ΠΡΕΣΒΕΙΑ THΣ ΕΛΛΑ ΟΣ ΣΤΗ ΑΜΑΣΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ P.O. BOX 3792 Damascus, Syria, Tel. & fax: 00 963 11 3342168 Email: ecocom-damascus@mfa.gr ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΣΥΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕΛΛΗΝΟ-ΣΥΡΙΑΚΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ & ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΤΟΥΣ 2011 ΣΠ. ΑΚΟΓΛΟΥ Γ. ΟΕΥ Α ΑΜΑΣΚΟΣ ΙΟΥΛΙΟΣ 2012
Σ Υ Ν Ο Ψ Η Την τελευταία δεκαετία η Συρία έκανε σηµαντικά βήµατα µετασχηµατισµού της οικονοµία της, εγκαταλείποντας τον κεντρικό σχεδιασµό και διαφοροποιώντας το αναπτυξιακό της µοντέλο µε µείωση της εξάρτησης της συριακής οικονοµίας από τις εξαγωγές πετρελαίου, άνοιγµα αγορών και µε την ολοένα µεγαλύτερη συµβολή του ιδιωτικού τοµέα και τη βελτίωση των διεθνών πολιτικών σχέσεων. Η διαδικασία φιλελευθεροποίησης αυτή διακόπηκε απότοµα µε το ξέσπασµα της πολιτικής αναταραχής τον Μάρτιο του 2011. Έκτοτε κύριο µέληµα της οικονοµικής πολιτικής είναι η διαχείριση των συνεπειών της κρίσης, µε αναστροφή του κλίµατος φιλελευθεροποίησης της οικονοµίας, την εντονότερη παρουσία του κράτους µέσω αύξησης επιδοτήσεων σε βασικά διατροφικά προϊόντα, ορισµό τιµών οροφής (plafond) σε σειρά αγαθών και σε αυστηρότερους ελέγχους στις συναλλαγές προκειµένου να διατηρηθεί η αξία του εθνικού νοµίσµατος και των συναλλαγµατικών διαθεσίµων. Ταυτόχρονα οι επιβολή κυρώσεων και περιορισµών από πλευράς Ε.Ε. και ΗΠΑ, οδήγησε σε επιβράδυνση της οικονοµικής δραστηριότητας, σε µείωση της παραγωγής πετρελαίου, υψηλή ανεργία, αυξανόµενα ελλείµµατα προϋπολογισµού και σε ύφεση την οικονοµία. Όσον αφορά την διάθρωση της συριακής οικονοµίας, ο αγροτικός τοµέας αποτελεί τοµέα υψηλής προτεραιότητας. Συµµετέχει στο 22% του ΑΕΠ της χώρας και απασχολεί το 18% του εργατικού δυναµικού. Η βιοµηχανία που περιλαµβάνει κυρίως την εξόρυξη πρώτων υλών και πετρελαίου, τον κατασκευαστικό κλάδο, τον κλάδο της κλωστοϋφαντουργίας, αντιπροσωπεύει το 29% του ΑΕΠ και απασχολεί το 16% του εργατικού δυναµικού. Ο τριτογενής τοµέας και οι υπηρεσίες συµµετέχουν µε το 48% στο ΑΕΠ και απασχολούν το 66% του εργατικού δυναµικού. Η ανάπτυξη του τοµέα παρουσίασε αλµατώδη ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια. Το τραπεζικό σύστηµα, ο Τουρισµός και ο δηµόσιες υπηρεσίες αποτελούν τους κυριότερους κλάδους. Η Συρία παράγει, συγκριτικά µε άλλες χώρες της Μέσης Ανατολής, µικρές ποσότητες πετρελαίου, κατέχοντας µόλις το 0,5% της παγκόσµιας παραγωγής. Αν και µικρός παίχτης σε διεθνές επίπεδο, το πετρέλαιο αποτελεί κύριο τοµέα της οικονοµίας της χώρας, συµµετέχοντας στο 10% του ΑΕΠ µε έσοδα άνω των 4,2 δις ευρώ (2010), δηλαδή το 25% των εσόδων του κράτους. Οι ευρωπαϊκές κυρώσεις στις εισαγωγές συριακού πετρελαίου επέφεραν ισχυρό πλήγµα στην οικονοµία καθώς η Ευρώπη αποτελεί τον κύριο εισαγωγέα συριακού πετρελαίου. Τα κράτη µέλη της ΕΕ, στο σύνολό τους, αποτελούν τον πρώτο εµπορικό εταίρο της Συρίας. Οι διµερείς οικονοµικές σχέσεις ΕΕ-Συρίας διέπονται από τη Συµφωνία Συνεργασίας EE- Συρίας του 1978 η οποία εξασφαλίζει για τη Συρία προτιµησιακή πρόσβαση στις ευρωπαϊκές αγορές. 2
Άλλοι σηµαντικοί εµπορικοί εταίροι της χώρας πέραν της ΕΕ είναι η Τουρκία και οι χώρες που αποτελούν µέλη της κοινής αραβικής αγοράς. Από το 2005 η Συρία συµµετέχει στην Κοινή Αραβική Αγορά GAFTA (Greater Arab Free Trade Area), και από το 2007 έως τον εκέµβριο του 2011 στην Ζώνη Ελευθέρου Εµπορίου Συρίας-Τουρκίας, αναδεικνύοντας την Τουρκία ως σηµαντικό οικονοµικό εταίρο της χώρας. Επίσης σηµαντικές εµπορικές σχέσεις έχει η χώρα µε το Ιράν τη Ρωσία και την Κίνα, ενώ επιζητά την οικονοµική συνεργασία µε χώρες της Λατ. Αµερικής. Η Συρία αποτελεί τον 50 ο πελάτη των ελληνικών προϊόντων, µε ποσοστό 0,35% επί των συνολικών ελληνικών εξαγωγών για το 2011, και αποτελεί την 8η κατά σειρά χώρα προορισµού των ελληνικών εξαγωγών, σε σύνολο 18 χωρών, της γεωγραφικής ενότητας Β. Αφρικής και Μ. Ανατολής. Το εµπορικό ισοζύγιο για το 2011 ήταν πλεονασµατικό για την Ελλάδα. Οι εξαγωγές ελληνικών προϊόντων στη Συρία περιλαµβάνουν ευρύτερη δέσµη προϊόντων από τις αντίστοιχες συριακές εξαγωγές στην Ελλάδα που αποτελούνται, ως επί το πλείστον, κατά 87% από πετρέλαιο και φωσφορικά άλατα. Σηµαντική είναι η δραστηριοποίηση των ελληνικών εταιρειών «ΜΕΤΚΑ» και «ΙΝΤΡΑΚΟΜ» σε εργοληψίες δηµοσίων έργων στη χώρα. 3
ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΗΣ ΣΥΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΟ-ΣΥΡΙΑΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΚΑΤΑ ΤΟ ΕΤΟΣ 2011 Α. ΣΥΡΙΑ- ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΚΛΙΜΑ Η Συρία έχει έκταση 185.180 τετρ. χλµ. και συνορεύει µε τον Λίβανο δυτικά (359 χλµ. κοινών συνόρων), µε το Ισραήλ και την Ιορδανία στον Νότο (74χλµ και 356 χλµ. κοινά σύνορα αντίστοιχα), την Τουρκία στον Βορρά (845 χλµ.) και το Ιράκ στα ανατολικά (596 χλµ.). Πρωτεύουσα είναι η αµασκός µε πάνω από 4,5 περίπου εκ. κατοίκους. Κυριότερες πόλεις είναι το Χαλέπι, η Χοµς, η Λατάκια, και η Ταρτούς. Ο συνολικός πληθυσµός της χώρας εκτιµάται στα 20,8 εκ. περίπου. Το ποσοστό δηµογραφικής αύξησης κυµαίνεται στο 2,37% περίπου, γεγονός που κατατάσσει τη χώρα στην 61 η θέση στον κόσµο στον δείκτη αύξησης του πληθυσµού. Βάσει εκτιµήσεων 36% του πληθυσµού είναι κάτω των 15 ετών και ο µέσος όρος ηλικίας του πληθυσµού είναι τα 21.5 έτη. Το προσδόκιµο ζωής ανέρχεται σε 75 έτη. Το ποσοστό του αστικού πληθυσµού ανέρχεται στο 56% του συνολικού πληθυσµού. Το ονοµαστικό κατά κεφαλή εισόδηµα της Συρίας σύµφωνα µε το ΝΤ για το 2011 προσεγγίζει τα 2.500 δολ. ΗΠΑ, καταλαµβάνοντας την 105 η θέση µεταξύ 180 χωρών (United Nation Statistics Division). Ο πληθυσµός της Συρίας περιλαµβάνει Άραβες κατά 90%, καθώς και Αρµένιους, Κούρδους, Ασσύριους, Κιρκάσιους κ.ά. Από θρησκευτικής άποψης το 72% είναι µουσουλµάνοι σουνίτες, το 10% χριστιανοί (κυρίως ορθόδοξοι), το δε υπόλοιπο αποτελούν µουσουλµανικές µειονότητες (Αλαουίτες 15%, Σιίτες 3% κ.α. ) και ρούζοι. Από πλευράς κλιµατολογικής, η Συρία διαθέτει περιοχές µε κλίµα ερήµου και άλλες κοντά στις ακτές µε κλίµα Μεσογείου (ακτές µήκους 183 χλµ). Η Συρία δεν αντιµετωπίζει εγγενή προβλήµατα λειψυδρίας, εφόσον τη διασχίζουν οι ποταµοί Ευφράτης, Καµπούρ, Ορόντης και Λιτάνης, µακροπρόθεσµα όµως, η έλλειψη σωστής διαχείρισης των υδάτων άρδευσης, σε συνδυασµό µε την αύξηση του πληθυσµού και την έντονη αστικοποίηση ενδέχεται να δηµιουργήσουν σοβαρά προβλήµατα τροφοδοσίας σε πόσιµο νερό, ιδιαίτερα στη αµασκό καθώς και στη δεύτερη σε µέγεθος πόλη της χώρας, το Χαλέπι. Η Συρία διαθέτει σηµαντικούς φυσικούς πόρους όπως πετρέλαιο και φυσικό αέριο, φωσφορικά άλατα, αλάτι, µάρµαρο και πέτρες οικοδοµής, χρώµιο, σίδηρο κ.ά. Ως βασικά πλεονεκτήµατα της συριακής αγοράς θα µπορούσαν να αναφερθούν η στρατηγική θέση της χώρας µεταξύ Ευρώπης και Ασίας, και το ιδιαίτερα πλούσιο υπέδαφος σε φυσικούς πόρους. 4
