΑΤΑ ΑΣΦΆΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑΣ 400 300 200 100 0 314 ΝΑΙ 46 ΌΧΙ ΝΑΙ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΠΟΥ ΕΡΓΑΖΕΣΤΕ /ΕΡΓΑΖΟΣΑΣΤΑΝ 150 100 50 0 ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΌΤΙ ΥΠΆΡΧΕΙ ΝΟΜΟΘΕΣΊΑ ΓΙΑ ΘΈΜΑΤΑ ΑΣΦΆΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑΣ 132 31 ΌΧΙ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΠΟΥ ΕΡΓΑΖΕΣΤΕ /ΕΡΓΑΖΟΣΑΣΤΑΝ ΝΑΙ ΌΧΙ Το 85.3% των εργαζομένων δηλώνει ότι γνωρίζει ότι υπάρχει νομοθεσία για θέματα ασφάλειας και υγείας ενώ ένα μικρό ποσοστό 14,7% δηλώνει άγνοια.
ΒΙΑΙΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ ΑΤΟΜΩΝ Η ΟΜΑΔΩΝ 17% 17% 16% 16% 17% 16,30% ΒΣΣ ΒΣΕ Το 16.3% που δηλώνει βίαιες συμπεριφορές εκ μέρους της διεύθυνση και επέκταση με ένα 17 % εκ μέρους των συναδέλφων
ΚΑΚΕΣ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΦΟΒΟΣ ΑΠΟΛΥΣΗΣ 40% 35% 30% 25% 20% 15% 38% 27,50% ΚΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΦΟΒΟΣ ΑΠΟΛΥΣΗΣ 10% 5% 0% ΚΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΦΟΒΟΣ ΑΠΟΛΥΣΗΣ Οι κακές και ανταγωνιστικές σχέσεις ανάμεσα στο προσωπικό σε ποσοστό 38 % δείχνει σημάδια κακής διεύθυνσης και ελλείψεις ως προς την αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού, η κατάσταση αυτή είναι άλλος ένας σημαντικός στρεσογόνος παράγοντας, μαζί με την αβεβαιότητα και τον φόβο απόλυσης που φαίνεται να προβληματίζει το 27.5% όσον συμμετείχαν στην έρευνα.
ΠΙΣΤΗ ΣΤΟΝ ΨΙΘΥΡΟ ΑΝΤΙ ΣΤΗΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΕΚ ΜΕΡΟΥΣ ΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΠΟΥΣΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ, ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΒΛΕΨΗΣ ΑΠΟ ΜΕΡΟΥΣ ΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ 44,00% 42,00% 40,00% 38,00% 36,00% 39,40% ΠΙΣΤΗ ΣΤΟΝ ΨΙΘΥΡΟ 43,60% ΑΠΟΥΣΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Στο γράφημα βλέπουμε τον συνδυασμό της ελλείψεως επικοινωνίας σε σχέση με την πίστη στο ψίθυρο. Και τα δύο είναι στρεσογόνοι παράγοντες στο χώρο εργασίας.
ΑΠΟΥΣΙΑ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΙ ΕΝΘΑΡΡΥΝΣΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ, ΟΤΑΝ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΑΠΟΥΣΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ, ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΒΛΕΨΗΣ ΑΠΟ ΜΕΡΟΥΣ ΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ 43,70% 43,60% 43,50% 43,40% 43,30% 43,20% 43,30% 43,60% ΑΠΟΥΣΙΑ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΑΠΟΥΣΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ 43,10% ΑΠΟΥΣΙΑ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΑΠΟΥΣΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Το 43.3% του δείγματος νιώθει ότι υπάρχει απουσία στήριξης εκ μέρους της διεύθυνσης και το 43,6% ότι υπάρχει απουσία επικοινωνίας. Τα δυο αυτά προβλήματα αποτελούν πηγές στρες μέσα στις επιχειρήσεις. Υποδεικνύουν ότι υπάρχει έλλειμμα διοίκησης,άλλα και διαδικασιών.
ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΣΕ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟ ΜΕ ΤΗΝ ΣΥΓΧΥΣΗ ΡΟΛΩΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΠΟΥΣΙΑ ΜΕΣΩΝ ΓΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΜΗ ΡΕΑΛΙΣΤΙΚΟΙ, ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΑΠΟΔΟΣΗΣ 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% 51,60% 36,90% ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΜΗ ΡΕΑΛΙΣΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ 20,00% 10,00% 0,00% ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΜΗ ΡΕΑΛΙΣΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Οι μισοί εργαζόμενοι δηλώνουν ότι έχουν υπερβολική ευθύνη στα καθήκοντα που εκτελούν και σχεδόν το 40% ότι οι στόχοι που τους αναθέτουν είναι μη ρεαλιστικοί.
ΣΑΣ ΕΧΕΙ ΡΩΤΗΣΕΙ ΠΟΤΕ Η ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝ ΠΕΡΝΑ ΚΑΛΑ Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΑΣ ΝΑΙ ΟΧΙ 24% 76% ΣΑΣ ΕΧΕΙ ΡΩΤΗΣΕΙ ΠΟΤΕ Η ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝ ΕΙΣΤΕ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΜΕΝΟΙ ΜΕ ΤΟΝ ΜΙΣΘΟ ΣΑΣ ΝΑΙ ΟΧΙ 10% 90%
Επισημάνσεις /εισηγήσεις Φαίνεται μέσα από τα στοιχεία που έχουν περισυλλεχθεί και αναλυθεί ότι υπάρχει έλλειμμα επικοινωνίας, συμμετοχής και διαβούλευσης ανάμεσα στους συντελεστές της εργασίας, εργοδότες και εργαζομένους. Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο που αναδεικνύεται μέσα από την έρευνα είναι οι κακές εργασιακές σχέσεις και οι κακές διαπροσωπικές σχέσεις που μεταφράζονται σε εργασιακό «μπούλινγκ» σε ένα ποσοστό πέραν του 15%. Οι επιχειρήσεις στην μεγάλη τους πλειοψηφία δεν έχουν ασχοληθεί ή δεν δείχνουν το απαιτούμενο ενδιαφέρον για την οικονομική και οικογενειακή κατάσταση των εργοδοτουμένων τους. Από την έρευνα προκύπτει ότι οι εργαζόμενοι ανεξαρτήτως φύλου βρίσκονται κάτω από κατάσταση στρες, 7 στους 10 και με 2 στους 10 να παρουσιάζουν επιπτώσεις στην υγεία τους. Από την έρευνα προκύπτει επίσης ότι οι εκτιμήσεις κινδύνου στην μεγάλη τους πλειοψηφία δεν λαμβάνουν υπόψη εγκάρσιους κινδύνους όπως το εργασιακό άγχος.
Οι εγκάρσιοι κίνδυνοι να περιληφθούν στις εκτιμήσεις κίνδυνου, κάτι που οι ΕΞΥΠΠ και ΕΣΥΠ θα πρέπει να προωθήσουν. Οι εργοδότες θα πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψη τους τα προβλήματα που δημιουργούνται και να ζητούν να γίνονται μελέτες και για το θέμα αυτό και να λαμβάνουν διορθωτικά μέτρα. Οι διαπροσωπικές σχέσεις εργοδότη εργαζόμενου και των ιδίων των εργαζομένων μεταξύ τους θα πρέπει να προσεχθούν διότι αποτελούν ένα σημαντικό αρνητικό παράγοντα μέσα στις επιχειρήσεις. Η έλλειψη επικοινωνίας θα πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης μέσα στις επιχειρήσεις. Η προώθηση επιτροπών ισότητας μέσα στις επιχειρήσεις θα βοηθήσει στην εξάλειψη φαινομένων Σεξουαλικής παρενόχλησης και εργασιακού εκφοβισμού παρόλο που η συχνότητα εμφάνισης είναι χαμηλή.