Η διοικητική διαίρεση της χώρας περιλαµβάνει 14 περιφέρειες (Muhafazat): Al Hassake, Latakia, Al Qunaytra, Ar Raqqah, As Suwayda, Dar'a, Dayr ez Zawr, Dimashq ( αµασκός), Halab, Hamah, Hims, Idlib, Rif Dimashq (περιφέρεια αµασκού) και Tartus. ΧΑΡΤΗΣ ΤΗΣ ΣΥΡΙΑΣ Β. ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΣΥΡΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΟ 2011 Ι. Η οικονοµική πολιτική και η πολιτική αναταραχή. Την τελευταία δεκαετία η Συρία έκανε σηµαντικά βήµατα οικονοµικού µετασχηµατισµού, που την αποµάκρυνε από τον κεντρικό σχεδιασµό, στρέφοντάς την σταδιακά προς την οικονοµία της αγοράς και τη µείωση της εξάρτησης από το πετρέλαιο, µε την ολοένα µεγαλύτερη συµβολή του ιδιωτικού τοµέα και τη βελτίωση των διεθνών πολιτικών σχέσεων. Η διαδικασία φιλελευθεροποίησης αυτή διακόπηκε απότοµα µε το ξέσπασµα της πολιτικής αναταραχής τον Μάρτιο του 2011. Έκτοτε κύριο µέληµα της οικονοµικής πολιτικής του συριακού καθεστώτος είναι η διαχείριση των συνεπειών της κρίσης, µε αναστροφή του κλίµατος φιλελευθεροποίησης της οικονοµίας, την εντονότερη παρουσία του κράτους µέσω αύξησης επιδοτήσεων σε βασικά διατροφικά προϊόντα, ορισµό τιµών οροφής (plafond) σε σειρά αγαθών και σε αυστηρότερους ελέγχους στις συναλλαγές προκειµένου να διατηρηθεί η αξία του 5
εθνικού νοµίσµατος και των συναλλαγµατικών διαθεσίµων. Ταυτόχρονα οι επιβολή κυρώσεων και περιορισµών από πλευράς Ε.Ε. και ΗΠΑ, οδήγησε σε επιβράδυνση της οικονοµικής δραστηριότητας, σε µείωση της παραγωγής πετρελαίου, υψηλή ανεργία, αυξανόµενα ελλείµµατα προϋπολογισµού και σε ύφεση την οικονοµία. Εξαιτίας της έλλειψης αξιόπιστων στατιστικών στοιχείων από την Στατιστική Υπηρεσία της χώρας τα δεδοµένα για το 2011 είναι αποτέλεσµα εκτιµήσεων από τους διεθνείς οργανισµούς (IMF, World Bank και ΕΕ). Η οικονοµική δραστηριότητα υποχώρησε κατά 7,4% σε ετήσια βάση, ο πληθωρισµός κινήθηκε σε επίπεδα 15%, ενώ η ανεργία εκτιµάται σε ποσοστό 35%. Η υποτίµηση του εγχώριου νοµίσµατος επιδρά δυσµενώς στις τιµές των προϊόντων καθώς η συριακή οικονοµία είναι εισαγωγικού προσανατολισµού οικονοµία για µια ευρεία δέσµη καταναλωτικών προϊόντων. Η πολιτική αναταραχή έχει επιδεινώσει της συνθήκες απασχόλησης σε µεγάλα τµήµατα του πληθυσµού. Εκτιµάται ότι 1,5 εκ. άνθρωποι έχουν εγκαταλείψει τις εστίες τους σε διάφορες περιοχές της χώρας και ιδιαίτερα εκεί που είναι εντονότερη η πολιτική αναταραχή ενώ η ανεργία έχει προσλάβει εκρηκτικές διαστάσεις. Οι πιθανότητες εξεύρεσης απασχόλησης των ατόµων που εγκαταλείπουν τις περιοχές τους είναι ελάχιστες ενώ µεγάλο µέρος του πληθυσµού αναζητά διέξοδο στην εξωτερική µετανάστευση. Τα µεγάλα ποσοστά ανεργίας συµβάλλουν στην αύξηση της εγκληµατικότητας στην ύπαιθρο και στις πόλεις. Στον Πίνακα Ι απεικονίζεται η εξέλιξη των βασικών οικονοµικών δεικτών την περίοδο 2006-2011. ΠΙΝΑΚΑΣ Ι : ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΒΑΣΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΙΚΤΩΝ ΣΥΡΙΑ 2006 2007 2008 2009 2010 2011 ΑΕΠ (σε δις USD) 34,9 40,6 55,2 52,5 66,0 62,7 Αύξηση ΑΕΠ (%) 4,4 4,2 5,2 4,0 5,0-7,4 Πληθωρισµός (%) 10,0 4,7 14,5 2,5 5,0 15,0 Εξωτ. Χρέος /ΑΕΠ (%) 19,4 14,5 10,4 10,4 8,1 34,4 Ελλειµ. Προυπολ/ ΑΕΠ (%) -5,7-3,4-3,5-5,5-2,6-7,5 Ελλειµ. Προυπολ. εκτός -10,2-10,9-11,0-7,3-6,2 εσόδων πετρελαίου/αεπ (%) Εισ. Αγαθών &Υπηρ εκτός 12,2 10,3 11,4 15,8 15,2 13,8 Πετρελαίου (δις USD) Εξαγ. Αγαθ.& Υπηρ. εκτός 8,4 7,4 9,0 13,2 13,2 12,6 Πετρελαίου (δις USD) Υπολ.Ισοζ. Πληρ. (δις USD.) -0,8-2,8-3,1-2,4-0,4 1,2 Ακ.Συναλλαγ.Αποθ.(δις 17,2 17,5 17,1 17 16,1 14 USD) Πηγή : Κεντρική Τράπεζα της Συρίας, World Bank, IMF, Eurostat. 6
Οι τομείς της Οικονομίας ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ Ο αγροτικός τοµέας αποτελεί τοµέα υψηλής προτεραιότητας για την συριακή οικονοµία. Αποτελεί το 22% του ΑΕΠ της χώρας και απασχολεί το 18% του εργατικού δυναµικού. Το µεγαλύτερο µέρος της γης ανήκει σε ιδιώτες πράγµα που αποτέλεσε παράγοντα επιτυχίας στην ανάπτυξη του κλάδου. Το 28% της συνολικής έκτασης της χώρας καλλιεργείται εντατικά ενώ το 21% αρδεύεται συστηµατικά. Το µεγαλύτερο µέρος των αρδευόµενων εκτάσεων χαρακτηρίζονται ως στρατηγικής σηµασίας και επιδοτούνται από το κράτος. Τα κύρια παραγόµενα προϊόντα είναι το σιτάρι, το κριθάρι, η ζάχαρη, τα οποία αγοράζει µονοπωλιακά το κράτος σε καθορισµένες τιµές που συνήθως είναι υψηλότερες από τις διεθνείς, ως µια στήριξη του αγροτικού πληθυσµού, αλλά δηµιουργεί µεγάλη επιβάρυνση στον κρατικό προϋπολογισµό. Το βαµβάκι επίσης είναι στρατηγικής σηµασίας καλλιέργεια, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει µειωθεί λόγω των µεγάλων αναγκών σε άρδευση. Το βαµβάκι αποτελεί κύριο εξαγόµενο προϊόν (στοιχεία 2010) της Συρίας, µε ποσοστό 1,22% επί των συνολικών συριακών εξαγωγών και 2% του συνόλου των εξαγωγών προς τις χώρες της ΕΕ. Το Βαµβάκι εµπορεύεται κυρίως από κρατικές εταιρείες, οι οποίες αγοράζουν την πρώτη ύλη ως εισροή στην παραγωγή κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων. Σηµειώνεται η έως προσφάτως, απαγόρευση εισαγωγής βάµβακος για προστασία της τοπικής παραγωγής. Η Συρία παράγει το 7% της παγκόσµιας παραγωγής βάµβακος. Πίνακας Ι Εισαγωγές βάµβακος στην ΕΕ από Συρία (δασµολογική κλάση 52) % επί συνόλου 2010 % επί συνόλου Κράτος -µέλος 2011 Ιταλία 29.715.740,00 50,09% 25.723.360,00 51,73% Γερµανία 14.375.810,00 24,23% 12.697.320,00 25,54% Βέλγιο 7.792.230,00 13,14% 3.990.600,00 8,03% Πορτογαλία 3.562.010,00 6,00% 4.207.210,00 8,46% Βουλγαρία 2.433.760,00 4,10% 1.548.830,00 3,11% Γαλλία 783.410,00 1,32% 597.060,00 1,20% Ηνωµένο Βασίλειο 331.050,00 0,56% 275.500,00 0,55% Ισπανία 121.860,00 0,21% 314.350,00 0,63% Σλοβενία 111.410,00 0,19% 112.210,00 0,23% Πολωνία 47.070,00 0,08% 0,00% Κύπρος 25.600,00 0,04% 35.260,00 0,07% 7
Κράτος -µέλος 2011 % επί συνόλου 2010 % επί συνόλου Σουηδία 8.690,00 0,01% 0,00% Ουγγαρία 6.130,00 0,01% 1.660,00 0,00% Αυστρία 1.630,00 0,00% 217.020,00 0,44% Ρουµανία 1.480,00 0,00% 290,00 0,00% Ολλανδία 1.100,00 0,00% 10,00 0,00% Τσεχία 0,00% 10,00 0,00% ανία 0,00% 0,00% Εσθονία 0,00% 0,00% Ελλάς 0,00% 1.680,00 0,00% EUR27 59.318.980,00 100,00% 49.722.370,00 100,00% Πηγή: Eurostat 2012 Η καλλιέργεια της Ελιάς και η παραγωγή ελαιολάδου είναι ευρέως διαδεδοµένη η Συρία είναι ένας από τους 6 µεγαλύτερους παραγωγούς ελαιολάδου στον κόσµο. Η αντιµετώπιση της ξηρασίας, η διαχείριση των αποθεµάτων ύδατος και η ενεργειακή επάρκεια αποτελούν τις κύριες προκλήσεις του τοµέα. Τα τελευταία χρόνια γίνονται προσπάθειες φιλελευθεροποίησης του κλάδου µε την απελευθέρωση των τιµών των λιπασµάτων. Οι κύριοι στόχοι που θέτει η κυβέρνηση είναι: η διατροφική επάρκεια του πληθυσµού, η αντικατάσταση των εισαγωγών, η αύξηση των εξαγωγών, και η διακοπή της εσωτερικής µετανάστευσης στις αγροτικές περιοχές. Τα τελευταία χρόνια εξαιτίας των σηµαντικών επενδύσεων στον κλάδο η Συρία µετεξελίχθηκε από ένα καθαρό εισαγωγέα σε µια σειρά προϊόντων όπως, βαµβάκι, φρούτα και λαχανικά σε εξαγωγό χώρα. Το 2011 ήταν από τους ελάχιστους τοµείς της οικονοµίας που αναπτύχθηκε. Η παραγωγή σίτου αυξήθηκε κατά 25%, κριθαριού κατά 45%, βάµβακος κατά 50% και ελαιών κατά 20%. Τα τέσσερα αυτά προϊόντα αντιπροσωπεύουν το 35,5% της συνολικής αγροτικής παραγωγής (14,5%, 2,5%, 9,8% και 8,7% αντίστοιχα). Η κτηνοτροφία (εκτροφή κυρίως προβάτων, πουλερικών και δευτερευόντως βοοειδών) αντιπροσωπεύει το 22,3% του πρωτογενούς τοµέα. ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ- ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ Η βιοµηχανία που περιλαµβάνει κυρίως την εξόρυξη πρώτων υλών και πετρελαίου, τον κατασκευαστικό κλάδο, τον κλάδο της κλωστοϋφαντουργίας, αντιπροσωπεύει το 29% του ΑΕΠ της χώρας και απασχολεί το 16% του εργατικού δυναµικού. Τα βασικά προϊόντα είναι το αργό πετρέλαιο, τα υφάσµατα, η επεξεργασία αγροτικών προϊόντων και τροφίµων, τα αναψυκτικά, ο 8
καπνός, το τσιµέντο, τα φωσφορικά άλατα, τα ελαιουργία, και η βιοµηχανία συναρµολόγησης οχηµάτων σε συνεργασία µε ιρανική εταιρεία. Ο κλάδος της βιοµηχανίας έως τα τέλη της δεκαετίας του 90 ήταν κυρίως κρατικός, ενώ τα τελευταία χρόνια επιτράπηκε η µεγαλύτερη συµµετοχή τόσο του εγχώριου όσο και του αλλοδαπού ιδιωτικού κεφαλαίου επιτρέποντας την ανάπτυξη του κλάδου. Εντούτοις ακόµη παραµένει περιορισµένη η ιδιωτική πρωτοβουλία στον κλάδο λόγω έλλειψης επενδυτικών κεφαλαίων, λόγω του έλεγχου των τιµών που επιβάλλει το κράτος, των επιβαρυντικών τελωνειακών και συναλλαγµατικών κανονισµών και της γραφειοκρατίας, και του υποτυπώδους µάρκετινγκ. Όλα τα παραπάνω κάνουν επισφαλείς τις επενδύσεις στον δευτερογενή τοµέα από πλευράς ιδιωτικών κεφαλαίων. Κατασκευαστικός κλάδος Εξαιτίας του γεγονότος ότι οι τιµές της γης δεν ρυθµίζονται από το κράτος, ο κλάδος της αγοράς ακινήτων είναι από τους ελάχιστους τοµείς που τα ιδιωτικά κεφάλαια έχουν πραγµατικό και ασφαλές κέρδος. Ο κατασκευαστικός τοµέας και ιδιαίτερα αυτός της οικιστικής ανάπτυξης είναι ένας από τους πλέον κερδοφόρους και µε τις µεγαλύτερες προοπτικές. Ο υψηλός ρυθµός αύξησης του πληθυσµού κάνει αναγκαίο το χτίσιµο οικοδοµικών συγκροτηµάτων για την κάλυψη των στεγαστικών αναγκών. Το 2011 ο κατασκευαστικός τοµέας παρέµεινε στα ίδια επίπεδα µε το προηγούµενο έτος. Παρατηρήθηκε µείωση στα σχέδια (project) οικιστικής ανάπτυξης, αλλά συγχρόνως υπήρξε µεγάλη αύξηση της αυθαίρετης δόµησης το οποίο είχε ως αποτέλεσµα την πληθωριστική αύξηση των τιµών των δοµικών και κατασκευαστικών υλικών. Επίσης καταγράφηκε σηµαντική αύξηση τιµών στα ακίνητα, καθώς η αγορά ακίνητης περιουσίας αποτελεί για τους Σύρους ένας τρόπος εξασφάλισης και διαφύλαξης των κεφαλαίων τους στην περίοδο της πολιτικής αναταραχής. Βιοµηχανία πρώτων υλών Τα φωσφορικά άλατα αποτελούν την κύρια εξαγόµενη πρώτη ύλη της χώρας µαζί µε το πετρέλαιο. Η χώρα παράγει περί τα 2,4 εκ. τόνους ετησίως, που αντιπροσωπεύει το 1,9% της παγκόσµιας παραγωγής και κατατάσσεται στην 9 η θέση παγκοσµίως. Κύριοι πελάτες αποτελούν η Ουκρανία, η Πολωνία και η Ελλάδα. Η εξόρυξη και παράγωγη του προϊόντος γίνεται από την κρατική εταιρεία GECOPHAM, οι εγκαταστάσεις της οποίας βρίσκονται πλησίον της πόλης Homs. Η εξόρυξη τσιµέντου, γύψου, βιοµηχανικής άµµου (silica), µαρµάρου, φυσικής ασφάλτου, ορυκτού άλατος, σιδήρου, ηφαιστειακής πέτρας αποτελούν τις υπόλοιπες παραγόµενες πρώτες ύλες. Η παραγωγή φωσφορικών αλάτων και των άλλων πρώτων υλών σηµείωσε µείωση κατά το 2011, λόγω των δυσχερειών που αντιµετωπίζει η παραγωγική διαδικασία από την πολιτική αναταραχή στη χώρα (ανασφάλεια, δράση ένοπλων οµάδων, δυσκολία στην µεταφορά των προϊόντων). 9
Πίνακας Ι Εισαγωγές Φωσφορικών Αλάτων στα κράτη µέλη της ΕΕ από Συρία ( ασµολογική κλάση 251010) Κράτος-µέλος ΕΕ 2011 % επί συνόλου 2010 % επί συνόλου Πολωνία 28.452.680,00 38,12% 24.611.210,00 43,05% Ελλάς 13.282.250,00 17,79% 13.302.800,00 23,27% Ολλανδία 10.608.710,00 14,21% 0,00% Γαλλία 8.991.980,00 12,05% 4.066.240,00 7,11% Αυστρία 6.426.540,00 8,61% 9.443.300,00 16,52% Βέλγιο 4.758.830,00 6,38% 5.427.960,00 9,49% Ιταλία 2.120.200,00 2,84% 315.550,00 0,55% Συνολο ΕΕ 74.641.190,00 100,00% 57.167.060,00 100,00% Πηγή: Eurostat 2012 Πετρελαϊκός κλάδος Η Συρία παράγει, συγκριτικά µε άλλες χώρες της Μέσης Ανατολής, µικρές ποσότητες πετρελαίου, κατέχοντας µόλις το 0,5% της παγκόσµιας παραγωγής (2010). Αν και µικρός παίχτης σε διεθνές επίπεδο, το πετρέλαιο αποτελεί κύριο τοµέα της οικονοµίας της χώρας, συµµετέχοντας στο 10% του ΑΕΠ µε έσοδα άνω των 4,2 δις ευρώ (2010), δηλαδή το 25% των εσόδων του κράτους. Τα αποθέµατα πετρελαίου υπολογίζεται ότι ανέρχονται σε 2,5 δις βαρέλια, τα οποία ευρίσκονται κυρίως στις ανατολικές περιοχές, στην περιοχή Deir ez-zor, πλησίον των συνόρων µε το Ιράκ και κατά µήκος του ποταµού Ευφράτη και αναµένεται να εξαντληθούν έως το 2026. Υπάρχουν ακόµη, µερικά µεµονωµένα κοιτάσµατα σε κεντρικές περιοχές µικρότερης σηµασίας. Η παραγωγή πετρελαίου ακολουθεί την τελευταίες δεκαετίες φθίνουσα πορεία και από τα 610 χιλ. βαρέλια την ηµέρα το 1995, παρήχθησαν µόλις 385 χιλ. βαρέλια την ηµέρα το 2010. Κύριος λόγος της µείωσης αυτής θεωρείται η σταδιακή εξάντληση των κοιτασµάτων, καθώς και σε αρκετές περιπτώσεις η πεπαλαιωµένη υποδοµή εξόρυξης που χρήζει επενδυτικών κεφαλαίων. Τα τελευταία χρόνια η Κυβέρνηση προχώρησε σε νέες αδειοδοτήσεις τόσο για έρευνες εξεύρεσης νέων κοιτασµάτων όσο και για εκµετάλλευση ήδη υπαρχόντων προκειµένου να σταθεροποίηση την παραγωγή αργού πετρελαίου. Οι εξαγόµενες ποσότητες πετρελαίου ανέρχονται σε 148 χιλ. βαρέλια την ηµέρα µε το 95% των εξαγωγών να κατευθύνεται σε χώρες της ΕΕ µε κύριους πελάτες την Γερµανία, Ιταλία και Γαλλία και αποφέροντας έσοδα της τάξης των 4,1 δις δολ. (2010) 10
Ο πετρελαϊκός κλάδος χτυπήθηκε ιδιαίτερα από τους Ευρωπαϊκές απαγορεύσεις εισαγωγών συριακού πετρελαίου, από το 4 τρίµηνο του 2011 (Νοέµβριο 2011), αναγκάζοντας την κυβέρνηση να µειώσει την ηµερήσια παραγωγή στα 270 χιλ. βαρέλια. Παράλληλα αναζήτησε νέους πελάτες όπως την Κίνα, Ρωσία, Βενεζουέλα. Η διαχείριση του τοµέα είναι αρµοδιότητα του General Petroleum Organization, ο οποίος συντονίζει τη δράση επιµέρους οργανισµών (Syrian Petroleum Company, Syrian Gas Company, Syrian Company for Oil and Transport και General Organization for the Refining and Distribution of Oil Products). H General Organization for the Refining and Distribution of Oil Products έχει την αρµοδιότητα της διύλισης και της µεταφοράς. H Syrian Petroleum Company, είναι δηµόσιος οργανισµός, έχει ως έργο την εκµετάλλευση και την παραγωγή πετρελαίου και τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πετρελαίου και Ορυκτών Πόρων. Αναπτύσσει τη δραστηριότητα της είτε αυτοτελώς είτε µε τη σύµπραξη µε ξένες εταιρείες, µέσω «συµβολαίων κατανοµής της παραγωγής». Η εταιρεία επίσης έχει στην αρµοδιότητα της και την εκµετάλλευση των κοιτασµάτων φυσικού αερίου. Έως το 2010 είχε ιδρύσει 6 joint-ventures µε τις : Total E & P, Royal Dutch Shell, INA Petroleum, Oil and Natural Gas Company, China Petroleum Company, Sinopec και Gulfsand Petroleum. H SPC διατηρεί τον ρόλο επιστασίας και ελέγχου και η συµπράττουσα εταιρεία αναλαµβάνει τις υποχρεώσεις του επενδυτή. H Syrian Petroleum Company εκµεταλλεύεται µόνη της τα κοιτάσµατα των βορειοανατολικών περιοχών της χώρας και διατηρεί µια µέση παραγωγή των 200.000 βαρελιών/ηµέρα. Το αργό πετρέλαιο αντιπροσωπεύει το 93% της παραγωγής της. Το παραγόµενο πετρέλαιο, εντούτοις, είναι χαµηλής ποιότητας και χρειάζονται επενδύσεις για τη βελτίωση της ποιότητας και την αύξηση της παραγωγής. Η Al Furat Petroleum Company (AFPC) είναι κοινοπραξία, η οποία ιδρύθηκε το 1985 από την κρατική SPC (50% του κεφαλαίου), τον όµιλο Royal Dutch Shell (37,5%) και την ONGC-CNPC, εταιρεία ινδο-κινεζικών συµφερόντων, η οποία εξαγόρασε το 2006 το µερίδιο 12,5% της PetroCanada. Τα διάφορα συµβόλαια ερευνών και εκµετάλλευσης της εταιρείας ολοκληρώνονται µεταξύ 2007 και 2018. Με στόχο τη µείωση της πτώσης της παραγωγής της, η AFPC υπέγραψε τον Ιούλιο του 2003 συµφωνία µε τις τοπικές αρχές, η οποία της επιτρέπει να προχωρήσει σε γεωτρήσεις στις υπάρχουσες περιοχές, κάτι που δίνει τη δυνατότητα επιπλέον παραγωγής 10/20 χιλ. βαρελιών/ηµέρα. 11
Η Deir Ez Zor Petroleum Company ιδρύθηκε το 1990 από την Total και την SPC και παράγει περίπου 27.000 βαρέλια/ηµέρα. Τα υπάρχοντα συµβόλαια εκµετάλλευσης της εταιρείας επεκτείνονται µέχρι το 2021. Η Hayan Petroleum Company ιδρύθηκε τον Ιούλιο του 2005 από την SPC (50%) και την κροατική ΙΝΑ, µε 25ετές συµβόλαιο εκµετάλλευσης των αποθεµάτων φυσικού αερίου και πετρελαίου στην περιοχή Χαγιάν, κοντά στην Παλµύρα. Η συνολική παραγωγή της Gulf Sands, βρετανικών συµφερόντων, στα βορειοδυτικά της χώρας υπερβαίνει τα 16.000 βαρέλια/ηµέρα, εν συνεχεία επέκτασης των ερευνών γεώτρησης, στις οποίες προέβη η εταιρεία. Μάλιστα η εταιρεία διενεργεί εργασίες γεώτρησης και στην περιοχή Αλ Γιουσιφιγιέ. Η καναδική Dublin International Petroleum, θυγατρική της Tanganyika Oil Company, εκµεταλλεύεται τα κοιτάσµατα των βορειοανατολικών περιοχών της χώρας (περιοχές Τισρίν, Σέιχ Μανσούρ και Ουντέχ). Η Dublin µετονοµάστηκε σε SIPC-Syria ( Sinopec-International Petroleum Exploration & Production) µετά την εξαγορά της από την κινεζική SINOPEC. Η παραγωγή της φθάνει τα 21.000 βαρέλια/ηµέρα. Η κινεζική China National Petroleum Corporation µαζί µε την SPC δηµιούργησαν κοινοπραξία για την ανάπτυξη της παραγωγής των κοιτασµάτων της περιοχής Κειµπέχ, η οποία σήµερα παράγει 7.000 βαρέλια/ηµέρα. Η IPRMEL ανακοίνωσε στις αρχές του 2010 την ανεύρεση νέων κοιτασµάτων στην περιοχή Αµπού Κασάµπ στα ανατολικά της χώρας. Η IPRMEL είναι θυγατρική της αµερικανο-αιγυπτιακής IPRGOC, η οποία εκµεταλλεύεται τα κοιτάσµατα της περιοχής αυτής σε κοινοπραξία µε την κρατική ινδική εταιρεία ONGC. Η ρωσική Tatneft άρχισε την παραγωγή νοτίως του Ντέιρ εζ Ζορ στα τέλη του 2010. Το όνοµα της νέας εταιρείας, που θα προχωρήσει στην εκµετάλλευση αυτών των κοιτασµάτων είναι Abu Kamal Petroleum και είναι επίσης κοινοπραξία µε την SPC. Οι συριακές αρχές φαίνεται να ευνοούν την εξερεύνηση και ανάπτυξη µικρών πετρελαιοφόρων περιοχών γιατί οι επενδύσεις σε αυτές τις περιοχές υποστηρίζονται ευκολότερα. Η παραγωγή ανά εταιρεία φαίνεται στον ΠΙΝΑΚΑ ΙΙ ΠΙΝΑΚΑ ΙΙ Ηµερήσια παραγωγή πετρελαίου ανά εταιρεία Εταιρεία Βαρέλια/ ηµέρα SPC 200.000 AFPC 145.000 DZPC 27.000 12
Εταιρεία Βαρέλια/ ηµέρα SIPC 21.000 Gulfsands 16.000 CNPC 7.000 Πηγή: Syrian Ministry of Petroleum and Mineral Resources Στον τοµέα της διύλισης, στην χώρα υπάρχουν δύο (2) διυλιστήρια, στην πόλη Μπανιάς (135.000 βαρέλια/ηµέρα) και στη Χόµς (107.140 βαρέλια/ηµέρα) που ανήκουν στο κράτος. Από τις ποσότητες του πετρελαίου, που επεξεργάζονται, το 54% είναι αργό και το 46% ελαφρύ πετρέλαιο. Από αυτό παράγουν βενζίνη (60%), καύσιµα για τα εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (35%) και κηροζίνη. Ο τοµέας της διύλισης δεν ανταποκρίνεται, στη ζήτηση και στα σχέδια του Υπουργείου Πετρελαίου εντάσσονται µια σειρά σχεδίων εκσυγχρονισµού και ανάπτυξης των σχετικών υποδοµών. Τα σηµαντικότερα είναι ο εκσυγχρονισµός των διυλιστηρίων του Μπανιάς και της Χοµς και η κατασκευή νέου διυλιστηρίου στο Αµπού Αλ Κασάµπ, για το οποίο υπεγράφη σχετική συµφωνία µε την Κίνα. Σηµειώνεται ότι από το τέταρτο τρίµηνο του 2011 οι περισσότερες δυτικές εταιρείες εξόρυξης πετρελαίου έχουν διακόψει τις δραστηριότητες τους στη Συρία. 13
ΙΙΙ. Η µονοπωλιακή οργάνωση του τοµέα. Η διακίνηση του πετρελαίου και η διαχείριση των τριών σταθµών εξαγωγής προϊόντων πετρελαίου (Μπανίας, Ταρτούς και Λαττάκια) αποτελούν αρµοδιότητα της Συριακής Εταιρείας Μεταφοράς Πετρελαίου (Syrian Company for Oil Transport-SCOT). Στον Βορρά ο παλαιός αγωγός πετρελαίου Scotraco µεταφέρει το πετρέλαιο, που παράγεται στα βορειοδυτικά, στο διυλιστήριο της Χοµς και στο λιµάνι της Ταρτούς. Υπό µελέτη βρίσκεται η κατασκευή νέου αγωγού πετρελαίου, που θα συνδέει την ιρακινή πόλη Κιρκούκ µε τον λιµένα του Μπανιάς. Ο αγωγός Scot Line µεταφέρει το πετρέλαιο, που παράγεται στα νοτιανατολικά στο διυλιστήριο και το λιµάνι του Μπανιάς. Σηµαντικό ζήτηµα προς διευθέτηση αποτελεί το γεγονός ότι, ενώ τα αποθέµατα πετρελαίου και φυσικού αερίου βρίσκονται στις κεντρικές και βορειοανατολικές περιοχές της χώρας, οι εστίες µαζικής κατανάλωσης βρίσκονται στον Νότο και στα υτικά. Οι εισαγωγές από την άλλη πλευρά αυξήθηκαν επίσης τα τελευταία χρόνια, εξισορροπώντας έτσι το εµπορικό ισοζύγιο του τοµέα. Οι εισαγωγές προϊόντων πετρελαίου προέρχονται κατά 48% από την Ευρώπη και ανταποκρίνονται στην αυξηµένη ενεργειακή ζήτηση, στην οποία τα διυλιστήρια της χώρας δεν µπορούν να ανταποκριθούν, όπως προανεφέρθη. Η τιµή διάθεσης στο εµπόριο του ντίζελ και της βενζίνης βρίσκεται σε πολύ χαµηλότερα επίπεδα από τις τιµές στη διεθνή αγορά, γεγονός το οποίο ευνοεί το λαθρεµπόριο καυσίµων προς τις γειτονικές χώρες (Λίβανο, Τουρκία και Ιορδανία), µε συνεπακόλουθες αρνητικές επιπτώσεις στον κρατικό προϋπολογισµό. Φυσικό Αέριο Το φυσικό αέριο αποτελεί έναν από τους σηµαντικότερους φυσικούς πόρους της Συρίας, εξαιτίας των µεγάλων αποθεµάτων που διαθέτει. Εκτιµάται ότι τα αποθέµατα της σε φυσικό αέριο είναι 9,1 τρις κ.µ. και βρίσκονται κυρίως στις Β. Ανατολικές περιοχές της χώρας. Η παραγωγή φυσικού αερίου αυξήθηκε από 2 εκατ. κ.µ./ηµέρα το 1995 σε 28 εκατ. κ.µ./ηµέρα περίπου το 2010, σύµφωνα µε την Γενική Αρχή Πετρελαίου, από τα οποία 20 εκατ. κ.µ. χρησιµοποιεί για την κάλυψη της ζήτησης σε ηλεκτρική ενέργεια το Υπουργείο Ηλεκτρισµού. Σήµερα χρησιµοποιείται σε ευρεία κλίµακα και το ενδιαφέρον της κυβέρνησης επικεντρώνεται στις επενδύσεις µε κύριο στόχο την ικανοποίηση της αυξανοµένης ζήτησης, ιδιαίτερα στους τοµείς της βιοµηχανίας και της ηλεκτρικής ενέργειας. 14
Η παραγωγή και διαχείριση του Φυσικού Αερίου είναι αρµοδιότητα της Συριακής Εταιρείας Φυσικού Αερίου (Syrian Gas Company). Στα άµεσα σχέδια της Συρίας εντάσσεται η εισαγωγή φυσικού αερίου µέσω του Παναραβικού Αγωγού Αερίου και η σύνδεση του δικτύου του αγωγού µε τον τουρκικό αγωγό φυσικού αερίου, κάτι που θα επιτρέψει την εξαγωγή αραβικού φυσικού αερίου στην Τουρκία και την εισαγωγή στη Συρία φυσικού αερίου από το Ιράν, το Αζερµπαϊτζάν και την Τουρκία. ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ-ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Ο τριτογενής τοµέας και οι υπηρεσίες συµµετέχουν µε το 48% στο ΑΕΠ και απασχολούν το 66% του εργατικού δυναµικού. Η ανάπτυξη του τοµέα έχει παρουσιάσει αλµατώδη ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια. Το τραπεζικό σύστηµα, ο Τουρισµός και ο δηµόσιες υπηρεσίες αποτελούν τους κύριους µοχλούς ανάπτυξης. Τράπεζες και Χρηµατοπιστωτικό Σύστηµα Στην χώρα λειτουργούν έξι (6) κρατικές και 13 ιδιωτικές τράπεζες εκ των οποίων 3 Ισλαµικές, µε κυριότερες αυτές που ανήκουν στο κράτος (Central Bank of Syria, Commercial Bank of Syria, Agricultural Co-operative Bank, Industrial Bank, Popular Credit Bank, Real Estate Bank). Η κεντρική τράπεζα (Central Bank of Syria) ελέγχει τις συναλλαγές µε το εξωτερικό και έχει κύριο σκοπό την δανειοδότηση του δηµόσιου τοµέα. Η Industrial Bank στηρίζει περισσότερο τον ιδιωτικό τοµέα της οικονοµίας δεν διαθέτει όµως επαρκεί κεφάλαια µε αποτέλεσµα οι ιδιώτες να καταφεύγουν σε δανεισµό από ξένες τράπεζες. Πολλοί επιχειρηµατίες διαθέτουν καταθέσεις στο εξωτερικό, κυρίως σε Λιβανέζικες και Ευρωπαϊκές Τράπεζες. Από το 2004 ισχύουν οι αµερικανικές κυρώσεις στις τραπεζικές συναλλαγές µε τα συριακά χρηµατοοικονοµικά ιδρύµατα. Από το 2011 αντίστοιχες απαγορεύσεις επέβαλε και η ΕΕ αφού περιέλαβε σε κατάλογο κυρώσεων την Κεντρική Τράπεζα της Συρίας, και την Commercial Bank of Syria δυσκολεύοντας τις συναλλαγές των συριακής επιχειρηµατικής κοινότητας µε το εξωτερικό. Οι ξένες τράπεζες είναι επιφυλακτικές να εκτελέσουν συναλλαγές από και προς Συρία προκειµένου να αποφύγουν τις κυρώσεις. Η δραστηριότητα του χρηµατοπιστωτικού συστήµατος εκτιµάται ότι έχει µειωθεί κατά 20% το 2011. Επίσης το Χρηµατιστήριο Αξιών αµασκού έχει χάσει σχεδόν το ήµισυ της αξίας του από την έναρξη της πολιτικής αναταραχής στη χώρα. 15
Τουρισµός Ο κλάδος του τουρισµού αναπτύχθηκε µε γοργούς ρυθµούς τα προηγούµενα έτη φθάνοντας τα 3 εκατ. τουρίστες το 2010, η µεγάλη πλειοψηφία από γειτονικές µουσουλµανικές και αραβικές χώρες. Η τουριστική βιοµηχανίας αντιπροσώπευε το 2010 το 12% του ΑΕΠ της χώρας µε 6,5 δις δολ. έσοδα, απασχολώντας το 6% του εργατικού δυναµικού. Από τον Μάρτιο του 2011 µε το ξέσπασµα της πολιτικής αναταραχής είναι ο τοµέας της οικονοµίας µε την µεγαλύτερη δυσµενή επίπτωση και δεν αναµένεται να ανακάµψει άµεσα µετά την λήξη της κρίσης, δεδοµένου ότι θα απατηθεί η παρέλευση σηµαντικού χρονικού διαστήµατος, έως ότου η διεθνής τουριστική αγορά ανακτήσει την εµπιστοσύνη και αρθούν οι ταξιδιωτικές οδηγίες των ξένων χωρών. V. Εξωτερικό εμπόριο-διμερές Εμπόριο με Ε.Ε.- Διεθνείς Οικονομικές Σχέσεις Διμερές Εμπόριο ΕΕ Συρίας. Τα κράτη µέλη της ΕΕ, στο σύνολό τους, αποτελούν τον πρώτο εµπορικό εταίρο της Συρίας. Οι διµερείς οικονοµικές σχέσεις ΕΕ-Συρίας διέπονται από τη Συµφωνία Συνεργασίας EE- Συρίας του 1978 η οποία εξασφαλίζει για τη Συρία προτιµησιακή πρόσβαση στις ευρωπαϊκές αγορές για τα βιοµηχανικά της και ορισµένα αγροτικά της προϊόντα σε βάση µη αµοιβαιότητας για την Ε.Ε. µεταχείριση στη βάση της ρήτρας του Πλέον Ευνοούµενου Κράτους στη συριακή επικράτεια. Πέραν αυτού η Συρία ευνοείται από την εφαρµογή του Συστήµατος Γενικευµένων Προτιµήσεων (Κανονισµός 732/2008) της Ε.Ε., το οποίο µειώνει τους εισαγωγικούς δασµούς σε 6.200 προϊόντα 176 αναπτυσσοµένων χωρών. Η Συµφωνία Σύνδεσης Ε.Ε.-Συρίας, την οποία πάντως η Ε.Ε. απέσυρε από το τραπέζι των διαπραγµατεύσεων εξαιτίας των πολιτικών εξελίξεων, προβλέπει την απελευθέρωση του διµερούς εµπορίου σε ορίζοντα 12-ετίας. Οι τρεις κυριότεροι Ευρωπαίοι εταίροι της Συρίας είναι η Ιταλία, η Γερµανία, και η Γαλλία. Η πορεία του διµερούς εµπορίου Ε.Ε.-Συρίας αποτυπώνεται στον Πίνακα ΙV. Σύµφωνα µε τα τελευταία διαθέσιµα στατιστικά στοιχεία 1 το 2011 ο διµερής όγκος εµπορίου µειώθηκε κατά 17% συγκριτικά µε το προηγούµενο έτος. Συγκεκριµένα ανήλθε σε 6 δις ευρώ έναντι 7,2 δις ευρώ το 2010. Η µείωση αυτή ήταν αποτέλεσµα των περιορισµών στις εισαγωγές συριακού πετρελαίου από το 4 ο τρίµηνο του έτους. Αναλυτικά οι εισαγωγές της ΕΕ από την Συρία ανήλθαν σε 1 Eurostat February 2012. Τα στοιχεία της συριακής στατιστικής υπηρεσίας θα είναι διαθέσιµα φθινόπωρο του 2012. 16
3,071 δις ενώ οι εξαγωγές της ΕΕ προς Συρία έφθασαν στο ύψος των 3,021 δις ευρώ. Οι κυριότερες κατηγορίες εισαγοµένων προϊόντων είναι τα ορυκτά καύσιµα (89% του συνόλου των εισαγωγών από Συρία), τα ενδύµατα και υφάσµατα (4,9%), τα αγροτικά προϊόντα (2,7%) και τα χηµικά προϊόντα (2,6%). Αντίστοιχα οι ευρωπαϊκές εξαγωγές εκτείνονται σε µια ευρεία δέσµη προϊόντων όπως: οχήµατα και µηχανολογικό εξοπλισµό (35,7% επί του συνόλου των εξαγωγών της ΕΕ στη Συρία), τα αγροτικά προϊόντα (17,3%), τα χηµικά προϊόντα (15,9%), και τα ορυκτά καύσιµα (9,6%). Σηµειώνεται ότι η Συρία εξάγει κυρίως αργό πετρέλαιο ενώ εισάγει ποσότητες διυλισµένου πετρελαίου. Πίνακας ΙV : Εξωτερικό Εµπόριο της Συρίας µε την Ε.Ε. (σε εκατ. Ευρώ) Εξαγωγές στην Ε.Ε. % µεταβολής σε ετήσια βάση Μερίδιο στο σύνολο των εισαγωγών της Ε.Ε. Εισαγωγές από την E.Ε. % µεταβολής σε ετήσια βάση Μερίδιο στο σύνολο των εξαγωγών της Ε.Ε. Ισοζύγιο Όγκος Εµπορίου 2005 3,012 - - 2,860 - - -152 5.872 2006 3,482 15,5 0,3 3,001 4,9 0,3-478 6.481 2007 3,382-2,7 0,2 3,208 6,9 0,3-177 6.593 2008 3,609 6,6 0,2 3,471 8,2 0,3-138 7.081 2009 2,320-35,7 0,2 3,078-11,3 0,3 758 5.398 2010 3,539 52,6 0,2 3,647 18,5 0,3 108 7.186 2011 3,021-17,1 0,2 3,071-18,8 0,3 50 6.092 Πηγή: EUROSTAT Κυριότεροι εμπορικοί εταίροι της Συρίας. Οι βασικότεροι εµπορικοί εταίροι 2 της Συρίας πέραν της ΕΕ είναι η Τουρκία και οι χώρες που αποτελούν µέλη της κοινής αραβικής αγοράς. Από το 2005 η Συρία συµµετέχει στην Κοινή Αραβική Αγορά GAFTA (Greater Arab Free Trade Area), ενώ το 2007 ενεργοποιήθηκε η Ζώνη Ελευθέρου Εµπορίου Συρίας- Τουρκίας- η οποία καταγγέλθηκε από συριακής πλευράς τον εκέµβριο 2011- αναδεικνύοντας την Τουρκία ως σηµαντικό οικονοµικό εταίρο της χώρας. Επίσης σηµαντικές εµπορικές σχέσεις έχει η χώρα µε το Ιράν τη Ρωσία και την Κίνα, ενώ επιζητά την οικονοµική συνεργασία µε χώρες της Λατ. Αµερικής. Συγκεκριµένα οι µεγαλύτεροι πελάτες των συριακών προϊόντων είναι: το Ιράκ (30,2% επί του συνόλου των συριακών εξαγωγών), ο Λίβανος (11,8%), η Σαουδική Αραβία (5%) και η Τουρκία (3,69%). Αντίστοιχα οι κυριότεροι προµηθευτές της Συρίας είναι: η Σαουδική Αραβία (11,4% επί των συνολικών συριακών εισαγωγών), η Κίνα (10,3%), η Τουρκία (7,7%) και τα Ηνωµένα Αραβικά Εµιράτα. 2 Συριακές στατιστικές 2010 17
Ο Αραβικός Σύνδεσµο ψήφισε την επιβολή οικονοµικών κυρώσεων σε βάρος της Συρίας ύστερα από απόφαση των Υπουργών Οικονοµικών των κρατών-µελών του, στο Κάιρο στις 27 Νοεµβρίου 2011. Οι κυρώσεις αυτές προβλέπουν: α) διακοπή οικονοµικών σχέσεων µε την Συρία µέσω της Κεντρικής Τράπεζας και της Εµπορικής Τράπεζας της χώρας, β) την άµεση διακοπή των εµπορικών συναλλαγών µε την συριακή κυβέρνηση της οποίας τα περιουσιακά στοιχεία στον αραβικό κόσµο θα δεσµευθούν, γ) δέσµευση και πάγωµα όλων των αραβικών επενδύσεων, δ) διακοπή των εµπορικών πτήσεων των αραβικών χωρών από και προς Συρία, ε) απαγόρευση ταξιδιών των µελών της συριακής κυβέρνησης σε αραβικές χώρες. Τα κράτη-µέλη του αραβικού συνδέσµου απορροφούν σχεδόν το ήµισυ των εξαγωγών της Συρίας και το ένα τέταρτο των εισαγωγών της. Η πολιτική αναταραχή έχει επηρεάσει σηµαντικά το διαµετακοµιστικό εµπόριο της χώρας µε τους γείτονες της, είτε λόγω των περιορισµών που έχουν επιβάλει συγκεκριµένες αραβικές χώρες (χώρες του κόλπου), είτε λόγω προβληµάτων ασφάλειας. Συγκεκριµένα παρατηρείται πτώση κατά 75% στο διαµετακοµιστικό εµπόριο µε Τουρκία, ενώ αντίστοιχα προβλήµατα υπάρχουν και µεταξύ Συρίας και Ιορδανίας, καθώς οι εταιρείες εµπορευµατικών µεταφορών αποφεύγουν να αναλαµβάνουν µεταφορικό έργο εντός Συρίας. Η Τουρκία τους τελευταίους µήνες καταβάλει προσπάθειες παράκαµψης της Συρίας σε transit µεταφορές προορισµού Ιορδανίας, Αίγυπτου και Λίβανου. Οι εναλλακτικές διαδροµές όµως επιβαρύνονται µε υψηλότερο κόστος και µακρύτερη χρονική διάρκεια. Από τον εκέµβριο του 2011 έχει παγώσει κάθε οικονοµική σχέση της Συρίας µε την Τουρκία µε την καταγγελία από συριακής πλευράς της Ζώνης Ελευθέρων Συναλλαγών που τέθηκε σε ισχύ από το 2008, ως απάντηση σε πρόσφατες οικονοµικές κυρώσεις της τουρκικής κυβέρνησης εναντίον του συριακού καθεστώτος. Mε την ανωτέρω απόφαση, ακυρώνονται όλοι οι κανονισµοί µε τους οποίους προβλεπόταν η εξαίρεση των τουρκικών προϊόντων από την επιβολή τελωνειακών δασµών. Σηµειώνουµε ότι η Τουρκία έχει ήδη διακόψει την υψηλού επιπέδου στρατηγική συνεργασία µεταξύ των δύο χωρών καθώς και της κοινής οικονοµικής επιτροπής για πραγµατοποίηση επενδύσεων στη Συρία, ενώ έχει παγώσει κάθε σχέση µε την Εµπορική Τράπεζα και την Κεντρική Τράπεζα της Συρίας. Η συµφωνία ελεύθερης ζώνης εµπορίου ανάµεσα στις δύο χώρες υπογράφηκε το 2004 και τέθηκε σε εφαρµογή το 2007, αυξάνοντας σε ετήσια βάση κατά 30% το διµερές εµπόριο. Οικονοµικοί παράγοντες διαπιστώνουν ότι η διακοπή της συµφωνίας ελεύθερης ζώνης µε την Τουρκία θα αποβεί επωφελής για την Συρία καθώς το διµερές εµπόριο των δύο χώρων ανέρχεται στο ύψος των 2,2 δις. δολαρίων για το 2010, εκ των οποίων το 70%, ήτοι 1,5 δις δολάρια είναι 18
οι εξαγωγές της Τουρκίας. Κύριες κατηγορίες των τουρκικών εξαγωγών αποτελούν τα ενδύµατα, τα τρόφιµα, τα έπιπλα και ο µηχανολογικός εξοπλισµός. Εµπειρογνώµονες και στις δύο χώρες εκτιµούν ότι οι διµερείς οικονοµικές σχέσεις Συρίας Τουρκίας θα παραµείνουν επισφαλείς καθόσον διαρκεί η πολιτική αναταραχή στη χώρα. Η ακύρωση της συµφωνίας αποτελεί αρνητική εξέλιξη από τις θερµές και ανεπτυγµένες οικονοµικές σχέσεις των τελευταίων ετών που χαρακτηρίζονταν από αµοιβαίες επισκέψεις επιχειρηµατιών, συµφωνίες και µέτρα κατάργησης οικονοµικών εµποδίων, ειδικά στον τουρισµό - καθώς οι δύο χώρες είχαν συµφωνήσει σε ακύρωση αµοιβαίων τελών εισόδου- και υιοθετώντας πολιτικές ανοιχτών θυρών, επιτρέποντας την ελεύθερη εισαγωγή και διακίνηση εµπορευµάτων και κεφαλαίων. VI. Εξέλιξη των Ελληνο-συριακών οικονομικών και εμπορικών σχέσεων ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΔΙΜΕΡΟΥΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Το εµπορικό ισοζύγιο της Ελλάδος µε την Συρία παρέµενε για χρόνια πλεονασµατικό. Μάλιστα ο όγκος του διµερούς εµπορίου το 2006 έφθασε στα 180 εκ. Ευρώ, εκ των οποίων άνω των 160 εκ. Ευρώ ήταν ελληνικές εξαγωγές στη Συρία και 19 εκ. Ευρώ περίπου, συριακές εξαγωγές στην Ελλάδα. Η ανωτέρω ανοδική πορεία του διµερούς εµπορίου δεν συνεχίσθηκε κατά την τριετία 2007-2010. Ο όγκος των διµερών συναλλαγών το 2010 κυµάνθηκε σε χαµηλότερα επίπεδα έναντι όλων των ετών της προηγούµενης πενταετίας. Αυτό οφείλεται στη σοβαρή µείωση των εξαγωγών µας σε προϊόντα πετρελαίου, γεγονός που σχετίζεται µε τη µεταβλητότητα της συγκεκριµένης αγοράς, καθώς στο ισχυρό ευρώ και την οφειλόµενη σε αυτό το γεγονός χαµηλή ανταγωνιστικότητα των ελληνικών προϊόντων. Η εξέλιξη αυτή µπορεί εν µέρει να ερµηνευθεί και ως αποτέλεσµα του γενικότερου περιορισµού των εισαγωγών προϊόντων από τις χώρες της Ευρωπαϊκής και του ισχυρού ανταγωνισµού που αντιµετωπίζουν τα ελληνικά προϊόντα από τα αντίστοιχα των χωρών µε τις οποίες η Συρία έχει υπογράψει συµφωνίες ελευθέρου εµπορίου (GAFTA, Τουρκία) αλλά και της βελτίωσης της τυποποίησης των συριακών προϊόντων. Το 2011 η πτωτική πορεία των ελληνικών εξαγωγών ανατράπηκε παρουσιάζοντας σηµαντική αύξηση συγκριτικά µε το προηγούµενο έτος, καθώς οι περισσότερες κατηγορίες των εξαγόµενων ελληνικών προϊόντων παρουσίασαν ανοδική τάση. Βάσει των στατιστικών της ΕΛΣΤΑΤ, ο όγκος των διµερών συναλλαγών το 2011 κυµάνθηκε σε υψηλότερα επίπεδα έναντι του 2010. 19
ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΙΜΕΡΟΥΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΕΛΛΑ ΟΣ ΣΥΡΙΑΣ ΕΤΗ 2002-2012 2002 2003 2004 2005 2006 ΕΞΑΓΩΓΕΣ 34.648 76.349 77.061 157.424 161.262 ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ 14.015 19.412 17.565 19.598 18.946 ΟΓΚΟΣ 48.643 95.761 94.626 177.022 180.208 ΙΣΟΖΥΓΙΟ 20.633 56.937 59.496 137.826 142.316 Πηγή :ΕΛΣΤΑΤ (σε χιλ.ευρώ) 2007 2008 2009 2010 2011 ΕΞΑΓΩΓΕΣ 65.689 42.060 41.868 29.413 61.712 ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ 25.580. 84.174 30.869 41.926 57.438 ΟΓΚΟΣ 91.269. 126.235 72.738 71.339 119.150 ΙΣΟΖΥΓΙΟ 40.108. -42.114 10.999-12.513 4.274 Πηγή :ΕΛΣΤΑΤ (σε χιλ.ευρώ) ιµερές Εµπόριο Ελλάδος-Σύριας 2002-2012 (διαγραµµατική απεικόνιση) 180.000 160.000 140.000 120.000 100.000 80.000 60.000 ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ 40.000 20.000 0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ 20
εξής: Η εικόνα του διµερούς εµπορίου τα έτη 2010 και 2011 διαµορφώθηκε ως ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΙΜΕΡΟΥΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΕΛΛΑ ΟΣ - ΣΥΡΙΑΣ (ΣΕ ΧΙΛ ΕΥΡΩ) ΙΑΝ.- ΕΚ 2010 ΙΑΝ.- ΕΚ 2011 ΜΕΤΑΒΟΛΗ % ΕΞΑΓΩΓΕΣ 29.413.281 61.711.616 109,81 ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ 41.926.365 57.438.131 27,01 ΟΓΚΟΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ 71.339.646 119.149.747 67,0 ΙΣΟΖΥΓΙΟ -12.513.084 4.273.458-134,2 Όπως διαπιστώνεται, οι ελληνικές εξαγωγές στη Συρία κατά το 2011 ήταν υψηλότερες σε σχέση µε το 2010, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 109% συγκριτικά µε το προηγούµενο έτος. Αύξηση επίσης, παρουσίασαν και οι εισαγωγές µας από την Συρία κατά 27%. Η Συρία αποτελεί τον 50 ο πελάτη των ελληνικών προϊόντων, µε ποσοστό 0,35% επί των συνολικών ελληνικών εξαγωγών για το 2011, και αποτελεί την 8 η κατά σειρά χώρα µεταξύ 18 χωρών, της γεωγραφικής ενότητας Βορείου Αφρικής και Μέσης Ανατολής 3 µετά τα Ηνωµένα Αραβ. Εµιράτα, την Αλγερία, την Αίγυπτο, την Σ. Αραβία, το Ισραήλ, τον Λίβανο, την Λιβύη. Σειρά κατάταξης στο σύνολο των χωρών πελατών της Ελλάδας Η Συρία ως πελάτης των ελληνικών προϊόντων Αξία (εκατ.ευρώ) % συµµέτοχη επί του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών 2011 2010 2005 2001 2011 2010 2005 2001 2011 2010 2005 2001 50η 57η 18η 40η 61,7 29,4 157,5 53,5 0,35% 0,20% 1,10% 0,40% 3 Β.Αφρικη & Μ.Ανατολή: Μαρόκο, Αλγερία, Τυνησία, Λιβύη, Αιγυπτος, Λίβανος, Συρία, Ιράν, Ιράκ, Ισραήλ, Ιορδανία, Σ.Αραβία, Κουβέιτ, Μπαχρεϊν, Κατάρ, Ην.Αρ. Εµιράτα, Οµάν, Υεµένη. 21
ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ Τα κυριότερα προϊόντα που εξήχθησαν από την Ελλάδα στη Συρία, κατά την περίοδο αυτή, είναι: κατασκευές από σίδηρο και χάλυβα, ηλεκτρικοί αγωγοί και καλώδια, υγροποιηµένο βουτάνιο, συσκευές ραδιοτηλεφωνίας, ξυλεία, φύλλα από αργίλιο, χαρτί, πίνακες ηλεκτρικών συνδέσεων, χρωστικές ύλες, χάλκινα σύρµατα, προκατασκευασµένα κτίρια, µέρη ελκυστήρων, λεωφορείων, οχηµάτων, ρύζι, δίσκοι dvd, αστικά λεωφορεία, επιβατικά αυτοκίνητα, αυτοκίνητα φορτηγά και οχήµατα ειδικών χρήσεων κλπ Όσον αφορά τις κυριότερες εξαγόµενες κατηγορίες προϊόντων (διψήφια συνδυασµένη ονοµατολογία), τα τεχνουργήµατα από σίδηρο και χάλυβα αποτελούν το 31% επί του συνόλου των εξαγωγών, ακολουθούµενη από τον ηλεκτρολογικό εξοπλισµό και τις συσκευές αναπαραγωγής ήχου και εικόνας (18,6%), τις εξαγωγές σιδήρου και χάλυβα (13%), τα ορυκτά καύσιµα (6%), τους λέβητες - αντιδραστήρες και άλλες µηχανές (4,5%), τους ελκτήρες οχήµατα και µέρη αυτών (3,7%) κ.α.(βλέπε Παράρτηµα ΙΙΙ). Σηµειώνεται η σηµαντική αύξηση για το 2011 των εξαγωγών σιδήρου και χάλυβα, ορυκτών ελαίων, πλαστικών υλών και χαρτιού. Αντιθέτως µείωση, συγκριτικά µε το προηγούµενο έτος, παρουσίασαν οι εξαγωγές αργιλίου, οχηµάτων και ελκτήρων. ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ Τα κυριότερα εισαγόµενα προϊόντα είναι: Ορυκτέλαια, και παρασκευάσµατα πετρελαίου, φωσφορικά ασβέστια και φωσφορικά αργιλασβέστια, φυσικά αλεσµένα, πέτρες κατάλληλες για λάξευση ή για την οικοδοµική και τεχνουργήµατα από αυτές, ελάσµατα και ταινίες από κράµατα αργιλίου, ενδύµατα και συµπληρώµατα ένδυσης από βαµβάκι, προϊόντα από αµινικές ρητίνες, εύκαµπτα δοχεία για τη συσκευασία αγαθών χήδην, καπνά, µείγµατα από λάδια φυτικά, που προορίζονται για τεχνικές ή βιοµηχανικές χρήσεις, πορφυρίτης, βασάλτης και άλλες πέτρες για πελέκηµα ή χτίσιµο, σάκοι και σακούλες συσκευασίας από πολυαιθυλένιο ή πολυπροπυλένιο, σπέρµατα γλυκάνισου του κοινού ή του αστεροειδή, µάρµαρα και τραβερτίνες, αυτοκόλλητα χαρτόνια σε κυλίνδρους. Οι κυριότερες εισαγόµενες κατηγορίες (διψήφια συνδυασµένη ονοµατολόγια) είναι τα ορυκτά καύσιµα (63,5% επί του συνόλου των εισαγωγών), τα φωσφορικά άλατα (23%), το αργίλιο και τα τεχνουργήµατα αυτού (2,1%), τα ενδύµατα (2,5%), τα διάφορα πετρώµατα (γύψος, µάρµαρα, πέτρες) (2,3%), τα υφαντουργικά είδη (2,3%), ο καφές και τσάι (2,1%). (Αναλυτικά τα κυριότερα προϊόντα διµερούς εµπορίου παρατίθενται στα Παραρτήµατα Ι, ΙΙ, III, IV). Οι εξαγωγές ελληνικών προϊόντων στη Συρία περιλαµβάνουν ευρύτερη δέσµη προϊόντων από τις αντίστοιχες συριακές εξαγωγές στην 22
Ελλάδα που αποτελούνται, ως επί το πλείστον, κατά 87% από πετρέλαιο και φωσφορικά άλατα. 23
ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Η κατάργηση των περιορισµών και εµποδίων στις εισαγωγές, από το 2007 της εκτεταµένης «Αρνητικής Λίστας» προϊόντων, των οποίων απαγορευόταν η εισαγωγή στη Συρία και γενικότερα της σταδιακής απελευθέρωσης της συριακής αγοράς αποτελεί παράγοντα που δύναται να συντελέσει στην αύξηση των ελληνικών εξαγωγών στη χώρα. Υπό την προϋπόθεση ότι θα εξοµαλυνθεί η πολιτική αναταραχή, θα υπάρξουν δυνατότητες εξαγωγής στη Συρία πολλών ειδών µεταξύ των οποίων τρόφιµα, ενδύµατα, ορισµένα φάρµακα που δεν παράγονται εγχωρίως, χηµικά, καλλυντικά, υφάσµατα, κλινοσκεπάσµατα, επιτραπέζια σκεύη, ηλεκτρικές οικιακές συσκευές, δερµάτινα είδη, συνθετικά νήµατα, έπιπλα, φωτιστικά κ.ά. Επιπλέον, η αύξηση του πληθυσµού και οι αυξηµένες ανάγκες σε υποδοµές επιτρέπουν τη δραστηριοποίηση ελληνικών εταιρειών κατασκευαστικών και συµβουλευτικών υπηρεσιών. Η υφιστάµενη όµως πολιτική κρίση και αναταραχή αποτελεί παράγοντα αρνητικό καθώς επιφέρει ύφεση στην οικονοµία, ανασφάλεια σε πολλούς τοµείς της οικονοµικής δραστηριότητας και σε συνδυασµό µε τους περιορισµούς και κυρώσεις από πλευράς της ΕΕ, των ΗΠΑ και άλλων αραβικών κρατών δηµιουργεί εµπόδια στις προοπτικές των επιχειρηµατικών συνεργασιών. Από πλευράς ελληνικής παρουσίας στον κατασκευαστικό τοµέα στη Συρία, σηµειώνεται η κατασκευή από την ελληνική METKA, εταιρεία του οµίλου ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ, σε κοινοπραξία µε την ιταλική ANSALDO δύο σηµαντικών έργων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από καύσιµο φυσικό αέριο, α) στην Deraa, στον νότιο µέρος της χώρας συνολικού προϋπολογισµού 640 εκατ. Ευρώ περίπου και β) στο Deir Azzur, στα βορειοανατολικά της χώρας. Ο συνολικός προϋπολογισµός του έργου ανέρχεται σε 680 εκατ. Ευρώ περίπου. Η ΜΕΤΚΑ συµµετέχει στην εν λόγω κοινοπραξία ως leader και µε ποσοστό 76,5 %. Επίσης έχει ολοκληρωθεί η κατασκευή συστήµατος αγροτικής τηλεφωνίας από την ελληνική Intracom, έργο ύψους 40 εκατ. Ευρώ, καλύπτοντας 1000 χωριά της Συρίας δίνοντας κυρίως PSTN / ISDN ενσύρµατες υπηρεσίες (wireless, basic telephony and low speed internet data (ISDN)), καθώς και υπηρεσίες ασύρµατης πρόσβασης σε τερµατικά µεταξύ τους (mobile UHF devices) σε οργανισµούς και δηµόσιους φορείς όπως η πυροσβεστική κ.τ.λ, επίσης ύψους 40 εκατ. Ευρώ. 24
VII. Προώθηση των διμερών οικονομικών και εμπορικών σχέσεων Ελλάδος-Συρίας. Κατά την διάρκεια του 2011 το Γραφείο Οικονοµικών και Εµπορικών Υποθέσεων αµασκού προέβη σε ενέργειες προώθησης των διµερών οικονοµικών και εµπορικών σχέσεων που συνοψίζονται ενδεικτικά, στα εξής: ιαµεσολάβηση σε εµπορικά παράπονα µεταξύ ελληνικών εταιρειών και φορέων και συριακών επιχειρήσεων είτε για καθυστέρηση πληρωµών εκ µέρους των τελευταίων, είτε για προβλήµατα στη συνεννόηση µε σύρους εισαγωγείς. Κοινοποίηση σε συριακούς οικονοµικούς και εµπορικούς φορείς των διεθνών εκθέσεων που λαµβάνουν χώρα στην Ελλάδα. Μεσολάβηση για συµµετοχή Σύριων επιχειρηµατιών σε ιεθνείς Εκθέσεις, που διοργανώνει η HELEXPO βάσει του σχετικού προγράµµατος φιλοξενίας. Επισκέψεις σε διεθνείς εκθέσεις στην Συρία, όπου συµµετείχαν Έλληνες επιχειρηµατίες (SIATEX) Προώθηση µε κοινοποιήσεις αιτηµάτων ελλήνων εξαγωγέων σε αρµόδιους συριακούς φορείς και εταιρείες και σύριων εισαγωγέων σε αντίστοιχους ελληνικούς φορείς καθώς και αποστολή στοιχείων σύρων εισαγωγέων για τα εξής ελληνικά προϊόντα: πλαστικά, συστήµατα πληροφορικής, σιτάρι, κατεψυγµένα, οικοδοµικό υλικό, ναυτιλιακό υλικό, έπιπλα, µάρµαρα, ελιά, ελαιόλαδο, δερµάτινα, ενδύµατα, γούνα, δοµικά, εικόνες, συστήµατα θέρµανσης, κουµπιά, φερµουάρ, πάνελ αλουµινίου, πάνελ ηλιακών θερµοσιφώνων, ιατρικό εξοπλισµό, τρόφιµα και γύψο. Παρακολούθηση και ενηµέρωση του ΥΠΕΞ και λοιπών σχετικών Υπουργείων και φορέων σχετικά µε την οικονοµική κατάσταση στη Συρία, τις εξελίξεις στη συριακή οικονοµία. Συµµετοχή στις τακτικές συναντήσεις των Εµπορικών Συµβούλων της Ε.Ε. Παροχή πληροφοριών σε Σύριους επιχειρηµατίες που ενδιαφέρονται να συνεργαστούν µε ελληνικές εταιρείες αλλά και σε συριακές εταιρείες που αναζητούσαν ελληνικές εταιρείες για επιχειρηµατική συνεργασία. 25
VIII. Θεσµικό Πλαίσιο Οικονοµικών Σχέσεων ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΜΦΩΝΙΩΝ ΕΛΛΑ ΟΣ ΣΥΡΙΑΣ Συµφωνία Εµπορίου, Εµπορικών Συναλλαγών και Πληρωµών (1952) Συµφωνία Αποφυγής ιπλής Φορολογίας Ναυτιλιακών και Αεροπορικών Κερδών (Αθήνα 1968). Κυρώθηκε µε Ν.. 230/1969 (ΦΕΚ 130/Α/10.7.1969). Έναρξη ισχύος 4/8/1969 Μακροπρόθεσµη Εµπορική Συµφωνία (Αθήνα 1969). Ν.. 963/1971 (ΦΕΚ 207/Α/21.10.1971). Έναρξη ισχύος 24/4/1973 Αεροπορική Συµφωνία ( αµασκός 1974). Ν. 464/1976 (ΦΕΚ 296/Α/10.11.1976). Έναρξη ισχύος 16/12/1976 Συµφωνία οικονοµικής, πολιτιστικής και τεχνικής συνεργασίας (1976) Συµφωνία συνιστώσα ιασύνδεση δια Πορθµείου ( αµασκός 1977). Ν. 878/1979 (ΦΕΚ Α 55) Μορφωτική Συµφωνία ( αµασκός 1977) Ν 885/1979 (ΦΕΚ 61/Α/24.2.1979). Έναρξη ισχύος 19/12/1979. Το τελευταίο Εκτελεστικό Πρόγραµµα για τα έτη 2005, 2006, 2007 ( αµασκός 2005) κυρώθηκε µε Υπ. Απόφαση 12.8.2005 (ΦΕΚ 217/Α/31.8.2005) Συµφωνία ιεθνών Οδικών Μεταφορών Επιβατών και Εµπορευµάτων (1979) Συµφωνία Συνεργασίας στον τοµέα της Κτηνιατρικής (Αθήνα 1979), Ν. 1119/1981 (ΦΕΚ 12/Α/14.1.1981) Συµφωνία στον τοµέα του Τουρισµού (Αθήνα 1979). Ν. 1123/1981 (ΦΕΚ 12/Α/14.1.1981). Έναρξη ισχύος 30.1.1981 Συµφωνία Συνεργασίας στον τοµέα της ηµόσιας Υγείας (Αθήνα 1979) ν. 1124/1981 (ΦΕΚ 13/Α/81). Έναρξη ισχύος 8.7.1984 Συµφωνία Επιστηµονικής και Τεχνολογικής Συνεργασίας (Αθήνα 1979) Ν 1451/1984 (ΦΕΚ 87/Α/16.6.1984 (Πρωτόκολλο Ενεργοποίησης, εκέµβριος 2003) Σύµβαση ικαστικής Αρωγής επί Αστικών και Ποινικών Θεµάτων (Αθήνα 1981). Ν. 1450/1984 (ΦΕΚ 87/Α16//61984) Έναρξη ισχύος 5/4/1985 Συµφωνία Συνεργασίας στον τοµέα Προγραµµατισµού ( αµασκός 1984). Ν. 1606/1986 (ΦΕΚ 88/Α/7.7.1986) Συµφωνία Συνεργασίας σε θέµατα Τύπου και Πληροφόρησης (1986) Συµφωνία Αθλητικής Συνεργασίας και Πρόγραµµα Αθλητικών Ανταλλαγών για το 1992 Συµφωνία στον τοµέα της ηµόσιας Υγείας ( αµασκός 1995). Ν. 2636/1995 (ΦΕΚ 251/Α/6.12.1995. Έναρξη ισχύος 19/2/1996. Συµφωνία για την Συνεργασία στον τοµέα των Θαλάσσιων Μεταφορών (1995) Συµφωνία Κοινωνικής Ασφάλισης (Αθήνα 2/11/2000). Ν. 2922/2002 (ΦΕΚ 135/Α/27./6/2001) Έναρξη ισχύος 1/3/2002 Συµφωνία στον τοµέα της Εκπαίδευσης στις Αεροπορικές Μεταφορές ( αµασκός 2001) Νόµος 3039/2002 (ΦΕΚ 183/Α/9.8.2002) Συµφωνία για ιεθνή Οδική Μεταφορά Επιβατών και Εµπορευµάτων ( αµασκός 2001) Ν. 2995/2002 (ΦΕΚ 61/Α/28.3.2002) Συµφωνία Ναυτιλιακών Μεταφορών ( αµασκός 2001). Ν.2994/2002 (ΦΕΚ 60/Α/28.3.2002). Έναρξη ισχύος 20/12/2002 Συµφωνία Προώθησης και Αµοιβαίας Προστασίας Επενδύσεων ( αµασκός 2003) Νόµος 3210/2003 (ΦΕΚ 305/Α/24.12.2003) Έναρξη ισχύος 27/2/2004 26
Συµφωνία Τουριστικής Συνεργασίας ( αµασκός 2003). Ν. 3256/2004 (ΦΕΚ Α 139). Έναρξη ισχύος 10.8.2004 Ίδρυση Επιχειρηµατικού Συµβουλίου Ελλάδος Συρίας (2003) Μνηµόνιο Αµοιβαίας Κατανόησης στον τοµέα της Ενέργειας ( εκέµβριος 2003) Κατά την 7η Μ..Ε. 5-7 Φεβρουαρίου 2008, υπεγράφησαν Συµφωνία Συνεργασίας στον τοµέα της Τυποποίησης µεταξύ του ΕΛΟΤ και του συριακού Οργανισµού SAMSO Μνηµόνιο Κατανόησης µεταξύ της Ελληνικής Οµοσπονδίας Επιχειρήσεων (ΣΕΒ) και της Οµοσπονδίας Εµπορικών Επιµελητηρίων Συρίας Μνηµόνιο Κατανόησης µεταξύ του Κέντρου Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) και του Συριακού National Energy Research Center (NERC) ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ 27